‫‪.

‬‬ ‫ت ا – ا ا   ‬ ‫إ   ا  ا‬

‫ا ‪ /$#%‬أ(س‬ ‫ـــ
‬
‫‪! " :‬ت ا ة اة  ‪ 1‬أوا‪ /‬ا‪.‬ن ا ‪ )* +,‬و'  اب ا   ا  اآ‪ %‬آ‪  #‬‬
‫'‪ A‬ل ارا‪ ,‬ت ا?>‪ ،‬واذا آ ن '‪ 1‬ا;< "; ‪ :‬ه‪ 78‬ارا‪ ,‬ت  ‪ /‬ت '  ‪ ،‬ا ‪1' 234‬‬
‫'   'دة ‪ 1 E  ،‬أن  ! ‪ D* ،‬ا‪' 1  ، B2C‬ر‪ GH   1 ,‬ا ه اة  درا‪,‬‬
‫و" ‪ B‬ا>اد ا?> و' "‪ L 1'  M#‬ورات ذه  و*>ا'‪  I>>!  B‬و'‪JK‬ات ‪ /‬ر‪. I‬‬
‫ ه‪8‬ا ا‪ PQ‬ر "رج ' و *‪ .' .‬ر   ‪ 1‬ا"‪ A‬ه ‪# 1‬ان '‪ 1‬اآ‪ #‬ا‪ A"N‬ه ت ا  ا‬
‫ا  ‪ I‬وا‪3,‬آ ‪ .‬و  ا  ر  ‪ :‬ا 
وا  
‪.‬‬
‫' ه اذن ا‪ R,C‬ا  وا   ‪ ' B‬؟ ' ه '‪ " .4‬ا‪  A‬؟ ' ه أ‪ " <  ,‬‬
‫‪ U‬هة ا?> ؟ و' ه أو‪ EI‬ا) ‪ E‬وا‪3/N‬ف   ؟ ه‪A' 78‬د أ‪  V,‬ول ا‪ *  IQ‬و ‪1‬‬
‫ف  ر‪ I‬ا‪C‬و‪ D‬ا‪ .‬ا دي ‪  Y،‬ا‪ ، G;H‬ا‪8‬ي ‪ I X  7#‬ا‪ D‬ا ا ‬
‫ا  ‪  .4‬ا‪.4 #'  I>Y‬‬
‫‪"# – 1‬ات أو 
ه 
‬
‫‪> ' : 1- 1‬م ا ‪:‬‬
‫ان آ ' ' ة '‪ 1‬ا ا >  )‪ (Meta-hodos‬؛ و' ه ا‪ _4‬أو ا ا‪8‬ي ‪K‬دي ا‪D‬‬
‫هف ' ‪ .‬و ا? ا  ‪،‬ا ه> ا‪ _4‬ا>ا‪ .ab‬و‪#‬و أن ‪c‬ر‪ >4,‬ه> أول '‪ 1‬ا‪ B,‬آ "‬
‫' "‪ ،‬وأ‪ D* E ,‬د* ' ‪ : 1‬ا‪C‬و‪#"  .4' D‬أ    ت ‪ B." %J‬ا‪ .#P D‬ت ا‪ ,N‬ج ا‪D.4‬‬
‫ا; رم    ‪ f‬؛ وا  د* ' ا‪I‬ا‪#"  f‬أ  ) هة ا‪ B." %J ، . 2‬ا‪ D‬ا‪ #,‬ط ا  ت‬
‫ ‪ * ;" %,‬در‪ B;" DX E" I‬ا‪ D‬ا‪ #‬دئ ا‪C‬و ‪ . 1‬و ه‪8‬ا ا;>ر ا‪i‬ر‪ 4,‬أن ا‪hX #‬‬
‫)‪.,N  :‬اء ‪ B  E' R,K %J‬ا‪ ,‬ج‪ .‬و ا ا; ا‪k h‬ت ‪ U‬ت 'دة‬
‫ ا *‪  D‬آ‪>  R  1' B‬ن ورو  د رت و"ا  را‪ B,‬و' ‪> , B‬ارت‪ .‬آ!  >ن‬
‫ '‪ ) E K‬ا‪C‬ور‪> Y‬ن ا‪ D* ( A‬ا‪.,N‬اء ا‪ #A‬ا‪8‬ي  *‪ D‬ا‪ UX3‬وا) هة ‪ %J‬ا‪ .‬م‬
‫‪ :H‬ا >اع ا‪ A‬رب ‪ <X ; 3/ ،‬ا‪N‬ور* >ن )ار‪ ، ( >4,‬ا‪8‬ي ‪ 4' 1' _4‬ت ‪ .U‬أ'‬
‫د رت  ‪ E‬آ! *‪ D‬ا ‪ B‬واآ <‪ .‬و‪>? N DX‬ض  ا   ا‪ :‬و ‪4‬ق ‪  Q‬‬
‫ا‪ B.X  _ #4‬ارا‪ ,‬ا ‪. ،‬ح ا‪ :‬ا   ‪:‬‬
‫" ا ه> '‪>A‬ع ا ت ا‪  .‬وا‪>4H‬ات ا  ا ‪>.‬م  ا‪ hX #‬ف ا)‪ 1* :‬ا‪. .‬‬
‫او ا‪#‬ه *  ‪ .4‬وا‪ b‬و  "‪ BA‬ا‪ <*>  .‬ا‪ 4H‬ب دون أن ‪ 4p‬ا‪." 2E #" D‬‬
‫و‪ 1p‬ه‪8‬ا ا‪ :‬ا‪8‬ي ‪ EX.‬ا‪ < A‬ا‪ .‬وا‪ < A‬ا  ا ر‪ .,‬وه‪ 78‬ا‪N‬زدوا‪>."  I‬د‬
‫ا‪P D‬ح ا‪ 1 A' 1* h‬ه ‪:‬‬
‫‪ : 2-1‬ا ا‪.,N‬ا‪f‬‬
‫‪ :‬ا‪.,N‬اء ه> آ‪ B‬ا‪N,‬ل ‪ E  B.‬ا‪ 1' hX #‬ا‪ H‬ص ا‪ D‬ا م‪ ،‬أو '‪ 1‬ا‪!A‬ء ا‪ D‬ا‪ ،B‬أو '‪1‬‬
‫ا >س ا‪ D‬ا‪A‬د ‪ .3‬و ا‪.,N‬اء *‪ D‬ا>‪ :L‬ا‪8‬ي  * ا ‪ 1‬ا‪ " 1 > #‬ر‪' L‬‬
‫‪ 1' EUX3‬ا‪ C‬ء‪ ،‬وا>‪ +f 2‬وا‪>U‬اه ‪ ،‬و' رآ‪ 23* 1'   E‬ت '‪ #‬د‪ ،‬و";  و"; ‪:‬‬
‫‪ ، ;f ;/‬و"" ‪ #‬واآ) ف ا‪N‬ر"‪ #‬ط   ‪ ،‬إ ‪ E‬آ)‪ :‬د‪NN‬ت ا‪ 4‬ت ا   ‪ *N‬د *‪D‬‬
‫ا‪ UX3‬وا‪ ،A‬ودرا‪ 23* 1'   ' ,‬ت '‪ #‬د‪4.‬‬
‫و‪ 1p‬ا ‪ B‬ا‪.,N‬ا‪ f‬ا‪>. * I ,‬م *‪ D‬ا‪ ,‬س ا‪ UX3‬وا‪ p." UX3  ،A‬‬
‫ا ا‪.,N‬ا‪ f‬أن ‪ D.#‬ا‪ hX #‬أو ا‪8‬ات ا ر ‪ /‬رج ا‪ U‬هة ا?> ا ر‪ ,‬و ‬
‫) ه" آ "‪  +.‬ا‪  #4‬أو آ ه وا‪ .  #P 2‬وه‪8‬ا ‪w‬ن ا‪ hX #‬ا‪8‬ي ‪ _#4‬ا ا‪.,N‬ا‪f‬‬
 ‫‪ 1' _4‬ا>ا‪ B;  +2‬ا‪ D‬ا‪.U‬‬
‫‪ :3-1‬ا ا‪P #,N‬‬
‫‪ :‬ا‪ #,N‬ط *  ا‪ 1' B."  N,‬ا م ا‪ D‬ا‪ H‬ص‪ ،‬أو '‪ 1‬ا‪ B‬ا‪ D‬ا‪!A‬ء‪ .‬وا ا‪P #,N‬‬
‫' ‪>.‬م *‪ D‬ا‪ B'x‬وا‪ ,N‬ج ا ‪ 1' 234‬أ ر و";>رات ‪ ، #2‬و‪ :H‬ا ا‪1* P #,N‬‬
‫ا ا‪.,N‬ا‪  f‬آ> ‪ #' _4 N E‬ة '‪ UX3' 1‬ا>اد ا?> وو‪  L‬و‪ ' L‬ا‪ ،‬و‪E‬‬
‫ ‪ D‬ا‪  D‬ء ‪ U‬ت ى ا  ‪ 2‬درة *‪  " D‬ا ‪ %‬ا>ا‪ ،2‬أي ‪ ? + I‬ت ا ‪.%‬‬
‫‪: 4-1‬ا‪ R,C‬ا   وا   ه اة‬
‫‪  :‬ا; ا‪ " ، %.‬ءل ا ‪  #P 1*  ,3‬و'; در ا ا‪ .)#‬و'‪ 1‬ه‪NK‬ء ا ‪8  ,3‬آ‬
‫ار‪ >4,‬و‪.,‬اط وأ‪>P3‬ن و‪ z‬اوا‪>P3 .1 2‬ن '‪ 3‬آ< *‪., 1‬اط وه>  ور ' >ن ا‪#‬‬
‫وه‪ D* 1‬أن ه‪8‬ا ا>ك ا) ب ف '‪ #‬دئ ا ب دون ‪" _ ,‬ر< و‪ . A" N‬‬
‫'>‪>I‬دة  ذه‪ ، #2 E‬و' ‪., B‬اط ه> '‪A‬د ا‪ 1' k .‬آ>  ‪.5‬‬
‫و‪3/‬ل *; ا‪ p‬ا‪N‬ور ‪ ،‬وااء '‪ 1‬ا‪.‬ن ‪ ،16‬أزت ا   ا‪  .‬ا‪>#‬ر‪>I‬از  ‬
‫و" رات  ‪ ،‬ا‪,‬ت '‪ ;* 1‬ا‪> C‬ار ا‪ '> D‬ه‪8‬ا ؛ و‪ ,‬ه~ ا‪ X D‬آ‪  Px"   #‬ا ه‬
‫ا‪  .#4‬ا>م ا‪  * IN‬وا ‪.‬‬
‫و*>' ‪ 1‬أن  !  ‪ J3J 1‬ا"‪ A‬ه ت أ‪     M#""  , ,‬ا  ا ت ا‪.‬‬
‫‪ : 1-4-1‬ا‪ 7 A"N‬ا‪ 3.‬‬
‫‪ :‬و‪ E‬آ‪ 1' B‬د رت و ‪ !#‬و' ) ل  ل‪ .‬و '‪ A‬ل ا ت  >‪ ,‬و>درو و آ "! و‬
‫ا ‪ ,‬ا ي '‪ 1‬أآ‪ #‬اا ‪ 1* 1‬ه‪8‬ا ا‪.7 A"N‬وى ا ر ا‪  3.‬أن ا‪ B.‬ا‪)#‬ي )‪raison la‬‬
‫‪ (humaine‬ه> *‪4 B.‬ي و‪ ،(aprioriste) #2‬أي ا ‪4    E‬ة أ را و' رف ‪1* . ,‬‬
‫ا‪ XN‬س وا‪.A‬و ‪ B.X‬ارا‪ ,‬ت ا?> ى >'  ان ا? ")‪!I B‬ءا ‪!A N‬أ '‪ 1‬ه‪78‬‬
‫ا رف ا ‪ 4‬ا ‪ A' N‬ل ?‪ z‬ا‪4‬ف * أ‪ J‬ء ارا‪ ,‬وا ‪ B‬ا?> ‪ .1‬و‪,‬ى آ ‪ :‬و‪~ k‬‬
‫ا ت ا> ‪ X  ' ،‬رواده  م ")>' ‪ ،‬ه‪ 78‬ا    ‪ %‬و"  ا‪>U‬اه ا?>‪ .‬ان‬
‫ار‪ ,‬ا>  " ‪ B‬ا ا‪  P #,N‬ا ‪ B‬ا  ‪ B‬ا? *‪Y L _P 1‬‬
‫ا ‪ b‬ت ا "   ا‪  p.‬ا‪ UX3' 1‬و"رس ا‪ 23‬ت ا‪6.   f .‬‬
‫‪ : 2-4-1‬ا‪ 7 A"N‬ا دي‬
‫‪ E :‬و‪ :‬ودا  ه >م و‪>I‬ن >ك‪ .‬ى ه‪8‬ا ا‪ 7 A"N‬أن ا ";ر *‪ 1‬ا‪ A‬وا‪ .UX3‬آ‬
‫أ  "‪  ' 1' _#‬ا‪ B.‬ا‪#‬ي )‪ (postérioriste‬ا "‪>.‬ل ان ا‪ B.‬ا‪)#‬ي *‪ #‬رة *‪ L 1‬‬
‫ ‪ p‬ء "‪ J€ +#4‬ر ا‪ XN‬س وا‪ A‬و‪ ab>,‬آ ‪ :‬و‪ ~ k‬ا ت ا‪ > #‬ا   ا‪ #A‬‬
‫وا>‪  b‬ا‪  .4‬ودو‪ :‬آ ر ب‪ ،‬و ذا "‪ 1' _4‬ا>ا‪ +2‬ا?>ي ا‪ D‬ا‪ U‬ا ‪ . ).‬ا*‪#‬ت‬
‫ا>‪  b‬ا‪  .4‬ا  >‪ ? ' *   . P‬و‪  2‬آ ر ب ا‪ D‬اآ < ‪ syntaxe‬ا‪8‬ي رس  ء‬
‫ا‪ BA‬و"‪ % U‬ا ت ؛ا    ‪ sémantique‬او ا‪ N‬ا "رس '  ا ت ‪ %J‬ا‪#‬ا‪ " Y‬‬
‫‪ pragmatique‬ا‪8‬ي رس ا‪ #‬ء وا  وا‪ HN‬ص ا‪>J 18‬ن ه‪ 78‬ا ت ‪7.‬‬
‫‪ 3-4-1‬ا‪ 7 A"N‬ا> ‪.‬‬
‫‪ E :‬آ ‪ (1801-1724) M‬و آ ون ‪ M  .‬ه> أ‪  ,3 X‬ا‪> C‬ار ا‪ E !  ' ،1 3.‬ه> ا>رة‬
‫ا أ‪  JX‬ا ا‪ A" h X  N‬وز ا ‪  f‬ا ر"  و*‪ 1' B‬أ‪ BI‬ا; ‬
‫)‪ 1  (Transaction‬ا ‪ 4‬وا‪ . .#'N‬إن ا * آ ‪3/ 1' "x" M‬ل *;‪ 1‬ر‪ 1 f‬ه‬
‫ا ‪ (La sensibilité)  ,‬وا ‪ 1  . .(L'entendement) %‬أن " ا>م ا‪  * IN‬ا "‬
‫وا‪X‬ا ' ‪ B;" N‬ا‪ ' D‬ا‪ N‬ء وا>ا‪ + b‬ا "‪ ?#‬درا‪ ,‬وا  ";‪ M. B‬ا‪3" D‬ت ‪>X‬ل‬
‫ه‪ 78‬ا‪ N‬ء"‪. 8‬‬
‫‪ -2‬ا ‪(/‬ت ا 
وا ‪ -.‬ا دي‬
‫‪12( 1-2‬ة ا ‪(/‬ت ا 
‪ B#2 :‬د  دي ‪>,>,‬ر )‪ (1913-1857‬آ ~ درا‪ ,‬ا? "‪< X %‬‬
‫'‪ .‬ر ت 'دة ‪، I>>  :‬و‪   I‬و" ر‪  H‬وا‪ .  * I‬ا‪ N‬ان ) آ ‪ "E‬دروس  ا ت‬
‫ا ' "‪ ، 1916 ,‬أ‪X‬ث ‪>J‬رة '‪ %*   A‬ا ن ‪.‬‬
 ‫‪>,>, Jx" .‬ر ة ' ‪ 1‬و ‪ %*  1 X‬ا ن ا' ل د  و ي )‪D, 1927 -1894‬‬
‫‪ ، (Whitner‬و>دوان دي آ>ر" ي )‪،(courtenay Boudouin de 1845 -1929‬و رل ‪ >,‬رز‬
‫ س ‪.ch s. Pierce ,1839-1914‬‬
‫‪ .‬أ‪ ' %' 8/‬رف آ ة  *‪ %‬و‪ :f k‬ا‪>LN‬ات )‪ (phonologie‬وا‪ U‬م ا?>ي وا‪> .‬ن‬
‫ا?>ي ‪ .‬ور‪ %Y‬أن ارا‪ ,‬ت ا;>"  وا‪  .4‬ا)  أ*‪ ~4‬ا‪>#‬ث وا‪ ;.,N‬ء  ا? ‪ 2‬‬
‫ا‪    b‬ا‪ 1 .‬ا '‪ )* 1‬وا ‪  ،)* +,‬ن ‪>,>,‬ر ‪ ،‬ون ' زع‪ ،‬ا‪C‬ب او‪  X‬ت‬
‫ا وا ‪L‬ة‪.‬‬
‫‪ .‬ا‪>,>, B,‬ر آ _ و‪ B  %‬آ   ‪ ،‬آ ا ‪ E‬اه‪   %‬ت اا‪) /‬‬
‫‪ ( .linguistiques internes‬ا "رس _ ا? و‪>2‬ا*ه ا‪ " ،  P #‬رآ ا ت ا‪ H‬ر‪ I‬‬
‫‪،‬ا "رس "‪>4‬ر‪ ( (linguistiques externes‬ا? ت وا‪ A‬ت و ">ز ا‪?A‬ا و*‪23‬‬
‫  ‪ ,‬وا‪ +A‬وا‪ 1 X #،  .‬ا‪> 18‬ن ‪ .8‬وه‪8‬ا  ن ‪>,>,‬ر  أول '‪ 1‬و‪ +b‬ا‪#‬‬
‫ا‪C‬و‪>U D‬ر ا ا‪> #‬ي‪ ،‬ذ ا ا‪8‬ي ‪,‬د ' ‪ E‬ا>ا‪ b‬و'‪ E" .4‬ا   '‪"K‬‬
‫اغ * م ‪ # 1929‬درة '‪ 1‬رو' ن  آ> >ن وآ ر  ‪ Kascevsky‬و"و >ي‬
‫‪ Troubetzkoy‬و‪ 2‬ا*‪#‬و‪N  L * A' " 7‬آ) ف ‪>2‬ا ‪   " 1‬ا‪ %U‬ا?> و"‪>4‬ره "‪9.‬‬
‫‪ 2-2‬ا ‪ -.‬ا ي وا ‪/‬آ
أ
‪
345‬؟‬
‫"‪ B‬ا >آ  ا"‪ A‬ه ‪I‬ا  *‪ %‬ا ‪ R‬ا ‪ . .L‬رأى ا >آ >ن أن "‪ %* :H‬ا ‪ R‬ا‪ .‬ي‬
‫‪*  1‬م ‪2‬ر"‪ D* E‬ا>‪>L‬ل ا‪ .' f  D‬آ أن ادوا"‪ E‬ا‪  Y  A‬ا‪I‬ا‪  f‬اذا أرد أن ;‪B‬‬
‫ا‪ D‬ا‪Jx" . .. .‬ت ا >آ   ‪ A‬زات ا>م ا ‪  b‬وا‪   #4‬وا ! ‪  f‬وا  ‪  f‬ا‬
‫ا‪ ~* 4,‬أن "‪3/ ،_.‬ل ا‪.‬ن ‪ 19‬ا‪  4.‬ا‪ +'  I>> N‬أ' ا  ‪ ،‬و";‪ a#‬آ ت ' ‪ .‬‬
‫ا >>‪  I‬وداآ  ا‪ L H‬ن  ‪.‬‬
‫‪ ~ ,x" .‬ار‪ ,‬ا >آ  *‪  D‬و‪> P‬ن ‪ watson‬ا‪  'C‬ا ا‪.‬ن ‪ ،20‬و'‪ #' 1‬د‪: f‬‬
‫* ا*‪ #‬ر ا‪ N‬ن ‪ i   #‬ا‪.‬ة‪.‬‬
‫* ا‪ ;2N‬ر *‪ D‬درا‪ ,‬ا >ك ا‪ H‬ر‪C I‬ن ا‪ N‬ن *‪>, #‬داء )‪ + 4 N (Boite noire‬درا‪,‬‬
‫‪>,‬آ‪ E‬اا‪./‬‬
‫* ر‪ ' z‬ا‪ B'x‬ا‪ Introspection P #‬ا‪8‬ي "!*‪ E‬آ‪ 1' B‬ه >"! )‪ (Helmholtz‬وت‬
‫)‪(wundt‬و‪ (James) RI‬وا‪8‬ي  '‪A ' UX3‬ي  ا)>ر '‪ / 1‬ات ‪  X‬او *‪  .‬او‬
‫ا    و   ا‪ D* B‬و‪  L‬و"  و"‪x‬و ‪.10‬‬
‫* ا  ر و‪>I‬د ‪2‬رات و ا‪,‬ادات ‪ 4‬اذ ‪" N‬ف ا >آ  ‪8‬آ ء '>روث و' رف ‪. #2‬‬
‫‪ -‬و " رض ارا‪ ,‬ت ا >آ  ارا‪ ,‬ت ا;‪  #‬وا  ا آ) ~ *‪ 1‬و‪>I‬د '  ‪D‬‬
‫  >" < ))‪ 11،phénotype‬ا "‪K‬آ ‪ 4‬ا و و‪>I‬د  ت ذه  ‪ ،. ,‬ودور ا‪ A‬ا ‬
‫ه> '‪A‬د ا‪.‬ح أي ا‪ ,‬رة ه‪ 78‬ا رف ا ‪ 4‬ا "‪#‬أ  ا‪ U‬وا‪ A‬و_ ‪ ' U‬ا‪ H‬ص  ‪.‬‬
‫ أن ه ك * ت ‪>,  ,>'  f !   Y‬ك ا‪ N‬ن ‪   %‬ا‪ ،E , X‬و>ر‪ ،7‬ور‪.E#Y‬‬
‫ ه‪8‬ا ا‪ PN‬ر ز‪ ،‬ا‪ < I D‬و‪> P‬ن و‪   ,‬و‪>,>,‬ر‪ ،‬ا‪ >  'C‬رد >' ) ‪Leonard ,‬‬
‫‪ (Boomfield 1887-1949‬ا‪8‬ي آ ن ‪ <;2 E‬ا ‪  _#‬و‪ +b‬ا‪ A‬ا‪ ,C‬س   ء ا‪U‬‬
‫ا‪ %*  > #‬ا ن ا‪)#‬ي‪ .‬واذا آ ن ا ش ‪" 2‬ث ءا *‪?J 1‬ات آ ‪ E‬ا? )‪  ، (langage‬ن‬
‫زآ رآ! *‪ D‬ا‪،E"  A‬و‪ #  ' _ ' L>;/‬دئ ا‪ )  A‬ا‪ ( I>#‬ا ا‪2‬ح )‬
‫>' ( "‪  . #4‬درا‪ ,‬ا‪>U‬اه ا?>‪4 h X ،‬ح ا ا دي ‪  3‬ه ا ‪.‬‬
‫وا ‪L‬ة‪.‬‬
‫‪ 3-2‬ا ‪ B‬ا ‬
‫‪ < X‬ا ا‪> #‬ي ‪8:‬ه< آ‪ I 1' B‬ن  ‪ E I‬و  ‪,‬اوس وا >ا  " ‪ E‬وآ ل ا> د< ا‪D‬‬
‫ان ا‪ h# ' > #‬ا و ~ '‪8‬ه‪ #‬وان '  !ه ه> ا!ا' ‪ #‬دئ ارا‪ ,‬ا ‪ .‬ا'‬
‫‪>I‬رج آ ? ‪  )  %‬ا'  " ‪>  ' R ,‬ي‪ . 12‬و "‪ _4‬ا ت ا‪* 1' > #‬ة '  ت‬
‫'‪:    ;H  A‬‬
 ‫* *م ا‪N‬ه م  ‪ U‬ه ا>ا*  ? ودرا‪  c  ,‬و"!ا' درا‪ , ,‬و ‪ . .‬رأى ‪>,>,‬ر‬
‫أن ا? ‪ (forme)B‬و ~ ‪>I‬ها )‪، (substance‬وأ  ")‪ %f 2 .?' ' U B‬ا‪8‬ات‪>2 E ،‬ا*‪7‬‬
‫ا‪ L H‬وروا‪ E4‬ا‪8‬ا"  اا‪. /‬ا  '‪ 1' *>A‬ا و‪ N 1‬ء '>‪>I‬دة  ا‪ H‬رج و‪/‬او ا>ا‪. +2‬‬
‫وه‪8‬ا ا>ا‪ ?  ، U' R  +2‬ه ا "‪ .13 EU‬ان ا)‪ B‬ا?>ي ه> ‪  ,‬ا‪>LN‬ات و ا>‪ I‬ت‬
‫ "?  ?  ا‪ HN‬ص وا>ا‪. :2‬و   ‬ ‫ا;>"    ا‪>A‬ه > ا‪. D‬ا ‪ E‬دا‪ /‬و‪ 2‬‬
‫‪ UX3  2  Y‬وا‪ .‬س و‪; N‬ا' ارا‪ ,‬ا ‪14‬‬
‫‪ .‬ا ‪>,>, _4‬ر '‪ 1‬ا*‪ )  P #‬اال وا>ل(  ;‪ B‬إ‪ ) D‬أن ا? ‪ B‬و ~ ‪>I‬ها( ‪ ،‬إذ‬
‫"  آ‪ B‬آ د‪ <  "N‬و‪ b‬و" * '‪ +‬ا ت ا‪/C‬ى ؛  ?  ~ ‪>I‬ها ‪ ،‬أي آ ت‬
‫' ‪ 1* p .‬ا‪ B ،z#‬و‪X‬ة ?> ‪  ">L -‬آ ~ أو '>‪ -‬إ‪ N‬و"د ‪ B   2‬ا‪8‬ي‬
‫"‪  E‬ا‪ U‬م ا?>ي‪.‬‬
‫* ا‪ p/‬ع ا دة ا?> ;ا' ارا‪ ,‬ا  '‪3/ 1‬ل إزا‪ . .X X‬ا‪ 4‬ة  ا‪ A‬ا ر‪ H‬‬
‫او ا‪  A‬او ا‪>4‬ر‪.،‬‬
‫* ر‪ z‬ا '‪ +' B‬ا>‪ +f 2‬ا?> آ > أ  آ ت ' ‪ ..‬ان ا>اد وا ‪ f‬ت ا?>  ‪ R‬‬
‫ا‪3.,‬ل ' دي‪ ،‬و  ‪ I X‬ا‪ D‬ا  *‪ B" _P 1‬ا? ‪ D* #' .‬أ‪ ,‬س ‪ 3/ % 2‬‬
‫و*‪ 23‬ت "‪ p‬د '   ‪.‬‬
‫* ا*‪ #‬ر ا? ‪ .‬او ‪ D* #' ' U‬أ‪ ,‬س *‪ 23‬ت ?> '‪15.P #‬‬
‫* اآ) ف ‪>2‬ا ‪ 4'  * 1‬ة *‪  L D‬ا>‪ :L‬وا‪.A‬‬
‫‪>4/ : 1-3-2‬ات ا ا‪> #‬ي‬
‫‪x 2 :‬ن ا ا‪> #‬ي ' ' دي ‪ %‬را‪ ,‬ا? و‪>2‬ا*ه اا‪  /‬و ‪ ' U‬ا‪> #‬ي‪ .‬و‪ 1p‬ه‪8‬ا‬
‫ا ا‪>4H‬ات ا   ‪:‬‬
‫‪ UX3' ،1-1-3-2‬ا دة ا?>‬
‫‪ :‬ان ا‪ U‬ا‪ U > #‬ا‪.,‬ا‪ 1' _4"  #A"  f‬ا>ا‪ +2‬ا?>ي و"‪#‬أ ‪ * UX3' EUX3‬‬
‫'>‪ D/>" .16 *>b‬ا‪ M#p‬وا ‪ ،B‬ان ا ت ا‪  > #‬ت و‪#  L‬أ ا‪+A   hX #‬‬
‫ا دة ا?> ‪  ; %J‬و‪ / L‬ر‪>. ، I‬ل >'  ‪>  " :‬ن ا ‪ B‬ا?>ي " ‪ ?# * 3‬أن‬
‫>ن ‪ D* f 2‬ا>‪  " :L‬ا *‪ 1‬ا;>ر ا‪A‬ي وا‪ B‬ا‪8‬ه وا ي‪. 17‬‬
‫‪X : 2-1-3-2‬س ا دة ا?>‬
‫‪ :‬ان ا‪ U‬م ا?>ي ‪  ~ J‬آ‪ B‬ا? ت‪ .‬و‪ :H" N‬اارس ا   ه‪ 78‬ا‪ .‬ر ا ‪، #."  .‬‬
‫و‪ 1‬ا‪3/N‬ف ‪  1‬ا‪ .4‬ا    آ‪ B‬ا"‪ 7 A‬ا _ ا?>ي‪   .‬ا‪> #‬ي آ! أ‪, ,‬‬
‫*‪ D‬ا‪ < A‬ا دي وا  وا *‪ B‬وا‪3/‬ت وا ت وا‪ IH‬ت‪ .‬ان ه‪8‬ا ا ‪ h#‬ا‪ 23‬ت‬
‫ا *   ‪ L * 1‬ا _ ‪ %J B %J f!A %J‬آ<‪ ،‬و ‪ B‬ه‪8‬ا دون أن    ر‪ M‬ا‪ G‬او‬
‫ا‪ 4H‬ب ا?>ي ; ‪ E#X‬او ا‪ P‬ر‪ 7‬ا!'  او ا‪U‬وف ا ر‪  H‬وا‪  * IN‬وا‪ ;2N‬د وا ‪ ,‬‬
‫ا ا ‪. .EA‬اءة ا;>ص اذن ‪2‬اءة '>  '  )‪ ( immanente‬و ~ "‪x‬و ‪ .18‬ذ ' ‪7A‬‬
‫* ‪ I‬ك ‪N‬آ ن )‪>Y R  E8  3/ (Lacan .J‬ا" ري )‪ (F. Guatary‬و‪ B I‬د>ز )‪(G. Deleuz‬‬
‫ا‪ # 18‬ن ا‪.‬اءة ا و  )‪ (Herméneutique‬وه ‪2‬اءة "" ا‪ D‬ا   ا‪  3.‬و ا‬
‫ا> ي ‪.‬‬
‫‪ Y L 3-1-3-2‬ا ‪ b‬ت ‪ UX3'  :‬ا‪ U‬هة ا?> و‪>. ,X‬م ا‪ hX #‬ا  ; ‪Y‬‬
‫‪  '  b‬ا ‪.U 1' 234‬‬
‫" ‪ G‬ا ‪ b‬ت ا?> ‪ Y L  :‬ا ‪ b‬ت ‪>.‬م ا‪x ;  hX #‬آ '‪ 2L 1‬أو *م‬
‫‪w . 2L‬ذا "‪x‬آ '‪ + 4  E w L 1‬أن ‪ .U #‬و">ن ه‪ 78‬ا‪ 2 U‬ا ‪ 1' ~.#‬ا‪!A‬ء‬
‫وا‪ H‬ص‪ ،‬أي '‪ D* . #4" 1‬ا‪ B‬وا م أي ‪ + I‬ا? ت‪ .‬أ' إذا "‪x‬آ *م ‪ 1'  N E  L‬ا‪H‬‬
‫* ‪.‬‬
 ‫‪.‬‬ ‫‪ P 4/‬ر‪>4/ ab>" 1 %2‬ات ا ا‪.,N‬ا‪  f‬ا ‪ B‬ا‬

‫وه‪8‬ا ‪ ‹X3‬ان ا ا‪> #‬ي ' ا‪.,‬ا‪ '  ' 1' _4 f‬ده أن ا  ا?>‬
‫‪;" linguistique Compétence‬ر  رأي ا‪>* 1* ،1 > #‬ا'‪ ، I>>!   Y B‬و    ن‬
‫ا ا?> ا‪  P #*N‬ا‪ 1   2 "N‬ا‪PC‬اف ا>‪>I‬دة  و‪>"  b‬ا‪  L‬ه ا "د ه‪78‬‬
‫ا ‪ ،‬وآ ان ه‪ 78‬ا  ا?>  ‪ .  2  Y  P‬س وا‪ UX3‬ا   ‪ <A‬أن ‪ ŒA‬ا‪ D‬ا‪N‬داء‬
‫ا?>ي ا‪8‬ي "‪ ,N  M#‬ل ا‪ . .‬وا  ?‪ .‬وه‪8‬ا ا‪C‬داء ه> ‪> ">L _4‬اد ?> '‪. H‬‬
‫‪> ' 2 -3-2‬م ا? * ‪>,>,‬ر‬
‫‪ :‬ث ا‪>> #‬ن ‪  #4‬ا ل ‪ 1* ،‬ا? وا ن وا‪3‬م وا> وا;ف واآ < وا>ا‪. BL‬‬
‫و‪ ,‬ول *ض ‪ z‬ا ت ا ه ‪b‬‬

‫* ا? ‪>,>, !  : langue la‬ر  ‪ 1‬ا? وا ن وا‪3‬م‪ " .‬إن ا? ه '‪ 1' *>A‬ا‪ 2 "N‬ت‬
‫ا‪p‬ور ا و‪ b‬ا ‪ B‬ا‪ /  a  * IN‬ر او ا‪H,‬ام ' ا‪3‬م ى ا‪C‬اد "‪ . 19‬‬
‫إذن '‪ 1' *>A‬ا‪ '3‬ت وا'>ز وا‪>.‬ا* ا  '‪P 1‬ف *) ة ' ف ا>ا‪)BL‬‬
‫ا ‪،‬ا  ‪ ،‬ا‪ ، ! A N‬ا;   ‪ .(...‬إ  ا‪!A‬ء ا‪ 1' * IN‬ا ن ‪ ، langage‬إ  ا‪!A‬ء‬
‫ا‪ H‬رج *‪ 1‬ا د ‪ + 4  N h X ،‬و‪ E./ 7X‬أو "? ‪ I>" ?  .7‬آ " ق  ‪ + I 1‬أاد ا‪+A‬‬
‫ر‪ I‬أن و ي ‪ Whitney‬ا*‪#‬ه '‪  ,K‬ا‪ 2  E#)"  * I‬ا‪ ,K‬ت‪ .‬و"‪ +.‬ا?  ‪4.‬‬
‫ا س  ‪ 1‬ا;>رة ا   وا >م ‪.‬‬
‫و‪ #‬ا‪>> #‬ن ا? ‪ ' U‬أو ‪> système .‬ن '‪ *  L * 1‬و' *  ا‪ P‬ر آ  د‬
‫  آ‪ E23* <  ;* B‬ا‪ +'  3H‬ا ‪ L‬ا‪/N‬ى ‪ DX‬اذا ‪P‬أ "?  *‪ D‬ا‪ X‬ا ‪ ?" L‬‬
‫ا‪ U‬م آ‪ E‬ور "‪ '. B4‬ل ‪:‬أ( ‪ !A‬ا‪ hX #‬درا‪ ' ,‬ا   '>‪>b‬ع ا‪.  4#‬ب( ا‪ hX #‬درا‪ ,‬‬
‫'>‪>b‬ع ا‪ . !A  4#‬اذن ‪ ‹X3‬ان ا‪ A‬ا‪N‬و‪    , D‬ا‪ A‬ا   ‪  ,  Y‬ر‪ %Y‬ان‬
‫* ‪ L‬ا‪ U‬م ه  ؛  ‪8‬ي "?  ه> ا‪ +' 23‬ا _ ‪،‬أي ا>ر ا‪A‬و ( ‪l’axe‬‬
‫‪(paradigmatique‬‬
‫* ا ن ‪ : langage le‬ه> ' أو ‪2‬رة * ' ) ‪ D*( faculté générale‬ا‪>  #‬ا‪ 4,‬ا‪ '3‬ت ؛‬
‫وه>  ‪;X R‬ا *‪ D‬ا? ت ا‪   #4‬و‪ +#4 E‬آ‪ 1' B B‬أ ل ا>ا‪ BL‬ا‪)#‬ي‪ .‬إن و‪ k‬‬
‫ا ن  ~ ‪C M.   #P‬ن ‪ I‬ز ا;>"  ‪C *>b>' R‬داء و‪  k‬وا‪X‬ة ه ا‪3‬م آ ه> ا) ن‬
‫  ‪ #‬إ‪ D‬ا‪ .3' 1 I‬و‪ ? 3/‬ا ه ذات ‪w ، A'  #P‬ن ا ن ذو ‪. A'  Y  #P‬‬
‫* ا‪3‬م ‪ : la parole‬ه> ا‪ A N‬ز أو ا‪ ,N‬ل ا دي ?‪.‬‬
‫ا‪ * ! ، p‬ء ا? اب  ‪ 1‬ا? وا‪3‬م و‪>.‬ل ا‪X‬ه‪  %‬ن " ا‪3‬م *‪ B‬وا? ‪X‬ود ه‪8‬ا‬
‫ا‪.B‬وا‪3‬م ‪>,‬ك وا? '   ه‪8‬ا ا >ك ‪...‬ا‪3‬م ) ط وا? ‪>2‬ا* ه‪8‬ا ا) ط ‪...‬ا‪3‬م ‪X‬آ‬
‫وا? ‪ U‬م ‪20...‬‬
‫و"‪ 1p‬درا‪ ,‬ا ن ‪!I‬أ‪ 1‬ه‬
‫‪b _ (1‬وري '>‪ E*>b‬ه> ا? ا ه ا‪  * I‬و' ‪ 1* .‬ا د‬
‫‪> J _ (2‬ي‪ E*>b>' :‬ه> ا‪!A‬ء ا دي ? ‪ ،‬أي ا‪3‬م   ‪ E‬ا? ‪ %‬وا;>~‪ > .‬إذن ‪!I‬ء‬
‫‪.I>>! > ,‬‬
‫ا‪ '3‬أو ا'! ا‪:1  X 1' P #‬‬

‫* اال وا>ل ‪ :‬ون ‪>/‬ض  ا ‪>. ،B L‬ل ‪  #" X D* ،‬دي ‪>,>,‬ر‪x ،‬ن ‪'3* B‬‬
‫)‪ (sème‬و‪ : 1 I‬اال )‪ (Signifiant‬وا>ل )‪ ،.(Signifié‬وا‪ 23*   23‬ا*‪ P #‬‬
‫ا" ‪  2‬و ~ ‪ '   #P‬د‪ .‬إن اال * دي ‪>,>,‬ر ه> ا;>رة ا   ا ">  ا‪>LC‬ات ‪،‬‬
‫ و ' د ‪ .‬أ' ا>ل‬ ‫ا‪> 4.‬ا‪ 4,‬ا‪C‬ذ ‪  ، 1‬د' غ ا ‪3/ +‬ل دورة ا‪3‬م ‪ ،‬إ  ‪. .X‬‬
‫‪ " > ،‬ا;>رة ا‪8‬ه  ا ") ‪ R‬ا‪>LC‬ات  ذه‪ 1‬ا ‪ .+‬ا)ء ا‪8‬ي ‪ BA‬ا >م ل‬
‫*‪>A' D‬ع ا; ت ا)آ  ‪ 1‬أاد ا‪ RA‬ا>ا‪   X‬ل ا ‪L‬ق *‪ + I D‬أاد ا‪RA‬‬
‫ا>ا‪ ' X‬ل ‪ :‬ا ‪> ' 1f‬م ل *‪> D‬ل ا‪ D‬ا‪A‬د و*‪ D‬ا; ت ا)آ ا ه ا >  ‪.‬‬
‫' ‪L‬ق ه‪8‬ا ا >م ه> ا‪ N‬ن وا >ان وا‪ A‬د ‪ .‬وآ ا‪>   L  b‬م ‪ 8X‬دا '‪ 1‬ا ‪L‬ق‬
‫' ل ا ‪ 1f‬ا = ا‪ N‬ن وا‪ #‬ت ‪ .‬و‪ #* 2‬ا‪ _U‬ا‪N‬ر‪ 4,‬ا‪ 1* %.‬ه‪ 78‬ا‪ 23‬ا‪4‬د ه‪8‬ا ‪:‬‬
‫‪ _ b‬ا >م !م *‪ E‬ا" ع ا ‪L‬ق ‪.‬‬
‫* ا‪ : N‬ا‪ * N‬دي ‪>,>,‬ر '‪A‬د " *‪ :€" 1' _." " '3‬اال وا>ل‪.‬و‪! ' 2‬ت 'ر‪,‬‬
‫ا‪ .‬ا‪ 1  A‬ا‪ sensD‬ا‪8‬ي ه> '‪ 1‬و‪ <X L +b‬ا‪ G‬وا‪ signification N‬ا ه '‪1‬‬
‫و‪ +b‬ا‪ .‬رئ وا‪..‬‬
‫* ا>ر> "آ < ‪! ' " (morphosyntaxe ) :‬ت ارا‪ ,‬ت ا‪ 1  .‬ا;ف واآ < *‪D‬‬
‫أ‪ ,‬س ان ا;ف ‪ 4‬ا)‪،B‬و ‪ %‬را‪ ,‬ا!وا‪ f‬وا>ا‪ _X‬وا; Ž وا‪C‬وزان   ‪ 4‬اآ <‬
‫ا>‪ ، k‬أي أ ‪ % E‬را‪" ,‬آ < ا ت وا ‪ ' U‬و"ا‪ /‬دا‪ B/‬ا‪ A‬ا>ا‪X‬ة "‪ . 21‬و ‪ I‬ءت‬
‫ا‪8 " % > #‬ا ا ! ' >‪ Y‬ت '‪ . A‬و ‪> ' k‬م ‪ I‬ا‪ N‬و ه> ا>ر> "آ < ا‪8‬ي ‬
‫ارا‪ ,‬ا>‪>.  L‬ا* "ا‪   B/‬ا>ر  ت اوا>  ت ‪ :K‬و‪X‬ات ?> آ‪#‬ى‪ .‬و ه‪8‬ا‬
‫ا;د ‪.‬ح "‪ :‬ا;‪ 4‬ت ا  ‪:‬‬
‫* ا‪8A‬ر ‪ : lexème‬ه> ا دة ا‪C‬و‪ D‬ا ")‪ B‬ا‪ .BLC‬وا‪8A‬ر ‪  J3J‬ا? ا ‪ .‬و'‪_4" E‬‬
‫ا ‪ %I‬وا‪>.‬ا' ‪ R‬ا   ‪ ,‬ء  ن اب ‪>U' 1N‬ر  ‪ L #P‬در‪ .‬إن ا‪ C‬ل ‪ :‬ا‪B/,‬‬
‫و"ا‪ B/‬و"‪ +I" B/‬ا‪ D‬ا‪8A‬ر د‪.22B/‬‬
‫* اـ>رـ ‪: morphème %‬و ‪ L D‬آ‪ ،8‬وه> '"‪ B)  M#‬ا‪ N‬أ ‪ D* JK E‬ا‪ D‬وا‪.N‬‬
‫د‪ – B/‬د‪/‬ــ>ا او د‪/‬ــــ‪ %‬ا‪ /,N‬ل‬
‫* ا> ـ ـ‪ : monème %‬ه>" ا " و" وي ا‪8A‬ر ‪ +‬اـ>ر ـ‪.%‬‬
‫* اـ ـ> ـ ‪ : phonème %‬أ‪ ?L‬و‪X‬ة ‪ . ">L‬و ~  د‪  N‬ا? ا  اذا آ ~ '!‪.‬‬
‫ف ك '‪ E 3‬د‪'  N‬ـ> ـ ـ‪ %‬آ< ود‪ ?' N‬ة  '> ‪ %‬اآم‪.‬‬
‫* ا‪ % .‬ا‪ : valeurs distinctives :  3H‬إن ‪X‬ف ل  ا ‪3‬م  ‪ R‬ه> ‪X‬ف ل  ا;‪3‬ة '‪1‬‬
 ‫ا ‪  X‬ا;>"  ا‪) . .4‬ا ش(‪ .‬وه ك ‪  3/ % 2‬أ‪/‬ى ‪.‬‬
‫‪> ' 3-3-2‬م ا? * >'  ‬
‫‪ " :‬ا?   ‪>,   '>  #‬آ  !>>‪ I‬إزاء ' ات ‪ /‬ر‪ . I‬و>‪ a b‬ه‪8‬ا ا‪N‬اض ‪.‬م ‬
‫ا ل ا  ‪:‬‬
‫آ ن ‪ I‬ك و‪ ) B I‬ن  ‪ ،.X‬و  ه آ‪ 8‬رأت ‪A D* Ab X " B I‬ة ‪>P‬؛ و ‪<#‬‬
‫ه‪8‬ا ا  ا‪ H‬ر‪ I‬أت "ك ‪ "AX‬و  و   ‪ ،‬ا)ء ا‪8‬ي ‪ I BI‬ك  ر   _ ا)‪A‬ة‬
‫‪ :4. %J‬ا ‪ . 23 B A X‬ان ا ‪ B‬ا  ا‪> #‬ي ‪ 78‬ا>ا‪ 2‬ه> آ   ‪:‬‬
‫أ – ان ا ‪ X‬ورؤ ‪X  B I‬ث  !>>‪ / I‬ر‪   _ , I‬ا‪ _4‬وا‪3‬م و   > ' ‬
‫* ‪ stimulus‬ووا‪ ' *>b>' +2‬دي ‪ E' _4‬ا ا‪> #‬ي ‪3/‬ل *  ا ‪ B‬ا ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ا  ا‪ B A  '3‬ه ا‪8 réponse >?  A,‬ا ا  ا‪ "  B‬ا‪A‬ة وا)  ‪1‬‬
‫وا ن‪.‬‬
‫ج‪ -‬ه‪ 78‬ا‪  A,N‬ا?> ‪ B A‬ا‪ ' ~#L‬ا ?> ‪ A‬ك ‪.‬‬
‫د‪ I _ " -‬ك )‪A‬ة و‪ I‬ا ‪ X‬ه> ا‪  *  A,‬و‪ 2‬رأ أن >'  "‪ Jx‬آ ا   >آ   *‪#‬‬
‫آ‪ ">L _4 B‬ا‪ JN  A,‬رة ‪ /‬ر‪ ،4 '  I‬و ‪ E R‬أ *‪  B ' +'  >" 23‬ا' غ‬
‫ا‪)#‬ي‪.‬‬
‫و‪ _#P 2‬ه‪8‬ا ا ا‪> #‬ي *‪ D‬ا? ا   '‪P 1‬ف ا '‪ 1‬ا‪. 24 1 X #‬آ ‪ D* _#P‬ا?‬
‫ا  '‪P 1‬ف آ ل ا> د< ‪>,‬اء  "‪  I‬ا‪ H‬ء وا‪  A‬ا) ا " او  ا) "‬
‫‪ (3‬ا ‪(/‬ت ا  
وا ‪ -.‬ا ‪9‬‬
‫‪ 1-3‬ا)ــ ة ‪:‬‬
‫ ‪xX‬ة ا;اع  ‪ 1‬ا‪ A"N‬ه ‪ 1‬ا   >  وا‪ ، > ,>A N‬و ' خ ‪x'  .J‬زوم ‪ H‬ت اب‬
‫ا   ا  و' أز"‪ 1' E‬و‪>I‬د و‪ k‬ها"  و‪  ;H‬وا  و' د ' رآ  و !* ت ‪>* N‬‬
‫وا>‪ I‬ت '‪ p‬ر‪ ،‬ه‪ 78‬ا‪U‬وف ا ‪L ، /‬رت ‪ J3J‬آ< "‪ %* %‬ا ن ‪ :‬ا‪C‬ول ‪  '>#‬‬
‫"~ *>ان " ا? "‪ ،‬وا     "~ *>ان " ا >ك ا?>ي " ‪ %J ،.1957 ,‬آ ب >'  "‬
‫ا‪ D#‬اآ ‪ .1957 , structures syntaxiques "  #‬و ه‪8‬ا ا ب ا‪>" 4.  /C‬ل ‬
‫ارا‪ ~,‬ا  *‪ D‬ا‪3PN‬ق ر‪ ' %Y‬آ‪ E#‬ه ر‪ R‬ز Ž ‪ Harris zellig‬ورو' ن ‪ I‬آ> >ن‬
‫‪ Jakobsun Roman‬و'>ر‪ R‬ه ل ‪Halle Morris‬‬
‫‪ .‬ا‪X‬ث ")>'   ‪ E‬ه‪8‬ا ‪>J‬رة *    ا ت ا ‪L‬ة‪   .‬ه‪8‬ا ا‪ :K‬ث *‪" 1‬‬
‫ا‪ U‬ا  ا ‪ <A‬ان "‪.' B‬رة ا‪ D* %‬ان  ا‪ BA‬ا ‪ B#2 1'   %‬و*‪ D‬ان‬
‫  ‪ .‬وذ ا ‪>2 1' 234‬ا* ‪  >" 1' E"  b‬ا‪ BA‬و"> "> ا و">‪ ' N 3‬ه ‪. 251‬‬
‫‪ -‬و‪' 2‬ت ه‪ 78‬ا ت ا‪A‬ة ) ا>  ا> ( ) ‪et Génératives‬‬
‫‪(Transformationnelles‬ة 'ا‪:    ; H" 1 BX‬‬
‫أ‪ X'-‬ا‪  #‬اآ ‪1957 ,  #‬‬
‫ب‪ X'-‬و‪ 7>I‬ا‪ U‬ا> ‪1965 ,‬‬
‫ج‪ X'-‬ا‪ *N‬ل ا أ ‪!A‬ه  ‪>X‬ن ذه >ن ا' ل آ "! ‪ Katz‬و >دور ‪ ،Fodor‬وا "رج ‪1b‬‬
‫" *‪ %‬ا‪ N‬ا> ي" وإذا آ ن ‪>,>,‬ر ا‪C‬ب او‪w ،> # X‬ن ")>'   ا‪C‬ب او‪X‬‬
‫> ‪.‬‬
‫د – '‪ X‬ا‪ *N‬ل وا ذج ا   )>'  وا " !ت ا‪ I‬ه‪ 78‬ا‪8‬ات ا ر وا* دة ا‪U‬‬
‫  ذ‪ EI‬ا‪N‬و‪ D‬؛ و‪! ;H   2‬و*‪ E‬ا‪ D‬ا; ‪ +' a‬ا‪ > #‬وا‪ A"N‬ه ت ا>  وا‪ #A‬‬
‫'‪3/ 1‬ل ا ‪ )2‬ت ا ‪ 1  ~I‬ذوي ة *  ‪ ، 26‬و*‪ D‬را‪ I %,‬ن  ‪. E I‬آ ان‬
‫ا'  ا‪ 1* h‬ا‪ JN‬ا‪  '>)" U D*   ? A‬ا'  واردة ‪.‬‬
‫‪> ' 2-3‬م ا? * ا>  ‪1‬‬
‫‪" :‬ى ار‪ ,‬ا>  ان ا? ه '‪ 1' *>A‬ا‪ . BA‬وه‪ 78‬ا‪ :;" BA‬ا‪ V .D‬ا‪ BA‬ا ‬
‫و‪ V‬ا‪ BA‬ا‪>A  #‬ل و‪ V‬ا‪ BA‬ا‪ .#‬و"‪ z M#‬ه‪ 78‬ا‪ z#  BA‬ا‪>. ./i‬ل‬
 ‫")>'  ‪.‬‬
‫>> '‪ 1‬ا‪i‬ن ; *ا ‪ #‬ان ا? آ  *‪ ' ) *>A' 1‬ه  و‪ '  Y‬ه ( '‪ 1‬ا‪ ،BA‬آ‪I B‬‬
‫' ‪' >P‬ود و'>  '‪ ' *>A' 1‬ه  '‪ 1‬ا ‪  ?  . 27<< L‬رأ‪ k " E‬هة  ?‬
‫ا‪ ، .‬ودرا‪  p." ,‬ء ‪  '  U‬أن "  ا‪  p.‬ا?> ‪ .28‬ان ‪ 4.‬ا‪3/N‬ف  ‪1‬‬
‫")>'  و‪>,>,‬ر ه ان ا‪C‬ول ‪ B‬ا? ا ‪  ' 1' 234‬ا  و‪>  ,‬ا‪ BL‬او ا‪   #‬‬
‫ و ه ا  ا ‪  ' 1' 234‬أ  '‪ BI *>A‬آ‪>" ' I B‬ي *‪">L B D‬‬
‫و*‪  " D‬د‪ N‬ذا" ' ‪C  .  h‬ول ث *‪ 1‬ا?  *‪ #‬ره ‪ B#2 3‬آ‪ B‬ء   ‪4‬‬
‫ا  ا‪>A  .#,C‬ه وا‪  #‬ا ‪ .‬دون ان ‪ B‬ا‪  #‬ا ‪ ،  4‬أي ا‪ D‬ا‪ U‬ه ?‪ % .‬‬
‫ا? ‪ < X‬ا ا‪ R  .‬ه> ‪ # I‬ا دي ا‪> #‬ي و‪2 E‬ر" *‪ D‬ا>  وا‪  N‬ج ا‪. .A‬‬
‫"‪ Jx‬ا> >ن آ ا  رت و‪ 1' 7 Y‬ا‪ 1 3.‬و"‪>#‬ا '‪N>.‬ت ا‪N‬اع ا?>ي وا >ك اا‪ /‬و'‬
‫‪2 1' B‬رة و‪ 2 P‬ت دا‪ B/‬ا' غ او ا‪ B.‬ا‪)#‬ي‪ . .29‬ا‪  '>)" :‬آ ب ‪ :‬ا ت ا ر" ‬
‫* م ‪ ، 1966‬و  ‪ J " E‬آ ا  رت و>ن ه‪ Von Homboldt ~>#‬ا‪> ' U 18‬م ا ‬
‫*ه >‪>b‬ح ‪.‬‬
‫ان ا? *  ">     ا‪8‬ه‪ 1‬ا‪)#‬ي ‪ 2‬درة *‪ D‬ا‪ _H‬وا‪N‬اع '‪3/ 1‬ل ‪> 2‬ن >ي * م‬
‫)‪ B‬آ  ا? ت ا‪.)#‬ه‪ 78‬ا  ا?> ">ن '‪ >  L * 3 1‬ه ‪:‬‬
‫أ( ا; ا>ي ‪ :‬ودور‪!' 7‬دوج ‪ '  h X  U" :‬ن > '‪ U‬؛و"> ي ‪* > E N‬دا '‪1‬‬
‫ا‪ BA‬ا>‪.‬‬
‫' ل ‪) >> :‬ح ا‪ ,N‬ذ ارس‪ ،‬ا >م‪ I .4 ،‬ة ‪<<.‬‬
‫ا‪>. N h X : % U‬ل ك>> ح ارس ا >م ا‪ ,C‬ذ ‪ I .4‬ة <<‬
‫ا>  ‪ >>:‬ا >م‪) ،‬ح ا‪ ,N‬ذ ارس ‪ I .4‬ة << >> )ح ا‪ ,N‬ذ ا >م ارس ‪ I .4‬ة‬
‫<< >> ارس )ح '‪ B#2 1‬ا‪ ,N‬ذ ‪ I .4‬ة << >> ان ح ا‪ ,N‬ذ رس ح ‪  I‬ا >م‪<<.‬‬
‫>> ارس ‪ EX‬ا‪ ,N‬ذ <<‬
‫ب(ا; ا> ‪ :‬أي ‪2‬ر" *‪ B>" D‬ا‪ A‬ا>ا‪X‬ة ا‪  P I D‬او "‪  #A‬او ا‪  '  ,‬او‬
‫'‪ >> : 3' . .4‬ح ا‪ ,N‬ذ ارس<< ‪ >> .‬ه‪ B‬ح ا‪ ,N‬ذ ارس ؟<< >> اذا ح ا‪ ,N‬ذ‬
‫ارس  ن ا‪>  8 '3‬ن<< ‪...‬و ‪N  E   '  '>)" * A‬ر"‪ #‬ط ا‪  #‬ا‪8‬ي "‪ E M#‬ا‪I‬اء‬
‫ا>‪ : 3' B‬أ( >> ‪2‬أ ا‪ BI‬ا ب<< > ا‪ D‬ب( >> ا ب ‪2‬أ‪ 7‬ا‪ A .<< BI‬ا ‬
‫‪ 1' ~>X‬ا‪ A‬ا‪N‬و‪> D‬ا‪ 4,‬ا‪I‬اء ">‪ B. B‬اآ‪ 1‬ا‪ ,N‬ا‪ +2>' D‬ا‪N‬اء ‪.‬وه‪8‬ا ا>‪B‬‬
‫ ول اآ‪ 1‬ا‪ ,N‬ا‪8‬ي ‪  D* +.‬ر ا ‪ E.  B‬ا‪ +b>' D‬ا‪N‬اء " رآ ‪ b‬ا * ‪f‬ا ا ‪ E‬‬
‫ا>‪ +b‬ا‪8‬ي آ ن )?‪ E‬اآ‪ 1‬ا‪. ,N‬‬
‫ج( ا; اآ ‪ : #‬و‪ E k‬ه ا  ج ‪>,  , BI‬اء أآ ~ '‪ 2>4‬أم '>‪.‬‬
‫و‪.‬م ' زن ا>* ' ‪ Y ; N‬ر ‪  b‬و*  ">  ‪ A‬ا  ‪.‬‬
‫‪ 1 The book could have been written by chomsky‬ان >ن ا ب ‪ 2‬آ< '‪P 1‬ف‬
‫")>' ‬
 ‫‪ P 4/‬ر‪2 %2‬‬
‫‪ 3-3‬درا‪ ,‬ا> * ا>  ‪1‬‬
‫‪  2 :‬ن ا‪ 1 > #‬اه>ا  ‪ < A‬ا>ا‪  L‬درا‪ ,‬ا?‪ .‬ا‪ N‬أن ا>  ‪ 1‬آ!ون *‪ D‬ا‪ #‬‬
‫ا ‪ .‬وا‪ < A‬ا‪ ،p‬وا‪ ‹X3‬أن ")>'  '‪ 3‬ث *‪ 1‬ا‪ B‬وا '‪ B‬وا>ل وا"‪ #‬أي‬
‫*‪ 1‬ا *‪ B‬وا >ل وا‪ U‬م ‪ ،‬و‪>.‬ل ‪x‬ن ا‪ 1 A‬ان ">ن ‪ h X 1'  ,‬ا> او ا‪>.‬ا*‬
‫‪ grammaticalité‬ا ";‪، f3' .4 ، :‬و‪ ' +b‬ه> '‪>#.‬ل  > ' و' ه> ‪>#.'  Y‬ل ‪.‬‬
‫وه ‪ 1'  L  Y‬ا ‪  X‬ا‪  .4‬ا‪ . acceptabilité >#.‬و ‪ ‹X3‬ان ")>'  ‪>  ،‬ذ‪EI‬‬
‫ا‪N‬ول ‪ D4 ،1957‬ا‪ >  .#,C‬و ‪     .‬ا  *‪ X D‬ب ا‪  >#.‬ا ‪ .‬‬
‫ ‪ A N‬ز‪ * E ، 30‬د  >ذج ‪ 1965‬و  ذج "    ه‪ %‬أ‪. >#.  p‬‬
‫ى ")>'  ا ‪  U 1'  N E‬ر‪ ,‬ا ‪ B‬ا ‪ .‬وه‪ 78‬ا‪>" U‬ن '‪ 1‬ا> ا> ي‬
‫ا> ا اذ ‪ #‬ا‪ U‬ا> ‪ + I D* . #4" 1  * U‬ا? ت ا‪>  .  #4‬‬
‫اذن " ‪ U‬م '‪ 1‬ا‪>.‬ا* وا‪ #‬دئ " وا‪ #‬دئ ادة ‪ Gf ;H‬ا‪ BA‬ا)  وا‪ B  h X  N‬‬
‫" *‪ 1' *>A' +' E‬ا  !' ت ا‪8‬ه  '‪ 1‬ا‪ ' ? % BI‬واث  )‪ >  (...‬ا  ‪ U‬م‬
‫'‪ 1‬ا‪ #‬دئ وا‪>.‬ا* وا)وط‪ ،‬أي ا ‪ #* E‬رة *‪ L * 1‬و‪)' Gf ;/‬آ   ‪ ? f  #‬ت‬
‫ا ‪.31%‬‬
‫و ‪U‬ا ‪ U   '>)" Jx‬ت ا ! ‪ L / (  Y )  f‬وا  * ' ‪1   )" % . E w،‬‬
‫‪>4/‬ات ا‪ U‬ا ! ‪  f‬و‪>4/‬ات ا‪ U‬ا> ‪   .‬ا ! ء "‪ D#‬ا‪:  ' D* U‬‬
‫‪* -‬د '‪ 1‬ا‪ UX3‬ت ‪>,‬اء اآ ~ ‪   #P‬ام '>‪  *>b‬ام "‪  #‬ام "‪ f .‬‬
‫‪ -‬ا‪ M‬واآ <  ‪ 1‬ه‪ 78‬ا‪ U‬هة ا>‪.k‬‬
‫‪ -‬ا‪ U K#‬هة ‪I‬ة‪.‬‬
‫وى ا ‪ 'w E‬ن ا‪ hX #‬ا  ان ‪ E.X  _#4‬ه‪ 78‬ا‪>4H‬ات آ  ‪:‬‬
‫‪* UX3' -‬د 'د '‪ 1‬ا‪ _4‬ا;>"‬
‫‪ ' ! " -‬ه> >ي و' ه> ‪>  Y‬ي‬
‫‪ -‬ح ا‪ U‬هة ا?> ‪4 #' .4‬‬
 ‫و>‪ a b‬ه‪ 78‬ا‪>4H‬ات ‪>.‬ل ‪x‬ن ا‪ ' 1  !  hX #‬ه> >ي و' ه> ‪> Y‬ي ا ‪1' 234‬‬
‫ا‪> .‬ن ا م ا‪8‬ي د ا‪4‬ا‪ _f‬ا   ‪  #‬ا>‪X‬ات ا?> و‪ . Y L‬وه‪8‬ا ‪  N‬ان ")>' ‬
‫‪ A‬ه‪ B‬اور ا‪8‬ي "‪ E#‬ا‪ N‬وااول‪.‬‬
‫‪>4/ 4-3‬ات ا ا> ي ‪ _4" :‬ا ت ا>  '‪  ' 1‬وه ان "  ا‪ U‬هة ا?>‬
‫‪ p.‬ا‪34 N‬ق '‪ %J  * .4  #' U 1‬ا‪ . N‬ل ا‪ D‬ا>ا‪ +2‬ا‪8‬ي ‪>.‬م )‪EX‬‬ ‫" ا ‬
‫و" ‪ 7‬و_ '‪ #‬دئ ه‪ 78‬ا‪  3/ ،U‬ا‪> #‬ي ا دي ا >آ ا‪8‬ي ‪ 1' _4‬ا>ا‪> +2‬‬
‫ا‪ U‬آ أ‪ B  .  ,‬ا‪ hX #‬ا  ا‪ U‬هة ا?> ‪!' E w‬م – آ ى ")>'  –‬
‫ ‪2N‬اب '‪ 1‬ا‪ %‬وا‪2 7 ,‬ر"‪ E‬ا‪  '3‬ا ")?‪ B‬دا‪ B/‬ا‪8‬ه‪ 1‬ا‪)#‬ي‪ .‬و‪>4/ G H" 1‬ات‬
‫ا ا> ي    ‪:‬‬
‫‪ 1 -4-3‬و‪ : >?  b +b‬ا ‪ 1' 234‬ا‪ h#‬ا  '‪ A‬ل ا ت ‪ ،‬وا ‪ * U 1' 234‬‬
‫وا‪ b‬ا ‪ %‬وادات وا ‪>. h X L‬م ا‪  b +b> hX #‬ا‪ h#‬وا ‪. B‬‬
‫‪ G " 2-4-3‬ا ‪>4/  :  b‬ة ‪>.  J‬م ا‪ _ #4 hX #‬ا ‪  b‬ا?> *‪ z D‬ا>اد‬
‫ا?>‪ _4 E C .‬دا‪ 1' f‬ا م ا‪ D‬ا‪ H‬ص و'‪ 1‬ا‪ B‬ا‪ D‬ا‪!A‬ء ‪  1 3/‬ا ا‪.,N‬ا‪.f‬‬
‫‪ 3-4-3‬ا* دة ‪ Y L‬ا ‪  b‬ا?> ‪ >*" '*:‬ا ‪ I‬ا‪ D‬ا* دة ا‪  U‬ا ‪ b‬ت '‪ 1‬ا‪BI‬‬
‫‪ I‬اآ '‪ . 4‬و'‪3‬ء' ‪3‬هاف ا>‪ /‬ة‪.‬‬
‫‪ ~ #" 4-4-3‬ا ‪  b‬ا?> ‪x '* :‬آ '‪3' 1‬ء' ا ‪>  b‬اد ا?> ‪G ;H X4‬‬
‫و ‪ + I D* #‬ا ‪N‬ت وا‪>U‬اه ا?> ‪.‬‬

‫و ه‪8‬ا ا‪ PN‬ر ‪w‬ن ")>'  ‪4‬ح ا> ا )‪ (grammaire universelle‬وى ان ا"‪#‬‬
‫ *‪> ' ) – B – B‬ل( ا ‪A‬ه  ا? ا‪ ? + I D* _ #4  L ! A N‬ت ا ‪%‬‬
‫ا‪.  #4‬و‪  _4‬آ‪ E'3‬ه‪8‬ا '‪  b 1‬ا  ر '‪> 1‬ع وا‪،X‬و   >‪  I   I‬ا" د‬
‫و ‪ ?" R‬ات‪.‬وه‪8‬ا ' )‪ E#‬ا  ا‪#‬ا‪  f‬ا ‪ 1* .‬ا‪ .A‬و ‪ R‬ا‪ 7 A"N‬وا ‪ E.#4‬ا ‪,‬‬
‫ا ي *‪ D‬ا? ا  اذ ‪>.‬ل ‪ "  x‬ر"‪ 1 #‬ه ‪ :‬أ ( ‪> ')-B* -B‬ل( ' ل‪) >>:‬ح‬
‫ا‪ ,N‬ذ ارس <<؛ ب( >> ا‪ ,N‬ذ )ح ارس<< او >> ارس ‪ EX‬ا‪ ,N‬ذ<< او >>‬
‫ا‪ ,N‬ذ ‪ E' ~#P‬ح ارس<< او>> ا‪ E 7> A‬ا‪ ,N‬ذ<< ‪ .‬وه ك '‪ 1‬ى ان ا? ا  ‪N‬‬
 ‫" ا‪ N‬ر"‪ #‬وا‪X‬ة ه ‪> ' ) – B*  – B :‬ل( ا  ر"‪ #‬ا‪f ,  L‬ة "‪ %‬آ‪ "  * B‬ة ‪.‬و ‬
‫‪  X‬ر"‪> ' ) – B – B*  : B'  J #‬ل( ‪،‬او ' >ل – ‪ D* f *  b – B‬ا >ل –  *‪: B‬‬
‫ارس ‪ EX‬ا‪ ,N‬ذ  ن ه‪8‬ا ا *‪. N " B‬م و‪ 1' ; N‬دا‪ B/‬اآ< ا  ا‪ ' D‬ن '‪.‬م‬
‫*‪ D‬ا ‪ G;H'  B‬ا‪ ،" 32_ 4‬واذا و‪ I‬ا‪  '.' ,‬ا‪ A‬ا  ‪ :‬ارس )‪ EX‬ا‪ ,N‬ذ‬
‫؛ آ ‪  A‬ا‪c.‬ن ا‪ %‬ره‪  #‬ا*>ه –  ‪  X‬ر"‪ B ، -  J #‬ا‪ %,N‬ا‪.‬م  اآ<‬
‫ا  '>‪ +2‬ا>‪T ) (+b‬و ‪ +2>' R‬ا *‪  E' ،B‬ذ '‪ B‬ا‪ %,N‬ا‪.‬م ‪ .‬وه‪8‬ا ' ‪ 2‬ل ‪ E‬ا ‪,‬‬
‫ا ي )‪ 1981‬و ‪ .(1985‬ا‪ R A p‬ا‪3/N‬ف  ‪' 1‬ر‪ ,‬ا‪;#‬ة و'ر‪ ,‬ا> '‪ h X 1‬ا*‪ #‬ر‬
‫ا‪ %,N‬ا‪.‬م '‪#‬ءا او  *‪ . 33B‬و‪ 1‬اذا آ ~ ا‪> ' 1'   / A‬ل ‪ E‬و"‪.‬م اآ< ا‪ ، ,N‬ن‬
‫ا‪.‬م   *‪  b>' N 3‬راي ا ‪، 1993 ,‬وراي 'ر‪ ,‬ا> ا‪! A 18‬ون "‪ %.‬ا *‪B‬‬
‫‪ 3/‬ر‪ ,‬ا‪;#‬ة ‪.‬‬
‫‪/‬ــــــ "ـــ ‪ X .:‬و  ه‪ 78‬ارا‪ ,‬ان ‪ .‬رن  ‪' 1‬ر‪ h X 1' 1 ,‬ا ا  ارا‪,‬‬
‫ا?>؛ و‪ ;X‬ا و  ا ت ا ‪L‬ة ‪ .‬و ‪ R‬ا ق ‪ BA‬ا‪ UX3‬ت ا   ‪:‬‬
‫‪-‬إن ارا‪ ,‬ت ا ت ‪ ، #)' I‬و   >ن ";   ا‪ >  D‬و">ز  وو‪  k‬و"> ‬
‫"; إ‪I‬ا‪ 1' D f‬ورا‪ Ef‬ا‪ BI D‬ا‪ .‬ا دي  < ‪ z‬ا رف  "‪!  G;H‬‬
‫‪.‬ر"‪ E‬ا‪/N‬ا‪ U  ،  2‬ت ا  " ض  ‪ + I D*  X‬ا‪ 1 X #‬و آ‪ B‬ا‪ ;;H‬ت‬
‫وا>م‪.‬‬
‫‪-‬إن ا ‪  f‬ا ‪ :‬ا‪.,‬اء ‪ /‬ا‪ #,‬ط ‪ ' ،‬دي‪ ،.* /‬ذا"‪ *>b>' /‬و‪ /‬ص‪ * /‬م "‪  #‬رأ‬
‫‪  f J‬زا‪ . f‬وذ ‪ N E C‬و‪>I‬د    ‪  J‬و'دة "‪ 1' 1‬ر‪X %,‬ود ا ‪  I>>4‬وا >>‪1   I‬‬
‫ا‪8‬ات وا>‪>b‬ع   ‪ GH‬ا  ج ا و‪ h‬ا‪>U‬اه وا>اد ا?> ‪ .‬وه‪8‬ا ' ) ‪ 1' E‬آ‪3‬م‬
‫")>'  *' ا‪ I‬ب *‪K, 1‬ال ‪>X‬ل ا ‪ " : 3f 2‬إ ‪ '  R  E‬ه ا‪ ، 23P‬و' ا‪ h#‬ا>‪ X‬‬
‫ا‪8‬ي ا"‪ E#‬ه> أن أ‪8‬ل ‪  2 P‬ا‪ ،  ' #L )'  U‬وان ا‪ X‬ول أن أ‪ z I‬ا‪ C‬ر *‬
‫‪ 1‬ان >ن " ا  ‪"34‬‬
‫‪-‬إن ' ر‪ ,‬ا‪ D* .‬ا '‪ U 1‬ت ا‪ %‬ا ‪L‬ة‪ :)" .‬ز‪ :‬ا ‪  f‬ا‪.,‬اء‪ /‬ا‪ #,‬ط‪ 35‬وذ‬
‫م ا'   اا‪ B/‬ا ‪ 1  BL‬ا‪8‬ات ا ر ا‪ X #‬وا دة ا?> '>‪>b‬ع ا‪ .‬و‪A 8‬‬
‫")>'  ‪>.‬ل  ‪.‬ح ا‪8‬ي " ر‪ E,‬ا‪ D* A‬ا ا ‪.4‬آ أ ‪ ' :k> E‬ه ا ! ء‬
‫ا?   ‪.36‬و*>' ‪ ،‬ه‪A' 78‬د ' و  ا‪. I' D*  ,K'   I>Y‬‬
‫ا ـــ‪.D‬‬
‫**********‬
‫ا>ا'•‪:‬‬
‫‪H ( 1‬ي‪ ،I ' ،‬ار‪ ،>4,‬ا‪ %‬ا‪C‬ول‪ ،‬ص ‪ ، 155-145‬ا‪C‬ه  ) وا>ز‪  ، +‬وت ‪، 1977 ،‬‬
‫*د ا;  ت ‪182‬‬
‫‪ ( 2‬ا ‪ ،‬ا‪ ' ،  ,‬ه ا‪  h#‬ا‪?A‬ا ‪ .' ،‬ر ا >>‪' ،  I‬آ! ">‪ 1‬ا ) ‪، 1‬‬
‫ا ط ‪.1997 ،‬‬
‫‪ ، ' ( 3‬ا ش ‪ ،‬ا‪  > #‬ا ت ‪ ،‬ص ‪ ، 128-127‬دار ا د ‪ ،‬ا ‪ ،‬ا‪ p #‬ء ‪، 1980 ،‬‬
‫*د ا;  ت ‪422‬‬
‫‪ #* ( 4‬ا– ‪N!Y‬ن ‪ ،‬ا ت و" ‪ %‬ا? ا  و" ‪  , ،‬وات ')>رات آ  ا‪i‬داب‬
‫وا>م ا‪ ،  N‬ا ط ‪ ،‬ر‪ 14 %2‬ص ‪* 77‬د ا;  ت ‪.184‬‬
‫‪  ( 5‬م ‪ ،  '>)" ،‬ا? و')‪3‬ت ا ‪!X I" ،‬ة ‪3#2 1‬ن ا! ‪ ،‬ص ‪ .>" ، 16‬ل ‪،‬‬
‫‪* 1990‬د ا;  ت ‪.170‬‬
‫‪ ( 6‬زآ ‪ ) ' ،‬ل ‪ ،‬ا‪  C‬ا>  وا‪  >A‬و‪>2‬ا* ا? ا  ‪ ) .‬ا‪ U‬ا‪ ،(   C‬ص ‪، 96‬‬
‫ا‪  ,K‬ا‪  ' A‬را‪ ,‬ت وا) وا>ز‪* 1981 ، +‬د ا;  ت ‪.180‬‬
‫‪ ( 7‬زآ ‪ ،‬ااه ‪ ، %‬درا‪ ,‬ت  ا   ا ‪L‬ة ج ‪ ، 1‬ص ‪ 299 – 194‬دار '; ‪* * #4‬د‬
‫ا;  ت ‪.576‬‬
 .446 ‫ *د ا;  ت‬1987 ، ‫ ا رف‬#' ، 155 ‫ ص‬، ‫ ؟‬I>>,N‫ ' ه ا‬، ‫ ي‬2‫ و‬، ' ( 8
Canguilhem ,G , Etudes d’histoire et de philosophie des sciences p 37 à 50 (9
8‫ وآ‬Vrin ,1994 paris 430 pages
;' ‫ دار‬، 44 – 43 ‫ ص ص‬8 %2‫ت   ر‬3)'  , ،  #‫ ') ا‬، % ‫ ااه‬، ‫ ( زآ‬9
238. ‫ * *د ا;  ت‬#4
، .' ‫ '!ة‬، ‫ ا< ا;ي‬، 63 – 62 – 42 ‫ ص‬، R ‫ ا‬%* ‫>ل‬L‫ أ‬، aI‫ *!ت را‬، X‫ ( أ‬10
l’épistémologie , p 109 , Q.s.j ? , , Hervé, Barreau 8‫ آ‬U ‫ ا‬.649 ‫*د ا;  ت‬
PUF, 1992 Paris ,127 pages
de J, et chomsky, Noam, Théories du langage, Théories ,Cf : Piaget ) 11
le Seuil l’apprentissage . Le débat entre Jean Piaget et Noam Chomsky , 1979
545 pages
22 -21 ‫ _ ص‬, +I' ،  #‫ت ا‬3)' ، % ‫ ااه‬، ‫( زآ‬
Ferdinand de Saussure, Cours de Linguistique Général , p 16 ,Payot,Paris ) 13
1981
.152 – 141 ‫ _ ص ص‬, +I' ، ‫ ا ش‬، ' ( 14
6 - 5 ‫ ص ص‬1980 # 28 ‫اآ‬N‫" د ا‬N‫ ا‬، ‫اوس‬,   >  ،  PC‫ ( ' ا‬15
8‫ وآ‬50 -44 1' ‫ م س‬aI‫ *!ت را‬U ‫ ت أ‬UX3‫ ا‬1' ‫ى‬/‫ ( ه ك أ >اع أ‬16
.Léonard, Bloomfield, Langage, pp 9 –10, New york 1957 ( 17
.339 – 39 ‫ _ ص ص‬, +I' ، ‫ ا ش‬، ' ( 18
De Saussure, Ferdinant, op, cit, pp 25 - 419 ( 19
‫ *د‬، ‫ ء‬p #‫ ا‬، ‫ة‬A‫ ح ا‬A‫ ا‬#4' ، 32 ‫ ص‬، ‫ ه‬#'‫ ' ه و‬،  ‫ ا? ا‬، ‫ " م‬، ‫ ن‬X ( 20
.273 ‫ا;  ت‬
44 ‫ص‬، _ , +I' ، ‫ ا ش‬، ' ( 21
‫ در‬.‫ *  ا‬8‫ وآ‬32 -31 ‫ _ ص‬, +I' ‫ ا ش‬U ‫ '>س أ‬.‫ ا‬1' %A‫ ا‬، !  1' ‫ ( ه ك‬22
M ,>‫ وا‬A‫ ا‬8‫ وآ‬، 1999 ) ‫ ل‬.>" ‫ دار‬، ‫ة‬I   " ‫ ا  ذج‬%A‫ ا ي ا‬, ‫ا‬
111 ‫ *د ص‬1997 ‫  ا‬.‫  ا? ا  اآ! ا‬p2  ‫ة‬I ‫ات‬U
Léonard, J, Bloomfield, op, cit, pp. 22 - 23 ) 23
Larousse , ,Dubois, J, Grammaire structurale du Français, noms et prénoms ( 24
GSF, ( la phrase et .1965, p 195 du même auteur, GSF, le verbe, 1967 224 pages
.les transformations ) 1969, 192 pages
.12 ‫ _ ص‬, +I' ، ‫ ' ) ل‬، ‫ ( زآ‬25
.Piaget, J et Noam Chomsky, opt, cit ) 26
.91 ‫ _ ص‬, +X' ، ‫ ' ) ل‬، ‫ ( زآ‬27
.92 ‫ ص‬، +I‫ ا‬R ( 28
.‫ ' ه> ي‬E _; ‫ي‬8‫ ا‬B.‫ وا‬،‫ ' ه> ' دي‬E _; ‫ي‬8 ‫ ا' غ‬1  ، '>)" !  ( 29
Hymes, Dell, H , Vers la compétence de communication, pp 82 – 130 –131 ( 30
, Hatier-Crédif paris 1984 ,223 pages
) ‫ ل‬.>" ‫ دار‬42 ‫ ص‬5 ‫ د " "> ع‬، ?‫ ا‬، ‫ ا‬# ، ‫م‬3 ‫ ا‬#*‫ و‬،3 #, ' ( 31
.103 ‫ *د ا;  ت‬.1994
#4' ، ‫ ا ط‬،51 %2‫داب ر‬i‫ ')>رات آ  ا‬32 ‫ ر  م س ص‬.‫ ا ت ا‬، ‫ن‬N!Y ، –‫ ا‬#* ( 32
.382 ‫ *د ا;  ت‬، 1996 ، ‫ ء‬p##‫ ا‬، ‫ة‬A‫ ح ا‬A‫ا‬
 ‫ ر  وا? ت‬.‫ ا ت ا‬، 57– 31 ‫*اب ص‬N‫ وا‬#"‫ ا‬1* ‫ ت‬UX3' ،  X‫ ا‬، ' ( 33
1996  ‫ ا‬، 51 %2‫ ر‬، ‫ ا ط‬، ‫داب‬i‫ ')>رات آ  ا‬، ‫ا?ب‬
 .162 – 161 ‫ ص ص‬، _ , +X' ، ‫ت ا‬3)'‫ ( ا? و‬34
، ) ‫ ل‬.>" ‫ دار‬، ;‫اد ا‬K‫ و‬، ‫ ن‬#, 1 ‫ ا‬: I" ، %‫ ت ا‬U ، ‫ن‬Nc ،‫ (  ز‬35
.169 ‫ *د ا;  ت‬.1991 ، ‫ ء‬p #‫ا‬
  ‫ ا‬,‫ ا‬1  M‫  رت ر‬.   Y 7L  Jx" ‫ي‬8‫ ")>'   رت ا‬Jx" . ( 36
‫ م‬IN‫>ط ا‬.,   ‫ ا‬:k‫ و‬h X ‫ ت  ا ! ء‬b ‫ ا‬B/‫   اد‬Y‫ و‬،#A‫وا ! ء وا‬
‫ ا ي‬, ‫ ا‬U ‫ ا>ذج ا?   * ")>'  ا‬1* z#‫ آ< ا‬2‫ و‬. , 2  ‫ ت‬b ‫وا‬
32– 29 ‫ ص‬2000 / 30 ‫ اد‬. ‫  و‬A'  ‫خ‬3‫ *  *>ي وا' ا‬,‫   ‹ ا‬N .' 8‫وآ‬
*****
•'‫  ا>اردة  ا>ا‬Y +I‫اا‬
. E" K'، B‫ ا>آ‬، X‫ ا‬- 1
236 ‫ *د ص‬، ‫>* ت‬#4‫ وآ  ا‬، EA‫ ا و' ه‬h#‫>ل ا‬L‫ ا‬، ‫ ر‬، X‫ – ا‬2
‫  وت *د ص‬#4‫دار ا‬،* IN‫ ا‬h#‫ ا   ه ا‬R,N‫ ا‬، 1 ‫ ' ا‬، ‫ ن‬X‫ – ا‬3
160
. E" K' ، ‫ ا ي‬, ‫ ا‬، ‫ در‬.‫ ا‬#* – 4
#4' 4f  ‫  ا‬A' :I‫ 'ا‬، !!* :,> BK ‫ د‬I" ، >‫ ا‬D#‫ ا‬،  '>)" ،‫ –  م‬5
160 ‫ *دص‬1987 ‫ة‬A‫ ح ا‬A‫ا‬
Christian , Baylo et Xavier, Migno , la communication ,Nathan1991,400 – 6
pages
Dubois J et al , Dictionnaire de linguistique et des sciences du langage ,1994 – 7
Laroosse 515 pages
Ducrot , Oswold et Tzvetan Todorov , Dictionnaire encycyclopédique des – 8
sciences du langage
le Seuil 481 pages 1972
Greimas , A, J , Sémantique Structurale , 1966 , Larousse 262 pages – 9
Jacob , Pierre , l’empirisme logique , ses antécédents , ses critiques ,1980 , – 10
Minuit, 307 pages
Mounin G, Histoire de linguistique : des origines au XX siècle , 1967 puf -11
paris, 231 pages
Mounin G, Introduction à la Sémiologie , 1970 , , Minuit, Paris 253 pages - 12
Noam Chomsky et Morris Halle , Principes de phonologie générative , 1968 -13
, , le seuil
Oléron , Pierre , le raisonnement,QSJ , 1977 puf paris 126 pages– 14
Perrot , J, la linguistique QSJ pue 1993 ,paris 12 -15