2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence

2023 S&T ప్రస్తుత వ్య వ్హారాలు సారాాంశాం (108

విషయాలు)
1. ఉత్పా దక AI- కంటంట్‌ని సృష్ం
ట చడానికి సాఫ్్‌వేర్
ట (టక్స్ట ్, చిత్రాలు, కోడ్, వీడియో మొదలైనవి);
ఉదా: ChatGPT, BARD AI, DALL-E, మొదలైనవి; యంత్రర అభ్యా సానిి ఉపయోగిస్తంది;
అనుకూలీకరంచిన త్రపత్యా రతరాలు; అప్ల ికేషనుి- విదా , వ్యా పారం, వినోదం మొదలైనవి; సమసా లు-
ఖచిి రరవ ం, గోపా ర, నిరుద్యా గం, డీప్‌ఫేక్స్ట - సైబర్ భత్రదర
2. రోగనిరోధక శక్త ు ముప్దణ- రోగనిరోధక వ్ా వ్స థ మునుపటి అంటువ్యా ధులు మరయు వ్యా కిట న్‌లను
గురుతంచుకంటుంది; రోగనిరోధక వ్ా వ్స థ మునుపటి ఆధారంగా త్రపతిసప ందనను ఉరప తిత చేస్తంది
కాబటిట కొరత
వ్యా కిట న్‌లు మరయు కొరత వేరయంట్‌లక త్రపతిసప ందన త్రపభ్యవ్వ్ంరంగా
ఉండకపోవ్చుి ్‌ాపపకక్కి;త బూసర్
ట మోాదు సమర థర ఆధారపడి ఉంటుంది పై ఈ; నాసికా టీకాలు,
అంరరం ది టీకా షాటుి దీనిని పరషక రంచడంలో సహాయపడాయి.
3. లార్జ ్ హాప్ాన్ కొలైడర్జ-
ఇటీవ్ల అప్‌త్రేడ్ చేయబడింది; త్రపపంచంలోని అరా ంర
అధునారనమైన మరయు క్కివ్ంరమైనత పార టకల్ యాకిట లరేటర్; జెయింట 27km పొడవైన
త్రపయోగారమ క భూగరభ యంత్రరం; దాదాపు కాంతి వేగంతో ఢీకొనందుక D ఆకారపు సూపర్ కండకింగ్
ట
ఎలక్ట్కోట-మాగ్ని ట్‌ల నుండి ఉరప తిత చేయబడిన రండు త్రపోటాన్‌ల కిరణాలను కాల్చి వేస్తంది; బిగ్
బ్ా ంగ్ రరావ ర సెకనుల పక్షాలు మాత్రరమే ఉని పరసిత్య థ లను అనుకరంచడానికి; అంరరాాతీయ
సహకారంతో త్రపాజెక్స్ ట; కనుగొనబడిన హిగ్ట బోసన అకా గాడ్ పార టకల్ (ఇరర కణాలక త్రదవ్ా రాశిని
కణం); ఇటీవ్ల, కనుగొనబడింది 3 కొరత సబ్‌టామిక్స్ కణాలు- కొరత రకమైన "పంటాకావ ర్క "
ఇచేి
మరయు మొటమొట దటి జర "టత్రటాకావ ర్క ట "; కావ ర్క ట - త్రపాథమిక కణాలు అని కలపండి లో
సమూహాలు యొకక రండు మరయు మూడు క రూపం హాత్రడానుి వ్ంటివి వ్ంటి ది త్రపోటానుి మరయు
న్యా త్రటానుి. అరుదుగా, అయితే, వ్యళ్ళు చెయా వ్చుి కూడా కలపండి లోకి నాలుగు-కావ ర్క మరయు
ఐదు-కావ ర్క కణాలు, లేదా టత్రటాకావ ర్క ్‌లు మరయు పంటాకావ ర్క ్‌లు.
4. నిర్ లక్ష్య ాం చేయబడిన ఉషమ ణ ాండల వ్యయ ధులు (NTD) - WHO దావ రా నిర ిక్ష్ా ం చేయబడిన
ఉషమ ణ ండల వ్యా ధులపై ్‌గోబ
ి ల్ నివేదిక 2023; NTD- రకక వ్-ఆదాయ త్రపాంాలోిని త్రపజలను
త్రపధానంగా త్రపభ్యవిరం చేసే విభిని , పేదరకం-సంబంధిర అంటువ్యా ధుల సమూహం; 10
త్రపధానమైనది NTDలు, సహా హుకావ ర్మ , డంగ్యా , శోషరస ఫైలేరయాసిస్, కష్టట వ్యా ధి, విసెరల్
లీషామ నియాసిస్ లేదా కాలా-అార్ మరయు రాబిస్.
5. ప్రధమ 3D ముప్రాంచబడిాంర రాకెట్ – సాపేక్ష్ర ్‌సల
థ ం (USA), a క్ట్పైవేట సంస థ త్రపయోగించారు
టత్రరాన 1 - 3D-త్రప్లంటడ్ రాకెట్‌లో 85% మెటల్ భ్యగాలు;
6. అగ్ని లెట్ - అగిి కల్ కాస్మమ స్ (IIT-మత్రదాస్ ఆధారర అంరరక్ష్ సాంకేతిక సంస)థ చే అభివ్ృదిి
చేయబడిన ఒక సింగిల్ పీస్ ఇంజన, భ్యరరదేక్ంలో పూర తగా రూపొందించబడిన మరయు రయారు
చేయబడిన త్రపపంచంలోని మొటమొ ట దటి సింగిల్-పీస్ 3D త్రప్లంటడ్ రాకెట ఇంజిన; ఇది సెమీ
త్రకయోజెనిక్స్ ఇంజిన- త్రదవ్ ఆకిట జన మరయు ఏవియేషన టర్బై న ఇంధనానిి ఉపయోగిస్తంది; ఇది
LEO కోసం అగిి బ్న రాకెట్‌లో ఉంచబడుత్యంది, ఇది రండు దక్ల త్రపయోగ వ్యహనం; భ్యరరదేక్పు
మొటటమొదటి క్ట్పైవేట రాకెట లాంచ్‌పాా డ్ ఆంత్రధత్రపదేశ్‌లోని ్‌ీహరకోటలోని
హ సతీష్ ధావ్న సేప స్
సెంటర్ (SDSC) వ్దద ఉంది, దీనిని అగిి కల్ కాస్మమ స్ అభివ్ృదిి చేసింది, అగిి బ్న SOrTeD (సబ
ఆరై టల్ టకి లాజికల్ డమోన్‌క్ట్సేట
ట ర్ (SOrTeD)) ఇది ఒకే-దక్ త్రపయోగ వ్యహనం. పేటంట పొందిన
Agnilet ఇంజిన, ఇది పూర తగా 3D-త్రప్లంటడ్, సింగిల్-పీస్, 6 kN సెమీ త్రకయోజెనిక్స్ ఇంజన. (భ్యరరదేక్ం
యొకక మొటమొ ట దటి క్ట్పైవేట్‌గా నిరమ ంచిన రాకెట, సైక రూట ఏరోసేప స్ అభివ్ృదిి చేసిన విత్రకమ్-
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence
ఎస్)
7. లిథియాం నిక్షేపాలు- జమూమ కాీమ ర్, రాజసాథన్‌లోని దేగానా (నాగౌర్)లో 5.9 మిల్చయన టనుి ల
మొదటి ల్చథియం నిక్షేపాలు కనుగొనబడాాయి. ఇది మొబైల్్‌లు, లాా ప్‌టాప్‌లు, ఎలక్ట్కిక్స్ట వ్యహనాలు
మరయు రీఛార్ ా చేయగల బ్ా టరీలలో ఉపయోగించబడుత్యంది లో వైదా పరకరాలు ఇషం ట పేస్
మేకరుి మరయు లో క్కి త నిలవ పరషాక రాలు. (ాతీయ జియోఫిజికల్ పరశోధన సంస థ కల్చగి ఉంది
కనుగొనాి రు పదద డిపాజిటుి యొకక 15 అరుదైన భూమి అంశాలు (REE) లో ఆంత్రధ త్రపదేశ యొకక
అనంరపురం జిలాి. లాంరనైడ్ సిరీస్ యొకక REE అనది సెల్్‌ఫోన్‌లు,
టల్చవిజన్‌లు,
కంపూా టర్్‌లు, రోజువ్యరీ ఉపయోగించే ఆటోమొబైల్ట మరయు వివిధ పారత్రశామిక అనువ్ర తనాలోి
వ్ంటి అనక ఎలక్ట్కాటనిక్స్ పరకరాలలో కీలకమైన భ్యగాలు.
8. జియోమాగ్ని టిక్ స్ట్రోమ్- ఎ భూమి యొకక మాగ్ని టోసిప యర్ యొకక త్రపధాన భంగం; కరోనల్ మాస్
ఎజెక్ష్న (CME) లేదా హై-స్పప డ్ స్మలార్ క్ట్స్పమ్
ట వ్ంటి సౌర ఉదాారాల వ్ల ి సంభవిస్తంది; త్రపభ్యవ్యలు-
వోలేజ్
ట నియంత్రరణ సమసా ల కారణంగా పవ్ర్ త్రగిడ్ ఆటంకాలు, శాటిలైట సిగి ల్ జోకా ం, GPS
రపుప లు, త్రధువ్యల దగ ార అరోరాస్, పరగిన రేడియేషన ఎక్స్ట ్‌పోజర్, ఇది వోా మగాములక ఆరోగా
త్రపమాదానిి కల్చగిస్తంది
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence

9. కాండాం సెల్ మార్పా డి- a త్రపత్రకియ అని భరీ త చేస్తంది దెబై తిని కాండం కణాలు తో ఆరోగా కరమైన
వ్యటిని; తెల్చసిన ఎముక మజ ా మారప డి లేదా హెమటోపోయిటిక్స్ సె ్‌ మ్
ట సెల్ మారప డి; లుకేమియా,
మైలోమా మరయు ల్చంఫోమా మరయు ఇరర రక తం మరయు రోగనిరోధక వ్ా వ్స థ వ్యా ధుల వ్ంటి
కొనిి రకాల కాా నట ర్్‌లక చికిరట చేయడానికి ఉపయోగిసాతరు; మూల కణాలు: స్పవ య-త్రపతిరూపం
మరయు వివిధ క్రీర కణ రకాలుగా రూపాంరరం చెందే త్రపతేా క కణాలు; 3 రకాలు- ఎంత్రబియోనిక్స్,
స్మమాటిక్స్ మరయు త్రపేరర ్‌పూిరపోటంట మూలకణాలు; ్‌సెమ్
ట సెల్-ఉరప ని మైటోకాక్ట్నియ
ా ల్
త్రటానట ్‌పాింట- దార రలుిల నుండి ప్లలల
ి హెమటోపోయిటిక్స్ మూలకణాలలోకి మైటోకాక్ట్నియ
ా ల్
మారప డి
10. హైప్ిడ్ సాండిాంగ్ రాకెట్- క్ట్పైవేట ్‌పేయ ి ర్్‌ల దావ రా భ్యరరదేక్పు మొటమొ
ట దటి హైత్రబిడ్-
సౌండింగ్ రాకెట; త్రదవ్-ఇంధన మరయు ఘన-ఇంధన రాకెటి లక్ష్ణాలను మిళిరం చేస్తంది;
త్రపాజెక్స్ ట పేరు- డాక టర్ APJ అబ్దదల్ కలాం శాటిలైట లాంచ వెహికల్ మిషన 2023; అడావ - స్రక్షిరమైన,
రకక వ్ ఖరీదైన మరయు సిసమ్ ట పై
్‌ మెరుగైన నియంత్రరణ;
11. ఎజెకో వ్ృత్పునిి - అర థం వ్ృరతం ఏరప డింది కారణంగా త్రపభ్యవ్ం; ఉంది
సమయంలో
గమనించబడింది ది మృదువైన లాా ండింగ్ చంత్రదయాన యొకక 3 లాా ండర్ విత్రకమ్ శివ్ వ్దద క్కి త
పాయింట యొకక అర థం లూనార్ సౌత్ పోల్; సహాయం చేస్తంది లో అవ్గాహన చంత్రదుడు ఎప్ల-
రగోల్చత్, దాని అధా యనం త్రపభ్యవ్ం పై ది పరకరాలు ఆన్‌బోర్ ా, మానవులు, మొదలైనవి; భ్యరరదేక్ం
కావ్యల్చ క భూమి వోా మగాములు పై ది చంత్రదుడు దావ రా 2040
12. భార్త్ 6G మిషన్- హై-స్పప డ్ 6G 2030 నాటికి కమూా నికేషన సేవ్లు; త్రపామాణీకరణ, 6G వినియోగం
కోసం సెప క్ట్క టమ్్‌ను గుర తంచడం, పరకరాలు మరయు సిసమ్ ్‌ కోసం పరాా వ్రణ వ్ా వ్సను
ట ల థ
సృష్ంట చడం మరయు పరశోధన మరయు అభివ్ృదిి కోసం ఆర థక విషయాలను గుర తంచడం;
భ్యరరదేక్ం 2వ్ అతిపదద టల్చకాం మారక ట త్రపపంచవ్యా పతంగా 1.2 బిల్చయన డిజిటల్
చందాదారులతో; 6G- వ్యరస్డు 5G సెలుా లార్ టకాి లజీ; 6G- మలీబ్ ట ా ండ్ అక్ట్లాటఫాస్ ట
త్రటానట ్‌మిషన యొకక ముఖా లక్ష్ణాలు (టరాహెర్ ట్ బ్ా ండ్ త్రీకెవ న్సట , ఒకటి మైత్రకోసెకండ్-
లేటన్సట ), ఎనరీ ా ఎఫెకివ్
ట కమూా నికేషన, ఆర టఫిష్యల్ మేధస్ట , అధిక భత్రదర - గోపా ర – గోపా ర;
భరత్ 6G కూటమి (B6GA)- సహకార బహుళ వ్యటాదారుల భ్యగసావ మా ం కోసం వేదిక; టల్చకాం
టకాి లజీ డవ్లప్‌మెంట ఫండ్ (TTDF) పథకం- త్రపారంభించింది చుకక / యూనివ్రట ల్ సరీవ స్
ఆబిే
ి షన ఫండ్ (USOF) 2022లో; అప్ల ికేషనుి- హోలోత్రగాఫిక్స్ కమూా నికేషన, త్రెయిన-కంపూా టర్
ఇంటర్్‌ఫేస్, కావ ంటం ఇంటరి ట మరయు ఆర టఫిష్యల్ ఇంటల్చజెనట .
13. స్పా స్ టూర్పజాం - వోా మగాములు కాని వ్యరకి అంరరక్షానికి వెళ్ళు సామరాథా నిి అందించే అంరరక్ష్
త్రపయాణం; ఉప కక్ష్ా విమానాలు అంరరక్ష్ పరాా టకానిి ముందుక తీస్కవెళ్ళత్యనాి యి; USA
మరయు రషాా ఇపప టి వ్రక సేప స్ టూరజం విమానాలను పంపాయి; ఇటీవ్ల్చ క్ట్పైవేట టూరజం
స థ ం విమానాలు- వ్ర ాన గ్నలాకిక్స్;
్‌ ల ట న్సలం మూలం, అంరరక్ష్ం X ఇనిట ప రేషన4; సబ్‌ఆరై టల్ సేప స్
ఫె ి ్‌ల త్రపయోజనాలు- యాకెట సిబిల్చటీ, రడ్యా స్ ా రస్క , సైంటిఫిక్స్ రీసెర్ి ్‌లో సహాయపడుత్యంది,
్‌ ై ట
సేప స్ టూరజం, రాప్లడ్ టరి రండ్
14. బయో- కాంప్యయ టర్లల- ఆరాానోయిడ్ ఇంటల్చజెనట - "బయోకంపూా టరుి" సృష్ం ట చడం లక్ష్ా ంగా
పటుటకంది; లాా బ్‌లో పరగిన 3D మెదడు సంసక ృత్యలు మెష్న లెరి ంగ్్‌ని ఉపయోగించి వ్యసతవ్-
త్రపపంచ సెనాట ర్్‌లు మరయు ఇన్‌పుట/అవుట్‌పుట పరకరాలక జరచేయబడాయి;
త్రపాసెసింగ్్‌ను ఉపయోగించుకోండి క్కి త యొకక ది మె ద డు; నిరమ ంచారు ఉపయోగించి మానవుడు
కాండం కణాలు; అప్ల ికేషనుి- జీవ్సంబంధమైనది సమాంరరంగా త్రపాసెసింగ్, హ్యా మన-లైక్స్ సమసా
పరషక రంచడం, వ్యా ధి మోడల్చంగ్, నాడీ సంబంధిర పరశోధన, వ్ా కిగతీకరంచబడింది
త మందు,
రగి ాన యానిమల్ టసిం ట గ్, బయోలాజికల్ గా సంబంధిర డేటా, ఎథికల్ అడావ నట మెంటట
్‌ ,
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence
అడావ నట ్‌డ్ AI ఇంటిత్రేషన; ఆంద్యళనలు- నైతిక సమసా లు, సాంకేతిక పరమిత్యలు
15. LVM-3- (GSLV MK-III) - మూడు-దక్ వ్యహనం- S200 ఘనమైన పటీ-ట ఆన మోటారుి, L110 త్రదవ్ కోర్ వేదిక,
C25 అధిక త్రథస్ ట త్రకయోజెనిక్స్ ఎగువ్ వేదిక; ది LVM-3 చెయా వ్చుి ్‌సల
థ ం ఉపత్రగహాలు లోకి a వివిధ
యొకక కక్ష్ా లు, సహా: జియో, MEO, LEO, మిషనట టు ది మూన, మిషనట టు ది సన, మొదలైనవి;
ఇటీవ్ల్చ మిషనుి- చంత్రదయాన -3, వ్న్వవ బ ఇండియా-2 మిషన, వ్న్వవ బ ఇండియా-1 మిషన,
చంత్రదయాన-2 మిషన, GSAT-29 మిషన, GSAT-19 మిషన, కేర్ మిషన; గంగనా న హ్యా మన రేటడ్
LVM3ని ఉపయోగించబోత్యనాి రు
16. నియాంప్ిత రీ-ఎాంప్ీ ఆఫ్ శాటిలైట్్ - నియంత్రతిర కక్ష్ా లో ఉని మేఘా-త్రటోప్లక్స్ట -1 (MT-1)
ఉపత్రగహం (2011లో త్రపయోగించబడింది) యొకక నియంత్రతిర రీ-ఎంత్రటీ త్రపయోగం ISRO దావ రా
2023లో విజయవ్ంరంగా జరగింది; డీల్ చేయడంలో సహకరస్తంది తో స థ ం శిధిలాలు, సి
్‌ ల ్‌ ర
థ మైన
బయటి ్‌సలథ ం కారా కలాపాలు; ఎకక వ్గా రగినది కోసం LEO ఉపత్రగహాలు; అవ్సరం నియంత్రతిర రీ-
ఎంత్రటీ కోసం ఉపత్రగహంలో ఇంధనం మిగిల్చ ఉంది, కాబటిట GEO నుండి ఉపత్రగహాల రీ-ఎంత్రటీకి
మరంర ఇంధనం అవ్సరం
17. OSIRIS- రెక్్ మిషన్- 2016లో త్రపారంభించబడింది, భూమికి సమీపంలో ఉని త్రగహక్కలం నుండి
నమూనా సేకరంచబడింది (లాా ండింగ్ సైట-నైటింేల్) ెన్యి (భూమి మరయు అంగారక త్రగహాల
మధా త్రగహక్కలం ెల్)ట మరయు భూమికి నమూనాను చేరుకంది; OSIRIS-REx అంటే: ఆరజినట ,
సెప క్ట్క టల్ ఇంటర్్‌త్రపటేషన, రస్మర్ట
ఐడంటిఫికేషన, సెకూా రటీ, రగోల్చత్ ఎక్స్ట ్‌పోిరర్; OSIRIS-REx
అంరరక్ష్ నౌక, OSIRIS-APEXగా పేరు మారి బడింది (OSIRIS-అపోఫిస్ ఎక్స్ట ్‌పోిరర్); మాత్రరమే
నమూనా తిరగి గుళిక
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence

తిరగి భూమి; OSIRIS- APEX 2029లో భూమికి దగ ారగా వ్చిి నపుప డు Apophis అన భూమికి సమీపంలో
ఉని మరో త్రగహక్కలానిి అధా యనం చేయడానికి రన మిషన్‌ను కొనసాగిస్తంది.
18. ప్గహశకలాం Bennu- కారై న-రచ త్రగహక్కలం; స్మారు 500 మీటర ి వ్యా సం, త్రపారంభ సౌర వ్ా వ్స థ
యొకక అవ్శేషం, త్రపధాన త్రగహక్కలం ెల్్‌లో
ట ఉదభ వించింది, త్రపతి 1.2 సంవ్రట రాలక సూరుా ని
చుటూట తిరుగుత్యంది, త్రపతి భూమికి దగ ారగా వ్స్తంది 6 సంవ్రట రాలు, అధిక సంభ్యవ్ా ర యొకక
త్రపభ్యవిరం చేస్మత ంది భూమి లో ది ఆలసా ం 22వ్ క్ాబం ద , నాసా సేకరంచారు a నమూనా Bennu-
OSIRIS రక్స్ట
మిషన నుండి; త్రపారంభ అధా యనాలు అధిక కారై న కంటంట మరయు న్సటిని
చూపుాయి, జీవిానికి సంభ్యవ్ా బిల్చం
ా గ్ ్‌బ్ిక్స్్‌లను సూచిసాతయి; ెన్యి యొకక పథానిి మారేి
వ్యా హాలపై NASA చురుకగా పని చేస్మత ంది- భూమిని ఢీకొనడానిి నివ్యరంచే లక్ష్ా ం,
త్రపపంచవ్యా పతంగా అంరరంచిపోయేలా చేసే ్‌సాథయి లేకపోవ్డం.
19. LIGO- భార్తదేశాం ప్పాజెక్ ో- లేజర్ ఇంటరె రోమీటర్ గురుావ కర షణ-వేవ్ అబ ారేవ టరీ
(LIGO); LIGO అంరరాాతీయమైనది న్వటవ ర్క యొకక త్రపయోగశాలలు అని గుర తంచడం
గురుావ కర షణ అలలు. ; LIGO- భ్యరరదేక్ం రడీ నిరమ ంచారు దావ రా శాఖ యొకక పరమాణువు క్కి త
మరయు ది శాఖ యొకక సైనట మరయు సాంకేతికం తో ది US నషనల్ సైనట ఫండేషన మరయు
ఇరర పరశోధనా సంసలుథ ; గురుావ క్‌ర షణ రరంగాలను గుర తంచడం లక్ష్ా ం; మహారాక్ట్షలో
ట ని
హింగోల్చ జిలాిలో ఉంటుంది; త్రపణాళికాబదమై
ి న న్వటవ ర్క యొకక ఐదవ్ నోడ్; USలోని LIGO మొదట
కనుగొనబడింది 2015లో గురుావ కర షణ రరంగాలు (2017లో నోెల్ ఫిజిక్స్ట ); గురుావ కర షణ
రరంగాలు- ్‌బ్ిక్స్ హోల్ట ఢీకొనడం, సూపరోి వ్య పరనం, న్యా త్రటాన నక్ష్త్రాలు లేదా తెల ి మరగుజు ా
నక్ష్త్రాలు మొదలైన వ్యటి దావ రా ఉరప ని మవుాయి.
20. ార్జ్ మాయ టర్జ మాయ ప్- S. నషనల్ సైనట ఫండేషన (NSF) పరశోధకలు అటాకామా కాస్మమ లజీని
ఉపయోగించారు టల్చస్మక ప (ఎయిమ్ట క చదువు ది విక్వ ం యొకక మూలాలు, కూరుప , మరయు
పరణామం) క సృష్ం ట చు a కృష ణ పదార థం యొకక కొరత మాా ప. ; డార్క మేటర్- ఊహాజనిర అదృక్ా
త్రదవ్ా రాశి, గ్నలాకీట లు మరయు ఇరర ఖగోళాలక గురుావ కర షణను జోడిస్తంది క్రీరాలు, ఏరాప టు
చేస్తంది గురంచి 27% యొకక ది విక్వ ం (68% యొకక ది విక్వ ం ఉంది చీకటి క్కి,త కనిప్లంచే పదార థం
విక్వ ంలో 5%.); లక్ష్ణాలు: విదుా దయసాక ంర క్కితో
త సంకర షణ చెందదు, గురుావ కర షణ త్రపభ్యవ్యల
దావ రా మాత్రరమే గుర తంచవ్చుి , పాలపుంర వ్ంటి గ్నలాకీట ల నిరామ ణ సమత్రగరను నిరవ హిస్తంది;
21. ఇాండియన్ స్పా స్ పాలసీ 2023 - ఇత్రస్మ ఆవిషక రంచింది; ీచరుి- సవ దేీ అంరరక్ష్ సామరాథా లను
పంపొందించడం, ఉపత్రగహం, లాంచ వెహికల్ మరయు సేప స్ టక్స్్‌లో నాయకరవ ం కోసం లక్ష్ా ం,
సేప స్ టక్స్్‌లో R&Dపై ఇత్రస్మ దృష్ ట పటడ
ట ం, క్ట్పైవేట్‌ను త్రపోరట హించడం రంగం త్రపమేయం, త్రపచారం
చేయండి ఆధునిక R&D కోసం ్‌సల థ ం కారా త్రకమం ్‌సిర
థ రవ ం, అందించడానికి ్‌సల
థ ం ాతీయ
త్రపాధానా రల కోసం సాంకేతికర, అంరరక్ష్-ఆధారర కమూా నికేషన్‌లో త్రపభుతేవ రర సంసల థ ను
అనుమతించడం, FDI, లైసెనిట ంగ్ మరయు త్రపభురవ సేకరణపై సప షమై ట న నియమాలు అవ్సరం;
NSIL వ్యా హారమ క అంరరక్ష్ రంగ కారా కలాపాలను నిరవ హిస్తంది మరయు ISRO మిషన ి యొకక
కారాా చరణ అంశాలను తీస్కంటుంది, IN-SPAce త్రపభుతేవ రర సంసల థ తో ISRO నిశిి ారాథనిి
స్లభరరం చేస్తంది, ISRO సాంకేతిక అభివ్ృది,ి R&Dపై దృష్ ట పడుత్యంది.
22. జ్యయ స్ మిషన్- యూరోప్లయన సేప స్ ఏజెన్సట (ESA) త్రపారంభించిన జ్యా ప్లటర్ ఐస్ప మూనట
ఎక్స్ట ్‌పోిరర్ మిషన; బృహసప తిని చేరుకోవ్డానికి సెట చేయబడింది లో 2031 ; చదువు లక్ష్ా ం
బృహసప తి మరయు దాని మూడు అతి పదద మంచు చంత్రదులు - గనిమీడ్, యూరోపా మరయు
కాల్చస్మట; జ్యా స్ మిషన యొకక లక్షాా లు: బృహసప తి యొకక చంత్రదుల యొకక ఉపరరల
మహాసముత్రదాలను సంభ్యవ్ా జీవ్న-సహాయక పరసిత్య థ ల కోసం అధా యనం చేయండి, సముత్రద
కూరుప , లక్ష్ణాలు, భూగరభ శాక్ట్సం
త మరయు రసాయన శాక్ట్సాతనిి విశే ిష్ంచండి, త్రగహాంరర జీవుల
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence
సంభ్యవ్ా రపై అంరర దృష్టటలను పొందండి, బృహసప తి, దాని వ్యావ్రణం, అయసాక ంర క్షేత్రాలు
మరయు రేడియేషన వ్యావ్రణానిి అధా యనం చేయండి, సౌర వ్ా వ్స థ నిరామ ణం మరయు త్రగహ
వ్యావ్రణాలను అర థం చేస్కోవ్డానికి సహకరంచండి (గానిమీడ్, సౌరలో అతిపదద చంత్రదుడు.
వ్ా వ్స,థ పూ
్‌ ి టో మరయు మెరుక ా రీ కంటే పదది
ద మరయు దాని సవ ంర అయసాక ంర క్షేత్రానిి
ఉరప తిత చేసే ఏకైక వ్ా వ్స.థ )
23. జెనర్పక్ మెడిసిన్- నషనల్ మెడికల్ కమిషన (NMC)చే నషనల్ మెడికల్ కమిషన యొకక రజిసర్ ట ా
మెడికల్ త్రపాకీషనర్
ట (త్రపొఫెషనల్ కండక్స్ ట) నిబంధనలు, 2023, వైదుా లు జెనరక్స్ మందుల
త్రప్లత్రసిక పన ్‌ రపప నిసర చేసింది, ఆ ఉరతరువ ాాక ల్చకంగా నిల్చప్లవేయబడింది; జెనరక్స్ మెడిసిన
ష ను
అనది అదే త్రకియాీల పదారాథలు, నాణా ర మరయు సమర థరతో త్రబ్ండ్-నమ్ ఔషధానికి
సమానమైన వెర షన; అసలు త్రబ్ండ్-నమ్ ఔషధం యొకక పేటంట రక్ష్ణ గడువు ముగిసిన రరావ ర
ఉరప తిత మరయు విత్రకయించబడింది; జెనరక్స్ మందులు ఖరుి తో కూడుకని వి మరయు
సరసమైనవి; ఆంద్యళనలు- త్రపామాణీకరణ, విక్వ సన్సయర మరయు నిరష
ద ట కలయికలను సూచించే
సామర థా ం;
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence

24. ఫేషియల్ ర్పకగ్ని షన్ టెకి లజీ- బయోమెత్రటిక్స్ టకాి లజీ; ముఖ లక్ష్ణాలను విశే ిష్ంచడం
దావ రా వ్ా కత లను గుర తంచే సాంకేతికర, అలాారథమ్్‌లను ఉపయోగించి త్రపతేా క ముఖ లక్ష్ణాలను
విశే ిష్స్తంది. ఉపయోగాలు: భత్రదర (యాకెట స్ కంత్రటోల్), లా ఎన్‌ఫోర్ట ్‌మెంట, సామ ర్ఫోన్‌
ట్‌ లు
(అన్‌లాకింగ్), మారక టింగ్ (కసమ
ట ర్ విశే ిషణ). ఆంద్యళనలు: గోపా ర దండయాత్రర, ఖచిి రరవ ంలో
పక్ష్పాాలు, నిఘా దురవ నియోగం, నియంత్రరణ లేకపోవ్డం
25. డిజిటల్ రర్్ నల్ డేటా ప్ొటెక్ష్న్ యాక్ ో, 2023- ( BN ్‌ీ హ కృష ణ కమిటీ సిఫారుట ల ఆధారంగా)
భ్యరరదేక్ంలో, ఆన్‌లైన లేదా ఆఫ్్‌లైన్‌లో త్రపాసెస్ చేయబడిన డిజిటల్ వ్ా కిగర
త డేటాక వ్ర తస్తంది;
భ్యరరదేక్ం వెలుపల డేటా త్రపాసెసింగ్్‌క వ్ర తస్తంది ఉంటే సమరప ణ వ్స్తవులు లేదా సేవ్లు లో
భ్యరరదేక్ం; సమమ తి అవ్సరం కోసం చటబ ట దమైి న త్రపాసెసింగ్; మినహాయింపులు కోసం నిరషద ట
చటబ ట దమై
ి న ఉపయోగాలు; డేటా విక్వ సన్సయులు రపప నిసరగా ఖచిి రరవ ం, భత్రదర మరయు
త్రపయోజనం-నిరష
ద ట డేటా తొలగింపును నిరాిరంచాల్చ; వ్ా కత లక హకక లను మంజ్యరు చేస్తంది,
అమలు కోసం డేటా త్రపొటక్ష్న బోర్ ా ఆఫ్ ఇండియాను ఏరాప టు చేస్తంది; కేంత్రద త్రపభురవ ం మే
మినహాయింపు త్రపభురవ ం ఏజెన్సట లు లో పేర్కక ని కేస్లు; సమసా లు- లేకపోవ్డం యొకక
సమాచారం పోర టబిల్చటీ మరయు మరచిపోయే హకక .
26. NAVIC- నావిేషన విత్ ఇండియన కాన్వట ్లేషన (NavIC), గరంలో IRNSS; విధులు- అటానమస్
త్రపాంతీయ ఉపత్రగహ నావిేషన సిసమ్ ట ; నిజ-సమయ పొజిషనింగ్ మరయు టైమింగ్ సేవ్లను
అందిస్తంది, కవ్రేజీలో భ్యరరదేక్ం మరయు దాని సరహదుదల ఆవ్ల 1500 కి.మీ; iPhone 15 Pro, Mi
11X, 11T Pro, OnePlus Nord 2T, Realme 9 Proతో సహా వివిధ సామ ర్ఫోన్‌
ట్‌ ల మదత్య
ద ; అనిి 5G ఫోన్‌లు
జనవ్ర 1, 2025 నాటికి NavICకి మదత్య ద ఇవ్యవ లని మరయు డిసెంబరు 2025 నాటికి అనిి ఇరర
ఫోన్‌లక మదత్య ద ఇవ్యవ లని GoI ఆదేశించింది.
27. ప్ీన్ ప్క్తప్టో మైనిాంగ్ (GCM)- ఇటీవ్ల భూటాన GCM కోసం ఫండ్ త్రపకటించింది; త్రకిపోట మైనింగ్ అనది
బ్
్‌ ి క్స్్‌చెయిన్‌లో లావ్యదేవీలు ధృవీకరంచబడే త్రపత్రకియ; బ్
్‌ ి క్స్ చైన్‌లో లావ్యదేవీలను ధృవీకరంచే
మరయు రకార్ ా చేసే సంకిష
ి ట గణిర గణనను పరషక రంచడంలో ఉంటుంది; గణనను
నిరవ హించడానికి భ్యరీ క్కి త అవ్సరం పరకరాలు; వ్య డు యొకక పునరుాప దకమైనది క్కి త అటువ్ంటి
వ్ంటి సౌర, గాల్చ, జల, మొదలైనవి కోసం త్రకిపోట గనుల రవ్వ కం ఉంది త్రీన త్రకిపోట మైనింగ్ అని;
త్రపయోజనాలు- రగి ాన కారై న పాదముత్రద, క్కి తసామర థా ం, దీర ఘ-కాల ్‌సిర
థ రవ ం
28. Monkeypox- దక్షిణాత్రఫికా మరయు ఇరర దేశాలలో ఇటీవ్ల కేస్లు పరగడం; వైరల్ జ్యనోటిక్స్
వ్యా ధి, వ్యా ప్లస్తంది నుండి జంత్యవులు క మానవులు; త్రపధమ కేస్-1970 లో కాంగో; ఒకర నుండి
ఒకరకి వ్యా ధి త్రపబలడం దావ రా పరచయం దావ రా మానవుని నుండి మానవునికి; పొదిే కాలం: 6
నుండి 13 రోజులు (5-21 రోజులు); లక్ష్ణాలు: దదుదరుి, జవ రం, శోషరస త్రగంథులు వ్యపు, కండరాల
నొప్లప మొదలైనవి; వ్యా కిట న అందుబ్టులో లేదు.
29. ప్టాన్్ -ఫ్యయ ట్- ్‌గోబ
ి ల్ త్రటానట ఫాా ట ఎల్చమినషన పై WHO నివేదిక; త్రపపంచవ్యా పతంగా 5 బిల్చయన ి
మంది త్రపజలు రక్ష్ణ లేకండా ఉనాి రు హానికరమైన త్రటానట కొవువ లు; ఇవి ఉనాి యి అసంరృపత
కొవువ ఆమాిలు అని రండి నుండి గాని సహజ (ఆవులు, బ్దఫాలోస్ మరయు గొత్రర) లేదా పారత్రశామిక
మూలాలు; పారత్రశామిక త్రపత్రకియ - జోడిస్తంది హైత్రోజన క కూరగాయల న్యన్వ మారి డం ది త్రదవ్ం
ఘన రూపంలోకి వ్స్తంది, ఫల్చరంగా "పాక్షికంగా ఉదజన్సకృర" న్యన్వ (PHO); దొరకింది పాా క్స్ చేసిన
ఆహారాలు, కాల్చి న వ్స్తవులు, వ్ంట న్యన్వలు మరయు వ్యా ప్లస్తంది; త్రపభ్యవ్యలు- దారతీస్తంది క
చెడది
ా కొలెక్ట్సాటల్ - గుండ దాడులు, మధుమేహం మరయు ఊబకాయం; భ్యరరదేక్ం- ఈట ర్బట
ఉదా మం, FSSAI- జనవ్ర 2022 నుండి అనిి ఆహార పదారాథలలో త్రటానట ఫాా ట 2% కంటే రకక వ్
ఉండాల్చ.
30. రైస్ ఫోర్ప ోఫికేషన్ - విటమినుి మరయు మినరల్ట - ఐరన, విటమిన B12, ఫోల్చక్స్ యాసిడ్ - పొడి పొడి
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence
పొడి "త్రపీ-మిక్స్ట " - పొడి బియా ం జోడించబడింది; ఇది మధాా హి భోజనం, PDS బియా ం పంప్లణీ,
ICDS పంప్లణీకి సరఫరా చేయబడుత్యంది మరయు 2024 నుండి రపప నిసర చేయబడింది; దాగి
ఉని ఆకల్చ - పోషకాహార లోపం మరయు రక తహీనరను పరషక రంచడంలో సహాయపడుత్యంది;
రలసేమియా మరయు సికెల్ సెల్ అన్సమియాతో బ్ధపడుత్యని వ్యరకి హానికరం; బలవ్ర థకమైన
బియా ం నాణా ర మరయు భత్రదరక సంబంధించిన ఆంద్యళనలు; త్రపస్తానికి ఈ విధానం బ్హా
పటిషరట పై దృష్ ట సారస్తంది (ఖనిాల పారత్రశామిక జోడింపు మరయు విటమినుి) కాకండా కంటే
బయో-ఫోర టఫికేషన (కోట యొకక పోషకాలు లో ది పంట దావ రా జనుా ఇంజన్సరంగ్ మరయు / లేదా
హైత్రబిడుి)
31. మె ద డు- కాంప్యయ టర్జ ఇాంటర్ఫే స్ రర్పకర్ాం - ఎ పరకరం, అని ఉంది సమరుథడు యొకక డీకోడింగ్
మె ద డు కారాా చరణ లోకి త్రపసంగం వేగంగా మరయు ఖచిి రంగా; a మధా త్రపరా క్ష్ కమూా నికేషన
మార ాం మానవ్ మెదడు మరయు బ్హా పరకరాలు; అప్ల ికేషనుి- సహాయక సాంకేతికం, నరాల
పునరావ్యసం, పరశోధన, మరయు మెరుగుపరచబడింది నియంత్రరణ అప్ల ికేషనుి ేమింగ్ లాగా;
ఆంద్యళనలు: మెదడు డేటాపై సైబర్్‌టాక్స్్‌లు, ఖరుి ల కారణంగా అసమాన యాకెట స్ మరయు
అవ్యంఛన్సయ పరణామాలను నివ్యరంచడానికి మెదడు సంకేాలను త్రపసంగానికి ఖచిి రమైన
అనువ్యదం అవ్సరం.
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence

32. గుర్లత్పా కర్ షణ తర్ాంగాలు- భ్యరర త్రపభురవ ం లేజర్ ఇంటర్్‌ఫెరోమీటర్ త్రగావిటేషనల్-వేవ్

నిరామ ణానిి ఆమోదించింది అబ ారేవ టరీ (LIGO) త్రపాజెక్స్ ట ; LIGO ఉంది ఒక అంరరాాతీయ
న్వటవ ర్క త్రపయోగశాలలు అని గుర తంచడం గురుావ కర షణ అలలు ; LIGO- భ్యరరదేక్ం ఉంది
నిరమ ంచారు దావ రా శాఖ యొకక అటామిక్స్ ఎనరీ ా మరయు US నషనల్ సైనట ఫండేషన్‌తో సైనట
అండ్ టకాి లజీ విభ్యగం మరయు అనకం ఇరర సంసలు థ ; లో హింగోల్చ జిలాి యొకక మహారాక్ట్ష;ట
లక్షాా లు క గురుావ కర షణను గుర తంచండి అలలు విక్వ ం నుండి; అంరరాాతీయ శాక్ట్స్పయ
త పరశోధన
కోసం త్రపణాళికాబదమై ి న న్వటవ ర్క యొకక ఐదవ్ నోడ్; గురుావ కర షణ రరంగాలు- ్‌బ్ిక్స్ హోల్ట
లేదా న్యా త్రటాన సా
్‌ ట ర్ట వ్ంటి భ్యరీ ఖగోళ వ్స్తవుల కదల్చక దావ రా ఉరప తిత అవుత్యంది మరయు ది
అలలు అంరరక్ష్ సమయంలో; మొదట త్రపతిపాదించబడింది (1916) ఆలై ర్లో ట్‌ ఐన్సట ్న జనరల్
సిదాింరం సాపేక్ష్ర
33. బయటి థ స్ లలాం పాలన- UN విధానం క ్‌ ి పం
త గా- "కోసం అన్సి మానవ్రవ ం - ది భవిషా త్యత యొకక
బయటి ్‌సల థ ం శాంతి, భత్రదర మరయు అంరరక్ష్ంలో ఆయుధ పోటీని నిరోధించడం కోసం కొరత
ఒపప ందానిి అభివ్ృదిి చేయడానికి పాలన” చరి స్తంది.; UN సమిమ ట ఆఫ్ ది ఫ్యా చర్, సెపం ట బర్
2024న న్యా యార్క ్‌లో షెడ్యా ల్ చేయబడింది; అవ్సరం- ఉపత్రగహ త్రపయోగ పరుగుదల, వ్నరుల
అనవ షణ (చంత్రదునిపై ఖనిాలు మరయు త్రగహక్కలాలు); అంరరక్ష్ వ్నరుల అనవ షణపై
అంరరాాతీయ ఒపప ందం లేదు; త్రఫాగ్నమ ంటడ్ సేప స్ త్రటాఫిక్స్ కోఆర ానషన; అంరరక్ష్ శిధిలాల
ఆంద్యళనలు; UN సిఫారుట లు: శాంతి మరయు భత్రదర కోసం కొరత ఒపప ందానిి అభివ్ృదిి చేయండి;
అంరరక్ష్ పరసిత్య
థ ల అవ్గాహన కోసం సమర థవ్ంరమైన సమనవ యానిి ఏరాప టు చేయండి;
అంరరక్ష్ శిధిలాల తొలగింపు కోసం నిబంధనలు మరయు సూత్రాలను సృష్ం
ట చండి
34. ప్రయోగశాల పెర్పగ్నాంర వ్ప్ాలు- 2023-24 యూనియన బడట
ా కల్చగి ఉంది చాలు త్రపతేా క ఉదాఘటన
త్రపయోగశాల-పరగిన డైమండ్ట (LGD); LGD సహజంగా లభించే వ్త్రాలక విరుదం ి గా
త్రపయోగశాలలలో రయారు చేయబడుత్యంది. అయితే, ది రసాయన కూరుప మరయు రండింటి
యొకక ఇరర భౌతిక మరయు ఆప్లకట ల్ లక్ష్ణాలు ఒకే విధంగా ఉంటాయి; దీని దావ రా రయారు
చేయబడింది- అధిక పీడనం, అధిక ఉష్ణణత్రగర (HPHT) పదతి
ి లేదా రసాయన ఆవిర నిక్షేపణ (CVD)
పదతి
ి ; అప్ల ికేషనుి- యంత్రాలు మరయు సాధనాలలో పారత్రశామిక ఉపయోగం, కటర్
ట అప్ల ికేషన్‌ల
కోసం అసాధారణమైన కాఠినా ం మరయు బలం, ఎలక్ట్కాటనిక్స్ట ్‌లో సవ చఛ మైన సింథటిక్స్ వ్త్రాలు,
హీట త్రసెప డర్్‌లుగా పని చేయడం, అధిక-పవ్ర్ లేజర్ డయోడ్్‌లు, లేజర్ త్రశేణులు మరయు
త్రటానిట సర్
ట లలో
్‌ వ్ర తంచబడాయి.
35. సికెల్ సెల్ అనీమియా- సికిల్ సెల్ అన్సమియా ఒక జనుా రక త రుగమ ర; జనుా రక త రుగమ ర;
అసాధారణ హిమోగోబిి న ఆకారం- ఎత్రర రక త కణాల వ్త్రకీకరణ; త్రపభ్యవ్యలు- రకక వ్ ఆకిట జన-వ్యహక
సామర థా ం, దీర ఘకాల్చక రకహీనర,
త బ్ధాకరమైన ఎప్లస్మడ్్‌లు, ఇన్‌ఫెక్ష్న్‌ల త్రపమాదం పరగడం; జనుా
వ్యరసరవ ం, విసతృరంగా అందుబ్టులో ఉని నివ్యరణ లేదు; జనాభ్య లెకక ల త్రపకారం 2011,
భ్యరరదేక్ం కల్చగి ఉంది ఒక 8.6% గిరజనుడు జనాభ్య ఏది ఉంది 67.8 మిల్చయన అంరటా ది
భ్యరతీయుడు రాక్ట్షాటలు; చరా లు- నషనల్ సికిల్ సెల్ అన్సమియా ఎల్చమినషన మిషన- 2047 నాటికి
తొలగించండి.
36. సెల్ కలిోవేటెడ్ మీట్- త్రపయోగశాలలో పరగిన మాంసానికి యునైటడ్ సే
్‌ ట
ట ట ఆమోదం;
జంత్యవుల నుండి తీస్కోబడిన వివిక త మూలకణాలను ఉపయోగించి త్రపయోగశాల అమరకలో
పంచబడుత్యంది; త్రపతిరూపం మరయు తినదగిన మాంసంగా పరగడం; త్రపత్రకియ సాధారణంగా
జరుగుత్యంది బయోఇయాకరు ట ి; ది ఆమోదించిన మొదటి దేక్ం త్రపాా మాి య మాంసం అమమ కం
సింగపూర్ 2020లో; కణ-సాగు యొకక త్రపాముఖా ర: రగి ాన త్రీన్‌హౌస్ వ్యయు ఉదాారాల దావ రా
వ్యావ్రణ ఉపక్మనం, సమర ివ్ంరమైన భూ వినియోగం, గణన్సయంగా రకక వ్ ్‌సల
థ ం అవ్సరం,
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence
వ్ధను రగి ాంచడం దావ రా జంత్య సంక్షేమానిి మెరుగుపరచడం, భవిషా త్ ఆహార భత్రదర
అవ్సరాలను తీరి గల సామర థా ం.
37. mRNA ీకలు- mRNA టీకాలు పని దావ రా పరచయం చేస్మత ంది a ముకక యొకక mRNA అని
అనుగుణంగా ఉంటుంది క a వైరల్ త్రపోటీన; ఈ mRNAని ఉపయోగించడం దావ రా, కణాలు వైరల్
త్రపోటీన్‌ను ఉరప తిత చేయగలవు; mRNA వ్యా కిట న్‌ను పొందిన వ్ా కత లు వైరస్్‌క గురకారు, లేదా
వ్యా కిట న దావ రా వ్యరు వైరస్ బ్రన పడలేరు; Adv- వేగం మరయు సామర థా ం; ఉదాహరణలు-
GEMCOVAC-OM, Pfizer-BioNTech మరయు Moderna
38. టైటానిక్ థబ్మె ర్ప్ బుల్- అభివ్ృదిి చేయబడింది దావ రా OceanGate అని నిరవ హిస్తంది న్సటి
అడుగున యాత్రరలు; భ్యరరదేక్ం ఉంది వెళ్ళత నాి రు డీప కోసం చూడండి డైవ్ చేయండి తో ది
వ్యహనం మరట ా -6000 (లోతైన సముత్రదం మిషన- DSM) లో ఆలసా ం 2024 ఒకేలా టైటాన
సెమ రట బ్దల్; DOM అనది a ్‌బూి ఎకానమీకి మదత్య ద ఇవ్వ డానికి మిషన మోడ్ త్రపాజెక్స్ ట
ఇనిష్యేటివ్ట ; జలాంరరాామి: పదది
ద , సవ రంత్రర న్సటి అడుగున వ్యహనం తో క్కి త క బయలుదేరు
మరయు తిరగి క ఓడరేవు సెమ రట బ్దల్: చిని ది, రకక వ్ క్కివ్ంరమైనది;
త లాంచ మరయు రకవ్రీ
కోసం ఓడ అవ్సరం.
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence

39. కరోనల్ మాస్ ఎజెక్ష్న్- సౌర వ్యావ్రణం నుండి చార్ ా్ కణాలు మరయు అయసాక ంర క్షేత్రాల
విస్మె టనాలు; భంగం కల్చగించు నల మరయు అంరరక్ష్ ఆధారర సాంకేతికరలు పై భూమి.
ఆదిరా -L1 తో కనిప్లంచే ఉదాారము లైన కరోనాత్రగాఫ్ (VELC) క చదువు CMEలు; లక్షాా లు క
అందించడానికి అంరర దృష్టటలు లోకి CME థరోమ డైనమిక్స్ లక్ష్ణాలు లో ది లోపల్చ కరోనా
40. భార్త్ 6G అలయనట - ఉంది 6G సాంకేతికరలో ఆవిషక రణ మరయు సహకారానిి నడపడానికి
ఉదేదశించిన సహకార వేదిక; ది కూటమి ఉంది త్రపయోగించారు దావ రా ది శాఖ యొకక
టల్చకమూా నికేషనట (చుకక ); త్రపభురవ ం ఉంది త్రపణాళిక a అధిక వేగం 6G కమూా నికేషన సేవ్లు
దావ రా 2030; భ్యరరదేక్ం యొకక 6G త్రపాజెక్స్ ట రడీ ఉంటుంది అమలు లో రండు దక్లు, మొదటిది
2023 నుండి 2025 వ్రక మరయు రండవ్ది 2025 నుండి 2030 వ్రక; అలయనట పని చేస్తంది-
టరాహెర్ ట్ కమూా నికేషన, రేడియో ఇంటర్్‌ఫేస్్‌లు, సప రశ ఇంటరి ట, కన్వక్స్ ట చేయబడిన
ఇంటల్చజెనట కోసం కృత్రతిమ మేధస్ట , కొరత ఎన్‌కోడింగ్ పదత్య
ి లు మరయు 6G పరకరాల కోసం
వేవ్్‌ఫార్మ చిప్‌సెట్‌లు
41. రట్టోదల రోవ్ర్జ - ఇటీవ్ల నాసా పటుటదల రోవ్ర్ కల్చగి ఉంది కనుగొనాి రు సాక్ష్ా ం యొకక
సేంత్రదీయ సమేమ ళనాలు a మార టన బిలం; రోబోటిక్స్ అనవ షకడు కోసం NASA యొకక అంగారకడు
2020 మిషన; లక్ష్ా ం- కోరుకంటారు సంకేాలు యొకక త్రపాచీన జీవిరం, రాక్స్ మరయు మటిట
నమూనాలను సేకరంచండి; భూమికి తిరగి వ్చేి అవ్కాక్ం కోసం టూా బ్‌లలో నమూనాలను
ఎన్‌కేస్ చేయండి; ఫిత్రబవ్ర 18, 2021న మార్ట జెజెరో త్రకేటర్్‌పై లాా ండ్ చేయబడింది; మలీ-ట మిషన
రేడియో ఐస్మటోప థరోమ ఎలెక్ట్కిక్స్ట జనరేటర్ (MMRTG)- MMRTG ్‌పూిటోనియం క్ష్యం వేడిని
విదుా త్యతగా మారుస్తంది.
42. నీలి ఆకశాం ప్పాజెక్ ో - ఇది a వికేంత్రదీకృర స్మషల్ మీడియా అనువ్ర తనం; అభివ్ృదిి చేయబడింది
సమాంరరంగా Twitterక (ఇపుప డు అంటారు X); దావ రా త్రపారంభించబడింది 2019లో ాక్స్ ోరేట ;
అది త్రపామాణీకరంచబడిన రవ్యణా (AT) త్రపోటోకాల్ ఆధారంగా; BlueSky త్రపస్తరం ఆహావ న కోడ్్‌ల
దావ రా ఎంప్లక చేసిన సమూహానిి మాత్రరమే చేరడానికి అనుమతిస్తంది.
43. సూరర్జ కాండక్త ోవిీ - ఇటీవ్ల ఒక అధా యనం గది-ఉష్ణణత్రగర సూపర్ కండక టర్ యొకక అవ్కాశానిి
సూచించింది; సూపర్ కండకివిటీ ట అంటే విదుా త్ త్రపవ్యహానికి స్నాి లేదా దాదాపు స్నాి
నిరోధకర; చాలా రకక వ్ ఉష్ణణత్రగరల వ్దద గమనించబడింది, సంపూర ణ స్నాి కి దగ ారగా ఉంటుంది;
లక్ష్ణాలు: జీరో రసిసెన
ట ట , పరె క్స్ ట డయామాగ్ని టిజం, అయసాక ంర క్షేత్రాల బలమైన వికర షణ,
మీసి ర్ త్రపభ్యవ్ం-సూపర్ కండకింగ్ ట పరవ్ర తన సమయంలో అయసాక ంర క్షేత్రానిి
బహిషక రంచడం; అప్ల ికేషనుి: క్కి త త్రపసారం, రవ్యణా, శాక్ట్స్పయ
త పరశోధన, MRI యంత్రాలు మరయు
మాే ివ్ ర్బళ ిలో ఉపయోగించబడుత్యంది. గది ఉష్ణణత్రగర సూపర్ కండకివిటీ ట యొకక త్రపాముఖా ర:
స్లభంగా చేరుకోగల ఉష్ణణత్రగరల వ్దద సూపర్ కండకివిటీని ట సాధించడం, రకక వ్ ఖరుి తో వివిధ
పరత్రక్మలలో రూపాంరర పురోగతి. సవ్యళ్ళి: మరంర సంకిష ట న పదారాథలు, సంశే ిషణ చేయడం
ి మై
మరయు ్‌సిరీ
థ కరంచడం కషం
ట .
44. ఫుకుషిమా ర్ఫడియోధార్పె క నీటి విడుదల - జపాన ఫుకష్మా అణు కరామ గారం నుండి
కలుష్రమైన న్సటిని సముత్రదంలోకి విడుదల చేసింది; 2011 భూకంపం మరయు స్నామీ యొకక
ఉప ఉరప తిత అయిన న్సటిని టోకోా ఎలక్ట్కిక్స్ట పవ్ర్ కంపన్స (TEPCO) అధునారన ల్చకివ డ్ త్రపాసెసింగ్
సిసమ్ట (ALPS) ఉపయోగించి శు్‌దిి చేస్తంది; ఇది అనక రేడియోధారమ క పదారాథలను తొలగించింది
కాన్స త్రటిటియం కాదు; త్రటిటియం ఏకాత్రగర అంరరాాతీయ త్రపమాణాలక లోబడి ఉందని
పేర్కక నాి రు; IAEA ఆమోదం తెల్చప్లంది; జపాన 30 సంవ్రట రాలక పైగా న్సటిని విడుదల
చేయాలని, రేడియేషన్‌ను పరా వేక్షించాలని మరయు త్రపభ్యవిర మరట ా కారులక పరహారం
ఇవ్యవ లని యోచిస్మత ంది.
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence
45. G20- AMR: - ఢిల్లల డిక లర్ఫషన్ కట్టోబాట్టల: భ్యరరదేక్ంతో సహా G20 త్రపపంచ ఆరోగా వ్ా వ్సల
థ ను
బలోపేరం చేయడానికి, వ్న హెల్త విధానానిి అమలు చేయడానికి మరయు పరశోధన మరయు
అభివ్ృదిి (R&D) దావ రా యాంటీమైత్రకోబయల్ రసి్‌సెన
ట ట (AMR)ని ఎదురోక వ్డానికి
త్రపాధానా రనిస్తందని త్రపతిజ ప చేసింది; పరశోధన, ఇన్వె క్ష్న నివ్యరణ, యాంటీమైత్రకోబయల్
్‌స్పవ్య
ట ర్ష్ప
ా్‌ మరయు వైదా పరమైన త్రపతిఘటనలక సమానమైన త్రపాపా రను స్లభరరం చేయడం
దావ రా AMRకి త్రపాధానా ర ఇవ్వ డం; త్రపభురవ కారా త్రకమాలు- ఉచిర రోగనిరాిరణ సేవ్లు మరయు
కాయకల్ప
46. శాాంి థా రూప్ భటాి గర్జ అవ్యర్లు- శాంతి సవ రూప భటాి గర్ అవ్యరుాలు భ్యరరదేక్ంలో
అత్యా ని ర బహుళ విాపన శాక్ట్స త పురసాక రాలు; CSIR వ్ా వ్సాథపకడు మరయు డైరక టర్ శాంతి
సవ రూప భటాి గర్ పేరు పటాటరు; సైనట అండ్ టకాి లజీలో అత్యా రతమ భ్యరతీయ పనిని
గుర తంచడం ఈ అవ్యరుాల లక్ష్ా ం; SSB బహుమత్యలు, త్రపతి విలువైనది వ్దద రూ 5,00,000, ఉనాి యి
త్రపదానం చేశారు వ్యర షకంగా; అర హర కోసం ది అవ్యరుా కల్చగి ఉంటుంది భ్యరతీయుడు పౌరులు
నిమగి మై ఉనాి రు లో పరశోధన సైనట యొకక
ఏదైనా రంగం మరయు సాంకేతికం పైకి క ది
వ్యస్ట 45, తో భ్యరర విదేీ పౌరులు (OCI) మరయు భ్యరరదేక్ంలో పనిచేస్తని భ్యరతీయ
మూలాల వ్ా కత లు (PIO) కూడా అరుహలు. (CSIR, 1942లో సా
్‌ థ ప్లంచబడింది, ఉంది ది అతిపదద
పరశోధన మరయు అభివ్ృదిి సంస థ లో భ్యరరదేక్ం, తో a న్వటవ ర్క యొకక ాతీయ
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence

త్రపయోగశాలలు, చేరువ్ కేంత్రదాలు, మరయు యూనిటుి అంరటా ది దేక్ం. ఇది పనిచేస్తంది వ్ంటి
ఒక సవ యంత్రపతిపతిత క్రీరం సైనట అండ్ టకాి లజీ మంత్రతిరవ శాఖ నిధులు సమకూరి ంది.)
47. అాంతర్పక్ష్ శిధిలాలు - ఆక్ట్సేల్చ
ట యన తీరంలో కనుగొనబడిన అంరరక్ష్ శిధిలాల యొకక
అనియంత్రతిర రీ-ఎంత్రటీ ISRO యొకక PSLVకి చెందినది; అంటే భూమి చుటూట తిరుగుత్యని
అవ్యంఛిర పదార థం; సవ్యళ్ళి: ాకిడి త్రపమాదం, ఉపత్రగహ నషం
ట , వోా మగాముల భత్రదర, సేప స్్‌త్రకాఫ్ ట
దీరాఘయువు, పరమిర కక్ష్ా స థ ం మొదలైనవి; అంరరక్ష్ శిధిలాలతో సహా అంరరక్ష్ వ్స్తవులను
్‌ ల
పరా వేక్షించడానికి ISRO యొకక NETRA; 2024లో UN ఔటర్ సేప స్ రగుా లేషన కింద అంరరక్ష్
శిధిలాల సమసా ను చేపటబో ట తోంది; కెసర్
ి సింత్రోమ్- అంరరక్ష్ శిధిలాల ఘర షణల గొలుస్
త్రపతిచరా ాకిడి త్రపమాదాలను పంచుత్యంది.
48. ఆరతయ L1 మిషన్- ఇప్ర ఆదిరా L1 మిషన్‌ను త్రపారంభించింది- PSLV C57ని ఉపయోగించి
భ్యరరదేక్పు మొదటి స్మలార్ మిషన; ఉంచబడుత్యంది (చేరుకంది పై జనవ్ర 6 వ్ 2024) వ్దద 1.5
మిల్చయన కిలోమీటరుి లో వ్ృాత నిి కక్ష్ా (లాత్రగాంజియన పాయింట 1 (L1) సూరుా డు మరయు
భూమి మధా ); ISRO యొకక రండవ్ ఖగోళ శాక్ట్స త అబరే ా వ టరీ-్‌కాిస్ మిషన రరావ ర ఆక్ట్స్మటశాట (2015);
ఆెకి ట - సూరుా ని త్రపవ్ర తన, దాని రేడియేషన, వేడి, కణ త్రపవ్యహం మరయు అయసాక ంర క్షేత్రాలు
ా వ్
మరయు అవి భూమిని ఎలా త్రపభ్యవిరం చేసాతయన దాని గురంచి లోతైన అవ్గాహన పొందడం.
(జనవ్ర 7, 2024 నాటికి L1 పాయింట్‌కి చేరుకంటుంది)
49. చాంప్దన్ 3- భ్యరరదేక్ం యొకక మూడవ్ది చంత్రదుడు మిషన మరయు రండవ్ త్రపయరి ం వ్దద
సాధించడం a మృదువైన లాా ండింగ్; త్రపారంభించబడింది పై జ్యలై 14, 2023 LVM-IIIని
ఉపయోగించి; చంత్రదుని దక్షిణ ధృవ్ం మీద సాఫ్ ట లాా ండ్ అయింది; భ్యగాలు త్రపొపలన
ష మాడ్యా ల్,
లాా ండర్ మాడ్యా ల్ (విత్రకమ్) మరయు రోవ్ర్ మాడ్యా ల్ (త్రపాపన); చంత్రదన 2 యొకక
ఆరై టర్
ఉపయోగించబడుత్యంది; త్రపధాన పరశోధనలలో ఆక్ి రా కరమైన చంత్రద ఉపరరల ఉష్ణణత్రగరలు
మరయు సలె ర్, అలూా మినియం, కాల్చయ
ష ం, ఇనుము మొదలైన మూలకాల నిరాిరణ ఉనాి యి;
చంత్రదయాన-4, LUPEX, XPoSat, NISAR, వ్ంటి భవిషా త్ అంరరక్ష్ కారా త్రకమాలక త్రపేరణ గగనాా న,
శుత్రకయాన 1, మరయు SPADEX (చంత్రదయాన-4, లక్ష్ా ంతో కోసం చంత్రదుడు నమూనా తిరగి మరయు
రోవ్ర్ అనవ షణ.)
50. ఆస్ట్రోశాట్- ఇత్రస్మ ఆక్ట్స్మటశాట, త్రపయోగించారు లో 2015, కల్చగి ఉంది గుర తంచబడింది పైగా 600 గామా-రే
పేలుళ్ళి; గామా-రే పేలుళ్ళి భ్యరీ నక్ష్త్రాల మరణానిి లేదా న్యా త్రటాన నక్ష్త్రాల విలీనాలను
సూచిసాతయి; ఖగోళ శాక్ట్సాతనికి అంకిరమైన మొదటి భ్యరతీయ ఉపత్రగహం; ఆక్ట్స్మటశాట్‌లోని కాడిమ యం
జింక్స్ టలుా ర్బడ్ ఇమేజర్ (CZTI) గుర తంపులక బ్ధా ర వ్హిస్తంది.; AstroSat, ఐదేళ ి డిజైన జీవిానిి
మించిపోయింది; గామా-రే పేలుళ్ళి అరా ంర క్కివ్ంరమైనవి,
త ఎకక వ్ క్కినిత విడుదల చేసాతయి లో
సెకనుి కంటే ది సూరుా డు చేస్తంది లో దాని మొరతం జీవిరకాలం; ఆక్ట్స్మటశాట-2, ది వ్యరస్డు క
ఆక్ట్స్మటశాట, ఉంది భ్యరరదేక్ం యొకక రండవ్ అంరరక్ష్ అబరే
ా వ టరీ మిషన పండింగ్్‌లో ఉంది.
51. దక్ష్ టెలిర్ ప్- దక్ష్ ఉంది a త్రపతిపాదించారు ్‌సల
థ ం మిషన క గుర తంచడం ఎక్స్ట -రే మరయు గామా
కిరణం పేలుళ్ళి లో ఆకాక్ం. ది మిషన రడీ కల్చగి ఉంటాయి యొకక రండు ఉపత్రగహాలు లో
రకక వ్ భూమి భూమధా రేఖ కక్ష్ా లు, పై ఎదురుగా వైపులా భూమి యొకక . ఉపత్రగహాలు రడీ
అమరాి ల్చ మూడు రకాల సెనాట రుి, నుండి క్కి తపరధిని కవ్ర్ చేస్తంది 1 keV నుండి > 1 MeV.
52. చిని ర ఉరప్గహ ప్పార్ాంభాంచాండి వ్యహనాం- SSLV-D2 ఉంది విజయవ్ంరంగా
త్రపారంభించబడింది; అభివ్ృదిి చేయబడింది దావ రా ఇత్రస్మ; త్రపారంభించండి సామర థా ం- త్రధువ్
కక్ష్ా క 500 కిలోత్రగాములు, భూమి యొకక ఉపరరలంపై 500 కి.మీ మరయు సన సింత్రకోనస్ పోలార్
ఆరై ట్‌లోకి 300-కి.మీ పేలోడ్; SSLV యొకక ముఖా లక్ష్ణాలు రకక వ్ ఖరుి తో, రకక వ్ మలుపు
తిరే సమయం, బహుళ ఉపత్రగహాలక అనువుగా ఉండే సౌలభా ం, కనిష ట త్రపయోగ మౌల్చక
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence
సదుపాయాల అవ్సరాలు (ఇత్రస్మ యొకక వ్ర్క ్‌హోర్ట PSLV కోసం 6 న్వలలు మరయు 600 మంది
వ్ా కత లతో పోల్చసేత ఒక వ్యరంలో ఒక చిని బృందం సమీకరంచడం) మొదలైనవి.
53. హైపర్్‌లూప టెకి లజీ - యూరోప్లయన హైపర్్‌లూప వీక్స్ 2023లో IIT మత్రదాస్ బృందం ఆవిషక ర్
మెరసింది; సాక టాిండ్్‌లోని ఎడిన్‌బర్లో
ా్‌ జరగిన పోటీలో వివిధ అవ్యరుా విభ్యగాలోి నామినట
చేయబడిన ఏకైక నాన-యూరోప్లయన జటుట; టీమ్ లీడ్, Mr. సిదాింత్ పటోలే, త్రపయాణ సమయానిి
30 నిమిషాలక రగి ాంచే లక్ష్ా ంతో చెనైి మరయు ెంగళూరు మధా 350 కి.మీ-పొడవు హైపర్్‌లూప
కారడార్ కోసం త్రపణాళికలను పంచుకనాి రు; IIT మత్రదాస్్‌లో 400మీటర ి హైపర్్‌లూప పరీక్ష్
సదుపాయం కొనసాగుత్యని నిరామ ణం; 2013లో ఎలోన మస్క త్రపతిపాదించిన, హైపర్్‌లూప ఒక
అక్ట్లాట-హై-స్పప డ్ త్రగౌండ్ రవ్యణా వ్ా వ్స థ ఉపయోగించి స్పలు గొటాటలు మరయు పాా డుి కోసం
త్రపయాణీకడు మరయు సరుక; త్రపయోజనాలు వ్యావ్రణ-రటస థ ఆపరేషన, రగి ాన ోర్-టు-ోర్
త్రపయాణ సమయం మరయు రకక వ్ క్కి త వినియోగంతో అతి-అధిక వేగం; హైపర్్‌లూప వ్యకూా మ్
టూా బ్‌లు లేదా లూప్‌ల లోపల అధిక వేగంతో పాడ్్‌లను ముందుక తీస్కెళ ిడానికి మాగ్ని టిక్స్
లెవిటేషన మరయు వ్యయు పీడనానిి ఉపయోగిస్తంది. వ్ర ాన హైపర్్‌లూప, హైపర్్‌లూప TT
మరయు యూరోప్లయన మరయు కెనడియన కంపన్సల కనాట ర టయం త్రపధానమైనవి త్రకీడాకారులు;
ఆంద్యళనలు మరయు సవ్యళ్ళి- ఆరోగా సమసా లు, ఘర షణ త్రపమాదాలు, పాడ్ భత్రదర మరయు
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence

సొరంగం ఒతితడి రగి ాంచడం; NITI ఆయోగ్ యొకక సిఫారుట యొకక హైపర్్‌లూప సాధా ర లో
భ్యరరదేక్ం, పరీల్చస్తనాి రు విదేీ సహకారాలు మరయు సవ దేీ R&D;
54. బాయ టరీ ఎనరీ ్ ర స్ ో ర్ఫ్ సిథమ్
ో - కేంత్రద మంత్రతివ్ర ాం వ్యబిల్చటీ గాా ప ఫండింగ్ (VGF) కోసం
స్పక మ్్‌ను ఆమోదించింది బ్ా టరీ ఎనరీ ా ్‌స్మటరేజ్ సిసమ్
ట ట (BESS) అభివ్ృదిి కోసం; త్రపభురవ ం 40%
వ్రక వ్యబిల్చటీ గాా ప ఫండింగ్ (VGF) అందిస్తంది; పరశుత్రభమైన, విక్వ సన్సయమైన మరయు
సరసమైన విదుా త్ కోసం పునరుాప దక క్కిని
త ఉపయోగించుకన లక్షాా లు; వినియోగదారుల
త్రపయోజనాల కోసం పంప్లణీ కంపన్సలక (డిసక మ్్‌లు) కన్సస 85% BESS త్రపాజెక్స్ ట సామర థా ం
కేటాయించబడింది; లక్ష్ా ం: 2030-31 నాటికి 4,000 MWh BESS త్రపాజెకటలను అభివ్ృదిి చేయడం
లక్ష్ా ం; టార ాట లెవ్లైజ్ా కాస్ ట ఆఫ్ ్‌స్మటరేజ్ (LCoS) రూ. ఖరుి తో కూడిన గరష ట విదుా త్ డిమాండ్
నిరవ హణ కోసం kWhకి 5.50-6.60.
55. ప్థ్ బ్ టైఫస్ వ్యయ ధి - ఇటీవ్ల్చ కేస్లు కనుగొనాి రు లో కేరళ; కారణమైంది దావ రా- ఓరయంటియా
స్త్యట గముష్ బ్కీరయా;
ట స్మకిన చిగ ార్ట (లారావ పురుగులు) కాటు దావ రా వ్యా ప్లస్తంది; లక్ష్ణాలు:
జవ రం, రలనొప్లప , క్రీర నొపుప లు, దదుదరుి మరయు ఎసాి ర్ (కాటు త్రపదేక్ంలో ముదురు సాక బ);
త్రపధానంగా ఆేి యాసియా, ఇంోనష్యా, చైనా, జపాన, భ్యరరదేక్ం మరయు ఉరతర
ఆక్ట్సేల్చ
ట యాలోని త్రగామీణ త్రపాంాలోి; చికిరట చేయకపోతే అవ్యవ్ వైఫలా ం, రక తత్రసావ్ం మరయు
మరణానికి దారతీయవ్చుి ; టీకా అందుబ్టులో లేదు; ఇది వ్ా కి త నుండి వ్ా కికిత వ్యా ప్లంచదు; వ్యా ధి
భ్యరంలో కన్ససం 25% ఉని హాట్‌సాప ట్‌లలో భ్యరరదేక్ం ఒకటి.
56. సూరర్జ స్లల మూన్ - ఆగష్టట 30, 2023న సూపర్ ్‌బూి మూన్‌తో రాత్రతి ఆకాశానిి త్రపకాశింపజేసే అరుదైన
సంఘటన; చివ్రగా 2009లో సంభవించింది మరయు రదుపరది 2037లో ఊహించబడింది;
సూపర్్‌మూన: చంత్రదుడు పదగా
ద మరయు త్రపకాక్వ్ంరంగా కనిప్లసాతడు క దగ ారగా అమరక తో భూమి
(పరజీ); న్సలం చంత్రదుడు: రండవ్ పూర త చంత్రదుడు లో a న్వల; త్రపభ్యవ్ం: మైనర్ అలల
హెచుి రగుాలు, కాని సాధారణంగా కాదు ముఖా మైనది చాలు క కారణం త్రపధాన ఆటంకాలు; కాదు
న్సలం లో రంగు: రండవ్ పౌర ణమికి సాంత్రపదాయ పదం; రంగు మారదు.
57. మోనోక్లలనల్ యాాంీబాడీస్ - ఆక్ట్సేల్చ
ట యా నుండి నిపా వైరస్్‌ను ఎదురోక వ్డానికి భ్యరరదేక్ం
మోనోకోన
ి ల్ యాంటీబ్డీ మోాదులను కోరంది; త్రపయోగశాలలో రయారు చేయబడిన త్రపోటీనుి
సహజ త్రపతిరోధకాలు వ్లె పనిచే్‌సాతయి; ఒకే రోగనిరోధక కణం (B సెల్) యొకక ్‌కోన ి ట , ఉరప తిత
చేస్తంది ఒకేలా త్రపతిరోధకాలు; అరా ంర నిరష ద ,ట లక్ష్ా ంగా a త్రపతేా కంగా యాంటిజెన (వైరస్,
బ్కీరయా,
ట కాా నట ర్ సెల్); కాా నట ర్, ఆటో ఇమూా న వ్యా ధుల చికిరట లో ఉపయోగిసాతరు, మరయు
అంటువ్యా ధి వ్యా ధులు; (మోనోకోన ి ల్ యాంటీబ్డీస్: ్‌కోని లు
్‌ ఒక యాంటిజెన్‌క మాత్రరమే
బంధించడం. పాల్చకోన
ి ల్ యాంటీబ్డీస్: వివిధ రోగనిరోధక కణాల నుండి, బహుళ యాంటిజెన్‌లక
బంధించడం.) నిపా వైరస్: జ్యనోటిక్స్, జంత్యవుల నుండి సంత్రకమిస్తంది (పండు గబిై లాలు) క
మానవులు; RNA వ్ల ి కలుగుత్యంది వైరస్, Paramyxoviridae కటుంబం, Henipavirus ాతి; 1998-
1999లో మలేష్యా మరయు సింగపూర్్‌లో మొదటి వ్యా ప్లత; వ్యా ప్లత: దావ రా పండు గబిై లాలు, సహజ
జలాక్యం అతిధేయలు కోసం నిపాహ్ మరయు హెంత్రడా వైరస్ి; లక్ష్ణాలు- జవ రం, రలనొప్లప ,
మగర, గందరగోళం, కోమాతో ఎన్వట ఫాల్చటిక్స్ సింత్రోమ్; మరణాల రేటు 40% నుండి 70% వ్రక
ఉంటుంది; టీకా- ఆమోదించబడిన వ్యా కిట న లేదు
58. నోబ్మల్ బహుమతులు - భౌతిక శాక్ట్సం త : త్రగహీరలు: ప్లయరీ అగోసిన్స ట , ఫెరనక త్రౌజ్, అని
ఎల్'హుల్చయ
ి ర్ అచీవ్్‌మెంట: పదార థంలో ఎలక్ట్కాటన డైనమిక్స్ట ్‌ను అధా యనం చేయడానికి కాంతి
యొకక అటోసెకండ్ పల్ట ్‌ను ఉరప తిత చేసే త్రపయోగారమ క పదత్య ి లు; కెమిక్ట్స్ప:ట త్రగహీరలు: మౌంగి జి.
బ్వెండి, లూయిస్ ఇ. త్రబూస్, అలెకీట ఐ. యెకిమోవ్; డిసక వ్రీ: కావ ంటం చుకక ల ఆవిషక రణ
మరయు సంశే ిషణ, నానోటకాి లజీ మరయు లైటింగ్ అప్ల ికేషన్‌లను త్రపభ్యవిరం చేస్తంది.
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence
ఫిజియాలజీ లేదా మెడిసిన: త్రగహీరలు: కటాల్చన కారకో, త్రడ్య వీసామ న; సహకారం: COVID-19కి
వ్ా తిరేకంగా సమర థవ్ంరమైన mRNA వ్యా కిట న్‌ల అభివ్ృదిని
ి త్రపారంభించే ఆవిషక రణలు.
59. మలేర్పయా వ్యయ క్త్ న్ (మాయ ప్టిక్్ – M/ R21)- WHO R21/Matrix-M మలేరయా వ్యా కిట న్‌ని ఆక్స్ట ్‌ఫర్ ా
విక్వ విదాా లయం మరయు స్పరం ఇన్‌సి్‌ టూ
ట ా ట ఆఫ్ ఇండియా అభివ్ృదిి చేసింది; మాా త్రటిక్స్ట -M
సహాయకడు (అడుావ్యంట అనది టీకా పదారాినిి మెరుగుపరుస్తంది రోగనిరోధక త్రపతిసప ందన;),
ఉదభ వించింది నుండి చిలీ కివ లాిా సపోనారయా చెటుట ెరడు, ఉంది ఉపయోగించబడిన లో
R21/మాా త్రటిక్స్ట - M; WHO నివేదించారు 247 మిల్చయన మలేరయా కేస్లు లో 2021; అధిక వ్యా ప్లత లో
ఉషమ ణ ండల దేశాలు, తో నైజీరయా, DRC, టాంానియా మరయు నైజర్ గణన్సయమైన మరణాల
రేటును కల్చగి ఉనాి యి; WHO R21/Matrix-M మరయు RTS,S/AS01 వ్యా కిట న్‌లను సిఫారుట చేస్తంది;
మిరమైన మరయు అధిక P. ఫాల్చట పరమ్ త్రటానిట మ షన ఉని త్రపాంాలోిని ప్లలల
ి పై దృష్ ట పటం
ట డి;
ఎల్చమినషన వ్యా హాలు: WHO త్రపపంచ సాంకేతిక వ్యా హం లక్షాా లు వ్దద రగి ాంచడం సంఘటన
మరయు మరణము రేటుి వ్దద దావ రా కన్ససం 90% దావ రా 2030; భ్యరరదేక్ం యొకక ాతీయ
ముసాయిదా కోసం మలేరయా ఎల్చమినషన (2016-2030) మరయు మలేరయా
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence

ఎల్చమినషన రీసెర్ి అలయనట -ఇండియా (మెరా-ఇండియా) త్రపపంచ త్రపయాి లక ద్యహదం

చేస్తంది. (మలేరయా- కారణమవుత్యంది: అనాఫిల్చస్ ద్యమల దావ రా సంత్రకమించే ్‌పాిస్మమ డియం
పరాని జీవి; ాత్యలు: P. ఫాల్చట పరమ్ (అరా ంర త్రపాణాంరకం), P. వైవ్యక్స్ట (ఆత్రఫికా వెలుపల
ఆధిపరా ం), P. మలేరయా, P. ఓవేల్, P. నోలెసి; లక్ష్ణాలు: తేల్చకపాటి (జవ రం, రలనొప్లప ),
తీత్రవ్మైన (అలసట, గందరగోళం, మూరఛ లు, శావ స తీస్కోవ్డంలో ఇబై ంది).)
60. దెయయ ాం కణాం- శాక్ట్స తవేరతలు కల్చగి ఉంటాయి ఇటీవ్ల గుర తంచబడింది ఇవి అంత్యచికక ని
న్యా త్రటినోలు, అందించడం a కొరత ఘోస్ ట పార టకల్ట అన అవ్ర్ గ్నలాకీట యొకక అర థం; చిని దెయా ం
కణాలు, న్యా త్రటినోలు, అరుదుగా సంకర షణ చెందుాయి, అంత్యచికక నివి, విభిని త్రపత్రకియల
నుండి ఉదభ వించాయి, త్రీక చిహి ం ν (ను)గా సూచించబడాయి; లెపాటన కటుంబంలో భ్యగం
(ఎలక్ట్కాటనుి, మూా యానట , టౌ పార టకల్ట ్‌తో); విదుా త్ ఛార్ ా లేదు, చాలా చిని త్రదవ్ా రాశి, నమమ క్కా ం
కాని సమృదిగా ి (త్రపతి సెకనుక 100 త్రటిల్చయనుి క్రీరం గుండా వెళ్ళత్యంది), గురుావ కర షణ మరయు
బలహీన క్కితో
త మాత్రరమే సంకర షణ చెందుత్యంది, వివిధ రుచులు, త్రదవ్ా రాశి మరయు క్కత లలో
ఉంటాయి; కావ ంటం సిదాింరంలో యాంటీపార టకల్: త్రపతి కణం ఒకే త్రదవ్ా రాశితో వ్ా తిరేక ఛారీ ాలతో
కూడిన యాంటీపార టకల్్‌ను కల్చగి ఉంటుంది. ఉదాహరణ: పాజిత్రటాన అనది ఎలక్ట్కాటన యొకక
యాంటీపార టకల్.
61. స్సాోర్జస్షిప్ - ్‌సాటర్్‌ష్ప మరయు సూపర్ హెవీ సమిష్గా ట SpaceX యొకక రదుపర-రరం త్రపయోగ
వ్ా వ్సను థ ఏరప రుసాతయి; భూమి యొకక కక్ష్ా , చంత్రదుడు, అంగారక త్రగహం మరయు వెలుపలక
సిబై ంది మరయు కారోా మిషన ి కోసం రూపొందించబడింది; ్‌సాటర్్‌ష్ప వోా మనౌక: 50మీ ఎత్యత, 9మీ
వెడలుప , పేలోడ్ సామర థా ం 100-150 టనుి లు; రాపర్ట వ్యకూా మ్ (RVac) ఇంజినుి మెరుగుపరుసాతయి
సమర థర లో ్‌సల
థ ం పదద విసతరణ ముకక తో; ్‌సాటర్్‌ష్ప సంభ్యవ్ా ర: పూర తగా పునరవ నియోగ మోడ్్‌లో
150 మెత్రటిక్స్ టనుి ల వ్రక పేలోడ్, 250 మెత్రటిక్స్ టనుి ల ఖరుి ; వివిధ అంరరక్ష్ మిషన ి కోసం
క్కివ్ంరమైన
త మరయు బహుముఖ త్రపయోగ వ్ా వ్సను థ సూచిస్తంది .
62. డీప్స్ఫేక్్ - డీప్‌ఫేక్స్ వీడియోలు, AI ఉపయోగించి సృష్ం
ట చబడాాయి; జనరేటర్ మరయు వివ్క్ష్రతో
కూడిన జనరేటివ్ అడవ రట రయల్ న్వట్‌వ్ర్క ్‌ల (GANలు) దావ రా రూపొందించబడింది; అనుకూల
అప్ల ికేషనలో
ి వ్యయిస్ పునరుదర
ి ణ, హిసాటరకల్ ఫిగర్ రత్రకియేషన మరయు మెడికల్ క్ట్టైనింగ్
ఉనాి యి; ఆంద్యళనలు: నకిలీ వ్యర తలను వ్యా ప్లత చేయడం, ఎనిి కలను త్రపభ్యవిరం చేయడం,
బ్
్‌ ి క్స్్‌మెయిల్ చేయడం, ఏకాభిత్రపాయం లేని కంటంట సృష్;ట గుర తంపు పదత్య
ి లు: విజువ్ల్/ఆడియో
అసిర థ ర రనిఖీలు, రవ్ర్ట ఇమేజ్ సెర్ి , AI-ఆధారర విశే ిషణ; గో ్‌ బ
ి ల్ అత్రపోచ్‌లు: EU కోడ్ ఆఫ్
త్రపాకీస్, ఫోర్ట యాక్స్ ట, చైనా డీప సింథసిస్ రగుా లేషన; భ్యరరదేక్ంలో నిరష
ట US డీప్‌ఫేక్స్ టాస్క ద ట
డీప్‌ఫేక్స్ నిబంధనలు లేవు, IT చటం ట , శిక్షాసమ ృతి వ్ంటి ఇపప టికే ఉని చటాటలపై ఆధారపడుత్యంది
కోడ్, సమాచారం రక్ష్ణ చటం ట . (లోతైన నకిలీ కల్చగి ఉంటుంది ఇచిి పుచుి కోవ్డం మరయు
మానిపుా లేషన; మారె ంగ్ చేయదు AI ఉపయోగించండి, మారప డిని మాత్రరమే ఉపయోగిస్తంది)
63. కర్బ న్ థాంప్గహాంచు నిలా సాాంకేికాం- ది UK త్రపభురవ ం పునరుదాఘటిస్తంది నిబదర
ి క కారై న
పటుటకోవ్డం మరయు నికర-స్నాి ఉదాారాల కోసం నిలవ (CCS). CCS CO2 ఉదాారాలను రగి ాంచడం
లక్ష్ా ంగా పటుటకంది పారత్రశామిక త్రపత్రకియలు మరయు శిలాజం నుండి ఇంధనం దహనం; రండు
త్రపాథమిక విధానాలు: పాయింట-స్మర్ట CCS (పటుటకోవ్డం వ్దద ఉరప తిత సైటుి) మరయు డైరక్స్ ట ఎయిర్
కాా పి ర్ (ఉదాారమైన CO2ని తొలగించడం); ఇటీవ్ల్చ UK కారా త్రకమాలు పాయింట-స్మర్ట CCSపై దృష్ ట
సారంచాయి, ఇందులో కాా పి ర్, కంత్రపషన, రవ్యణా మరయు జియోలాజికల్ ఫారేమ షన్‌లలోకి
ఇంజెక్ష్న; అప్ల ికేషనుి- కారై న కోసం ఖనిజీకరణ నిలవ , ఉరప తిత యొకక సింథటిక్స్ ఇంధనాలు, వ్య డు
లో త్రీన్‌హౌస్్‌లు, మరయు పొడి మంచు ఉరప తిత; భ్యరరదేక్ం దాని ాతీయంగా నిర ణయించిన
సహకారానికి అనుగుణంగా 2030 నాటికి దాని GDP యొకక ఉదాారాల తీత్రవ్రను 45% రగి ాంచడానికి
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence
కటుటబడి ఉంది .
64. నూర్లిాంక్- USFDA ఆమోదం కోసం న్యా రాల్చంక్స్ యొకక మెదడు-కంపూా టర్ ఇంటరేె స్ (BCI)
వైదా సంబంధమైన త్రపయాి లు; ్‌సాథప్లంచబడింది లో ఎలోన మస్క మరయు ఇంజన్సర ిచే 2016;
అమరి గల BCI మానవ్ మెదడు మరయు బ్హా పరకరాల మధా త్రపరా క్ష్ సంభ్యషణను
అనుమతిస్తంది, ఇందులో ఎలక్ట్కోడ్
ట లతో
్‌ కూడిన చిప్‌ను క్క్ట్సచి
త కిరట దావ రా అమరి డం
జరుగుత్యంది; వికలాంగ రోగులక సహాయం చేయడం, దృష్ని ట పునరుదరి ంచడం మరయు
పరకరాలక న్యా రల్ సిగి ల్ త్రపసారానిి త్రపారంభించడం; ఆలోచనలతో పరకరాలను
నియంత్రతించడం, నాడీ కారా కలాపాలను పునరుదర ి ంచడం మరయు నాడీ సంబంధిర
పరసిత్య
థ లను నయం చేయడం లక్షాా లు.
65. శాా థక్లశ అనారోగయ ాం, చైనా- WHO చైనా నుండి వివ్రణారమ క నివేదికను అభా ర థంచింది; వ్యా ప్లత,
బహుశా దీనివ్ల ి సంభవించవ్చుి మైకోపాిసామ నుా మోనియా, త్రపదరశ నలు ఒక అసాధారణంగా
వేగవ్ంరమైన వ్యా ప్లత మధా ప్లలలు
ి నుండి అకోబట ర్ మధా లో; చైనాలో దూరం పాటించడం,
అనారోగా ంగా ఉని పుప డు ఇంటోిన ఉండడం, పరీక్ష్లు చేయడం, ముస్గు ధరంచడం,
వెంటిలేషన చేయడం మరయు చేత్యలు కడుకోక వ్డం వ్ంటి చరా లను WHO సిఫారుట చేస్తంది;
మైకోపాిసామ నుా మోనియా నుా మోనియా, త్రబోనైక టిస్ మరయు ఫారంగైటిస్ వ్ంటి శావ సకోక్
ఇన్వె క్ష్నక
ి కారణమవుత్యంది; లక్ష్ణాలు జవ రం, దగుా, గొంత్య నొప్లప , రలనొప్లప , అలసట మరయు
కండరాల నొపుప లు; వ్యా ప్లత దావ రా శావ సకోక్ బిందువులు, కూడా దావ రా లక్ష్ణం లేని వ్ా కత లు, తో
a ఉని ర త్రపమాదం లో
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence

రదీద సెటిం ట గులు; రోగ నిరాిరణలో ్‌కినికల్

ి అసెస్్‌మెంట, రక త పరీక్ష్లు, కఫ పరీక్ష్లు మరయు ఛాతీ
ఎక్స్ట -కిరణాలు ఉంటాయి; యాంటీబయాటిక్స్ట (మాత్రకోలైడ్ట , టత్రటాసైకినట ి లేదా ్‌ఫోిరోకివ నోలోనట )
మరయు సహాయక సంరక్ష్ణతో చికిరట .
66. చికున్స్గునాయ వ్యయ క్త్ న్- USA FDA త్రపపంచంలోని మొటమొ ట దటి చికన్‌గునాా వ్యా కిట న్‌ని
ఆమోదించింది, దీనికి Ixchiq అని పేరు పటాటరు; Valneva చే అభివ్ృదిి చేయబడింది; కండరాలలోకి
ఒకే మోాదు ఇంజెక్ష్న్‌గా నిరవ హించబడుత్యంది; ఒక త్రపరా క్ష్, బలహీనమైన కల్చగి సంసక రణ:
Telugu యొకక ది చికన్‌గునాా వైరస్, సంభ్యవ్ా ంగా కల్చగిస్తంది తేల్చకపాటి లక్ష్ణాలు;
ఆమోదించబడింది కోసం వ్ా కత లు 18 సంవ్రట రాలు మరయు పదది ద వ్దద పరగిన త్రపమాదం
యొకక బహిరంగపరచడం క ది వైరస్; ది ాతీయ వెక టర్ పుటిం ట ది వ్యా ధి నియంత్రరణ కారా త్రకమం
(NVBDCP) లో భ్యరరదేక్ం చిరునామాలు వెక టర్-బోర్ి వ్యా ధులు, సహా చికన్‌గునాా . (చికన్‌గునాా
అనది ద్యమల దావ రా సంత్రకమించే వైరల్ వ్యా ధి-కారణం జవ రం మరయు తీత్రవ్మైన కీళ ి నొపుప లు.
వ్యా ధి స్మకిన ఆడ ద్యమల దావ రా వ్యా ప్లస్తంది, త్రపధానంగా ఈడస్ ఈజిప్ల ట మరయు ఈడస్
ఆలోై ప్లక టస్. ఆత్రఫికా, ఆసియా మరయు అమెరకాలలో సాధారణం, ఇరర త్రపాంాలలో
అపుప డపుప డు వ్యా ప్లత చెందుత్యంది. చికన్‌గునాా క చికిరట లేదు; చికిరట రోగలక్ష్ణ ఉపక్మనంపై
దృష్ ట పడుత్యంది. నివ్యరణ కల్చగి ఉంటుంది ద్యమ నియంత్రరణ, త్రపా ఆరోగా ం చేరువ్, మరయు
తొలగించడం ద్యమ సంానోరప తిత త్రపదేశాలు.)
67. ప్రరాంచ జీవ్ ఇాంధనాం కూటమి- ఒక భ్యరత్ నరృరవ ంలో చొరవ్ ఏరప డింది వ్దద ది G20 శిఖరాత్రగ
సమావేక్ం లో కొరతది ఢిలీ;ి లక్షాా లు క త్రపభుావ లు, అంరరాాతీయ సంసలు
థ మరయు పరత్రక్మల
మధా సహకారం దావ రా జీవ్ ఇంధనాల స్పవ కరణను త్రపోరట హించడం; 19 దేశాలు మరయు 12
అంరరాాతీయ సంసలు థ GBAకి మదత్య ద ఇస్తనాి యి; జీవ్ ఇంధనాలు హైత్రోకారై న ఇంధనాలు
ఉరప తిత చేయబడింది నుండి సేంత్రదీయ విషయం (జీవించి ఉని లేదా ఒకసార జీవించి ఉని
పదార థం) లో a చిని ది కాలం; 3 రకాలు- ఘన, త్రదవ్, లేదా వ్యయు; జీవ్ ఇంధనాలను
త్రపోరట హించడానికి భ్యరతీయ కారా త్రకమాలు- ది త్రపధాన మంత్రతి JI-VAN యోజన, ఇథనాల్ ్‌ెం
ి డింగ్,
GOBAR DHAN పథకం, RUCO మరయు జీవ్ ఇంధనాలపై ాతీయ విధానం; ్‌గోబ ి ల్ ఇనిష్యేటివ్ట -
ససెన
ై ట బ్దల్ బయోమెటీరయల్ట , ససెన
ై ట బ్దల్ బయోఫ్యా ల్ట ఏకాభిత్రపాయం మరయు బోనుట త్రకోపై
రండ్ టేబ్దల్.
68. ప్ీన్ హైప్ోజన్ ప్రమాణాం- పునరుాప దకాలను ఉపయోగించి ఉరప తిత చేయబడిన హైత్రోజన త్రీన
హైత్రోజన; కొరత మంత్రతిరవ శాఖ & పునరుాప దకమైనది క్కి త కల్చగి ఉంది నిరవ చించబడింది (రండు
విదుా దివ శే ిషణ-ఆధారర మరయు బయోమాస్-ఆధారర హైత్రోజన ఉరప తిత పదత్య ి లు) త్రీన
హైత్రోజన బ్గా-ేట ఉదాారాలను కల్చగి ఉంటుంది (అంటే, న్సటి శుది,ి విదుా దివ శే ిషణ, వ్యయువు
శుదీకద రణ, ఎండెటడ ట ం మరయు కదింపు యొకక హైత్రోజన) కాదు మరంర కంటే 2 కిలొత్రగామ్ CO2
సమానమైన
/ kg H2; ది త్రీన హైత్రోజన ఉరప తిత త్రపాజెక్స్ల
ట్‌ పరా వేక్ష్ణ, ధృవీకరణ మరయు ధృవీకరణ కోసం
ఏజెన్సట ల గుర తంపు కోసం బూా రో ఆఫ్ ఎనరీ ా ఎఫిష్యెన్సట (BEE), విదుా త్ మంత్రతిరవ శాఖ నోడల్
అథారటీగా ఉంటుంది.
69. ప్ీన్ అమోె నియా- రమిళనాడులోని VOC పోర్ ట భ్యరరదేక్ంలో దిగుమతి చేస్కని మొదటి
ఆకపచి అమోమ నియాను నిరవ హిస్తంది; ఆకపచి అమోమ నియా ఉరప తిత చేయబడింది దావ రా
పునరుాప దక, కారై న రహిర పదత్య
ి లు. ఉరప తిత కల్చగి ఉంటుంది హైత్రోజన నుండి గాల్చ నుండి
న్సటి విదుా దివ శే ిషణ మరయు నత్రరజని. హేబర్ త్రపత్రకియ హైత్రోజన మరయు నైత్రటోజన్‌లను కల్చప్ల
అమోమ నియాను ఉరప తిత చేస్తంది. అమోమ నియా పునరుాప దక క్కికిత అనువైన రసాయన నిలవ గా
పనిచేస్తంది. న్సరు మరయు నత్రరజని మాత్రరమే ఉరప తిత చేసే జీరో-కారై న ఇంధనంగా
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence
ఉపయోగించవ్చుి . మెర్బన ఇంజిన ఉపయోగం కోసం సముత్రద పరత్రక్మలో సంభ్యవ్ా స్పవ కరణ.
ఎరువుల మొకక లలో బూడిద అమోమ నియాక త్రపరా క్ష్ త్రపాా మాి యం.
70. స్ోబల ల్ హెల్ు ప్ెట్- ఒాంటర్పతనాం- WHO ఒంటరరనానిి తీత్రవ్మైన త్రపపంచ ఆరోగా ముపుప గా
త్రపకటించింది; ఇది త్రపారంభించబడింది ఒక అంరరాాతీయ కమిషన క చిరునామా
ఒంటరరనం; పరగింది యొకక త్రపమాదాలు చిరతవైకలా ం మరయు హృదయ సంబంధ
వ్యా ధులు ఒంటర వ్ృదుిలలో, 5-15% మంది ౌమారదక్లో ఒంటరరనం అనుభవిస్తనాి రు .
71. కృప్ిమమైనర వ్ర్ షాం- ఢిలీి కల్చగి ఉంది త్రపణాళిక క త్రపేరేప్లంచు కృత్రతిమ వ్రాషలు క పోరాటం
పరుగుత్యనాి యి గాల్చ కాలుషా ం; మేఘం స్పడింగ్ సిలవ ర్ అయోడైడ్, పొటాష్యం అయోడైడ్
వ్ంటి పదారాథలను త్రపవేక్పటడ
ట ం దావ రా వ్ర షపాానిి పంచడానికి ఉపయోగించే కృత్రతిమ పదతి
ి
మరయు పొడి మంచు లోకి మేఘాలు; వేగవ్ంరం చేస్తంది ది సమేమ ళనం యొకక బిందువులు లో
త్రదవ్ మేఘాలు (హైత్రగోస్మక ప్లక్స్ ్‌ౌిడ్ స్పడింగ్) లేదా త్రపేరేప్లంచు మంచు ఉరప తిత లో supercooled
మేఘాలు (్‌గాిసియోజెనిక్స్ మేఘం విరతనాలు); ది రసాయనాలు లో ఉపయోగించబడింది మేఘం
స్పడింగ్ అందజేయడం వ్ంటి సమర థవ్ంరమైన మేఘం సంక్షేపణం కేంత్రదకాలు (CCN) లేదా మంచు
కేంత్రదకాలు, త్రపచారం చేస్మత ంది అవ్పారం; త్రపయోజనం- కరువు త్రపభ్యవ్యనిి రగి ాంచడం, అడవి
మంటలను నివ్యరంచడం, అవ్పారం పరగడం మరయు గాల్చ నాణా రను పంచడం; లో a మేఘం
స్పడింగ్ త్రపయోగం లో ష్ణలాపూర్ నగరం, అకక డ ఉంది ఒక 18% బంధువు మెరుగుదల లో వ్ర షపారం.
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence

72. S&T PRISM ప్ప్టప్గామ్- PRISM (వ్ా కత లు, ్‌సాటర టప్‌లు మరయు MSMEలలో ఆవిషక రణలను
త్రపోరట హించడం) - డిపార్మెంట
ట్‌ ఆఫ్ సైంటిఫిక్స్ అండ్ ఇండక్ట్సియ
ట ల్ రీసెర్ి (DSIR);
భ్యరరదేక్ంలో వ్ా కిగర
త ఆవిషక ర తలను మారి డం లక్ష్ా ంగా పటుటకంది లోకి విజయవ్ంరమైంది
సాంకేతిక నిపుణులు దావ రా మదత్య
ద నిస్మత ంది మరయు నిధులు అమలుపరచదగినది మరయు
వ్యణిజా పరంగా ఆచరణీయ ఆవిషక రణలు; క్కి,త ఆరోగా సంరక్ష్ణ, వ్ా రాథల నిరవ హణ మరయు
మరనిి వ్ంటి వివిధ రంగాలలో అమలు చేయబడింది; త్రగాంట రండు దక్లోి ఇవ్వ బడింది: దక్ I
(రూ. 2.0 లక్ష్ల నుండి రూ. 20.00 లక్ష్లు) మరయు ఫేజ్ II (గరషం
ట గా రూ. 50.00 లక్ష్లు); DSIR-PRISM
ఉని త్ భ్యరత్ అభియాన (UBA), రుటాగ్ (రూరల్ టకాి లజీ యాక్ష్న త్రగ్యప), మరయు సామ ర్ ట
ఇండియా హాా కథాన (SIH) వ్ంటి ాతీయ కారా త్రకమాలతో జరకటిం
ట ది; సమిమ ళిర ఆవిషక రణలను
త్రపోరట హించడం, త్రగామీణ జీవ్నోపాధిని సృష్ం
ట చడం మరయు సామాజిక-ఆర థక త్రపయోజనాలను
త్రపోరట హించడం లక్ష్ా ంగా ఉంది.
73. టాాంటాలమ్- IIT-Ropar పరశోధకలు సటేజ్ ి నదీ పరీవ్యహక త్రపాంరంలో పంాబ మటిలో ట
టాంటాలమ్్‌ను కనుగొనాి రు; కారణం- హిమాలయ త్రపాంరంలో టకోని
ట క్స్ ్‌పేట
ి ి కదల్చక; టాంటాలమ్,
పరమాణు సంఖా 73తో, ఎలక్ట్కాటనిక్స్ట మరయు సెమీకండకర
ట ిలో కీలకమైన అరుదైన లోహం, దాని
సాంత్రదర, కాఠినా ం మరయు అసాధారణమైన త్యపుప నిరోధకరక పేరుగాంచింది.
74. OpenAI- ఆర టఫిష్యల్ ఇంటల్చజెనట - సామ్ ఆల్్‌మాన,
ట OpenAI యొకక CEO, కోసం తొలగించబడింది
బోరుాతో ఆరోప్లంచిన కమూా నికేషన సమసా లు , రరువ్యర పునరుదర ి ంచబడింది; 2015లో
్‌సాథప్లంచబడిన OpenAI, మానవ్యళి త్రపయోజనం కోసం స్రక్షిరమైన మరయు త్రపయోజనకరమైన
కృత్రతిమ జనరల్ ఇంటల్చజెనట (AGI)ని అభివ్ృదిి చేయడం లక్ష్ా ంగా పటుటకంది; OpenAI యొకక
త్రపాజెక్స్ ట Q* అనది AI పురోగతి త్రపదరశ న ఆధునిక ారక కం సామరాథా లు ఇలాంటి క మానవులు; దక్
వైపు సాధించడం కృత్రతిమమైనది జనరల్ ఇంటల్చజెనట (AGI; AGI సూచిస్తంది క AI తో మానవుడు
వ్ంటి అభిాప సామరాథా లు, సమరుథడు యొకక అవ్గాహన, వివిధ డొమైన్‌లలో ా
్‌ ప నానిి నరుి కోవ్డం
మరయు వ్ర తంపజేయడం.
75. ప్కయోనిక్్ - త్రకయోనిక్స్ట అనది భవిషా త్ పునరుదర ి ణ ఆక్తో మరణించిన వ్ా కత లను చాలా
రకక వ్ ఉష్ణణత్రగరల వ్దద సంరక్షించే ఊహాజనిర అభ్యా సం; త్రపత్రకియలో వేగంగా ీరలీకరణ మరయు
జీవ్త్రకియ త్రపత్రకియలను ఆపడానికి త్రదవ్ నత్రరజనిలో నిలవ ఉంటుంది; మరణం యొకక కారణానిి
నయం చేయగల లేదా సంరక్షించబడిన క్రీరానిి పునరుజీవి ా ంపజేయగల సంభ్యవ్ా భవిషా త్
వైదా పురోగతిని లక్ష్ా ంగా చేస్కంది. సెల్ నషం ట మరయు సాక్ష్ా ం లేకపోవ్డం గురంచి
ఆంద్యళనల కారణంగా శాక్ట్స్పయ
త సమాజం నుండి సంక్యవ్యదంతో అరా ంర వివ్యదాసప దమైంది;
సమమ తి మరయు మరణం యొకక నిరవ చనంతో సహా చటప ట రమైన మరయు నైతిక సవ్యళ ిను
ఎదుర్కక ంటుంది.
76. కవ్యచ్ వ్య వ్థల- ఇటీవ్ల్చ ఒడిషా వెలడి
ి ంచారు లేకపోవ్డం యొకక కవ్యచ పై ర్బళ్ళి చేర; కవ్యచ వ్ా వ్స థ
ఉంది a ర్బళ ిక భత్రదా సాంకేతికర; క్ట్పైవేట సంసల
థ సహకారంతో RDSO చే అభివ్ృదిి చేయబడింది;
కమూా నికేషన కోసం ఎలక్ట్కాటనిక్స్ పరకరాలు మరయు రేడియో త్రీకెవ న్సట లను ఉపయోగిస్తంది;
త్రేక్స్్‌లను నియంత్రతిస్తంది, క్ట్డైవ్ర ిను హెచి రస్తంది మరయు భత్రదర కోసం ర్బళ ిను
సవ యంచాలకంగా ఆపుత్యంది; ఘర షణలను నిరోధించడం, అతివేగం, మరయు రకక వ్
దృక్ా మానరలో సహాయం చేయడం లక్ష్ా ంగా ఉంది.
77. ఆరెమి
ో స్ ఒరా ాందాలు- త్రపధానమంత్రతి US పరా టన సందరభ ంగా భ్యరరదేక్ం ఆర టమిస్
ఒపప ందాలలో చేరాలని నిర ణయించుకంది; ఆర టమిస్ ఒపప ందాలు: US మరయు NASA దావ రా
2020లో ఆక్ట్సేల్చ
ట యా, కెనడా, ఇటలీ, జపాన మొదలైన దేశాలతో త్రపారంభించబడింది; 1967 ఔటర్
సేప స్ త్రటీటీని అనుసరస్తంది, శాంతియుర అంరరక్ష్ వినియోగానిి నొకిక చెబ్దత్యంది; సంరకం
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence
చేసిన 27వ్ దేక్ం భ్యరత్ ది ఆర టమిస్ ఒపప ందాలు. ఆర టమిస్-I: మానవ్రహిర చంత్రదుడు మిషన
త్రపయోగించారు లో 2022. ఆర టమిస్-II: సిబై ంది 2024లో లూనార్ ్‌ఫెైబై
ి . ఆర టమిస్-III: చంత్రదుని
లాా ండింగ్్‌తో సహా 2025లో మానవుడు చంత్రదునిపైకి తిరగి వ్సాతడు. లూనార్ ేట్‌వే ్‌సేష ట న:
వోా మగాములక డాకింగ్ పాయింట్‌గా 2029కి త్రపణాళిక చేయబడింది; భ్యరరదేశానికి త్రపయోజనాలు-
శిక్ష్ణ, సాంకేతికర మరయు శాక్ట్స్పయ
త అవ్కాశాలను పొందడం, చంత్రదుని అనవ షణలో పురోగతికి
సహాయం చేయడం, గగన్‌యాన్‌క మదత్య
ద ఇవ్వ డం.
78. చాంప్ుడు గనుల తవ్ా కాం- చంత్రదుడు మిరవ్యదులు భూమి యొకక చల్చంచు మరయు
కారణమవుత్యంది అలలు, ఏరప డింది నుండి a ాకిడి 4.5 బిల్చయన సంవ్రట రాల త్రకిరం; చంత్రదుడు
వ్నరులు: న్సటి: గుర తంచబడింది లో 2008, కీలకమైన కోసం జీవిరం మరయు సంభ్యవ్ా రాకెట
ఇంధనం. హీల్చయం-3: అరుదైన ఐస్మటోప కోసం అణు క్కి త (1 మిల్చయన టనుి లు అంచనా
వేయబడింది). అరుదైన భూమి లోహాలు: త్రపస్తరం, సహా సాక ండియం, యత్రటియం, మరయు
లాంరనైడుి. ఒపప ందాలు: బయటి ్‌సల
థ ం సంధి (1966): నం సారవ భౌమావ నిి దావ్యలు, అనవ షణ
కోసం అనిి . చంత్రదుడు ఒపప ందం (1979): చంత్రదుడు కాదు ఆసిత యొకక ఏదైనా అసితరవ ం. ఆర టమిస్
ఒపప ందాలు (2020): భత్రదర మండలాలు పై చంత్రదుడు; విక్వ వ్యా పతంగా స్పవ కరంచబడలేదు;
చంత్రదుని అనవ షణలో సహకరసూత భ్యరరదేక్ం ఆర టమిస్ ఒపప ందాలలో చేరంది.
79. లూపెక్్ మిషన్- ఉమమ డి కృష్ దావ రా ాకాట (జపాన) మరయు ఇత్రస్మ (భ్యరరదేక్ం) కోసం
చంత్రదుడు త్రధువ్ అనవ షణ మిషన (LUPEX) త్రపారంభించటానికి షెడ్యా ల్ చేయబడింది 2025.;
లక్షాా లు - చంత్రదుని అంచనా వేయడం ేస్ సాధా ర, అధా యనం న్సటి మంచు ఉనికి,
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence

మరయు ఉపరరల సాంకేతికరలను అనవ ష్ంచడం; JAXA (రోవ్ర్) మరయు ISRO (లాా ండర్) మధా
అభివ్ృదిి విభజన; ఆన్‌బోర్లో
ా్‌ NASA మరయు ESA సాధనాలతో అంరరాాతీయ సహకారం; PRL
సాధనాలను త్రపతిపాదిస్తంది. ముఖా సాధనాలు: న్సరు-మంచును గుర తంచడానికి త్రపతిమ మరయు
చార్ ా్ ధూళి కణాలను అధా యనం చేయడానికి LEDEX; మిషన చంత్రద త్రధువ్ త్రపాంరంపై
అంరర దృష్టటలను అందించడం మరయు భవిషా త్యతలో మానవ్ అనవ షణను తెల్చయజేయడం
లక్ష్ా ంగా పటుటకంది.
80. ITER భార్తదేశాం- ది అంరరాాతీయ థరోమ న్యా కియర్ ి త్రపయోగారమ కమైనది రయాక టర్ (ITER) ఉంది a
ఏడు-దేక్ం త్రపాజెక్స్ ట; త్రపాజెక్స్ ట అని కూడా అంటారు సూక్ష్మ సూరుా డు; ఎ టోకామాక్స్ ఆధారర
త్రపయోగారమ క ఫ్యా జన రయాక టర్; ఇది ఉరప తిత చేయడమే న్యా కియర్ ి ఫ్యా జన ఉపయోగించి క్కి;త
భ్యరరదేక్ం 10% వ్యటాను కల్చగి ఉంది; 2028లో త్రపారంభమైన మొదటి దక్; ITER- భ్యరరదేక్ం ఉంది
a త్రపతేా క త్రపాజెక్స్ ట కింద ఇనిట ్టూా ట కోసం పా
్‌ ి సామ పరశోధన; ఇది ఉంది పాల్చంచారు కింద శాఖ
యొకక అటామిక్స్ ఎనరీ ా (DAE); భ్యరత్ 7వ్ ్‌సాథనంలో నిల్చచింది డిసెంబర్ 2005లో ITER; ITER-
భ్యరరదేక్ం భ్యరతీయమైనది డిజైన చేయడానికి దేీయ ఏజెన్సట , నిరమ ంచు మరయు బటావ డా ది
భ్యరతీయుడు రకమైన సహకారం క ITER; త్రపపంచం యొకక అతిపదద మరయు అరా ంర బరువైన
భ్యగం, ది త్రకయోసాటట, చేసింది యొకక ఉకక
మరయు బరువు 3,400 టనుి లు ఉంది పంప్లణీ
చేయబడింది పాటు తో ది న్సటి ీరలీకరణ మరయు హీట రజెక్ష్న సిసమ్ ట , ఇన-వ్యల్ షీల్చంా గ్,
మరయు త్రకయో లైనుి మరయు త్రకయో డిక్ట్సిబూ
ట ా షన సిసమ్
ట ITERకి భ్యరరదేక్ం దావ రా. (టోకామాక్స్
అనది అయసాక ంర క్షేత్రానిి ఉపయోగించి ్‌పాిసామ ను టోరస్ ఆకారంలో నిరై ంధించడం దావ రా
అణు కలయిక దావ రా క్కినిత ఉరప తిత చేయడానికి రూపొందించబడిన అయసాక ంర నిరై ంధ
పరకరం.)
81. నూయ క్త లయర్జ ఫ్యయ జన్- US: శాక్ట్స తవేరతలు రండవ్ సార న్యా కియర్
ి ఫ్యా జన రయాక్ష్న నుండి నికర
క్కిని
త పొందుారు; కలయిక ఉంది a త్రపత్రకియ ఎకక డ రండు పరమాణువు కేంత్రదకాలు కలపండి క
సృష్ం ట చు a ఒంటర, బరువైన కేంత్రదకం; ది అదే సంలీన త్రపతిచరా సూరుా డు మరయు నక్ష్త్రాలక
క్కిని
త స్తంది; సంభ్యవ్ా - రేడియోధారమ క వ్ా రాథలతో సంబంధం ఉని సమసా లు లేదా కరగిపోయే
త్రపమాదం లేకండా అపరమిర, సవ చఛ మైన క్కిని త ఉరప తిత చేస్తంది;
82. నూయస్పా స్ ప్టర్జ ో ఆఫ్ ఇాండియా- భ్యరరదేక్ం రమిళనాడులోని కలశేఖరపటిన ట ంలో కొరత
అంరరక్ష్ నౌకాత్రక్యానిి ఏరాప టు చేస్మత ంది; త్రపయోజనం- చిని శాటిలైట లాంచ వెహికల్ట (SSLV)
త్రపారంభించడం; త్రపభుతేవ రర ఉపయోగం కోసం సేప స్్‌పోర్ ట తెరవ్బడుత్యంది ఎంటిటీలు (NGEలు)
లో అనుగుణంగా తో సాంకేతిక మరయు భత్రదర అవ్సరాలు వివ్రంచిన లో ది ఇండియన సేప స్
పాలస్ప 2023; NGEల అంరరక్ష్ కారా కలాపాలను స్లభరరం చేయడానికి మరయు అధికారం
ఇవ్వ డానికి ఒకే వింో ఏజెన్సట గా పనిచేయడానికి భ్యరర త్రపభురవ ం ఇండియన నషనల్ సేప స్
త్రపమోషన మరయు ఆథర్బజేషన సెంటర్ (IN-SPAce)ని సృష్ం ట చింది; ఇది ్‌ీలంక
హ మీదుగా డాగ్ లెగ్
మాా న్‌వేరర్్‌ను (ఉపత్రగహం యొకక త్రపయోగ పథంలో పదునైన మలుపు లేదా వ్ంగడం దావ రా
ఢీకొనడం లేదా జనావ్యస త్రపాంాలలో పడకండా ఉండేందుక) సహాయపడుత్యంది మరయు
నరుగా ఉపత్రగహాలను త్రధువ్ కక్ష్ా లో ఉంచవ్చుి .
83. BPaL నియమావ్ళి- BPaL అనది మూడు ఔషధాలను ఉపయోగించి ఔషధ-నిరోధక క్ష్యవ్యా ధి (DR-
TB) కోసం ఒక నవ్ల చికిరట : ెడాకివ ల్చన, త్రపీటోమానిడ్, మరయు లైనోాల్చడ్; కాకండా
సంత్రపదాయకమైన DR-TB చికిరట లు శాక్వ రమైనది 18 న్వలల, BPaL ఉంది ఒక పొటిట నియమావ్ళి,
విసతరంచి ఉంది కేవ్లం 26 వ్యరాలు; BPaL త్రపతేా కంగా లక్షాా లు ఔషధ-నిరోధకర క్ష్య, త్రపతేా కించి
త్రపీ-XDR TB ఉని రోగులక లేదా మలీత్రట డగ్-రసిసెం
ట ట (MDR) పలమ నరీ TB చికిరట క సప ందించని
వ్యరకి; భ్యరరదేక్ం BPaL యొకక త్రపభ్యవ్యనిి అంచనా వేయడానికి ఎనిమిది త్రపదేశాలలో 400 మంది
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence
పాలొాన యాదృచిఛ క దక్-3/4 త్రటయల్్‌ని నిరవ హిస్తంది.
84. వెక ోర్జ దాా రా థాంప్కమిాంచే వ్యయ ధులు- ద్యమలు, పేలులు మరయు ఈగలు వ్ంటి వ్యహకాల దావ రా
మానవులక వ్యా ప్లంచే వ్యా ధికారక త్రకిముల వ్ల ి వెక టర్ దావ రా సంత్రకమించే వ్యా ధులు; మలేరయా,
డంగ్యా , చికన్‌గునాా , ఎలోి ీవ్ర్, జికా వైరస్, లైమ్ డిస్పజ్, వెస్ ట నైల్ వైరస్, రాకీ మౌంటైన సాప టడ్
ీవ్ర్, చాగస్ డిస్పజ్ మరయు లీషామ నియాసిస్ వ్ంటి సాధారణ వ్యా ధికారక వ్యా ధులు ఉనాి యి;
నషనల్ వెక టర్ బోర్ి వ్యా ధి నియంత్రరణ కారా త్రకమం (NVBDCP) అనది కేంత్రద త్రపభురవ ం త్రపాయోజిర
పథకం దావ రా యొకక త్రపభురవ ం భ్యరరదేక్ం (2003). లక్ష్ా ం- క మలేరయా, డంగ్యా ,
చికన్‌గునాా , జపన్సస్ ఎన్వట ఫాల్చటిస్, కాలా-అజర్ మరయు శోషరస ఫైలేరయాసిస్ అన ఆరు
త్రపధాన వెక టర్ దావ రా సంత్రకమించే వ్యా ధులను నిరోధించడం మరయు నియంత్రతించడం.
85. అటోసెకాండుల- అటోసెకండ్ పపుప లను ఉరప తిత చేయడంలో వ్యర త్రపయోగారమ క పదత్య ి ల కోసం
ముగుారు శాక్ట్స తవేరతలక భౌతికశాక్ట్సం
త లో 2023 నోెల్ బహుమతి లభించింది; అటోసెకండ్ అనది
నానోసెకండ్్‌లో బిల్చయన వ్ంత్య. అటోసెకండ్ ఫిజిక్స్ట ఎలక్ట్కాటన ి యొకక అక్ట్లాట-ఫాస్ ట డైనమిక్స్ట ్‌ను
నరుగా గమనించడానికి ఒక మారాానిి అందిస్తంది, ఇది ఎలక్ట్కాటన-నిరవ హణ మెకానిజమ్్‌ల గురంచి
లోతైన అవ్గాహనను అనుమతిస్తంది. మెడికల్ డయాగి సిక్స్
ట ట ్‌లో, అటోసెకండ్ పపుప లను
ఉపయోగించవ్చుి క గుర తంచడం నిరష
ద ట అణువులు ఆధారర పై వ్యర క్ష్ణికమైన సంరకాలు,
త్రపదరశ స్తనాి రు సంభ్యవ్ా
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence

అప్ల ికేషనుి దాటి త్రపాథమిక పరశోధన; అటోసెకండ్ లేజరుి కల్చగి ఉంటాయి అనక అప్ల ికేషనుి,
సహా: రసాయన త్రపతిచరా లను త్రటాక్స్ చేయడం; రసాయన త్రపతిచరా లను నియంత్రతించడం,
అక్ట్లాటఫాస్ ట త్రపత్రకియలను చిత్రతించడం, మెటీరయల్్‌లను అభివ్ృదిి చేయడం, అక్ట్లాటఫాస్ ట
ఎలక్ట్కాటనిక్స్ట ను
్‌ అభివ్ృదిి చేయడం, త్రడగ్ డిసక వ్రీ
86. కా ాంటాం చుక్ లు- కావ ంటం డాట్‌లు (QDలు) పరమాణం-ఆధారర లక్ష్ణాలతో నానో పదారాథలు;
కాడిమ యం సెలెనైడ్ వ్ంటి పదారాిలతో కూడి ఉంటుంది; అప్ల ికేషనుి- డిసేప ేలు, మెడికల్
ఇమేజింగ్, స్మలార్ సెల్ట , LED లైటింగ్, కావ ంటం కంపూా టింగ్, మరయు కాా నట ర్ గుర తంపు
ఆంద్యళనలు - విషపూరరం (కాడిమ యం), పరాా వ్రణ త్రపభ్యవ్ం, ఆరోగా త్రపమాదాలు, రయారీ సవ్యళ్ళి,
గోపా ా సమసా లు మరయు అభివ్ృదిి చెందుత్యని నియంత్రరణ పరా వేక్ష్ణ.
87. XPoSAT- త్రపకాక్వ్ంరమైన ఖగోళ ఎక్స్ట -రే మూలాలను అధా యనం చేయడానికి భ్యరరదేక్ం యొకక
మొటటమొదటి అంకిరమైన పోలారమెత్రటీ మిషన. చేరవేస్తంది రండు పేలోడ్్‌లు: పోల్చక్స్ట
(పోలారమీటర్) మరయు XSPECT (సెప క్ట్కోస్మ
ట క పీ మరయు టైమింగ్). రడీ ఉంటుంది త్రపయోగించారు
PSLVని ఉపయోగించడం; ్‌పాిన ా జీవిరకాలం యొకక స్మారు 5 సంవ్రట రాలు. పోల్చక్స్ట
ఊహించబడింది క గమనించండి గురంచి 40 త్రపకాక్వ్ంరమైన ఖగోళ మూలాలు. అప్ల ికేషనుి:
గమనిసాతడు వివిధ మూలాలు ఇషం ట ఎక్స్ట -రే పలట రుి, నలుపు రంత్రధం బైనరీలు, రకక వ్
అయసాక ంర ీల్ా న్యా త్రటాన నక్ష్త్రాలు, AGNలు మరయు అయసాక ంాలు.
88. 2024లో NISAR ప్రయోగాం- NASA మరయు ISRO సంయుక తంగా అభివ్ృదిి చేసిన NISAR (NASA-ISRO
సింథటిక్స్ ఎపరి ర్ రాడార్) అనది భూమి-పరీలన ఉపత్రగహం; భూమి యొకక డైనమిక్స్ భూమి
మరయు మంచు ఉపరరలాలను వివ్రంగా అధా యనం చేయడం లక్ష్ా ం; జెట త్రపొపలన ష
లాబొరేటరీస్ మరయు ISRO చే అభివ్ృదిి చేయబడింది, ఇందులో L-బ్ా ండ్ మరయు S-బ్ా ండ్ SAR
పేలోడ్్‌లు ఉనాి యి; NASA L-బ్ా ండ్ SAR, ఇంజన్సరంగ్ పేలోడ్్‌లు మరయు భ్యగసావ మా భ్యగాలను
అందిస్తంది; అప్ల ికేషనుి- జియోసైనట దృగివ షయాలు, వ్ర ణంచు కారై న ఉదాారాలు, మానిటర్ భూమి
మారుప లు, మరయు త్రటాక్స్ తీరత్రపాంరం మరయు సముత్రదం వైవిధాా లు.
89. ఫాంక్ష్నల్ ఫుడ్్ - త్రపాథమిక పోషకాహారానికి మించిన ఆరోగా త్రపయోజనాలను అందించే
ఉరప త్యతలు, రరచుగా నిరష ద ట శారీరక విధులతో జోడించిన పదారాిలను కల్చగి ఉంటాయి,
త్రశేయస్ట ను త్రపోరట హించడం మరయు సమత్యలా ఆహారంలో భ్యగంగా తీస్కని పుప డు
దీర ఘకాల్చక వ్యా ధుల త్రపమాదానిి రగి ాంచడం; ఫంక్ష్నల్ ఫుడ్ట ్‌లో ధానాా లు, పండుి, కూరగాయలు
మరయు గింజలు వ్ంటి సాంత్రపదాయ ఆహారాలు మరయు పరుగు, రృణధానాా లు మరయు
నారంజ రసం వ్ంటి సవ్రంచిన ఆహారాలు ఉండవ్చుి ; అవి ఆరోగా త్రపయోజనాలను అందిసాతయి,
వ్యా ధి నివ్యరణక సహాయపడాయి మరయు త్రశేయస్ట ను త్రపోరట హిసాతయి. ర్బత్యలక, ఫంక్ష్నల్
ఫుడ్ట ఆదాయానిి పంచే అవ్కాశానిి అందిసాతయి, ఆహార భత్రదరక ద్యహదం చేసాతయి.
90. వోలాబ చియా బాక్ట ోర్పయా - డంగ్యా తో పోరాడటానికి త్రపతేా క ద్యమలను పంచుత్యనాి రు;
వోలాై చియా, అనక కీటకాలు, సాలెపురుగులు మరయు న్వమటోడలో ి సంభవిస్తంది, వ్యా ధి
నియంత్రరణ లక్ష్ణాలను కల్చగి ఉంటుంది; వోలాై చియా రగి ాంచే సామరాథా నిి చూప్లంచింది ది
గుణకారం రేటు యొకక వైరస్ి ఇషం ట చికన్‌గునాా మరయు పస్పు జవ రం లో ద్యమలు; ఆక్ట్సేల్చ
ట యా
యొకక మోనాష్ విక్వ విదాా లయం నుండి వోలాై చియా-వ్యహక ద్యమలతో సా ్‌ థ నిక ఏడస్ ఈజి్‌ప్ల ట
ద్యమలు (వ్యా ధుల వ్యహకాలు) త్రకాస్ త్రీడింగ్- ఆక్ట్సేల్చ
ట యాలోని కీవ నట ్‌లాండ్్‌లో డంగ్యా వ్యా ప్లత
సమయంలో విజయవ్ంరంగా అమలు చేయబడింది. వోలాై చియా ఈడస్ ఈజిప్ల ట ద్యమలలోని
వైరస్్‌లతో పోటీపడుత్యంది, వైరస్ పునరురప తితకి ఆటంకం కల్చగిస్తంది. ద్యమల వ్ల ి డంగ్యా , జికా,
చికన్‌గునాా , ఎలోి ీవ్ర్ వ్ంటి వ్యా ధులు వ్చేి అవ్కాక్ం రగుాత్యంది.
91. డీప్ ఓషన్ మిషన్- డీప ఓషన మిషన (DOM): మినిక్ట్స్ప ట ఆఫ్ ఎర్ త సైన్వట స్ నరృరవ ంలో, DOM
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence
శాక్ట్స్పయ
త మరయు ఆర థక లాభ్యల కోసం ఎకక వ్గా నిరే దశించని లోతైన సముత్రదానిి అనవ ష్ంచడం
లక్ష్ా ంగా పటుటకంది; సముత్రదయాన - ్‌ఫాిగ్్‌ష్ప మిషన లక్ష్ా ంగా 6,000 మీటరుి లోత్య లో ది సెంత్రటల్
భ్యరతీయుడు సముత్రద. మరట ా 6000: లోతైన సముత్రదం సెమ రట బ్దల్ నిరమ ంచబడింది నుండి a
టైటానియం మిత్రక్మం క రటుటకోగలవు ఒతితళ్ళి యొకక పైకి క 6,000 బ్ర్. వ్రాహ: లోతైన సముత్రదం
మైనింగ్ వ్ా వ్స థ తో విజయవ్ంరమైంది త్రపయాి లు వ్దద 5,270 మీటరుి లో ది కేంత్రద భ్యరతీయుడు
సముత్రద; ది 'దశాబం ద యొకక సముత్రద ఐకా రాజా సమితి త్రపకటించిన సైనట ' (2021-2030) మిషన్‌తో
సమానంగా ఉంటుంది.
92. AI స్పఫ్ట ో థమిె ట్- త్రపపంచంలోన మొటమొ ట దటి AI సేీ ట సమిమ ట లండన (యునైటడ్ కింగ్్‌డమ్)
సమీపంలోని బకింగ్్‌హామ్్‌షైర్్‌లోని ్‌ెచీ
ి ి పార్క ్‌లో జరగింది; భ్యరరదేక్ంతో సహా 27 దేశాలు
పాలొానాి యి; ్‌ెచీి ి డికరేషన్‌
ి పై అంీకరంచబడింది- ్‌సాథప్లంచడం భ్యగసావ మా ఒపప ందం మరయు
బ్ధా ర పై త్రపమాదాలు, అవ్కాశాలు మరయు a సరహదుద AI భత్రదర మరయు పరశోధనపై
అంరరాాతీయ సహకారం కోసం ఫారావ ర్ ా త్రపాసెస్.
93. మల్లోమోడల్ AI- సమత్రగ అవ్గాహన కోసం టక్స్ట ్, ఇమేజ్్‌లు, వీడియో మొదలైన బహుళ డేటా
రకాలను ఏకకాలంలో త్రపాసెస్ చేస్తంది; ఇమేజ్ కాా పనిష ంగ్, వ్రుి వ్ల్ అసిసెం
ట ట్‌లు మొదలైన
వ్యటిలో అప్ల ికేషన్‌లు; లోతైన అభ్యా సంపై ఆధారపడుత్యంది; కంపూా టర్ దృష్,ట NLP మరయు
త్రపసంగ గుర తంపును ఏకీకృరం చేస్తంది; మరంర సహజ సంభ్యషణను త్రపారంభిస్తంది; సవ్యళ్ళి -
డేటా వైవిధా ర మరయు మోడల్ సేక లబిల్చటీ మొదలైనవి
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence

94. Wifi7 సాాంకేికాం- Wi-Fi 7 ఉంది ది రరువ్యతి రరం Wi-Fi త్రపమాణం క ఉంటుంది
త్రపారంభించబడింది; ఆధారర పై IEEE 802.11బి
- చాలా ఎకక వ్ నిర ామాంక్ (EHT); లక్ష్ణాలు- వేగవ్ంరమైన వేగం మరయు పరగిన సామరాథా నిి
అందిస్తంది, పనిచేస్తంది పై ది 6 GHz రరచుదనం బ్ా ండ్, మదత్య
ద ఇస్తంది బహుళ-
వినియోగదారు బహుళ ఇనుప ట, బహుళ అవుటుప ట (MU-MIMO) సాంకేతికర, రదీద వ్యావ్రణంలో
పనితీరును మెరుగుపరుస్తంది, రకక వ్-ాపా ం, అధిక-బ్ా ండ్్‌విడ్త అప్ల ికేషన్‌లను త్రపారంభిస్తంది,
IoT, AR/VR మరయు క్ట్స్పమి
ట ంగ్్‌లో పురోగతిని స్లభరరం చేస్తంది; అత్యకలు లేని వైర్్‌లెస్
అనుభవ్యల కోసం 5G కన్వకివిటీని
ట పూర త చేస్తంది
95. ఎపిజెనెటిక్్ - చదువు యొకక వ్యరసరవ ం మారుప లు లో జనుా వు వ్ా కీకరణ,
త చేయదు త్రపమేయం
మారుప లు క DNA త్రకమం; పరాా వ్రణం, జీవ్నశైల్చ మరయు అనుభవ్యల త్రపభ్యవ్ంతో;
మెకానిజమ్ట ్‌లో DNA మిథైలేషన మరయు హిస్మటన సవ్రణ ఉనాి యి; అభివ్ృది,ి వ్యా ధి మరయు
వ్ృదాిపా ంలో పాత్రర పోష్స్తంది; పోషకాహారం, ఒతితడి మరయు రసాయన బహిర ారం దావ రా
త్రపభ్యవిరం కావ్చుి ; జనుా నియంత్రరణ మరయు వ్ా కిగతీకరంచిన
త ఔషధం గురంచి
అంరర దృష్టటలను అందిస్తంది
96. CAR T సెల్ ెర్పీ (NexCAR19)- NexCAR19 అనది IIT బ్ంే మరయు టాటా మెమోరయల్ సెంటర్
(TMC) మధా సహకారం యొకక ఫల్చరం. సెంత్రటల్ త్రడగ్ట ్‌సాటండర్ ా కంత్రటోల్ ఆర ానైజేషన (CDSO)
దావ రా ఆమోదం ; CAR-T సెల్ థెరపీ అనది వ్ా కిగతీకరంచిన
త కాా నట ర్ చికిరట ; కణిత్యలపై దాడి
చేయడానికి రోగి యొకక T-కణాలను సవ్రంచడం; T- కణాలు రోగి యొకక రక తం నుండి
సేకరంచబడాయి మరయు చిమెరక్స్ యాంటిజెన త్రగాహకాలను వ్ా కీకరంచడానికి
త త్రపయోగశాలలో
ఇంజన్సరంగ్ చేయబడాయి (కా రు
్‌ ి). ఇవి కారు T-కణాలు ఉనాి యి పొదిగిన తిరగి లోకి ది రోగి యొకక
రకత్రత పవ్యహం; కారు T-కణాలు నిరష ట గా గుర తంచండి త్రపోటీనుి పై కణితి కణాలు, దారతీసింది క వ్యర
ద ం
విధవ ంసం.; NexCAR19 ఉంది ఒక సవ దేీ CD19-టార ాటడ్ CAR-T సెల్ థెరపీ భ్యరరదేక్ంలో అభివ్ృదిి
చేయబడింది. CD-19 అనది B ల్చంఫోసైట్‌లక బయోమారక ర్ మరయు లుకేమియా
ఇముా నోథెరపీలలో లక్ష్ా ంగా ఉంది. ( కెమోథెరపీ కాా నట ర్ మరయు ఆరోగా కరమైన కణాలను
త్రపభ్యవిరం చేసే, వేగంగా విభజించే కణాలను చంపడానికి మందులను ఉపయోగిస్తంది. CAR-T
థెరపీకి రకక వ్ చికిరట లు అవ్సరమవుాయి మరయు మరంర వ్ా కిగతీకరంచిన త విధానానిి
అందిస్తంది, కీమోథెరపీ త్రపామాణిక చికిరట త్రపోటోకాల్్‌ను అనుసరస్తంది మరయు చాలా కాలం
పాటు అనక చత్రకాలను కల్చగి ఉంటుంది. )
97. ప్రరాంచ ఆవిష్ ర్ణ సూచిక 2023- భ్యరరదేక్ం (40వ్ రాా ంక్స్); భ్యరరదేక్ం ఎకక త్యంది నుండి 81వ్
సాప ట లో 2015. త్రపచురంచబడింది దావ రా- WIPO: మేధో సంపతిత కోసం ్‌గోబ ి ల్ ఫోరమ్. 7
పారామిత్యలు - 1. సంసలు
థ 2. మానవ్ మూలధనం మరయు పరశోధన 3. మౌల్చక సదుపాయాలు 4.
సంర ఆడంబరం 5. వ్యా పారం ఆడంబరం 6. ్‌ాపనం మరయు సాంకేతికం అవుట్‌పుట్‌లు
7. త్రకియేటివ్ అవుట్‌పుట్‌లు; ఇనోి వేషన రాా ంకింగ్ట ్‌లో సివ టరా
ా ి ండ్ అత్రగసాథనంలో ఉంది.; దిగువ్
మధా -ఆదాయ దేశాలలో భ్యరరదేక్ం ముందుంది. భ్యరరదేక్ం టాప 100లో 4 S&T క ్‌ స
ి ర్
ట ్‌లను కల్చగి
ఉంది; కారా త్రకమాలు: డిజిటల్ ఇండియా, UPI, ాతీయ విదాా విధానం, అటల్ టింకరంగ్ లాా బట
(NITI ఆయోగ్), మొదలైనవి
98. NASA యొక్ INFUSE మిషన్- ఇంటిత్రగల్ ీల్ా అక్ట్లాట వ్యొలెట సెప క్ట్కోస్మ
ట క ప త్రపయోగం (INFUSE)
మిషన NASA దావ రా త్రపారంభించబడింది; చదువుకొనుట కొరక సిగి స్ లూప సూపరోి వ్య శేషం.;
సిగి స్ లూప: 20,000 సంవ్రట రాల శేషం, 2,600 కాంతి సంవ్రట రాలు దూరంగా; లక్షాా లు క
లోత్యగా అవ్గాహన యొకక కొరత నక్ష్త్రరం వ్ా వ్స థ ఏరాప టు. (సూపరోి వ్య: అదుభ రమైన మరయు
క్కివ్ంరమైన
త నక్ష్త్రర పేలుళ్ళి- టైప చేయండి I (ఫల్చరం నుండి తెలుపు మరగుజు ా పేలుడు)
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence
మరయు టైప చేయండి II (సంభవిస్తంది లో భ్యరీ నక్ష్త్రాలు; త్రపాముఖా ర- భ్యరీ మూలకాలను
ఇంటరట ్లాిర్ మాధా మంలోకి విడదీస్తంది. నక్ష్త్రరం, త్రగహం మరయు జీవిరం ఏరప డటానికి
ద్యహదం చేస్తంది. గ్నలాకీట రసాయన కూరుప మరయు విక్వ పరణామానిి త్రపభ్యవిరం చేస్తంది.).
99. ఇ-సిగరెట్టల- ఇ-సిగరటి నుండి ప్లలల ి ను రక్షించడానికి రక్ష్ణ చరా తీస్కోవ్యలని WHO
ప్లలుపునిచిి ంది. 13-15 సంవ్రట రాల వ్యస్ట గల ప్లలల ి లో వినియోగ రేటుి త్రపపంచవ్యా పతంగా
పదల ద ను మించిపోయాయి. ఎలక్ట్కాటనిక్స్ సిగరటిపై నిషేధం (ఉరప తిత, రయారీ, దిగుమతి, ఎగుమతి,
రవ్యణా, అమమ కం, పంప్లణీ, నిలవ మరయు త్రపకటన) చటం
ట , (PECA) 2019 భ్యరరదేక్ంలో ఇ-సిగరట్‌ను
నిషేధించింది. ఇ-సిగరట్‌లలో నికోటిన మరయు హానికరమైన పదారాథలు ఉంటాయి, ఇవి
ఆరోగాా నికి హాని కల్చగిసాతయి. నిషేధాలు ఉని పప టికీ స్లభంగా అందుబ్టులో ఉంటాయి,
ఆకర షణీయమైన రుచులు మరయు డిజైన్‌లతో విత్రకయించబడాయి. (వ్యప్లంగ్ vs ధూమపానం)
100. వ్య క్త ుగతాంగా గుర్పాం
ు చదగ్నన థమాచార్ాం (PII) - పాస్్‌పోర్ ట సమాచారం మరయు పాక్షిక-
ఐడంటిఫైయర్్‌ల వ్ంటి త్రపరా క్ష్ ఐడంటిఫైయర్్‌లను కల్చగి ఉంటుంది, వీటిని కల్చప్లతే, వ్ా కి త
యొకకగుర తంపును బహిర ారం చేయవ్చుి ; రాజీపడిన డేటాలో ఆధార్ నంబరుి, ఓటర్ IDలు
మరయు క్ట్డైవింగ్ లైసెనట రకారుాలు ఉంటాయి. భ్యరరదేక్ంలో సైబర్్‌టాక్స్్‌ల పరుగుదల గుర తంపు
దొంగరనం మరయు ఆర థక నరాల త్రపమాదాలను పంచుత్యంది.
101. ' మిక'- అవుత్యంది త్రపపంచం యొకక త్రపధమ AI మానవ్-వ్ంటి రోబోట సియిఒ; హానట న రోబోటిక్స్ట
మరయు నియంర, a పోల్చష్ పరుగు
కంపన్స, కల్చగి ఉంటాయి నియమించారు ది త్రపపంచం యొకక త్రపధమ మానవ్రూపుడు రోబోట
సియిఒ అన మికా.
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence

102. భవిష్ అగరావ ల్ ్‌సాథప్లంచిన ప్కుప్ియాం AI- Krutrim SI డిజైన్్ , భార్తీయ రరాయ వ్ర్ణ
వ్య వ్థలకు అనుగుణాంగా బహుభాషా AI మోడల్స్లను రర్పచయాం చేసిాంర. Krutrim Pro అన
మోడల్ట , భ్యరరదేక్ం-మొదటి ధర నిరామ ణాలలో సాంసక ృతిక అనుసంధానం మరయు
త్రపాపా రను నొకిక చెబ్దత్యనాి యి. Krutrim రండు పరమాణాలలో వ్స్తంది: 2 త్రటిల్చయన టోకెన్‌లపై
శిక్ష్ణ పొందిన ేస్ మోడల్ మరయు అధునారన సామరాథా లతో పదద Krutrim Pro.
విజయవ్ంరమైన AI అమలు కోసం భ్యరరదేక్ం-నిరష ద ట శిక్ష్ణ డేటా, సాంసక ృతిక సందరభ ం
మరయు వ్ా య పరగణనలపై దృష్ ట పటం ట డి. మరాఠీ, హిందీ, ెంగాలీ, రమిళం మొదలైన
భ్యషలను కవ్ర్ చేసూత 22 భ్యరతీయ భ్యషలోి కంటంట్‌ను అర థం చేస్కోవ్డం మరయు
రూపొందించగల సామర థా ం.
103. భాషిణి AI- PM మోడీ ఉపయోగించుకంటుంది 'భ్యష్ణి', a త్రపభురవ ం అభివ్ృదిి చేసింది AI
భ్యష సాధనం, కోసం నిజ సమయంలో ఉరతరత్రపదేశ్‌లో ఒక త్రపసంగంలో అనువ్యదం. 'భ్యష్ణి'
విభిని భ్యషా వ్రాాలలో కమూా నికేషన్‌ను స్లభరరం చేస్తంది లో భ్యరరదేక్ం. అభివ్ృదిి
చేయబడింది దావ రా ది త్రపభురవ ం, 'భ్యష్ణి' ీసాతడు పై ఓపన స్మర్ట భ్యష డేటాసెట్‌లు
అందించబడాాయి దావ రా పదుల యొకక వేల యొకక వ్ా కత లు. 'భ్యష్ణి' పనిచేస్తంది వ్ంటి ఒక AI
నడిచే భ్యష అనువ్యద వ్ా వ్స,థ అంకిరమైన Android మరయు iOS యాప్‌ల దావ రా అందుబ్టులో
ఉంటుంది. స్నో ఇండియా, బోలో ఇండియా, ల్చఖో ఇండియా మరయు దేఖో ఇండియా వ్ంటి
త్రౌడ్్‌స్మరట ంగ్ కారా త్రకమాల దావ రా 'భ్యష్ణి' విభిని సహకారాలను త్రపోరట హిస్తంది.
104. సిె షిాంగ్- SMS మరయు ఫిష్ంగ్ కలయిక అయిన "సిమ ష్ంగ్" యొకక పరుగుత్యని ముపుప
గురంచి భ్యరర త్రపభురవ ం త్రపజలను హెచి రస్తంది. సిమ ష్ంగ్ అనది స్నిి రమైన సమాచారానిి
సేకరంచేందుక విక్వ సన్సయ మూలాల వ్లె మోసపూరర వ్చన సందేశాలను కల్చగి ఉంటుంది.
త్రపభ్యవ్ం రగి ాంచేందుక బ్ధిత్యలు రక్ష్ణమే సంఘటనలను తెల్చయజేయాలని కోరారు.
అనుమానాసప ద ల్చంక్స్్‌లపై ్‌కిక్స్ి చేయకండా ఉండటం మరయు అయాచిర వ్చన సందేశాల
దావ రా వ్ా కిగర
త సమాచారానిి పంచుకోకండా ఉండటం వ్ంటి ముందస్త ాత్రగరత చరా లు
105. కప్కరర్జ రర్మాణువు శక్త ు ప్పాజెక్ ో యొక్ యూనిట్-4- సాధిసాతడు విమరశ నారమ కర (ఉంది a
రాక్ట్షం
ట లో a అణు రయాక టర్ ఎపుప డు ఉరప తిత చేయబడిన న్యా త్రటాన ి సంఖా శోష్ంచబడిన
సంఖా క సమానం. దీనర థం ఒక రయాక టర్ ఒక ్‌సిర థ మైన-్‌సిర
థ , స్పవ య-నిరంరర గొలుస్ త్రపతిచరా లో
పనిచేస్తందని అర థం); అటామిక్స్ ఎనరీ ా రగుా లేటరీ బోరుా (AERB) నిరే దశించిన కఠినమైన భత్రదా
త్రపమాణాలక కటుటబడి ఉండటం. పదహారు సవ దేీ త్రపషర్బజ్ాను ్‌ మోహరంచే త్రపాజెక్స్లో
ట్‌ యూనిట-4
భ్యగం భ్యరీ న్సటి రయాకరు
ట ి (PHWR) యొకక 700 MW త్రపతి అంరటా భ్యరరదేక్ం. KAPP 3&4 ఉంది వ్దద
గుజరాత్్‌లోని కత్రకాపర్, ఇపప టికే ఉనిరయాక టర్్‌లక ఆనుకని, అధునారన భత్రదా లక్ష్ణాలతో;
NPCIL దావ రా నిరవ హించబడుత్యంది. NPCIL 7480 MW సామర థా ంతో 23 రయాకర ట ిను నిరవ హిస్మత ంది
మరయు తొమిమ ది యూనిటుి నిరామ ణంలో ఉనాి యి, 2031-32 నాటికి మరో 10 రయాకర ట ి కోసం
త్రపణాళికలు సిదం
ి చేసింది, అణుక్కి తసాంకేతికరలో భ్యరరదేక్ నాయకావ నిి నొకిక చెబ్దత్యంది.
106. దోమల చేరలు- ఆంత్రధత్రపదేశ, ఒడిశా మరయు పంాబ్‌లోని వివిధ త్రపాంాలు ద్యమల
ెడదను ఎదురోక వ్డానికి ద్యమ చేపలను విడుదల చేశాయి. ద్యమల లారావ లను
నియంత్రతించడానికి త్రపవేక్పటబ
ట డిన గంబూసియా చేపలు ఆత్రకమణ ాత్యలుగా మారాయి. ద్యమ
చేప ్‌సాథనిక చేపల సంఘాలక అంరరాయం కల్చగిస్తంది, జీవ్వైవిధాా నిి ెదిరస్తంది మరయు
ాత్యల వినాక్నానికి దారతీయవ్చుి . WHO ద్యమల నియంత్రరణ కోసం గాంబూసియాను సిఫారుట
చేయడానిి నిల్చప్లవేసింది మరయు భ్యరరదేక్ం దీనిని ఒక దురాత్రకమణ ాతిగా గుర తంచింది. జీన
క్ట్డైవ్ టకాి లజీ మరయు జనుా పరంగా మారుప చెందిన ద్యమలు త్రపాా మాి య నియంత్రరణ
పదత్య ి లను అందిసాతయి. మార ాం ముందుక- మెరుగైన పారశుధా ం, ఇంటిత్రేటడ్ వెక టర్్‌పై దృష్ ట
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence
పటం ట డి సమర థవ్ంరమైన ద్యమ మరయు వ్యా ధి నియంత్రరణ కోసం నిరవ హణ మరయు సమాజ
నిశిి ార థం.
107. ఫైబర్జ ఆపిక్
ో కమూయ నికేషన్ మర్పయు కా ాంటాం ఆపిక్ ో ్ - డిజిటలైజేషన కారణంగా హై-స్పప డ్
ఇంటరి ట కన్వక్ష్న్‌లక పరుగుత్యని డిమాండ్. ఫైబర్ ఆప్లక్స్ట ట : ఫైబర్ ఆప్లక్స్ట ట అనది చాలా దూరం
వ్రక కాంతి సంకేాలను త్రపసారం చేయడానికి గాజు లేదా ్‌పాిసిక్స్ ట ్‌తో రయారు చేయబడిన సని ని,
సౌకరా వ్ంరమైన ఫైబర్్‌లను ఉపయోగించే సాంకేతికర. అధిక బ్ా ండ్్‌విడ్త, రకక వ్ సిగి ల్ నషం ట
మరయు విదుా దయసాక ంర జోకాా నికి రోగనిరోధక క్కి త (సాంత్రపదాయ కాపర్ వైర్ కేబ్దల్ట ్‌తో పోల్చసేత)
కారణంగా ఇది టల్చకమూా నికేషనట , ఇంటరి ట కన్వకివిటీ ట మరయు డేటా త్రటానట ్‌మిషన్‌లో
విసతృరంగా ఉపయోగించబడుత్యంది. కావ ంటం ఆప్లక్స్ట ట : కావ ంటం ఆప్లక్స్ట ట అనది కాంతి మరయు
పదార థం మధా పరసప ర చరా ను అధా యనం చేసే భౌతిక శాక్ట్సం త . వ్దద ది కావ ంటం ్‌సాథయి. ఇది
అనవ ష్స్తంది దృగివ షయాలు అటువ్ంటి వ్ంటి ది ఉదాారం, శోషణ, మరయు చెదరగొటడ ట ం కాంతి
యొకక దావ రా పరమాణువులు మరయు అణువులు, వ్ంటి బ్గా వ్ంటి కావ ంటం త్రపభ్యవ్యలు ఇషం ట
చికక ముడి మరయు సూపర్ పొజిషన లో ఆప్లకట ల్ సిసమ్
ట ట .
108. CRISPR ెర్ప్యయ టిక్్
- UK మరయు USలో సికిల్-సెల్ వ్యా ధి మరయు β-రలసేమియా కోసం
CRISPR-ఆధారర చికిరట ల ఆమోదం. CRISPR సాంకేతికర, త్రపారంభంలో బ్ా కీరయా
ట రక్ష్ణ
యంత్రాంగం, యూకారయోటిక్స్ కణాలలో ఖచిి రమైన జనుా సవ్రణ కోసం అభివ్ృదిి
చేయబడింది. కాసేవీ
ా , ఆమోదించబడిన చికిరట , జనుా పరమైన లోపాలను సరచేస్తంది
 2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence

రక త మూలకణాలు, రుగమ రలను సమర థవ్ంరంగా నయం చేసాతయి. ేస్-ఎడిటింగ్ మరయు క్ట్పైమ్
ఎడిటింగ్ వ్ంటి కొరత CRISPR పదత్య
ి లు అనుమతిసాతయి కోసం ఖచిి రమైన జనుా వు సవ్రణలు.
సవ్యళ్ళి చేరి ండి భత్రదర ఆంద్యళనలు ఇషం
ట లక్ష్ా ం లేని త్రపభ్యవ్యలు మరయు నషాటలు మరయు
త్రపయోజనాలను సమత్యలా ం చేయవ్లసిన అవ్సరం.

ఉత్పా దకమైనర AI సాధనాలు- BharatGPT, త్రకత్రతీయం-

భ్యరతీయుడు GPTలు త్రపసిది ఉదాహరణలు-
1. GPT-4: ఆధునిక సహజ భ్యష త్రపాసెసింగ్ మోడల్ దావ రా OpenAI, త్రపవీణుడు వ్దద ఉరప తిత చేస్మత ంది
పొందికైన మరయు
సందరాభ నుసారంగా సంబంధిర వ్చనం కోసం వివిధ పరత్రక్మలు.
2. ChatGPT: AI మోడల్ త్రపతేా కర లో మనస్క మరయు సందరాభ నుసారంగా తెలుస్ సంభ్యషణ,
ఆదరశ వ్ంరమైనది కసమ ట ర్ సేవ్ మరయు వ్రుి వ్ల్ అసిసెం ట ట అప్ల ికేషన్‌ల కోసం.
3. ఆలాె కోడ్: కోడ్ సిి పప ట్‌లను రూపొందించడానికి, కోడింగ్ పనులను వేగవ్ంరం చేయడానికి
మరయు డవ్లపర్్‌లక సహాయం చేయడానికి సాధనం సవ్యళ ిను అధిగమిస్తనాి రు.
4. GitHub Copilot: డవ్లపర్ ఉదేదశానిి అర థం చేస్కని, సాఫ్వేర్ ్‌ట డవ్లప్‌మెంట్‌లో సహకారానిి
మరయు సామరాథా నిి పంపొందిసూత నిజ-సమయ సూచనలను అందించే AI-క్కితో త కూడిన
కోడింగ్ అసిసెం ట ట.
5. బ్ర్ ా: ఉాప దకమైనది AI సాధనం కోసం త్రకాఫిం ట గ్ మనస్క కథనాలు, ఉపయోగకరమైన లో
విషయము సృష్ ట అంరటా మారక టింగ్, ్‌స్మటరీ టల్చం ి గ్ మరయు ఎంటర్్‌టైన్‌మెంట డొమైన్‌లు.
6. కోహెర్ జనరేట: కంటంట సారాంక్ం మరయు ఉరప తిత కోసం AI సాధనం, జరి ల్చజం మరయు
పరశోధన వ్ంటి పరత్రక్మలలో సంకిష ి ట సమాచారానిి సంక్షిపత సారాంశాలుగా సేవ దనం
చేయడానికి విలువైనది.
7. ్‌కాిడ్: AI సాధనం కోసం త్రగాఫిక్స్ రూపకలప న మరయు దృక్ా విషయము సృష్,ట సహాయం
డిజైనరుి లో దృక్ా పరంగా అదుభ రమైన త్రగాఫిక్స్ట , ఇలక్ట్సేష ట న్‌లు మరయు డిజైన్‌లను
రూపొందించడం.
8. సంశే ిషణ: AI నడిచే వీడియో ఉరప తిత వేదిక తోడప డుత్యందని ది సృష్ ట యొకక త్రపాణత్రపదమైన
వీడియో విషయము ఆన-త్రస్పక న టాలెంట లేకండా, మారక టింగ్ మరయు కంటంట
త్రకియేషన్‌లో అప్ల ికేషన్‌లతో.
9. DALL-E 2: వైవిధా మైన మరయు అధిక-నాణా ర చిత్రాలను రూపొందించే అధునారన ఇమేజ్
జనరేషన సాధనం వ్చన వివ్రణలు, కళాకారులు, డిజైనరుి మరయు విత్రకయదారులక
ఉపయోగపడాయి.
10. ్‌సెల్
ై ట ్‌గాన: చిత్రరం సంశే ిషణ సాధనం తెల్చసిన కోసం ఉరప తిత చేస్మత ంది అధిక రజలూా షన,
వ్యసతవికమైనది చిత్రాలు తో చకక టి వివ్రాలు మరయు విభిని శైలులు, ఫాా షన, వినోదం
మరయు త్రపకటనల పరత్రక్మలలో త్రపసిదిి చెందాయి.
11. బరీ దన: AI సాధనం కాా టరంగ్ క ది శాక్ట్స్పయ త సంఘం దావ రా అనుకరంచడం మరయు
ఉరప తిత చే ంది సమాచారం కోసం త్రపయోగాలు, వివిధ విభ్యగాలలో శాక్ట్స్పయ
స్మత త ఆవిషక రణక
ద్యహదం చే త యి. సా
12. Copy.ai: వ్చనం రరం సాధనం సహాయం లో మారక టింగ్ మరయు విషయము సృష్ ట దావ రా
త్రకాఫిం ట గ్ బలవ్ంరపు కథనాలు మరయు త్రపకటన కాపీలు.
13. Rephrase.ai: ఆన్‌లైన ఉనికిని మరయు శోధన ఇంజిన దృక్ా మానరను మెరుగుపరచడానికి
కంటంట ఆప్ల టమైజేషన సాధనం ఇపప టికే ఉని కంటంట్‌ను తిరగి త్రవ్యయడం.
14. వివ్రణ: ఆడియో ఎడిటింగ్ మరయు ల్చపా ంరరీకరణ వేదిక సరళీకృరం చేయడం ది
ఆడియో ఉరప తిత త్రపత్రకియ పాడ్్‌కాసర్ ట ్‌లు, కంటంట సృష్క ట ర తలు మరయు ఆడియో నిపుణుల
కోసం.
15. టైప చేయండి ్‌సూటడియో: వీడియో ఎడిటింగ్ సాధనం మెరుగుపరుస్తంది వీడియో విషయము తో
వ్చనం అతివ్యా పుతలు, ీర షకలు, మరయు యానిమేషనుి, ఆకర షణీయమైన మరయు త్రపాపా ర
2023 S&T Important Current Affairs Gist Mana La Excellence
చేయగల వీడియోలను రూపొందించడానికి సృష్క
ట ర తలను అనుమతిస్తంది.

అనీి ర ఉతుమమైనర