ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

KHOA NĂNG LƯỢNG NHIỆT-TRƯỜNG CƠ KHÍ

BÁO CÁO CÁ NHÂN

BỘ MÔN THIẾT BỊ ĐÓNG CẮT VÀ BẢO VỆ

ĐỀ TÀI: Kỹ thuật dập hồ quang với mạch xoay chiều ở điểm không của dòng

Họ và tên : Hoàng Hữu Duy

MSSV : 20204308
Mã lớp : 145113
GVHD : Hoàng Anh

Hà Nội, ngày 15 tháng 10 năm 2023.

1, TỔNG QUAN ĐỀ TÀI

2
 Công nghệ trung thế tiên tiến không dùng khí SF6 với giải pháp Ngắt
mạch Song song bằng Chân không (SVI):
Theo Bài Viết của Christophe Preve François Trichon Romain Maladen Daniel
Piccoz
Đề tài trình bày về vấn đề sử dụng khí lưu huỳnh hexaflorua (SF6) trong thiết bị
đóng cắt trung thế trên toàn thế giới. SF6 là một loại khí nhà kính có chỉ số nguy cơ
làm nóng toàn cầu (GWP) cao, gấp 23.500 lần so với khí CO2. Để giảm phát thải
khí nhà kính, Schneider Electric giới thiệu một công nghệ mới không chứa SF6, kết
hợp ngắt chân không và cách điện bằng không khí. Báo cáo nhấn mạnh sự quan
trọng của việc loại bỏ sử dụng SF6 để tạo ra các thiết bị đóng cắt an toàn hơn và
thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, nó cũng đề cập đến thách thức của việc
chuyển đổi sang các loại khí thay thế và cần phải xử lý cẩn thận để đảm bảo an toàn
và hiệu suất. Đồng thời, bài viết nhấn mạnh về ưu tiên giảm phát thải khí nhà kính
và cung cấp giải pháp thay thế hứa hẹn cho tình hình hiện tại.
2, MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP ĐÓNG CẮT HIÊN NAY

1. Ngắt bằng khí hoặc không khí:

Ngắt điện bằng khí có thể là một giải pháp tiết kiệm chi phí cho cầu dao 3
vị trí. Việc xem xét khả năng sử dụng khí để ngắt điện trong cầu dao 3 vị trí
nhằm tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, nhấn mạnh rằng một số ứng cử viên khí
flo hóa có thể tạo ra các sản phẩm phụ độc hại như khí carbon monoxide
(CO) và perfluoroisobutene (PFIB) trong quá trình ngắt điện. An toàn và sức
khỏe là mối quan tâm hàng đầu khi xem xét các giải pháp thay thế cho khí
SF6, đặc biệt là khi thiết bị đóng cắt trung thế được sử dụng trong các khu
vực công cộng.
Mối lo ngại về nguy cơ rò rỉ khí ngẫu nhiên khi sử dụng khí flo thay thế là
điểm nổi bật. Khó dự đoán độc tính của các loại khí này và của các sản phẩm
phụ sau khi ngắt. Trong số các ứng viên, không khí khô được nhấn mạnh vì
tính an toàn, khả năng sử dụng ở nhiệt độ thấp, dễ xử lý và khả năng thải vào
khí quyển khi hết tuổi thọ.

Các khí như nitơ (N2) và carbon dioxide (CO2), với N2 có tính chất điện
môi thấp hơn không khí, trong khi CO2 có đặc tính điện môi thấp hơn cả
không khí và N2. Điều này mở ra khả năng sử dụng chúng trong việc ngắt
điện, đồng thời giữ nguyên kích thước của thiết bị đóng cắt SF6 thông qua
việc tăng áp suất.

3
Giải pháp tốt nhất là sử dụng không khí khô làm môi trường điện môi và thiết
bị ngắt chân không làm thiết bị ngắt. Điều này có thể giúp tránh việc sử dụng
các loại khí thay thế cùng các sản phẩm phụ độc hại sau khi phá vỡ, đồng
thời ngăn ngừa rủi ro đối với an toàn của con người trong trường hợp rò rỉ
khí ngẫu nhiên.
2. Không dùng khí SF6

4
Giải pháp AIS không sử dụng khí SF6 này chủ yếu dựa trên việc sử dụng không
khí khô ở áp suất tương đối thấp. Cụ thể, áp suất là 0,4 bar cho thiết bị 12kV và
1,5 bar cho thiết bị đóng cắt 24kV trong bình epoxy. Thiết bị này được thiết kế
dựa trên cơ chế ngắt chân không, ngắt kết nối khe hở không khí và tiếp đất bên
trong bình.
Chế độ hoạt động của giải pháp này tương tự như cầu dao 3 vị trí sử dụng SF6
truyền thống, với khả năng cắt/ngắt kết nối trong một thao tác và tiếp địa trong
thao tác thứ hai.
Sự kết hợp linh hoạt giữa các thiết bị và kiến trúc thiết kế cho phép tạo ra một
giải pháp nhỏ gọn có kích thước tương đương với cầu dao 3 vị trí sử dụng SF6
truyền thống. Điều này có nghĩa là bình epoxy có thể thay thế hoàn toàn cho bình
SF6 trong một tủ AIS thứ cấp truyền thống. Do đó, tủ lắp đặt loại cầu dao ngắt
điện này có khả năng thay thế cho tủ thứ cấp SM6 thông thường, loại tương
đương sử dụng khí SF6.
3. Ngắt bằng bộ ngắt chân không mắc nối tiếp với cầu dao 3 vị trí:
Cách tiếp cận mới được mô tả trong Hình 3 bao gồm sự kết hợp giữa thiết bị ngắt
chân không (VI) và bộ ngắt trong không khí. Điều này giúp giảm số lượng thành
phần, giảm chi phí và cho phép nó hoạt động tương tự như một cầu dao 3 vị trí
thông thường.
Trong cấu hình này, bộ ngắt chân không được đặt song song với bộ ngắt kết nối.
Các lưỡi dao của bộ ngắt kết nối điều khiển việc mở thiết bị ngắt chân không
bằng một đòn bẩy xoay. Trong quá trình ngắt điện, thiết bị VI chỉ hoạt động, chịu
được quá điện áp phục hồi (TRV) khi ngắt mà không cần phải tạo ngắn mạch,
chịu được dòng điện ngắn mạch và chịu được dòng điện tải liên tục. Các lưỡi dao
đảm bảo rằng không có dòng điện chạy bên trong thiết bị VI trong giai đoạn
đóng. Thực tế, thiết bị VI chỉ tải dòng điện ngắt trong vài phần nghìn giây trong
giai đoạn mở. Điều này giúp giảm chi phí và kích thước của thiết bị VI

5
 Nói chung, mặc dù giải pháp truyền thống này đáng tin cậy, nhưng nhược
điểm về chế độ hoạt động khác biệt, giảm độ tin cậy và chi phí cao.
III. Bứt phá với công nghệ Ngắt mạch Song song bằng Chân không (SVI):

Phương pháp này kết hợp thiết bị VI và bộ ngắt trong không khí, giảm số
lượng thành phần, giảm chi phí, và cho phép hoạt động như một cầu dao 3 vị trí
thông thường.
Trong cách tiếp cận này, bộ ngắt chân không được đặt song song với bộ ngắt
kết nối. Các lưỡi dao của bộ ngắt kết nối điều khiển việc mở thiết bị VI thông
qua một đòn bẩy xoay. Thiết bị VI chỉ hoạt động trong giai đoạn ngắt điện và
không cần khả năng tạo ngắn mạch, chịu được dòng điện ngắn mạch và chịu
được dòng điện tải liên tục. Các lưỡi dao đảm bảo làm ngắn mạch, và thiết bị VI
chỉ tải dòng điện ngắt trong giai đoạn mở trong vài phần nghìn giây, giảm chi
phí và kích thước của nó.

1. Mở và ngắt kết nối:

Trong giai đoạn đóng của các tiếp điểm chính (Hình 3), dòng điện
chỉ chạy qua các tiếp điểm chính và không chạy qua thiết bị VI ở vị trí
đóng. Khi tiếp điểm di động bắt đầu chuyển động (Hình 4), có một chuỗi
chuyển mạch hiện tại xảy ra. Tiếp điểm di động được liên kết với phần
dẫn điện của cần xoay và vẫn liên kết với tiếp điểm cố định. Trong quá
trình này, dòng điện được chia sẻ giữa cả hai mạch: tiếp điểm chính và
thiết bị VI (vẫn ở vị trí đóng). Đặc biệt, không có hồ quang xảy ra trong
quá trình tách các tiếp điểm động và cố định, vì chúng có cùng điện thế.

6
 Khi chuỗi chuyển mạch kết thúc, dòng điện được chuyển hướng
qua thiết bị VI ở vị trí đóng. Tiếp theo, tiếp điểm di động đẩy cần xoay,
cần xoay sẽ quay và kích hoạt việc mở thiết bị VI. Dòng điện có thể bị
gián đoạn bởi thiết bị VI khi diễn ra điểm ngắt đầu tiên của dòng điện
(Hình 5).
Sau khi việc ngắt dòng điện hoàn tất, tiếp điểm chuyển động sẽ nhả
cần xoay và tiếp tục quay cho đến vị trí ngắt kết nối (Hình 6). Một lò xo
phản lực giúp cần xoay trục quay trở lại vị trí ban đầu, từ đó đóng thiết bị
VI.

2. Nối đất:
Trong giai đoạn nối đất, hệ thống hoạt động giống như trên cầu dao
3 vị trí sử dụng khí SF6. Mạch được kết nối song song với thiết bị VI ở vị
trí đóng và không đóng không đóng vai trò quan trọng nào trong quá trình
này.

7
 3. Mô tả giai đoạn đóng:
Trong giai đoạn đóng, như mô tả trong Hình 2, trong quá trình vận
hành, tiếp điểm chuyển động chạm vào mặt cách điện của cần trục và đẩy
nó quay. Điều này cho phép tiếp điểm chuyển động tạo ra dòng điện tới
tiếp điểm cố định, nhưng dòng điện không bao giờ chạy bên trong thiết bị
VI trong giai đoạn này. Khi tiếp điểm chính đạt đến vị trí đóng, cần trục
được nhả ra và trở về vị trí ban đầu, sẵn sàng để ngắt dòng điện một lần
nữa.

Ưu điểm của giải pháp

Giải pháp này mang lại nhiều ưu điểm, bao gồm:

1. Tiết kiệm Chi phí và Nhỏ gọn
2. Đa Năng
3. Tích Hợp Chất Lỏng Epoxy và Khí Khô
4. Tương Thích Với Các Thiết Kế Hiện Đại
5. Đã Được Thử Nghiệm Theo Tiêu Chuẩn IEC
6. Phù Hợp Với Thiết Kế RMU Của GIS
4. KẾT LUẬN
Trong quá trình sử dụng, thiết bị điện trung thế có thể gặp sự cố bên trong dẫn đến rò rỉ
khí ngắt điện vào không khí. Mặc dù các loại khí được cho là không độc hại, nhưng vẫn
chưa được chứng minh là hoàn toàn chấp nhận được đối với các sản phẩm hoạt động ở
khu vực tiếp xúc với công chúng. Khí phân hủy sinh ra trong quá trình ngắt điện có thể

8
còn độc hại hơn. Trong những trường hợp này, không thể đảm bảo sức khỏe và an toàn
của con người khi có rò rỉ khí bất ngờ.
Hiện tại, giải pháp duy nhất được biết đến là ngắt điện bằng bộ ngắt chân không, một
công nghệ đã được chứng minh và đáng tin cậy. Tuy nhiên, giải pháp này đắt tiền,
chiếm diện tích lớn và có chế độ hoạt động khác biệt so với các cầu dao SF6 truyền
thống.
Một giải pháp mới đã được phát minh bằng cách bố trí thiết bị ngắt chân không sát
cạnh các tiếp điểm chính của Cầu dao 3 vị trí sáng tạo này. Sự kết hợp giữa thiết bị VI
và bộ ngắt chân không trong không khí mang lại một giải pháp nhỏ gọn và tiết kiệm
chi phí. Nó không chỉ hoàn toàn thân thiện với môi trường, an toàn hơn cho con người,
loại bỏ nhu cầu thu hồi khí khi hết hạn sử dụng mà còn có chế độ vận hành giống như
các công tắc hiện tại. Ngoài ra, nó có tuổi thọ cao và hoàn toàn có thể thay thế cho các
công tắc SF6 đang được sử dụng hiện nay.