Konkurs Polonistyczny

dla gimnazjalistów województwa zachodniopomorskiego

w roku szkolnym 2013/2014 – etap wojewódzki

Model odpowiedzi

Zadanie Proponowana odpowiedź Punktacja

1. Lp. Autor Utwór Epoka Znaczenie (0-1-2-3-4-5-6p.)
literacka motywu teatru 1p. – za każdy
1. Jan Kochanowski Pieśń IX, Ks. I (Chcemy renesans teatr jako kierowanie ludzkim poprawnie
sobie być radzi...) losem przez fortunę lub los wypełniony wers.
2. Jan Kochanowski Pieśń IX, Ks. II (Nie renesans teatr jako kierowanie ludzkim
porzucaj nadzieje...) losem przez fortunę lub los
3. Wiliam Szekspir Hamlet renesans teatr w teatrze; wykorzystanie
roli maski
4. Adam Mickiewicz Pan Tadeusz romantyzm teatralizacja jako sposób
ukazania rzeczywistości
5. Stanisław Wesele Młoda Polska konwencja szopki
Wyspiański
6. Wisława Życie współczesność teatr jako życie
Szymborska na poczekaniu
Np.

2. Np. Osoba mówiąca w wierszu to człowiek przekonany do filozofii stoickiej, ale wyznający chrześcijaństwo. (0-1-2p.)
To osoba doświadczona, znająca prawa rządzące światem, pogodzona z życiem; mędrzec, który potrafi 1p.-za wskazanie
podzielić się swą mądrością. Utożsamia się ze wszystkimi ludźmi. filozofii stoickiej i
chrześcijaństwa;
1p.-za wnikliwą
charakterystykę.
3. Np. Aforyzm – krótka, najczęściej jednozdaniowa wypowiedź, która w zaskakujący sposób wyraża ogólną (0-1p.)

1
 prawdę, mądrość dotyczącą życia człowieka.

4. Np. Życie ludzkie składa się z sukcesów i szczęścia oraz cierpienia i porażek. Bez względu na to jak ono się (0-1p.)
układa, człowiek musi z dystansem podchodzić do tego co dobre i złe.
5. Np. (0-1-2p.)
a. Pierwszy fragment prezentuje epikurejskie podejście do życia. Horacjańskie hasło „carpe diem”, czyli
1p. – za wypowiedź
chwytaj dzień, obrazuje prezentowany przez tę filozofię sposób życia i postępowania. Skoro ogólną,
jutrzejszy dzień jest niepewny, trzeba zażywać przyjemności tego świata, korzystać z zabaw i jednozdaniową;
radości. Człowiek powinien doznawać przyjemności tego świata – korzystać z muzyki, zabawy, wina 2p. – za wypowiedź
i obecności współbiesiadników. Szczęście jest bardzo ulotne, trzeba nie oglądając się na przeszłość i
wyczerpującą,
nie martwiąc się zbytnio o przyszłość, wykorzystywać czas na zabawę i uciechy. zawierającą dogłębną
charakterystykę
b. Drugi fragment to przykład postawy stoickiej, która wprowadza przemyślenia podmiotu lirycznego postaw.
na temat prawd życiowych oraz sensu i celowości ludzkich starań i myśli. Stwierdza, że należy się
bawić, ale z umiarem, zdając sobie sprawę z ulotności rzeczy ziemskich. Człowiek musi być
świadomy zmienności Fortuny i tego, że przed jej działaniem uchroni się, zachowując wewnętrzny
spokój i umiar, zarówno w czasie, gdy Fortuna mu sprzyja, jak też gdy dotyka go nieszczęście.
Powinien także zaufać Bogu, kierować się w życiu zasadą „złotego środka” oraz poprzestawać
na rzeczach małych.

6. Np. Fortuna obrazuje los człowieka. To od nie zależy, czy człowiek osiągnie szczęście. Kto znajdzie się (0-1-2p.)
pod jej wpływem, staje się dumny i pewny siebie. Jest zmienna, nieprzewidywalna, bawi się człowiekiem. 1p. – za wypowiedź
Od jej zamierzeń nie ma ucieczki. ogólną;
2p. – za wypowiedź
wyczerpującą.
7. Np. Trupa aktorów miała odegrać sztukę pt. „Zabójstwo Gonzagi”. W przedstawieniu pojawiła się scena, (0-1p.)
która przypominała śmierć ojca Hamleta. Wykorzystanie sztuki teatralnej w dramacie miało na celu
ukazanie, że to co rozgrywa się na scenie, może znaleźć swój odpowiednik w rzeczywistości. Hamlet w ten
sposób chciał zdobyć dowody na to, że Klaudiusz zabił jego ojca.

8. Np. Hamlet to bohater prawdomówny i szlachetny, który brzydzi się zbrodnią. By wypełnić wolę ojca (0-1-2p.)
przyjmuje maskę szaleńca. Dzięki niej słucha, obserwuje ludzi i udaje, że niewiele rozumie. Łatwiej mu 1p.- za wskazanie

2
 również opuścić ukochana kobietę (Ofelię). maski szaleńca;
1p.- za określenie
funkcjonalności
maski.
9. Np. W dosłownym znaczeniu słowa te wyrażają jego rozważania nad popełnieniem samobójstwa. Odczuwa (0-1-2p.)
bezsens życia na świecie, który nie spełnia jego oczekiwań. Hamlet dochodzi do wniosku, że śmierć byłaby 1p.-za odczytanie
za prostym sposobem na uniknięcie cierpień, boi się również niepewności tego, co jest po śmierci. znaczenia
Postanawia działać rozważnie i zamiast rozstać się ze światem, stawić mu czoło. dosłownego;
1p.-za odczytanie
W metaforycznym sensie to wyraz rozterek towarzyszących wyborowi pomiędzy czynnym życiem znaczenia
społecznym a biernością. Hamlet waha się, czy ma jakikolwiek sens uczestniczenie w życiu dworskim. metaforycznego.
„Być” oznacza dla niego walczyć ze „zgnilizną” dworu duńskiego, natomiast „nie być” symbolizuje
podporządkowanie i obojętność wobec panującej sytuacji. Hamlet wybiera pierwszą możliwość i postanawia
zbuntować się wobec otaczającego go świata.

10. Np. Oceniam Hamleta … (0-1-2p.)

Hamlet jest postacią tragiczną. Zrealizował zamierzone cele, ale kosztowało go to wiele wyrzeczeń i 1p. – za dokonanie
poświęceń (m.in. poświęcił swoją miłość do Ofelii). Podczas wykonywania egzekucji na Klaudiuszu, oceny;
pozbawił życia także osoby, które kochał. 1p. - za uzasadnienie
oceny.
11. Np. (0-1-2-3-4p.)
Cytat Nazwa środka Funkcja 1p.-za poprawnie
stylistycznego wypełniony wers.
„chmura jesienna, leniwa”, „[chmura] epitety Przymiotniki określają wygląd i kolor
krągła, ciemnobłękitna”, „białe chmur, precyzują odcienie i barwy;
chmurki”, „długie smugi” czynią opisywany obraz plastycznym i
łatwym do wyobrażenia.
„[chmura] jesienna pełznie jak żółw porównania Porównania wynikają z podobieństwa
leniwa”, „białe chmurki jak stada do świata zwierząt, są ociężałe jak żółw,
dzikich gęsi”, „przelatują jak tabun przypominają stado białych ptaków,
rumaków”, „wiatr jak sokół” pędzą jak stado dzikich koni; wiatr
przegania obłoki jak drapieżnik atakujący

3
 ofiarę.
„[chmura] ulewą brzemienna” uosobienie Chmura jest gruba, nadęta jak kobieta
oczekująca dziecka; jej brzemieniem jest
deszcz, ulewa.
„dostają krzywych karków, przenośnie Chmury przypominają galopujące konie o
rozpuszczają grzywy [chmury]”, silnych karkach, które w galopie wydają
„niebios błękitna równina” się być krzywe;
Niebo dla obłoków jest równe, gładkie
podobnie jak błękitny ocean.
12. Np. Opisy przyrody dotyczą m.in. sadu, lasów i poszczególnych drzew, nieba, obłoków, burzy (0-1-2p.)
nad Soplicowem, wschodu i zachodu słońca, grzybów, ptactwa. 1p.-za podanie
Przyroda w utworze jest nie tylko tłem wydarzeń, staje się ważnym elementem świata przedstawionego. przykładów opisów
Jest nierozerwalnie związana z życiem ludzi, wraz z nimi czuje, smuci się, raduje, towarzyszy we wszystkich przyrody;
zajęciach, zabawach, radościach i smutkach, wzlotach i upadkach, odzwierciedla uczucia bohaterów. Sposób 1p.-za określenie roli
jej ukazania, idealizacja świadczą o miłości do kraju, za którym autor tęskni. przyrody.

13. (0-1-2-3p.)
Związki wyrazów: dwór – co robił? – stał – związek zgody; 1p. - za nazwanie
dwór – jaki? – szlachecki – związek zgody; wszystkich związków
dwór – z czego? – z drewna – związek rządu; wyrazów;
dwór – jaki? – podmurowany – związek zgody; 1p. – wykonanie
stał – gdzie? – wśród pól – związek przynależności; wykresu zdania;
pól – jakich? – takich – związek zgody; 1p. – za nazwanie
stał – kiedy? – przed laty - związek przynależności; wszystkich części
stał – gdzie? - nad brzegiem - związek przynależności; zdania.
brzegiem – czego? – ruczaju – związek rządu;
stał – gdzie? – na pagórku - związek przynależności;
pagórku – jakim? – niewielkim – związek zgody;
stał – gdzie? – w gaju - związek przynależności;
gaju – jakim? – brzozowym – związek zgody.

4
 Wykres zdania:
dwór stał
(podmiot) (orzeczenie)

szlachecki podmurowany wśród pól nad brzegiem w gaju

(przydawka) (przydawka) (ok. miejsca) (ok. miejsca) (ok. miejsca)

z drewna
(przydawka) takich ruczaju brzozowym
(przydawka) (przydawka) (przydawka)

przed laty na pagórku

(ok. czasu) (ok. miejsca)

niewielkim
(przydawka)
14. 1-f, 2-g, 3-h, 4-a, 5-b, 6-c, 7-j, 8-d, 9-e, 10-i. (0-1p.)
1p.-za poprawne
przyporządkowanie
wszystkich nazwisk.
15. inteligencja chłopi (0-1-2p.)
- obawa przed powstaniem, - siła fizyczna i moralna, 1p.-za wskazanie
- zainteresowanie folklorem, - porywczość, wszystkich cech
- ignorancja, - temperament i fantazja, jednej warstwy
- poczucie wyższości, - autentyzm, społecznej;
- dekadentyzm, - przestrzeganie tradycji i obyczajów, 2p.-za wskazanie
- pogarda, - zainteresowanie sprawami narodu, wszystkich cech
dwóch warstw
5
 - brak autentyczności, - zaangażowanie, społecznych.
- lekceważenie, - niedojrzałość,
- niedojrzałość - chęć działania,
- idealizacja świata, - skłonność do awanturnictwa.
- sztuczność.
16. Np. Wyspiański przebieg wydarzeń w dramacie chciał podporządkować korowodowi tanecznemu, jaki (0-1-2p.)
przechodził do poszczególnych izb chaty w trakcie wesela. Dzięki konwencji szopki autor zaprezentował 1p.-za wskazanie cech
barwne portrety bohaterów dramatu, ich postawy i przekonania oraz dokonał oceny inteligencji i chłopstwa. szopki;
Postacie wchodzą na scenę w dowolnym porządku, wypowiadają swoje kwestie i ustępują miejsca innym, 2p.-za określenie
ich dialogi nie tworzą spójnej całości. Zastosowanie konwencji szopki służy pokazaniu stereotypów, funkcjonalności
sztuczności w kontaktach między ludźmi. konwencji.

17. A – P; B – P; C – F; D – F; E - P. (0-1-2-3-4-5p.)
1p.- za poprawną
ocenę prawdziwości
każdego zdania.
18. Np. Bohaterka wiersza ma do odegrania rolę, której nie zna. Aktorka skazana jest na ciągłą improwizację, (0-1p.)
ponieważ pracuje bardzo szybko. Nie ma żadnych prób, nie może cofnąć czasu ani powtórzyć żadnej sceny i
jej naprawić. Jest osamotniona na scenie i sama musi stawić czoła wyzwaniu. Okazuje się, że rolę narzuciło
jej samo życie. Nigdy nie wiadomo, co wydarzy się za chwilę i jaką maskę będzie musiała przybrać do nowo
zaistniałej sytuacji, dlatego towarzyszy jej trema. Swoje role odgrywają również aktorzy, którym także
często towarzyszy trema. Oni jednak mogli nauczyć się swoich ról i je uprzednio przećwiczyć.

19. Np. - Życie na poczekaniu - życie jest dynamiczne, bez chwili na zastanowienia, do czego tak naprawdę (0-1-2-3-4p.)
dąży; 1p.-za wyjaśnienie
- Kiepsko przygotowana do zaszczytu życia – życie jest najwyższą wartością, ale toczy się w zawrotnym każdej myśli.
tempie, nie jesteśmy przygotowani na to, co może nas spotkać;
- charakter jak płaszcz w biegu dopinany… - kształtowanie własnego charakteru odbywa się w biegu,
szybko; człowiek nie ma czasu na analizowanie oraz wybór wartości i postaw;
- Złudna jest myśl, że to tylko pobieżny egzamin / składany w prowizorycznym pomieszczeniu – każdy zdaje
egzamin z życia, ze wszystkiego co czyni; to nie jest żadna prowizorka, życia nie można poprawić, przeżyć
na nowo, poprawić błędy.

6
20. I. Rozwinięcie tematu: (0-20p.)
 1p.- zgodność tekstu z tematem;
 1p.- wyrażenie własnego stanowiska wobec zaprezentowanej tezy;
 3p.- podanie trzech argumentów ilustrujących przyjęte stanowisko;
 3p.- poparcie argumentów trafnie dobranymi przykładami z literatury wskazanej w zakresie
wymagań;
 1p.- podsumowanie rozważań, wnioskowanie;
 1p.- praca poprawna pod względem rzeczowym.

II. Kompozycja (0-3p.):

 1p.- za trójdzielność kompozycji z zachowaniem właściwych
proporcji;
 1p.- za spójność tekstu;
 1p.- za logiczne uporządkowanie tekstu.

III. Język i styl (0-4p.):

 3p.- za poprawność językową (dopuszczalne 3 błędy):
- 3 błędy – 3p.
- 4 błędy – 2p.
- 5 błędów – 1p.
- 6 błędów – 0p.
 1p.- za funkcjonalność stylu.

IV. Zapis (0-3p.)

 2p.- za poprawność ortograficzną
- 0 błędów – 2p.
- 1 błąd – 1p.
- 2 błędy – 0p.
 1p. – za poprawność interpunkcyjną (dopuszczalne 3 błędy).

7
 65p.
80% = 52 punkty