‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‬

‫)ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻄﺒﻴﻘﻲ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﻠﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ(‬

‫‪1‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺟﻮاد ﺳﺎﻋﻲ‬
‫‪2‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ ﺳﺎري‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1392/2/25 :‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ‪1392/1/31:‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‪ ،‬ﺑﺮاﺳـﺎس اﺳـﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴـﺎﺑﺪاري ﺑـﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠـﻲ‪ ،‬در‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﮔﺰارش ﻣﻲﺷﻮد؛ اﻣﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﻣﻠﻲ اراﺋﻪ آنرا ﺑـﻪﻋﻨـﻮان ﻃﺒﻘـﻪاي‬
‫ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اﻟﺰام ﻧﻤﻮدهاﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺿﻤﻦ ﺑﻴﺎن ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻧﻈﺮي اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻃﺒﻘـﻪﺑﻨـﺪي ﻣﺎﻟﻴـﺎت ﺑـﺮ درآﻣـﺪ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻃﻼﻋﺎت ‪ 158‬ﺷﺮﻛﺖ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار ﻃﻲ ﺳـﺎلﻫـﺎي ‪ 1382‬ﺗـﺎ‬
‫‪ ،1387‬ﺳﻮدﻣﻨﺪي ﻫﺮﻛﺪام از اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه از ﻧﻈﺮ ﻣﺤﺘﻮاي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ )ﺗﻮان ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻨﺪﮔﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺎزده‬
‫ﺳﻬﺎم( و ﻧﻴﺰ ﺗﻮان ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ )اﻧﺤﺮاﻓﺎت ﻛﻤﺘﺮ در ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺟﻤﻊ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﻘﺪي دورة ﺑﻌـﺪ( ﻣـﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﻲﻫﺪ ﻛﻪ در ﺳﻄﺢ ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ در ﺳـﻄﺢ ‪ 7‬ﺻـﻨﻌﺖ‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‪ ،‬اﻟﮕﻮي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻟﮕﻮي ﻣﻠﻲ از ﻣﺤﺘﻮاي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه در ﺧﺼﻮص ﺗﻮان ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺮاي ﻛـﻞ ﺻـﻨﺎﻳﻊ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ‪ 7‬ﺻـﻨﻌﺖ ﻣـﻮرد‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺣﺎﻛﻲ از ﺑﺮﺗﺮي اﻟﮕﻮي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻟﮕﻮي ﻣﻠﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫واژهﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﻣﻠﻲ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑـﻴﻦاﻟﻤﻠﻠـﻲ ﺣﺴـﺎﺑﺪاري‪ ،‬ﻣﺎﻟﻴـﺎت ﺑﺮدرآﻣـﺪ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻲ‪ ،‬ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‬

‫‪ -١‬ﻋﻀﻮ ﻫﻴﺌﺖ ﻋﻠﻤﻲ ﮔﺮوه ﺣﺴﺎﺑﺪاري داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ ‪mj-saei@um.ac.ir‬‬

‫‪ -٢‬ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﺣﺴﺎﺑﺪاري از داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ)ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل( ‪accountant٢٠٠٤@gmail.com‬‬
‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫ﭘﮋوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت‪/‬ﺷﻤﺎره ﻫﻔﺪﻫﻢ )ﻣﺴﻠﺴﻞ ‪ ،(65‬ﺑﻬﺎر ‪1392‬‬ ‫‪58‬‬

‫‪ -1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ ﻳﻜﻲ از ﺻﻮرتﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران و اﻋﺘﺒﺎردﻫﻨﺪﮔﺎن در اراﺋﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻔﻴﺪ ﺟﻬﺖ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﺒﺎﻟﻎ‪ ،‬زﻣﺎﻧﺒﻨـﺪي و ﻋـﺪم‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎنﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﻘﺪي آﺗﻲ واﺣﺪ ﺗﺠﺎري اراﺋﻪ ﻣﻲﮔﺮدد )ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ‪ ،‬اﺳـﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﺣﺴﺎﺑﺪاري ‪ ،2‬ﺑﻨﺪ ‪ .(1‬ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ در ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﻗﺪﻣﺖ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺪاﺷـﺘﻪ و اراﺋـﻪ آن ﺑـﻪﺷـﻜﻞ‬
‫ﻛﻨﻮﻧﻲ از ﺳﺎل ‪ ،1378‬ﻃﺒﻖ رﻫﻨﻤﻮد ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﺷﻤﺎره ‪ ،2‬اﻟﺰاﻣﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬وﻳﮋﮔﻲ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ اﻳـﻦ ﺻـﻮرت‬
‫ﻣﺎﻟﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺻﻮرتﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ اﺳﺎﺳﻲ در اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺻـﻮرت ﺟﺮﻳـﺎن وﺟـﻮه ﻧﻘـﺪ‪ ،‬ﺣﺎﺻـﻞ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺗﻜﻨﻴﻜﻲ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻨﺪرج در دﻳﮕﺮ ﺻﻮرتﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ اﺳﺎﺳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ؛ ﺑـﻪ ﺑﻴـﺎن‬
‫دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﻪﺧﻮديﺧﻮد ﻓﺎﻗﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻮده و ﺻـﺮﻓﺎً اﻃﻼﻋـﺎت ﻣﻮﺟـﻮد را ﺑـﺎ آراﻳﺸـﻲ ﻣﺘﻔـﺎوت اراﺋـﻪ‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬از اﻳﻦرو‪ ،‬ﻧﺤﻮه اراﺋﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﺎﻟﻲ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺗﻔﺎوتﻫﺎﻳﻲ اﺳﺎﺳـﻲ ﺑـﺎ ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ‬
‫دارد‪ .‬ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ اراﺋﻪ آن ﻧﻴﺰ ﮔﻮاه اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺠﺎﻣﻊ ﺣﺮﻓـﻪاي ﺗـﺪوﻳﻦ اﺳـﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴـﺎﺑﺪاري‬
‫ﻫﻤﻮاره درﺻﺪد ﺑﻬﺒﻮد ﻧﺤﻮه اراﺋﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﺎﻟﻲ در ﺟﻬﺖ ﻫﺪف ﺑﻴﺎن ﺷﺪه ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﺤﺚ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ در ﺧﺼﻮص ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي اﻃﻼﻋﺎت ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟـﻮه ﻧﻘـﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺿـﻮع‬
‫ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﻏﺎﻟﺐ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﺑﻪﭘﻴﺮوي‬
‫از اﺳــﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴـﺎﺑﺪاري وﺿــﻊ ﺷــﺪه ﺗﻮﺳــﻂ ﻫﻴﺌـﺖ اﺳــﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴــﺎﺑﺪاري آﻣﺮﻳﻜــﺎ در ﻗﺎﻟــﺐ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﺻﻮرت ﻣﺎﻟﻲِ)‪ (1SFAS‬ﺷﻤﺎره ‪ ،95‬ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ‬
‫از اﻗﻼم ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﻘﺪي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻣﻲﭘﻨﺪارﻧﺪ؛ درﺣﺎﻟﻲﻛﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﻛﺸﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻫﻤﭽـﻮن‬
‫اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن و اﻳﺮﻟﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﻛﺸﻮرﻣﺎن‪ ،‬اﻓﺸﺎي ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ را ﺗﺤﺖ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻃﺒﻘﻪاي ﻣﺠﺰا در ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ اﻟﺰام ﻧﻤـﻮدهاﻧـﺪ‪ .‬اﺳـﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴـﺎﺑﺪاري اﺳـﺘﺮاﻟﻴﺎ و‬
‫ﻛﺎﻧﺎدا ﻧﻴﺰ ﺑﻪﭘﻴﺮوي از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ را ﺟﺰء ﺟﺮﻳـﺎنﻫـﺎي‬
‫ﻧﻘﺪي ﺧﺮوﺟﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺑﻪﺷﻤﺎر ﻣﻲآورﻧﺪ؛ ﻣﮕﺮ اﻳﻦﻛﻪ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﻘﺪي ﻣﺬﻛﻮر‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎً ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫـﺎي‬
‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري ﻳﺎ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺎﻟﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ دراﻳﻦﺻﻮرت‪ ،‬ﺟﺰء ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬ﺿﻤﻦ ﺑﻴﺎن اﻫﻤﻴﺖ ﮔﺰارﺷﮕﺮي ﻣﺎﻟﻴـﺎت ﺑـﺮ درآﻣـﺪ‪ ،‬اﺑﺘـﺪا اﻗـﺪام ﺑـﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﺗﻄﺒﻴﻘـﻲ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﻣﻠﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ در ﺧﺼﻮص ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﺻـﻮرت‬

‫‪1 - Statement of Financial Accounting Standards‬‬

‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫‪59‬‬ ‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‬

‫ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ ﻧﻤﻮده و ﺳﭙﺲ ﺳـﻮدﻣﻨﺪي دو اﻟﮕـﻮي ﻳـﺎد ﺷـﺪه از ﻧﻈـﺮ ﻣﺤﺘـﻮاي اﻃﻼﻋـﺎﺗﻲ و ﺗـﻮان‬
‫ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻧﻈﺮي‬
‫‪ -1-2‬اﻫﻤﻴﺖ ﮔﺰارﺷﮕﺮي ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ‬
‫ﻣﺎﻟﻴﺎتﻫﺎ ﺑﻪواﺳﻄﻪ اﺛﺮﻫﺎي ﺗﺨﺼﻴﺼﻲ و ﺗﻮزﻳﻌﻲ‪ ،‬ﻫﻤﻮاره ﻣﻮرد ﺗﻮﺟـﻪ ﻧﻈﺮﻳـﻪﭘـﺮدازان اﻗﺘﺼـﺎدي ﺑـﻮده و‬
‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﻴﺎﺳﺖﮔﺬاري دوﻟﺖ‪ ،‬و در ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اﺑﺰارﻫﺎي اﻳﺠـﺎد‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ در درآﻣﺪ ﻣﻠﻲ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬دوﻟﺖﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ اﺑﺰار‪ ،‬اﻫﺪاف ﺧﻮد در ﺣﻮزه رﺷـﺪ‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي و ﺗﻮزﻳﻊ درآﻣﺪ و ﻏﻴﺮه را ﭘﻴﮕﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ )ﻓﻼﺣﻲ و ﭼﺸﻤﻲ‪.(1383 ،‬‬
‫ﭘﺬﻳﺮش ﺑﻬﺮه ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻧﻮﻋﻲ ﻫﺰﻳﻨﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻲ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‪ ،‬اﺛـﺮات ﻣﺎﻟﻴـﺎﺗﻲ‬
‫ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻧـﻮع ﺳـﺎﺧﺘﺎر ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ ﺑـﺮ ﺗـﻮان ﺳـﻮدآوري واﺣـﺪ ﺗﺠـﺎري و در ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﺗﺼـﻤﻴﻤﺎت اﻗﺘﺼـﺎدي‬
‫اﺳﺘﻔﺎدهﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺻﻮرتﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬار ﺑﻮده و ﻟﺬا اﻃﻼﻋﺎت ﻣـﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ ﻣﺎﻟﻴـﺎت‪ ،‬اﻃﻼﻋـﺎﺗﻲ ﻣﺮﺑـﻮط‬
‫ﺑﻪﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﺪ )ﻫﺎﺷﻤﻲ و ﻣﻬﺮاﺑﻲ‪.(143:1387 ،‬‬
‫ﻣﻌﺎﻓﻴﺖﻫﺎي ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻲ‪ ،‬از دو ﺟﻨﺒﻪ ﺑﺮ ﺑﺎزدﻫﻲ ﺳﻬﺎم ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲ ﮔﺬارد‪ :‬ﻣﻌﺎﻓﻴـﺖ ﻣﺎﻟﻴـﺎﺗﻲ ﺑـﺎﻻﺗﺮ‪ ،‬از ﻳـﻚ‬
‫ﻃﺮف ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻮد واﺣﺪ ﺗﺠﺎري ﺷﺪه و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺎزدﻫﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري در‬
‫اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري در ﺳﻬﺎم آنﻫﺎ ﻣﻲﮔﺮدد؛ ﻛﻪ اﺛﺮ اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﻧﻴـﺰ در‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﻴﻤﺖ ﺳﻬﺎم ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫از ﻃﺮﻓﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي از ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ ﺷﻮاﻫﺪي ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ اﻳـﻦ ﻧﻈﺮﻳـﻪ ﻳﺎﻓﺘـﻪاﻧـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻲ ارزش ﺷﺮﻛﺖ را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲدﻫﻨﺪ )ﻫﻤﺎن ﻣﻨﺒﻊ‪ .(140:‬در ﻫـﺮ ﺣـﺎل ﺑﺮﺧـﻲ از اﻳـﻦ ﺷـﻮاﻫﺪ‬
‫ﻣﺒﻬﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ زﻳﺮا ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺎ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻏﻴﺮﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻲ‪ ،1‬ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ اراﺋﻪ ﺷـﺪه را ﺑـﺎ اﺑﻬـﺎم ﻣﻮاﺟـﻪ‬
‫ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ )ﻫﻤﺎن ﻣﻨﺒﻊ(‪.‬‬
‫ﻣﺘﻮن ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﺣﻮزه ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﻘﺪي‪ ،‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت اﻓﺸﺎء ﺷﺪه در ﺻﻮرت ﺳﻮد و زﻳﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﺳﻮدﻣﻨﺪﺗﺮي را ﺑﺪﺳﺖ دﻫـﺪ )ﻫﻴـﺚ‪،‬‬
‫‪ 2:1978‬و وارد‪ .(30:1995 ،‬در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﺷﻤﺎره ‪ 2‬ﻧﻴﺰ آﻣﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ »ﺟﺮﻳـﺎنﻫـﺎي ﻧﻘـﺪي‬

‫‪ -١‬ﺗﻮﺿﻴﺢ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت‪ ،‬ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬاري ﺑﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫ﭘﮋوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت‪/‬ﺷﻤﺎره ﻫﻔﺪﻫﻢ )ﻣﺴﻠﺴﻞ ‪ ،(65‬ﺑﻬﺎر ‪1392‬‬ ‫‪60‬‬

‫ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﺑﺮاي اﻏﻠﺐ اﺳﺘﻔﺎدهﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺻـﻮرتﻫـﺎي ﻣـﺎﻟﻲ داراي اﻫﻤﻴﺘـﻲ وﻳـﮋه اﺳـﺖ‬
‫)اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ،2‬ﺑﻨﺪ ‪.«(31‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ روي آﺷﻔﺘﮕﻲ ﻣﺎﻟﻲ‪ 1‬ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻮدﻣﻨﺪي ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻣﺎﻟﻴـﺎت ﺑـﺮ‬
‫درآﻣﺪ در ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ آﺷﻔﺘﮕﻲ ﻣﺎﻟﻲ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻋﺰﻳﺰ و ﻻوﺳـﻮن )‪ (1989‬درﻳﺎﻓﺘﻨـﺪ ﻛـﻪ‬
‫اﺟﺰاي ﻧﻘﺪي ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ‪ ،‬در ﻣﺪلﻫﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ورﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺑﺮاﺳﺎس اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﻘﺪي‪،‬‬
‫ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ اﻳﻔﺎء ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺑﻌﺪي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳـﻂ ﭼﻨـﮓ و ﻫﻤﻜـﺎران )‪ (1997‬و ﻛﺮﻳﺸـﻨﺎن و ﻻرﮔـﻲ )‪،(2000‬‬
‫ﺳﻮدﻣﻨﺪي اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺪلﻫﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺟﺮﻳﺎنﻫـﺎي ﻧﻘـﺪي آﺗـﻲ را‬
‫ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺌﻮريﻫﺎي اﻗﺘﺼـﺎدي‪ ،‬از ﻣﻔﻴـﺪ ﺑـﻮدن اﻃﻼﻋـﺎت‬
‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﺣﻜﺎﻳﺖ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-2‬اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ‬

‫اﻓﺸﺎي ﻃﺒﻘﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻃﺒﻘﻪاي ﻣﺠﺰا در ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﺗﺎ اﺳﺘﻔﺎدهﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺻﻮرتﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎم ﺑـﻪﻛـﺎرﮔﻴﺮي ﺟﺮﻳـﺎنﻫـﺎي ﻧﻘـﺪي ﻋﻤﻠﻴـﺎﺗﻲ در ﻣـﺪلﻫـﺎي‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ﺧﻮد‪ ،‬ﻣﺎﻟﻴﺎت ﻣﺘﻌﻠﻘﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ را ﻧﺎدﻳﺪه اﻧﮕﺎﺷﺘﻪ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﮔﻤﺮاه ﻛﻨﻨﺪهاي را ﺑﺪﺳﺖ‬
‫آورﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﻃﺮﻓﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﭘﺮداﺧﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﺑﺖ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺻﻮرت ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد‪ ،‬ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﺑﺎ ﺳﻮد و‬
‫زﻳﺎنﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري ﻳﺎ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺎﻟﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻨﺠﺎﻧﺪن آنﻫـﺎ در ﻃﺒﻘـﻪ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ ﺑﺎﻋـﺚ ﻣـﻲﺷـﻮد ﺧـﺎﻟﺺ ﺟﺮﻳـﺎنﻫـﺎي ﻧﻘـﺪي ﺣﺎﺻـﻞ از‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ‪ ،‬اﺛﺮات ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻲ ﺳﻮد و زﻳﺎنﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫـﺎي ﻏﻴﺮﻋﻤﻠﻴـﺎﺗﻲ را ﻧﻴـﺰ ﺷـﺎﻣﻞ‬
‫ﺷﻮد؛ و ﻟﺬا ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﮔﻤﺮاﻫﻲ اﺳﺘﻔﺎدهﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺻﻮرﺗﻬﺎي ﻣﺎﻟﻲ در ارزﻳﺎﺑﻲ ﻋﻤﻠﻜـﺮد واﺣـﺪ ﺗﺠـﺎري و ﻧﻴـﺰ‬
‫اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﺆﺛﺮ را ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﺟﺘﻨﺎب از ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ‪ ،‬ﺑﺮﺧـﻲ ﺻـﺎﺣﺐﻧﻈـﺮان از ﺟﻤﻠـﻪ ﻧـﻮرﻧﺒﺮگ )‪ ،(2003‬از ﺗﺨﺼـﻴﺺ‬
‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺎﻫﻴﺖ اوﻟﻴﻪ آنﻫﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬در ﻣـﺪل ﭘﻴﺸـﻨﻬﺎدي‪ ،‬ﻣﺎﻟﻴـﺎت ﺑـﺮ درآﻣـﺪ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﺑﺮ روي ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ ﺳﺮﺷﻜﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻣﺤﻠـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‬

‫‪1- Financial Distress‬‬

‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫‪61‬‬ ‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‬

‫ﻛﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﻣﺰﺑﻮر ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﺗﻮﻣﺎس )‪ ،(1969‬ﺑﺎ ﺑﻴـﺎن اﻳﻨﻜـﻪ ﻫـﺮ روش ﺗﺨﺼـﻴﺺ اﻧﺘﺨـﺎب ﺷـﺪه‪،‬‬
‫ﻗﺮاردادي و اﺧﺘﻴﺎري ﺑﻮده‪ ،‬ارزش ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣـﺪ ﭘﺮداﺧﺘـﻲ را ﺑـﻪ ﭼـﺎﻟﺶ ﻣـﻲﻛﺸـﺎﻧﺪ‪ .‬وي‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ادﻋﺎ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛـﻪ ﺗﺨﺼـﻴﺺ‪ ،‬واﻗﻌﻴـﺖﻫـﺎي اﻗﺘﺼـﺎدي را ﻧﺸـﺎن ﻧﻤـﻲدﻫـﺪ و ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮيﻫﺎي ﻧﺎﻛﺎرآﻣﺪي را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﻛﺸﻮرﻣﺎن ﻧﻴﺰ دﻻﻳﻞ زﻳﺮ ﺑﺮاي ﻃﺮﻓﺪاري از ﻋﺪم ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣـﺪ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫»اﻟﻒ‪ -‬ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﻘﺪي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺑﻪوﺟﻮد آورﻧﺪه آن‬
‫)ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري و ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺎﻟﻲ( اﻏﻠﺐ ﺑﺮﻣﺒﻨـﺎﻳﻲ اﺧﺘﻴـﺎري اﻣﻜـﺎنﭘـﺬﻳﺮ اﺳـﺖ؛ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻧﺤـﻮه‬
‫ﺗﺨﺼﻴﺺ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻔﻴﺪي را اراﺋﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻳﻚ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻨﻔﺮد ﺗﺒﻠﻮر ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و ﺟﺮﻳﺎنﻫـﺎي‬
‫ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪاي ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻟﺤﺎظ ﺗﺨﺼﻴﺺ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺳﺮﻓﺼﻞﻫﺎي اﺻـﻠﻲ‬
‫ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‪ ،‬ﻟﺰوﻣﺎً اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر را در ﻣﻮرد ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﻘﺪي واﻗﻌﻲ واﺣـﺪ ﺗﺠـﺎري‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻲآورد )ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺣﺴﺎﺑﺪاري ‪ ،2‬ﺑﻨﺪ‪.«(31‬‬
‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻮدﻣﻨﺪي ﻫﺮﻳﻚ از اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻃﺒﻘﻪﺑﻨـﺪي ﻣﺎﻟﻴـﺎت ﺑـﺮ درآﻣـﺪ ﭘﺮداﺧﺘـﻲ‪ ،‬دو ﻣﻌﻴـﺎر‬
‫»ﻣﺤﺘﻮاي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ« و »ﺗﻮان ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ«‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﺌﻮري اﺛﺒﺎﺗﻲ ﺣﺴﺎﺑﺪاري‪ ،1‬ﺑﻪﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻳﻚ دﻳﺪﮔﺎه در ﺗﺌﻮري اﺛﺒﺎﺗﻲ ﺣﺴﺎﺑﺪاري‪ ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪه واﻛﻨﺶ ﺑﺎزار در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي ﺣﺴـﺎﺑﺪاري‬
‫رﻫﻨﻤﻮدي ﺟﻬﺖ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﺤﺘﻮاي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ دادهﻫﺎي ﺣﺴـﺎﺑﺪاري و اﻧﺘﺨـﺎب ﻳـﻚ اﻟﮕـﻮي ﺑﻬﺘـﺮ ﺑـﺮاي‬
‫ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ روﻳﺪادﻫﺎي آﺗﻲ را در اﺧﺘﻴﺎر ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ )ﺑﻠﻜﻮﻳﻲ‪ .(488:1381،‬اﺳﺎس ﭼﻨﻴﻦ دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ‬
‫ﻓﺮض اﺳﺘﻮار اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﻴﻤﺖ در ﺑﺎزار ﻛﺎرا‪ ،‬ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻛﻨﻨﺪه اﻃﻼﻋـﺎت ﻣﻮﺟـﻮد در ﺑـﺎزار اﺳـﺖ‪ .‬از اﻳـﻦرو‬
‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ اﻃﻼﻋﺎت و ﻗﻴﻤﺖ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻮدن اﻃﻼﻋﺎت را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﺑﻴـﺎن دﻳﮕـﺮ ﻫﺮﭼـﻪ‬
‫دادهﻫﺎ ﺗﻮان ﺗﻮﺿﻴﺢدﻫﻨﺪﮔﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﻗﻴﻤﺖ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮي ﺑـﺎ ﺑـﺎزده ﺳـﻬﺎم داﺷـﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮطﺗﺮ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ .‬در ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﺣﻮزه ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘـﺪ‬
‫ﻧﻴﺰ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎر ﺑﺎرﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻛﻠﻴـﻨﭻ‬
‫و ﻫﻤﻜﺎران )‪ ،(2002‬دﺳﺘﮕﻴﺮ و ﺧﺪاﺑﻨﺪه )‪ ،(1382‬ﺧﺎﻛﺴﺎري )‪ (1387‬و اﻓﻼﻃﻮﻧﻲ )‪ (2009‬اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪1- Accounting Theory Positive‬‬

‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫ﭘﮋوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت‪/‬ﺷﻤﺎره ﻫﻔﺪﻫﻢ )ﻣﺴﻠﺴﻞ ‪ ،(65‬ﺑﻬﺎر ‪1392‬‬ ‫‪62‬‬

‫‪ -3-2‬اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﻠﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ‬

‫در ﮔﺰارﺷﮕﺮي ﻣﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اراﺋﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ اﻧﺒﻮه‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﺧﺮوﺟﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺴـﺎﺑﺪاري ﺑـﻪ‬
‫ﺷﻜﻞ ﺧﻼﺻﻪ و ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪه اراﺋﻪ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻠﺨﻴﺺ و ﻃﺒﻘﻪﺑﻨـﺪي اﻃﻼﻋـﺎت ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﺑﺮﺧـﻲ‬
‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻫﻤﮕﻦ‪ ،‬ﺑﺮ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻓﻬﻢ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ )ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ‪ ،‬ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻧﻈـﺮي ﮔﺰارﺷـﮕﺮي‬
‫ﻣﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺑﻨﺪ ‪ .(2-28‬در ﺗﻬﻴﻪ و اراﺋﻪ ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﺻﻮرتﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ‬
‫اﻗﻼم داراي وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ در ﻳﻚ ﮔﺮوه ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ رﻏﻢ ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﻋﻤﺪه ﻛﺸﻮرﻫﺎ و ﻣﺠـﺎﻣﻊ ﺣﺮﻓـﻪاي ﺗـﺪوﻳﻦ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﻣﺎﻟﻲ در ﻣﻮرد اراﺋﻪ ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﺻﻮرتﻫﺎي ﻣـﺎﻟﻲ‬
‫اﺳﺎﺳﻲ‪ ،‬اﺟﻤﺎﻋﻲ در ﺧﺼﻮص ﻧﺤﻮه اراﺋﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﺎﻟﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﮕﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﺿﻮاﺑﻂ اﺳﺘﺎﻧﺪارﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﻃﺒﻘـﻪاي ﻣﺠـﺰا‬
‫اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد )ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ‪ ،‬اﺳـﺘﺎﻧﺪارد ﺣﺴـﺎﺑﺪاري‪ ،2‬ﺑﻨـﺪ ‪ .(14‬اﻳـﻦ در ﺣـﺎﻟﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑﺮﻃﺒـﻖ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬اﺛﺮ ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻲ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﻘﺪي ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺑﺨﺸﻲ از ﺟﺮﻳﺎنﻫـﺎي‬
‫ﻧﻘﺪي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻟﺤﺎظ ﻣﻲﺷﻮد؛ و ﻟﺬا ﺧﺎﻟﺺ وﺟﻪ ﻧﻘﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﺷـﺪه‪ ،‬در ﺑﺮدارﻧـﺪه اﺛـﺮ ﻣﺎﻟﻴـﺎﺗﻲ‬
‫ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﻘﺪي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري و ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺎﻟﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﺴﺎﺑﺪاري‪ ،7 1‬ﺑﻨﺪ‬
‫‪.(35‬‬

‫‪ -3‬ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﭘﮋوﻫﺶ‬
‫ﻋﻠﻲرﻏﻢ اﻧﺠﺎم ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد در ﻣﻮرد ﻧﺤﻮه اراﺋﻪ ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‪ ،‬ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻫﻴﭻ ﭘﮋوﻫﺸـﻲ‬
‫اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﺟﻬﺖ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪاي ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ‬
‫ﻗﺮار ﻧﺪاده اﺳﺖ‪ .‬در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‪ ،‬اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨـﺪي اﻃﻼﻋـﺎت در ﺻـﻮرت‬
‫ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ )ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺳﻪ ﻃﺒﻘﻪاي در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭘﻨﺞ ﻃﺒﻘﻪاي( و ﻳﺎ روشﻫﺎي اراﺋﻪ ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‬
‫)ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ( ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻋﺘﻤﺎدي و ﺗﺎريوردي )‪ ،(1385‬در ﻳﻚ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﻴﺪاﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﺤﻮه اراﺋﻪ ﺻﻮرت ﺟﺮﻳـﺎن‬
‫وﺟﻮه ﻧﻘﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺪلﻫﺎي ﺳﻪ ﺑﺨﺸﻲ )ﻣﺪل ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﻛﺜﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎ(‪ ،‬ﭘﻨﺞ ﺑﺨﺸﻲ )ﻣـﺪل ﻣـﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده در اﻳﺮان(‪ ،‬و ﭼﻬﺎر ﺑﺨﺸﻲ )ﻣﺪل ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻣﺤﻘﻘﺎن(‪ ،‬ﺑﺮ ﻗﻀﺎوتﻫﺎي ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪﮔـﺬاران ﺣﺮﻓـﻪاي‬

‫‪1 -International Accounting Standard‬‬

‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫‪63‬‬ ‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‬

‫ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﻮنﻫﺎي آﻣﺎري آﻧﺎن ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻧﺤـﻮه اراﺋـﻪ ﺻـﻮرت ﺟﺮﻳـﺎن وﺟـﻮه ﻧﻘـﺪ‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻫﺮﻳﻚ از ﺳﻪ ﻣﺪل ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺮ ﻗﻀﺎوتﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران ﺣﺮﻓـﻪاي ﺗـﺄﺛﻴﺮ دارد‪ .‬ﻟـﻴﻜﻦ آﻧـﺎن در‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ ﺧﻮد اﻗﺪام ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﺪل ﺑﺮﺗﺮ ﻧﻨﻤﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻧﻮاري رﺳﺘﻤﻲ و ﺗﺎريوردي )‪ ،(1389‬ﺑﺎ اﺗﻜﺎء ﺑﺮ ﻃﺮح زﻣﻴﻨﻪﻳﺎﺑﻲ ﻣﻘﻄﻌﻲ‪ ،‬دﻳﺪﮔﺎهﻫـﺎي داﻧﺸـﮕﺎﻫﻴﺎن‬
‫رﺷﺘﻪ ﺣﺴﺎﺑﺪاري‪ ،‬اﻋﻀﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺣﺴﺎﺑﺪاران رﺳﻤﻲ و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران ﺣﺮﻓﻪاي در ﻣﻮرد ﻧﺤـﻮه اراﺋـﻪ ﺑﺮﺗـﺮ‬
‫ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ را ﺟﻮﻳﺎ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻛﻪ ﻣﺪلﻫﺎي ﭘﻨﺞ ﺑﺨﺸﻲ‪ ،‬ﭼﻬﺎر ﺑﺨﺸـﻲ و ﺳـﻪ‬
‫ﺑﺨﺸﻲِ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه در ﺗﺤﻘﻴﻖ اﻋﺘﻤﺎدي و ﺗﺎريوردي )‪ (1385‬ﺑﻪﻛﺎر رﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺤﻘﻘﺎن ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺪل ﭘﻨﺞ ﺑﺨﺸﻲ ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ از دو ﻣﺪل ﭼﻬﺎر ﺑﺨﺸـﻲ و ﺳـﻪ ﺑﺨﺸـﻲ ﺑﻬﺘـﺮ و ﻣـﺪل ﭼﻬـﺎر‬
‫ﺑﺨﺸﻲ ﻧﻴﺰ از ﻣﺪل ﺳﻪ ﺑﺨﺸﻲ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ و ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﻣﻴﺎن دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺳـﻪ ﮔـﺮوه ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ در اﻳـﻦ‬
‫ﺧﺼﻮص ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﮕﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻓﻼﻃﻮﻧﻲ )‪ (2009‬و ﻣﻌﻴﻦ اﻟﺪﻳﻦ )‪ ،(1383‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻮدن اﻃﻼﻋـﺎت وﺟـﻪ ﻧﻘـﺪ ﻋﻤﻠﻴـﺎﺗﻲ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاﺳﺎس دو اﻟﮕﻮي ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺳﻪ ﺑﺨﺸـﻲ و ﭘـﻨﺞ ﺑﺨﺸـﻲ ﭘﺮداﺧﺘـﻪاﻧـﺪ‪ .‬در ﺗﺤﻘﻴـﻖ اول‪،‬‬
‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﺎ ﺑﺎزده ﺳﻬﺎم و در ﺗﺤﻘﻴﻖ دوم ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﺎ ﺳﻮد ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﻴﺎر ارزﻳﺎﺑﻲ ﺑﻪﻛﺎر رﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻫﺮ دو ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﻣﻴﺎن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻮدن اﻃﻼﻋﺎت وﺟﻪ ﻧﻘﺪ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاﺳﺎس دو اﻟﮕﻮي ﺳﻪ ﺑﺨﺸﻲ و ﭘﻨﺞ ﺑﺨﺸﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺧﺎﻛﺴﺎري )‪ (1387‬ﻧﻴﺰ ﺑﺎ‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ارﺗﺒﺎط اﺟﺰاي اﺻﻠﻲ ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﺳﻪ ﺑﺨﺸﻲ و ﭘﻨﺞ ﺑﺨﺸـﻲ ﻧﻘـﺪ ﺑـﺎ ﺑـﺎزده‬
‫ﺳﻬﺎم ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﻣﺆﻳﺪ اﻳﻦ ادﻋﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻟﮕـﻮي ﻣﻠـﻲ ﺻـﻮرت ﺟﺮﻳـﺎن‬
‫وﺟﻮه ﻧﻘﺪ ﺣﺎوي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻳﻜﻲ از ﺗﻔﺎوتﻫﺎي اﺻﻠﻲ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﻠﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠـﻲ ﺻـﻮرت ﺟﺮﻳـﺎن وﺟـﻮه ﻧﻘـﺪ‪،‬‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﭘﮋوﻫﺶﻫـﺎي ذﻛـﺮ ﺷـﺪه ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﺿـﻤﻨﻲ ﺑـﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ‬
‫ﺳﻮدﻣﻨﺪي اﻟﮕﻮي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻟﮕﻮي ﻣﻠﻲ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣـﺪ ﭘﺮداﺧﺘـﻲ در ﺻـﻮرت‬
‫ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ ادﻏﺎم ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺎزده ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاريﻫﺎ و ﺳﻮد ﭘﺮداﺧﺘـﻲ ﺑﺎﺑـﺖ‬
‫ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺎﻟﻲ‪ ،‬در ﺟﺮﻳﺎن ﻫﺎي ﻧﻘﺪي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ دﻳﮕـﺮ از ﺗﻔـﺎتﻫـﺎي دو اﻟﮕـﻮي ﻣﻠـﻲ و‬
‫ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ ﺑﻮده و ﻟﺬا در ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي اﺷﺎره ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﻤـﺎﻣﻲ ﺗﻔـﺎوت اﻃﻼﻋـﺎت دو‬
‫اﻟﮕﻮي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫ﭘﮋوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت‪/‬ﺷﻤﺎره ﻫﻔﺪﻫﻢ )ﻣﺴﻠﺴﻞ ‪ ،(65‬ﺑﻬﺎر ‪1392‬‬ ‫‪64‬‬

‫‪ -4‬ﻓﺮﺿﻴﻪﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ‬
‫ﺑﺎ ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﺎﺧﺼﻲ ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ اﻟﮕﻮﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻃﺒﻘـﻪﺑﻨـﺪي‬
‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ‪ ،‬ﻓﺮﺿﻴﺔ ﻳﻚ ﺑﻪ ﺷﺮح ذﻳﻞ اراﺋﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ (H1‬ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺤﺘﻮاي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﻠﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻳﻚ دﻳﺪﮔﺎه دﻳﮕﺮ در ﺗﺌﻮري اﺛﺒﺎﺗﻲ ﺣﺴﺎﺑﺪاري‪ ،‬ﺳﻮدﻣﻨﺪي در ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺑـﻪﻋﻨـﻮان ﻣﻌﻴـﺎري‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب از ﻣﻴﺎن اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس اﻟﮕـﻮﻳﻲ ﻛـﻪ داراي ﺑـﺎﻻﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﺗﻮان ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮﺟﺢ اﺳﺖ )ﺑﻠﻜﻮﻳﻲ‪ .(449:1381،‬ﺳﻮدﻣﻨﺪي در ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺑﻪﻋﻨـﻮان اﺻـﻠﻲﺗـﺮﻳﻦ‬
‫ﻫﺪف ﮔﺰارﺷﮕﺮي ﻣﺎﻟﻲ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه و در ﻋﻠﻮم ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﻪﻋﻨﻮان روﺷـﻲ ﺟﻬـﺖ اﻧﺘﺨـﺎب از‬
‫ﻣﻴﺎن ﻣﻔﺮوﺿﺎت رﻗﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﺣـﻮزه ﺻـﻮرت ﺟﺮﻳـﺎن‬
‫وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎر ﺑﺎرﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻣﻲﺗﻮان ﺑـﻪ ﭘـﮋوﻫﺶﻫـﺎي اﻧﺠـﺎم‬
‫ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻨﮓ و ﻫﻤﻜﺎران )‪ ،(1997‬ﻛﺮﻳﺸﻨﺎن و ﻻرﮔﻲ )‪ (2000‬و ﭼﻨﮓ و ﻫﻠﻲ )‪ (2008‬اﺷﺎره ﻧﻤـﻮد‪.‬‬
‫از اﻳﻦرو ﺑﺎ ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي اﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎر ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﺎﺧﺼﻲ ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑـﺮ‬
‫درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ‪ ،‬ﻓﺮﺿﻴﻪ دو ﺑﻪ ﺷﺮح ذﻳﻞ اراﺋﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ (H2‬ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﺑﻴﻦ ﺗﻮان ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﻠﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑـﺮ درآﻣـﺪ ﭘﺮداﺧﺘـﻲ‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬

‫‪ -5‬ﻃﺮح ﺗﺤﻘﻴﻖ‬
‫‪ -1-5‬ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ از ﻛﻠﻴﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷـﺪه در ﺑـﻮرس اوراق ﺑﻬـﺎدار ﺗﻬـﺮان ﻃـﻲ دوره‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ‪ 1382‬اﻟﻲ ‪ 1387‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -2-5‬ﻧﻤﻮﻧﻪ آﻣﺎري و روش ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي‬
‫در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬روشﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي آﻣﺎري ﺑﻪﻛﺎر ﻧﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫـﺎي ﻋﻀـﻮ ﺟﺎﻣﻌـﻪ‬
‫آﻣﺎري ﻫﺪف ﻛﻪ داراي ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ ﺑﻮده‪ ،‬ﺟـﺰء ﺟﺎﻣﻌـﻪ آﻣـﺎري در دﺳـﺘﺮس ﻟﺤـﺎظ ﺷـﺪه و آن دﺳـﺘﻪ از‬
‫ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺪف ﻛﻪ ﻓﺎﻗﺪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻳﺎد ﺷﺪه ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺬﻛﻮر از‬
‫اﻳﻦ ﻗﺮار ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫‪65‬‬ ‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‬

‫
ﻗﺒﻞ از ﺳﺎل ‪ 1382‬در ﺑﻮرس ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫
ﻃﻲ دوره ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺎل ﻣﺎﻟﻲ ﻧﺪاده ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻧﺎم آنﻫﺎ در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه‬
‫در ﺑﻮرس درج ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫
اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺟﻬﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬در ﻣـﻮرد آنﻫـﺎ ﺑـﻪﺻـﻮرت ﻋﻤـﻮﻣﻲ‬
‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻮق‪ ،‬از ﻣﻴﺎن ‪ 353‬ﺷﺮﻛﺖ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان در اﺑﺘـﺪاي‬
‫ﺳﺎل ‪ ،1382‬ﺗﻌﺪاد ‪ 158‬ﺷﺮﻛﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮح ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ ،1‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﺎﻣﻌﻪ در دﺳﺘﺮس اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪهاﻧﺪ‪:‬‬

‫ﺟﺪول )‪ -(1‬ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺣﺎﺋﺰ ﺷﺮاﻳﻂ و اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﺎﻣﻌﻪ در دﺳﺘﺮس‬

‫ﺗﻌﺪاد‬ ‫ﺗﻌﺪاد‬ ‫ﺷــﺮح‬

‫‪353‬‬ ‫ﻛﻞ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﺑﻮرس )ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺪف(‬
‫‪75‬‬ ‫ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺣﺬف ﺷﺪه از ﺑﻮرس‬
‫‪33‬‬ ‫ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺎل ﻣﺎﻟﻲ‬
‫‪87‬‬ ‫ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻓﺎﻗﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم‬
‫‪195‬‬ ‫ﻛﻞ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻓﺎﻗﺪ ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺘﺨﺎب‬
‫‪158‬‬ ‫ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺣﺎﺋﺰ ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺘﺨﺎب )ﺟﺎﻣﻌﻪ در دﺳﺘﺮس(‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ در دﺳﺘﺮس و ﻧﺤﻮه ﺗﻮزﻳﻊ آنﻫﺎ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺟﺪول زﻳﺮ ﻣﻲ آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪول )‪ -(2‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ در دﺳﺘﺮس ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻧﻮع ﺻﻨﻌﺖ‬

‫ﺳﻬﻢ ﻧﺴﺒﻲ‬ ‫ﺗﻌﺪاد‬ ‫ﮔﺮوه ﺻﻨﺎﻳﻊ‬ ‫ردﻳﻒ‬

‫‪%8‬‬ ‫‪12‬‬ ‫ﺧﻮدروﺳﺎزي‬ ‫‪1‬‬
‫‪%27‬‬ ‫‪42‬‬ ‫ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و داروﻳﻲ‬ ‫‪2‬‬
‫‪%16‬‬ ‫‪25‬‬ ‫ﻏﺬاﻳﻲ‬ ‫‪3‬‬
‫‪%30‬‬ ‫‪48‬‬ ‫ﻓﻠﺰي و ﻣﻌﺪﻧﻲ‬ ‫‪4‬‬
‫‪%9‬‬ ‫‪15‬‬ ‫ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات‬ ‫‪5‬‬
‫‪%4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ﭼﻮب و ﻧﺴﺎﺟﻲ‬ ‫‪6‬‬
‫‪%6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫واﺳﻄﻪﮔﺮيﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ‬ ‫‪7‬‬
‫‪100%‬‬ ‫‪158‬‬ ‫ﺟﻤﻊ‬
‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫ﭘﮋوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت‪/‬ﺷﻤﺎره ﻫﻔﺪﻫﻢ )ﻣﺴﻠﺴﻞ ‪ ،(65‬ﺑﻬﺎر ‪1392‬‬ ‫‪66‬‬

‫‪ -3-5‬روش ﮔﺮدآوري دادهﻫﺎ‬

‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬از ﺻﻮرتﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ و ﻳﺎدداﺷـﺖﻫـﺎي ﻫﻤـﺮاه‬
‫آنﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎﻳﺖ ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان و ﻧﺮماﻓﺰارﻫﺎي »رهآورد ﻧﻮﻳﻦ و ﺗﺪﺑﻴﺮﭘﺮداز« ﮔﺮدآوري ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -4-5‬ﻣﺪلﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ‬
‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﻴﻪﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬ﻣﺪلﻫﺎي آﻣﺎري ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻨﻬﺎ در ﺧﺼﻮص‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻔﺎوت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﺗﻮﺿﻴﺤﻲ و ﻣﺘﻐﻴﺮ ﭘﺎﺳﺦ‪ ،‬ﻳﻜﺴﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ؛ ﺗﺎ‬
‫ﺑﺘﻮان ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪلﻫﺎ را ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ و ﻓﺮﺿﻴﻪﻫﺎ را آزﻣﻮن ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﻴﻪﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ از دو ﮔﺮوه ﻣﺪل اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻔﺎوت اﻳﻦ دو ﮔﺮوه ﻣﺪل‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ‬
‫در ﻣﺘﻐﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ؛ ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮرت ﻛﻪ در ﮔﺮوه اول‪ ،‬ﻣﺘﻐﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎزده ﺳﻬﺎم و در ﮔﺮوه دوم‪ ،‬ﻣﺘﻐﻴﺮ‬
‫واﺑﺴﺘﻪ ﺟﻤﻊ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﻘﺪي آﺗﻲ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻫﺮ ﮔﺮوه از ﻣﺪلﻫﺎ‪ ،‬دو ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺑﻪﻛﺎر رﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ اول‪ ،‬اﻟﮕﻮي ﻣﻠﻲ و ﻣﻌﺎدﻟﻪ دوم اﻟﮕﻮي‬
‫ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫ﻣﺪلﻫﺎي ﮔﺮوه ﻳﻚ‪:‬‬
‫‪RETt=α+β1CFOt+β2IYFEt+β3Taxt+εit‬‬ ‫ﻣﺪل )‪:(1-1‬‬
‫‪RETt=α+β1CFOPTaxt+β2IYFEt+εit‬‬ ‫ﻣﺪل )‪:(2-1‬‬
‫ﻣﺪلﻫﺎي ﮔﺮوه دو‪:‬‬
‫‪TCFOt+1= α+ β1CFOt+β2IYFEt+β3Taxt+εit‬‬ ‫ﻣﺪل )‪:(1-2‬‬
‫‪TCFOt+1= α+β1CFOPTaxt +β2IYFEt+εit‬‬ ‫ﻣﺪل )‪(2-2‬‬
‫ﻛﻪ در آنﻫﺎ‪:‬‬
‫‪ =RETt‬ﺑﺎزده ﺳﻬﺎم ﺷﺮﻛﺖ ﻃﻲ دوره ‪ t‬ﻛﻪ ﻣﺸـﺎﺑﻪ ﭘـﮋوﻫﺶﻫـﺎي ﭘﻴﺸـﻴﻦ )از ﺟﻤﻠـﻪ دﺳـﺘﮕﻴﺮ و‬
‫ﺧﺪاﺑﻨﺪه‪ (106:1382،‬ﺑﻪ روش زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪:‬‬
‫)‪Pt-Pt-1+Dpst+(( Pt-1000)×α)+( Pt× β‬‬
‫= ‪RETt‬‬
‫‪Pt-1‬‬
‫ﻛـــﻪ ‪ Pt-1‬و‬
‫‪Pt‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻗﻴﻤﺖ ﻳﻚ ﺳﻬﻢ در اول و ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺎل را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ؛ و ‪ Dps‬ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﺳﻮد ﻧﻘﺪي‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻤﻲ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻬﻢ در ﻫﻤﺎن دوره ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺿﺮاﻳﺐ ‪ α‬ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه درﺻﺪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ از‬
‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫‪67‬‬ ‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‬

‫درﺻﺪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ از ﻣﺤﻞ آورده ﻧﻘﺪي ﺻﺎﺣﺐ ﺳﻬﺎم و ‪ β‬ﻧﺸـﺎن دﻫﻨـﺪه درﺻـﺪ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ‬
‫ﻏﻴﺮﻧﻘﺪي )از ﻣﺤﻞ ﺳﻮد اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ و اﻧﺪوﺧﺘﻪﻫﺎ( اﺳﺖ؛‬
‫‪» =TCFOt+1‬ﺟﻤﻊ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﻘﺪي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ آﺗﻲ«‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑـﺎ ﺣﺎﺻـﻞ ﺟﻤـﻊ ﺧـﺎﻟﺺ‬
‫وﺟﻪ ﻧﻘﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ‪ ،‬ﺑﺎزده ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاريﻫﺎ و ﺳﻮد ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﺑﺎﺑﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺎﻟﻲ‪ ،‬و ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ؛‬
‫‪» =CFOt‬ﺧﺎﻟﺺ وﺟﻪ ﻧﻘﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ«‪ ،‬اﻓﺸﺎء ﺷﺪه ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻃﺒﻘﻪ اول ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ؛‬
‫‪» =IYFEt‬ﺑﺎزده ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاريﻫﺎ و ﺳﻮد ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﺑﺎﺑﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺎﻟﻲ«‪ ،‬اﻓﺸﺎء ﺷﺪه ﺑـﻪﻋﻨـﻮان ﻃﺒﻘـﻪ‬
‫دوم ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ؛‬
‫‪» =Taxt‬ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ«‪،‬اﻓﺸﺎء ﺷﺪه ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻃﺒﻘﻪ ﺳﻮم ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ؛‬
‫‪» = CFOPTaxt‬وﺟﻪ ﻧﻘﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﭘﺲ از ﻛﺴﺮ ﻣﺠﻤﻮع ﻣﺎﻟﻴﺎت«‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﺎ وﺟـﻪ ﻧﻘـﺪ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻣﻨﻬﺎي ﺟﻤﻊ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ؛‬

‫‪ -5-5‬روش ﺷﻨﺎﺳﻲ ﭘﮋوﻫﺶ‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺿﺮورت ﺑﺮﻗﺮاري ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻨﻴﺎدﻳﻦ رﮔﺮﺳﻴﻮن ﺧﻄﻲ در روش ‪ ،OLS‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از‬
‫ﺑﻲاﻋﺘﺒﺎري ﻣﺪلﻫﺎي رﮔﺮﺳﻴﻮﻧﻲ‪ ،‬از روش ﻣﻌﺎدﻻت ﺑﺮآورد ﺗﻌﻤﻴﻢ ﻳﺎﻓﺘﻪ )‪ 1(GEE‬ﺑﺮاي ﺑﺮآورد‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪلﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ روش ﻛﻪ از ﻳﻚ اﻟﮕﻮرﻳﺘﻢ ﺗﻜﺮار ﺑﺮاي ﺑﺮآورد ﺿﺮاﻳﺐ ﻣﺪل‬
‫رﮔﺮﺳﻴﻮﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي ﺑﺮآورد اﺳﺘﻮار‪ 2‬ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﻓﺮض ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮدن ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪهﻫﺎ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻳﻚ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﻫﺮﻳﻚ از ﻣﺪلﻫﺎي ﮔﺮوه ﻳﻚ ﺑﺮازش و ﺳﭙﺲ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ آﻣﺎره‬
‫‪3‬‬
‫ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ ﺑﺮازش ﻣﺪلﻫﺎي ‪ 1-1‬ﺑﺎ ‪ ،2-1‬ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻳﻚ آزﻣﻮن ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬آﻣﺎره ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ ﺑﺮازش )‪(QICC‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺪلﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺘﻐﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲرود و ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻪ ﺻﻔﺮ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﺸﺎن‬
‫دﻫﻨﺪه اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ و ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ ﺑﺮازش ﺑﻬﺘﺮي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﻴﻪ دو‪ ،‬اﺑﺘﺪا از اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 1382‬اﻟﻲ ‪ 1386‬ﺑﺮاي ﺑﺴﻂ ﻣﺪلﻫﺎي ﮔﺮوه دو‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻃﻼﻋﺎت ‪ 1386‬و ﻣﺪلﻫﺎي ﺣﺎﺻﻠﻪ‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺟﻤﻊ‬
‫ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﻘﺪي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺳﺎل ‪ 1387‬ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در ﮔﺎم ﺑﻌﺪي از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻗﺪرﻣﻄﻠﻖ‬

‫‪1- Generalized Estimation Equations‬‬

‫‪2- Robust Estimation‬‬
‫‪3-Corrected Quasi Likelihood under Independence Model Criterion‬‬
‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫ﭘﮋوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت‪/‬ﺷﻤﺎره ﻫﻔﺪﻫﻢ )ﻣﺴﻠﺴﻞ ‪ ،(65‬ﺑﻬﺎر ‪1392‬‬ ‫‪68‬‬

‫ﺧﻄﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ )‪ 1(MAPE‬ﻣﺪلﻫﺎي ‪ 1-2‬و ‪ ،2-2‬ﻓﺮﺿﻴﻪ دو آزﻣﻮن ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺟﻬﺖ آزﻣﻮن‬

‫ﻣﻌﻨﻲداري ﺗﻔﺎوت ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻗﺪرﻣﻄﻠﻖ ﺧﻄﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ آزﻣﻮن رﺗﺒﻪاي وﻳﻠﻜﺎﻛﺴﻮن ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ آزﻣﻮن ﻳﻚ آزﻣﻮن رﺗﺒﻪاي ﻧﺸﺎﻧﻪاي ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦﻫﺎي دوﺑﻪدو ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -6‬اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ ) آﻣﺎر ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ(‬

‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‪ ،‬ﻛﻤﻴﻨﻪ‪ ،‬ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮاي ‪ 158‬ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷـﺮح‬
‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ 3‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪:‬‬

‫ﺟﺪول )‪ -(3‬آﻣﺎر ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮاي ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ‬

‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ارﻗﺎم ﺑﻪﺟﺰ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮ »ﺑﺎزده ﺳﻬﺎم« ﺑﻪ ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل‬
‫اﻧﺤﺮاف اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬ ‫ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ‬ ‫ﻛﻤﻴﻨﻪ‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ‬
‫‪1/19‬‬ ‫‪0/83‬‬ ‫‪8/46‬‬ ‫‪-1/14‬‬ ‫ﺑﺎزده ﺳﻬﺎم‬
‫‪298996‬‬ ‫‪87731‬‬ ‫‪4241709‬‬ ‫‪-1002251‬‬ ‫وﺟﻪ ﻧﻘﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ‬
‫‪22378‬‬ ‫‪10267‬‬ ‫‪291245‬‬ ‫‪0‬‬ ‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ‬
‫ﺑﺎزده ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاريﻫﺎ و ﺳﻮد ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﺑﺎﺑﺖ‬
‫‪200136‬‬ ‫‪-65034‬‬ ‫‪262481‬‬ ‫‪-2639941‬‬
‫ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺎﻟﻲ‬
‫وﺟﻪ ﻧﻘﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﭘﺲ از ﻛﺴﺮ ﻣﺠﻤﻮع‬
‫‪292067‬‬ ‫‪77464‬‬ ‫‪4216804‬‬ ‫‪-1103649‬‬
‫ﻣﺎﻟﻴﺎت‬
‫ارﻗﺎم ﻣﺜﺒﺖ‪ :‬ﺟﺮﻳﺎن ورودي وﺟﻪ ﻧﻘﺪ ‪ /‬ارﻗﺎم ﻣﻨﻔﻲ‪ :‬ﺟﺮﻳﺎن ﺧﺮوﺟﻲ وﺟﻪ ﻧﻘﺪ‬
‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ 3‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﺮاي ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ‪ ،‬در دوره ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﺑﺎزده ﺳﻬﺎم ﺑـﻪﻃـﻮر ﻣﺘﻮﺳـﻂ‬
‫‪ %83‬و ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‪ 10.267 ،‬ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‪ ،‬ﺑـﻪﻃـﻮر‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ وﺟﻪ ﻧﻘﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ و ﺑﺎزده ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاريﻫﺎ و ﺳﻮد ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﺑﺎﺑﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺎﻟﻲ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ 87.731‬و‬
‫‪ -65.034‬ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺟﺰﺋﻲ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺧـﺎﻟﺺ‬
‫وﺟﻪ ﻧﻘﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﭘﺲ از ﻛﺴﺮ ﻣﺎﻟﻴﺎت‪ ،‬ﻧﻴﺰ ‪ 77.463‬ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬

‫‪١ -Median Absolute Prediction Error‬‬

‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫‪69‬‬ ‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‬

‫‪ -7‬آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﻴﻪﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ )آﻣﺎر اﺳﺘﻨﺒﺎﻃﻲ(‬

‫‪ -1-7‬آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﻴﻪ‪) 1‬ﺳﻨﺠﺶ ﻣﺤﺘﻮاي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ(‬
‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﻴﻪ ‪) 1‬ﺳﻨﺠﺶ ﻣﺤﺘﻮاي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣـﺪ ﭘﺮداﺧﺘـﻲ(‪،‬‬
‫اﺑﺘﺪا ﻣﺪلﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻫﺮ ﺻﻨﻌﺖ اﺟﺮا ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳـﺖ آﻣـﺪه در‬
‫اداﻣﻪ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -1-1-7‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮازش ﻣﺪلﻫﺎي ﮔﺮوه اول ﺑﺮاي ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺮازش ﻣﺪلﻫﺎي ﮔﺮوه اول ﺑﺮاي ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫ﺟﺪول )‪ -(4‬ﺟﺪول ﺑﺮآورد ﺿﺮاﻳﺐ ﻣﺪلﻫﺎي ﮔﺮوه اول ﺑﺮاي ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ‬

‫ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ‪ Wald‬در‬

‫آزﻣﻮن ﻓﺮض‬
‫ﺳﻄﺢ‪95%‬‬ ‫ﺧﻄﺎي‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﺗﺤﻘﻴﻖ‬
‫‪Wald‬‬ ‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬ ‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ‬
‫‪p-value‬‬ ‫‪Chi-‬‬ ‫ﺣﺪ ﺑﺎﻻ‬ ‫ﺣﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ‬
‫‪Square‬‬
‫ﭘﺎﻧﻞ ‪ :A‬ﻣﺪل‪1-1‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪260/451‬‬ ‫‪0/938‬‬ ‫‪0/735‬‬ ‫‪0/0518‬‬ ‫‪0/836‬‬ ‫ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺖ‬
‫‪0/248‬‬ ‫‪1/337‬‬ ‫‪9/21E-07‬‬ ‫‪-2/38E-07 2/96E-07 3/42E-07‬‬ ‫‪CFO‬‬
‫‪0/468‬‬ ‫‪0/526‬‬ ‫‪3/43E-06‬‬ ‫‪-7/47E-06 2/78E-06 -2/02E-06‬‬ ‫‪Tax‬‬
‫‪0/035‬‬ ‫‪4/462‬‬ ‫‪1/46E-06‬‬ ‫‪5/47E-08‬‬ ‫‪3/59E-07 7/58E-07‬‬ ‫‪IYFE‬‬
‫ﭘﺎﻧﻞ ‪ :B‬ﻣﺪل‪2-1‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪305/612‬‬ ‫‪0/946‬‬ ‫‪0/756‬‬ ‫‪0/0487‬‬ ‫‪0/851‬‬ ‫ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺖ‬
‫‪0/028‬‬ ‫‪4/857‬‬ ‫‪1/38E-06‬‬ ‫‪-2/85E-07 4/23E-07 5/45E-07‬‬ ‫‪IYFE‬‬
‫‪0/392‬‬ ‫‪0/733‬‬ ‫‪9/19E-07‬‬ ‫‪-3/60E-07 3/26E-07 2/79E-07‬‬ ‫‪CFOPTAX‬‬

‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ 4‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﻣﺪل ﮔﺮوه اول ﻣﻮرد ﭘـﺬﻳﺮش واﻗـﻊ ﻣـﻲﮔﺮدﻧـﺪ؛ ﭼـﺮا ﻛـﻪ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻜﻲ از ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﺪل ﺗﻮان ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﺘﻐﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ را دارا ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ 4‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ در ﺳﻄﺢ ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ‪ ،‬در اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﻠﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬ﻃﺒﻘـﻪ ﺑـﺎزده‬
‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاريﻫﺎ و ﺳﻮد ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﺑﺎﺑﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺎﻟﻲ ﺗﻮان ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑـﺎزده ﺳـﻬﺎم را دارا ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ؛ زﻳـﺮا در‬
‫ﻣﺪلﻫﺎي ﺑﺮازش ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺘﻐﻴﺮ ‪ IYFE‬در ﻣﻌﺎدﻟﻪﻫﺎي ‪1-1‬و ‪ 2-1‬ﻣﻌﻨﻲدار ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫ﭘﮋوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت‪/‬ﺷﻤﺎره ﻫﻔﺪﻫﻢ )ﻣﺴﻠﺴﻞ ‪ ،(65‬ﺑﻬﺎر ‪1392‬‬ ‫‪70‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺪلﻫﺎ ‪ ،‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺪل ﺑﺮﺗﺮ در ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﺘﻐﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ )ﺑﺎزده ﺳـﻬﺎم(‪ ،‬آﻣـﺎره‬
‫ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ ﺑﺮازش ﻣﺪلﻫﺎي ﺑﺮازش ﺷﺪه ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫ﺟﺪول )‪ -(1-4‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ ﺑﺮازش ﻣﺪلﻫﺎي ﮔﺮوه اول ﺑﺮاي ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ‬

‫ﻣﺪل ‪2-1‬‬ ‫ﻣﺪل ‪1-1‬‬

‫آﻣﺎره ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ ﺑﺮازش‬
‫‪1130.686‬‬ ‫‪1131.662‬‬
‫)‪(QICC‬‬
‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ 1-4‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار آﻣﺎره ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ ﺑﺮازش ﻣﺪل دوم ﻛﻤﺘﺮ از ﻣـﺪل اول اﺳـﺖ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ اﻳﻦ ﻣﺪل را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﺪل اول ﺗﺮﺟﻴﺢ داد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ در ﺳﻄﺢ ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ‪ ،‬اﻟﮕﻮي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ اﻟﮕـﻮي‬
‫ﻣﻠﻲ داراي ﻣﺤﺘﻮاي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از اﻳﻦرو در ﺳﻄﺢ ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ‪ ،‬ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ ﺳـﻨﺠﺶ‬
‫ﻣﺤﺘﻮاي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ )ﻓﺮﺿﻴﻪ‪ (1‬ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -2-1-7‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮازش ﻣﺪلﻫﺎي ﮔﺮوه اول ﺑﺮاي ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺤﺘﻮاي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘـﻲ در ‪ 7‬ﺻـﻨﻌﺖ ﻣـﻮرد‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﻣﺪل راﺑﻄﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻟﮕﻮﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺎزده ﺳﻬﺎم ﺑﺮازش و ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﻲ اﻋﺘﺒﺎر ﻣﺪلﻫﺎي‬
‫ﺑﺮازش ﺷﺪه‪ ،‬آﻣﺎره ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ ﺑﺮازش ﻣﺪلﻫﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺎ از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻳﺎ رد‪ ‬ﻓﺮﺿـﻴﻪ‬
‫ﺑﺴﻂ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪.‬‬
‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫‪71‬‬ ‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‬

‫ﺟﺪول )‪ -(5‬ﺧﻼﺻﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ آﻣﺎري ﻓﺮﺿﻴﻪ ‪) 1‬ﺳﻨﺠﺶ ﻣﺤﺘﻮاي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ( در ﺳﻄﺢ ﺻﻨﺎﻳﻊ‬
‫آﻣﺎره ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ ﺑﺮازش)‪(QICC‬‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪ آزﻣﻮن‬
‫ﮔﺮوه ﺻﻨﺎﻳﻊ‬
‫ﻣﺪل‪2-1‬‬ ‫ﻣﺪل‪1-1‬‬ ‫ﻣﺪل‪2-1‬‬ ‫ﻣﺪل‪1-1‬‬
‫‪73/314‬‬ ‫‪63/589‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﺧﻮدروﺳﺎزي‬
‫‪189/240‬‬ ‫‪190/796‬‬ ‫ﻋﺪم ﭘﺬﻳﺮش ﻋﺪم ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و داروﻳﻲ‬
‫‪94/915‬‬ ‫‪93/238‬‬ ‫ﻋﺪم ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﻏﺬاﻳﻲ‬
‫‪494/317‬‬ ‫‪493/083‬‬ ‫ﻋﺪم ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﻓﻠﺰي و ﻣﻌﺪﻧﻲ‬
‫‪190/202‬‬ ‫‪193/482‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫‪124/682‬‬ ‫‪1730/869‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﭼﻮب و ﻧﺴﺎﺟﻲ‬
‫*‬
‫‪902/519‬‬ ‫‪242/494‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫واﺳﻄﻪﮔﺮيﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ‬
‫*ﭘﺬﻳﺮش درﺳﻄﺢ اﻃﻤﻴﻨﺎن‪) %90‬ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮارد در ﺳﻄﺢ ‪(%95‬‬

‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ 5‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪلﻫﺎي ﺑﺮازش ﺷﺪه ﺑﺮاي ‪ 7‬ﺻﻨﻌﺖ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ‪،‬‬
‫ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺪلﻫﺎ در ‪ 4‬ﺻﻨﻌﺖ ﺑﻮده ﻛﻪ آزﻣﻮن ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﻨﺠﺶ ﻣﺤﺘﻮاي اﻃﻼﻋـﺎﺗﻲ ﺑـﺮاي ‪2‬‬
‫ﺻﻨﻌﺖ‪ ،‬ﻫﻢ ﺟﻬﺖ ﺑﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻓﻮق ﺑﺮاي ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻧﻜﺘـﻪ ﺗﻮﺟـﻪ داﺷـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺗﻌﺪاد ﻛﻢ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ در ﻫﺮ ﺻﻨﻌﺖ‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻠﻴﻞ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗـﺮار ﮔﻴـﺮد و‬
‫ﻧﺘﻮان ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ دﻗﻴﻘﻲ ﺑﺮاي ﺗﻌﻤﻴﻢﭘﺬﻳﺮي دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫‪ -2-7‬آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﻴﻪ ‪) 2‬ﺳﻨﺠﺶ ﺗﻮان ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ(‬
‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﻴﻪ ‪) 2‬ﺳﻨﺠﺶ ﺗﻮان ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻃﺒﻘﻪﺑﻨـﺪي ﻣﺎﻟﻴـﺎت ﺑـﺮ درآﻣـﺪ ﭘﺮداﺧﺘـﻲ(‪،‬‬
‫ﻣﺪلﻫﺎ اﺑﺘﺪا در ﺳﻄﺢ ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻫﺮ ﺻﻨﻌﺖ اﺟﺮا ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳـﺖ آﻣـﺪه در‬
‫اداﻣﻪ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫ﭘﮋوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت‪/‬ﺷﻤﺎره ﻫﻔﺪﻫﻢ )ﻣﺴﻠﺴﻞ ‪ ،(65‬ﺑﻬﺎر ‪1392‬‬ ‫‪72‬‬

‫‪ -1-2-7‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮازش ﻣﺪلﻫﺎي ﮔﺮوه دوم ﺑﺮاي ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ‬

‫ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺮازش ﻣﺪلﻫﺎي ﮔﺮوه دوم ﺑﺮاي ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫ﺟﺪول )‪ -(6‬ﺟﺪول ﺑﺮآورد ﺿﺮاﻳﺐ ﻣﺪلﻫﺎي ﮔﺮوه دوم ﺑﺮاي ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ‬

‫ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ‪ Wald‬در‬

‫آزﻣﻮن ﻓﺮض‬ ‫ﺧﻄﺎي‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ‬
‫ﺳﻄﺢ‪95%‬‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﺗﺤﻘﻴﻖ‬
‫‪Wald Chi-‬‬ ‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪p-value‬‬ ‫ﺣﺪ ﺑﺎﻻ‬ ‫ﺣﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ‬
‫‪Square‬‬
‫ﭘﺎﻧﻞ ‪ :A‬ﻣﺪل‪1-2‬‬
‫‪0/609‬‬ ‫‪0/262‬‬ ‫‪19060‬‬ ‫‪-11162‬‬ ‫‪7710‬‬ ‫‪3949‬‬ ‫ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺖ‬
‫‪0/39‬‬ ‫‪0/739‬‬ ‫‪0/524‬‬ ‫‪-0/204‬‬ ‫‪0/1857‬‬ ‫‪0/160‬‬ ‫‪CFO‬‬
‫‪0/000‬‬ ‫‪47/313‬‬ ‫‪0/699‬‬ ‫‪0/389‬‬ ‫‪0/0791‬‬ ‫‪0/544‬‬ ‫‪Tax‬‬
‫‪0/001‬‬ ‫‪10/416‬‬ ‫‪3/627‬‬ ‫‪0/886‬‬ ‫‪0/6991‬‬ ‫‪2/256‬‬ ‫‪IYFE‬‬
‫ﭘﺎﻧﻞ ‪ :B‬ﻣﺪل‪2-2‬‬
‫‪0/523‬‬ ‫‪0/408‬‬ ‫‪9536‬‬ ‫‪-18760‬‬ ‫‪7219‬‬ ‫‪-4612‬‬ ‫ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺖ‬
‫‪0/045‬‬ ‫‪4/019‬‬ ‫‪0/615‬‬ ‫‪0/007‬‬ ‫‪0/1551‬‬ ‫‪0/311‬‬ ‫‪IYFE‬‬
‫‪0/000‬‬ ‫‪36/38‬‬ ‫‪0/751‬‬ ‫‪0/383‬‬ ‫‪0/0940‬‬ ‫‪0/567‬‬ ‫‪CFOPTAX‬‬

‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ 6‬ﻧﺸﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ ﻛـﻪ در ﻣـﺪل ‪ 1-2‬ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي ‪ CFO‬و ‪ ،Tax‬و در ﻣـﺪل ‪،2-2‬‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ‪ IYFE‬و ‪ CFOPTax‬ﻣﻌﻨﻲدار ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻋﺒﺎرﺗﻲ در اﻟﮕﻮي ﻣﻠـﻲ‪ ،‬ﻃﺒﻘـﺎت وﺟـﻪ ﻧﻘـﺪ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ و ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ‪ ،‬و در اﻟﮕﻮي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬ﻃﺒﻘﺎت ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﻘﺪي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ و ﺑـﺎزده‬
‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاريﻫﺎ و ﺳﻮد ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﺑﺎﺑﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺎﻟﻲ ﺗﻮان ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺟﺮﻳﺎنﻫـﺎي ﻧﻘـﺪي ﻋﻤﻠﻴـﺎﺗﻲ آﺗـﻲ را‬
‫دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺪلﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺪل ﺑﺮﺗﺮ ﺟﻬـﺖ ﭘـﻴﺶﺑﻴﻨـﻲ ﺟﺮﻳـﺎنﻫـﺎي ﻧﻘـﺪي‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ آﺗﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻗﺪرﻣﻄﻠﻖ ﺧﻄﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﺪلﻫﺎي ﺑﺮازش ﺷﺪه ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫‪73‬‬ ‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‬

‫ﺟﺪول )‪ -(1-6‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﻮان ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﺪلﻫﺎي ﮔﺮوه دوم ﺑﺮاي ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ‬

‫ﻣﺪل ‪2-2‬‬ ‫ﻣﺪل ‪1-2‬‬
‫‪74.596‬‬ ‫‪76.742‬‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻗﺪرﻣﻄﻠﻖ ﺧﻄﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ )‪(MAPE‬‬

‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ 1-6‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻗﺪرﻣﻄﻠﻖ ﺧﻄﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ در ﻣﺪل دوم ﻛﻤﺘـﺮ‬
‫از ﻣﻘﺪار آن در ﻣﺪل اول ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از اﻳﻦرو ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻟﮕﻮي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠـﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﺑـﺎ اﻟﮕـﻮي‬
‫ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر آزﻣﻮن ﻣﻌﻨﻲداري ﺗﻔﺎوت ﺧﻄﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ‪ ،‬آزﻣﻮن رﺗﺒﻪاي وﻳﻠﻜﺎﻛﺴﻮن ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ اﺳـﺖ‪ .‬در‬
‫اﻳﻦ آزﻣﻮن اﺑﺘﺪا ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ رﺗﺒﻪﻫﺎ )‪ (Ranks‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺪار ‪ MAPE‬ﻣﺪلﻫﺎي ﮔﺮوه دوم ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷـﺪه‬
‫و ﺳﭙﺲ ﻣﻌﻨﻲداري ﺗﻔﺎوت ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ رﺗﺒﻪﻫﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه آزﻣﻮن ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺟﺪول )‪ -(2-6‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ رﺗﺒﻪ ﺧﻄﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﺪلﻫﺎي ﮔﺮوه دوم و آزﻣﻮن ﻣﻌﻨﻲداري ﺗﻔﺎوت‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﺮاي ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﻮن وﻳﻠﻜﺎﻛﺴﻮن‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ رﺗﺒﻪ ﺧﻄﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ‬

‫‪p-value‬‬ ‫‪Z‬‬ ‫ﻣﺪل ‪2-2‬‬ ‫ﻣﺪل ‪1-2‬‬

‫‪0.498‬‬ ‫‪-0.678‬‬ ‫‪2.04‬‬ ‫‪1.90‬‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﻮن ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺧﻄﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﺪلﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ در ﺳﻄﺢ ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ‪ ،‬ﺗﻔـﺎوت ﻣﻌﻨـﻲداري‬
‫ﺑﻴﻦ اﻟﮕﻮيﻫﺎي ﻣﻠﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ از ﻧﻈﺮ ﺗﻮان ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ وﺟﻮد ﻧـﺪارد‪ .‬از اﻳـﻦرو در ﺳـﻄﺢ ﻛـﻞ ﺻـﻨﺎﻳﻊ‪،‬‬
‫ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺗﻮان ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ )ﻓﺮﺿﻴﻪ ‪ (2‬ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫ﭘﮋوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت‪/‬ﺷﻤﺎره ﻫﻔﺪﻫﻢ )ﻣﺴﻠﺴﻞ ‪ ،(65‬ﺑﻬﺎر ‪1392‬‬ ‫‪74‬‬

‫‪ -2-2-7‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮازش ﻣﺪلﻫﺎي ﮔﺮوه دوم ﺑﺮاي ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﻮان ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ‪ 7‬ﺻﻨﻌﺖ ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ‪،‬‬
‫اﺑﺘﺪا ﻣﺪل ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻫﺮﻳﻚ از اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﻠﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺮازش ﺷﺪ‪ .‬ﺳـﭙﺲ اﻋﺘﺒـﺎر ﻣـﺪلﻫـﺎ‪ ،‬ﺑﺮرﺳـﻲ و‬
‫اﻗﺪام ﺑﻪ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﻘﺪي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺳـﺎل آﺗـﻲ ﺷـﺪ‪ .‬در ﻧﻬﺎﻳـﺖ ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ ﻗـﺪرﻣﻄﻠﻖ ﺧﻄـﺎي‬
‫ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻫﺮﻳﻚ از ﻣﺪلﻫﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺎ از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻳـﺎ رد‪‬‬
‫ﻓﺮﺿﻴﻪ ﺑﺴﻂ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول )‪ -(7‬ﺧﻼﺻﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ آﻣﺎري ﻓﺮﺿﻴﻪ ‪) 2‬ﺳﻨﺠﺶ ﺗﻮان ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ( درﺳﻄﺢ ﺻﻨﺎﻳﻊ‬

‫آزﻣﻮن‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ رﺗﺒﻪ‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻗﺪر ﻣﻄﻠﻖ‬ ‫ﻣﻌﻴﺎر‬

‫ﺧﻄﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ وﻳﻠﻜﺎﻛﺴﻮن‬ ‫ﺧﻄﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺪل‬
‫ﮔﺮوه ﺻﻨﺎﻳﻊ‬
‫ﻣﺪل‪2-2‬‬

‫ﻣﺪل‪2-1‬‬

‫ﻣﺪل‪2-2‬‬

‫ﻣﺪل‪2-1‬‬

‫ﻣﺪل‪2-2‬‬

‫ﻣﺪل‪2-1‬‬
‫‪p-value‬‬

‫‪0,239‬‬ ‫‪2,00‬‬ ‫‪1,50‬‬ ‫‪164.750‬‬ ‫‪140.674‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﺧﻮدروﺳﺎزي‬

‫‪0,0232‬‬ ‫‪2,07‬‬ ‫‪1,83‬‬ ‫‪86.115‬‬ ‫‪87.060‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و داروﻳﻲ‬
‫‪0,011‬‬ ‫‪1,92‬‬ ‫‪2,44‬‬ ‫‪22.747‬‬ ‫‪27.380‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﻏﺬاﻳﻲ‬
‫‪0,406‬‬ ‫‪1,90‬‬ ‫‪2,00‬‬ ‫‪75.027‬‬ ‫‪76.951‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﻓﻠﺰي و ﻣﻌﺪﻧﻲ‬
‫‪0,532‬‬ ‫‪2,27‬‬ ‫‪1,87‬‬ ‫‪85.743‬‬ ‫‪85.044‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫‪0,143‬‬ ‫‪1,71‬‬ ‫‪2,57‬‬ ‫‪11.877‬‬ ‫‪15.674‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﭼﻮب و ﻧﺴﺎﺟﻲ‬
‫‪0,314‬‬ ‫‪2,22‬‬ ‫‪1,67‬‬ ‫‪546.354‬‬ ‫‪462.795‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش‬ ‫واﺳﻄﻪﮔﺮﻳﻬﺎي ﻣﺎﻟﻲ‬

‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ 7‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺑﺪون درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲداري‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺧﻄﺎ در‬
‫‪ 4‬ﺻﻨﻌﺖ در ﻣﺪل دوم )اﻟﮕﻮي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ( و در ‪ 3‬ﺻﻨﻌﺖ در ﻣﺪل اول )اﻟﮕﻮي ﻣﻠﻲ( ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ در ﺳﻄﺢ ﺧﻄﺎي ‪ ،%5‬ﺗﻔﺎوت ﺧﻄﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺗﻨﻬـﺎ در ﺻـﻨﺎﻳﻊ ﻏـﺬاﻳﻲ ﻣﻌﻨـﻲدار ﺑـﻮده‪ ،‬ﻛـﻪ اﻟﮕـﻮي‬
‫ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ از اﻳﻦ ﺣﻴﺚ ﺑﺮﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺗﻌﺪاد ﻛﻢ ﺷـﺮﻛﺖﻫـﺎ‬
‫در ﻫﺮ ﺻﻨﻌﺖ‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻠﻴﻞ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد و ﻧﺘﻮان ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ دﻗﻴﻘـﻲ ﺑـﺮاي‬
‫ﺗﻌﻤﻴﻢﭘﺬﻳﺮي دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫‪75‬‬ ‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‬

‫‪ -8‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي و اراﺋﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎ‬

‫ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﺑﻪﻃﻮر ﺧﺎص اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اراﺋﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ‬
‫در ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ )اﻟﮕﻮي ﻣﻠﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ( ﻣﻮرد آزﻣﻮن واﻗﻊ ﻧﮕﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦرو‪ ،‬در اﻳﻦ‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ اﻟﻬﺎم از ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ارزﻳﺎﺑﻲ ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ در ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ و ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪي از ﻣـﺪلﻫـﺎي‬
‫رﮔﺮﺳﻴﻮﻧﻲ ﮔﺎم ﺗﺼﺎدﻓﻲ در ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﻘﺪي و ﻣﺪلﻫﺎي ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ اﺟﺰاي ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﻘﺪي‬
‫ﺑﺎ ﺑﺎزده ﺳﻬﺎم‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺤﺘﻮاي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ و ﺗﻮان ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻃﺒﻘـﻪﺑﻨـﺪي ﻣﺎﻟﻴـﺎت ﺑـﺮ درآﻣـﺪ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷـﺪ؛ ﺗـﺎ ﺑﺮاﺳـﺎس ﻣﻌﻴﺎرﻫـﺎي ﻧﻴﻜـﻮﻳﻲ ﺑـﺮازش و ﺣـﺪاﻗﻞ‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻗﺪرﻣﻄﻠﻖ ﺧﻄﺎي ﭘﺶﺑﻴﻨﻲ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه‪ ،‬ﻛﺎرآﻣﺪي اﻟﮕﻮﻫـﺎي ﻣـﻮرد ﺑﺤـﺚ در ﺳـﻄﺢ ﻛـﻞ‬
‫ﺻﻨﺎﻳﻊ و ﻧﻴﺰ در ﻫﺮ ﺻﻨﻌﺖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮدد‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﻧﺸﺎن ﻣﻲﻫﺪ ﻛﻪ در ﺳﻄﺢ ﻛﻞ ﺻـﻨﺎﻳﻊ و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺳﻄﺢ ‪ 7‬ﺻﻨﻌﺖ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‪ ،‬اﻟﮕﻮي ﺑـﻴﻦاﻟﻤﻠﻠـﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﺑـﺎ اﻟﮕـﻮي ﻣﻠـﻲ از ﻣﺤﺘـﻮاي‬
‫اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه درﺧﺼﻮص ﺗﻮان ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻳﺎد ﺷـﺪه‪ ،‬ﺑـﺮاي ﻛـﻞ ﺻـﻨﺎﻳﻊ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ‪7‬‬
‫ﺻﻨﻌﺖ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺣﺎﻛﻲ از ﺑﺮﺗﺮي اﻟﮕﻮي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻟﮕﻮي ﻣﻠﻲ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬آزﻣـﻮن‬
‫ﻣﻌﻨﻲداري ﺗﻔﺎوت ﺧﻄﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ اﻟﮕﻮﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ در ﺳﻄﺢ ﻛﻞ ﺻﻨﺎﻳﻊ اﻳـﻦ ﺗﻔـﺎوت ﻣﻌﻨـﻲدار‬
‫ﻧﺒﻮده و ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻏﺬاﻳﻲ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري وﺟﻮد دارد؛ ﻛﻪ در ﺻﻨﻌﺖ ﻳﺎد ﺷﺪه ﻧﻴﺰ اﻟﮕﻮي ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﮕﻮي ﻣﻠﻲ از ﺗﻮان ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﺑﺮﺗﺮي ﻧﺴﺒﻲ اﻟﮕﻮي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨـﺪي ﻣﺎﻟﻴـﺎت ﺑـﺮ‬
‫درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ و ﻣﻔﻴﺪ ﺑﻮدن ﻟﺤﺎظ اﺛﺮات ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻲ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﻘﺪي‪ ،‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎﻳﻲ ﺑـﻪ ﺷـﺮح ذﻳـﻞ اراﺋـﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ (1‬ﻣﺮاﺟﻊ ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري‪ ،‬اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﻠﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﻟﻴـﺎت ﺑـﺮ درآﻣـﺪ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻲ را ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد اﺳﺘﺪﻻﻻت ﻧﻈﺮي اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻣﻮرد ﻣﺪاﻗﻪ ﻗﺮار داده ﺗﺎ ﮔﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻧﺤﻮه اراﺋﻪ ﺑﺮﺗﺮ‬
‫ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ (2‬ﻣﺆﺳﺴﺎت و ﻣﺮاﻛﺰ آﻣﻮزش ﺣﺴﺎﺑﺪاري اﻗﺪام ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﻠـﻲ و ﺑـﻴﻦاﻟﻤﻠﻠـﻲ ﻃﺒﻘـﻪﺑﻨـﺪي‬
‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﻧﻤﻮده ﺗﺎ آﻣﻮزشﻫﺎي ﻻزم در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص اراﺋﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ (3‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬارن ﺣﺮﻓﻪاي ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻪﻛـﺎرﮔﻴﺮي ﺟﺮﻳـﺎنﻫـﺎي ﻧﻘـﺪي ﻋﻤﻠﻴـﺎﺗﻲ‪ ،‬اﺛـﺮات‬
‫ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻲ آنﻫﺎ را ﻣﻠﺤﻮظ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫ﭘﮋوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت‪/‬ﺷﻤﺎره ﻫﻔﺪﻫﻢ )ﻣﺴﻠﺴﻞ ‪ ،(65‬ﺑﻬﺎر ‪1392‬‬ ‫‪76‬‬

‫‪ (4‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﺑﺎ اﺗﻜﺎء ﺑـﺮ اﻟﮕﻮﻫـﺎي ﻣﻌﺮﻓـﻲ ﺷـﺪه در اﻳـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ‪ ،‬اﻗـﺪام ﺑـﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ ﻧﻈـﺮات‬
‫داﻧﺸﮕﺎﻫﻴﺎن‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدداﻧﺎن و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران ﺣﺮﻓﻪاي درﺧﺼـﻮص ﻧﺤـﻮه ﻃﺒﻘـﻪﺑﻨـﺪي ﻣﺎﻟﻴـﺎت ﺑـﺮ درآﻣـﺪ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ (5‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪي از اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺟﺮﻳـﺎنﻫـﺎي ﻧﻘـﺪي ﻋﻤﻠﻴـﺎﺗﻲ‪،‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻜﺮار ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ در ﺣﻮزه ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﻮد و ﻧﻴﺰ ﭘـﻴﺶﺑﻴﻨـﻲ ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﻧﻤـﻮده و ﺗﻔـﺎوت‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه را ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻫﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﺧﺎرج از ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺤﻘﻖ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻌﻤـﻴﻢ ﻧﺘـﺎﻳﺞ‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻖ را ﺑﺎ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻣﻮاﺟﻪ ﺳﺎزد‪ .‬ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﺷﺮح ذﻳﻞ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻣﻜﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻋﺪم اﻓﺸﺎي ﺻﻮرتﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﮔﺰارشﻫـﺎي ﻣـﺎﻟﻲ ﺷـﺮﻛﺖﻫـﺎي ﻏﻴﺮﭘﺬﻳﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه در‬
‫ﺑﻮرس‪ ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪات اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﺑﻮرس ﻣﺤﺪود ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ زﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺎﻟﻴﺎتﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در ‪ ،1380/11/27‬و ﻧﻴﺰ ﺑﺪﻟﻴﻞ ورود ﺗﻌﺪاد ﻗﺎﺑـﻞ ﺗـﻮﺟﻬﻲ‬
‫از ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ در ﺳﺎل ‪ 1381‬ﺑﻪ ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺑﻪﻣﻨﻈـﻮر دﺳـﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑـﻪ ﻣﺸـﺎﻫﺪات ﺑﻴﺸـﺘﺮ‪،‬‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬـﺎدار ﺗﻬـﺮان ﻃـﻲ ﺳـﺎلﻫـﺎي‬
‫‪ 1382‬ﻟﻐﺎﻳﺖ ‪ 1387‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از اﻳﻦ رو ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ دوره زﻣﺎﻧﻲ ﻳﺎد ﺷﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 ‫‪77‬‬ ‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫‪ -1‬اﻋﺘﻤﺎدي‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ و ﺗﺎري وردي‪ ،‬ﻳﺪاﻟﻪ )‪» ،(1385‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﺤﻮة اراﺋﻪ ﺻـﻮرت ﺟﺮﻳـﺎن وﺟـﻮه ﻧﻘـﺪ ﺑـﺮ‬
‫ﻗﻀﺎوﺗﻬﺎي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران ﺣﺮﻓﻪاي«‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري و ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ‪.88-69 ،45 ،‬‬
‫‪ -2‬اﻧﻮاري رﺳﺘﻤﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻲ اﺻﻐﺮ و ﺗﺎريوردي‪ ،‬ﻳﺪاﷲ )‪» ،(1389‬ﻧﺤﻮه اراﺋﻪ ﺑﺮﺗﺮ ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‬
‫از دﻳﺪﮔﺎه ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در اﻳﺮان«‪ ،‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺴﺎﺑﺪاري‪.108-100 ،7 ،‬‬
‫‪ -3‬ﺑﻠﻜﻮﻳﻲ‪ ،‬اﺣﻤﺪ رﻳﺎﺣﻲ )‪ ،(1381‬ﺗﺌﻮريﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري‪ ،‬ﻋﻠﻲ ﭘﺎرﺳﺎﺋﻴﺎن‪ ،‬ﻣﺘـﺮﺟﻢ‪ ،‬دﻓﺘـﺮ ﭘﮋوﻫﺸـﻬﺎي‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ :‬ﺗﻬﺮان‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺧﺎﻛﺴﺎري‪ ،‬اﻳﻤﺎن )‪» ،(1387‬ارﺗﺒﺎط اﺟﺰاي اﺻﻠﻲ ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ ﺑﺎ ﺑﺎزده ﺳـﻬﺎم‪ :‬ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ‬
‫ﻣﺪل ﺳﻪ ﺑﺨﺸﻲ ﺑﺎ ﻣﺪل ﭘﻨﺞ ﺑﺨﺸﻲ«‪ ،‬ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻴﺸﺎﺑﻮر‪.‬‬
‫‪ -5‬دﺳﺘﮕﻴﺮ‪ ،‬ﻣﺤﺴﻦ و ﺧﺪاﺑﻨﺪه‪ ،‬راﻣﻴﻦ )‪» ،(1382‬ﺑﺮرﺳﻲ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻣﺤﺘﻮاي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ اﺟﺰاي اﺻـﻠﻲ‬
‫ﺻﻮرت ﮔﺮدش وﺟﻮه ﻧﻘﺪ ﺑﺎ ﺑﺎزده ﺳﻬﺎم«‪ ،‬ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻧﺴﺎﻧﻲ داﻧﺸـﮕﺎه ﺷـﻴﺮاز‪-101 ، 38 ،‬‬
‫‪.112‬‬
‫‪ -6‬ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ )‪ ،(1381‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري اﻳـﺮان‪ ،‬ﻧﺸـﺮﻳﻪ ‪ ،160‬ﻛﻤﻴﺘـﻪ ﻓﻨـﻲ ﺳـﺎزﻣﺎن‬
‫ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ‪.‬‬
‫‪ -7‬ﻓﻼﺣﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ و ﭼﺸﻤﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻲ )‪» ،(1383‬ﺑﺮآورد ﺗﺎﺑﻊ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري ‪ q‬ﺗﻮﺑﻴﻦ ﺑﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻧﻘﺶ‬
‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ در اﻳﺮان«‪ ،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي اﻳﺮان‪.95-79 ،19 ،‬‬
‫‪ -8‬ﻣﻌﻴﻦاﻟﺪﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺤﻤﻮد )‪» ،(1383‬ارزﻳﺎﺑﻲ ارﺗﺒﺎط وﺟﻮه ﻧﻘـﺪ ﺣﺎﺻـﻞ از ﻋﻤﻠﻴـﺎت ﺑـﺎ ﺳـﻮد ﻋﻤﻠﻴـﺎﺗﻲ و‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺰان اﺗﺒﺎط دو روﻳﻜﺮد ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺻﻮرت ﮔﺮدش وﺟﻮه ﻧﻘـﺪ«‪ ،‬ﭘﺎﻳـﺎنﻧﺎﻣـﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳـﻲ ارﺷـﺪ‪،‬‬
‫داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ ﻋﻠﻮم و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺗﻬﺮان‪.‬‬
‫‪ -9‬ﻫﺎﺷﻤﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺪﻋﺒﺎس و ﻣﻬﺮاﺑﻲ‪ ،‬ﻣﻬﺪي )‪» ،(1387‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﺰﻳﺖ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﺑﺪﻫﻲ ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺎﻟﻲ ﺷﺮﻛﺖﻫـﺎي ﭘﺬﻳﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه در ﺑـﻮرس اوراق ﺑﻬـﺎدار ﺗﻬـﺮان«‪ ،‬ﺑﺮرﺳـﻲﻫـﺎي‬
‫ﺣﺴﺎﺑﺪاري و ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ‪.154-137 ،54 ،‬‬
‫‪10. Aflatooni Abbas (2009), “Cash from operations and‬‬
‫‪accruals in three vs. five categories”, Working paper, available‬‬
‫‪at:‬‬
‫‪http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1476854.‬‬
‫] ‪[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25‬‬
 1392 ‫ ﺑﻬﺎر‬،(65 ‫ﺷﻤﺎره ﻫﻔﺪﻫﻢ )ﻣﺴﻠﺴﻞ‬/‫ﭘﮋوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت‬ 78

11. Aziz. A. & Lawson G. H. (1989), “Cash flow reporting and

financial distress models: testing of hypotheses”, Financial
Management, Vol. 18, (1), Spring, 55-63.
12. Cheng C. S. Agnes, Hollie Dana (2008), “Do core and non-
core cash flows from operations persist differentially in
predicting future cash flows?”, Review of Quantitative Finance
and Accounting, 31,29–53.
13. Cheung. J. K., Krishnan. G. V. & Min. C. (1997), “Does
inter-period income tax allocation enhanced prediction of cash
flows?”, Accounting Horizons, Vol. 11, (4), December, 1-15.
14. Clinch Greg, Sidhu Baljit & Sin Samantha (2002), “The
usefulness of direct and indirect cash flow disclosures”,
Review of accounting studies, 7, 383-404.
15. Heath, L. C. (1978), “Financial Reporting and the
Evaluation of Solvency”, American Institute of Certified Public
Accountants, New York.
16. International Accounting Standard Board. IASB (1994),
Statement of cash flows ( IAS No. 7), IASB, New York.
17. Krishnan G. V., Largay J. A. (2000), “The predictive
ability of direct method cash flow information”, journal of
Business & Accounting, 27, 215-245.
18. Nurnberg Hugo (2003), “Income taxes in the cash flow
statement”, The CPA Journal, Vol. 73, (6), 48-54.
[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25 ]
 79 ‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﺻﻮرت ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﻧﻘﺪ‬

19. Thomas, A. L. (1969), “The allocation problem in financial

accounting theory”, Studies in Accounting Research No. 3,
Sarasota, American Accounting Association.
20. Ward. T. J. (1995), “Using information from the statement
of cash flows to predict firm Insolvency”, The Journal of
Commercial Lending, Vol. 77, (7), 29-36.
[ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25 ]
 [ Downloaded from taxjournal.ir on 2024-03-25 ]

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)