Professional Documents
Culture Documents
Weerwater
Samenvatting:
Deel I: De mistbank
De roman begint rustig. In het eerste hoofdstuk vertelt het hoofdpersonage Renate
Dorrestein aan haar naaste familieleden (ongetrouwde partner Maarten en stiefkind
Noor) dat zij een schrijfopdracht heeft gekregen. Zij gaat een roman schrijven over de
als slecht bekendstaande stad Almere, ['Een stad waar menigeen nog niet dood
gevonden zou willen worden"]. Maar Dorrestein grijpt de opdracht aan, in de hoop
zo van haar al twee jaar durende writers block af te komen.
Op een zomerdag in augustus neemt ze haar intrek in een glazen huisje in de wijk De
Fantasie, in het centrum van Almere. Daarna volgen de rampzalige gebeurtenissen
elkaar snel op. Eerst is er een verschrikkelijk noodweer, daarna een explosie en
vervolgens is alles en iedereen weg. Alleen Almere bestaat nog en alle mensen die op
de dag van de ramp in Almere waren. ‘(Het was alsof een reuzenhand een kolossale
vuilnisemmer over de stad had uitgestort’).
Het is verwijzing naar het Bijbelse motief van de Apocalyps (boek Openbaring) De
ontreddering is groot, want niets (telefoon, spoorlijnen e.d.) werkt meer en iedereen
mist minstens de helft van zijn familie, als hij of zij al niet wees is geworden. Een
zwavelachtige mistbank omgeeft Almere. Wie die damp probeert te trotseren en
door de mistbank probeert weg te komen, komt om het leven. Dat gebeurt in het
begin nogal eens met jonge mannen. Niemand van de ongeveer vijfduizend
overlevenden kan dus nog weg uit de stad. Er zijn daar nu veel meer vrouwen dan
mannen in Almere. Bovendien zijn er ruwe criminelen vrijgekomen die er in de
gevangenis zaten en de ergste exemplaren hebben zich teruggetrokken in een kasteel
van waaruit ze leven als wilden: ze roven en plunderen en op zijn tijd komen ze naar
de stad komen om vrouwen te verkrachten. De mannen hebben overigens een prima
leven. Omdat er zo weinig zijn, mogen de vrouwen in de stad seks hebben met de
weinige mannen die er leven. De hoop is namelijk dat er kinderen geboren worden,
maar dat gebeurt niet.
Bianca en Rudi Ruwiel die direct na de ramp een kind baren: Dex een jongen die als
enige al die jaren de enig geboren nieuwe inwoner is.
(Kleine Dex, die het rossige haar van zijn vader had en zijn moeders sterke
stembanden, was vermoedelijk de eerste Nederlandse baby uit de eenentwintigste
eeuw van wie niet ieder lachje en iedere boze bui werd gefilmd of gefotografeerd. Hij
zou later geen enkel vertederend of genant beeld van zichzelf hebben. Hij zou zijn
ouders al snel de status van Bekende Almeerders bezorgen, maar zijn geschiedenis
verdween waar hij zelf bij stond,) In de keuken van de gevangenis gaan Bianca en
Rudi een restaurant-bistro beginnen. Het is het enige goed lopende commerciële
product.
Jakob Kribbe, de directeur van de gevangenis in Almere, die als een nieuw soort
burgemeester van de stad zal fungeren. De vorige burgemeester zelf was op
vakantie. (Annemarie Jorritsma).
Safae Lazaar (een gesluierde multiculti) heeft een kebab-restaurant met haar man
Lazaar. De laatste wil dapper zijn en loopt de mistbank in om nooit meer terug te
komen. Safae is meteen de jongste weduwe (19) van Almere. Wat moet ze nu nog
met haar jonge leven?
Sydney Blijtschap is een crimineel die zich niet bij de andere gevangenen in het
Kasteel heeft aangesloten. Er valt immers verder niet zo veel meer rottigheid uit te
halen: geld had geen waarde meer; er waren geen pinautomaten meer. Hij heeft
overigens wel hersens.
Jacob Kribbe die net als Renate deel uitmaakt van het voorlopige stadsbestuur (ook
met drie overgebleven leden van de PVV) heeft een idee om de sociale structuur in
Almere te herstellen. Er worden Naaste Families samengesteld (er wordt geloot) met
namen van natuurproducten (bijv. Braam, Aalbes, Koolzaad, Boterbloem) en de
misdadigers worden als clanhoofd aangesteld. Die moeten hun clanleden
beschermen.
Safae -Boterbloem- Lazaar is nog jong en zou eigenlijk een kind willen hebben.
Wanneer ze een keer 's avonds een loods binnengaat, ziet ze een altaartje voor een
mooie, jonge vrouw. Later blijkt dat Dennis dit gedenkteken voor Mila heeft
gemaakt. Hij komt er tijdens het verblijf ook achter dat zelfmoord niet in je genen
hoeft te zitten, maar dat de omstandigheden (de wereld) je tot een zelfmoord kunnen
drijven.
In het centrum worden er toespraken gehouden door Jacob Koolzaad Kribbe en
Rudi, maar ineens komen de criminelen uit het kasteel om de vrouwen te roven.
Bianca Ruwiel wordt meegenomen door de mannen en ook Safae, maar die wordt
gered door een woedend ontketende Rudi. Haar sluier gaat af en hij ziet dat ze
bloedmooi is. De herdenking is daardoor eigenlijk mislukt: Kribbe krijgt de schuld
ervan, maar kort daarna gebeurt er iets positiefs in de verdoemde (of juist
uitverkoren) stad.
In een mandje aan de rand van het Weerwater wordt een baby aangetroffen. (Bijbels
motief: vgl. Mozes in zijn biezenmandje) Renate neemt de baby over van een jongen.
Van wie is het kind? Vrouwen in Almere komen het kind opeisen: ze hebben het
verborgen gehouden (zeggen ze), maar als ze door het stadsbestuur nader aan de
tand worden gevoeld, kunnen ze niets herkenbaars over het kind zeggen. Er moet
iets ander middel worden gevonden om een moeder aan te wijzen. Er komt een
tweede loting: alle clanhoofden moeten een lot trekken; wie nummer 1 trekt, krijgt
het kind. Het wordt de familie Koolzaad: toevallig de clan van Jacob Kribbe, waartoe
ook Dennis Kardoen behoort. Het kind wordt Ally genoemd.
Renate heeft er over nagedacht waar baby Ally vandaan moet zijn gekomen en zij is
van mening dat het kind over het Gooimeer is komen aandrijven en dat er dus leven
naast dat van Almere moet zijn: ALL is van de andere kant door de mistbank
gekomen en dat zou kunnen betekenen dat er een doorgang is. Meer mensen gaan
die opvatting aanhangen. Maar het zou ook slecht nieuws kunnen betekenen, dat het
Gooimeer bijvoorbeeld een zondvloed teweeg zou kunnen brengen.
Er is ook ander (beter) nieuws: de criminelen die zich op het kasteel hadden
verschanst zijn één voor één uitgestorven: het gevaar kan niet meer van die kant
komen. De mannen komen tot een nieuw voorstel: als de baby van de ene kant is
gekomen, zou er ook een gat aan de andere kant moeten zitten. Iemand zou zich
moeten opofferen of er leven aan de andere kant is. Maar wie wil dit doen? Er moet
daarom een derde loterij komen. Alle mannelijke leden van de families komen in
aanmerking om als verspieder dienst te doen. Maar als het erop aankomt, meldt
Jacob zich als vrijwilliger aan. Hij stapt de mistbank in en verdwijnt.
Ze zal het hele verhaal van Almere opschrijven en de papieren in een petfles
stoppen, opdat de hele wereld zal weten wat er in Almere is gebeurd. Die flessen zal
ze namelijk in het Weerwater gooien in de hoop dat ze ergens terecht zullen komen
en dat er voor Almere een toekomst zal komen.
Bron: https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/weerwater-renate-
dorrestein
Auteur:
Haar leven
Renate Dorrestein werd op 25 januari 1954 in Amsterdam geboren. Ze groeide op in
een rooms-katholiek gezin. Haar vader was advocaat, haar moeder voor haar
huwelijk onderwijzeres. Al op de lagere school begon ze met schrijven.
In 1972 behaalde Renate haar gymnasiumdiploma aan het Keizer Karel College in
Amstelveen, waarna ze besloot niet te gaan studeren, maar te gaan werken. Ze werd
verslaggeefster bij het weekblad Panorama en reisde daarvoor de hele wereld af. In
1977 verliet ze dit tijdschrift en werkte in de daaropvolgende jaren voor
verschillende andere bladen, waaronder Opzij, Viva en De Tijd. In deze periode was
de Tweede Feministische Golf in Nederland op z’n hoogtepunt. Met haar columns en
artikelen beoogde Dorrestein de wereld wakker te schudden en te provoceren. Ook
hielp zij in 1986 de Anna Bijns Stichting op te richten, die elke twee jaar een speciale
prijs uitlooft voor ‘de vrouwelijke stem in de letteren’.
Haar werk
Hoewel ze zich eerder vooral op journalistiek gebied liet gelden, wilde Renate
Dorrestein het liefst romans schrijven. Nadat ze jaren tevergeefs had geprobeerd haar
boeken gepubliceerd te krijgen, ontdekte een uitgeverij in 1983 eindelijk haar talent
en verscheen haar debuutroman Buitenstaanders. Deze roman werd een succes en
haar naam als schrijfster was gevestigd.
Ook in het buitenland is Dorrestein populair. De roman Een hart van steen kwam in
het nieuws door de grote internationale belangstelling. De vertaalrechten van dit
boek werden verkocht aan meer dan tien verschillende landen. Ook andere titels
werden en worden veelvuldig aan het buitenland verkocht. Klik hier voor een
overzicht van de vertalingen.
Van 1986 tot 1987 was zij als writer-in-residence verbonden aan de University of
Michigan in Ann Arbor (VS). In 1991 werd zij uitgenodigd deel te nemen aan het
fameuze International Writers’ Program van de University of Iowa. In 2000 gaf ze
met Het geheim van de schrijver fans en beginnende schrijvers een kijkje in de
keuken van het schrijverschap. Ze baseerde dat boek ondermeer op haar ervaringen
als schrijfdocente. Ze was ook gastschrijver aan de Sorbonne in Parijs (2001) en aan
de Universiteit Leiden (2007). Ook was zij in 2010 gastschrijver aan de Vrije
Universiteit in Amsterdam. Tegenwoordig geeft ze nog altijd regelmatig
masterclasses op universiteiten in Europa en de Verenigde Staten. Vanaf augustus
2013 was zij een jaar gastschrijver in Almere. Dat resulteerde in de
roman Weerwater (2015), waarin de hele wereld vergaat en alleen Almere blijft
bestaan. In de zomer van 2015 bracht de VVV in Almere op verzoek van veel lezers
de Weerwaterroute uit, die langs de locaties uit het boek voert.
Op uitnodiging van schrijversvereniging PEN correspondeerde Renate Dorrestein in
2014 en 2015 langdurig met de dissidente Chinese schrijfster Liu Di. Het doel: laten
zien wat censuur betekent voor het alledaagse leven van de Chinese schrijvers die
erdoor getroffen worden. Daarover publiceerde zij de longread Penvriendin in China,
het verslag van een maanden durend, uiterst wonderlijk gesprek tussen een
Nederlandse schrijfster uit Aerdenhout, ‘een compleet witte en geprivilegieerde
enclave’ en een jonge Chinese sciencefiction auteur die antwoordt ‘als een Chinese
basisscholier die huiswerk maakt: ik wil het niet doen maar het moet’.
In 2004 verfilmde Paula van der Oest Dorresteins roman Verborgen gebreken.
Momenteel is haar werk vooral bij Duitse cineasten gewild. Zo verscheen in 2011 de
Duitse verfilming van Mijn zoon heeft een seksleven en ik lees mijn moeder
Roodkapje voor.
Stijlkenmerken en thematiek
Al in de jaren tachtig wees Hella S. Haasse erop dat Dorresteins romans veel
kenmerken vertonen van het genre dat ‘gothic novel’ (gotieke roman) of ook wel
‘female gothic’ (vrouwelijke gotiek) wordt genoemd. Dit genre is in de achttiende
eeuw in Engeland ontstaan, toen veel vrouwen ontevreden waren over hun rol in de
maatschappij, maar daar nog niet openlijk over konden schrijven. Dorrestein is de
eerste Nederlandse auteur die in deze traditie te plaatsen is en die er een moderne
draai aan heeft gegeven. Ook bij haar komen typisch gotische thema’s en kenmerken
voor, zoals verdrongen herinneringen, familiegeheimen, geestverschijningen en
bloedstollende gewelddadigheden (of de dreiging daarvan). Haar verhalen spelen
zich vaak op geïsoleerde plaatsen af die veiligheid lijken te bieden, maar ook voor
een verstikkende atmosfeer zorgen. Waan en werkelijkheid lopen soms naadloos in
elkaar over.
Bekroningen
Het werk van Dorrestein wordt nationaal en internationaal bejubeld. Zo werd Een
sterke man genomineerd voor de Libris Literatuurprijs en Zonder genade voor de
AKO Prijs. Verborgen Gebreken, Een hart van steen en Het Duister dat ons scheidt werden
genomineerd voor de Trouw/NS publieksprijs. Ontaarde moeders en Een hart van
steen werden genomineerd voor The International IMPAC Dublin Literary Award.
Omdat haar werk zo eigenzinnig en onweerstaanbaar is, werd haar hele oeuvre in
1993 bekroond met de Annie Romein Prijs. In 1997 kreeg ze de jonge Gouden Uil
voor Verborgen gebreken, en in 2010 de Vlaamse Inclusieve Griffel voor is er hoop. En
eveneens in 1997 werd zij door de CPNB gevraagd het Boekenweekgeschenk te
schrijven, Want dit is mijn lichaam. Bovendien schreef zij in 2008 op verzoek van de
CPNB het boekenweekessay Laat me niet alleen. En in 2014 verzocht de CPNB haar
voor de derde keer om een bijdrage aan een campagne. Voor de Week van het
Luisterboek schreef zij het Luistergeschenk Liever horen we onszelf, dat ook door
haarzelf werd voorgelezen. In 2018 heeft Reddende engel de longlist van de Gouden
Strop gehaald.
Zie ook Prijzen en nominaties
Eind 2016 kreeg Dorrestein de diagnose slokdarmkanker. Op 4 mei 2018 heeft ze het
gevecht tegen haar ziekte verloren. Velen brachten haar nadien een laatste groet.
Recensie 1:
Alleen Almere overleeft de Apocalyps
"De wereld vergaat. Alleen Almere blijft bestaan." Met deze twee zinnen op de
achterflap wist Renate Dorrestein mij meteen te overtuigen dit boek mee te nemen
uit de bibliotheek. Een apocalyptisch verhaal van eigen bodem dat zich afspeelt
in Almere of all places.
Recensie 2:
Setting:
De setting van Weerwater is essentieel voor het verhaal. Almere, een stad die is
ontstaan uit polders, symboliseert een nieuw begin, een kunstmatig gecreëerde
omgeving die probeert te voldoen aan de behoeften van haar inwoners. Het idee van
een stad gebouwd op land dat ooit water was, dient als een metafoor voor de
zoektocht naar identiteit en hergeboorte die veel personages in het verhaal
doormaken.
Thema:
Het thema van "Weerwater" omvat onder andere eenzaamheid, verlies, en de
zoektocht naar verbinding in een moderne samenleving. Dorrestein verkent de
psychologische en emotionele gevolgen van isolatie en de behoefte aan menselijke
connectie. Daarnaast behandelt ze thema's als verandering, veerkracht en de kracht
van de natuur.
Engagement:
Het engagement in "Weerwater" komt voort uit de manier waarop Dorrestein de
lezers betrekt bij de emotionele reis van haar personages. Door complexe menselijke
relaties en persoonlijke worstelingen te verkennen, roept ze empathie op en dwingt
ze de lezers na te denken over hun eigen ervaringen en relaties. Het boek nodigt uit
tot reflectie over maatschappelijke kwesties zoals eenzaamheid, isolatie en de rol van
gemeenschap.
A-chronologie:
Dorrestein maakt gebruik van een niet-lineaire vertelstructuur in "Weerwater". Ze
springt tussen verschillende tijdstippen en perspectieven, waardoor de lezer
langzaam maar zeker inzicht krijgt in de levens van de personages en de
gebeurtenissen die hen hebben gevormd. Deze techniek draagt bij aan de
gelaagdheid van het verhaal en benadrukt de onderlinge verbondenheid van de
personages, ondanks hun ogenschijnlijke afzondering.
Round Character:
In "Weerwater" zijn de personages complex en veelzijdig, wat hen tot ronde
personages maakt. Ze worden geconfronteerd met innerlijke conflicten, groeien
gedurende het verhaal en tonen verschillende facetten van hun persoonlijkheden
naarmate ze reageren op de gebeurtenissen om hen heen. Dorrestein presenteert haar
personages als echte mensen, met al hun gebreken en dieptepunten, wat hun
geloofwaardigheid versterkt en de lezers aanmoedigt om zich met hen te
identificeren.
Mening: