Tahkik, “‫ ”حققت الشيء‬cümlesinde yakinen tanıdım anlamına gelen “hakkaka”

fiilinin köküdür. Araplar “bir işin künhüne vardım, durumuyla ilgili yakine ulaştım”
demek istediklerinde, “bu işin hakikatine vardım” derler. Bu fiilden türeyen isim “el-
hakk”tır. Manası, bir işi ziyadesiz, noksansız ve hakkı ile yerine getirmektir.

Tertil, tedebbür, tefekkür ve istinbat içindir. Tahkik ise, dili alıştırmak, kaba
olan lafızları yumuşatmak, Kur’an-ı Kerim’i hakkıyla tilavet etmek; medde,
hemzelerde, işba’larda ve tefkikte her bir harfin hakkını vermektir. Bu okuyuşta sakin
bir harfin harekeli okunması ve harekeli bir harfin harekesinin kısıtlanmasından
muhafaza olunur.

Harflerin tefkik ve fekki, onların açık telaffuz edilmesi ve her birisini

kolaylıkla ve acele etmeksizin birbirinden ayrıştırarak mahrecinden çıkarması
demektir. Köleyi azat etmek ve esiri kurtarmak manasında olan ”‫”وفك األسير فك الرقبة‬
terkipleri de bu anlamı ifade ediyorlar. Zira onları “fekketmek” onların kölelikten ve
esaretten çıkarmak anlamına gelir. Yine “rehni fekketmek” onu emanetten çıkarmak,
“a’zayı fekketmek” onları yerinden çıkarmak, “kitabı fekketmek” de içindeki bilgileri
çıkarmak anlamına gelmektedir.