Elibieta Kacperska! Katedra Ekonomiki Rolnictwa i Miedzynarodowych Stosunk6w Gospodarezych Szkola Gléwna Gospodarstwa Wiejskiego Warszawa Wptyw handlu zagranicznego z Rosjq na wielkosé PKB Polski ze szezegéInym uwzglednieniem handlu roIno-spozywezego The influence of international trade with Russia, the agro-food trade in particular, on the Polish GDP size ‘Synopsis. Wplyw handlu zagraiczego na wielkosé PKB ma swoje podstawy w teri ekonomi Zasaeh te ulegly zmianom w czaie, W opacowania preedstawono wielkosel obra handiowych pomigdry Polska a Rosi 7 szezeglnymn uwzgledaieniem hand eolno-sparywezogo, Praca Zara racunki efekiow dochodowych Pols uzyskiwane 2 bandly 2 Rosiq, w tym 2 handy rola spozywerego. ‘Slowa kluczowe: produkty rolno-spotyweze, polski handel agraniczny, mnoik cksporowy, Rosia Abstract. The influence of intemational trade onthe growib of GDP has undergone some changes in time. The paper pretens national trade Between Poland and Russia with & special emphasis on the sgrofood trade, The paper includes an estimation ofthe effects in Polish national income abtained ‘rough tad with Russa, ineung the agro-food wade, Key words: sgro-fod products, Polish ntemational trade, multiplier ffs, Russia Wprowadzenie Relacje migdzy handlem zagranicznym a rozwojem gospodarezym sq przedmiotem badai wielu ekonomistéw. Po raz pierwszy zwiazek migdzy handlem a bogactwem narodu zostal przedstawiony w doktrynie merkantylizmu, ktérq szczeg6lowo analizowal to Viner [Viner 1955]. P6éniej doktryna ta byla krytykowana przez klasykéw, m. in, Smitha i Ricardo, Klasyezna ekonomia atakowala system merkantylistyeznych ograniczef w handlu migdzynarodowym, wskazujgc, ¢ uniemozliwia on realizacjg _racjonalnego migdzynarodowego podziali pracy [Kamecki i in 1971]. Smith uwazal, Ze handel zagranicany spelnia wazna role jako ezynnik otwierajacy nowe rynki zbytu dla nadwyzek produkcyinych w kraju i w ten spos6b przyezynia sig do wzrostu i rezwoju gospodarki krajowej [Smith 2012]. Ricardo podkreslat mofliwos zwigkszania dochodu danego kraju poprzez poprawe warunkéw wymiany [Kamecki i in. 1971]. Neoklasyey, min. Marshall, podobnic przedstawiali role handlu w rozwoju gospodarki. Nowe spojrzenic na kwestig ‘wplywu handlu zagranicznego na zmiany dochodu narodowego i zatrudnienia prezentowali ekonomisci w latach migdzywojemnych. Wyréznil sie tu Keynes, ktéry wskazal, ze handel zagranicany uruchamia efckty mnoznikowe wplywajgce na dochéd narodowy. Keynes i jego 2wolennicy wskazywali, Ze dodatni bilans handlowy moze dziataé w kierunku Dr int, e-mail: elabiets_ Kacpersa@sggw ph 35coéywienia koniunktury w kraju a ujemay moze preyczyniaé sig do pogiebiania depres oxpodarczej [Keynes 1956; Kamecki iin. 1971] Zwigaki migdzy handle zagraniczaym a dochodem narodowym w_ teorii Keynesowskie) i postkeynesowskie} odnosily sig do krétkookresowych zmian. Dopiero Harrod w okresie powojennym podjal problem dlugolalowego rozwoju gospodarezego i {ego zwigaku z handlem zagranicznym [Kamecki iin. 1971] Obeene nurty badaweze z jedne} strony krytykuja, ale tez rozwijaia wozesnicjsze teoric, z drugie} strony ujmujg i badajg nowe zjawiska i relacje wystepujace pomiedzy hhandlem zagranicrym, gospodarka krajowa i gospodarka Swiatowa. NejczeSciej analizy dotycza takich aspektéw jak miejsce handlu w makrockonomicnym rachunku podazy i popytu dia gospodarkt otwartj,roli handlu w procesie wzrostu i rozwoju gospodarczexo oraz zjawiska migdzynarodowe} wspélzale?nosei handlowo-gospodarczej Ww kontekicie slobalizacji i intogracji [Rynarzewski 2006} Metodyka badait Celem opracowania bylo praedstawienie wiclkosci obrotéw handlowych miedzy Polska a Rosja, ze szczegoinym uwzglgdnieniem handlu rolno-spozywezego, oraz ‘oszacowanie efektow dochodowych Polski uzyskiwanych z handlu 2 Rosja, w tym z.handlu rolno-spozywezego, przy uwzglednicniu reakeji mnodnikowych od strony popytu. Analiza ‘objgla lata 2004-2011 i odnosita sig do oddzialywania eksportu i importu na wielkosé PKB. W analizie wykorzystano wskafniki okreslajge wplyw eksportu i importa na dochéd narodowy fj. stope cksportu, stope importu, kraicowa stope cksportu, kraficowa stop importu, elastyeznoSé dochodowa eksportu, elastyeznosé dochadowa import, mnoznik handlu zagranieznego. ‘Wskadniki stopy cksportu i importu informuja o znaczeniu handlu zagranicenego w danym kraju, Stopa eksportu przedstawia procentowy udziat eksporty w dochodzie narodowym w danym ezasie. Jest ona zapisywana za pomoca nastepujacego w7oru adzie: _~ Stopa cksportu, Ex,~ globalna wartoSé eksportu kraju i, Yj — dochéd narodowy kraju i Stopa importu praedstawia procentowy udziat importu w dochodzic narodowym w danym czasie. Jest ona zapisywana za pomoca nastepujacego weoru: dzie: Sy Stopa importa, Im — globalna wartosé importa kraju i 56Kolejaymi wskaénikami wykorzystanymi w analizie sq kraficowe stopy eksportu i importu, Zaleza od struktur produkeji i poziomu stopy Zyciowe). Wysoka kraficowa stopa ceksportu bedzie éwiadezyé o tym, Ze warost gospodarczy kraju w duzej mierze opiera sig na ckspansji eksportowej, natomiast wysoka kraiicowa stopa importu wskazuje na duzq chlonnosé gospodarki zwiqzang z wzrostem PKB. Kraticowa stopa eksportu okresla przyrost eksportu przy waroscie dachodu narodowego o jednostke i przyjmuje postaé: Ax a3) adzie: sk.q—kraficowa stopa eksportu, AEX, przyrost eksportu kraj i, AY, — przyrost dochodu narodowego kraju i Kraficowa stopa importu okreSla zmiang importu danego kraju przy wzroscie dochodu narodowego o jednostke. Wskainik ten przyjmuje postaé: Ato «Aw adzie: kj. — kraicowa stopa import, ‘Alm, przyrost importu kraju i. Wskaénik dochodowej clastyeznosei eksportu informuje © relatywaych zmianach cksportu w stosunku do relatywnych zmian dochodu narodowego, przyimuje on postaé wae die’ 45, ~ dochodowa elastyeznosé eksportu, pozostate oznaczenia jak wy2ej Wokafnik dochodowej elastyeznosei importu wskazuje na relatywne zmiany importa ww stosunku do relatywnych zmian dochodu narodowego, przyjmuje on postaé: Alm, AY, o Tm zie: 4;, — dochodowa clastyezosé importy, pozostale oznaczenia jak wyz} Jesli wspétezynnik dochodowej elastyeznosei eksportu preyjmuje wartosei powyze) jednosei, ozmacza to, Ze eksport jest ezynnikiem wzrostu gospodarczego w kraju i jego udzial w tworzeniu dochodu narodowego rofnic. WartoSci te moga byé mnicjsze od jednosei i wowezas eksport nie jest czymnikiem tak bardzo, jak w pierwszym przypadku, 7powodujacym warost gospodarczy, a jego udzia w tworzeniu dochodu narodowego obniza sig Kolejaym wskaénikiem wykorzystanym w opracowaniu jest_mnofnik handlu zagranicanego. Mnoiik (inwestyeyjny lub eksportowy) jest to wspélezynnik okreslajacy przyrost dochodu narodowego 2 tytulu wzrosta gospodsrezexo (przyrostu inwestyeji ub eksportu). Pojgcie to wprowadzit Kahn (Kahn 1931}, a rozwinal Keynes [Keynes 1956]. Mnoinik “wystepuje wylgcznie w_gospodarce rynkowe), w ktére} wystepuja rezerwy produkeyjne, i jest on unuchamiany przez okreslone impulsy wzrostu gospodarezexo {prayrost inwestyeji hub przyrost eksportu) Kreujgce dodatkowy popyt [Bozyk 2008 Prayjmuje on postaé: a dzie’ k, - mnofnik w gospodarce otwartej, AS/AY ~ kraticowa sklonnosé do oszczedzania (akumulacji), Alm/AY - kraficowa sklonnosé do importu, Mofna stwierdzié, 2e mnoznik handlu zagranicznego stanowi odwrotnosé kratcowe] sklonnosci do oszezedzania powiekszone| 0 kraticowa sklonnosé do importu. Przyrost dochodu narodowego wywolanego reakeja mnoZnikowa jest okreslony nastepujaca formula [Guzek 2004} AYe=akexk, @) przyrost dochodu narodowego gencrowany przez prayrost eksportu w wyniku reakeji mnoznikowej, AEx — przyrost eksportu, Przyrost cksportu traktowany jest jako odpowicdnik tw. inwestycji autonomicznych, 4 stopie jego oddzialywania na dochéd narodowy zalezy od wplywu kraficowej sklonnoset do importu na poziom mnodnika. Im wigksza jest ta sktonnosé, tym nizszy mnoznik, czyli mniejszy wplyw przyrostu cksportu na dochéd narodowy [Guzck 2004] Postaé mnoznika dla potrze’ analiz praktycznych w gospodarce otwarte| musi byé zweryfikowana ze wzgledu na fakt, 2e nie poddaje sig ona dekompozycji, tzn. Ze efekt dochodowy obliczony dia handlu zagranicznego danego kraju ogétem nie odpowiada sumic efekt6w dochodowych liczonych oddzielnie dla kazdego z jego partneréw [Guzek 2004] z kw (9) sévie = mnofnik og6lay handhu zagranicznego danego kraju, £12, 01 mumerkraju-partnera 58k, - mnoznik indywidualny handlu zagranicznego badanego kraju z krajem i, ‘wi waga w postaci udziatu kraju i w eatkowitym przyroscie eksportu badanego kraju do wszystkich partner6w. ‘Mnodnik inéywidualny przyjmuje postaé: ag, gzie: Im,"1/Y" ~ stosunck importu badanego kraju od partnera i w roku t-1 do dochodu narodowego badanego kraju w roku t-1, ASYAY'— krafieowa sklonnoSé do oszezedzania w badanym kraju w roku t, ‘Alm:YIm," ~ stopa wzrostu importu danego kraju z kraju iw roku t, YY" — stopa wetostu dochodu narodowego badanego kraju w roku t W gospodarce otwarte| eksport, przez efekt mnoznikowy, moze przyezynié sig do ‘wywolania dodatkowych korzysinych impulsow w gospodarce. Natomiast poprzez import moga wystapié negaiywne skutki, pogigbione dodatkowo ujemnym ksztaltowaniem sig :mnofnika (Budzowski 2003). Jezeli caly przyrost popytu z tytutu eksportu bylby kierowany nna zakup towaréw konsumpeyjnych produkeji krajowej, a pracownicy zatrudnieni prey produkeji eksportowe) nie oszczedzaliby swych dochodéw ani nie kupowali towardw Konsumpeyinych z importu, wtedy mnofnik byiby nieskofczenie wielki, Jezeli natomiast caly przyrost popytu z eksportu bylby kierowany na importowane towary konsumpeyjne, wowezas mnoznik eksportowy réwnalby sig jednosei [Bozyk 2008]. Negatywne skutki ‘wystepuja np. w sytuacji kryzysu gospodarevego. Kryzys w jednym 2 krajéw powoduje spadek popytu w tym kraju, takée popytu na towary pochodzace z importa, Spadek popytt na import pociaga spadek cksportu w krajach wytwarzajacych na potrzeby importowe kraju praezywajgcego kryzys. W rezultacie kraje eksportujgce zmuszone beda ograniczyé eksport, zmniejszyé produkeje, a tym samym poprzez efekt mnoznikewy nastapi spadek zatrudnienia, spadek wykorzystania majatku produkeyjnego, spadek dochod6w i spadck Konsumpeji [Budzowski 2003] Produkt krajowy brutto w Polsce w latach 2004-2011 WartoSé polskiego PKB awigkszyla sig 7.924 mld 21 w 2004 r, do 1,5 bln 2! w 2011 r, PKB w badanym okresie werastal, jednak analiza zmian z roku do roku pokazuje na zmienna wartoSé przyrostow. Od 2009 r. przyrosty PKB corocznie zwickszaty sig, ale byly nna og6! maiejsze niz w okresie poprzednim. Przyezyng spowolnienia warostu PKB byt lryzys Swiatowy. ‘Udzial akumulacji w PKB wabat sig od 19,3% do 24,4%, W 2009 r, zaobserwowano spadek wartosei inwestye}i w stosunku do roku poprzedniego (tabela 1), 39Tabla 1, Wielkoté PKB i akumulasjiw Polsce w latch 2004-2011 Table |, The value of gross domestic product and gross capital formation in 2008-2011 Rok lems kala 2004 20052008 2007 2008 200920102011 PKB Polski la 2b 924538 GSH 1060081 1176737 1273508 1348505 1416SKS 1525285, Preytost PKR we sosurku do ‘kresu popraednioge, mint | 81382 S8761 716729 116706 9877168907 T2080 106660 Akumulasia ogra at | 185S42 180445 225162 287657 SOMEIR 273568 207449 359187 Prayrost kumi w stosunku do okress popreediepo ln 2 27514 390338717 64495 TIBL 81280 DBKRI_——3578 Ural akumulaciw PKB.%4| 20,1 1932 2A BY 2HS_ DO 219 Krafcow sktonnosé do coszeradrania os 007 04 ee 7ZeGalo opacowanie wlasne na podstawie danyeh 7 rezaikow satystyemych[Rocmik. 2004 - 2012) Polski handel zagraniczny w latach 2004-2011 Polski handel zagraniceny w latach 2004-2011 wykazywal tendencjg rosnaca po sronie eksportu i importu. Eksport w analizowanym okresie wzrdst niemal dwwukrotnie osiggajac wartosé 688,7 mld zi w 2011 r. Saldo obrotéw w analizowanym okresic bylo uujemne. ‘Tabela 2 Polski bande! zagrasizny i podstawowe wskafniki hand zagraniezeg w latach 2004-2011 Table 2, Polish international rade and main indicators of intemational trade in 2004-2011 Rok Element kelkulaji 2004 2005 2005 20072008 20092010201 sport a 2 346631 S6AGSRAPTTIG 479606 SOBRE? S3ODTH SORBGD 6RETS9 Import, mln 368365 371946 446927 $1425 559521. 529269 615470 TORRK6 Proyrst ekspors, mint | 6874318027 63118 $1830 29281 2139168091 90370 Preyrostimports,minzt | 68790 3581 T4981 66498 6096-30252 N20 OTIS Stopa chsportu % 3749-3109 40.35 40.75 3990 39,88 422484522 Stop import, % BM STRB @16 463 BAT 3937 BAS 4637 Kraicowa stopa imports | O80 006 098-087 OAT 0.44120 O8S Kraicowastopeckaporu | 081 031 082 O46 0.30 O31 09k Os Moen handy zagranicznego Polski 7850710891562 06s 08 to jak w abe 1 Przyrosty eksportu anatizowane rok po roku wykazywaly sig duéa zmiennoscia, seezegélnie zmniejszenie przyrostu nastapilo w 2008 i 2009 r., co bylo efektem Swiatowego 60kxyzysu finansowego. W latach 2010 i 2011 eksport zdecydowanie poprawit sig przyrastajac 0 90 mld zl w 2011 r Podobna tendencja wystepowata w imporcie. W 2009 roku nastapit spadek wartosei importu, jednak w kolejayeh latach nastapil szybki jego wzrost(tabela 2). ‘Wskadniki stopy eksportu i importu byly dosé wysokie i wahaly sig na poziomie 37- 45%, Kraficowa stopa eksportu ulegala znacznym wahaniom w badanym okresie. Jednak jej ‘wartoSé zmacznie poprawita sig w latach 2010-2011 (tabela 2). W analizowanym okresie wyraénie ulegl pogorszeniu mnoznik handlu zagranicznego Polski. W 2005 r. wynosit on 7,85% i by! najwyészy w analizowanym okresie. W pOimicjszych latach wabal sig on w granicach 0,65%-1,56%, a w 2009 r. byt najnizszy Niskie wartosei mnoZnika wskazujq na niewielki jego wplyw na skadinad powolne wzrosty dochodu narodowego (tabela 2). Kraricowa sktonnosé do oszczedzania w Polsce i sktonnosé do importu z Rosji Obroty handlowe Polski z Rosja w latach 2004-2011 wykazywaly saldo ujemne z tendeneja pogtebiajgca sig, WartoSé importu w 2004 r. wynosila 23,5 mld zt i zwickszyla sig do 75,2 mld zt w 2011 r. szezegélnie duze werosty importu obserwowano w 2010 i 2011 r (tabele 3). 'W analizowanym okresie krafcowa sklonnoSé do oszezedzania w Polsce znacznie zmieniala sig W latach 2006-2007 byla stosunkowo wysoka, zaréwno w wielkosciach vwaglednych, jak i absolutaych. Negatyway wplyw na przyrost oszezednogci miat kryzys gospodarezy w 2009 +. (tabela 1). Lata 2008-2009 charakteryzowaly sie spowolnieniem warostu gospodarki polskie} pomimo je dalszego rozwoju, W tym okresie wigkszosé wskaénikéw obnizyla si. Krafcowa skionnoS¢ Polski do importu z Ros{i w analizowanym okresie byla na dosé niskim poziomie. Wskaénik ten do 2009 r, charakteryzowal sig duza zmiennoscia, jednak 2 tendencja malejgca. W 2009 byt on ujemny, jednak ostatnie lata wskazuja na zwiekszong sKtonnoS¢ Polski do importu z Rosji (tabela 3) Tabela 3. Warde importa z Rost ego podstawowe wskafniki wltach 2004-2011 Teble 3. The value of imports from Russia and its main indicators in 20042011 Rok (Charaterystyka 2004 2005 2006 20072008 200920102011 Tmmportz Rojan at ——| 23608,6 291247 34002,7 39797,7 44340,7 39519,7 48642 7522 Proyrost imports, minal | b= $6161 8068 1705 RSS BRD 153445 20361,5 Kraficowa sklonnost Polski éolimportuz Rosi ba gto a2 ora o2t ts “abt jakw abe | 61Efekty dochodowe Polski generowane przez handel z Rosia Polski eksport do Rosji w analizowanym okresie w2r6st z 10,4 mld zt w 2004 r. do 25,1 mld at w 2011 r., jednak widocme byly okresy spowolnienia. Wyraémy spadek ‘wartosci eksportu do Rosji byl w 2009 r., w kt6rym odnotowano spadek jego wartosei 0 5,5 mld zi. Mnoznik eksportowy w handlu z Rosja w analizowanym okresie by! zdecydowanie wyzszy niz: mnoznik w odniesieniu do calego handlu zagranicznego Polski (tabela 2 i 4), Oznacza to, Ze handel z Rosia generuje na jednostke wartosei eksportu wieksze nit, Srednie ww handlu zagranicanym Polski dedatkowe dochody dla kraju. Tabela 4, Wartoieokspora Polski co Rosi jego podstawowe waka w ltach 2008-201 Table 4, The value Polish of exports to Rustin and is main indators in 2004-2011 Rok Charaterystyka 2004 2005 2006 200720082007 20102011 kspor do Rosi,minz? | 104078 12821 147138 17H49,6 210TH 155506 201352 251092 Prayrost eksporu, min 2 = MIR6 18925 31361 3221 46046 4974 Mooi hana pagraniceeno# Rosia - 62 18 18a Efektdochadowy Polski fytuluhandiezRosig,mint | = 189S1,5 15359 27941 SOTO 21240150 41928 “eb jakw abe | Tebela 5. Wskainiki dochodowej latyeznocieksports i import ogSlem i w handlu 2 Rosia lata 2005 2011 Table 5. Indies of income elasticity of exports an impos in general and in trade with Rass in 2005-201 Rok Wekaini 2006 20072008 200920102017 Deochodows claiycanossckapora | Of 204 «107922487 Dochodowa elastyemot$ importa 06 SL 106 L288 Dochodows clastyanosSekaportu do Rosi BIS 178 LTT 197-698 ag9 28 Dochodowa clastycanot® importa 2 4-208 188 Zeb jak w abel | Laczny efekt dochodowy Polski z tytulu handlu 2 Rosjg za okres 2005-2011 wyniést 41,5 mld zl. Kwota ta jest dosé niska, biorac pod uwage wartosé lacznego cksportu 127,2 mid 21 i importu 324,9 mld 21 za ten okres. Jednak nalezy pamigtaé, 7 po 2004 r, Polska ‘wstapila do Unii Europejskiej i zmienily sig zasady wymiany handlowej, a dodatkowo bylo nalogone pracz Rosjg embargo w obrotach rolno-spozywezych. Lata 2010-2011 wskazuja nna wzrost wartoSei eksportu do Rosji i zwigkszenie efekt6w mnonikowych, Dodatkowo relacig weajemnych obrotéw moze stabilizowaé fakt wstapienia Rosji do WTO, a przez to przyjgeia zasad WTO. ‘Wskaniki elastyeznoSci dochodowe eksportu ogétem oraz eksporta do Rosji wykazywaly sig duzq zmiennoseia w badanym okresie. Dopiero lata 2010-2011 wskazujq 62na pozytywne oddzialywanie cksportu na PKB. Wskaénik dochodowe) elastyczogci cksportu do Rosji byt zdecydowanie wyészy niz wskaznik ogétem. Oznacza to, de handel z Rosja_generuje dodatkowe dochody 7 wyjatkiem roku 2009. Wska*niki dochodowej clastycznosci importu z Rosji wykazywaly podobne tendencje (tabela 5). Tabela 6, Warts imports rolno-spozywczego 2 Rosi ego podstawowe wkaénikiw Iatach 2005 2011 Table 6, The value of egro-fod imports rom Rusia and its ma indicators in 2008-20 (Charakteeystyka - 2006 2007 2008 2008 2011 Tempo rolne-spozywery, mln 2099 «119319361667 1582 TKN 2558 Prayost importa olnosparywezege main SS 306 43 -t69 Se TT Krafcowa sklonnoss Polski do import, rolno-spozywezeg0 2 Rosi 0.9011 9.9004 0.9001 -1,0003 _0,00n2 0.0003 0.0007, ‘Zeb jakw abel Kraricowa sktonnosé Polski do importu rolno-spozywezego z Rosjj Import rolno-spozywezy z Rosji do Polski przyjmuje niewielkie wartoseci. Jego warlosé w analizowanym okresie zwickszyla sig, jednak widoczne byto zalamanic ‘wymiany w latach 2006-2009, Kraicowa sktonnosé Polski do importu rolno-spozywezexo z Rogji byta na niskim poziomie, co wskazuje na jego marginalne znaczenie (tabela 6). Efekt dochodowy w Polsce z tytutu handlu roino-spozywezego z Rosja ‘Tebela 7. Wartoiéeksportsroln-spozywezeyo do Rosi ego podstawowe wskaéniki w ltach 205 -2011 Table 7. The value of agro-food expor to Rusia an its main indicators in 2005-201 Rok Wakadnik 2005 2006 2007 2008 2009720102011 Hksportolaospozywezy, minzi [20473 16041 172517059 2487, 30083 3298,3 Prayrost ekspor rolne- spoxywezeg9, maz 2038 3532 309-191 Tha 568228 Efehtdochodowy w Polse 2 yh Thana rolno-sparywezogo 2 Rosia sn zt ns81_6u9 7312581 10441 _ sar rojak w abel Eksport rolno-spozywezy do Rosji od 2006 roku wskazywat na tendeneje rosnaca. W 2011 r. osiggnat wartoSé 3,2 mld zi. Udzial eksportu roino-spazywezego do Ros|i w ceksporcie ogélem do Rosji wynosi okolo 15%. Rosja jest po Unii Europejskiej jedaym 2 gtéwnych odbioreéw polskie) zywnosci. Je) pozycja jako partnera handlowego Polski 63umacnia sig po 2008 r. Rynek rosyjski jest uwazany za wainy kierunek rozwoju polskiego ksportu rolno-spoaywezego, Polscy eksporterzy probuja 2wigkszaé sprzedaz na tym rynku pomimo trudnosei polityezno-ekonomicznych (przejsciowe embargo). Lacane efekty dochodowe generowane przez handel rolno-spozywezy 2 Rosja w latach 2005-2011 wyniosly 938 min zt. Wynik ten nie jest wysoki, ale na tle ostabienia koniunktury gospodarczej na Swiecie i ograniczef w handlu 2 Rosja jest niezly (tabela 7). Podsumowanie Rosia jest jednym 7 wainiejszych parmerdw handlowych Polski spoza Uni Europejskij. Polska posiada wemne saldo wymiany handlowej z Rosia. Handel rolno- spotywery charakteryzae sig tendencja w7rostowa 2 przewaga eksportt nad. importem. Udeiat handlu rlno-spozywerego w handla ogétem wynosit okoto 15%. W analizawanym okresie Polska osiggngla Igcany efckt dochodowy z handlu z Rosia w wysokosci 41,5 mid i., w tym z handlu rolno-spo2ywezego 938 mln zt. Analiza wplywu handlu zagranicznego 2 Rosia na w7rost PKB w Polsce wskaaje, 2 jest on niewielki, ale 2 tendencia w7rostowa za lata 2010-2011 Literatura i zrédta [BotykP, [2008]: Migdryntrodowe sosunk ekonomicae, Polskie Wydawnictwo Fkonomicen, Warazawa, Budzowski K. (2003); Fkonomika handlu zagtasicencpo. Krakowska Szkola Wy2sza im. Andizea Fryeza ‘Modrzewakiepo, Krakow. Guzek M. (2006): Migdeynarodowe stosunki gospodareze. Zarys teorii i poiyki handlowe). Polskie ‘Wydawnictwo Fkonomiczne, Warszawa. Kameck! Z, Soldacauk 1, Sierpiiski W.[1971] : Migdzynarodowe stosnkickonomicane. PWE, Warszawa Kah RE, [1981]; The Relaons of Home Investment to Unemployment. Economic Joural ¢XLI, nv 162, s. 13.198 Keynes 1M, [1956]: Og6tna tora zatradninia, procenu i penigdca, PWN, Warszawa ‘Misaa J. [2005]; Wymiana micdzynarodowa i gospodarka swiatowa, Teoria | mcchanizmy’ fanksjonowane ‘Sekola Giowna Handlowa w Warszawie, Warszawa Rocznik Stalytyemy Handa apranicmego 2008, 2004]. GUS, Warszawa Rocznik Sttytyemsy Handla zapranicnego 2005, [2005]. GUS, Warszawa Rocrik Statytyemy Handhu zagranicmego 2006, [2006]. GUS, Warszawa Rocenk Sratystyemy Handlu zagraniezego 2007, 2007] GUS, Warszawa Roconik Stalystyemy Handa ragranicmege 2008, 2008]. GUS, Warsawa Rocank Statytyemy Handlu zapranicenego 2009, [2009]. GUS, Warszawa Rocmik Statytyemy Handlu agraniczego 2010, 2010]. GUS, Warszawa Rocenk Statystyezy Handlu zagraniezego 2011, 201]. GUS, Warszawa Rocenik Statystyemy Handa ragranicnego 2012. 2012]. GUS, Warsaw. Rynarzewski T., Zieliska-Glebocka A. [2006 Migdrynarodowe stosunki gospodarcze, Teoria wymiany i polity handls migdzynarodowego. PWN, Warszawa Smith A. [2012]: Bogacto narodéw. Wydawnictvo Stadio Pika, Warszawa, Stosunki gospodareze PalskarRosja w waruskachiategraci 2 Unig Euopeska, [2004], P. Bodyk (red). Szkola ‘Gtivms Handlowa w Warszawie, Warszawa. ‘Viner, [1955] Studies in the Theory of Intemational Trade. George Alen & Unwin LID, Londyn, 64