Professional Documents
Culture Documents
03 Dogrdn Kumnda Ediln KV
03 Dogrdn Kumnda Ediln KV
BİRİNCİ BÖLÜM
GEMİ KULLANMA VE GEMİ KULLANICI
I‐ GEMİ KULLANMANIN ANLAMI
II‐ BİLİMSEL GEMİ KULLANMA
1‐ Güvenlik
A‐ Çevre Koşulları
B‐ Kumanda Kuvvetleri
C‐ Gemi Kullanıcı Yeterliliği
2‐ En uygun kısa süre
3‐ Başarı
III‐ YETERLİKLİ GEMİ KULLANICI OLABİLMEK
IV‐ GEMİ KULLANMAYA BAŞLAMAK
İKİNCİ BÖLÜM
YÜRÜTÜCÜ GÜÇ ve DİRENÇLER
I‐ GEREĞİ
II‐ GÜÇ ve DİRENÇ İLİŞKİSİ
III‐ GEMİLERİN KARŞILAŞTIKLARI DİRENÇ KAYNAKLARI
1‐ Hava ile ilgili karşılaştıkları
A‐ Durgun Hava Direnci
B‐ Rüzgar Direnci
2‐ Su ile ilgili dirençler
A‐ Karina sürtünme direnci
B‐ Dalga oluşturma direnci
C‐ Burgaç oluşturma direnci
D‐ Şahlanma direnci
E‐ Sığ su direnci
3‐ Toplam direnç
4‐ Dalgalı denizin toplam direnç üzerine etkisi
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DOĞRUDAN KUMANDE EDİLEBİLEN ETMENLER
I‐ ANA MAKİNE
1‐ Pistonlu Buhar Makinaları
2‐ Dizel Makinaları
3‐ Buhar Türbin Makinaları
4‐ Gaz Türbin Makinaları
5‐ Turbo‐Elektrik ve Dizel‐Elektrik Makinaları
6‐ Çekirdeksel (nükleer) güçle yürütülen gemi makinaları
7‐ Makine tipleri ve değişken adım pervaneler
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DOĞRUDAN KUMANDE EDİLEBİLEN ETMENLER
Gemi üzerinde etkisi bulunan birçok etmen vardır.
Bu etmenlerden bir bölümü, gemi kullanıcı tarafından,
doğrudan doğruya, bir bölümü dolaylı olarak denetlenebilirken
bir başka bölümü ise DENETLENEMEZ.
Bir gemi manevra yapmaktayken, o sırada var olan
etmenlerin tümü onu ayrı ayrı etkiler.
Böylece, gemi de bu etkileyici kuvvetlerin bileşkesine uygun
olarak ya hareket eder ya da dengede kalarak durur.
İşte bu nedenle, gemi kullanmanın özünü, gemiyi
etkileyen tüm kuvvetleri ona istediğimiz davranışı yaptıracak
bileşkeyi verecek biçimde düzenlemek oluşturur.
Her gemi kullanıcısının çok iyi tanıyıp, bilmek
zorunda olduğu ve
Doğrudan Kumanda Edilebilen Etmenler
Dolaylı Kumanda Edilebilen Etmenler
Kumanda Edilemeyen Etmenler
başlıkları altında üç ana bölümde kümelendirdiğimiz, gemileri
etkileyen etmenleri sırasıyla inceleyelim.
I‐ ANA MAKİNE
Bir gemiyi kullanan gemi kullanıcısının elinde bulunan
en etkin kuvvet kaynağı ANA MAKINEDıR.
ANA MAKINE, gemiye yaptırılması düşünülen hareketlerde
ve bu hareketleri bozmaya çalışan etmenlerin etkilerini yenmede,
temel kuvvet sağlar.
ANA MAKINE, gemi kullanmada, doğrudan doğruya
kumanda edebildiği kuvvet kaynağı olmasıyla, gemi
kullanıcısının en değerli yardımcısıdır.
Gemi kullanmada ANA MAKINENIN bu denli önemli olmasında
ötürü, girişeceği manevraların başarılı olabilmesi için,
bir gemi kullanıcısının, elindeki makinenin gücü ve tipinden
haberdar olması ve o makine tipinin özelliklerini dikkate alarak
iş görmesi zorunludur.
I‐ ANA MAKİNE
1‐ PİSTONLU BUHAR MAKİNESİ
Bu tip makineler, yeni yapılan gemilerde artık hiç
kullanılmamaktadır.
Yeterince yavaş dönme elde edilebildiğinden, makine
doğrudan doğruya pervaneye bağlanabilir; ara dişli kutusu
gerekli değildir.
Pistonlu buhar makineli gemilerde, köprüüstünden
makine telgrafına kumanda edildikten sonra, pervanenin
durmaktaysa çalıştırması ya da çalışmaktaysa durması işlemleri
arasında geçen zaman oldukça kısadır.
Tornistan beygir güçleri, İleri beygir güçlerine eşit
Elde edilen VERIM GÜCÜ SıNıRLı olmakla birlikte,
sağlamlığı
ve makine komutlarına yanıt vermedeki güvenilirliği,
gemi kullanma açısından çok iyi nitelikli makineler arasında
sayılırlar.
Buharlı Gemiler
1787 yılına kadar buharlı motorlar sadece su pompalarını ve
tekstil makinelerini çalıştırmak için kullanılmıştı.
22 Ağustos 1787 yılında ise Amerikalı mucit John Fitch
(1743‐1798) ilk vapuru Delaware Nehri’ne indirmiştir.
Bir süre Philaderphia ile Trenton arasında düzenli vapur
yolculuğu yapılmasını sağlamıştır.
Fakat Fitch ticari anlamda başarı kazanamamıştır.
1807 yılına gelindiğinde ise yine Amerikalı mucit olan Robert
Fulton saatte 8 km hızla giden adını Clermont koyduğu kırk metre
uzunluğundaki vapurları Hudson Nehri’nde işletmeye başladı.
Bu sefer Fitch’in tersine ticari başarı kazanıldığından Fulton
vapuların mucidi kabul edilmektedir.
1809 yılında ise Moses Rogers komutası altındaki Phoenix
okyonusa açılan ilk buharlı vapur oldu.
1811 yılında Mississippi Nehri üzerinde işleyen ilk gemi New
Orleans faaliyete geçti.
Okyonusu aşan ilk gemi ise 1919 yılında Georgia
Savannah’tan
İngiltere’deki Liverpool’a beşbuçuk haftada ulaşan Savannah isimli
gemi oldu .
Yolculuğun büyük kısmı yelkenlerin açılması ile bitirildiğinden
aslında buharlı gemi sayılmazdı.
1827 yılında Türbinlerin ve gemi pervanesinin keşfedilmesi sonucu,
pervanenin yan çarktan daha etkili olduğu anlaşıldı ve gemi teknolojisi
hızla gelişti
nehirsuyuwordpress.com İCATLAR
I‐ ANA MAKİNE
2‐ DİZEL MAKİNELERİ
Günümüzdeki gemilerde, yürütme amacıyla kullanılan
en yaygın makine tipi dizeldir.
Alçak hızlı ve Orta hızlı dizel makineleri olmak üzere
iki ana bölüme ayrılırlar.
Orta hızlı dizel makineleri, alçak hızlı dizel
makinelere oranla ÜÇTE BIR KADAR DAHA HAFIF
yapıda olup, DAHA AZ YER KAPLARlar.
Alçak hızlı dizel makinelar, tam yolda 100 tornanın
biraz üstünde dönen, tersinebilir makinelerdir.
Bu nedenle doğrudan doğruya pervaneye bağlanabilirler.
Orta hızlı Dizel Makineler ise model ve yapılarına bağlı
olarak 300 ile 500 torna arasında dönen, tersinebilir makinelerdir
Geleneksel, SABIT ADıM PERVANELERIN en uygun
etkinliğini veren en yüksek çalışma hızları 80 ile 110 torna
dolaylarında olduğundan, ORTA HıZLı DIZEL MAKINELER
pervaneye doğrudan doğruya bağlanmayıp, bir küçültme
donanımı yardımıyla bağlanırlar.
Orta hızlı dizel makinelerin pervaneye böyle bir dişli kutusu
aracılığıyla bağlanmasından yararlanılarak, bazı gemiler, bu tip
iki ya da üç tane daha küçük makineyle donatılırlar.
Bu düzenleme, makinelerden birisinde ortaya çıkabilecek
bir arıza sırasında geminin açık denizde yol alırken hareket
edemez duruma düşmesini önlediği gibi, darsuda manevra
yaparken kötü bir durumla karşılanmasını da önler
Dizel makineli gemilerde, MANEVRA SıRASıNDA
pervane durmaktayken, köprüüstünden makine telgrafına
kumanda edildiğinde, pervanenin çalışması, çoğunlukla
gecikmez.
Köprüüstündeki kumandadan sonraki normal bekleme süresi
5‐10 saniyedir. Bununla birlikte, bazılarında bu bekleme süresi
45‐50 saniyeye kadar uzadığı görülmektedir.
Bir gemide, makinanın alma süresi normalden uzunsa,
gemi kullanıcı mutlaka uyarılmalıdır.
Dizel makineli gemilerde, makine telgrafı STOP konuma
getirildiğinde, çalışmakta olan makine hemen durabilir.
Kumanda edildiğinde, makinenin ileriden tornistana,
tornistandan ileriye geçmesi uzun zaman almaz.
Yalnız gemi su içinde çok hızlı ileri yol yapmaktayken,
makine durdurulduktan hemen sonra tornistan vurulursa,
görece su akıntısının pervane kanatlarına yaptığı basıncın
neden olduğu zorlama yüzünden, bu tip makinelerin tornistana
zor aldığı ya da hiç almadığı görülmektedir.
Bu nedenle, PERVANESI SABIT ADıMLı olan, DIZEL
MAKINELI bir gemiyi kullanırken, tornistan vurulacak noktaya
gelmeden önce, geminin su içindeki yolunu düşürmeye ve
tornistan vurma noktasında geminin üzerindeki yolun çok
olmamasına dikkat edilmelidir.
Dizel makinelerin tam yol tornistan gücünün, tam yol
ileri gücüne oranla % 15 daha zayıf olduğu bilinmelidir.