1072-1308 Yılları Arasındaki Başlıca Siyasi Gelişmeler

TEST
Oğuz Göçleri ve Anadolu
Anadolu’nun İlk Fatihleri
01
1. Malazgirt Savaşı’ndan sonra başlatılan fetih süre- 5. Miryokefalon, Türkler’in Anadolu’ya kesin olarak yer-
cinde kurulan Türk beyliklerinin Türkiye tarihindeki leştiği ve buraya sahip olduğu savaş olarak değerlen-
en önemli işlevi aşağıdakilerden hangisidir? dirilir.
A) Bizans’ı Anadolu’dan tamamen uzaklaştırmak Bu değerlendirmede,
B) Haçlıların Anadolu’dan geçmelerini engellemek I. Bizans’ın gücünü yitirerek savunmaya çekilmesi,
C) Anadolu’yu bayındır hâle getirmek II. İlk Türk beyliklerinin kurulması,
D) Anadolu’da siyasi birliği sağlamak III. Haçlı Seferleri’ni sona erdirmesi
E) Anadolu’nun Türkleştirilmesine katkıda bulunmak durumlarından hangilerinin etkisinden söz edile-
bilir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II

D) I ve III E) II ve III

2. XI. yüzyılda Anadolu’da şehir ve kasabalardaki nüfus

yoğunluğu önemli oranda azalmış bölgenin toplam 6. XI. yüzyılda Anadolu’da fetihler yapan Türkler için;
nüfusu iki milyona kadar gerilemiştir.
I. Bizans’taki taht mücadeleleri,
Bu duruma ortam hazırlayan gelişmeler arasında
II. bölgedeki halkların ekonomik sıkıntıları,
aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
III. Haçlıların yayılmacı politikaları
A) Savaşların yapılması
durumlarından hangilerinin olumlu etkide bulundu-
B) Mezhep çatışmaların yaşanması ğu söylenebilir?
C) Bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkması
T ÜM L E R Y A Y INL A R I

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) Kültürel gelişmelerin yavaşlaması
D) I ve II E) I, II ve III
E) İç çekişmelerin olması

7. XIII. yüzyılda Mısır, Suriye ve Hicaz coğrafyasına ege-

men olmuşlardır. Yaşadıkları dönemde kuruldukları
3. Malazgirt Savaşı’ndan sonra kurulan Türk beylik- coğrafyada “Ed Devletü’t-Türkiye” olarak anılmışlardır.
lerinin Anadolu’nun Türkleşmesi için aşağıdakiler-
Bu parçada özellikleri verilen Türk devleti aşağıda-
den hangisini gerçekleştirdikleri söylenemez?
kilerden hangisidir?
A) Anadolu’nun fethine yardımcı olmuşlardır.
A) Eyyübiler B) Memlûklar C) Tolunoğulları
B) Anadolu’da Türk-İslam eserleri yapmışlardır.
D) İhşitler E) Fatimiler
C) Anadolu’yu Haçlı ve Ermenilere karşı korumuşlar-
dır.
D) Anadolu’daki yer isimlerini Türkçeleştirmişlerdir.
E) Yabancı tüccarlara ticari ayrıcalıklar tanımışlardır. 8. XI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Anadolu’ya
yapılan Türk akınlarının;
I. gaza ve cihat,
II. yurt edinme,
III. Bizans’ın direncini kırma
4. Aşağıdaki topluluklardan hangisinin XI. yüzyılda amaçlarından hangilerine yönelik olduğu söylene-
Anadolu’da yaşadığı söylenemez? bilir?
A) Rumlar B) Süryaniler C) Türkler A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) Ermeniler E) Bulgarlar D) I ve III E) I, II ve III

10. Sınıf • Tarih 1

 1072-1308 Yılları Arasındaki Başlıca Siyasi Gelişmeler
Oğuz Göçleri ve Anadolu
Anadolu'nun İlk Fatihleri

9. Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’nun etnik, kültü- 12. Aşağıdakilerden hangisi Malazgirt Savaşı’ndan
rel ve dinî özellikleri büyük bir değişime uğramıştır. sonra Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliklerinin
Bu duruma aşağıdakilerden hangisinin ortam ortak özelliğidir?
hazırladığı savunulamaz? A) Oğuz Türklerine mensup olmaları
A) Anadolu’da Türk beyliklerin kurulması B) Haçlılarla mücadele etmeleri
B) Oğuzların Anadolu’ya yerleşmesi C) Bizans egemenliğine girmeleri
C) Büyük Selçukluların fetret devrine girmesi D) Denizcilikle uğraşmaları
D) Bizans halkının İstanbul ve Marmara’ya çekilmesi E) Büyük Selçukluların egemenliğinde yaşamaları
E) Haçlı Seferleri’nin Anadolu üzerinden gerçekleşti-
rilmesi

13. “Oğuz göçleri Anadolu’nun etnik ve dinî yapısını değiş-

tirmiştir.” diyen bir tarihçiye aşağıdaki durumlardan
T ÜM LE R Y A Y INL A R I

10. Bizans İmparatorluğu’nun aşağıdakilerden hangi-

hangisi kanıt oluşturmaz?
siyle Türkiye Selçuklularına karşı üstünlüğü sona
ermiş ve savunmaya çekilmek zorunda kalmıştır? A) Anadolu’da İslamiyet’in yayılması
A) Babailer İsyanı B) Anadolu’nun Türkleşmesi
B) Kösedağ Savaşı C) İznik ve Urfa’da Haçlı kontluklarının kurulması
C) Haçlı Seferleri D) Anadolu’da İslam mimarisine özgü eserlerin görül-
D) Miryokefalon Savaşı mesi

E) Pasinler Savaşı E) Türkiye Selçuklu Devleti’nin kurulması

11. Aşağıdakilerin hangisinde Malazgirt Savaşı’ndan

sonra Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliklerinin 14. Malazgirt Savaşı’nın aşağıdaki sonuçlardan han-
kuruldukları bölge ile doğru eşleştirildiği söylene- gisi, Bizans’ın Anadolu’daki siyasi otoritesinin
mez? zayıfladığını kanıtlamaktadır?

Beylik Kurulduğu Bölge A) Türk beyliklerinin kurulması

A) Danişmentliler Sivas-Tokat-Kayseri B) Bizans’ta hükümdar değişikliğinin yaşanması
B) Mengücekliler Erzincan C) İslamiyet’in yayılması
C) Dilmaçoğulları Erzurum D) Rum şehirlerine Türkçe isimler verilmesi
D) Çaka Beyliği İzmir E) Haçlı Seferleri’nin başlaması
E) Artuklular Mardin

2 1. E 2. D 3. E 4. E 5. A 6. D 7. B 8. E 9. C 10. D 11. C 12. A 13. C 14. A

 Anadolu’nun Türkleşmesi TEST
Haçlılar Karşısında Türkler
Anadolu’da Moğal İstilası 02
1. Orta Asya’dan itibaren Türk devletleri boylar federas- 5. Erzurum, Kars, Bayburt civarına bir gezi yapan Deniz,
yonu şeklinde örgütlenmiştir. burada Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliklerine ait
Aşağıdakilerden hangisi bu teşkilatlanmada Türk mimari eserlere rastlamıştır. Ayrıca bölgede kurulan
toplumunun en küçük yapısını oluşturan birimdir? beyliğin kentlerinde Ahi kültürü ve geleneğinin de izleri
olduğunu öğrenmiştir.
A) Boy B) Oguş C) Urug
Deniz’in gezdiği bölgede kurulmuş olan Anadolu
D) Bodun E) İl Türk beyliği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ahlatşahlar B) Çaka Beyliği
C) Saltuklular D) Mengücekliler
E) Danişmentliler
2. I. Yassıçemen Muharebesi
II. Kösedağ Muharebesi
6. 1081’den itibaren İzmir merkezli olarak denizcilik faali-
III. Babiler Ayaklanması yetlerine başlayan ilk denizci Türk beyi olan ---- 40 par-
Türkiye tarihi ile ilgili numaralanmış gelişmelerin çalık donanmasıyla Midilli, Sakız, Sisam ve Rodos’u
kronolojik sıralaması aşağıdakilerden hangisidir? fethetmiştir.
A) I, II ve III B) II, III ve I C) III, II ve I Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden
hangisi getirilmelidir?
D) II, I ve III E) I, III ve II
A) Saltuk Gazi B) Çaka Bey
C) Süleyman Şah D) Mengücek Gazi
E) I. Kılıç Arslan
T ÜM L E R Y A Y INL A R I

3. • Mardin merkezli olarak kurulmuş, daha sonra

Mardin, Hasankeyf, Harput olmak üzere üç kola
ayrılmıştır. 7. Aşağıdaki görevlilerden hangisi Türkiye Selçuklu
• Bizans sikkelerini örnek alarak para bastırmışlardır. Devleti’nde başkentte hükümdara vekâlet etmiş
• Malabadi Köprüsü bu beylik döneminde yapılmış- ve hükümdar başkentte bulunmadığı zamanlarda
devlet işlerini yürütmüştür?
tır.
Bu özellikler aşağıdaki Türk beyliklerinden hangi- A) Subaşı B) Kadı C) Vezir
sine aittir? D) Naip E) Pervane
A) Artuklular B) Mengücekliler
C) Danişmentliler D) Saltuklular
E) Dilmaçoğulları 8. ORDU

İkta
Türkmenler
askerleri
4. Beylik Eser
----
I. Mengücekliler Gevher Nesibe Darüşşifası
Bağlı devlet Ücretli
II. Saltuklular Erzurum Üç Kümbetler askerleri askerler

III. Danişmentliler Yağıbasan Medresesi

Türkiye Selçuklu Devleti’nin ordu teşkilatı ile ilgili
verilen şekilde boş bırakılan yere aşağıdakilerden
Yukarıdaki beylik-eser eşleştirmelerinden hangi- hangisi yazılmalıdır?
leri yanlıştır?
A) Hassa kuvvetleri B) Akıncılar
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
C) Süvariler D) Cebeciler
D) I ve II E) II ve III
E) Tımarlı sipahiler

10. Sınıf • Tarih 3

 Anadolu'nun Türkleşmesi
Haçlılar Karşısında Türkler
Anadolu'da Moğal İstilası

9. Aşağıdakilerden hangisi Haçlı Seferleri’nin ekono- 13. Türkiye Selçuklu Devleti’nin yıkılışında etkili olan;
mik nedenleri arasında yer alır? I. Babailer Ayaklanması,
A) Hristiyanların Kudüs’ü Müslümanlardan almak iste- II. Kösedağ Savaşı,
meleri
III. taht kavgaları
B) Doğu’nun zenginliklerini ele geçirme isteği
gelişmelerinden hangilerinin iç nedenler olarak
C) Bizans’a yardım etme düşüncesi ortaya çıktığı söylenebilir?
D) Kilisenin Doğu’ya hâkim olma isteği A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) Avrupalıların, Türklerin batıya ilerleyişini durdur-
D) I ve II E) I ve III
mak istemeleri

14. Arda Öğretmen tarih dersinde “Moğol İstilası sonra-

sında Anadolu’da siyasi, sosyal ve ekonomik sıkıntılar
10. I. Haçlı Seferi sonucunda ortaya çıkan;
yaşanmış, huzur ve güven ortamı bozulmuştur. Bu
I. Urfa Kontluğu’nun kurulması, dönemde halk tasavvuf ehli âlimlere ve onun öğretileri-
II. Kudüs Krallığı’nın kurulması, ne sığınmıştır.” demiştir.
III. Anadolu’da bazı yerlerin Türklerden alınması Buna göre Arda Öğretmen’in dersinde anlattığı;
gelişmelerinden hangileri Haçlıların amaçlarına I. Yunus Emre,
ulaştıklarını kanıtlamaktadır? II. Mevlânâ Celâleddîn-î Rûmî,
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III III. Hacı Bektâş-ı Velî
D) I ve II E) I, II ve III âlimlerinden hangilerinin öğretileri, Anadolu’da
sosyal huzurun sağlanmasında etkili olmuştur?
T ÜM LE R Y A Y INL A R I

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

11. IV. Haçlı Seferi’nde, 1204’te İstanbul’u ele geçi- D) I ve II E) I, II ve III
ren Haçlılar şehri yağmalamış ve burada bir Latin
İmparatorluğu kurmuştur. Bu nedenle Bizans
İmparatorluğu, merkezini İznik’e taşıyarak 1261 yılına
kadar burada hüküm sürmüştür. 15. Türkiye Selçuklu Devleti ile aşağıdaki devletlerden
hangisinin çağdaş olduğu söylenemez?
İstanbul'un yağmalanmasından hareketle Haçlı
Seferleri’nin aşağıdaki alanlardan hangisine yöne- A) Büyük Selçuklu Devleti
lik olduğu söylenebilir? B) Harzemşahlar Devleti
A) Dinî B) Ekonomik C) Bizans İmparatorluğu

C) Kültürel D) Askerî D) İlhanlılar Devleti

E) Siyasi E) Kök Türk Devleti

16. Türkiye Selçuklu Devleti kuruluş döneminde Bizans ve

Haçlı saldırılarına karşı koymuş, diğer taraftan Türk
beylikleri ve Eyyubilerle mücadele etmiştir.
12. Haçlı Seferleri’nin aşağıdaki sonuçlarından hangisi
Avrupa medeniyetinin gelişmesine katkı sağlamıştır? Bu durumun;
I. gaza ve cihat fikri ile mücadele etme,
A) Katolik Kilisesine olan güvenin azalması
II. Anadolu Türk siyasi birliğini sağlama,
B) Kralların seferlerde ölen derebeylerin topraklarına
el koyması III. İslam dünyasının dinî liderliğini ele geçirme

C) Akdeniz limanlarının önem kazanması amaçlarından hangilerine yönelik olduğu savunu-

labilir?
D) Barut, kâğıt, matbaa ve pusulanın Avrupa’ya taşın-
ması A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Türk-İslam şehirlerinin tahrip olması D) II ve III E) I, II ve III

4 1. B 2. E 3. A 4. A 5. C 6. B 7. D 8. A 9. B 10. E 11. B 12. D 13. E 14. E 15. E 16. C

 TEST
Tarama Testi
03
1. – Anadolu’da kurulan ilk beyliktir. 5. Beylik Eser
– İlk denizci Türk beyliğidir.
I. Danişmentliler A Divriği Ulu Cami
– Katvan Savaşı’nda yenilmiştir.
– Babaîler Ayaklanması çıkmıştır. II. Saltuklular B Tepsi Minare

Bu özellikler ile aşağıda verilen beylik ve devlet III. Artuklular C Malabadi Köprüsü
eşleştirmesi yapıldığında hangisi dışarıda kalır? IV. Mengücekliler D Kayseri Ulu Cami
A) Artuklular
B) Saltuklular Yukarıda verilen beylik ve mimari eser eşleştirme-
sinden hangileri yer değiştirirse yanlışlık gideril-
C) Büyük Selçuklu Devleti
miş olur?
D) Çaka
A) A ile D
E) Türkiye Selçuklu Devleti
B) A ile B
C) C ile B

2. I. Çaka Beyliği’nin yıkılması D) C ile D

II. I. Haçlı Seferi’nin yapılması E) A ile C

III. Moğol İmparatorluğu’nun kurulması

IV. Miryokefalon Savaşı’nın yapılması 6. – Emir Gazi Dönemi’nde Haçlı ve Bizans’la mücadele
etmişlerdir.
Bu olayların kronolojik sıralaması aşağıdakilerden
hangisinde doğru verilmiştir? – Ahmet Gazi Dönemi’nde I. Kılıç Arslan ile birlikte
Haçlılara karşı savaşmışlardır.
T ÜM L E R Y A Y INL A R I

A) I - II - III - IV B) I - II - IV - III
– Amasya’da bulunan Hilafet Gazi Kümbeti’ni inşa
C) II - I - III - IV D) II - III - IV - I
etmişlerdir.
E) III - II - IV - I
Bu özellikler, aşağıdaki beyliklerden hangisine
aittir?

A) Artuklular
3. Oğuz Türklerinin Anadolu’ya göç etmelerinin
B) Saltuklular
nedenleri arasında;
C) Mengücekliler
I. İpek Yolu üzerinde yer alması,
D) Çaka
II. Asya ve Avrupa’yı birbirine bağlaması,
E) Danişmentliler
III. Türklerin gaza ve cihat geleneğini benimsemesi
durumlarından hangilerinin yer alması beklenir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 7. Miryokefalon Zaferi’nden sonra II. Kılıç Arslan’ı tebrik

D) II ve III E) I, II ve III için gelenlerin içinde Ermeni Patriğinin de bulunduğu
ruhani liderler vardı. Patrik, Sultan’a “Muzaffersiniz.
Tanrı mübarek etsin.” demiştir.
Buna göre Miryokefalon Zaferi ile ilgili olarak aşa-
4. Anadolu’nun kısa sürede Türk yurdu olmasında;
ğıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
I. bölgede otorite boşluğunun olması,
A) Halifenin II. Kılıç Arslan’a unvanlar verdiğine
II. Türklerin adaletli politika izlemesi,
B) Türkiye Selçuklu ordusunda Ermenilerin de yer
III. Hristiyan dünyasında Ortodoks-Katolik mücadele-
aldığına
sinin yaşanması
C) Anadolu’daki tüm Hristiyanların II. Kılıç Arslan’ı
durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylene-
tebrik ettiğine
bilir?
D) Ermenilerin, Türklerin zaferinden memnun olduğu-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III na
D) I ve II E) I, II ve III E) Hristiyanlar arasında mezhep birliğinin olduğuna

10. Sınıf • Tarih 5

 Tarama Testi

8. Türkiye Selçuklu Devleti ile ilgili aşağıdaki bilgiler- 11. I. Haçlı Seferi Avrupa’dan yola çıkan yaklaşık 700
den hangisi yanlıştır? bin kişi ile başlamıştır. Bu sefere karşı I. Kılıç Arslan
ilk mücadeleyi yapmıştır. Ancak başarılı olama-
A) Hükümdarlar Sultan unvanının yanında Keykubat,
Keyhüsrev, Keykavus gibi unvanlar kullanmışlar- yan I. Kılıç Arslan bu mücadele sırasında başkenti
dır. İznik’ten Konya’ya taşımıştır. Haçlılar Kudüs’e vardık-
larında sayıları 50-100 bin arasında kalmıştır. Haçlılar
B) Devlet işleri Divan-ı İşraf’ta görüşülmüştür.
Kudüs’teki Müslümanları kılıçtan geçirmiş, Antakya ve
C) Önemli eyaletlere şehzadeler Melik unvanı ile atan- Urfa’da kontluklar kurmuşlardır.
mıştır.
Buna göre I. Haçlı Seferi ile ilgili olarak aşağıdaki-
D) Şehirlerin güvenliğinden subaşılar sorumlu tutul- lerden hangisine ulaşılamaz?
muştur.
A) Amacına ulaşan tek sefer olduğuna
E) Bizans ve Ermeni sınır bölgelerine uç beyleri yer-
leştirilmiştir. B) I. Kılıç Arslan’ın mücadelesinin yetersiz kaldığına
C) Türkiye Selçuklularının devlet merkezinin değiştiği-
ne
9. D) Haçlıların yaşanan mücadelede büyük kayıplar
Selçuklu Ordusu
verdiğine

Hassa E) Feodalite tarzı yönetimin Orta Doğu’da görülmeye

askerleri Sipahiler başlandığına

Türkmenler ?
T ÜM LE R Y A Y INL A R I

Devlete
bağlı askerleri

Türkiye Selçuklu Devleti’nin ordusu ile ilgili bu tab-

loda “?” ile belirtilen yere aşağıdakilerden hangisi
gelmelidir?

A) Gulaman-ı Saray
B) Tımarlı sipahi
C) Azaplar 12. İsyancılar üzerine gönderilen Türkiye Selçuklu ordu-
su, Sivas’ı isyancılara bırakmak zorunda kalmıştır.
D) Yeniçeriler
Ardından Amasya ve Kayseri’yi de ele geçiren isyancı-
E) Deliler lar, başkent Konya’yı tehdit etmeye başlamıştır. Bunun
üzerine Sultan II. Gıyâseddin Keyhüsrev başkenti terk
etmiştir. Bu sırada Baba İlyas’ın yakalanarak Amasya
10. Moğol İstilâsı sırasında ahi birlikleri şehirlerin yöneti- Kalesi’nde idam edilmesi, isyanın daha da büyümesine
mine mahallî otorite olarak hâkim olmuşlardır. Ahilerin, neden olmuştur. Türkiye Selçuklu ordusunun tekrar
II. Gıyâseddin’in Kösedağ Savaşı’nda Moğollar’a yenik toparlanarak isyancılar üzerine büyük bir sefer düzen-
düşmesinden sonra Tokat ve Sivas’ı ele geçiren lemesi ile isyan ancak bastırılabilmiştir.
Moğollar’a karşı Kayseri’yi başarıyla savunmuşlardır.
Bu gelişmelerin aşağıdakilerden hangisine ortam
Buna göre Ahilerle ilgili olarak; hazırladığı söylenebilir?
I. sadece esnaf birliği olmadığı,
A) Anadolu’da Moğol İstilası’nın yaşanmasına
II. siyasi bir yapısının olduğu,
B) Anadolu Türk siyasi birliğinin sağlanmasına
III. Moğolların Anadolu’daki varlığına son verdikleri
C) Halifenin II. Gıyâseddin Keyhüsrev’e unvan verme-
durumlarından hangilerine ulaşılabilir? sine
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Haçlı Seferleri’nin başlamasına
D) I ve II E) I, II ve III E) Batınilik faaliyetlerinin son bulmasına

6 1. A 2. B 3. E 4. E 5. A 6. E 7. D 8. B 9. A 10. D 11. A 12. A

 TEST
Kuruluş Dönemi Gelişmeleri
Osmanlı Devleti’nin Kuruluşuyla İlgili Görüşler
04
1. I. Kosova
Varna
3. Anadolu, Türklerin fethinden önce Bizans-Sasani ve
Muharebesi Niğbolu
Muharebesi Muharebesi
KARADENİZ
Bizans-Arap mücadeleleri nedeniyle savaş alanı hâli-
II. Kosova
Muharebesi Çirmen Edirne
Sinop
ne gelmiş ve bölgede nüfus oldukça seyrekleşmiştir.
Anadolu’da Türk hâkimiyetinin sağlanmasıyla birlikte
Muharebesi Palekanon
Selanik Muharebesi

Koyunhisar Ankara Savaşı bölgeye kitleler hâlinde Türkmen göçleri başlamıştır.

Muharebesi
Bu gelişmelere bakılarak;
İzmir
Konya
Kayseri I. Anadolu’daki siyasi mücadelelerin Türkleri olumsuz
etkilediği,
Antakya
AKDENİZ II. Türk göçleriyle birlikte Anadolu’nun etnik yapısının
değişmeye başladığı,
Bu haritada Osmanlıların XV. yüzyıla kadar yapmış III. İslam dininin, Türkler aracılığıyla Anadolu’da
olduğu savaşlar gösterilmiştir. tanındığı
Bu savaşlarla ilgili olarak, durumlarından hangilerine kesin olarak ulaşılabilir?
I. Balkanlarda önemli savaşlar yapılmıştır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
II. Anadolu Türk siyasi birliği sağlanmıştır.
D) I ve II E) II ve III
III. Savaşların tamamı Haçlı ve Bizans orduları ile
olmuştur.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir? 4. XV. yüzyıl tarihçilerine göre Ertuğrul Bey önderliğin-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III deki Kayı Boyu, Selçuklu Sultanı I. Alâeddin Keykubat
tarafından Ankara yakınlarındaki Karacadağ’a yerleş-
D) I ve II E) II ve III
tirilmiştir. Kayıların gösterdiği gayretten dolayı sultan;
T ÜM L E R Y A Y INL A R I

Söğüt’ü kışlak, Domaniç’i de yaylak olarak kendilerine

vermiştir.
Yaşanan bu gelişmelere bakılarak,
I. Kayılar Selçuklu hâkimiyetine son vermiştir.
II. Kayılar Anadolu’ya yerleşmeye başlamıştır.
III. Kayılar eski Türklerin yaşam şekline sahiptir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) II ve III E) I, II ve III

5. Osmanlıların kurulduğu Bitinya Bölgesi’nde, Bilecik

ve İnegöl tekfurları ön plana çıkmıştır. Kayılar, yaylak
2. Osmanlı Beyliği’nin kurucusu Osman Gazi’nin isminin ve kışlakları arasında gidiş geliş yaparken İnegöl tek-
ilk defa belirlenmesi de dâhil olmak üzere Kuruluş furunun topraklarını kullanmak zorunda kalmıştır. Bu
Dönemi’nde yaşanan askerî ve siyasi gelişmeleri ortaya yüzden Osmanlılar, sorun yaşadıkları İnegöl tekfuruna
koymak için yabancı kaynaklara ihtiyaç duyulmaktadır. karşı Bilecik tekfuru ile iyi geçinmeye çalışmıştır.
Osmanlı Devleti’nin kuruluş yıllarına ait bilgilerin Bu bilgilerden;
yabancı kaynaklarda bulunmasının nedeni olarak;
I. Osmanlıların, ilk dönemlerde konar-göçer yaşam
I. yabancı devletlerle siyasi ilişkiler kurulmuş olunması, tarzını benimsediği,
II. Kuruluş Dönemi’ne ait kaynakların yetersiz kalması, II. Osmanlıların, cihat amacıyla seferler düzenlediği,
III. sözlü edebiyatın gelişmemiş olması III. Osmanlıların dengeli bir siyaset izlediği
durumlarından hangileri gösterilebilir? durumlarından hangilerine kesin olarak ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III D) I ve II E) I ve III

10. Sınıf • Tarih 7

 Kuruluş Dönemi Gelişmeleri
Osmanlı Devleti'nin Kuruluşuyla İlgili Görüşler

6. Osmanlı Beyliği’nin kuruluşu üzerine çalışmalar yapan 8. Osman Gazi; rahatsızlığı nedeniyle yapılan seferlere
tarihçilerin ileri sürdüğü nazariyeler farklılık göstermek- katılamamış, oğlu Orhan Bey kuşatmayı ve seferleri
tedir. Özellikle Paul Wittek, Mehmet Fuat Köprülü ve devam ettirmiştir. Orhan Bey, şehrin İstanbul’la irti-
Halil İnalcık gibi tarihçiler araştırmalar yaparak beyliğin batını kesmek için 1321’de Mudanya’yı fethetmiştir.
kuruluşu ile ilgili önemli teoriler ortaya atmışlardır. Çevreden yardım alamadığı için zor durumda kalan bu
Bu bilgilerden; şehrin tekfuru, şehirden ayrılmak isteyenlerin canlarına
ve mallarına dokunulmaması şartıyla şehri teslim ede-
I. yerli araştırmacıların araştırmalarında tarafsız dav-
ceğini bildirmiştir.
ranamadığı,
Bu gelişmelerin, aşağıdaki şehirlerden hangisinin
II. yerli ve yabancı yazarların, Osmanlıların kuruluşu
fethi öncesinde yaşandığı söylenebilir?
ile ilgili çalışmalar yaptığı,
III. Osmanlıların kuruluşu ile ilgili batılı araştırmacıların A) Bursa B) Balıkesir
çalışmalarının kabul görmediği C) Edirne D) Çanakkale
durumlarından hangilerine ulaşılabilir? E) İznik
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III

9. Maarif Nezareti, 10 Şubat 1914 tarihli bir kararla

Osmanlı Beyliği’nin bağımsızlık tarihini ortaya koyma
görevini Tarîh-i Osmânî Encümeni başkanlığına vermiş
ve Efdaleddin Bey bu işle görevlendirilmişti. Efdaleddin
Bey, konuyla ilgili öncelikle o zamana kadar yazılmış
olan eserlerdeki kayıtlara yer vermiştir. Efdaleddin
T ÜM LE R Y A Y INL A R I

Bey, bu eserlerin genel değerlendirmelerinden sonra

Osmanlı Devleti’nin bağımsızlık tarihini belirlemiştir.
Buna göre Efdaleddin Bey Osmanlı’nın kuruluş
tarihi olarak aşağıdakilerden hangisini belirlemiş-
tir?

A) 1298 B) 1299 C)1300

D) 1301 E)1302

7. Osman Bey, Koyunhisar Zaferi’nden sonra Bizans’ın

Anadolu’daki son önemli şehri durumundaki Bursa’yı
hedef edinmiştir. Bursa’nın saldırı ile alınmasının zor 10. Osmanlı Beyliği’ni kuran hanedanın menşeine dair iki
olduğunu gören Osman Bey, şehri uzun süre abluka farklı görüş ortaya atılmıştır. Bunlardan ilki; Ertuğrul
altında tutmak için şehrin iki tarafına iki hisar yaptırmış- Gazi’nin babasının Süleyman Şah olduğu yönündeki
tır. rivayettir. İkincisi ise babasının Gündüz Alp olduğu
Osman Bey Dönemi’nde yaşanan bu gelişmeye yönündeki genel kabul gören görüştür.
bakılarak; Osmanlı hanedanının menşeisi hakkında farklı
I. Bizans’la Bursa kuşatılmadan önce de savaş yapıl- görüşlerin ortaya çıkmasının nedeni aşağıdakiler-
dığı, den hangisidir?

II. Bizans’ın Anadolu’daki etkinliğinin azaldığı, A) Bizans tarafından kuruluş yılına ait belgelerin yok
III. Bizans’ın Osmanlı’ya karşı Haçlılar’dan yardım edilmiş olması
istediği B) Osmanoğullarının Kayı boyuna mensup olması
durumlarından hangilerine ulaşılamaz? C) Kuruluş Dönemi’yle ilgili kaynakların yetersiz olması

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Osmanlıların yerleşik yaşamı benimsemiş olması

E) Karamanoğulları’nın Osmanlı’nın menşeisi hakkın-
D) I ve II E) I, II ve III
da aynı boydan gelmediklerini söylemesi

8 1. A 2. D 3. B 4. D 5. E 6. B 7. C 8. A 9. B 10. C
 TEST
Osmanlı-Bizans İlişkileri
05
1. Orhan Gazi Dönemi'nde Osmanlıların Bizans’ın 5. Osman Bey, Bizans’a karşı başarılı bir politika izledi.
Anadolu’daki siyasi varlığına son vermesinde aşa- Tekfur denilen Bizans valileri, merkezi pek dinlemiyor,
ğıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenemez? kendi başlarına hareket ediyorlardı. Osman Bey bu
A) Bursa’nın fethedilmesi durumu gözden kaçırmadı. Düzenli ve planlı olarak
yapılan akınlarla Bizans’a ait topraklar, birer birer
B) Maltepe Savaşı’nın yapılması
Osmanlı sınırları içine alındı.
C) İznik ve İzmit’in alınması
Bu bilgilere dayanılarak aşağıdakilerin hangisine
D) Kocaeli Yarımadası’nın fethedilmesi ulaşılamaz?
E) Karesioğulları Beyliği’ne son verilmesi
A) Bizans’ın kendi içindeki sorunlarla uğraştığı
B) Osman Bey’in Anadolu beyliklerinden yardım aldığı
C) Bizans’ın içinde bulunduğu durumun, Osmanlılara
2. Aşağıdakilerden hangisi Osman Gazi Dönemi avantaj sağladığı
gelişmelerinden biri değildir?
D) Osman Bey’in, beyliğini büyütmek için akılcı bir
A) Koyunhisar Savaşı’nın kazanılması politika izlediği
B) Bilecik’in alınması E) Bizans İmparatorluğu’nda merkezî otoritenin zayıf-
C) Tekfurlarla mücadele edilmesi lamış olduğu

D) Rumeli’de toprak kazanılması

E) Ahilerle akrabalık bağı kurulması
T ÜM L E R Y A Y INL A R I

3. Söğüt ve Domaniç yöresinde kurulan Osmanlı Beyliği’nin 6. Bizans İmparatoru Osmanlılar karşısında çaresiz
batı yönünde Bizans aleyhinde sınırlarını genişletme kalınca papadan ve Hristiyan devletlerden yardım iste-
imkânını elde etmesi, Osmanlıların hızlı şekilde büyü- miştir. Bunun üzerine Avrupalı devletler Osmanlıları
mesinde etkili olmuştur. Balkanlardan atmak amacıyla Haçlı Seferleri düzenle-
mişlerdir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisinin Osmanlılara
olumlu katkıda bulunduğu savunulabilir? Aşağıdakilerden hangisi bu amaçla yapılan
Osmanlı-Haçlı Savaşlarından biri değildir?
A) Coğrafi konumun
A) Maltepe
B) Nüfus yapısının
B) Sırpsındığı
C) Askerî gücün
C) I. Kosova
D) Mali durumun
E) Dirlik sisteminin D) Niğbolu
E) Varna

4. Osmanlılar Osman Gazi’nin tahta geçmesinden

İstanbul’un fethine kadar olan dönemde sınırlarını hızlı
bir şekilde genişletmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi bu genişlemenin bir sonu- 7. Aşağıdaki olaylardan hangisi Bizans ile Osmanlı
arasında yaşanmamıştır?
cu değildir?
A) 1302 Koyunhisar Savaşı’nın yapılması
A) Hazine gelirlerinin artması
B) 1329 Maltepe Savaşı’nın yapılması
B) Ordunun asker ihtiyacının artması
C) 1363 Sazlıdere Savaşı’nın yapılması
C) Devlet kurumlarının çoğalması
D) 1353 Çimpe Kalesi’nin alınması
D) Ülkenin, hanedanın malı sayılması
E) 1453 İstanbul’un fethedilmesi
E) Haçlılarla savaşlar yapılması

10. Sınıf • Tarih 9

 Osmanlı-Bizans İlişkileri

8. Bizans’ın I. Konstantinos zamanında Hristiyanlığı
kabul etmesinden sonra 325 yılında I. Konsil’in burada
toplanmasıyla tarihe geçmiştir. Daha sonra Bizans’ta
“thema”ların yani askerî valilik bölgelerinin ortaya
çıkışıyla da kurulan Opsikion Theması’nın (Opsikiyon
Tema) merkezi olmuştur.
Bu parçada bahsedilen ve Osmanlı ile Bizans
arasında sürekli bir çekişmeye neden olan şehir
aşağıdakilerden hangisidir?
11. XIV. yüzyılda Bizans sürekli güç kaybetmiş, sınırında
kurulan Osmanlı Beyliği ise gün geçtikçe kuvvetlenmiş-
tir. Bitinya Bölgesi’nin dinî ve sosyal yapısı da Osmanlı
Beyliği’nin güç kazanmasında etkili olmuştur. Bizans’ın
Anadolu’daki siyasi gücü zayıflasa da bölgedeki Rum
varlığı devam etmiştir.
Bizans’ın Anadolu’daki siyasi gücünün zayıflama-
sına rağmen Rumların varlığını koruması aşağıda-
kilerden hangisinin göstergesidir?

A) Bursa B) İznik C) Konya A) Osmanlıların hoşgörü politikasını benimsediğinin

D) İzmit E) Edirne B) İskân politikasının uygulandığının
C) Yeni bir Rum devletinin kurulduğunun
D) Beyliklerin Rumları desteklediğinin
E) Rumeli’ye geçildiğinin

9. Karacahisar’ın alınmasından sonra şehirdeki kilise,

camiye çevrilmiş ve ulemadan Dursun Fakih buraya ilk
Osmanlı kadısı olarak tayin edilmiştir.
T ÜM LE R Y A Y INL A R I

Osmanlıların bu uygulama ile;

I. bölgede kalıcı olmayı,
II. İstanbul’u kuşatmayı,
III. adaletli davranmayı
durumlarından hangilerini amaçladığı söylenebilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
D) I ve III E) I, II ve III

12. Osmanlı Devleti, Bizans topraklarına yönelik gelişme

10. Osmanlı Beyliği’nin kuruluşuna giden süreçte birçok
uc liderleri önemli rol oynamıştır. Osman Gazi’nin
silah arkadaşları olan bu gaziler, Bizans tarihçisi
Pachymeres’in kaydettiği üzere, onun uçta en başarılı
gaza lideri durumuna gelmesini sağlamıştır.
siyaseti takip ederken bazen çatışma bazen de uzlaş-
ma yolunu takip etmiştir. Örneğin Harmankaya Tekfuru
----, Osmanlıların hizmetine girerek çok yararlılıklar
göstermiş ve Osman Bey’in en yakın silah arkadaşla-
rından olmuştur.
Bu parçada boş bırakılan yere gelmesi gereken kişi
aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Beyliği’nin kuru- A) Köse Mihal

luş sürecine giden dönemdeki gazilerden biri değil- B) Karamürsel Alp
dir?
C) Konur Alp
A) Aygut Alp B) Turgut Alp C) Konur Alp D) Samsa Çavuş
D) Hasan Alp E) Gündüz Alp E) Akçakoca

10 1. E 2. D 3. A 4. D 5. B 6. A 7. C 8. B 9. D 10. E 11. A 12. A

 TEST
Balkan Fetihleri
06
1. Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı Devleti’nin 4. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nin
Rumeli’de fethettiği bölgelere Anadolu’dan konar- Rumeli’de yoğunlaştırdığı iskân siyasetinin ekonomik
göçer Türkmenleri getirerek yerleştirmesinin amaçlarından biridir?
amaçlarından biri değildir?
A) Fethedilen bölgelerin Türkleşmesini ve
A) Sınır güvenliğini artırmak İslamlaşmasını sağlamak
B) Doğu’dan gelen ticaret yollarını kontrol altına almak B) Konargöçer Türkmenleri yerleşik hayata geçirmek
C) Egemenliğini kalıcı hâle getirmek C) Gayrimüslim halkın ayaklanma ihtimalini önlemek
D) Fethedilen bölgelerin Türkleşmesini sağlamak D) Anlaşmazlık içindeki aşiretleri birbirinden uzaklaş-
E) Türkmenleri üretici hâle getirmek tırmak
E) Fetihlerin sürekliliğini ve kalıcılığını sağlamak

2. Osmanlıların Balkan fetihlerinin ardından bölgede yaşa-

yan Boşnak ve Arnavutlar İslamiyet’i seçerek millî 5. Niğbolu Muharebesi’nde zafer kazanan Yıldırım
kimliklerini korumuşlardır. Ayrıca feodal beylerin baskısı Bayezit’e Mısır’da bulunan Abbasi halifesi “Sultan-ı
altında yaşayan köylülerde özgürlüklerine kavuşmuştur. İklim-i Rum” unvanı vermiştir.
Buna göre Osmanlıların Balkan fetihlerinin; Bu gelişme Osmanlıların;
T ÜM L E R Y A Y INL A R I

I. dinî değişimlerin yaşanması, I. kültürel,

II. sosyal baskıların azalması, II. askerî,
III. bölgenin hızlı şekilde Türkleşmesi III. siyasi
gelişmelerinden hangileri üzerinde etkili olduğu alanlarından hangilerinde gücünün arttığının bir
ileri sürülebilir? göstergesidir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve III E) II ve III D) II ve III E) I, II ve III

3. XIV. yüzyıldaki;
I. İskân siyasetinin uygulanması, 6. Osmanlı Devleti Kuruluş Dönemi’nde yaşanan;
II. Türk beyliklerinden toprak alınması, I. Haçlıların Kosova’da yenilmesi,

III. Fetret Devri’nin yaşanması II. Sırpsındığı Savaşı’nın yapılması,

gelişmelerinden hangilerine Osmanlıların Rumeli’de III. Edirne’nin alınması

yapılan fetih hareketlerinin ortam hazırladığı savu- gelişmelerinin kronolojilik sıralaması aşağıdakiler-
nulabilir? den hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) III, II ve I B) I, III ve II C) II, I ve III

D) II ve III E) I, II ve III D) III, I ve II E) I, II ve III

10. Sınıf • Tarih 11

 Balkan Fetihleri

7. I. Kosova Savaşı’yla Osmanlılara Tuna Nehri’nin 10. Varna ve II. Kosova savaşlarıyla Osmanlı Devleti
güneyinde karşı koyacak bir siyasi güç kalmamıştır. Balkanlardaki hâkimiyetini sağlamlaştırmış, bölgedeki
Sırp Despotluğu Osmanlılara bağlanmış, Osmanlılar Türk hâkimiyeti kesinleşmiştir.
Makedonya, Arnavutluk ve Bosna’ya doğru ilerleme Bu duruma bakılarak aşağıdakilerden hangisi söy-
imkânı bulmuştur. lenebilir?
Bu duruma bakılarak,
A) Avrupalı devletler Osmanlıların askerî ve siyasi
I. I. Kosova Savaşı, Osmanlıların Balkan egemenliği- üstünlüğüne karşı koyamamıştır.
ni güçlendirmiştir.
B) Haçlı Seferleri Bizans’ın ömrünün uzamasına yol
II. Osmanlıların siyasi egemenlik alanı genişlemiştir. açmıştır.
III. Balkan devletleri Haçlı Seferleri düzenlemekten C) Varna ve II. Kosova Savaşları ile ilk defa
vazgeçmiştir. Balkanlarda toprak kazanılmıştır.
yorumlarından hangileri yapılabilir? D) Balkanlardaki hâkimiyetin kesinleşmesinde iskân
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II politikası önemli rol oynamıştır.
E) Varna ve II. Kosova Savaşları Balkanlarda yapılan
D) II ve III E) I, II ve III
son savaşlar olmuştur.

11. • Osmanlıların Balkanlarda geniş topraklar kazan-

maları
• Osmanlıların hoşgörülü bir yönetim anlayışı benim-
semesi
T ÜM LE R Y A Y INL A R I

8. II. Kosova Savaşı’nın;

I. İstanbul Kuşatması’nın kolaylaşması, Bu durumlar Osmanlıların aşağıdaki faaliyetlerin-
den hangisi üzerinde etkili olmuştur?
II. Osmanlıların Balkan hâkimiyetinin kesinleşmesi,
III. Avrupa’dan yardım alma ümitlerinin azalması A) İskân siyasetinin uygulanması

sonuçlarından hangileri Bizans Devleti’nin siyasi B) Gaza anlayışının benimsenmesi

varlığının son bulmasına ortam hazırlamıştır? C) Batıdaki fetihlere ara verilmesi

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) Haçlılara karşı mücadele edilmesi

E) Barışçı bir dış siyaset benimsenmesi
D) II ve III E) I, II ve III

12. Osmanlıların Balkanlardaki hızlı ilerlemesi karşısında

Sırp Kralı Lazar, Bosna kralı ile birlikte Osmanlılara
karşı ittifak oluşturdu. Bu ittifak ile 1389 yılında yapı-
lan I. Kosova Savaşı’nı Osmanlılar kazandı. Bu
savaş, Sırpsındığı ve Çirmen savaşlarından sonra
Balkanlardaki en önemli zaferlerden biri oldu.
9. Edirne-Segedin Antlaşması’nın aşağıdaki madde-
lerinden hangisi Osmanlıların Balkanlarda fetih Bu bilgiye göre,
politikasına ara verdiğini gösterir? I. Osmanlıların Balkanlardaki egemenliği pekişmiştir.
A) Sırp Krallığı yeniden kurulacaktır. II. Osmanlılar rakiplerine askerî üstünlük sağlamıştır.
B) Sırplar Türklere vergi verecektir. III. Osmanlı Devleti’ne karşı siyasi ittifaklar kurulmuş-
C) İki taraf anlaşmaya uymak için kutsal kitapları üze- tur.
rine yemin edecektir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
D) Eflak, Türklere vergi vermeye devam edecektir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) Her iki taraf Tuna Nehri’ni geçmeyecektir. D) II ve III E) I, II ve III

12 1. B 2. C 3. A 4. B 5. D 6. A 7. C 8. E 9. E 10. A 11. A 12. E

 TEST
Türk Siyasi Birliğini Sağlama Faaliyetleri
Türk Devletlerinin Liderlik Mücadelesi 07
1. XIV. yüzyılda yaşanan aşağıdaki gelişmelerden han- 5. Osmanlı Devleti Anadolu’da hâkimiyet kurduğu Türk
gisi Osmanlıların Anadolu’yu tek bir siyasi çatı altın- beyliklerinin idaresindeki bölgelerde şehzadeleri
da toplamaya çalıştığına kanıt olarak gösterilemez? görevlendirmiştir.
A) Karesioğulları’na son verilmesi Osmanlı Devleti’nin uyguladığı bu siyasetin amacı
B) Hamitoğulları’ndan toprak satın alınması aşağıdakilerden hangisidir?

C) Ahilerden Ankara’nın alınması A) Halkın devlete yakınlaşmasını sağlamak

D) Germiyanoğulları’nın topraklarının ele geçirilmesi B) Veraset sistemini sonlandırmak
E) Türkiye Selçukluları’na vergi verilmesi C) Feodalleşmeyi gerçekleştirmek
D) İslamiyet’in yayılmasını sağlamak
E) İskân sistemini uygulamak
2. Padişah Gelişmeler ve Olaylar

I. Osman Gazi Koyunhisar Savaşı'nın kaza-

nılması

II. Orhan Gazi Çimpe Kalesi'nin ele geçiril-

mesi

III. I. Murat I. Kosova Savaşı'nın yapılması

6. Yıldırım Beyazıt Dönemi’nde aşağıdakilerden han-
IV. I. Bayezit Ankara Savaşı'nın yapılması gisinin Anadolu’da tek elden yönetilen güçlü bir
merkezî devlet kurmaya yönelik olduğu söylenebi-
V. I. Mehmet Varna Savaşı'nın kazanılması
lir?
Yukarıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? A) Niğbolu Savaşı’nın kazanılması
T ÜM L E R Y A Y INL A R I

A) I B) II C) III D) IV E) V B) Bizans’ın vergiye bağlanması

C) Karakoyunlu hükümdarının himaye edilmesi
3. I. Beyazıt Dönemi’nde aşağıdakilerden hangisinin D) Eflak ve Boğdan’ın hâkimiyet altına alınması
Osmanlıların siyasi itibarını artırıcı bir nitelik taşı-
E) Anadolu beyliklerinin topraklarının ele geçirilmesi
dığı savunulamaz?

A) Haçlılara karşı Niğbolu Savaşı’nın yapılması

B) Fırat’a kadar bölgede Anadolu Türk birliğinin kurul-
ması
C) Abbasi halifesinin I. Bayezid’e “Anadolu Sultanı”
unvanını vermesi
D) İstanbul’un birkaç kez kuşatılması
E) Timur’la Ankara Savaşı’nın yapılması
7. Osmanlı Devleti’nin Anadolu Türk birliğini sağlama
konusunda Karamanoğulları ile mücadeleye girmesi,
4. Ankara Savaşı’nın; Karamanoğullarının Osmanlılar aleyhinde Bizans,
I. I. Beyazıt’ın oğulları arasında taht kavgalarının Venedik ve Haçlılarla ittifaklar kurmasına yol açmıştır.
yaşanması, Bu durumun neden olduğu olumsuzluklar arasında
II. Timur’un Anadolu beyliklerine topraklarını iade aşağıdakilerden hangisi yoktur?
etmesi, A) Türk dili ve kültüründeki gelişmenin yavaşlaması
III. Timur’un Çin’e sefer düzenlemek amacıyla geri B) İstanbul’un fethinin gecikmesi ve Bizans’ın ömrü-
dönmesi nün uzaması
sonuçlarından hangileri Anadolu’daki siyasi güç C) Anadolu Türk birliğinin sağlanmasının gecikmesi
dengesinin değiştiğinin göstergesidir?
D) Osmanlıların Balkanlardaki ilerleyişinin yavaşlama-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II sı
D) II ve III E) I, II ve III E) İki tarafta da can ve mal kaybının yaşanması

10. Sınıf • Tarih 13

 Türk Siyasi Birliğini Sağlama Faaliyetleri
Türk Devletlerinin Liderlik Mücadelesi

8. Ankara Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan; 11. Osmanlı Devleti’nin;

I. Anadolu beyliklerinin tekrar kurulması, – Karesioğulları,
II. Balkan topraklarının büyük oranda korunması, – Aydınoğulları,
III. Yıldırım Bayezid’in oğullarının çeşitli bölgelerde – Germiyanoğulları
hükümdarlıklarını ilan etmesi beyliklerine son vermesi, daha çok aşağıdakiler-
gelişmelerinden hangileri Osmanlının siyasi hâki- den hangisiyle ilgilidir?
miyetinin sarsıldığının göstergesidir?
A) Ticaretin ve ulaşımın geliştirilmesi
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III B) Timur tehlikesine karşı tedbir alınmak istenmesi
D) II ve III E) I, II ve III C) Anadolu’da Türk birliğin sağlanması
D) Donanma gücüne sahip olunmak istenmesi
E) Rumeli’ye geçiş için zemin hazırlanması

9. Çelebi Mehmet Dönemi'nde,

12. Osmanlı Devleti, 1402 Ankara Savaşı’ndan sonra
• Şeyh Bedreddin İsyanı bastırılmış.
Anadolu topraklarında tam bir siyasal kargaşa yaşar-
• Yıldırım’ın oğulları arasında taht kavgaları son
ken Balkanlarda gücünü korumuştur.
bulmuş.
Bu gücün korunmasında etkili olan;
• Timur’un yeniden kurduğu Anadolu beylikleri
I. azınlıkların etnik kimliklerine saygı duyulması,
Osmanlıya katılmaya başlamıştır.
II. uçlardaki yöneticilerin başarılı çalışmaları,
Bu gelişmelerin;
T ÜM LE R Y A Y INL A R I

III. Timur’un Balkanlara geçmemesi,

I. devlet otoritesinin güçlenmesi,
IV. Avrupa’da Yüzyıl Savaşları’nın yaşanması
II. siyasal istikrarın sağlanması,
gelişmelerinden hangilerinin, Osmanlıların faali-
III. Anadolu Türk birliğinin kurulması
yetleriyle ilgili olduğu söylenemez?
durumlarından hangilerine yönelik olduğu ileri
sürülebilir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve IV

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve IV E) III ve IV

D) II ve III E) I, II ve III

13. Balıkesir, Çanakkale ve Bergama çevresine egemen

olan Karesioğulları Beyliği’nde taht mücadelesi veren
kardeşlerden biri, Orhan Bey’den yardım isteyince
Orhan Bey, Karesi topraklarına yöneldi. Bu sırada
10. Yıldırım tarafından ortadan kaldırılan beylikler Timur’la
yardım isteyen Karesi beyi öldürüldüğü için tüm Karesi
yapılan Ankara Savaşı’ndan sonra yeniden kuruldu.
toprakları Osmanlı Devleti’nin hâkimiyetine alındı.
Yıldırım’ın oğulları ise Timur’un fermanıyla ayrı ayrı
Böylece Osmanlı Devleti, ilk defa bir beyliğin toprakla-
bölgelerde hükümdarlıklarını ilan ettiler.
rını ülkesine katmış oldu.
Buna göre,
Bu durum, Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdakilerden
I. Osmanlı Devleti’nin siyasi varlığı tehlikeye düş- hangisini kanıtlar niteliktedir?
müştür.
A) Anadolu’da siyasal birliği sağlamak için ilk adımın
II. Balkanlardaki Osmanlı hâkimiyeti sarsılmıştır. atıldığının
III. Anadolu Türk birliği bozulmuştur. B) Devletleşme sürecinin başlatıldığının
yargılarından hangilerine ulaşılabilir? C) Bizans’a karşı sınır güvenliğinin sağlandığının
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Denizlerde, Venedik’e karşı üstünlük kurulduğunun
D) I ve III E) II ve III E) Çanakkale Boğazı’nın denetim altına alındığının

14 1. E 2. E 3. E 4. C 5. A 6. E 7. A 8. C 9. E 10. D 11. C 12. B 13. A

 TEST
Tarama Testi
08
1. Bizans İmparatorluğu’nda 1042’den 1081’e kadar 11 4. Aşağıda, Osmanlı Devleti’nde beylikten devlete
imparator değişmiştir. Hatta Botaniates ve Melissenos geçiş sürecinde verilen gelişme-padişah eşleştir-
gibi Selçuklulardan yardım alarak imparator olmaya melerinden hangisi yanlış verilmiştir?
çalışanlar da olmuştur. Bu durumu fırsat olarak kul-
Gelişme Padişah
lanan Selçuklular, istedikleri yardımları yaparak bazı
şehir ve bölgeleri ele geçirmeye başlamıştır. A) 1302 Koyunhisar Muharebesi Osman Bey
Bu bilgilerden Bizans İmparatorluğu ile ilgili ola- B) 1331 İznik’in Fethi Orhan Bey
rak;
C) 1345 Karesi Beyliği’nin alınması Orhan Bey
I. “Taht hanedan üyelerinin ortak malıdır.” anlayışının
benimsendiği, D) 1363 Edirne’nin Fethi I. Murat

II. Anadolu’daki etkinliğinin azaldığı, E) 1396 Niğbolu Muharebesi II. Murat

III. sınırlarının daraldığı
ifadelerinden hangileri kullanılabilir?

A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I, II ve III 5. Kayı Boyu’nun Anadolu’ya ne zaman geldiği kesin ola-
rak tespit edilememiştir. Bununla birlikte Aşıkpaşazâde,
Neşrî ve Oruç Bey gibi tarihçilere göre Azerbaycan ile
Doğu Anadolu civarında bir müddet kalan Kayılar;
Ahlat’taki Sürmeli Çukur’a gelmiş ve burada fikir ayrılı-
2. Selçukluların Babailer Ayaklanması’nda zayıf duru-
ğına düşerek ikiye ayrılmıştır. Bir kısmı ana yurtlarına
ma düştüğünü gören Moğollar bunu fırsat bilmiş ve
dönerken Ertuğrul ve Dündar Bey liderliğindeki ikinci
harekete geçerek Anadolu’ya girmiştir. Daha sonra
T ÜM L E R Y A Y INL A R I

kol batıya doğru göç etmiştir.

Erzurum’u yağmalamış ve halkın büyük kısmını kılıç-
Buna göre Kayı Boyu ile ilgili olarak,
tan geçirmiştir.
I. Anadolu’ya göç ederek geldiler.
Bu gelişmelerin öncelikle aşağıdaki olaylardan
hangisine neden olduğu söylenebilir? II. Moğol İstilası sonrası Anadolu’ya yerleştiler.

A) Yassıçemen Savaşı’na III. Kendi içlerinde bölündüler.

B) Kösedağ Savaşı’na yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

C) Eyyubi-Türkiye Selçuklu ittifakına A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) Anadolu Türk birliğinin bozulmasına D) I ve III E) I, II ve III
E) Pasinler Savaşı’na

6. 1361’de Edirne üzerine yürüyen Şehzade Murad,

şehirdeki Bizans komutanını Sazlıdere Savaşı’nda
3. Cengiz Han’ın torunu Hülâgû Han tarafından Tebriz mağlup etmiştir. Orhan Gazi’nin 1362’de vefat etmesi
merkezli olarak İran’da kurulan bir Moğol Devleti’dir. üzerine tahta kendisi geçmiştir. Bu savaştan sonra
Moğol Büyük Hanı Mengü, 1253 yılında kurultay kararı 1363’te Bizans’ın Rumeli’deki en önemli şehirlerinden
ile kardeşi Hülâgû’yu İran, Irak, Suriye, Mısır, Kafkasya olan Edirne’yi fethetmiştir.
ve Anadolu’yu ele geçirip bu bölgede kendisine tabi bir Buna göre Edirne’nin fethinin;
devlet kurmakla görevlendirmiştir. Kendi bayrakları ve
I. İstanbul’un kuşatılması,
paraları olan bu devlet, Moğolların Büyük Kağanı’na
bağlı olarak bir çeşit eyalet sistemiyle yönetilmiştir. II. Rumeli hâkimiyetinin başlaması,
1295 yılından itibaren tam bağımsız şekilde idare edil- III. veraset sisteminin değişmesi
mişlerdir. durumlarından hangilerine ortam sağladığı söyle-
Bu bilgiler aşağıdaki devletlerden hangisine aittir? nebilir?

A) Çağatay B) Kubilay C) Altın Orda A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) İlhanlı E) Timur D) I ve II E) I, II ve III

10. Sınıf • Tarih 15