110 nhận định hay về thơ ca cần nhớ để trích dẫn vào bài làm văn

1. “Anđecxen đã lượm lặt những hạt thơ trên luống đất của người dân cày, ấp ủ chúng nơi trái
tim ông rồi gieo vào những túp liều, từ đó lớn lên và nở ra những đóa hoa thơ tuyệt đẹp, chúng
an ủi trái tim những người cùng khổ”. (Pauxtopxki)

2. “Nhà thơ như con ong biến trăm hoa thành mật ngọt / Một mật ngọt thành đòi vạn chuyến
ong bay”. (Chế Lan Viên)

3. “Tất cả cảm hứng thi ca đều chỉ là giải mã những giấc mơ”. (Hans Sachs)

4. “Vạt áo của triệu nhà thơ không bọc hết vàng mà đời rơi vãi / Hãy nhặt lấy chữ của đời mà
góp nên trang”. (Chế Lan Viên)

5. “Sau dòng thơ cuối, chẳng có gì theo sau ngoại trừ phê bình văn học”. (Joseph Brodsky)

6. “Cuộc sống là cánh đồng màu mở để cho thơ bén rễ sinh sôi”. (Puskin)

7. “Thời gian hủy hoại các lâu đài, nhưng lại làm giàu những vẫn thơ”. (Jorge Luis Borges)

8. “Người giai nhân: bến đợi dưới cây già / Tình du khách: thuyền qua không buộc
chặt”. (Xuân Diệu)

9. “Thi ca là cái bóng được chiếu bởi những ngọn đèn đường của trí tưởng
tượng”. (Lawrence Ferlinghetti)

10. “Thơ ca là tri thức đầu tiên và cuối cùng – nó bất diệt như trái tim con người”. (William
Wordsworth)

11. “Thi ca là một tôn giáo không kì vọng”. (Jean Cocteau)

12. “Thơ là âm nhạc của tâm hồn, nhất là những tâm hồn cao cả, đa cảm”. (Voltaire)

13. “Thơ là viên kim cương lấp lánh dưới ánh mặt trời”. (Sóng Hồng)

14. “Thơ là thần hứng. (Platon)

15. “Thơ là ngọn lửa thần”. (Đecgiavin)

16. “Thơ ca là niềm vui cao cả nhất mà loài người đã tạo ra cho mình”. (Cac Mac)

17. “Thơ trước hết là cuộc đời sau đó mới là nghệ thuật”. (Bêlinxki)

18. “Thơ là cái nhụy của cuộc sống, nên nhà thơ phải đi hút cho được cái nhụy ấy và phấn đấu
làm sao cho cuộc đời của mình cũng có nhụy”. (Phạm Văn Đồng)
19. “Bài thơ anh anh làm một nửa mà thôi / Còn một nửa cho mùa thu làm lấy / Cái xào xạc
hồn anh chính là xào xạc lá / Nó không là anh nhưng nó là mùa”. (Chế Lan Viên)

20. “Thi ca là thứ nghệ thuật chung của tâm hồn đã trở nên tự do và không bị bó buộc vào
nhận thức giác quan về vật chất bên ngoài; thay vì thế, nó diễn ra riêng tư trong không gian
bên trong và thời gian bên trong của tư tưởng và cảm xúc”. (Denise Levertov)

21. “Hội họa phải đạt được sự thấu hiểu qua tự thân nó, không cần tới giải thích, và thi ca
cũng vậy. Nếu một bài thơ hay một bức họa cần phải được giải thích thì đó là thất bại trong
giao tiếp”. (Lawrence Ferlinghetti)

22. “Người nghệ sĩ không có thời gian để nghe các nhà phê bình. Người muốn trở thành nhà
văn đọc phê bình, người muốn viết không có thời gian để đọc phê bình”. (William Faulkner)

23. “Đối với nhà thơ thì cách viết, bút pháp của anh ta là một nửa việc làm. Dù bài thơ thể hiện
ý tứ độc đáo đến đâu, nó cũng nhất thiết phải đẹp. Không chỉ đơn giản là đẹp mà còn đẹp một
cách riêng. Đối với nhà thơ, tìm cho ra bút pháp của mình – nghĩa là trở thành nhà
thơ”. (Raxun Gamzatop)

24. “Thơ chỉ bật ra trong tim khi cuộc sống đã thật tràn đầy”. (Tố Hữu)

25. “Làm thơ là cân một phần nghìn milligram quặng chữ”. (Maiacopxki)

26. “Một câu thơ hay là một câu thơ có sức gợi”. (Lưu Trọng Lư)

27. “Cái kết tinh của mỗi vần thơ và muối bể / Muối lắng ở ô nề, thơ đọng ở bể sâu”. (Chế Lan
Viên)

29. “Hình thức cũng là vũ khí. Sắc đẹp câu thơ cũng phải đấu tranh cho chân lí”. (Chế Lan
Viên)

31. “Đời thi sĩ là thơ, như đời một nông dân là lúa / Nhan sắc của viên ngọc ư! Có khi là nhiệm
vụ nó đấy rồi”. (Chế Lan Viên)

33. “Câu thơ phải luôn bất ổn và xôn xao / Không thể nằm yên mà ngủ được nào”. (Chế Lan
Viên)

35. “Ta là ai?” Như ngọn gió siêu hình / Câu hỏi hư vô thổi nghìn nến tắt / “Ta vì ai?” Khẽ
xoay chiều ngọn bất / Bàn tay người thắp lại triệu chồi xanh. (Chế Lan Viên)

36. “Không có may mắn trong sáng tác. Không có chỗ cho những trò lừa gạt. Điều tốt nhất anh
có thể viết là con người tốt nhất của anh”. (Henry David Thoreau)

37. “Một tác phẩm cổ điển là một cuốn sách chẳng bao giờ kết thúc điều nó cần phải
nói”. (Italo Calvino)
38. “Làm thơ, tuy quý cổ kính đạm bạc, nhưng phong phú rực rỡ không thể không có, cũng ví
như tùng bách có thêm đào lý, có vải lụa còn thêm gấm vóc”. (Tạ Trăn)

39. Thi sĩ là con chim sơn ca ngồi trong bóng tối hát lên những tiếng êm dịu để làm vui cho sự
cô độc của chính mình. (B. Shelly)

40. “Để trong lòng là chí, ngụ ra ý là thơ. Người có sâu, cạn cho nên thơ mờ có tỏ, rộng hẹp
khác nhau. Người làm thơ không ngoài lấy trung hậu làm gốc, ý nghĩa phải hàm súc, lời thơ
phải giản dị”. (Nguyễn Cư Trinh)

41. “Thơ là một bức họa để cảm nhận thay vì để ngắm”. (Leonardo DeVinci)

42. “Thơ ca làm cho tất cả những gì tốt đẹp nhất trên đời trở thành bất tử”. (Shelly)

43. “Thơ là rượu của thế gian”. (Huy Trực)

44. “Trong tâm hồn của con người đều có cái van mà chỉ có thơ ca mới mở
được”. (Nhêcơraxop)

45. “Trên đời có những thứ chỉ giải quyết được bằng thơ”. (Maiacopxki)

46. “Nhà thơ, ngay cả các nhà thơ vĩ đại nhất cũng phải đồng thời là những nhà tư
tưởng”. (Bêlinxki)

47. “Thơ là chuyện đồng điệu”. (Tố Hữu)

48. “Thơ là tiếng gọi đàn”. (Xuân Diệu)

49. “Thơ là sự thể hiện con người và thời đại một cách cao đẹp”. (Sóng Hồng)

50. “Thơ sinh ra từ tình yêu và lòng căm thù, từ nụ cười trong sáng hay giọt nước mắt đắng
cay”. (Raxun Gamzatôp)

51. “Thơ ca là tiếng hát của trái tim, là nơi dừng chân của tinh thần, do đó không đơn giản mà
cũng không thần bí, thiêng liêng… Thơ ca chân chính phải là nguồn thức ăn tinh thần nuôi tâm
hồn phát triển, nó không được là thứ thuốc phiện tinh thần êm ái, nhỏ nhen mà độc
hại”. (LLVH)

52. “Tôi thu thập hình tượng như con ong hút mật vậy. Một con ong phải bay một đoạn đường
bằng sáu lần xích đạo trong một năm ba tháng và đậu trên bảy triệu bông hoa để làm nên một
gam mật”. (P. Povienko)

53. “Những câu thơ lấp lánh như những tấm huy chương”. (Pauxtopxki)

54. “Thơ là bà chúa của nghệ thuật”. (Xuân Diệu)

55. “Thơ là tiếng nói của tri âm”. (Tố Hữu)

56. “Giọng ca buồn là thích hợp nhất cho thơ”. (Etga Pô)

57. “Thơ ca phải say mới thích”. (Tố Hữu)

58. “Từ bao giờ cho đến bây giờ, từ Hômerơ đến kinh thi, đến ca dao Việt Nam, thơ vẫn là một
sức đồng cảm mãnh liệt và quảng đại. Nó đã ra đời giữa những vui buồn của loài người và nó
sẽ kết bạn với loài người cho đến ngày tận thế”. (Hoài Thanh)

59. “Thơ chính là tâm hồn”. (M. Gorki)

60. “Thơ là thơ đồng thời là họa, là nhạc, là chạm khắc theo một cách riêng”. (Sóng Hồng)

61. “Thơ là tiếng lòng”. (Diệp Tiếp)

62. “Thơ là thư kí chân thành của trái tim”. (Duy bra lay)

63. “Thơ hay là thơ giản dị, xúc động và ám ảnh. Để đạt được một lúc ba điều ấy đối với các
thi sĩ vẫn còn là điều bí mật”. (Trần Đăng Khoa)

64. “Thơ là sự thể hiện con người và thời đại một cách cao đẹp”. (Sóng Hồng)

65. “Bài thơ hay là bài thơ đọc lên không còn thấy câu thơ mà chỉ còn thấy tình người và tôi
muốn thơ phải thật là gan ruột của mình”. (Tố Hữu)

66. “Hãy hát lên khi mỗi mảnh hồn anh là một sợi dây đàn”. (Platông)

67. “Thơ là hiện thực, thơ là cuộc đời, thơ còn là thơ nữa”. (Xuân Diệu)

68. “Thơ cũng như nhạc có thể trở thành một sức mạnh phi thường khi nó chinh phục được trái
tim của quần chúng nhân dân”. (Sóng Hồng)

69. “Câu thơ hay là câu thơ có kahr năng đánh thức bao ấn tượng vốn ngủ quên trong kí ức
của con người”. (Chu Văn Sơn)

70. “Thơ ca bắt rễ từ lòng người, nở hoa từ từ ngữ. Mỗi chữ phải là hạt ngọc buông xuống
trang bản thảo. Hạt ngọc mới nhấy của mình tìm được do phong cách riêng của mình mà
có”. (Tô Hoài)

71. “Người xưa trong ý có giấu những điều không thể nói ra, mới mượn vần thơ để truyền đi
những điều mình muốn nói. Nếu trong lòng không cảm xúc mà chỉ vẽ vời lòe loẹt thì làm sao mà
có thể có những vần thơ tuyệt diệu”. (Thẩm Đức Tiềm)

72. “Thơ là tiếng nói hồn nhiên nhất của tâm hồn con người trước cuộc đời”. (Tố Hữu)
73. “Thơ là cây đàn muôn điệu của tâm hồn, của nhịp thở con tim. Xưa nay thơ vẫn là cuộc đời,
là lương tri, là tiếng gọi con người hãy quay về bản chất thực của mình để vươn lên cái chân,
thiện, mỹ, tới tầm cao của khát vọng sống, tới tầm cao của giá trị sống”. (Hoài Thanh)

74. “Thơ là tâm hồn, tình cảm. Nó diễn đạt rất thành công mọi cung bậc tình cảm đa dạng và
phong phú của con người: niềm vui, nỗi buồn, sự cô đơn, tâm trạng chán chường, tuyệt vọng,
nỗi trăn trở, băn khoăn, sự hồi hợp, phấp phỏng, một nỗi buồn vu vơ. Một nỗi niềm bâng
khuâng khó tả, một sự run rẩy thoáng qua, một phút chốc ngẩn ngơ. Có những tâm trạng và
cung bậc tình cảm của con người chỉ có thể diễn đạt bằng thơ. Chính vì thế thơ không chỉ nói
hộ lòng mình, thơ còn là sự an ủi, vỗ về, động viên khích lệ người ta đứng dậy đi tới”.

75. “Thơ ca đồng thời song hành với con người chức năng thức tỉnh lương tri đang
ngủ”. (Eptusencô))

76. “Cũng như nụ cười và nước mắt, thực chất của thơ là phản ánh một cái gì đó hoàn thiện từ
bên trong”. (R.Tagore)

77. “Thơ phát khởi trong lòng người ta”. (Lê Quý Đôn)

78. “Hãy xúc động hồn thơ cho ngọn bút có thần”. (Ngô Thì Nhậm)

79. “Sáng tác thơ là một việc do cá nhân thi sĩ làm, một thứ sản xuất đặc biệt và cá thể. Anh
phải đi sâu vào tâm hồn cá biệt của anh để nói cái to tát của xã hội, cái tốt đẹp của chế độ, để
tránh cái khô khan, nhạt nhẽo, anh phải có cá tính, anh phải trau dồi cái độc đáo mà công
chúng rất đòi hỏi. Nhưng đồng thời anh phải đấu tranh để cái việc sự sáng tạo ấy không trở
thành anh hùng chủ nghĩa”. (Xuân Diệu).

80. “Thi ca là thứ nghệ thuật chung của tâm hồn đã trở nên tự do và không bị bó buộc vào
nhận thức giác quan về vật chất bên ngoài; thay vì thế, nó diễn ra riêng tư trong không gian
bên trong và thời gian bên trong của tư tưởng và cảm xúc”. (Hegel).

81. “Hai cô gái phát hiện ra bí ẩn cuộc đời trong một dòng thơ đột ngột”. (Denise Levertov)

82. “Các nhà thơ bị nguyền rủa nhưng họ không mù, họ nhìn với đôi mắt của thiên
thần”. (William Carlos Williams)

83. “Tại sao thi ca lại phải khiến người ta hiểu được?”. (Charlie Chaplin)

84. “Tất cả cảm hứng thi ca đều chỉ là giải mã những giấc mơ”. (Hans Sachs)

85. “Người tìm được niềm vui sướng cao quý từ những cảm xúc của thi ca là thi nhân thực thụ,
cho dù anh ta không viết được dòng thơ nào trong cả cuộc đời”. (George Sand)

86. “Hội họa là thi ca được ngắm thay vì được cảm nhận, và thi ca là hội họa được cảm nhận
thay vì được ngắm”. (Leonardo da Vinci)
87. “Thi ca phải có gì đó man rợ, bao la và hoang dại”. (Denis Diderot)

88. “Thứ duy nhất có thể cứu được thế giới là phục hồi nhận thức của thế giới. Đó là công việc
của thi ca”. (Allen Ginsberg)

89. “Nhà thơ là giác quan, triết gia và trí tuệ của nhân loại”. (Samuel Beckett)

90. “Thời gian hủy hoại các lâu đài, nhưng lại làm giàu những vẫn thơ”. (Jorge Luis Borges)

91. “Người giỏi vẽ thì vẽ ý mà không vẽ hình, người giỏi thơ thì nói ý mà không nói tên . (Tô
Đông Pha)

92. “Thơ ca là tri thức đầu tiên và cuối cùng – nó bất diệt như trái tim con người”. (William
Wordsworth)

93. “Làm thơ cũng như dùng binh, cẩn thận với địch thì thắng. Mệnh đề tuy dễ, không thể sơ
suất hạ bút. Không đem hết công phu làm sao đến được chỗ hồn nhiên biến hóa”. (Tạ Trăn)

94. “Thơ là hành vi của con người. Người cao thì thơ cũng cao. Người tục thì thơ cũng tục. Một
chữ cũng không thể che giấu. Thấy thơ như thấy người.” (Từ Tăng)

95. “Trí tuệ không liên quan gì mấy đến thi ca. Thi ca bắt nguồn từ điều gì đó sâu hơn; vượt
qua trí tuệ. Nó thậm trí không thể gắn cho sự thông thái. Nó là chính nó; nó có bản tính của
riêng mình. Không thể định nghĩa”. (Jorge Luis Borges)

96. “Thi ca gần với sự thực chân chính hơn lịch sử”. (Plato)

97. “Thi ca là khi một cảm xúc tìm được ý nghĩ và ý nghĩ tìm được ngôn từ”. (Robert Frost)

98. “Thi ca là khoảng cách ngắn nhất giữa hai con người. Thi ca là cái bóng được chiếu bởi
những ngọn đèn đường của trí tưởng tượng”. (Lawrence Ferlinghetti)

99. “Thi sĩ là gì? Một con người bất hạnh giấu nỗi đau khổ sâu sắc trong tim, nhưng đôi môi
đẹp tới mức khi tiếng thở dài và tiếng khóc đi qua, chúng nghe như âm nhạc du dương… Và
người ta xúm lại quanh thi sĩ và bảo: ‘Hãy hát tiếp đi’ – hay nói theo cách khác, ‘Mong những
nỗi đau khổ mới hành hạ tâm hồn anh nhưng đôi môi anh vẫn đẹp đẽ như trước, bởi tiếng khóc
sẽ chỉ làm chúng tôi hoảng sợ, nhưng âm nhạc thì lại rất hay”. (Soren Kierkegaard)

100. “Thơ của một người bình dị hay tân kỳ, nồng hậu hay đạm bạc, không phải là mỗi bài mỗi
câu đều hạn chế trong một thể cách. Có thể nào chỉ lấy một cái lông mà định đoạt cả con báo
ư?” (Ngô Lôi Phát)

101. “Thơ ca không phải là ghi chép sự kiện: nó chính là sự kiện”. (Robert Lowell)
102. “Làm người không thể không phân biệt giữa nhu mì và nhu nhược, giữa cương cường và
cường bạo, giữa kiệm ước và biển lận, giữa trung hậu và hôn ngu, giữa sáng suốt và khắc bạc,
giữa tự trọng và tự đại, giữa tự khiêm và tự tiện, mấy cái đó hình như giống nhau mà thực khác
nhau; còn làm thơ thì không thể không phân biệt giữa bình đạm và khô khan, giữa tân kỳ và
tiêm xảo, giữa mộc mạc và vụng về, giữa cường kiện và thô bạo, giữa hòa lệ và khinh phù, giữa
thanh tú và mỏng manh, giữa trọng hậu và cứng đờ, giữa tung hoành và tạp loạn, mấy cái đó
cũng hình như giống nhau mà kỳ thực khác nhau, sai một ly đi một dặm”. (Viên Mai)

103. “Thơ không thể làm không vì mục đích gì cả. Thử xem những bài thơ hay của người xưa,
có bài thơ nào mà không vì mục đích gì không?” (Tiết Tuyết)

104. “Trong lòng có điều gì, tất hình thành ở lời, cho nên thơ nói chí vậy”. (Phan Phu Tiên)

195. “Thi sĩ có thể sống sót qua mọi thứ, trừ lỗi in ấn”. (Oscar Wilde)

106. “Thi ca là những hình vẽ vĩnh cửu trong trái tim của tất cả mọi người”. (Lawrence
Ferlinghetti)

107. “Không có mảnh nhỏ cuộc đời nào lại không mang trong mình thi ca”. (Gustave
Flaubert)

108. “Tình trạng của thế giới kêu gọi thi ca đến cứu nó”. (Lawrence Ferlinghetti)

109. “Đừng dùng điện thoại. Người ta hiếm khi sẵn sàng trả lời nó. Hãy dùng thi ca”. (Jack
Kerouac).

110. “Thơ chỉ bật ra trong tim ta khi cuộc sống đã tràn đầy”. (Tố Hữu)

Điểm sáng tạo cho bài văn nghị luận từ lâu được đưa vào khung điểm chính thức của biểu điểm,
đáp án các kì thi. Sáng tạo trong văn nghị luận thể hiện qua nhiều khía cạnh: Cách dùng từ, đặt
câu, cách kiến tạo câu văn, cách sử dụng các biện pháp nghệ thuật, cách vận dụng kết hợp các
thao thác lập luận, cách so sánh, liên hệ mở rộng, cách vận dụng các kiến thức lí luận, các nhận
định văn học..

Bài viết này giới thiệu một số nhận định văn học về thơ có thể vận dụng đưa vào bài viết để bài
viết thêm sâu sắc, ghi điểm sáng tạo.

"Cuộc sống là cánh đồng màu mỡ để cho thơ bén rễ sinh sôi." (Puskin)

Vận dụng:

Nghệ thuật và cuộc sống có mối qua hệ khăng khít, gắn bó. Nghệ thuật luôn xuất phát từ hiện
thực cuộc sống, vì cuộc sống mà lên tiếng. Nhưng nếu tác phẩm tự sự xây dựng bức tranh về
cuộc sống qua những mâu thuẫn, xung đột, qua hệ thống nhân vật.. thì thơ lại trình bày trực tiếp
tâm trạng cảm xúc của con người. Những chi tiết chân thực, sống động được phát hiện từ cuộc
đời đã khơi dậy trong lòng thi sĩ những tình cảm sâu sắc, mới mẻ. Như Puskin khẳng
định: "Cuộc sống là cánh đồng màu mỡ để cho thơ bén rễ sinh sôi." Nhà thơ đã hút "cái nhụy"
của cuộc sống để khai sinh những vần thơ thấm tình đời, tình người.

"Nghệ thuật chỉ làm nên câu thơ, trái tim mới làm nên thi sĩ." (André Chénien)

Vận dụng:

"Nghệ thuật chỉ làm nên câu thơ, trái tim mới làm nên thi sĩ" - nhận định của André Chénien
cho ta hiểu rằng: "Nghệ thuật" và "trái tim" là những nhân tố quan trọng để hình thành một tác
phẩm thơ ca nổi tiếng và một nhà thơ vĩ đại. "Tây Tiến" của Quang Dũng là thi phẩm hội tụ cả
hai vầng sáng lung linh ấy. Đó là một bài thơ vừa đậm chất thơ, vừa đậm chất tình, vừa giàu
tính nghệ thuật, vừa mang tấm lòng sâu nặng của nhà thơ dành cho thiên nhiên, con người Tây
Bắc, cho đoàn binh Tây Tiến mà ông từng một thời gắn bó.

"Thơ chỉ tràn ra khi trong tim ta cuộc sống đã thật đầy." (Tố Hữu)

Vận dụng:

"Thơ chỉ tràn ra khi trong tim ta cuộc sống đã thật đầy" - nhận định của nhà thơ Tố Hữu đã đề
cập đến một trong những đặc trưng của thơ: Thơ là tiếng nói của tình cảm con người, những
rung động của trái tim trước cuộc đời. Tây Tiến - Quang Dũng trở thành một hiện tượng đặc
biệt và có sức sống lâu bền trước hết phải kể đến yếu tố cảm xúc của bài thơ. Chính những nhịp
rung mãnh liệt trong tâm hồn chàng thi sĩ trẻ khi hồi tưởng về một thời từng sống, chiến đấu
trong binh đoàn Tây Tiến đã làm nên mạch cảm xúc thi vị và hào hùng của bài thơ, thành nhịp
đập trái tim của thi phẩm và đem đến rung cảm thẩm mĩ sâu sắc trong lòng người đọc. Xuyên
suốt bài thơ là nỗi nhớ: Nhớ thiên nhiên, nhớ đồng đội, nhớ nhớ kỉ niệm ấm áp tình đồng bào..

"Thơ phát khởi từ lòng người ta." (Lê Quý Đôn)

"Hãy biết rằng chính quả tim ta đang nói và thở than lúc bàn tay đang viết." (Alfret de Mussé)

"Nhà thơ không viết một chữ nào nếu cả toàn thân không rung động." (Nguyễn Thị Thanh
Hương)

Vận dụng:

Bàn về đặc trưng của thơ, Lê Quý Đôn từng khẳng định: "Thơ phát khởi từ lòng người ta". Tố
Hữu cũng viết: "Thơ chỉ tràn ra khi trong tim ta cuộc sống đã thật đầy". Và nhà thơ Pháp Alfret
de Mussé cũng chia sẻ: "Hãy biết rằng chính quả tim ta đang nói và thở than lúc bàn tay đang
viết", "nhà thơ không viết một chữ nào nếu cả toàn thân không rung động" (dẫn theo PGS. TS
Nguyễn Thị Thanh Hương, Tạp chí Nghiên cứu văn học số 01/2009). Tất cả những nhận định
đó đều nói đến đặc trưng của thơ là cảm xúc. Thơ là tiếng nói của tình cảm con người, những
rung động của trái tim trước cuộc đời. "Tây Tiến" trở thành một hiện tượng đặc biệt và có sức
sống lâu bền trước hết phải kể đến yếu tố cảm xúc của bài thơ. Chính những xúc cảm mãnh liệt
của nhà thơ khi hồi tưởng về một thời từng sống, chiến đấu trong binh đoàn Tây Tiến đã làm
nên mạch cảm xúc thi vị và hào hùng của bài thơ, thành nhịp đập trái tim của thi phẩm và đem
đến những rung cảm thẩm mĩ sâu sắc trong lòng người đọc.

"Thơ là bó đuốc đốt thiêu, là bàn tay thắp lửa."

"Tàn bạo hư vô, giữa đấu tranh khốc liệt

Thơ phải dạy ta nhìn bằng con mắt thật." (Lưu Quang Vũ)

Vận dụng:

Lưu Quang Vũ quan niệm: "Thơ là bó đuốc đốt thiêu, là bàn tay thắp lửa". Điều đó có nghĩa,
thơ chẳng khác nào là người thắp lửa sáng tạo cho đời và cho nghệ thuật. Đó là ngọn lửa của ý
chí chiến đấu, cũng là ngọn lửa của trái tim yêu đời. Quan niệm thơ của Lưu Quang Vũ không
hoàn toàn mới lạ. Vẫn là những mục tiêu chân – thiện – mỹ như lý tưởng trong nghệ thuật.
Cũng với quan niệm ấy, biết bao nhà thơ đã viết nên những vần thơ khơi dậy trong lòng người
ngọn lửa của lòng sục sôi yêu nước, của ý chí quyết tâm đánh đuổi giặc thù..

"Một bài thơ hay là một sinh vật có cơ thể. Mỗi câu mỗi chữ đứng ở đâu đều có lý do. Cái kỹ
thuật trong hàng thơ nghiêm như những người lính đứng trong quân ngũ. Đổi đi một câu một
chữ là sai cả gan phổi của bài thơ, bài thơ lệch lạc, ngã xiêu" (Xuân Diệu)

Vận dụng:

Xuân Diệu từng bày tỏ quan niệm khá "khắt khe" về câu chữ trong thơ: "Một bài thơ hay là một
sinh vật có cơ thể. Mỗi câu mỗi chữ đứng ở đâu đều có lý do. Cái kỹ thuật trong hàng thơ
nghiêm như những người lính đứng trong quân ngũ. Đổi đi một câu một chữ là sai cả gan phổi
của bài thơ, bài thơ lệch lạc, ngã xiêu". Đó là lí do mà ta không thể dễ dàng thay đổi câu chữ
này bằng một câu chữ khác có nội dung ý nghĩa tương tự. Nhất định phải là "tắt nắng", "buộc
gió", chứ không thể là "cất", là "gói" hay "giấu", "giữ" được. Đổi một chữ là nhịp thơ lệch lạc,
là mất cả nhạc tính, mất cả ý nghĩa lời thơ. Vậy nên, không phải ngẫu nhiên mà ai đó từng cho
rằng: "Phải đổi lấy ngàn cân quặng chữ - Để thu về một chữ mà thôi". Cái chữ qua cân đong đo
đếm hàng trăm ngàn lần ấy nó có sức nặng ghê gớm vô cùng.

Thơ là "điệu tâm hồn đi tìm đến những điệu tâm hồn" (Tố Hữu)

Vận dụng:

Thơ gắn kết cả thế giới và nhân loại bằng tình yêu. Thơ ca chân chính là những nhịp cầu gắn
kết, dẫn dắt những tâm hồn đến với tâm hồn, những trái tim đến với trái tim. Tố Hữu quan niệm
thơ là một "điệu tâm hồn đi tìm đến những điệu tâm hồn", có nghĩa là con người chia sẻ với
nhau mọi vui, buồn, niềm tin, ước vọng. Con người có nhu cầu giao tiếp, giao cảm. Tiếng nói cá
nhân có ý nghĩa tích cực, có hiệu quả truyền cảm, có thể lay động hồn người: "Lời nói riêng mà
thấu triệu tâm hồn".

"Mỗi con trai nhả ngọc một lần thôi

Viên ngọc đầu tiên cũng là viên sau chót

Không như ta sau viên ngọc sau cùng làm viên thứ nhất

Đây là nỗi đau và hạnh phúc của con người." (Chế Lan Viên)

Vận dụng:

Những câu thơ của Chế Lan Viên đã thể hiện khao khát đến tận cùng - khao khát muốn được
sáng tạo. Nhà thơ gọi đó là nỗi đau hạnh phúc của con người. Con người cần luôn tìm tòi, sáng
tạo. Con trai chỉ nhả ngọc một lần duy nhất sau bao đau đớn. Nhưng người nghệ sĩ không được
cho phép mình dừng lại ở "viên ngọc sau cùng" nào đó. Phải luôn làm mới mình để "làm ra viên
thứ nhất" tiếp theo. Hành trình sáng tạo thơ là hành trình nhọc nhằn không khác gì trai nhả
ngọc, nhưng nếu không theo đuổi kiên trì thì không có sáng tạo trong nghệ thuật.

"Thơ là chữ nghĩa cũng không là chữ nghĩa, là ý thức mà không phải ý thức, là vô thức mà
không hẳn vô thức. Thơ đúng nghĩa là sự bộc lộ tận cùng của nhà thơ". (Thanh Thảo)

Vận dụng:

Ngẫm về thơ, Thanh Thảo từng chia sẻ rằng: "Thơ là chữ nghĩa cũng không là chữ nghĩa, là ý
thức mà không phải ý thức, là vô thức mà không hẳn vô thức. Thơ đúng nghĩa là sự bộc lộ tận
cùng của nhà thơ". Đọc thơ Thanh Thảo, nhiều lúc chiêm nghiệm lâu ta mới cảm được sự "bộc
lộ tận cùng" của cảm xúc, hình tượng hay ý niệm nhà thơ. Một cách đầy ấn tượng, Thanh Thảo
đã xây dựng thành công hình tượng Lorca trong "Đàn ghi – ta của Lorca" để lại nhiều dấu ấn
trong lòng bạn đọc.

"Thơ đích thực không nhằm giáo dục ai, cải tạo ai, nhưng nó lại giúp thanh lọc tâm hồn con
người". Thơ còn là "đôi nạng" giúp người tàn tật "đứng dậy, bước đến với mọi người, là đôi
bàn tay chìa ra với mọi người." (Thanh Thảo)

Vận dụng:

Những tác phẩm văn học ưu tú luôn có khả năng khơi dậy trong chúng ta khả năng đồng cảm;
làm cho ta biết yêu, biết buồn; dậy cho ta biết yêu, biết ghét, biết khinh bỉ sự phản trác, cái tẹp
nhẹp, tầm thường, lười biếng, giúp hướng con người đến cái thiện thông qua việc hình thành
quan điểm đạo đức, khơi gợi tình cảm đạo đức cho con người.. Đúng như Thanh Thảo nhận xét:
"Thơ đích thực không nhằm giáo dục ai, cải tạo ai, nhưng nó lại giúp thanh lọc tâm hồn con
người". Thơ còn là "đôi nạng" giúp người tàn tật "đứng dậy, bước đến với mọi người, là đôi bàn
tay chìa ra với mọi người."

"Thơ đưa tôi đến những bến bờ chưa tới được". (Lưu Quang Vũ)

Vận dụng:

Thơ là sản phẩm của trí tưởng tượng, nên đôi khi, thơ là phương tiện kết nối con người với thế
giới của ước mơ. Không phải ngẫu nhiên mà Tản Đà lại lên "Hầu Trời", Thế Lữ lại mơ màng
cùng "Tiếng sáo thiên thai".. Lưu Quang Vũ đã khẳng định: "Thơ đưa tôi đến những bến bờ
chưa tới được". Nhà thơ luôn tạo ra những "giấc mơ phía trước" bằng tưởng tượng, bằng giả
tưởng nữa. Ngoài ra, đó còn là niềm khát vọng xa xôi có phần kỳ ảo: "Chắc ta không kịp tới",
"không thể nào tới được". Nhưng chỉ điều ấy đã giúp nhà thơ cùng giục giã mọi người sống tốt
nhất với hiện tại để vươn tới tương lai tươi đẹp.

Các bạn có thể tham khảo thêm các nhận định khác để vận dụng phù hợp vào từng bài,
từng nội dung phân tích:

"Thơ là tiếng gọi đàn, là sự đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu của những con người
lao động, phấn đấu, suy nghĩ, yêu thương trong cái phần cao nhất, sâu nhất của họ tức là tâm
trí." (Xuân Diệu)

"Thơ là tiếng nói đầu tiên, tiếng nói thứ nhất của tâm hồn khi động chạm tới cuộc sống [..] văn
xuôi lôi cuốn người như dòng nước, đưa ta đi từ điểm này qua điểm khác. Thơ chỉ chọn ít điểm
chính, bấm vào những điểm ấy thì toàn thể động lên theo. Thơ là tổng hợp, kết tinh. Văn xuôi
cho phép không hoàn toàn, nhưng thơ thì luôn luôn đòi hỏi sự toàn bích." (Nguyễn Đình Thi)

"Con đường thơ gồm nhiều con đường riêng rất khác nhau của từng người. Không có đại lộ
chung một chiều cho tất cả. Ta có thể nói con đường thơ chính là số phận của một nhà
thơ." (Lê Đạt)

"Đôi khi, trong buổi tối có một khuôn mặt

Nhìn thấu chúng ta từ đáy một tấm gương

Nghệ thuật chắc hẳn là tấm gương

Cho ta thấy trong đấy là khuôn mặt." (Jorge luis borges)

"Mỗi nhà thơ viết câu thơ theo số phận của mình, chẳng bắt chước ai.
Tôi học phong cách đất ngoài vườn, mùa đến lại sinh sôi,

Mặc kệ ai đấy là hỏa diệm sơn phun lửa,

Viết câu thơ ở thế đà đao, ở thế vu hồi." (Chế Lan Viên)

"Thực trong thơ là tìm được những hình ảnh sống, những hình ảnh có sức lôi cuốn và thuyết
phục người đọc"; khi "mỗi giọt nắng, mỗi chiếc lá tự nhiên mà vào trong lòng, để rồi động sâu
đến tư tưởng và tình cảm. Trong việc làm thơ bấy giờ, hình ảnh tự nhiên hiện lên trước nhất".
"Những hình ảnh còn tươi nguyên mà nhà thơ tìm thấy, bao giờ cũng mới mẻ, đột ngột lạ lùng".
"Hình ảnh của thơ vừa làm ta ngạc nhiên, vừa đã quen với chúng ta tự bao giờ" (Nguyễn Đình
Thi)

"Hành động sáng tạo trong thơ ca là một sự giải tỏa những cảm xúc tràn đầy trong tâm hồn
người làm thơ."

"Andecxen đã lượm nhặt những hạt thơ trên luống đất của người nông dân cày, ấp ủ tủ chúng
nơi trái tim ông rồi gieo vào những túp lều, từ đó lớn lên và nở ra những đóa hoa tươi đẹp, đẹp,
chúng an ủi trái tim Những Người Cùng Khổ." (Pautopxki)

"Bài thơ anh, anh anh làm một nửa mà thôi

còn một nửa để mùa thu làm lấy

cái Xào Xạc hồn anh chính là Xào Xạc lá

nó không là anh nhưng nó là mùa ra." (Chế Lan Viên)

"Thơ trước hết là cuộc đời, đời sau đó mới là nghệ thuật." (Belinxki)

"Đời thi sĩ là thơ, như đời một nông dân là lúa,

Nhan sắc của viên Ngọc ư? Có khi là vụ nó đấy." (Chế Lan Viên)

"Cuộc sống là cánh đồng màu mỡ để cho thơ bén rễ sinh sôi." (Puskin)

"Thơ là âm nhạc của tâm hồn, nhất là những tâm hồn cao cả, đa cảm." (Voltaire)

"Đọc một câu thơ hay, ta thường có cảm giác đứng trước một bến đò gió nổi, một khao khát
sang sông, một thúc đẩy lên đường hướng đến những vùng trời đẹp hơn, nhân tính hơn.." (Theo
Lê Đạt, "Đối thoại với đời và thơ", NXB Trẻ, 2008, tr. 115).
"Thơ là cái nhụy của cuộc sống, nên nhà thơ phải đi hút cho được cái nhụy ấy và phấn đấu làm
sao cho cuộc đời của mình cũng có nhụy." (Phạm Văn Đồng)

"Thơ là hiện thực, thơ là cuộc đời, thơ còn là thơ nữa." (Xuân Diệu).

"Rơi vào cái vực ý, thì thơ sẽ sâu, nhưng rất dễ khô khan. Rơi vào cái vực nhạc, thì thơ dễ làm
đắm say người, nhưng cũng dễ nông cạn. Chính vì vậy mà khi soi chiếu vào thơ, ta có thể nhìn
thấy được cả cuộc đời, nhìn thấy được chính mình." (Chế Lan Viên)

"Nhà thơ như con ong biến trăm hoa thành một mật

Mỗi giọt mật thành đôi vạn chuyến ong bay

Nay cành nhãn non Đoài, mai vườn cam xứ Bắc

Mật ngọt ở đồng bằng mà hút nhụy tận miền Tây." ( Chế Lan Viên)

"Thơ ca là âm nhạc của tâm hồn, nhất là những tâm hồn cao cả, đa cảm." (Vonltaire)

"Một câu thơ hay là một câu thơ có sức gợi." (Lưu Trọng Lư)

"Thơ ca là tiếng hát của trái tim, là nơi dừng chân của tâm hồn, do đó không giản đơn mà cũng
không thần bí, thiêng liêng.. Thơ ca chân chính phai là nguồn thức ăn tinh thần nuôi tâm hồn
phát triển, nó không được là thứ thuốc phiện tinh thần êm ái mà nhỏ nhen, độc hại." (Lí luận
văn học)

"Thơ hay là thơ giản dị, xúc động, ám ảnh. Để đạt được một lúc ba điều ấy đối với các thi sĩ
vẫn là điều bí mật." (Trần Đăng Khoa)

"Cũng như nụ cười và nước mắt, thực chất của thơ là phản ánh một cái gì đó hoàn thiện từ bên
trong." (Tagore)

"Bài thơ hay là bài thơ đọc lên không còn thấy câu thơ mà chỉ còn thấy tình người và tôi muốn
thơ phải thật là gan ruột của mình." (Tố Hữu)

"Ðể trong lòng là chí, ngụ ra ý là thơ. Người có sâu, cạn nên thơ có mờ, tỏ; rộng, hẹp, khác
nhau.. Người làm thơ lấy trung hậu làm gốc, ý nghĩa phải hàm súc, lời thơ phải giản dị. Còn
việc phải tô điểm cho đẹp đẽ, trau dồi cho khéo léo lạ lùng thì chỉ nên coi là việc.. làm thêm mà
thôi." (Nguyễn Cư Trinh)

"Thơ là sự thể hiện con người và thời đại một cách cao đẹp." (Sóng Hồng)

"Thơ ca là một bức họa để cảm nhận thay vì để ngắm." (Leonardo da Vinci)
"Thi sĩ như những con chim sơn ca đứng trong bóng tối cất lên những tiếng cô độc để mua vui
cho sự cô độc của chính mình." (B. Shelly)

"Thơ là rượu của thế gian." (Huy Trực)

".. Từ bao giờ đến bây giờ, từ Hômerơ đến Kinh thi, đến ca dao Việt Nam, thơ vẫn là một sức
đồng cảm mãnh liệt và quảng đại. Nó đã ra đời giữa những vui buồn của loài người và nó sẽ
kết bạn với loài người cho đến ngày tận thế." (Hoài Thanh)
.

Hình ảnh thơ nói về xuất thân của những người lính

.
"Quê hương anh nước mặn đồng chua

Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá"

.

Cặp thơ sóng đôi gợi ta nhớ đến những dòng thơ cũng ngậm ngùi của Chế Lan
Viên:

.
"Ôi, gió Lào ơi! Ngươi đừng thổi nữa

Những ruộng đói mùa, những đồng đói cỏ

Những đồi sim không đủ quả nuôi ngươi"

.

Kết nạp Đảng trên quê mẹ - Chế Lan Viên

.
Họ là những người nông dân mặc áo lính, xuất thân của các anh đều từ những
vùng quê nghèo khó, cằn cỗi
.

Ngoài ra có thế so sánh tác giả đã vận dụng sáng tạo câu thành ngữ dân gian:
"Chó ăn đá, gà ăn sỏi".

Hình ảnh thơ về sự gặp gỡ, thân quen của những người lính

"Anh với tôi đôi người xa lạ

Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau"

Liên hệ đến bài thơ "Nhớ" của Nguyên Hồng:

.
"Lũ chúng tôi

Bọn người tứ xứ,

 Gặp nhau hồi chưa biết chữ

Quen nhau từ buổi Một hai"

Nhớ - Hồng Nguyên

.

Nếu ở trên "anh" và "tôi" đứng tách riêng ở từng câu thơ, thì đến đây "anh" và
"tôi" đã đứng cùng nhau, kề sát bên nhau. Từ đó nhận thấy tình cảm khăng khít,
gắn bó keo sơn của những người lính.

Hình ảnh thơ về sự khó khăn, vất vả của những người lính Cụ Hồ

'Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ'

Sử dụng hình ảnh tương đồng trong thơ Tố Hữu:

"Thương nhau, chia củ sắn lùi

Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng"

Việt Bắc - Tố Hữu

Thể hiện sự khó khăn, thiếu thốn của cuộc đời người lính. Ở họ có niềm đồng
cảm giai cấp, sau đó là tình bạn bè và rồi đến tình tri kỉ. Từ đó nâng cấp thành
"tình đồng chí".

Hình ảnh thơ về sự thấu hiểu những tâm tư tình cảm của nhau

"Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính"

Giếng nước gốc đa ẩn dụ cho những người thân nơi quê hương. Người lính quyết
tâm ra đi nhưng vẫn biết người ở nhà nhớ thương mình. Vậy nên đây là tình cảm
song song hai chiều, người thân nhớ người lính và người lính nhớ quê nhà.

Gợi liên tưởng đến bài thơ Đất nước của tác giả Nguyễn Đình Thi

"Người ra đi đầu không ngoảnh lại Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy"

Nỗi niềm, tâm tư của anh cũng là của tôi. Là đồng chí họ thấu hiểu, sẻ chia lẫn
nhau.

Hình ảnh thơ về bệnh sốt rét rừng

"Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh

Sốt run người, vừng trán ướt mồ hôi"

So sánh với cặp thơ trong Tây Tiến:

"Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc,

Quân xanh màu lá dữ oai hùm."

Tây Tiến - Quang Dũng

Do địa hình hiểm trở cộng với thiên nhiên khắc nghiệt, Việt Bắc được coi là nơi
rừng thiêng nước độ. Vậy nên các anh đều mắc căn bệnh quái ác là bệnh sốt rét
rừng, thân nhiệt lên cao nhưng đắp bao chăn vẫn không hết rét=> tô đậm khó
khắn của họ

Hình ảnh thơ về sự thiếu thốn cơ sở vật chất

"Áo ảnh rách vai quần tôi có vài mảnh vá

Miệng cười buốt giá

Chân không giày"

Không chỉ phải đối mặt với bệnh tật, các anh còn thiếu thốn về cơ sở vật chất.
Gợi nhớ đến hình ảnh những người lính chân không giày của Nguyên Hồng:

"Áo vải chân không đi lùng giặc tới"

Nhớ - Nguyên Hồng

Hay chính tác giả Chính Hữu cũng từng tâm sự trong bài thơ Ngày về:

"Rách tả tơi rồi đôi giày vạn dặm

Bụi trường chinh phai bạc áo hào hoa"

Thế nhưng dù thiếu thốn, khó khăn.

Các anh vẫn nở nụ cười "miệng cười buốt giá". Đó là nụ cười thể hiện sự lạc
quan, có niềm tin vững chắc về một tương lai tươi sáng. (Có thể liên hệ với "Nhìn
nhau mặt lấm cười ha ha của Phạm Tiến Duật)

Hình ảnh thiên nhiên núi rừng Việt Bắc

" Đêm nay rừng hoang sương muối "

Cũng như trong miêu tả của Tố Hữu về Việt Bắc:

 " Mênh mông bốn mặt sương mù

Đất trời ta cả chiến khu một lòng. "

Việt Bắc - Tố Hữu

Thời tiết, thiên nhiên khắc nghiệt," sương muối"là hiện tượng đặc trưng của nơi
đây. Thế nhưng cái khắc nghiệt ấy lại làm nổi bật lên sự gắn kết, chung sức bền
lòng của những người lính.

Hình ảnh "Đầu súng trăng treo" vừa đậm chất hiện thực, vừa thi vị trữ tình khiến
ta nhớ đến câu thơ trong bài "Việt Bắc" của Tố Hữu:

"Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan".

Cả hai câu thơ đều xuất hiện hình ảnh "đầu súng" và hình ảnh "trăng", "sao" -
đây vốn dĩ là những hình ảnh tương phản, xa cách vời vợi bỗng hòa quyện vào
nhau thành một hình tượng gắn liền. Nhà thơ không phải tả mà chỉ gợi, chỉ đưa
hình ảnh nhưng ta liên tưởng nhiều điều: Có phải đầu súng kia đang trong tư thế
sẵn sàng chiến đấu để ánh trăng, ánh sao hòa bình mãi nghiêng cười trên đỉnh
núi?
.