You are on page 1of 16

EXAMINATIONSCOUNCIL

EXAMINATIONS COUNCILOF OF SWAZILAND


SWAZILAND
Swaziland General
Swaziland GeneralCertificate
Certificate of
of Secondary
Secondary Education
Education

CANDIDATE
NAME
FASHION AND FABRICS 6904/02
Paper 2 Practical Examination October/November 2013
CENTRE CANDIDATE
CONFIDENTIAL
NUMBER INSTRUCTIONS NUMBER
To the Teacher
Great care should be taken to ensure that any confidential information does not reach the candidates
FIRST directly
either LANGUAGE SISWATIThe planning session and practical sessions will be carried out
or indirectly. 6870/02
at the
same time in all schools.
Paper 2 Reading and Directed Writing October/November 2018

PRACTICAL TEST 2 hours

1 Schools will receive the following materials with the question papers for the Practical
Candidates answer on the Question Paper.
Examination:
No Additional Materials are required.
(a) Copies of the question papers in a sealed envelope;
READ THESE INSTRUCTIONS FIRST
(b) Planning sheets for the order of work;
Write your Centre number, candidate number and name in the spaces provided.
Write(c)
in dark
An blue or black
envelope forpen.
each candidate containing the pattern. These must be locked away until
Do not use staples, paper clips, glue or correction
the day of the examination, when theyfluid.
are to be handed to the Supervisor.
Answer all questions.
2 Schools are reminded that they are required to provide fabric for the Practical
Examination
The number (Paper
of marks 2).inThe
is given following
brackets materials
[ ] at the must
end of each be provided
question for each candidate:
or part question.

(a) A piece of lightweight printed cotton blend fabric 70 cm × 115 cm and a contrasting plain
cotton or cotton blend fabric 15 cm × 15 cm for the pocket. The colour should be one
on which the candidates will find it easy to work. Bright red and dark colours should be
avoided.

(b) A piece of lightweight iron-on interfacing 45 cm × 40 cm.

(c) Sewing thread to match the fabric. For Examiner’s Use

(d) Tacking thread. Umbuto 1

(e) Embroidery threads – three contrasting colours. Umbuto 2

(f) Two 1.5 cm buttons.


Umbuto 3
Candidates are to be reminded that a multi-sized pattern sheet will be supplied for this test.
The pattern will include a 1.5 cm seam allowance, which is not marked.Umbuto 4

Sekukonkhe
111244

This document of 14 printed


consists consists
This document of 2 printed
pages and 2 blank pages.
pages.

© ECOS
© ECOS 2013
2018 6870/02/O/N/2018 [Turn over
[Turn over
2

SICEPHU A

Sivisiso 1

Fundza lendzaba lelandzelako ngekucophelela bese uphendvula imibuto  (a)–(f).

SIMTSANDZILE

Ngatsi nangimbona lomntfwana, kwatsi hedze luvalo, ngeva shengatsi sekukhona longemuka
umoya. Wonkhe umtimba washisa, wabandza sikhatsi sinye, emadvolo acegetela. Ngase ngeyama
lubondza ngiva sekumnyama emehlweni. Kwendlula umzuzwana ngacwabita ngadvonsa umoya
kakhulu ngaphonsa emehlo ngalapho ngibone lesimanga khona. Hha! Hhanembala bo, angibhudzi.
Noma kungatsiwani nguye Simtsandzile wami loya. 5
Esikhundleni sekujabula ngeva inhlitiyo ishaya shengatsi itawephula timbambo. Ngabe mihlolo
mini lena? Ngabambisisa lubondza lwesitodlwana ngawuva umjuluko ugeleta ngemhlane. Kodvwa
Simakadze ngivelelwa yini? Ngativa tehla tilandzelana. Yabuya yonkhe inhlupheko nelusizi
lweminyaka lemibili kwaba shengatsi lwayitolo.
Ngalikhumbula kahle hle lelolanga umntfwanami anyamalala. Kulawo maholide akhisimusi 10
abevakashele babekati wakhe eBhubesini edvute nakaMagolide. Abedlala – ke Simtsandzile
ngemuva kwemkhukhu wababekati wakhe nalabanye bantfwanyana nakusuka sidvumo angatiwa
kutsi ushonephi. Wafunwa umntfwana, nani. Nabomakhelwane bonkhe balandvula, kute
labakubona. Bamangala bonkhe kutsi mihlolo mini lelevela kulendzawo. Yabikwa – ke
emaphoyiseni lendzaba, nawo afuna afuna agcine ayiyekele, achubeka naletinye. Lokwadvubuta 15
uyise webantfwabami kutsi umntfwana alahleke kadzadzewabo. Wavele waphelelwa nje Bhekisisa
angeke akhale ayindvodza. Kwatsi noma ngibona sebahudvula tinyawo ngekuphelelwa litsemba
labanye, ngachubeka. Angiyekelanga kufuna, waphela gonco umnyaka netinyanga ngetulu.
Kute lapho ngingayanga khona, wena tangoma nebabholofidi, bonkhe babengetsembisa kutsi
batangisita ekumtfoleni umntfwana, kepha kute lokwabuyisa Sime wami. Nome nganginabo labanye 20
bantfwana bebafana labatsatfu, kodvwa abasivalanga silondza sekulahlekelwa yindvodzakati
yami leyayineminyaka lemibili.
Kupipita kwemakhumbi labelapho kwaba shengatsi kungivusa ebutfongweni. Ngatsi nhla,
basekhona labantfu khona lapha emabhentjini ekulindza. Simtsandzile udlala ngalokusalucingo
eceleni kwalomakotjana lohle amkhulukhulumisa. Kodvwa ngentanjani nyalo. Ngibite emaphoyisa? 25
Batawusuke bahambe labantfu angakefiki. Waphakamisa buso Simtsandzile akhombisa lona lahleli
naye lokutsite. Nawo emehlo lamhlophe bha nelibadlana lelisasibati eceleni kweliso langesekudla.
Hha! Kwaba ngatsi ngisutelwe tinyosi. Ngasondzela, sengiyamemeta phela, “Sime! Tsandzile!”,
ngawasho alandzelana emagama besimbita ngawo. Ngelula tandla ngasondzela.
Wachubeka nekudlala umntfwana kwangikhanyela kutsi akalati lelibito. Lomakotjana wenta 30
sakubuka kutsi lichamukaphi livi kodvwa wase ubuyisela emehlo encwajaneni layifundzako.
Ngahlaba inyandzaleyo nyalo. Ngiyamemeta njalo, tihlatsi timanti nte tinyembeti. Sebuhhomuhhomu
lapha esiteshini semakhumbi, bantfu sebayatsatseka ngalesidvumo lesesisukile. Umntfwana
wabamba lomakotjana wamnkonkoshela.
“Wami lomntfwana! Letsa umntfwanami!” Ngasho ngimemeta. 35
“Uyangihlolela wena! Uwakuphi utongihhemela la? Umntfwanakho wakuphi? Buya wena Senamile
wami sihambe,” usho njalo nje sewumcukulile lomakotjana. Ngamutsi hadvu kodvwa ngabamba
lijezi, wakhala Simtsandzile. Ngabona muva kutsi lihomu lebantfu selitse mbo lasifaka ekhatsi
sobatsatfu. Kwalamula kuchamuka kweliphoyisa nalo lebelendlula lapho ladvonswa ngulesigungu
esiteshini semakhumbi. Lasola kutsi seyibambene ngetihlutfu. Kulemisinjwana lenje bekuvamile 40
kutsi kube khona losalimala. Labatse liyayilalela liphoyisa lendzaba labona kutsi ishubile, lase
lincoma kutsi kuyiwe esiteshini semaphoyisa kukhulunyiswane. Makotjana wademelayisa lapha
emotweni saze sayofika emaphoyiseni, asho nekusho kutsi uyachashatwa yena, nakacedza nje
uvula lakakhe licala lekuhlukubetwa ngumuntfu langamati.


© ECOS 2018 6870/02/O/N/2018


3

“Make waSenamile kwentenjani, nifunani la, senibuya khona kagogo? Ukhalelani umntfwanami 45
Phumelele?” Leyo mibuto yaphuma ilandzelana ephoyiseni lesefikela kulo. Libuka mine, libuke
laba lengifike nabo. Umntfwana yena sewukhala kakhulu manje. Sengiva muva kutsi leliphoyisa
nguVusi, indvodza yalomakotjana.
Kwaba tinyembeti kuphela kulomakotjana, sekute lakuphendvulako noma Vusi sekasifake
kulelinye lemagumbi lebelingenamuntfu. Utsi nakatsi uzama kukhuluma kutsi ngci angasachubeki. 50
Ngayiteka yami indzaba yekulahlekelwa ngumntfwana. Noma ngase nginesibibitfwane kodvwa
kubona Simtsandzile wami kwanginika emandla. Hawu nkosiyami! Kantsi ngitsi ngihamba
ngalokunye nje ngibitwa ngumntfwanami? Phela bengihamba ngifunela lomunye webakhula
bami indlu yekuhlala, emva kwekutsi atfole umsebenti kaPhuzuphume kantsi uneluswane,
usengakakhoni kuyaluka. Ngilo-ke loluhambo lolungifikisa kuletimanga. 55
Kwavela – ke ekuphenyeni kwemaphoyisa kutsi Phumelele wamyenga Vusi emva kwekube
aphunyelwe sisu kutsi umntfwana wamshiya ekhaya kubo kunina. Wakhala ngekutsi abedzinga
kwelulama kahle ngoba abehlindziwe. Kwatsi nakuyophela wesibili umnyaka wabholova Vusi
kondla, atsi ngeke ondlane nemntfwana langamati. Nango-ke Phumelele ahamba aya kubo
achamuke nemntfwana losaneminyaka lemibili. Bekangakhulumi nelulwimi lwakhe loVusi 60
naPhumelele noko watitjela kutsi lendzawo lakhulele kuyo ihlala lonkhe luhlobo lwebantfu. Indlela
labetfukutsele ngayo Vusi bekungatsi utambulala ngetandla umkakhe. Kwasita wona lamanye
emaphoyisa labelapho abamba butatata. Ingani sewuyasho nekusho kutsi vele lomntfwana
akafani naye.
Njengencenye yebufakazi ngabutwa kutsi ngisho ngani kutsi wami lomntfwana. Ngachaza kutsi 65
ngaphandle kwesibati esweni langesekudla Simtsandzile unensunshana ngaphansi kwesibunu
sesencele. Leyo nsumphe ngiyona yabangela kutsi babe nesiciniseko kutsi angisengi letemitsi.
Tavele tamshela Phumelele.

[Itsetfwe yahunyushwa isuselwa kuDrum]

© ECOS 2018 6870/02/O/N/2018 [Turn over


4 For
Examiner’s
Use
1 (a) Abekusiphi simo lococa indzaba endzimeni yekucala?

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� [1]

(b) Ngaphandle kwalokudlala emva kwemkhukhu, yini lenye leyenta kube melula kutsi
Phumelele akhone kweba Simtsandzile?

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� [2]

(c) Chaza loku lokulandzelako njengoba kusetjentisiwe endzabeni:

(i) Abasivalanga silondza [endzimeni yesitsatfu]

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ [2]

(ii) Seyibambene ngetihlutfu [endzimeni yesitfupha]

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ [2]

(d) Vusi ungumuntfu lotitsatsa malula tintfo. Sekela loku ngalokubili lakwentako
kulendzaba.

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� [2]

© ECOS 2018 6870/02/O/N/2018


5 For
Examiner’s
Use
(e) Lokubakhona kwensumphe phansi kwesibunu kwamsita njani lococako kutsi abe
nebufakazi lobucinile kutsi wakhe lomntfwana? Bhala kunye usekele.

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� [2]

(f) Imphilo yaSimtsandzile itawonakala. Vumela noma uphikise lombono ususela


kulokwenteka endzabeni.

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� [4]

[Sekukonkhe: 15]

© ECOS 2018 6870/02/O/N/2018 [Turn over


6

Sivisiso 2

Fundza lendzaba lelandzelako ngekucophelela bese uphendvula imibuto  2 (a) na (b).

SILWANE LESINGAKAVAMI

Intsaba Madvonsa beyidvume kakhulu kulendzawo yakuDvwatjana. Beyatiwa kulabanyenti


ngekutsi ngugobagagu ngoba beyenyukela kakhulu kufika esicongweni. Ligama layo yalitfola
ikakhulu ngekudvonsisa emabutfo nakaya esikhumulweni sawo ngetikhatsi kusaliwa timphi. Tsine-
ke bafana bekwelusa besitsandza kwelusela kuyo. Kuphakama kwayo bekusisita, ikakhulu uma
kulahleke tinkhomo ngoba sasikhona kubona cishe onkhe ematsafa lapho betingedukela khona. 5
Ingani noma ngabe timphahla setidle emabele besisheshe siyibone indvodza lenyonyobela
kutesebula ngemzaca, sibaleke sibhace.
Sasivamise kudlala imidlalo yetfu sikhe netitselo kube kuhle kube njeya. Ingani nemisebenti
yetandla besifundzisana khona lapha. Mine nje bese ngibata imigcwembe. Kumnandzi-ke lapha
ngoba netingcwele letibusako betetfweswa imichele khona lapha ekweluseni ngekukwati kubamba 10
indvuku. Bugabazi bekushaya ingoma sasibubona sibufundze khona ekweluseni.
Nangalo lelilanga beselusele kuyo lentsaba. Kutsite singakateleli wabe asimemeta Gabangani,
lomunye webafanyana atsi asitewubuka nali litje lelihambako. Sacale sangayingeni indzaba yelitje,
wasibelesela umfana. Sakhuphukela edvwaleni sabuka etinyaweni tentsaba Madvonsa.
Uyasikhombisa umfana lelitje lelimanyatela shengatsi yimisebe yelilanga. Sonkhe sesime 15
etukwelidvwala lelikhulu siyabukisisa. Ngakhumbula tindzaba tekubhubha kwemhlaba kutsi utsi
akusiwo lamabhomu lesihlale siva tinganekwane tawo. Ayikemi lentfo, ita iyasondzela, ihamba
ngawo umvila logudla intsaba.
Nako-ke sekucala kuvakala umsindvo shengatsi kuyadvuma. Njengoba solo kusondzela kuyakhula
njalo. Sabatse madlalane madlalane, yasondzela intfo. Sekute lokhulumako. Nalowabuta kutsi 20
silwane sini lesi akaphendvulwanga ngumuntfu. Inyoni leyakhala kulowo mzuzwana kwaba ngatsi
iyasihleka, ingatsi isibuta kutsi kantsi sihlale siyishaya ngetilingi nje natsi kukhona lokusetfusako.
Asikemi nalesimanga solo sisondzele njalo, nemsindvo walokudvuma sewuvakala kakhulu nyalo.
Etingcondvweni tetfu ngulowo ucabanga lakatawubhaca khona. Kwatsi nakusondzela ngasemfuleni
uMtilane satibuta kutsi kungabe silwane semanti yini? Ingani naku kucondze ngco emfuleni. 25
Nembala lamuhla lemancamu. Nalocalatako akasacalati kube acalata, sowubuka tikhala
tekubaleka uma lentfo isondzela. Nasetinganekwaneni bekukhulunywa ngetilwane, kodvwa emini
kalo hha sebangadliwa yintfo lebangayati? Akusachamuki nayinye yalamadvodza lahlale
asishayela kuyekela tinkhomo itoselekelela! Ngaso leso sikhatsi, kwevakala sekukhala bu
pi – pi – pi. Wo, konakala kubafana bonkhe lesasinabo, kute lowatjela lomunye, sabaleka sacondza 30
evungwini. Safike satitfukusa sincane semazini emphangele.
Sabhaca ngekwehlukana nguloyo alwela kuphephisa lugogo lwakhe, ngako kute lobekangahlebela
lomunye kutsi sesiphi manje lesilwane. Mine ngatidvudvuta ngekutsi nobe besingasondzela
lesilwane sasingeke singitfole kalula. Ngatsi kube ngingene evungwini ngaphindze ngakhokhoba
ngaye ngangena esicokweni setimbila. Ngahuma ngesisu ngaye ngatsi kho esihhehleni. Noma 35
ngangitiva kutsi ngenyanyiswa kuhlushwa ngemantjuntjwane etimbila labenguloku antswintswita
ecadzini kwami, kepha ngachubeka ngabeketela. Angidzina noko ngoba mine ngangifuna kubindze
kutsi cwaka, kute ngilalelisise umsindvo walesilwane, kwatise phela ngangibhacile. Ngenca
yeluvalo, ngephuta nekuva buhlungu bekulunywa ngemakululu etimbila lengangibhace ekhaya
lawo. 40
Kuleso sikhatsi kwaba ngatsi kute lophefumulako. Seva ngekubhonsa kwetinkhomo tematfole
kutsi seliyotilahla kunina. Sase sendlulile sikhatsi sekumunyisa. Setfuka ngesiswebhu sesikhala
kantsi lomunye webafana labadzadlana ucunge sibindzi wayogalela tinkhomo kute sibuyele
ekhaya. Hhawu kwabe akasimemeti umfana wakaMdluli kwachamuka ngamunye evungwini
nguloyo ahlolisisa kutsi kuphephile yini. Wawungamangala indlela bebangiyo bafana, lomunye 45
bewungatsi abetihuca ngemlotsa. Velekhaya yena waphuma nayinye incabule, kantsi umsa

© ECOS 2018 6870/02/O/N/2018


7

waGinindza belumdzaye umtimba wonkhe lugagane. Cishe simkhohlwe Tinjomane lowacishe


wasala khona entsabeni ngekubhaca bucadlwana kunatsi angaseva noma sekutsiwa kuyahanjwa.
Seva ngakusasa kutsi Mshoniseni wetfuka sekavuka evungwini kutsi ubhace eceleni kweluhohodvo
lwemamba kwasita kona kutsi bebasigata kute tilwane letinjengetinyoka tingasilimati. 50
Kwadvuma intsaba, tinkhomo setigijinyiswa. Lase lishonile nasemakhaya sebamangele kutsi
lamuhla atibuyi ngani. Kwase kujakwe nekuyobika emakhaya ngalokubonakele emini kuvela
ngakuDvwatjana kwayoshona eMtilane. Samangala kukhandza bantfu batitsele ngemanti kute nje
loteka indzaba yalesilwane. Nasesibika emakhaya sabita imisindvo leyehlukene. Kwakuya
ngekutsi lotekako utsi uveni. Labanye batsi kutsite Mfaaaaaaaaaana! Labanye batsi kutsite 50
lipiiiiiiiiiiiiiipi. Labanye batsi kutsite yeyi yeyi!
Kumake ngatsi nangitsi ngiyayiteka ngemawala yangihleka intfombi yeMatfombeni yabheka etulu.
Wase uphendvula ngemoya lophasi watsi, “Wo, kantsi usho lemoto yemfundisi Vandameva
lebeyilandze Shezi lapha ngesheya. Impela kusehlwile lapha kuwe Siphamandla. Kantsi imoto
silwane yini? Kantsi uhlakaniphe kangaka nje awati nemoto.” Ngalibamba ligama lemoto kusukela 55
ngalelo langa emphendvulweni yamake. Ngangingacali kodvwa kuliva leligama, kodvwa yona
ngangingatange ngiyibone ngemehlo. Noko – ke vele tatingakandzi ngaleso sikhatsi kodvwa ke
kusho kutsi loku sekufike labefundisi bangesheya setitakwandza letilwane.

© ECOS 2018 6870/02/O/N/2018 [Turn over


8 For
Examiner’s
Use
2 (a) Bhala sifinyeto ngemagama langemashumi lasitfupha kuya kulangemashumi layimfica
(60–90), ngalokwentiwa bafana bekwelusa kusukela nababona intfo lemanyatelako
isondzela ngakubo, kute kube ngulapho batfolana khona bonkhe. [10]

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

© ECOS 2018 6870/02/O/N/2018


9 For
Examiner’s
Use
(b) Bhalela dzadzewenu lohlala khashane nawe umtekele kabanti ngesilwane lenisibonile
nalokwenteka ngemuva kwekutsi nitfole kutsi siyini. Sebentisa emagama lalikhulu
nemashumi lamabili kuya kulalikhulu nemashumi lasiphohlongo (120–180).[15]

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

© ECOS 2018 6870/02/O/N/2018 [Turn over


10 For
Examiner’s
Use

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

[Sekukonkhe: 25]
© ECOS 2018 6870/02/O/N/2018
11 For
Examiner’s
Use
SICEPHU B: LUHLELO

Phendvula yonkhe imibuto kulesicephu.

3 (a) Imibuto itsatselwe kusivisiso 1, indzima 1 na 2.

Ngatsi nangimbona lomntfwana, kwatsi hedze luvalo, ngeva shengatsi sekukhona


longemuka umoya. Wonkhe umtimba washisa, wabandza sikhatsi sinye, emadvolo
acegetela. Ngase ngeyama lubondza ngiva sekumnyama emehlweni. Kwendlula
umzuzwana ngacwabita ngadvonsa umoya kakhulu ngaphonsa emehlo ngalapho
ngibone lesimanga khona. Hha! Hhanembala bo, angibhudzi. Noma kungatsiwani nguye
Simtsandzile wami loya.

Esikhundleni sekujabula ngeva inhlitiyo ishaya shengatsi itawephula timbambo. Ngabe


mihlolo mini lena? Ngabambisisa lubondza lwesitodlwana ngawuva umjuluko ugeleta
ngemhlane. Kodvwa Simakadze ngivelelwa yini? Ngativa tehla tilandzelana. Yabuya
yonkhe inhlupheko nelusizi lweminyaka lemibili kwaba shengatsi lwayitolo.

Khipha naku lokulandzelako kuletindzima letingenhla:

(i) Libito lesigaba 2 lelikhomba buncane ngelinani.

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ [1]

(ii) Libitontfo lesigaba 5 bunye.

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ [1]

(iii) Sabito lesibalako.

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ [1]

(iv) Buniyo lobakhelwe ebitweni lelikusigaba 4.

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ [1]

(v) Sihlungo sesigaba 2 bunyenti.

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ [1]

© ECOS 2018 6870/02/O/N/2018 [Turn over


12 For
Examiner’s
Use
(b) Sebentisa lamagama emishweni njengoba ulayetiwe.

(i) lamakhulu – endvulele libito lelichazwako.

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ [2]

(ii) iminyaka – aphindze sicu.

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ [2]

(iii) emehlo – abe ngumentiwa.

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ [2]

(c) Khipha takhi taleligama lelindzelako, utichaze kutsi tiyini.

(i) lemibili

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ [4]

[Sekukonkhe: 15]

© ECOS 2018 6870/02/O/N/2018


13 For
Examiner’s
Use
4 (a) Bhala imisho lenanaku lokulandzelako, ukudvwebele.

(i) Sento lesinesivumelwano senhloko kanye nesivumelwano samentiwa.

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ [2]

(ii) Sento lesisendleleni yesimo sikhatsi sanyalo.

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ [2]

(iii) Sento lesisebentise sijobelelo /-an-/ kodvwa singakhombi imphambosi yekwentana.

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ [2]

(b) Sebentisa letento wente njengoba ulayetiwe.

(i) dla – sento lesikhomba kwenta kancane intfo.

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ [1]

(ii) luma – sento lesikhomba kutenta.

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ [1]

(iii) gijima – sento lesisendleleni lekhalimako umcondvo lophikako.

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ [1]

© ECOS 2018 6870/02/O/N/2018 [Turn over


14 For
Examiner’s
Use
(c) Chaza ngalokuphelele, letakhi talesento lesibhalwe ngekucindzetelwa.

Bengingamtsatsa lomntfwana uma ngifuna.

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� [6]

[Sekukonkhe: 15]

© ECOS 2018 6870/02/O/N/2018


15

BLANK PAGE

© ECOS 2018 6870/02/O/N/2018


16

BLANK PAGE

Permission to reproduce items where third-party owned material protected by copyright is included has been sought and cleared where possible. Every
reasonable effort has been made by the publisher (ECOS) to trace copyright holders, but if any items requiring clearance have unwittingly been included, the
publisher will be pleased to make amends at the earliest possible opportunity.

© ECOS 2018 6870/02/O/N/2018

You might also like