You are on page 1of 201

ព្រះពោធិសត្វយាងពៅកាន់

ពេវពោកពោយអត្តភារ

ជាមនុសស ៥ ជាត្ិ

រ ៀបរ ៀងរោយ

បណ្ិឌ ត កុល ពេង

សល
ី សមាធិ បញ្ញា

ការេាយរបស់រុេធិកបណ្ឌិត្យសភា

ននសាកលវិេាល័យបញ្ញ
ា សាស្តសតកមពុជា

រ.ស. ២៥៦៦
ឈ្មោះឈ ៀវឈៅ ព្រះពោធិសត្វយាងពៅកាន់

ពេវពោកពោយអត្តភារ
ជាមនុសស ៥ ជាត្ិ

ឈ ៀបឈ ៀងឈោយ បណ្ិឌ ត កុល ពេង

ប្បធានពុទ្ិកបណ្
ធ ិឌ តយ ភានន

សាកលវទ្ាល
ិ ័យ

បញ្ញាសាស្ត ក
រ ម្ុ ជា

ាំ
ទ្ីតងឈ្ើវ ពុទ្ិកបណ្
ធ ិឌ តយ ភា

កា ផ្សាយ ប ់ពុទ្ិកបណ្
ធ ិឌ តយ ភា

កា ិទ្ិ ធ ពុទ្ិកបណ្
ធ ិឌ តយ ភា

កាលប ឈឆ
ិ ទ្
េ នងៃ ុ ប្ក ១៥ ឈកត
ើ ខែបុ ស ឆ្ន ាំ

ខាល ឆតវ ័ក ព. . ២៥៦៦

ៃ ី ០៦ ខែម្ករា ឆ្ន ាំ ២០២៣


នងទ្

សូមថ្វវយព្រះររ
ព្រះករ ុណាជាអម្ចាស់ជីវិត្ត្មកលព់ លើត្បង

ព្រះបាេសពមេច ព្រះបរមនាថ នពោត្តម សីហមុនី
ព្រះមហាកសព្ត្ននព្រះោជាណាចព្កកមពជា
ុ ជាេីពោររ
ដ៏ខ្ពង់ខ្ពសប
់ ំេុត្
ី ិត្ត្មកលព់ លើត្បូង
បរិព្ត្ព្រះករ ុណាជាអម្ចាស់ជវ
ាំ
កនុងនាម្ទ្ូលប្ពោះបងគជាែ្ ាំ ា ល់ ប្ពម្ទ ាំង
ុ ផ្ទ មាជិក

មាជិកា ននពុ ទ្ិកបណ្


ធ ិឌ តយ ភាននសាកលវទ្ាល័
ិ យបញ្ញាសា

ស្ត ក
រ ម្ពុជា ាំ លថ្វវយប្ពោះ
ូ ម្លាំឱនកាយប្កាបថ្វវយបងគទ្ូ ពាសា្ុ

កា ព ប វម្ហាប្បឈ ើ និងប្បកបឈោយ ិ ី ួ ី ដ ជយម្ងគល

វបុ
ិ ល ុ ែប្រប់ប្បកា ថ្វវយ ព្រះករ ុណាជាអម្ចាស់ជីវិត្ត្មកល ់
ពលើត្បង
ូ ព្រះបាេសពមេច ព្រះបរមនាថ នពោត្តម សីហមុនី
ព ់ែព
ជាទ្ីឈោ ពដ៏ែង ់។
ាំ
ុ ាំ ូ ម្ថ្វវយប្ពោះរាជកុ
ទ្ូលប្ពោះបងគជាែ្ ល ខដលទ្ូលប្ពោះ
ាំ
បងគជាែ្ ាំ នដឹកនា ាំឈ ៀបឈ ៀងនូ វឈ
ុ បា ៀវឈៅ “ព្រះពោធិសត្វយាង

ពៅកាន់ពេវពោកពោយអត្តភារជាមនុសស ៥ ជាត្ិ” តម្កល់

ទ្ុកកនុងប្ពោះពុ ទ្សា
ធ នា ។ បពិប្តប្ពោះក ុណាជាអមាា ់ជីវត

តម្កល់ឈលើតបូង ូ ម្ប្ពោះក ុណាជាអមាា ់ អនុ ឈមាទ្នានូ វម្ហា

កុ លឈនោះ ។ ឈោយអាំណាឆរុ ណ្បុ ណ្យប្ពោះ តនប្ត័យ ឈទ្វតខង

កាប្ពោះម្ហាឈ ត
វ ឆេប្ត និងបា ម្ីននអតតៈប្ពោះម្ហាកសប្ត
ី ប្ពោះ

ម្ហាប្កប្តិយានី ប្រប់ប្ពោះអងគប្ពម្ទ ាំងវតុ ថ ករិ ិទ្ធិទ ាំងឡាយកុ ង


ឈោក ូ ម្ជួ យអភបាលខង


ិ កា ប្ពោះក ុណាជាអមាា ់ជវី ត

តម្កល់ឈលើតបូង ព្រះបាេសពមេច ព្រះបរមនាថ នពោត្តម សីហ

មុនី ព្រះមហាកសព្ត្ននព្រះោជាណាចព្កកមពជា
ុ ជាទ្ីឈោ ពដ៏

ែពង់ែព ់បផ្ស
ាំ ុ ត ូ ម្ប្ពោះអងគប្ទ្ង់មានប្ពោះរាជ ិ ណ្៌
ុ ែភាពលអ ប បូ

ប្ពោះកាយពលមា ាំម្ួន ប្ពោះជនមយឺនយូ ប្ពោះបញ្ញាញាណ្វាងនវ និង

រង់ប្បថ្វប់ជាម្លប់ដ៏ប្តជាក់ដល់ ប្បជានុ រាស្ត រ ឈដើម្បទ្ទ្ួ


ី លបាននូ វ
ឈ ឆកដី ើ ុងឈ ឿង ជានិឆានិ នរ ៍តឈ ៀងឈៅ ។
ុ ែឈកសម្កានរឆឈប្ម្ន

ឈ ី ពុ ាំរួ
ឆកដរួ ូ ម្ប្ពោះក ុណាជាអមាា ់ជីវតតម្ក
ិ ល់ឈលើ

ព ់ែព
តបូង ជាទ្ីឈោ ពដ៏ែង ាំ ុ ត ប្ទ្ង់ប្ពោះឈម្តរឈប្បា
់បផ្ស ប្ពោះរាជ

ទនឈទ ព ់ែព
ឈោយប្ពោះរាជហឫទ្័យអនុ ឈប្ោោះដ៏ែង ់បផ្ស
ាំ ុ ត ។

ាំ លថ្វវយឈៅរាជធានភនឈាំ ពញ,
ប្កាបបងគទ្ូ ី
នងៃ ុ ប្ក ១៥ ឈកត
ើ ខែបុ ស ឆ្ន ាំខាល ឆតវ ័ក ព. . ២៥៦៦

នងៃទ្ី០៦ ខែម្ករា ឆ្ន ាំ ២០២៣

កុល ពេង
ព្បធានព្កុមព្បឹកាភិបាលរុេធិកបណ្ឌិត្យសភា
ននសាកលវិេាល័យបញ្ញ
ា សាស្តសតកមពជា

សូមថ្វវយព្រះោជកុសល
សពមេចព្រះមហាកសព្ត្ី នពោត្តម មុនីនាថ សីហនុ
ជាេីពោររដ៏ខ្ពង់ខ្ពសប
់ ំេុត្
បរិព្ត្សពមេចព្រះមហាកសព្ត្ី ជាអម្ចាស់ជីវិត្ត្មកលព់ លើត្បង

តងនាម្ មាជិក មាជិកា ពុ ទ្ិកបណ្


ធ ិឌ ត ភានន

សាកលវទ្ាល័
ិ យបញ្ញាសាស្ត ក ាំ ទ្ផ្ទាល់ និង
រ ម្ពុជា កនុងនាម្ែ្ុបា

ភ យា
ិ ប្ពម្ទ ាំងបុប្ត ូ ម្លាំឱន ិ សាឈោយតបូង ទ្ូលប្ពោះរាជ
ពាសា្ុ កា ព បវ ម្ហាប្បឈ ើ និងប្បកបឈោយ ិ ី ួ ី ដ ជយ
ម្ងគល វបុ
ិ ល ុ ែប្រប់ប្បកា ថ្វវយ សពមេចព្រះមហាកសព្ត្ី
នពោត្តម មុនីនាថ សីហនុ ព្រះវរោជម្ចតាជាត្ិខ្ខ្ែរ កនងពសរ
ុ ីភារ
ពសចកេីនថៃថនូរ និងសុភមងគល ជាទ្ីឈោ ពដ៏ែ ព ់ែ ព ់បផ្ស
ាំ ុ ត។

ទ្ូលប្ពោះបងគាំ ឈយើងែ្ុាំ ូ ម្ថ្វវយប្ពោះរាជកុ ល ខដល

ទ្ូលប្ពោះបងគាំ ឈយើងែ្ុបា
ាំ នខប្ប ប្ម្ួល និងឈ ៀបឈ ៀងនូ វឈ ៀវឈៅ
“ព្រះពោធិសត្វយាងពៅកាន់ពេវពោកពោយអត្តភារជា

ី ល់ទ្ុកកនុងប្ពោះពុ ទ្សា
មនុសស ៥ ជាត្ិ” ឈនោះ ឈដើម្បតម្ក ធ នា។

បពិប្ត ឈម្ដឆប្ពោះម្ហាកសប្តី ជាអមាា ់ជីវតតម្ក


ិ ល់ឈលើ

តបូង ូ ម្ប្ទ្ង់អនុ ឈមាទ្នា នូ វម្ហាកុ ល ឈោយប្ពោះរាជ

ព ់ែព
ហឫទ្័យប្ជោះថ្វល ដ៏ែង ់បផ្ស
ាំ ុ ត។

ូ ម្ឧទ្ាិ ដល់ បា ម្ីននប្ពោះ មាម ម្ពុទ្ធប្រប់ប្ពោះអងគ

ខដលបានប្ត ់ ដង
ឹ កនុងឈោកកនលងម្ក បា ម្ននប្ពោះ
ី មាម ម្ពុទ្ធ

ខដលនឹងប្ត ់កុ ងអនារត


ន អានុ ភាពរុ ណ្បុ ណ្យ ប្ពោះ តនប្ត័យ

ឈទ្វតខង កាប្ពោះម្ហាឈ វ ឆេប្ត និង ប្ពម្ទ ាំងវតុ ថ


ត កដិ ិទ្ធិ
ទ ាំងឡាយ កនុងបា ម្ីននអតីតប្ពោះម្ហាកសប្ត ប្ពោះម្ហាកសប្តិយានី

ប្រប់ប្ពោះអងគ ប្ពម្ទ ាំងវតុ ឈោក


ថ ូ ម្ជួ យអភបាល
ិ កា សពមេច
ព្រះមហាកសព្ត្ី នពោត្តម មុនីនាថ សីហនុ ព្រះវរោជម្ចតា
ជាត្ិខ្ខ្ែរ កនងពសរ
ុ ីភារ ពសចកេីនថៃថនូរ និងសុភមងគល ជាទ្ី

ព ់ែព
ឈោ ពដ៏ែង ់បផ្ស
ាំ ុ ត ូ ម្ប្ពោះអងគប្ទ្ង់ប្បកបឈោយប្ពោះរាជ ុែ

ិ ណ្៌ ប្ពោះកាយពលមា ាំម្ួន ប្ពោះជនាមយុ យនយូ


ភាពលអប បូ ឺ ប្ពោះ

ី ប្បថ្វប់ជាម្លប់ដ៏ប្តជាក់ ននប្បជានុ រា
បញ្ញាញាណ្វាងនវ ឈដើម្បរង

ស្ត រ ឱយទ្ទ្ួលបាននូ វឈ ឆកដី ុ ែឈកសម្កានរ ឆឈប្ម្ើន ុងឈ ឿង ជានិឆា

និ នរ ៍តឈ ៀងឈៅ ។

ឈ ី ពុ ាំរួ
ឆកដរួ ូ ម្ សពមេចព្រះមហាកសព្ត្ី ជាទ្ីឈោ ព

ព ់ែព
ដ៏ែង ាំ ុ ត ប្ទ្ង់ប្ពោះឈម្តរឈប្បា
់បផ្ស ប្ពោះរាជទនឈទ ឈោយ

ព ់ែព
ប្ពោះរាជហឫទ្័យអនុ ឈប្ោោះដ៏ែង ់បផ្ស
ាំ ុ ត ។
ាំ លថ្វវយឈៅរាជធានភនឈាំ ពញ,
ប្កាបបងគទ្ូ ី
នងៃ ុ ប្ក ១៥ ឈកត
ើ ខែបុ ស ឆ្ន ាំខាល ឆតវ ័ក ព. . ២៥៦៦
នងៃទ្ី០៦ ខែម្ករា ឆ្ន ាំ ២០២៣

កុល ពេង
ព្បធានព្កុមព្បឹកាភិបាលរុេធិកបណ្ឌិត្យសភា
ននសាកលវិេាល័យបញ្ញ
ា សាស្តសតកមពជា

សពមេចអគ្គមហាពសនាបត្ីពត្ពជា ហុន ខ្សន


នាយករដឋមស្តនតី ននព្រះោជាណាចព្កកមពជា

សពមេចអគ្គមហាពសនាបត្ីពត្ពជា ជាេីពោររដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់

តងនាម្ មាជិក មាជិកាពុ ទ្ិកបណ្


ធ ិឌ តយ ភាននសាកល-

វទ្ាល័
ិ យបញ្ញាសាស្ត ក ាំ ទ្ផ្ទាល់ និងភ យា
រ ម្ពុជា និងកនុងនាម្ែ្ុបា ិ
ាំ ទ្
ែ្ុបា ូ ម្ឈោ ពជូ នបុ ណ្យកុ ល និង ពាសា្ុ កា ព បវ

ម្ហាប្បឈ ើ ិ ី ួ ី ដ ជយម្ងគល វបុ


ិ ល ុ ែប្រប់ប្បកា ជូ ន

ឆាំឈ ោះ សពមេច និង សពមេចកិត្តិព្រឹេធបណ្ឌិត្ ជាទ្ីឈោ ពដ៏

ែពង់ែព ់។

ាំ ទ្
ែ្ុបា ូ ម្ឈោ ពជូ នម្ហាកុ ាំ នដឹកនា ាំកា
ល ខដលែ្ុបា

ឈ ៀបឈ ៀងឆងប្កងនូ វឈ ៀវឈៅ “ព្រះពោធិសត្វយាងពៅកាន់

ពេវពោកពោយអត្តភារជាមនុសស ៥ ជាត្ិ” តម្កល់ទ្ុកកនុង

ប្ពោះ ពុ ទ្សា
ធ នាឈនោះ ។ ូ ម្ សពមេចទ ំងរីរ ឈម្តរទ្ទ្ួល

អនុ ឈមាទ្នានូ វម្ហាកុ លឈនោះ ។ ឈោយឈតជោះរុ ណានុ ភាពនន

ប្ពោះ តនប្ត័យ ឈទ្វតខង កាប្ពោះម្ហាឈ ត


វ ឆេប្ត វតថុ កដិ ិទ្ធិកនុង

ឈោក ជួ យបបាឆ់
ី ខង កា និងប្ប ិទ្ធិព ជ័យជូ ន សពមេចទ ំងរីរ

ប្ពម្ទ ាំងបុព្តាបុព្ត្ី និងពៅ ៗ ជាទ្ីប្ ឡាញ់ ប ់ សពមេច ូ ម្

មាន ិ ណ្៌ ជនាមយុ យឺនយូ បញ្ញាញាណ្វាងនវ


ុ ែភាពលអប បូ

ឈដម្
ើ បដ ឹ នា ាំប្បឈទ្
ី ក ជាតិ ឈឆ្ពោះឈៅ កឈប្តយ
ើ ុែ នរិភាព និងកា

អភិវឌ្ឍឲ្យ ម្បូ បាយ ុងឈ ឿងជានិឆានិ នរ ៍តឈ ៀងឈៅ ។

ាំ ទ្
ែ្ុបា ូ ម្ឈកាត ឈ ើ ឈោយ ុ ទ្ឆ
ធ ិតរនូវវ ី យភាពដ៏

អង់អាឆ ប ់ សពមេច ខដលបានបាំឈពញនូ វឈប កកម្មដ៏លបា


ាំ ក

កនុងកា ខ ង
វ កឈ ឆកដី ុ ែជូ នឆាំឈ ោះប្បជាពល ដឋ និងកា

ិ ុ ងប្ពោះរាជា-ណាឆប្កកម្ពុជាឈយើង នា ាំម្កនូវភាពឆឈប្ម្ន
អភវឌ្ឍកន ើ

ុងឈ ឿង នា ម្័យបឆាុបបននឈនោះ និងកនុងអនារតកាល ។

ូ ម្ សពមេចអគ្គមហាពសនាបត្ីពត្ពជា និង សពមេចកិត្តិ

ព្រឹេធបណ្ឌិត្ ប្បកបឈោយ ិ ម្ងគ


ី ល វបុ
ិ ល ុ ែ ម្ហាប្បឈ ើ ប្ពម្

ទ ាំងទ្ទ្ួលបាននូ វ្ម្៌ដ៏ប្បឈ ើ ទ ាំង ៥ ប្បកា រឺ អាយុ វណ្ណៈ


ាំ ីឈឃលៀងឃ្លលតឈ
ុ ែៈ ពលៈ និងបដិភាណ្ៈ កុ ប ើយ ។

រាជធានីភនឈាំ ពញ,

នងៃ ុ ប្ក ១៥ ឈកត


ើ ខែបុ ស ឆ្ន ាំខាល ឆតវ ័ក ព. . ២៥៦៦

នងៃទ្ី០៦ ខែម្ករា ឆ្ន ាំ ២០២៣

កុល ពេង
ព្បធានព្កុមព្បឹកាភិបាលរុេធិកបណ្ឌិត្យសភា
ននសាកលវិេាល័យបញ្ញ
ា សាស្តសតកមពជា

បុព្វកថា

កប្ម្ងឈ ឿង ននប្ពោះឈ ្ិ តវ៥ប្ពោះអងគខដលមាន នាម្

១- ព្រះបាទមន្ធាតុចព្ររព្ាធិរាជ

២- ព្រះបាទសាធិនរាជ

៣- គុតតិលវីណាវាទរព្ាហ្មណ៍

៤- ព្រះបាទនិមិមហារាជ (ននមិមហារាជ)

៥- ព្រះបាទធមមនសាណឌរមហារាជ

បានយាងឈៅកាន់ឈទ្វឈោកឈោយអតរភាពជាម្នុ សឈនោះមាន

សា ៈ ាំ ន់ឆឈាំ
ខា ោះឈយងអន
ើ កឈោ ពប្ពោះពុ ទ្សា
ធ នាឈប្ ោះ

ឈតជានុ ភាពននប្ពោះឈ ្ិ តវម្ួយអងគៗ ុ ទ្ខធ តជាអនកមាន ីលដ៏

ី ាំង ៣០ជាកមាល ាំងឈ្ឱយឈទ្វត


ប ិ ុ ទ្ ធ និងបា ម្ទ ើវ និង កកឈទ្វរាជ

ឆង់ឈ ៀនឆង់ដង
ឹ ពីម្នុ សឈោក ។

កា ឆងប្កងឈ ឿងទ ាំង៥ឈនោះ កាអតថន័យ និងដឈាំ ណ្ើ ឈ ឿងខបបប

ើ ទ ាំងប្
តម្អតថបទ្ឈដម្ ុ ងមានកា ប្ម្ួល ពាជាភាសាខែម ែលោះ

ឈដើម្បងាយប្
ី ួ លដល់ អក
ន ិកា ម្័យបឆាុបបនន ។

ែ្ុាំ ូ ម្ខងលងអាំណ្ រុ ណ្ដ៏ប្ជាលឈប្ៅឆាំឈ ោះ ឈោកប្រូ ្មាម

ចា យ ទ្ម្
ធ ្ម ឈជាតិកៈ ហួយ វា៉ាន់ងន កនុងកិឆាកា ខ ង
វ កឯកសា

ាំ ួ យឈដើម្បបានឈ
ជន ី ៀបជាឈ ៀវឈៅ១កាលឈនោះឈ ើង ។ ម្ិនប្តឹម្ខត
ប៉ាុឈណាណោះ កឆា
ិ កា ឈបាោះពុ ម្ផ្ស
ព ាយឈ ៀវឈៅឈផ្សសងៗឈទ្ៀតដ៏ឈប្ឆនក៏
ើ ជា

កា ែិតែាំប្បងខប្បងម្ួ
ឹ យឆាំខណ្ក្ាំឈោយឈោកប្រូ ទ្ម្
ធ ្ម ឈជាតកៈ

ហួយ វា៉ាន់ងន ។ ម្ា៉ាងឈទ្ៀតែ្ុាំ ូ ម្ខងលងអាំណ្ រុ ណ្ ដ៏ប្ជាល

ឈប្ៅដល់ ឈៅ ម្ុនីបឈញ្ញា ម្៉ាម្ មា៉ានិត ខដលបានជួ យខក ប្ម្ួល

អកខរាវ ិ ុទ្ ធ និងឈ ៀបឆាំឈបាោះពុ ម្ផ្ស


ព ាយ ។

ូ ម្ឧទ្ាិ បុ ញ្ាកុ លឈនោះជូ នប្បជាពល ដឋកុ ងប្ពោះរាជា


ណាឆប្កកម្ពុជា និងឈលើពិភពឈោកទ ាំងម្ូលប្រប់ៗ ូប ូ ម្បាន

ឆាំខណ្កបុ ណ្យឈ ើៗោ


ម ន ាំ ុ ឱ
ុក ាំ យមានកា ឈបៀតឈបៀនោន ាំ យ
ុឱ ់ ឈៅ

ប្បកបប្ពម្ឈោយ ុែ នរិភាព និងទ្ីបាំផ្សុត ូ ម្ឱយបាន ឈប្ម្ឆនូ វ

្ម្៌ជាន់ែ ព ់រឺប្ពោះនិ វ ន។

រាជធានីភនឈាំ ពញ,

នងៃ ុ ប្ក ១៥ ឈកត


ើ ខែបុ ស ឆ្ន ាំខាល ឆតវ ័ក ព. . ២៥៦៦

នងៃទ្ី០៦ ខែម្ករា ឆ្ន ាំ ២០២៣

កុល ពេង
ព្បធានព្កុមព្បឹកាភិបាលរុេធិកបណ្ឌិត្យសភា
ននសាកលវិេាល័យបញ្ញ
ា សាស្តសតកមពជា

ព្រះពោធិសត្វយាងពៅកាន់ពេវពោក
ពោយអត្តភារជាមនុសស ៥ ជាត្ិ
ម្ចត្ិកា េំរ័រ
១.ព្បជុំ ២ ននពរឿងព្រះបាេមនាធត្ុ ............................... ៣

១.១.ម្នាធតុ ជាតក ...................................................... ៣

១.២.ម្ហាម្នាធតុ វតថុ ................................................. ១៨

២.សាធិនជាត្ក ....................................................... ៣៩

៣.គ្ុត្តិលជាត្ក ......................................................... ៦០

៤.ព្បជុំ ៣ ននពរឿងព្រះបាេពនមិោជ .......................... ៨៦

៤.១.ម្ឃឈទ្វ ូ ប្ត ................................................... ៨៦

៤.២.ឈនម្ិរាជជាតក .............................................. ១១៥

៤.៣.ឈនម្ិរាជឆ យា
ិ ............................................. ១៥៦

៥.ធមែពសាណ្ឌកមហាោជវត្ថុ ................................ ១៥៧

ឯកសារពយាង ........................................................ ១៨៧


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 1

ព្រះពោធិសត្វយាងពៅកាន់ពេវពោក
ពោយអត្តភារជាមនុសស ៥ ជាត្ិ

សួរថ្វ ប្ពោះឈ ្ិ តវយាងឈៅកាន់ឈទ្វឈោកអ ់

វា ៈប៉ាុនាមនដង ឈោយអតរភាពជាម្នុ ស?

ព្ៃើយថ្វ ប្ពោះឈ ្ិ តវឈៅកាន់ឈទ្វឈោកអ ់វា ៈ

៥ ដង ឈោយអតរភាពជាម្នុ ស រឺ ៖

ា ុរាជកាលេ កនុងកាលប្ពោះឈ
១- មន្ធត ្ិ តវឈៅ

ជាប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ឆប្កពប្ត្រាជ។

២- សាធិនរាជកាលេ កនុងកាលឈៅជាប្ពោះបាទ្

សា្ិនរាជ។


៣- គុតតិេ វណាវាទកកាលេ កនុងកាលឈៅជា

រុ តិលវ
រ ណាវាទ្កប្
ី ហមណ្៍។

ិ ហារាជកាលេ កនុងកាលឈៅជា
៤- និមម

ប្ពោះបាទ្និម្ិម្ហារាជ (ឈនម្ិម្ហារាជ)។

៥- ធមមលសាណ្ឌកមហារាជកាលេ កនុងកាល

ឈៅជាប្ពោះបាទ្្ម្មឈសាណ្ឌកម្ហារាជ។

-ប្ពោះឈ ្ិ តវឈនាោះ កាលឈៅជាប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ


2 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ប្ទ្ង់អាប្ ័យឈៅកនុងឈទ្វឈោកអ ់កាលឆាំនួនឆ្ន ាំប្បមាណ្

ម្នបាន
ិ កនុងឈពលខដលប្ពោះអងគឈៅកនុងឈទ្វឈោកឈនាោះ កក

ឈទ្វរាជឆុ តអ
ិ ់ ៣៦ អងគ។

-កាលប្ពោះឈ ្ិ តវឈៅជាប្ពោះបាទ្សា្ិនរាជ

ប្ទ្ង់ឈៅឈទ្វឈោកអ ់ ៧ នងៃកុ ងឋានតវតរ


ន ិងស ប្តូវជា

៧០០ ឆ្ន ាំ ឈោយកា រាប់ឆ្ន ាំ ប ់ម្នុ ស។

-កាលប្ពោះឈ ្ិ តវឈៅជារុ តិលវ


រ ណាវាទ្ក

ប្ ហមណ្៍ និង ប្ពោះបាទ្និម្រាជ


ិ ប្ទ្ង់ឈៅអ ់ប្បមាណ្ម្ួ យ

ាំឈពឆ ប្តូវជា ៧ នងៃ ឈោយកា រាប់នងៃ ប ់ម្នុ សឈោក។

-កាលឈៅជាប្ពោះបាទ្្ម្មឈសាណ្ឌកម្ហារាជ ប្ទ្ង់

ឈៅអ ់កាលប្បមាណ្ម្ួ យ ាំឈពឆ។

ិ ាំង៥ឈនោះ រម្ពី បបញ្ា


កនុងជាតទ ូ ទ្នី អដឋកថ្វ

ម្ជឈម្ន
ិ ិ កាយ ម្ជឈម្បណា
ិ ណ ក រាជវរគ ម្ឃឈទ្វ ូ ប្ត

ឈ ល៤ជាតិ និងរម្ពី ម្្ុ វាហិណ្ីឈ លបខនថម្១ជាតិ

ឈទ្ៀត។
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 3

១.ព្បជុំ ២ ននពរឿងព្រះបាេមនាធត្ុ
១.១.មនាធត្ុជាត្ក
(តិកនិបាតជាតក សង្កប្បវគ្គទី១)

ថ ា អងគ
សត្ ី ឈម្ដឆប្ពោះប ម្សាសារឆ យាវងស
ិ កាល

ឈ ដ ប្ទ្ង់
ឆ ឈប្ម្ឆ ប្មានរប្ពោះឥ យាបង
ិ កាំណ្ត់ឈៅកនុង

ប្ពោះវហា
ិ ឈជតពន ុ រនធកុដប្ី ីម្ហាវហា
ិ អារព្ភ ប្ទ្ង់ប្ពោះ

ប្បា ពធ ឧកកណ្ឋិតភិក្ខុំ នូ វភកខ


ិ ុ អនកអផ្សសុកម្ួ យ ូប (ឲ្យជា

ឈហតុ ) កលេសិ ឈទ្ើបប្ទ្ង់ ខាំ ដង ឥទុំ (ជាតកុំ) នូ វជាតក

ឈនោះ ឥតិ ឈោយោថ្វថ្វ យាវត្ ចនទិមសុ រ ិយា ដូ ឈឆនោះជា

ឈដើម្។
4 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

កិរ ដូ ឆបានឮម្កថ្វមានភិកខុ ១ ូបប្តឆ់ឈៅបិណ្ឌ-

បាតកនុងប្កុងសាវតថី បានឈឃើញស្ត ីមានកាយប្បោប់


រ ឈោយ

ឈប្រឿងអលងាក ក៏ឈកើតឆិតរប្បតព័
ិ ទ្ក
ធ ុ ងស្ត
ន ីឈនាោះ
រ ឈហើយមាន

ឈ ឆកដអផ្សស
ី ុ កប្បាថ្វននឹង ឹកឈឆញជាឃរាវា ។ ភកខ
ិ ុ

ទ ាំងឡាយដឹងឈ ឿងឈនាោះ ឈទ្ើបនា ាំភកខ


ិ ុ ឈនាោះឈៅោល់ ឈម្ដឆ

ប្ពោះប ម្ឈោកនាង ឈហើយប្កាបទ្ូលថ្វ “បពិប្តប្ពោះអងគដ៏

ឆឈប្ម្ន
ើ ភិកខុឈនោះជាអនកមានឈ ឆកដីអផ្សសុក”។

ឈម្ដឆប្ពោះប ម្សាសារមានប្ពោះពុ ទ្ត


ធ ប្មា ់ ួ ថ្វ

“មានលភកខ
ិ ុ បានឮថ្វ អនកមានឈ ឆកដីអផ្សសុកពិតខម្នឬ?”

ភិកខុឈនាោះប្កាបទ្ូលថ្វ “បពិប្តប្ពោះអងគដ៏ឆឈប្ម្ើន ែ្ុាំ

ប្ពោះអងគអផ្សសុកពិតខម្ន”។

ឈទ្ើបមានប្ពោះពុ ទ្ត
ធ ប្មា ់ថ្វ “មានលភិកខុ ឈបអន
ើ ក ឹក

ឈឆញឈៅជាឃរាវា ុ ាំងឈ
អនកនឹងអាឆញា ឆកដីប្បាថ្វនឲ្យ

ឈពញបានខដ ឬ? ្ម្មតតណា
ា រឺ ឈ ឆកដប្បាថ្វ
ី ន កនុងកាម្-

រុ ណ្ទ ាំង ៥ ឈនោះជា ប ់ខដលបុ រល


គ ណាម្ួ យម្ិនអាឆឲ្យ

ឈពញបានឈ ើយ ឈប្បៀបដូ ឆម្ហា ាំ ូោយម្ិន


ម្ុ ប្ទ្ដ៏្ទ្

ងាយនឹងឲ្យឈពញឈោយវា ខដលហូ
ី ម្កអាំពីម្ហានទ្ីទ ាំង
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 5

៥, ិឌ តទ ាំងឡាយ ខដលបានឈសាយ
ូ ម្បឈបារាណ្បណ្
ី ិ ី

រាជ ម្បតរិជាប ម្ឆប្កពប្ត្ិរាជមានអាំណាឆផ្សាយឈៅ

កនុងទ្វីប្ាំទ ាំង ៤ មានទ្វីបតូ ឆ ២ ន់ជាប វា


ិ នឹងបាន

ឈសាយទ្ិពវប្ ឹងាគ កនុងជាន់ចាតុ ម្ហា


ម រាជិកា ទ ាំងបាន

ឈសាយទ្ិពវ ម្បតរិកនុងតវតរិងសឈទ្វឈោក ឋិតឈៅកនុងវមាន


ឈម្ដឆ កកឈទ្វរាជអ ់កាលយូ ហូ ត ឈម្ដឆម្ឃវាកនលង

ិ ុ ាំងកាម្តណា
ឈៅដល់ ៣៦ ប្ពោះអងគ ក៏ឈៅខតម្នអាឆញា ា រឺ

ឈ ន កនុងកាម្រុ ណ្ទ ាំង ៥ ឲ្យប បូ


ឆកដប្បាថ្វ
ី ិ ណ្៌ឈពញទ្ីបាន

ខដ មានលភិកខុ អនកអាឆនឹងឈ្វើកាម្តណា ិ ណ្៌ឈពញទ្ី


ា ឲ្យប បូ

បានខដ ឬ?” កាលមានប្ពោះពុ ទ្ត


ធ ប្មា ់ដូឈឆនោះឈហើយ ឈទ្ើប

ប្ទ្ង់នា ាំយកឈ ឿងកនុងអតតកាលម្កប្ត


ី ់ឈទ្ នាដូ ឆតឈៅ

ឈនោះ ៖

១-អតីលត បឋមកបបិលកសុ មហាសមមលត្

ន្ម រាជា អលហាសិ កនុងអតតកាលដ៏


ី យូ លង់ណា ់

ឈៅឈហើយ កនុងប្ោជាបឋម្កបប មានប្ពោះរាជាប្ពោះនាម្

ម្ហា ម្ត
ម ៈ ១ប្ពោះអងគ។

ត ា លរាលជា ន្ម ប្ពោះរាជឱ


២-តសស បុលត្ ប ់
6 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក


ប្ពោះអងគឈនាោះ បានជាកសប្តប្ទ្ងប្ពោះនាម្ថ្វ ប្ពោះបាទ្ឈរាជៈ,

ត ា វរលរាលជា ន្ម ប្ពោះរាជឱ


៣-តសស បុលត្

ប្ពោះបាទ្ឈរាជៈឈនាោះ បានជាកសប្តប្ទ្ង់ប្ពោះនាម្ប្ពោះបាទ្វ -

ឈរាជៈ,

ត ា កេាលណា ន្ម ប្ពោះរាជ-


៤-តសស បុលត្

ឱ ប្ពោះបាទ្វ ឈរាជៈឈនាោះ បានជាកសប្តប្ទ្ង់នាម្ថ្វ ប្ពោះ

បាទ្កលាណ្,

ត ា វរកេាលណា ន្ម ប្ពោះរាជ-


៥-តសស បុលត្

ឱ ប្ពោះបាទ្កលាណ្ឈនាោះ បានជាកសប្តប្ទ្ង់ប្ពោះនាម្ថ្វ

ប្ពោះបាទ្វ កលាណ្,

ត ា ឧលោសលថា ន្ម ប្ពោះរាជ-


៦-តសស បុលត្

ឱ ប្ពោះបាទ្វ កលាណ្ បានជាកសប្តប្ទ្ង់ប្ពោះនាម្ថ្វ

ឧឈបា ង,

ត ា មន្ធាតុ ន្ម អលហាសិ ប្ពោះ


៧-តសស បុលត្

រាជឱ ប្ពោះបាទ្ឧឈបា ង បានជាកសប្តប្ទ្ង់ប្ពោះនាម្ថ្វ

ប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ។

ប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ឈនាោះប្បកបឈោយរាជឫទ្ធិ ការនុ -


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 7

ិ ណ្៌ឈោយ តនៈពិឈ
ភាព មានឈតជោះ ប បូ ៧ ប្បកា (១)

ជាប ម្ឆប្កពប្ត្ិរាជ មានបុ ញ្ញានុ ភាពអសាា យ កនុងកាល

ខដលប្ពោះអងគប្ទ្ង់បត់ប្ពោះហ ខា
រ ងឈឆវង ណ្
ូ ដ កប្ពោះហ រ

ខាងសាដ ាំ ឈភលៀង តនៈ ៧ ប្បកា (២)


ក៏បងអុ ឆុ ោះម្កប្បមាណ្

ប្តឹម្ជានុ ម្ណ្ឌល (ប្តឹម្ជងគង់) ដូ ឆជាឈភលៀងបងអុ ធាលក់ឆុោះម្ក

អាំពីអាកា ប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ជាម្នុ សអសាា យយា៉ាងឈនោះ។

កាលប្ពោះអងគប្ទ្ង់វយឈៅជាកុ
័ មា ប្បកបឈោយកា ឈលង

កាំណ្ត់កាលដ៏យូ បាន ៨ ម្ុ ន


ឺ ៤ ន់ឆ្ន ាំ, ប្ទ្ង់ឈ្វើជា

ឧបរាជ អ ់កាល ៨ ម្ុ ឺន ៤ ន់ឆ្ន ាំ, កាលឈបើឈសាយ ិ ី

រាជ ម្បតរិជាប ម្ឆប្កពប្ត្ិរាជ កាំណ្ត់កាលបាន ៨

ម្ុ ន
ឺ ៤ ន់ឆ្ន ាំ, ប្ពោះជនាមយុ ប ់ប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ឈនាោះមាន

(១)
. តនៈ ៧ ប្បកា ប ់ឈ ឆ
ដ ឆប្កពតរិ រឺ ៖ ១- ចកករតនៈ (ឆកក តន៍),

២- ហតថិរតនៈ (ហតថិ តន៍), ៣- អស្សរតនៈ (អ ស តន៍), ៤- មណិរត-

នៈ (ម្ណ្ិ តន៍), ៥- ឥតថរិ តនៈ (ឥតថិ តន៍), ៦- គ្ហបតិរតនៈ (រហប-

តិ តន៍), ៧- បរិនាយករតនៈ (ប នាយក


ិ តន៍)។

(២). ឈភលៀង តនៈ៧ប្បកា រឺ ៖ ១- សុវណណៈ (មា ), ២- រជតៈ (ប្បាក់),

៣- មុត្ត្ (ខកវម្ុ ការ), ៤- មណិ (ខកវម្ណ្ី), ៥- វវឡុរិយៈ (ខកវពិទ្ូ យ,

ខកវខភនកឆ្ម), ៦- វជិរៈ (ឈពប្ជ), ៧- បវាឡៈ (ខកវប្ប ល)។


8 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

កាំណ្ត់បាន ១ អ ឈងខយយឆ្ន ាំ។

លុ ោះតម្កមានម្ួ យនងៃ ប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ប ម្-

ឆប្កពប្ត្ិរាជឈនាោះ ម្នអាឆន
ិ ុ ាំងកាម្តណា
ឹ ងញា ា ឲ្យលមម្

ប្ពោះទ្័យបាន ឈទ្ើបប្ទ្ង់ ខាំ ដងអាកា ៈខដលប្ពោះអងគប្ទ្ង់

អផ្សសុក រឺម្ិនឈប្តកអ កនុងរាជ ម្បតរិ។ ពួ កអាមាតយរាជ-


ាំ ល
ប ិ ័ទ្ ប្កាបបងគទ្ូ ួ ថ្វ “បពិប្តប្ពោះអងគជា ម្មតឈទ្ព

អាកា ៈខដលប្ពោះអងគប្ទ្ង់អផ្សសុកឈនាោះ បណា


ដ លម្កអាំពី

ឈហតុ អ?”
ីវ

ប្ពោះរាជាប្ត ់ថ្វ “ខន! អាមាតយទ ាំងឡាយ ឈយើង

ឈឃើញកមាល ាំងបុណ្យ ប ់ឈយងមានឈប្ឆ


ើ ើន ិ រាជ
ី ម្បតរិ

ប៉ាុឈណ្ណោះម្នលម
ិ ម្ដល់ ឈ ឆកដឈប្តកអ
ី ប ់ឈយងឈទ្
ើ ិ រាជ-

ិ ុ ងឋានណាហន៎ ឈទ្ើបជាទ្ី ករាយជាងឈនោះ?”


ម្បតរកន ី

ពួកអាមាតយឈឆើយថ្វ
ល “បពិប្តប្ពោះអងគជា ម្មតិឈទ្ព

ឈទ្វឈោក ឈទ្ើបជាទ្ី ម្ណ្ីយោឋន ប្មានរប្ពោះទ្័យជាង

ម្នុ សឈោកឈនោះ”។

ប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ប ម្ឆប្កពតរិ បានប្ទ្ង់ប្ពោះ ណា


ដ ប់

ដូ ឈចានោះឈហើយ ក៏ប្ទ្ង់ឈ្វើឆប្កខកវឲ្យនា ាំឈៅកុ ងខាងម្ុ


ន ែ
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 9

ឈហើយឈ ដ យាប្តប្ពម្ឈោយរាជប ិ ័ទ្តម្ឆប្កខកវឈនាោះ


ឈ ើងឈៅកាន់អាកា វង
ិ ី។

ឆាំខណ្កឈ ឆ
ដ ចាតុ ម្ហា
ម ិ ទ ាំង ៤ ឈឃើញប្ពោះ
រាជកា

ឈៅម្នាធតុ ប ម្ឆប្កពតរិ ឈ ឆ
ដ ម្កក៏កាន់ទ្ិពវមាោមានកលិន

ប្កអូ បឈៃុយឈៃប់ នា ាំពួកឈទ្ពនិក ទ ាំងឡាយជាប វា


ិ ម្ក

ឈ្វបឆ
ើ ុ រម្នាកា
ា នា ដ លមាោ៌ អឈញ្ជើ ញឈ
ក់កណា ឆ

ឈ ើងឈៅប្បថ្វប់កុ ងជាន់
ន ចាតុ ម្ហា
ម រាជកា
ិ ឈហើយក៏បខងវ ិ ី

ម្បតរកន
ិ ុ ងជាន់ចាតុ ម្ហា
ម រាជិកាថ្វវយប្ពោះឈៅម្នាធតុ ប ម្-

ឆប្កពតរិ។ ប្ពោះឈៅម្នាធតុ ូ ម្បបានឈសាយទ្


ី ិពវ ម្បតរិកនុង

ម រាជិកា ប្ពម្ឈោយរាជប ិ ័ទ្និងឈទ្វប ិ ័ទ្


ជាន់ចាតុ ម្ហា

អ ់កាលយូ ក៏ឈៅម្នអាឆន
ិ ឹ ងឈ្វើឈ ឆកដប្បាថ្វ
ី ន ឲ្យឈពញ

បាន ឈទ្ើប ់ នបាន


ខាំ ដងអាកា ៈខដលប្ពោះអងគអផ្សសុក ប្ទ្ងម្ ិ

ឈប្តកអ កនុងឈទ្វ ម្បតរិកនុងជាន់ចាតុ ម្ហា


ម រាជិកាឈនាោះឈទ្ៀត។

ឈម្ឆ
ដ ចាតុម្ហា
ម រាជិកាទង គាំ ូល
ាំ ៤ ក៏ប្កាបទ្ូលបងទ្

ួ ថ្វ “បពិប្តម្ហារាជ ប្ពោះអងគអផ្សសុកឈោយឈហតុ អី?”


ប្ពោះឈៅម្នាធតុប ម្ឆប្កពតិប្ត
រ ់ថ្វ “ ិ ី ម្បតរិ

ប្តម្ប៉ា
ឹ ុ ឈណ្ណោះឈៅម្នជាទ្
ិ ីឈប្តកអ លមម្ដល់ ឈ ឆកដប្បាថ្វ
ី ន
10 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ប ់ឈយើងឈទ្ ឈហើយប្ត ់ ួ ថ្វ ‘ ិ ី ម្បតរិកនុងទ្ីណាហន៎

ឈទ្ើបជាទ្ីឈប្តកអ វឈិ ជាងឈនោះឈទ្ៀត’?”

ឈម្ឆ
ដ ចាតុម្ហា
ម រាជកា
ិ ទង គាំ ូលថ្វ
ាំ ៤ ប្កាបបងទ្

“បពិប្តម្ហារាជ ែ្ុប្ាំ ពោះអងគទ ាំងឡាយឈនោះជាអក


ន ទ្ទ្ួលឈ្វើ

កា ឈប្កាម្បងាគប់ឈ ឆ
ដ ននឈទ្វតឈទ្ ទ្ីខដល ម្ណ្ីយោឋន

ជាងឈនាោះមានខតតវតរងសឈទ្វឈោកឯឈណាោះ
ិ ឈទ្ើបជាទ្ី

ករាយឈៅឈោយកាមា
ី ម្មណ្៍ដ៏ឧតរម្ជាងជាន់ចាតុ ម្ហា
ម រា-

ជកា
ិ ឈនោះ”។

កាលប្ពោះឈៅម្នាធតុ ប ម្ឆប្កពតរិ បានប្ទ្ង់ប្ពោះ

ដ ប់ដូឈចានោះឈហើយ ឈទ្ើបប្ទ្ង់ឈ្វឆកក
ណា ើ ខកវឲ្យនា ាំឈៅកុ ង

ខាងម្ុ ែ ប្ពោះអងគប្ពម្ឈោយរាជប ិ ័ទ្ ក៏ឈ ឆ


ដ ខប ប្ពោះភស្តករ

ឆាំឈ ោះឈៅតវតរងសឈទ្វឈោក។

លាំោប់ឈនាោះ ឈម្ដឆ កកឈទ្វរាជទ្តប្ពោះឈនប្ត

ឈឃើញប្ពោះឈៅម្នាធតុ ប ម្ឆប្កពតរិឈ ដ ម្ក ឈទ្ើបប្ទ្ង់កាន់


ទ្ិពវមាោ ុ រនធជាតិ មានអម្ ឈទ្វតឈចាម្ឈរាម្ជាប វា


ឈ ឆ ើ ុ រម្នាកា ទ្ទ្ួល ចាប់ប្ពោះហ


ដ ឈឆញឈៅឈ្វបឆា ប្រ ពោះ

ឈៅម្នាធតុ ប ម្ឆប្កពតរិឈហើយប្ត ់ថ្វ “ ូ ម្អឈញ្ជើ ញឈ ឆ



ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 11

យាងម្កខាងឈណ្ោះ” ។

លុ ោះប្ពោះឈៅម្នាធតុ រាជឈ ឆ
ដ ឈៅដល់ ាំ
ណា ក់ឈ ឆ

ិ យកពលខកវក៏នា ាំឆកខក កវប្ពម្


ម្ឃវាឈហើយ ពួ ក តនប វា

ទ ាំងរាជប ិ ័ទ្ប្ត ប់ឆុោះម្កកាន់ម្នុ សឈោកវញ។


ឆាំខណ្ក ឈម្ដឆម្ឃវាឈទ្វរាជឈនាោះ លុ ោះនា ាំប្ពោះឈៅម្នាធតុ

ប ម្ឆប្កពតរិម្កដល់ តវតរងសឈទ្វភពឈហ
ិ ើ យ ក៏ខបងទ្ិពវ

ម្បតរិថ្វវយប្ពោះឈៅម្នាធតុ ប ម្ឆប្កពតរិឈនាោះ ក់កណា


ដ ល

ឈហើយឲ្យប្បថ្វប់ឈៅកនុងតវតរងសឈទ្វនរ
ិ ។

ចាប់ឈដើម្អាំពីឈនាោះម្ក ប្ពោះរាជាទ ាំងពី ប្ពោះអងគរឺ

ប្ពោះឈៅម្នាធតុ ប ម្ឆប្កពតរិ និង ឈម្ដឆឈកា ិយ កកឈទ្វ-

រាជក៏ឈសាយទ្ិពវ ម្បតរិ ជជ ុ ែឈ ើោ
ម ន កនុងតវតរងសឈទ្វភព

ឈនាោះ។ កាំណ្ត់កាលបាន ៣ ឈកាដិ ៦០ខ នឆ្ន ាំ លុ ោះ ឈម្ដឆ

ឈកា ិយ កកឈទ្វរាជអងគឈនាោះអ ់ប្ពោះជនាមយុ ឆុតិឈៅ

ឈម្ដឆ កកឈទ្វរាជអងគងីម្ ាំ ួ
ម កឧបបតរិជន ឈ ើងឈទ្ៀត ឈហើយ

ឈសាយ ជជ ុែ ក់កណា
ដ លដូ ឆអងគម្ុន កាលឈបើអ ់អាយុ -

ែ័យឈហើយឆុ តឈៅ
ិ កកឈទ្វរាជខដលឧបបតដឈិ ើងនឹងឆុ តិឈៅ

វញឈោយទ្ាំ
ិ នងឈនោះ រាប់បាន ៣៦ប្ពោះអងគ ឆាំខណ្កប្ពោះឈៅ
12 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ម្នាធតុ ប ម្ឆប្កពតរិឈនាោះ មានប្ពោះ ី កាយជាម្នុ សបាន

ឈសាយទ្ិពវ ៏ ិ ុ ទ្ឈធ ទ្ើបម្នឆុ


ុ ទធឈភាជន៍ដប ិ តចាកឈទ្វសា
ិ ថ ន។

(លុ ោះដល់ ឈម្ដឆ កកឈទ្វរាជអងគទ្ី ៣៧ ឧបបតរិ

ឈ ើងកនុងតវតរិងសឈទ្វភពឈទ្ៀត ក៏បានឈសាយទ្ិពវ ម្បតរិ ជជ-

ុែ ក់កណា
ដ លដូ ឆអងគម្ុនៗ) ឯប្ពោះឈៅម្នាធតុ ប ម្-

ឆប្កពតរិមានឈ ឆកដីប្បាថ្វនកនុងបញ្ា ពិ្កាម្រុ ណ្ ម្នមាន


ទ្ីបាំផ្សុត ក៏ឈកើតឈ ី ល់ខាវយឆតរ


ឆកដែវ ិ ម្នោប់
ិ ប្ពោះទ្័យកនុង

ជជ ឹ ុ ឈណ្ណោះ ឈទ្ើបប្ទ្ង់ប្ពោះតប្ម្ោះថ្វ
ុ ែប្តម្ប៉ា ិ “ប្បឈយាជន៍អីវ

ខដលម្កឈសាយទ្ិពវ ម្បតរខតប្ត
ិ ឹម្ ក់កណា
ដ លប៉ាុឈណ្ណោះ

ឈយើងនឹងផ្ទដឆ់ប្ពោះជនមជីព ឈម្ដឆម្ឃវាអងគងីឈម នោះឈឆញ

ឈហើយនឹងអាឆឈសាយទ្ិពវ ម្បតរិកនុងជាន់តវតរងសឈនោះឲ្យជា

ប ម្ ុ ែ ខតមានក់ឯង”។

ខតប្ទ្ង់ម្ិនអាឆនឹងផ្ទដឆ់ប្ពោះជនមជីពឈ ឆ
ដ ម្ឃវា

ឈនាោះបានឈ ើយ កាលម្ិនបាន ឈប្ម្ឆប្ពោះរាជបាំណ្ងដូ ឆ

ប្ទ្ង់ប្ពោះតប្ម្ោះទ្ុ
ិ ក ក៏ឈកើតទ្ុកឈខ ទម្ន សតូ ឆប្ពោះទ្័យប្រប់

ទ្ិវារាប្ត។
ី ្ម្មតតណា
ា រឈឺ ឆកដីប្បាថ្វនកនុងកាម្រុ ណ្ឈនោះ

ជាម្ូ លននឈ ឆកដវី បតរ


ិ ិ ឈប្ ោះឈហតុ ឈនាោះ អាយុ ងាខ ប ់
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 13

ប្ពោះឈៅម្នាធតុ ប ម្ឆប្កពតរិក៏ប្តូវវនា
ិ ឈៅ ែណ្ៈឈនាោះជរា

ក៏ឆូលម្កឈបៀតឈបៀនប្ពោះ ី កាយឲ្យប្ោ ាំប្ោប្ទ្ុឌ្ឈប្ទម្

ឈៅ ខត្ម្មត រាវយវៈម្នុ
ី សជាតិទ ាំងឡាយម្ិនខដល

ខបកធាលយកនុងឈទ្វឈោកឈនាោះឈ ើយ ឈប្ ោះឈហតុ ដូឈចានោះ ប្ពោះ

ឈៅម្នាធតុ ប ម្ឆប្កពតរិ ក៏ប្តូវធាលក់ឆុោះចាកឈទ្វឈោក ម្ក

ឈៅកនុងប្ពោះរាជឧទ្ាន។

ឆាំខណ្កឧទ្ានបាល (អនក កា ួ ន) បានឈឃើញ

ឈ ឆ
ដ ម្នាធតុ ឈ ដ ម្កឈៅកនុងឧទ្ានដូ ឈចានោះ នា ាំឈ
ឆ ឆកដឈនាោះ

ាំ លដល់ រាជប្តកូ លៗ ក៏នា ាំោនម្កតក់ខតងទ្
ឈៅប្កាបបងគទ្ូ ី

ប្ពោះប្កឡាបនាាំកុ ងប្ពោះរាជឧទ្ាន
ន ថ្វវយប្ពោះឈៅម្នាធតុ ប ម្-

ាំ អនុ ោឋនឈ
ឆប្កពតរិផ្សាជា យា ន៍។

កុ ងែណ្ៈឈនាោះ
ន ាំ
ពួកអាមាតយទងឡាយនា ាំ ន ប្កាប

គាំ ូល
បងទ្ ួ ថ្វ “បពិប្តប្ពោះអងគជា ម្មតិឈទ្វរាជ ឥ ូ វឈនោះ
ាំ ាំងឡាយឈ្ដូ
ាំ ូលបងគទ
ប្ពោះអងគនឹងឲ្យែ្ុទ្ ើវ ឆឈម្ដឆកនុងទ្ីឆាំឈ ោះ

ប្ពោះភស្តករប្ពោះអងគ?”

ប្ពោះឈៅម្នាធតុប ម្ឆប្កពតិប្ត
រ ់ថ្វ “អនក

ាំ ឹ ងឈនោះដល់ ម្ហាជនឲ្យបានដឹងប្រប់
ទ ាំងឡាយឆូ ឲ្យដណ្
14 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ោនថ្វ ‘ប្ពោះឈៅម្នាធតុ ប ម្ឆប្កពតរិបានឈសាយរាជ ម្បតរិ

ជាប ម្ឆប្កពប្ត្ិរាជ មានឥ ស ភាពផ្សាយឈៅកនុងទ្វីប្ាំ

ទ ាំង៤ មានទ្វីបតូ ឆ ២ ន់ ជាប វា


ិ នឹងបានឈសាយទ្ិពវ

ម រាជិកាដ៏យូ អខងវង ទ ាំងបានឈ


ម្បតរិកនុងជាន់ចាតុ ម្ហា ើង

ឈៅឈសាយទ្ិពវ ម្បតរិកនុងតវតរិងសឈទ្វឈោក ហូ តដល់ អ ់

អាយុ ប ់ប្ពោះឥស្តនា ៣៦ ប្ពោះអងគ ក៏ឈៅម្នអាឆញា


ិ ុ ាំង
ឈ ឆកដឈប្តកអ
ី ឈ ន កនុងកាមា ម្មណ្៍ឲ្យឈពញប្ពោះ
ឆកដប្បាថ្វ

ទ្័យបាន ដល់ ទ្ីបាំផ្សុតក៏ប្តូវឃ្លលតចាកឈទ្វឈោកឆុ ោះម្កផ្សាាំ

កនុងប្ពោះរាជឧទ្ាន ឥ ូ វឈនោះ ឈ ឆ
ដ ទ្ិវងគតឈហើយ”។

ប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ប ម្ឆប្កពតរិមានប្ពោះរាជតប្មា ់ផ្ទដ ាំ

ដូ ឈឆនោះឈហើយ ក៏ឈ ឆ
ដ ទ្ិវងគតឈៅតម្យថ្វកម្ម ប ់ប្ពោះអងគ។

សត្
ថ ា ឥមុំ អតីតុំ អាហរ ិត្
វ ា ឈម្ដឆប្ពោះប ម្-

សាសារចា យប្ទ្ង់នា ាំប្ពោះ្ម្ឈម ទ្ នា រឺជាតកឈនោះម្ក ខាំ ដង

ឈហើយ ឈទ្ើបប្ត ់នូវបទ្ប្ពោះោថ្វទ ាំងឡាយដូឆតឈៅឈនោះ

យាវត្ ចនទិមសូ រ ិយា,


បរ ិហរនតិ ទិសា ភនតិ វលរាចន្;

សលព្វ វ ទាសា មន្ធាតុ,


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 15


លេ ោណា បេវសសិ ត្។

ប្ពោះឆស្តនន ាំ
ា ិ ងប្ពោះអាទ្ិតយទងឡាយ (ឈដើ ប្ក ឹង) ភនាំ

ិឈន ុ ទ្ិ ាំ
ទងឡាយភ ាំ
ឺល ុងឈ ឿង ហូតទ្ីមានកណ្ ត់ប្តឹម្

ណា តទ ាំ
វ ងឡាយណា ខដលអាប្ ័យឈលើខផ្សនដី តវ

ាំ
ទងអ ់ឈនាោះ ជាទ ៈ ប ់ឈ ឆ
ដ ម្នាធតុ ហូតទ្ីមាន

ាំ
កណ្ ត់ប្តម្ឈណាោះ។

ន កហាបណ្វលសសន,

ិ តិ ;
តិតតិ កាលមសុ វជជ

អបបសាទា ទុខា កាមា,

ិ ញ ាេ បណ្ឌិលត្។
ឥតិ វញ្

កា ខឆត
អ កុ ងកាម្ទ
ន ាំ
ងឡាយ ខម្ងម្ិនមានឈោយ

ឈភៀល ងកហាបណ្ៈឈទ្ បណ្ិឌ តបានដង ាំ


ឹ ថ្វ កាម្ទងឡាយ

មានឈ ឆកីដ ុ ែតិឆ មានឈ ឆកីទ្


ដ ុកខ (ឈប្ឆើន)។

អបិ ទិលព្វ សុ កាលមសុ,

រតិិំ លសា ន្ធិគចឆតិ;

តណ្ហ ក្ េរលត្ លហាតិ,

សមាមាសមព ខទធសាវលកា។
16 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ឈប្ ័
ោះឈហតុឈនាោះ សាវកននប្ពោះ មាម ម្ុ ទ្
ព ឈធ នាោះ ម្ិន

បានឈប្តកអ កុ ងកាម្ទ
ន ាំ
ងឡាយ ូ ម្បជាទ្
ី ិពយ ជាអក
ន ឈប្តក

អ ខតកុ ង្ម្
ន ៌ ជាឈប្រឿងអ ់ឈៅននតណា
ា ។
អធិបាយោថ្វ

បានឈ ឆកដីថ្វ ប្ពោះឆនានិងប្ពោះអាទ្ិតយទ ាំងឡាយ

កាល ោះឈ ើងឈដើ វលវង


ិ ់ខកប ភនាំ ិឈន ុរាជ មាន ីដ៏
ម ភឺសា
ល វង

ុងឈ ឿងផ្សាយឈៅកនុងទ្ិ ទ ាំង ១០ ឈោយទ្ីមានកាំណ្ត់

ប្តម្ណា
ឹ តវរម្នុ
ឺ សទ ាំងឡាយខដលអាប្ ័យឈៅឈលើ

ខផ្សនដីកុ ងទ្
ន ីមានកាំណ្ត់ប្តម្ឈណាោះ
ឹ ជាែ្ុប្ាំ ពោះឈៅម្នាធតុ រាជ

ទ ាំងអ ់ ប្ពោះឈៅម្នាធតុ រាជកាលប្ទ្ង់មានប្ពោះរាជបាំណ្ង

នឹង ឈស្តងាគោះដល់ ម្នុ ាំ ាំងឈនាោះ ប្ទ្ង់ទ្ោះប្ពោះ


ស ខដលជាែ្ុទ

ហ ក
រ ុ ងកាលណា
ន កនុងកាលឈនាោះ ឈភលៀងខកវទ ាំង ៧ ប្បកា

ក៏បវតនា
រ កា ធាលក់ឆុោះម្ក ី ៉ា ងឈនាោះ ឈ
ូ ម្បយា ឆកដីខឆអតកនុង

វតថុកាម្និងកិឈល កាម្ ក៏ឈៅម្ិនលមម្ដល់ ប្ពោះឈៅម្នាធតុ -

រាជឈនាោះ ក៏បណ្ិឌ តកាលដឹងឆា ់ថ្វ កាម្ទ ាំងឡាយមាន

ឈ ឆកដឈប្តកអ
ី តឆ
ិ រមានឈ
ឺ ឆកដី ុ ែ តឆ
ិ ប្បកបឈៅឈោយ

ឈ ឆកដទ្ុ
ី កឈខ ប្ឆនដូ
ើ ឈឆនោះ ក៏ម្នមានឈ
ិ ឆកដឈប្តកអ
ី កនុងកាម្
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 17

ទ ាំងឡាយ។ ម្ួ យឈទ្ៀតសាវក ប ់ប្ពោះ មាម ម្ពុទ្ធជាមាា ់

ឈោកក៏ម្នមានឈ
ិ ឆកដប្បាថ្វ
ី ន នឹងឈប្តកអ កនុងកាម្ដ៏ជាទ្ិពវ

ឈនាោះឈ ើយ ឈោកប្បាថ្វនឈប្តកអ ខតកនុងប្ពោះនិ វ ន្ម្៌

ខដលជាទ្ីអ ់ឈៅននតណា
ា ឈោយឆាំខណ្កម្ួ យប៉ាុឈណាណោះ។
ជាត្កាវសាន

កាល ឈម្ដឆប្ពោះប ម្សាសារចា យ ប្ទ្ង់នា ាំអតីត

និទនម្កប្ត ់ឈទ្ នាយា៉ាងឈនោះឈហើយ ឈទ្ើបប្ទ្ង់ប្បកា

នូ វអ យ
ិ ឆាទ ាំងឡាយ លុ ោះឆប់អ យ
ិ ឆាឈហើយ ភកខ
ិ ុ ខដល

អផ្សសុកឈនាោះក៏បាន ឈប្ម្ឆឈសាតបតរិផ្សល ប្ពម្ទ ាំងភកខ


ិ ុ

ទ ាំងឡាយដនទ្ក៏បាន ឈប្ម្ឆផ្សលមានឈសាតបតរិផ្សលជា

ឈដើម្ ឈទ្ើប ឈម្ដឆប្ពោះឈោកុ តមា ់


រ ចា យប្ទ្ងប្បជុ ាំ តកថ្វ
ជា

-តទា មន្ធាតុរាជា អហលមវ អលហាសិិំ ប្ពោះ

បាទ្ម្នាធតុ ប ម្ឆប្កពតរកន
ិ ុ ងប្ោឈនាោះរឺតថ្វរតហនឹងឯង ៕

ម្នាធតុ ជាតក ឆប់។

(ជាតកដឋកថ្វ តកន
ិ ិ បាត ងកបបវរគ ម្នាធតុ ជាតកវណ្ណនា)
18 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

១.២.មហាមនាធត្ុវត្ថុ
(ចាកគម្ពី ម្ធុ សវាហិណី ប្របរោយសរម្េច

ររះធម្មលិខត
ិ លវី - ឯម្)
កិ បានឮឈ ៀង ៗ ម្កកនុងទ្ីបាំផ្សុតននកបប ៩១ អាំពី

ភទ្ាកបបឈយើងឈនោះ មានប្ពោះ មាម ម្ពុទ្ធម្ួយប្ពោះអងគ ប្ទ្ង់

ប្ពោះនាម្វប
ិ ស ី ប្ពោះអងគបានប្ត ់ប មាភឈិ ក ឈមាព្-ិ

ញាណ្ ជាប្ពោះពុ ទ្ប្ធ បាកដកនុងឈោកប្ពោះអងគមានប្ពោះ្ម្៌ដ៏

ប្បឈ ើ បីដូ ឆជាកងឆប្កបានឲ្យប្បប្ពឹតរឈៅឈហើយ កនុង


ឈោក រឺ តវឈោកទ ាំងឡាយ ប្ពម្ទ ាំងឈទ្វត បានបូ ជា

នម្សាក ប្ពោះអងគឈហើយ ប្ពោះអងគរង់ឈៅកនុងនរ ពនុ ម្ត


ធ ីកនុង
កាលឈនាោះឯង។

ប្ោឈនាោះ ប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ បានឈកើតជាជាងដុ

ាំ ត់(១) កនុងនរ ឈនាោះឯង ជាអនកទល់ ប្ក ក


ព ុ ីឆិញ្ាឹ ម្ជវី ត

ឈោយតុនិ កម្
ន ម (អាំឈពើឈ្វើកា ឈនួលដុ ាំ ត់) ឲ្យឈរ យកនងល

ឈនួលឆញ្ា
ិ ឹ ម្ជីវតជាន
ិ ិ ឆា។ ឯម្នុ សទ ាំងឡាយខដលឈៅកុ ង

នរ ទ ាំងអ ់ ក៏បាននិម្នរប្ពោះភកខ
ិ ុ ងឃជាឈប្ឆើនមានប្ពោះ

ពុ ទ្ជា
ធ ប្បធាន បានថ្វវយនូ វម្ហាទនកនុងកាលឈនាោះឯង។

(១)
-អតីតជាតិ ប ់ប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ។
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 19

ឯបុ កម្សត់ឈនាោះ ក៏បាន ាំពឹងរិតពិចា ណាថ្វ

“ម្នុ សខដលឈៅកនុងប្ពោះនរ ទ ាំងអ ់ ឈរបានចាត់ខឆងឲ្យ

ម្ហាទនដល់ ប្ពោះភកខ
ិ ុ ងឃមានអងគប្ពោះពុ ទ្ជា
ធ ប្បធាន ឯ

អាតមអញជាម្នុ សឈ ល់ ពីឈរខតមានក់ឯងឈផ្សរ ផ្ទដ

ឈប្ ោះអញជាអនកកម្សត់ ឈបអាត


ើ ម អញម្ិនបានោ ាំពូជបុ ណ្យ

ទ្ុកកនុងប្ពោះពុ ទ្សា
ធ នាឈនោះឈទ្ អញនឹងពុ ាំបានឈោោះែលួនឲ្យ

ួឆអាំពីឈ ឆកដីទ្ុកល ាំ កទល់ ប្កឈនោះឈ


ខ បា ើយ តឈៅជាតខាង

ម្ុ ែ អញ ង
ឹ តខតកម្សត់
ឹ ដ៏នប្កខលងជាងឈនោះឈទ្ៀតឈោយ

ពិត” ។

បុ កម្សត់ឈនាោះបានរតយា
ិ ៉ា ងឈនោះឈហើយ ក៏ែឈាំ ដើ

ខ ង
វ កតុនិ កម្
ន ម ុ ីឈនួលដុ ាំ ត់ឲ្យឈរឈោយឆ្ប់ ួ
ព រាន់

បាននូ វប្បាក់បនរិឆឆាំនួនម្ួ យមា កៈ។ កាលឈបើបានឱកា

លមម្ឲ្យទនដល់ ភិកខុម្ួ យ ូប ឈោយប្បាក់ម្ួយមា កៈឈនាោះ

ឈហើយក៏ឈដើ ឆូ លឈៅកាន់រានផ្សា បានទ្ិញយកនូ វ

ខណ្ដករាជមា បានឆាំនួនម្ួ យឈជើង នតូ ឆ ឈហើយកាន់

យកឆូ លឈៅកាន់ឈរាងភតរខដលជាទ្ីប្បជុ នាំ នប្ពោះភកខ


ិ ុ ងឃ

ធ ប្បធាន ឈហើយ ាំពឹងរិតដូ ឈឆនោះថ្វ “ឥ ូ វឈនោះ


មានប្ពោះពុ ទ្ជា
20 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

អញពុ ាំមានឱកា នឹងោក់ឆុោះនូ វ ខណ្រករាជមា កនុង

បាប្តននភកខ
ិ ុ បានឈ ើយ ូ ម្បខតភ
ី ិ ុ ម្ួ យ ូបក៏អញឲ្យពុ ាំបាន
កខ

ឈ ឆកដព
ី ិ តប្តូវខតអញបាឆ ខណ្ដករាជមា ទ ាំងឡាយ

ឈនោះ ឈៅឈលើអាកា ឈទ្ើបបាន ឯ ខណ្ដករាជមា ទ ាំង

ឡាយឈនាោះ កាលឈបើធាលក់ឆុោះអាំពីអាកា ម្កឈហើយ ក៏រង់

មាន ខណ្រកម្ួ យប្រប់ពី ប្ោប់ ធាលក់ឆុោះកនុងបាប្តភកខ


ិ ុ ម្ួ យ

ូបពុ ាំខលងឈ ើយ ខណ្ដកខដលបានធាលក់ឆុោះកនុងបាប្តភិកខុ

ម្ួ យ ូបប៉ាុឈណាណោះ ក៏មានផ្សោនិ ងស អាឆនា ាំម្កនូវ

ប្បឈយាជន៍និងឈ ឆកដី ុ ែឈ ឆកដីឆឈប្ម្ើនដល់ អញអ ់

កាលជាយូ អខងវងឈៅអនារតឈោយពិត”។

បុ ឈនាោះបានរតយា
ិ ៉ា ងឈនោះឈហើយ ក៏មានឆតរ
ិ ប្ជោះ

ថ្វលមាន ទធឈជឿជាក់ឧ ាហ៍ ឈកើតឈ ើងក៏ចាប់ ខណ្ដករាជ

មា ទ ាំងឡាយបាឆឈៅឈលើអាកា ឈដើម្បន
ី ឹ ងឲ្យបានធាលក់
ឆុ ោះកនុងបាប្តននប្ពោះភិកខុ ងឃទ ាំងអ ់ មានបាប្តប្ពោះពុ ទ្ជា

ប្បធាន។ ឯប្ោប់ ខណ្ដករាជមា ទ ាំងឡាយឈនាោះ កាល

អខណ្រតឈៅឈលើអាកា ជាអសាា យ ឈហើយធាលក់ឆុោះពីអាកា

ឈនាោះ ក៏ពុាំបានធាលក់ឆុោះែុ បាប្តឈៅខាងឈប្ៅឈ ើយ ឹង


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 21

ធាលក់ឆុោះកនុងបាប្តននប្ពោះភិកខុ ងឃទ ាំងអ ់ មានបាប្តប្ពោះ

មានប្ពោះភារជាឈដើម្ ឈោយឈតជានុ ភាពននឈទ្វតទ ាំង

ឡាយផ្សង ននប្ពោះមានប្ពោះភារផ្សង ឈោយវឈិ ពិត។ ឯ

បុ កម្សត់ឈនាោះ បានឈឃើញនូ វឈ ឆកដីអសាា យឈនាោះឈហើយ

មានឆិតរប្បកបឈោយបីតិឈសាម្ន សប្ជោះថ្វលពន់ឈពក ឈលើក

អញ្ជ លីផ្សគងឈ ើងឈលើ ិ សា ឈហើយត ាំងនូវឈ ឆកដីប្បាថ្វន

យា៉ាងឈនោះថ្វៈ

១. ឥម្នា
ិ រម្ អធកា
ិ រ ន, បសារេន យតស
ិ សរ ;

កាម្រោគីនហំ អរគោ, ភរេយយ ំ ជាតិជាតិយ។


២. ិ វ យទា បាណិំ,
បហ ត្វ

ឱរោរកម្ិ នរោតលំ ;

សតត តនសម្បននំ,

េសស ំ េសសតុ សរវទាតិ។

ាំ នឈ្វើបូ ជាដ៏នប្កខលងឈនោះ
“ឈោយអ្ិកា ខដលែ្ុបា

ឈៅអនារតកាលែ្ុាំ ូ ម្ប្បាថ្វនឲ្យបានជាបុ រល
គ ដ៏ប្បឈ ើ ជា
ាំ ុ តជាងបុ រល
្ាំបផ្ស គ ទ ាំងឡាយ ខដលជាអនកប ឈភារនូ
ិ វកាម្-

រុ ណ្កនុងឈោក ឈបែ្ ាំ ឈនាាលឈៅឈកើតកនុងជាតទ


ើ ុអ ិ ាំងពួងកនុង
22 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ភពឈហើយ ែ្ុឈាំ លើកនដឈ ើងទ្ោះ ម្លឹងឈម្ើលនូ វអាកា កនុង

កាលឯណា ូ ម្នផ្សាអាកា បណា


ដ លឈកតឈ
ើ ើងជាឈភលៀងខកវ

៧ប្បកា ឆងអុ ធាលក់ឆុោះម្ក ពវកាលទ ាំងពួង"។

ចាប់ឈដើម្ត ាំងខតពីកាលឈនាោះម្ក បុ កម្សត់ឈនាោះ

បានត ាំងឈ ឆកដីប្បាថ្វនយា៉ាងឈនោះឈហើយ ក៏ែាំ ក ុ ីឆិញ្ាឹ ម្

ជីវតឈោយ
ិ ុ ឆ តឈទ្ៀងប្តង
ិ ់ ដរាបដល់ អ
លអ ់ជីវតឈៅ
ិ ក៏

បានអឈនាាលឈៅអឈនាាលម្កខតកនុងសាថនម្នុ ស និងឈទ្វត

ទ ាំងឡាយ ខតងឈសាយនូ វទ្ិពវ ម្បតរិដ៏ប្បឈ ើ ។

១-ឥម្សមិ ំ ភេទករបប អាេិម្ហិ ម្ហាសម្មរត្វ

នាម្ រាជា អរហាសិ លុ ោះម្កដល់ ភទ្ាកបបឈនោះ មានប្ពោះ

ប ម្កសប្តិយ៍ ម្ួយប្ពោះអងគ ប្ទ្ង់ប្ពោះនាម្ប្ពោះបាទ្ម្ហា-

ម្ត
ម រាជ ជាកសប្តិយ៍ ខាងឈដើម្វងសកនុងកបបឈនោះ។

២-តសស បុ រត្វត ររារជា នាម្ ឈ ឆ


រ ម្ហា ម្មតរាជ

ឈនាោះ មានប្ពោះរាជបុ ប្តម្ួ យប្ពោះនាម្ ឈរាជៈ បានឈសាយ

រាជយតវងសម្ក,

៣-តសស បុ រត្វត េ ររារជា នាម្ ប្ពោះរាជបុ ប្ត ប ់

ឈ ឆ
រ ឈរាជៈឈនាោះប្ពោះនាម្វ ឈរាជៈ,
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 23

៤-តសស បុ រត្វត កលារោ នាម្ ប្ពោះរាជបុ ប្ត

ប ់ឈ ឆ
រ វ ឈរាជៈឈនាោះប្ពោះនាម្កលាណ្ៈ,

៥-តសស បុ រត្វត េ កលារោ នាម្ ប្ពោះរាជ-

បុ ប្ត ប ់ឈ ឆ
រ កលាណ្ៈឈនាោះ ប្ពោះនាម្វ កលាណ្,

៦-េ កលាណសស បុ រត្វត ឧរបាសរោ នាម្

ប្ពោះរាជបុ ប្ត ប ់ឈ ឆ
រ វ កលាណ្ៈឈនាោះ ប្ពោះនាម្

ឧឈបា ង,

៧-ឧរបាសថសស បុ រត្វត ម្នាាត្វ នាម្ ហុ ត្វវ

និរវតតិ រាជបុ ប្ត ប ់ឈ ឆ


រ ឧឈបា ងឈនាោះ ប្ពោះនាម្ម្នាធតុ។

ប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ របុ
ឺ កម្សត់ខដលបានឲ្យទន

ខណ្ដករាជមា កនុងសា នាប្ពោះពុ ទ្វធ ប


ិ សឈនាោះឯង។

ឈោយអាំណាឆផ្សោនិ ងសខដលបានឲ្យទន ខណ្ដករាជ-

មា ឈសាៃ ឈនាោះ ក៏បឈងកើតជាអសាា យពន់ឈពកណា ់។ កាល

ឈៅជាកុ មា ឈលងអាឆម្៍ដី, កាលឈបើ បាយប្ពោះទ្័យ ឈលើក

នដខាងឈឆវងឈ ាំ លណា ប្សាប់ខត


ើងទ្ោះឈោយនដខាងសាដកា

មាននផ្សាអាកា បណា
ដ លឈ ើងជាឈភលៀងខកវ ៧ ប្បកា ធាលក់

ឆុ ោះម្កម្ួ យ ាំឈពឆ នឹងប្បមាណ្ពុ ាំបានឈ ើយ កនុងកាលឈនាោះ


24 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ឯង ខដលឈៅ ត់ឈលងជាកុ មា ឆាំនួនប្បា ាំបីម្ុ ឺនបួ ន ន់ឆ្ន ាំ,

ដល់ បានឈ ើងទ្ីជាប្ពោះម្ហាឧបរាជបានប្បា ាំបីម្ុ ឺនបួ ន ន់

ឆ្ន ាំឈទ្ៀត, បានទ្ទ្ួលរាជាភឈិ កជាឈ ឆ


រ ប្ពោះប ម្ឆប្កពតរិ

ប្បកបឈោយរាជឫទ្ធិទ ាំងបួន និងឆប្កទ ាំង៧ ប្បកា មាន

ឆប្កខកវជាឈដើម្ ឈសាយរាជ ម្បតរិកនុងទ្វីប្ាំទ ាំងបួន មាន

ទ្វីបតូ ឆពី ិ ប្ទ្ង់ប្ពោះនាម្ប្ពោះបាទ្


ន់ជាប វា

ម្នាធតុប្ពោះប ម្ឆប្ក ឹងមានពួ កម្ហាកសប្តិយ៍ ុ ទ្ក


ធ ុ ងទ្វ
ន ីប

្ាំទ ាំងបួនោក់ឈវណ្បឈប្ម្ើ កនុងម្ួ យនងៃ ៗ ប្បា ាំបម្ុ


ី នបួ
ឺ ន ន់

ប្ពោះអងគ ពុ ាំខដលោឆ់ឈ ើយ។

ឆាំខណ្កឯអាយុ ម្នុ សទ ាំងឡាយកុ ងកាលឈនាោះ


កាំណ្ត់ម្ួយអ ឈងខយយឈោយពិត។

ឯប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ប្ពោះប ម្ឆប្កឈនាោះ ប្ពោះអងគបាន

ឈសាយរាជយជាឈ រ ឆប្កពតរិបានឆាំនួនប្បា ាំបីម្ុ ឺនបួ ន


ឆ ន់ឆ្ន ាំ

ឈហើយ មាន ម្័យនងៃម្ួយ ប្ពោះអងគពុាំអាឆខឆអតឆអន់នឹងកាម្-

តណា
ា ឈ ឆកដប្បាថ្វ
ី ន កនុងកាម្រុ ណ្ឲ្យឈពញប្ពោះទ្័យបាន

ឈ ើយ ឈហើយប្ពោះអងគ ខម្រងនូ វអាកា ៈអផ្សសុកជាទ្ុកប្ខ ពួយ

ប្ពោះទ្័យដ៏មានប្ពោះភស្តករឈប្កៀម្ប្កាំឈៅហមងកនុងកាលឈនាោះឯង។
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 25

ឯអាមាតយទ ាំងឡាយ បានឈឃើញប្ពោះប ម្កសប្តិយ៍

ប្ពោះអងគមានប្ពោះភស្តករឈៅហមងដូ ឈចានោះឈហើយ ក៏ប្កាបទ្ូល

ួ ថ្វ "បពិប្តប្ពោះ ម្មតិឈទ្ព ! ប្ពោះអងគប្ទ្ង់អផ្សសុក ប្ពួយ

ប្ពោះទ្័យដូ ឆឈម្រឆ ?”។

ឯប្ពោះបាទ្ម្នាធតុប្ពោះប ម្ឆប្កឈនាោះ ប្ពោះអងប្គ ត ់

ថ្វ “អនកទ ាំងឡាយដ៏ឆឈប្ម្ន


ើ ! កាលអញពិចា ណាឈម្ល

នូ វបុ ញ្ាកម្ម ប ់អញជាអសាា យ អញយល់ ឈឃើញថ្វ ‘រាជ-

ម្បតរឈនោះ
ិ ម្នលម
ិ ម្ ម្រួ ដល់ បុណ្យអញឈ ើយ’ ទ្ី

ឯណាខដលជាទ្ីតឈប្ម្កឈោយវឈិ ជាងទ្ីឈនោះ មានខដ ឬ

ឈទ្?”

ាំ
អាមាតយទងឡាយប្កាបទ្ូលថ្វ “បពិប្តម្ហារាជ !

ទ្ីខដលជាទ្ីតឈប្ម្កឈោយវឈិ មានខតកនុងសាថនចាតុ -

ម្មហារាជិកាឈទ្វឈោកឈទ្ើបមាន ូ ម្ប្ពោះអងគប្ជាប”។

ឯប្ពោះបាទ្ម្នាាតុ ប ម្ឆប្កឈនាោះ ប្ពោះអងគប្ទ្ងប្ពោះ

ណា
ដ ប់ឈហើយក៏ឈ ឆ
រ ចាប់ឆប្កខកវប្រវតម្ប្បាថ្វ
ី ន ប្ពោះអងគ

ឈោយឥទធនុ ភាព ឆប្កខកវក៏បណា


ដ លឈកតឈ
ើ ាំ ិ ោះ
ើងយានជន

ម្ួ យ ាំឈពឆ ឈ ឆ
រ ក៏ឈ ើងរង់ឈលើរាជយានប្ពម្ទ ាំងប ិ ័ទ្
26 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ឈហាោះអខណ្រតឈៅឈលើអាកា ឈវហា ៍ បានឈៅដល់ ឈទ្វ-

ម រាជិកាម្ួ យ ាំឈពឆឈនាោះឯង។
ឈោកឈ្មោះចាតុ ម្ហា

ឆាំខណ្កឯឈ រ ្ាំទ ាំងឡាយបួនប្ពោះអងគ


ឆ ឹងមាន

នដកាន់នូវផ្ទកកប្ម្ង និងឈប្រឿងប្កអូ បដ៏ជាទ្ិពយ ដ៏មានពួ ក

ឈទ្វតទ ាំងឡាយឈចាម្ឈរាម្ជាប វា
ិ ឈឆញឈៅទ្ទ្ួល

ដឈាំ ណ្ើ ប្ពោះប ម្ឈ ្ិ តវ ឈហើយបាននា ាំប្ពោះអងប្គ ពម្ទ ាំង

ប វា
ិ ឆូ លឈៅកាន់សាថនចាតុ ម្ហា
ម រាជកា
ិ ឈទ្វឈោក ឈហើយ

ឈលើករាជ ម្បតរដ៏
ិ ជាទ្ិពយថ្វវយដល់ ប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ប្ពោះ

ប ម្ឆប្ក ឈសាយរាជយកនុងកាលឈនាោះឯង។ កាលឈបើប្ពោះបាទ្

ម្នាធតុ ប្ពោះប ម្ឆប្កបានឲ្យប ិ ័ទ្ប្ត ប់ម្កកាន់សាថន

ម្នុ សឈោកវញឈហ
ិ ើ យ ប្ពោះអងគប្ទ្ង់ឈសាយរាជយកនុងសាថន

ចាតុ ម្ហា
ម រាជកា
ិ ឈនាោះជា ុ ែឈកសម្កានរ ដ៏កនលងឈៅអ ់

កាលយូ អខងវង ឆាំនួនប្បា ាំបម្ុ


ី ឺនបួ ន ន់ឆ្ន ាំម្នុ ស, ឈហើយ

ប្ពោះអងគពុាំអាឆនឹងញា
ុ ាំងកាម្តណា
ា ឈ ឆកដីប្បាថ្វនកនុងកាម្-

រុ ណ្ ឲ្យឈពញប្ពោះទ្័យបានកនុងសាថនចាតុ ម្ហា
ម រាជិកាឈនាោះ

ឈ ើយ ឈ ឆ
រ មានឈ ឆកដីអផ្សសុកពុ ាំ បាយប្ពោះទ្័យ ខម្រង

នូ វអាកា ៈដ៏មានប្ពោះភស្តករពុាំ ករាយ


ី កនុងឈវោឈនាោះឯង។
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 27

ាំ
លាំោប់ឈនាោះ ប្ពោះម្ហារាជទងឡាយប គ ៏
ួ នប្ពោះអងក

បានប្កាបទ្ូល ួ ថ្វ “បពិប្តម្ហារាជ ! ប្ពោះអងគប្ទ្ង់ប្ពួយ

័ ឈកតទ្ុ
ប្ពោះរាជហឫទ្យ ើ កអ
ខ ផ្សសុកដូ ឆឈម្រឆ?”

ប្ពោះបាទ្ម្នាធតុប្ត ់ថ្វ “ទ្ីកខនលងខដលជាទ្ីឈប្តក

អ ឈោយវឈិ ជាងឈទ្វឈោកឈនោះមានខដ ឬឈទ្?”

ឈ ឆ ាំ ួ ន ប្កាបទ្ូលតបថ្វ “បពិប្ត
រ ឈោកបាលទងប

ប្ពោះ ម្មតិឈទ្ព ! ឈយងទ


ើ ាំងឡាយអក
ន បឈប្ម្ប្ពោះអងគ
ើ កុ ង

សាថនឈនោះ ប្បខហលដូ ឆជាម្នុ សខដ មានខតសាថនតវតរិងស-

ឈទ្វឈោកឈទ្ើបបានឈ្មោះថ្វ ជាទ្ីតឈប្ម្កឈោយវឈិ

ម្ួ យ យរុ ណ្ជាងសាថនចាតុ ម្ហា


ម រាជិកាឈនោះ ឈោយពិត

ូ ម្ប្ពោះអងគប្ទ្ង់ប្ជាប”។

ឯប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ប្ទ្ង់ប្ពោះ ណា
ដ ប់ឈហើយ ក៏ប្រវ ី

ឆប្កខកវឈោយម្ហិទ្ធិឫទ្ធិឈហាោះឈៅឈលើអាកា ឈវហា ៍មាន

ទ ាំងឈទ្វប ិ ័ទ្ឈចាម្ឈរាម្ជាប វា
ិ មានប្ពោះភស្តការឈឆ្ពោះឈៅ

កាន់សាថនតវតរងសព
ិ ិ ភព បានឈៅដល់ ម្ួយ ាំឈពឆឈនាោះឯង។

ឆាំខណ្កឯប្ពោះ កកឈទ្ពិស្តនាា្រាជ
ិ ដ៏មានប្ពោះហតថ

កាន់យកនូ វផ្ទកកប្ម្ង និងឈប្រឿងប្កអូ បដ៏ជាទ្ិពវ ប្ពម្ទ ាំង


28 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ពួ កឈទ្វតទ ាំងឡាយ ឈចាម្ឈរាម្ជាប វា


ិ ឈឆញឈៅទ្ទ្ួល

ដឈាំ ណ្ើ ឈហើយនា ាំប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ប ម្ឈ ្ិ តវឈនាោះ ចាប់

ប្ពោះហ ដ ាំឆូលឈៅកនុងភពប្កាបទ្ូលថ្វ “បពិប្តម្ហារាជ !


នា

ូ ម្ប្ពោះអងគយាងម្កខាងឈនោះ”។

លុ ោះដល់ ឈម្រឆ កកឈទ្វរាជបាននា ាំប្ពោះបាទ្ម្នាាតុ

ប ម្ឈ ្ិ តវឈៅដល់ ិ ភព
ី ប ់ែួ នឈហ
ល ើ យក៏ឈ្វើខបង

ឆាំខណ្កឈទ្វតទ ាំងឡាយឲ្យជាពី ឆាំខណ្ក ឈហើយខបងខឆក

ឆាំខណ្ករាជ ម្បតរិទ្ិពវ ប ់ែួ ន


ល ក់កណា
ដ លថ្វវយដល់

ប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ។ ប្ពោះប ម្ឈ ្ិ តវឈនាោះ ប្ទ្ង់ឈសាយរាជ-

ម្បតរដ៏
ិ ទ្ិពវ ក់កណា
ដ ល កនុងឋានតវតរងសឈទ្វឈោកឈនាោះ

ឯង។

ចាប់ឈដើម្ខតអាំពីកាលឈនាោះម្ក ប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ប្ពោះ

ប ម្ឆប្កប្ពោះអងគបានឈសាយរាជ ម្បតរិជា ុ ែឈកសម្កានរ

ឥតមានឈ ឆកដី ឈងកៀ ឈ ើយ។

លុ ោះដល់ កាលកនលងឈៅយូ អខងវងយា៉ាងឈនោះឈហើយ

កកឈទ្វរាជឈនាោះបានឈសាយ ម្បតរិទ្ិពវ ក់កណា


ដ ល

កាំណ្ត់អាយុ បានបឈកាដ
ី ប្ិ បា ាំម្ួយោនឆ្ន ាំម្នុ ស ក៏ឆយុតឈៅ
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 29

មានប្ពោះឥស្តនាា្ិរាជដនទ្ឈ ើងឈៅឈកើតកនុងឋានតវតង
ិរ សឈទ្វ-

ឈោកឈនាោះឈទ្ៀត ប្ពោះឥស្តនាា្រាជឈនាោះបានឈសាយរាជ-

ម្បតរទ្
ិ ិពវកុ ងឋានតវត
ន ិង ាំ
រ សឈទ្វឈោកឈនាោះឯង ដល់ កណ្ ត់

អ ់អាយុ ក៏ឆយុតឆុ ោះម្កឈទ្ៀត ដរាបដល់ ប្ពោះឥស្តនាាទ ាំង

ឡាយ៣៦ ប្ពោះអងគ ខតងឈ ើងឈៅឈកើត កាំណ្ត់អ ់អាយុ

ឈហើយឆយុត ឈោយឈហតុ ដូឆបានអ្បាយម្កខាងឈដ


ិ ើម្ឈនោះ

ឯង។

ឆាំខណ្កឯប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ប្ពោះប ម្ឆប្ក បានឈសាយ

រាជ ម្បតរិជាឈ ឆ
រ ននឈទ្វត កាំណ្ត់អាយុ ប្ពោះឥស្តនាា្ិរាជ

៣៦ តាំណ្ ឈោយរាងកាយជាម្នុ សយា៉ាងឈនោះឈហើយ ក៏

ប្ពោះអងគមានកាម្តណា
ា ឈ ឆកដប្បាថ្វ
ី ន កនុងកាម្រុ ណ្ម្នឈឆោះ

ឈពញ ឈឆោះខតែវោះជានិឆា ង
ឹ តខតមានកាម្តណា
ឹ ា ឆឈប្ម្ន

ឈកើត្ាំនប្កខលងឈ ើងឈទ្ៀត ឈហើយប្ទ្ង់ប្ពោះឆិនារពិចា ណា

ថ្វ “រាជ ម្បតរិទ្ិពយ ក់កណា


ដ លឈនោះ ម្ិនជាប្បឈយាជន៍អីវ

ដល់ អញឈ ើយ ប្តូវខតអញ មាលប់ប្ពោះឥស្តនាា្រាជឈនោះ


ឈចាល ឈហើយឈសាយរាជ ម្បតរិកនុងឋានតវតរងសឈទ្វឈោក


ឈនោះខតមានក់ឯង ឈទ្ើបលមម្នឹងបុ ណ្យអញឈោយពិត”។


30 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ប្ពោះប ម្ឆប្កប្ទ្ង់រិតដូ ឈឆនោះឈហើយ

ក៏ពុាំអាឆនឹង មាលប់នូវ កកឈទ្វរាជឈនាោះបានឈ ើយ។ ឯ

កាម្តណា
ា ខដលឈកតឈ
ើ ើងយា៉ាងឈនោះប្ោន់ខតជាឫ រល់ នន

ឈ ឆកដីវបតរ
ិ ិ ែូឆខាតប្បឈយាជន៍ែួ នខតម្ា៉ា
ល ង។ ឈ ឆកដីពិត

ដូ ឈឆនោះ បានជាប្ពោះអ ហនរទ ាំងឡាយឈោកឈ លជាបទ្

ោថ្វទ ាំងឡាយថ្វៈ

វរមតិសខ
ុ ឌ្ឍាកា,


អតិច្ឆា វហលត្ នលរា;

ឥធ វា បរតថ វា កិញ្ចិ,

ន សា តុំ វនទលត សទា។

ឈ ឆកដី ុ ែដ៏ប្បឈ ើ នប្កខលង ឈទ្ើបអាឆឈ្វឲ្យផ្សុ


ើ ត

ខ ាំងពួងបាន ឯន ជនខតបខណ្រតបឈណា
ចាកកងទ្ុកទ ដ យឲ្យ

ឈ ឆកដឥចា
ី េ ប្បាថ្វនឈោភឈប្ឆនដ៏
ើ នប្កខលងប្រប ងកត់ែួ ន

បានឈហើយ ឈ ឆកដីឥចាេប្បាថ្វនដ៏នប្កខលងឈនាោះពុ ាំបានញា


ុ ាំង
ន ជនឈនាោះ ឲ្យបាននូ វឈ ឆកដី ុ ែដ៏ប្បឈ ើ ឈនាោះតឆតួ
ិ ឆ

កនុងឈោកឈនោះ ឬឈោកខាងម្ុ ែ កនុងកាលទ ាំងពួងឈ ើយ។


តណា
ហ ាេ ជាេលត លសាលកា,
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 31

តណា
ហ ាេ ជាេលត ភេុំ;

តណា ិ
ហ ាេ វបបមុ តតសស,

នតថិ លសាលកា កុ លត្ ភេុំ។

ឈ ឆកដឈសាកប្
ី ឈណាោះអាឈឡាោះអាល័ យឈៅដ

ប្កហាយខដលនឹងឈកតឈ
ើ ើង ក៏ឈកើតម្កខតពីឈ ឆកដប្បាថ្វ
ី ន

កនុងកាម្រុ ណ្ពិត ឈ ឆកដីភ័យអនររាយក៏ឈកើតខតពីឈ ឆកដី

ប្បាថ្វនកនុងកាម្រុ ណ្ពិត កាលឈបើបុ រល


គ មានឆិតរ ួឆប្ ោះ

ឈឆញចាកតណា
ា ឈហើយ ឈ ឆកដីឈសាកឈៅដប្កហាយ នឹង

ភយនររាយឈកតមានម្កព
ើ ី ទ្ីឯណា។
តណា
ហ ាទាលសា នលរា ឯតថ,

រាជលច្រាទិសមភវំ;

ហតថលចឆទាទិកុំ ទុក្ុំ,


ោបុណាតិ វហញ្ញ តិ ។

ន ជនខដលលុ ោះអាំណាឆននតណា ាំ ឈប្ម្ើតណា


ា ជាែ្ុប ា

ឈហើយ ខតងលាំបាកដល់ នូវឈ ខ ទ្ម្ៃន់ មានប្តូវ


ឆកដីទ្ុកជា

ឈទ កាត់នដឈជើងជាឈដើម្ ឈកើតឈ ើងប្ពម្អាំពី ប្តូវមាន

ឈ និងឈចា លួ ឆបលន់ជាឈដើម្ កនុងឈោកឈនោះ។


ឆកដី បជាន់

32 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

លេន លោលភន ជាលតន,

េទាធា ជិេនតិ ោណ្ិលន្

លខតតវតថ ខហិរញ្ញ ុំ វា,

គវាសស ទាសលោរ ិសុំ

សព្វ ថាលមន លសា លោលោ,

មហាតល្ ិ ខ ន្។
វ ា ច វញ្ញ

តវទ ាំងឡាយខដលបានខប្ ឆមាក និងមា ប្បាក់

ឈប្ឆើនកដី បានឈោឈ ោះ និងបុ ាំ ឈប្ម្ឈប្ឆ


ជាែ្ុប ើ ើនកដី ឈហើយ

ទ្ាំនងនឹងវនា
ិ ឈៅវញឈោយឈ
ិ ឆកដីឈោភតណា
ា ឯណា

ខដលឈកតឈ
ើ ើង ឈហើយឈ ឆកដីឈោភតណា
ា ឈនាោះ រឺអនក

ឹ ពិត ប្តូវប្បប្ពឹតរលោះបង់ឈចាលឈឆញឲ្យ
ប្បាជ្ខដលឈឆោះដង

ឆ្ប់ ឈោយកមាល ាំងននញាណ្ ខដលមានកមាល ាំងឈោយប្បកា

ទ ាំងពួងពិត។

ឯអាយុ ងាខ ននប្ពោះប ម្ឈ ្ិ តវ ខដលមាន

ឈ ឆកដឥចា
ី េ ប្បាថ្វនឈប្ឆននប្កឈពក
ើ ប្រប ់ តរ
ងកតឆ ិ ឈហើយ ក៏

សាប ូ នយងយឆុ ោះឈៅកនុងកាលឈនាោះឯង ឈ ឆកដីចា ់ជរាក៏

ប្បហា នូ វ ី ៈឲ្យប្ទ្ុឌ្ឈប្ទម្ប្ោ ាំប្ោឈៅម្ួយ ាំឈពឆ ឯ ីៈ


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 33

ប ់ម្នុ សក៏ប្បាកដឈ ើង ពុ ាំបានោយប្ឆ ឈាំ ោយ ីៈ

ននឈទ្វតកនុងឋានឈទ្វឈោកឈ ើយ។

ប្ោកាលឈនាោះ ប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ប្ពោះប ម្ឆប្កពប្ត្-ិ

រាជ ប្ទ្ង់ បូ តធាលក់ឆុោះម្កចាកឋានឈទ្វឈោក បានម្កឋិត

ឈៅកនុងនប្ពឧទ្ាន ប ់ប្ពោះអងគដូឆកាលម្ុ នវញ។


ឯបុ ខដលជាអនក កានូ វឧទ្ានបានដឹងឈហើយ ក៏

នា ាំយកឈ ឆកដខដលប្ពោះបាទ្ម្នា
ី ធ តុ ប្ពោះប ម្ឆប្កឈនាោះឈ ឆ

ប្ត ប់ម្កពីសាថន ួ រ៌វញឈហ


ិ ើ យ ឆូ លឈៅប្កាបទ្ូលកនុងរាជ

ប្តកូ លទ ាំងអ ់ ឲ្យបានប្ជាប ពវប្រប់កុ ងឈវោឈនាោះឯង។


ឯឈ ឆ
រ ខដលជា្ាំកុ ងរាជប្តកូ
ន ល ក៏បានឈឆញម្កអាំពីរាជ-

ប្តកូ លឈហើយ ចាត់ខឆងឈ វកាមាតយទ ាំងឡាយឲ្យប្កាល

រាជា នៈដ៏ប្បឈ ើ កនុង ួ នឧទ្ានឈនាោះ។

លាំោប់ឈនាោះ ប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ប្ពោះប ម្ឆប្កប្ពោះអងគក៏

ឈ ើងផ្សាឈាំ លើរាជា នៈដ៏ប្បឈ ើ ខដលឈ វកាមាតយប្កាល

ថ្វវយឈហើយ ប្ពោះអងគផ្សឈាាំ ប្ ឆជាអនុ ោឋនឈ ាំ ុ ាំបាន


យា រឺផ្សាព

ឈប្កាកឈ ើងវញឈ
ិ ើយ។ ឈវោឈនាោះអាមាតយទ ាំងឡាយក៏
ាំ
បានឆូ លម្កជួ បជុ ាំ ឈហើយថ្វវយបងគប្កាបទ្ូ ល ួ ថ្វ “បពិប្ត
34 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ប្ពោះ ម្មតិឈទ្ព ! ពីកាលម្ុ នឈ ៀងម្កឈយើងទ ាំងឡាយប្តូវ

ឈ លដូ ឆឈម្រឆែលោះ?”

ឯប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ប្ពោះប ម្ឆប្ក ប្ពោះអងគប្ទ្ង់ប្ពោះ

ណា
ដ ប់ឈហើយក៏ប្ត ់ថ្វ “មានលអនកទ ាំងឡាយដ៏ឆឈប្ម្ើន !

អនកប្តូវ ខម្រងប្បាប់ ដ ាំ ប
កយបណា ់អញពីកាលម្ុ នឈ ៀង

ម្កថ្វ ‘ប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ជាឈ រ ្ាំដ៏ប្បឈ


ឆ ើ ប្ពោះអងគបាន

ឈសាយរាជ ម្បតរិជាឈ រ ឆប្កពតរិកនុងទ្វីប្ាំទ ាំងបួន មាន


ទ្វីបតូ ឆពី ន់ជាប់ វា


ិ ជាអសាា យពន់ឈពកណា ់ ម្នខត

ប៉ាុឈណាណោះប្ពោះអងគបានឈ ើងឈៅឈសាយ ម្បតរិទ្ិពយ កនុងឋាន

ម រាជិកាកាំណ្ត់បានប្បា ាំបីម្ុ ឺនបួ ន


ចាតុ ម្ហា ន់ឆ្ន ាំម្នុ ស

ឈហើយឈ ឆ
រ បានឈ ើងឈៅឈសាយរាជយ ម្បតរទ្
ិ ិពវ កនុងឋាន

តវតរិងសឈទ្វឈោក អ ់កាលជាអាំ ុ ងយូ ពន់ឈពក ឈោយ

កាំណ្ត់ននអាយុ ប្ពោះឥនាទ ាំងឡាយ៣៦ តាំណ្ ឈទ្ើបប្ពោះអងគ

បានឈ្វើម្ ណ្កាលកសណ្កស
ិ ័យប្ពោះជនមឈៅ’”។

ឯប្ពោះបាទ្ម្ទធតុ ប្ពោះប ម្ឈ ្ិ តវឈនាោះ ប្ពោះអងគ

មានប្ពោះបនាូលខតប៉ាុឈណ្ណោះឈហើយ ក៏ប្ទ្ង់ឈសាយប្ពោះទ្ិវងគត

ឈៅ ឈហើយបានឈៅតម្យថ្វកម្ម ប ់ប្ពោះអងគឈហាង។
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 35

ឥម្ម្តថំ បការសតុ ំ ភគវា ចតុ ម្ហាប សម្រឈេ


ឥមា គោរោ អាហ បពិប្តឈអើយ ! អងគឈ ឆ


រ ប្ពោះឈោ-

កុ តរា
រ ចា យដ៏មានប្ពោះភារជាមាា ់ ប្ពោះអងគប្ទ្ង់ប្ត ់

ខម្រងឈ ឿងឈនោះឆប់ឈប្ ឆឈហើយ ក៏ឈ លបទ្ប្ពោះោថ្វទ ាំង

ឡាយឈនោះថ្វ ៖

យាវត្ ចនទិមសូ រ ិយា,


បរ ិហរនតិ ទិសា ភនតិ វលរាចន្;

សលព្វ វ ទាសា មន្ធាតុ,


លេ ោណា បេវសសិ ត្។

ប្ពោះអាទ្ិតយ និងប្ពោះឆនាទ ាំងឡាយ ខដលភលសា


ឺ វ ង ុង

ុ ាំងទ្ិ
ឈ ឿង ញា ទង៤ ឲ្យភលឆា
ឺ ់ ផ្សាយឈៅកនុងទ្ីមាន

ប្បមាណ្ប្តឹម្ណា តវទ ាំងឡាយណា ខដលឈៅអាប្ ័យ

នឹងខផ្សនដី កនុងទ្ីមានប្បមាណ្ប៉ាុឈណាណោះ តវទ ាំងឈនាោះ ុ ទ្ ធ

ខតជាទ ាំ ឈប្ម្ើប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ប្ពោះប ម្ឆប្ក


ីទសាជាែ្ុប

ទ ាំងអ ់ ឈោយពិត។

ន កហាបណ្វលសសន,

ិ តិ ;
តិតតិ កាលមសុ វជជ
36 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

អបបសាទា ទុខា កាមា,

ិ ញ ាេ បណ្ឌិលត្។
ឥតិ វញ្

បណ្ិឌ តជាតិ ជាអនកប្បាជ្អាឆមានបញ្ញា ប្តូវ

ពិចា ណាឲ្យដឹងដូ ឈឆនោះថ្វ ឈ ឆកដីខឆអតឈពញប្បាថ្វនកនុងកាម្-

រុ ណ្ទ ាំងឡាយ ឈោយអាំណាឆខតកហាបណ្ៈមាន

ប្បមាណ្ឈប្ឆើនក៏ពុាំមានឈ ើយ កាម្រុ ណ្ទ ាំងឡាយ ខម្ង

នា ាំម្កនូវឈ ឆកដីទ្ុកល ាំ ក មានឈ


ខ បា ឆកដីប្ជោះថ្វលតិឆ ួឆ

ឈ ើងណា
រ ់។

អបិ ទិលព្វ សុ កាលមសុ,

រតិិំ លសា ន្ធិគចឆតិ;

តណ្ហ ក្ េរលត្ លហាតិ,

សមាមាសមព ខទធសាវលកា។

ឆាំខណ្កឯប្ពោះបាទ្ម្នាធតុ ប្ពោះប ម្ឆប្កឈនាោះ ប្ពោះ

ាំ ន
អងគពុបា ឈប្ម្ឆនូ វឈ ឆកដតឈប្ម្កឈប្តកអ
ី កនុងកាម្រុ ណ្

ដ៏ជាទ្ិពយឈ ើយ ឈប្ ោះឈហតុ ដូឆឈនាោះ បានជា មាម ម្ពុទ្ធ-

័ ឈោកមានខតតឈប្ម្កឈប្តកអ កនងឆិតរខដលអ
សាវក ់ ូ នយ

ឈៅននតណា
ា ឈោយឆាំខណ្កម្ួ យឈោយពិត។
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 37

ម្ហាជនទ ាំងឡាយ បានសាដប់នូវប្ពោះោថ្វឈនាោះ

ឈហើយក៏បាន ឈប្ម្ឆនូ វម្រគ និងផ្សលមានឈសាតបតរម្រគ


ិ ជា

ឈដម្
ើ កនុងកាលឈនាោះឯង។

ឈប្ ោះឈហតុ ដូឈឆនោះ បានជាប្ពោះអ ហនរទ ាំងឡាយ

ឈោក ខាំ ដងបទ្ោថ្វដូ ឈឆនោះថ្វ ៖

ឥតិ និេតគតិនុំ ល្ធិយាធិមត្


ត ានុំ,

សកវសមុបលនត្
វ ា លទតិ ទុកា
្ ានិ តណា
ហ ា;

អនិេតគតិកានុំ កា កថា មាទិសានុំ,

បជហថា ឥតិ មន្


វ ត ា លោ ភលវ តនតិ វតថ។
ខុំ

ា អាឆប្បម្ូ លដឹកនា ាំម្ហាបុ


តណា ទ ាំងឡាយ

ខដលមានពាយាម្មា ាំកុ ងឈ
ន ្ញាណ្
ិ មានរតិឈទ្ៀងទត់

ឈនោះឲ្យឆូ លឈៅជត ាំ
ិ កាន់អណា ឆ ប ់ែួ នបាន
ល ឈហើយ

ប្បរល់ ឲ្យនូ វឈ ឆកដទ្ុ


ី កល ាំ កឥតរណ្នាយា៉ាងដូ ឈឆនោះ ចា ាំ
ខ បា

បាឆ់និយាយឈៅងវដ
ី ល់ បុរល
គ ប្បាកដឈ ើឈោយឈយ
ម ើងទ ាំង

ឡាយ ខដលប្បកបឈោយរតម្
ិ នឈទ្ៀងយា
ិ ៉ា ងឈនោះ មានលអនក

ទ ាំងឡាយដ៏ឆឈប្ម្ន
ើ ! ឈបើអនកបានពិចា ណាដង
ឹ ឆា ់យា៉ាង

ឈនោះឈហើយ ប្តូវខតលោះបង់ឈចាលនូ វតណា


ា ឈនាោះ ខដលជាវតថុ
38 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ជាឈប្រឿងឈប្តកអ កនុងភពឲ្យប្ ោះឈឆញ ឈទ្ើបបានឈ ឆកដី

ុ ែឈកសម្កានរពិតប្បាកដឈហាង។

ខាំ ដងឈ ឿងប្ពោះម្ហាម្នាាតុ ប ម្ឆប្កជារប្ម្ប់ ៨

កនុងវរគទ្ីម្ួ យក៏ឆប់ឈ ឆកដីឈោយ ឈងខបខតប៉ាុឈណ្ណោះឯង។

(រម្ពី ម្្ុ វាហិណ្ីខប្បឈោយ ឈម្ដឆប្ពោះ្ម្មលិែិត លវីឯម្)


************
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 39

២.សាធិនជាត្ក

(បកិណណកនិបាតជាតក បិដករលខ ៦០ េំរ័ ៤៤

និងអដឋកោ)

ប្ពោះសាសាដកាលឈ ដ រង់ឈៅវតរឈជតពន ប្ទ្ង់


ប្បា ពធឧបា កទ ាំងឡាយខដល មាទនឧឈបា ង បាន

ប្ត ់ប្ពោះ្ម្មឈទ្ នាឈនោះ មាន កយថ្វ “អព្ភ ខលត្ វត

លោកសមិិំ “ ដូ ឈឆនោះជាឈដើម្។

ប្ោឈនាោះ ប្ពោះសាសាដប្ត ់ថ្វ “ឧបាសកា របារា-

ណកបណឌិត្វ អតតរនា ឧរបាសថកម្មំ និសាយ


40 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ំ មានល
ម្នុ សសស រី រនេ រេេរោកំ គនាតវ ចិ ំេសិសុ

ឧបា កទ ាំងឡាយ ឈបារាណ្កបណ្ិឌ តបានអាប្ ័យ

ឧឈបា ងកម្ម ប ់ែួ ន


ល ឈហើយឈៅកាន់ឈទ្វឈោកឈោយ ីៈ

ជា ប ់ម្នុ ស និងឈៅអ ់កាលដ៏យូ ” ដូ ឈឆនោះឈហើយ ប្ទ្ង់

ខដលឧបា កទ ាំងឡាយឈនាោះ ូ ម្អងវ ឈហើយ ឈទ្ើបនា ាំអតីត

និទនម្ក ខម្ដងថ្វ

កនុងអតីតកាល ប្ពោះរាជាប្ពោះនាម្ សា្ិនៈ ឈសាយ

រាជ ម្បតរិ ប្បកបឈោយ្ម្៌ កនុងនរ ម្ិងោ


ិ ។ ប្ពោះរាជា

ឈនាោះឲ្យឈរកសាងសាោឆទន ៦ កខនលង រឺ ប្តង់ទវ នរ

៤ កខនលង, ប្តង់កណា
ដ លនរ ១ កខនលង និង ប្ទ្ង់ទវ

និឈវ ន៍ ១ កខនលង ប្ទ្ង់ឈ្វជម្ព


ើ ូ ទ្វីបទ ាំងម្ូលឲ្យឈលើកនងគល

ឈ ើង ( កានងគ័លខលងភជួ រា ់) ញា
ុ ាំងម្ហាទនឲ្យប្បប្ពឹតរ
ឈៅ ឈោយឆាំណាយប្ពោះរាជប្ទ្ពយ ៦០០,០០០ រាល់ ៗនងៃ

ប្ទ្ង់ កា ីល ៥ និង ឧឈបា ង។ ូ ម្បអន


ី កខដនក៏ឋិតឈៅ
កនុងឱវាទ្ ប ់ប្ពោះរាជាឈនាោះ ឈ្វបុ
ើ ណ្យទ ាំងឡាយមានឲ្យ

ទនជាឈដម្
ើ កាលឈ្វកាលក
ើ ិ យាឈហ
ិ ើ យបានឈកតកន
ើ ុ ងឈទ្វន-

រ ។ ឈទ្វតទ ាំងឡាយខដលអងុ យឈប្តៀបប្តកន


គ ុង ុ ្ម្មឈទ្វ-
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 41

ភា នា ាំោនពណ្៌នា ីលរុ ណ្ជាឈដើម្ ប ់ប្ពោះរាជាសា-

្នៈ។
ិ ូ ម្បឈទ្វតដ៏
ី ឈ សាដប់ កយឈនាោះឈហើយជាអនក

ប្បាថ្វននឹងឈឃើញប្ពោះរាជាឈនាោះ។

កឈក ទ្វរាជបានដឹងឆិតរ ប ់ឈទ្វតទងឈនាោះ


ាំ

ឈហើយឈ លថ្វ “អនកទ ាំងឡាយប្បាថ្វននឹងឈឃើញនូ វសា្ិន-

រាជឬ ? ”

ពួកឈទ្វតឈ លថ្វ “ប្ពោះក ុណា ឈទ្វរាជ”។

ឈ ឆ
ដ កៈក បញ្ញ
ជ មាតលីថ្វ “អនកឆូ ឈៅ ឈោយ

ប្បកបឈវជយនរ ង ឈហើយនា ាំសា្ិនរាជ ម្ក”។

ប្ពោះមាតលីទ្ទ្ួលថ្វ “សា្ុ ” ឈហើយប្បកបនូ វ ងឈៅ

កាន់វឈទ្ហ
ិ ដឋ ឈពលឈនាោះជានងៃឈពញបូ ណ្៌ម្ី។

ប្ពោះមាតលីប ងឲ្យឈៅជាម្ួ យនឹងម្ណ្ឌលប្ពោះឆនា

កនុងកាលខដលម្នុ សទ ាំងឡាយប ឈភារអាហា


ិ ឈពល

ាំ ន ឈ
ោៃឆ ួឆ អងគុយប្បជុ ោ លកថ្វ ខដលជា ុ ែប្តង់ទវ

ផ្សាោះ។

ម្នុ ាំ
សទងឡាយឈ លថ្វ “ប្ពោះឆនា ២ ដួ ងត ាំង

ឈ ើង” ឈពលឈឃើញ ងខដលកាំពុងម្ក ឈោយកា លោះបង់


42 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ម្ណ្ឌលប្ពោះឆនាឈហើយ ឈទ្ើបឈ លម្ដងឈទ្ៀតថ្វ “ឈនោះម្ិន

ខម្នប្ពោះឆនាឈទ្ ឈនាោះរឺជា ង ប្បាកដជាឈទ្វបុ ប្តនា ាំ ងជា

ទ្ិពវ ខដលប្បកបឈោយ ិនធពម្ឈនាម្័យម្ក ឈដម្


ើ បអន
ី កណា
ម្ិនឈដើម្បអន
ី កដនទ្ឈ ើយ ឈដើម្បប្ពោះរាជា
ី ប ់ឈយើង ឈប្ ោះថ្វ

ប្ពោះរាជា ប ់ឈយើងជា្ម្មិករាជ ជា្ម្មរាជា” ដូ ឈឆនោះឈហើយ

មានឈ ឆកដីឈសាម្ន ស ផ្សគងអញ្ជ លី ឈ លោថ្វទ្ី ១ ថ្វ

អព្ភ ខលត្ វត លោកសមិិំ,

ឧបបជជិ លោមហុំសលន្;

ទិល្ពា រលថា ោតុរហុ,

លវលទហសស េសសសិលន្។

ឆខម្ក
ល ណា ់ឈតើ រួ យឲ្យប្ពឺឈរាម្ ឈកតឈ
ើ ើងកុ ង

ឈោក ងជាទ្ិពយបានឈកតប្បាកដដល
ើ ់ឈ ឆ
រ វឈទ្ហៈ
ិ ប្ពោះ

អងមា
គ នយ ។

ោថ្វឈនាោះមានឈ ឆកដីថ្វ ឱហន៎! អសាា យណា ់ ប្ពោះ

រាជា ប ់ឈយង
ើ កា ប្ពឺឈរាម្ឈកតឈ
ើ ើងកនុងឈោក ងជាទ្ិពវ

ខម្ងប្បាកដដល់ ប្ពោះបាទ្វឈទ្ហៈដ៏
ិ ប្ទ្ង់យ ។

ឆាំខណ្កប្ពោះមាតលីនា ាំ ងឈនាោះម្កឈហើយ កាល


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 43

ម្នុ សទ ាំងឡាយបូជា ឈោយឈប្រឿងប្កអូ បនិងកប្ម្ងផ្ទកជា

ឈដើម្ ក៏ឈ្វប្បទ្កស
ើ ណ្នរ
ិ ៣ ជុ ាំ ួឆឈៅកាន់ទវ រាជនិឈវ ន៍

ប ់ប្ពោះរាជា ញា
ុ ាំង ងឲ្យខប ប្ត ិ ឈៅប្តង់
ប់ ឈទ្ើបឋត

្ ណ្ីទវ ីហបញ្ជ ឈោយឆាំខណ្កខាងឈប្កាយ ឈ្វើកា

ឈប្តៀម្ជឈណ្ើដ ។ នងៃឈនាោះ ូ ម្បប្ពោះរាជា


ី កាលប្ទ្ង់ ម្លឹង

ជ ថ្វ “អនកទ ាំងឡាយឆូ ឲ្យទន


សាោទនជាឈដើម្ បានបញ្ញ

ឈោយនិយាម្ឈនោះ” ឈហើយប្ទ្ង់ មាទនឧឈបា ុ ាំងនងៃ


ង ញា

ឲ្យកនលងឈៅ ប្ទ្ង់ឈឡាម្ព័ទ្ឈធ ោយពួ កអាមាតយ ប្បថ្វប់

ឈោយខប ប្ពោះភស្តករឈឆ្ពោះឈៅ ីហបញ្ជ ទ្ិ ខាងឈកើត

ខម្ដងកថ្វប្បកបឈោយ្ម្៌ កនុងសាោខដលឈរប្បោប់

តក់ខតងឈហើយ។ លាំោប់ឈនាោះ ប្ពោះមាតលីទ្ូលអឈញ្ជើ ញ

ប្ពោះអងគឲ្យឈ ើងឈលើ ង ឈហើយនា ាំឈៅ។

ប្ពោះប ម្សាសាដកាលប្បកា ឈ ឆកដីឈនាោះ បាន

ប្ត ់ប្ពោះោថ្វទ ាំងឡាយថ្វ

លទវបុលត្
ត ា មហិទលិធ កា,

មាតេិ លទវសារេិ;

និមនតេត
ិ ថ រាជានុំ,
44 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

លវលទហុំ មិេិេគគហ។
ុំ

ឈទ្វបុ ប្តឈ្ម ោះមាតលី ជាឈទ្វសា ងី មានប្ទ្ិឈប្ឆ


ធ ើន

បានអឈញ្ជើ ញប្ពោះបាទ្វឈទ្ហៈ
ិ ប្ពោះអងគប្រប់ប្រងប្កុងម្ិងិោ ថ្វ

ឯហិមុំ រេមារុេ ហ,

រាជលសដ្ឋ ទិសមបតិ;

លទវា ទសសនកាមា លត,

ត្វតិសា
ិំ សឥនទកា;

សរមាន្ ហិ លត លទវា,

សុធមាមាេុំ សមចឆលរ។

បពិប្តប្ពោះរាជាដ៏ប្បឈ ើ ជាមាា ់ននទ្ិ ូ ម្ប្ពោះ

អងយា
គ ងឈ ើងកាន់ ងឈនោះ ឈទ្វតទងឡាយជាន
ាំ ់តវតិងស

ាំ
ប្ពម្ទងប្ពោះឥន ា ឆង់ឈឃើញប្ពោះអងគ ឈប្ ោះឈទ្វត

ាំ
ទងឡាយ លឹកប្ពោះអងគ ឈៅ ង់ចាក
ាំ ុ ងឈរាងឈ្
ន ម ោះ ុ ្មាម។

តលត្ ច រាជា សាធិលន្,

លវលទលហា មិេិេគគលហា;

សហសសេុតតមារុេ ហ,

អគា លទវាន សនតលិ ក;


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 45

តុំ លទវា បដ្ិននទិិំសុ,

ទិសា
វ ា រាជានមាគតុំ។

ាំ ប់ឈនាោះឯង ប្ពោះបាទ្វឈទ្ហៈ
លោ ិ ប្ពោះនាម្សា្ិន

ិ ិោ ប្ទ្ង់យាងឈ
ប្ពោះអងប្គ រប់ប្រងប្កុងម្ង ើងកាន់ ង ទ្ឹម្

ឈោយឈ ោះឈប្ឆើន ឈហើយបានយាងឈៅកុ ង


ន ាំ
ណា ក់ននឈទ្វត

ាំ
ទងឡាយ (ប្ពោះរាជាជា្ ាំ ប្ទ្ង់ប្បថ្វប់ឈលើទ្ិពវយានឈ្មោះ

ហយវាហី ខដលទ្ឹម្ឈោយឈ ាំ ុ ងយាងឈៅក៏បាន


ោះឈប្ឆើន កព

ទ្តឈឃើញឈទ្វ ភាឈនោះ) ពួកឈទ្វតបានឈឃើញប្ពោះរាជា

ឈនាោះម្កដល់ឈហើយ កឈ៏ ប្តកអ ឈសាមោះឆឈាំ ោះថ្វ

សា
វ ាគតុំ លត មហារាជ,

អលថា លត អទុរាគតុំ;

ី ទានិ រាជីស,ិ
និសទ

លទវរាជសស សនតលិ ក។

បពិប្តម្ហារាជ ប្ពោះអងយា
គ ងម្កប្ ួ លឈហើយ ម្ន

ខម្នយាងម្កឈោយម្នប្
ិ ួ លឈទ្ បពិប្តប្ពោះរាជាអក
ន ខ ង

ករុណ្ដ៏ប្បឈ ើ ឥ ូ វឈនោះ ូ ម្ប្ពោះអងប្គ ទ្ង់រង់កុ ង


ាំ
ណា ក់ននឈទ្វរាជឆុោះ។
46 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

សលកាកប
ា ិ បដ្ិននទត
ិ ថ,

លវលទហុំ មិេិេគគហុំ;

និមនតេត
ិ ថ កាលមហិ,

អាសលនន ច វាសលវា។

ា ៏ទ្ទ្ួលរាក់ទក់ឆឈាំ
ឯប្ពោះឥនក ោះប្ពោះបាទ្វឈទ្ហៈ

ប្ពោះអងប្គ រប់ប្រងប្កុងម្ង
ិ ិោ ប្ពោះឥនបា
ា នអឈញ្ើជ ញឈោយ

ាំ
កាម្ទងឡាយផ្សង ឈោយអា នៈផ្សងថ្វ

សាធុ លខាសិ អនុបបលត្


ត ា,

អាវាសុំ វសវតតន
ិ ុំ;

ី ិ,
វស លទលវសុ រាជស

សព្វ កាមសមិទិស
ធ ុ;

ត្វតិលិំ សសុ លទលវសុ,

ភុញ្ជ កាលម អមានុលស។

ប្បនពណា ់ឈហើយ ប្ពោះអងបា


គ នដល់អាវា ប ់

ាំ
ឈទ្វតទងឡាយ ខដលញា ាំ
ុ ងឈរឲ្យប្បប្ពឹ តក
រ ុ ងអ
ន ាំ
ណា ឆែួ ន

បពិប្តប្ពោះរាជាអក
ន ខ វ ករុណ្ដ៏ប្បឈ
ង ើ ូ ម្ប្ពោះអងគ

រង់ឈៅកុ ងព
ន ួ កឈទ្វតខដល ឈប្ម្ឆនូវកាម្ប្រប់យា៉ាងបាន
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 47

ាំ
ូ ម្ប្ពោះអងឈគ សាយនូវកាម្ទងឡាយ ខដលម្នខម្នជា

ប ់ម្នុ ន ួ កឈទ្វតជាន់តវតិងសឆ
ស កុ ងព រ ុ ោះ។

ដ បទ្ទ ាំងឈនាោះ បទ្ថ្វ សមចឆលរ ឈ


បណា ឆកដថ្វ

ឈៅ ង់ចា ាំ។ បទ្ថ្វ អគា លទវាន សនតលិ ក ឈ ឆកដថ្វ


ី ឈៅ

កាន់ មានក់ឈទ្វត។ កនុងឈពលឈនាោះ កាលប្ពោះរាជាឈ ើង

កាន់ ងឈហើយឋត
ិ ឈៅ ងបាន ុ ោះឈៅកាន់
ា អាកា ប្ពោះរាជា

ឈនាោះ ខដលម្ហាជនកាំពុងឈម្ើល ក៏បានបាត់ឈៅ។ ប្ពោះ

មាតលីនា ាំប្ពោះរាជាឈៅកាន់ឈទ្វឈោក។ ឈទ្វត និងឈ ឆ


ិ ឈប្តកអ នា ាំោន
កកៈបានឈឃើញប្ពោះរាជាឈហើយ មានឆតរ

ឈប្កាកទ្ទ្ួល និងឈ្វបដ
ើ ិ ណា
ឋ ៈ។ ឈដម្
ើ ប ី ខម្ដងឈ ឆកដី

ឈនាោះ ឈោកឈទ្ើបឈ លថ្វ តុំ លទវ ដូ ឈឆនោះជាឈដម្


ើ ។ បទ្ថ្វ

បដ្ិននទិិំសុ ឈ ឆកដថ្វ
ី ឈប្តកអ ឈ ឿយៗ។ បទ្ថ្វ អាស-

លនន ច ឈ ឆកដថ្វ
ី ប្ពោះឥនាឱបប្ពោះរាជា ឈហើយអឈញ្ជើ ញ

ឈោយបណ្
ុ ឌ កម្ល
ព ិោ នៈ និងឈោយកាម្ទ ាំងឡាយ

ប ់ែួ នថ្វ
ល ូ ម្អងគុយទ្ីឈនោះ ួឆឈហើយក៏ខបងខឆករាជ-

ម្បតរិ ក់កណា
ដ ល ឲ្យប្ពោះរាជាអងគុយឈលើអា នៈជាម្ួ យ

ោន។
48 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

កាលប្ពោះបាទ្សា្ិនៈឈសាយរាជ ម្បតរិ ខដល កក

ឈទ្វរាជខបងខឆកឈទ្វនរ ខដលមានទ្ាំហាំ ១០,០០០

ឈយាជន៍ ប្ ីឈទ្ពអបស ២ ឈកាដក


ិ នលោះ និងឈវជយនរប្បាសាទ្

ក់កណា
ដ ល ប្បទនឲ្យ អ ់កាល ៧០០ ឆ្ន ាំឈោយកា រាប់

ឆ្ន ាំម្នុ ស ឲ្យកនលងឈៅ។ ប្ពោះអងគឈៅកនុងឈទ្វឈោកឈោយ

អតរភាពឈនាោះ កាលអ ់បុណ្យឈហើយ ក៏ឈកតឈ


ើ ឆកដម្
ី ន ិ

ឈប្តកអ ឈប្ ោះឈហតុ ឈនាោះ កាលឆ ចាជាម្ួ យនឹងឈ ឆ


ដ កកៈ

ឈទ្ើបឈ លោថ្វ ថ្វ

អហុំ បុលរ សគគគលត្ រមាមិ,

នលចចហិ គីលតហិ ច វាទិលតហិ;

លសា ទានិ អជជ ន រមាមិ សលគគ,

អាេុុំ នុ ខីលណា មរណ្ុំ នុ សនតលិ ក;

ឧទាហុ មូល្ហាសមិ ជនិនលទ សដ្ឋ។

ាំ្ កឈៅកុ ងឋាន


កាលពីឈដើម្ ែុ ម្ ន ួ រ៌ ករាយឈោយ

បា ាំ ឆឈប្ម្ៀង និងប្បរទ
ាំ ងឡាយ
ាំ ឥ ូ វឈនោះ កុ ងនង
ន ឈៃ នោះ ែុ ាំ្

ម្ិនឈប្តកអ កុ ងឋាន
ន ួ រ៌ឈទ្ បពិប្តប្ពោះជនិនដ
ា ៏ប្បឈ ើ

អាយុ ( ប ់ែុ )ាំ្ នឹងអ ់ឬ ឬឈ រ ល ប់ (ឋិតឈៅ) កុ ងទ្


ឆកីសា ន ី
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 49

ជិត ឬក៏ែុ ជា
ាំ្ បុរល
គ វឈងង
វ ។

ដ បទ្ទ ាំងឈនាោះ បទ្ថ្វ អាេុុំ នុ ខីលណា ឈ


បណា ឆកដី

ថ្វ ប្ពោះបាទ្សា្នៈ
ិ ួ ថ្វ ជីវត
ិ ស្តនា
ិ ិ យកនុង ីៈ ប ់ែុ អ
ាំ្ ់

ឈហើយឬ ឬថ្វ ជវី ត


ិ ស្តនា
ិ ិ យនឹងឈកតកន
ើ ុ ងទ្ីជត
ិ ននម្ ណ្ៈឈោយ

អាំណាឆននឧបឈឆេទ្កកម្ម។ បទ្ថ្វ ជនិនលទ សដ្ឋ ឈ ឆកដីថ្វ

បពិប្តប្ពោះអងគខដលប្បឈ ើ ជាងជន និងឈទ្វតទ ាំងឡាយ។

លាំោប់ឈនាោះ ឈ ឆ
ដ កកៈឈ លថ្វ

ន ត្េុ ខីណ្ុំ មរណ្ញ្ច ទូលរ,


ន ច្បិ មូល្ហា នរវរលសដ្ឋ ;

តុេ ហញ្ច បុញ្


ញ ានិ បរ ិតតកានិ,


លេសុំ វោកុំ ឥធ លវទេិលត្
ថ ។

គ ៏ប្បឈ
បពិប្តប្ពោះអងដ ើ មានពាយាម្ជាងជន

អាយុ ប ់ប្ពោះអងម្
គ ិនទន់អ ់ឈទ្ ទងឈ
ាំ រ ល ប់ ប
ឆកីសា ់

ប្ពោះអងគ (ក៏ឋិតឈៅ) កុ ងទ្


ន ីឆ្ៃយ ម្ួយវញឈទ្ៀត
ិ ប្ពោះអងម្
គ ិន

ខម្នជាម្នុ សវឈងង
វ ឈទ្ ខតថ្វ ប្ពោះអងឈគ សាយនូវផ្សលនន

បុណ្យណា កុ ងឈទ្វឈោកឈនោះ
ន បុណ្យ ប ់ប្ពោះអងត
គ ឆ។

វស លទវានុោលវន,
50 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

រាជលសដ្ឋ ទិសមបតិ;

ត្វតិលិំ សសុ លទលវសុ,

ភុញ្ជ កាលម អមានុលស។

បពិប្តប្ពោះរាជាដ៏ប្បឈ ើ ជាមាា ់ននទ្ិ ូ ម្ប្ពោះ

គ ង់ឈៅឈោយឈទ្វានុភាពឆុោះ
អងរ ូ ម្ប្ពោះអងឈគ សាយនូវ

ាំ
កាម្ទងឡាយ ម្ិនខម្នជា ប ់ម្នុ ស កុ ងឈទ្វឈោកជាន
ន ់

តវតងសឆ
ិរ ុ ោះ។

ដ បទ្ទ ាំងឈនាោះ បទ្ថ្វ បរ ិតតកានិ ឈ


បណា ឆកដថ្វ

កកឈទ្វរាជឈ ល ឈាំ ៅយកបុ ណ្យទ ាំងឡាយខដល

ឲ្យវបាក
ិ កនុងឈទ្វឈោកឈោយអតរភាពឈនាោះ ខតថ្វបុ ណ្យ

ដនទ្ឈទ្ៀត ប ់ប្ពោះបាទ្សា្នៈឈប្ឆ
ិ ើនប្បមាណ្ម្ិនបាន

បីដូ ឆជា្ូ លីកនុងខផ្សនដី។ បទ្ថ្វ វស លទវានុោលវន

ឈ ឆកដីថ្វ កកឈទ្វរាជលួ ងឈោម្ប្ពោះឈ ្ិ តវឈោយ

ឈ លថ្វ ែ្ុខាំ ឆកបុ ណ្យទ ាំងឡាយ ក់កណា


ដ ល ប ់ែុ ាំ្

ដល់ ប្ពោះអងគ ូ ម្ប្ពោះអងគឈៅឈោយឈទ្វានុ ភាព ប ់ែុ ឆ


ាំ្ ុ ោះ។

លាំោប់ឈនាោះ ប្ពោះម្ហា តវកាលហាម្ឃ្លត់ ឈទ្ើប

ឈ លថ្វ
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 51

េថា យាចិតកុំ យានុំ,

េថា យាចិតកុំ ធនុំ;

ឯវំសមបទលមលវតុំ,

េុំ បរលត្ ទានបចចយា។

យានខដលែីឈរ
ា និងប្ទ្ពយខដលែីឈរ
ា មានឧបមា

យា៉ាងណាម្ញ
ិ ប្ទ្ពយណាខដលឈរបាន ឈប្ ោះបុរល
គ ដនទ្ឲ្យ

ជាបឆ័យ
ា ប្ទ្ពយនុ៎ោះឯង ក៏មានឧបឈម្យយយា៉ាងឈនាោះខដ ។

ន ច្ហលមតមិច្ឆម
ា ិ,

េុំ បរលត្ ទានបចចយា;

សេុំកត្និ បុញ្
ញ ន
ា ិ,

តុំ លម អាលវណ្ិកុំ ធនុំ។

ប្ទ្ពយណាខដលឈរបាន ឈប្ ោះបុរល


គ ដនទ្ឲ្យជា

បឆ័យ ាំ្ នឆង


ា ែុ ម្ ិ ់បានប្ទ្ពយនុ៎ោះឈ ាំ
ើយ បុណ្យទងឡាយ
ាំ្ នឈ្ើឈហ
ខដលែុ បា វ ើ យឈោយែួ នឯង
ល បុណ្យឈនាោះទ្ុកជាប្ទ្ពយ

ប ់ែុ ជា
ាំ្ ប់តម្ែួ ន។

លសាហុំ គន្
វ ត ា មនុលសសសុ,

កាហាមិ កុ សេុំ ព្ហុុំ;


52 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ទាលនន សមចរ ិយាេ,

សុំេលមន ទលមន ច;

េុំ កត្
វ ា សុខលិ ត្ លហាតិ,

ន ច បច្ឆន
ា ត
ុ បបតិ។

ែុ ឈាំ្ នាោះនឹងឈៅឈ្ើក
វ ុ លឈប្ឆើនកុ ងព
ន ួ កម្នុ ស ឈោយ

ឲ្យទនផ្សង កិ យាប្បប្ព
ិ រ ម្៌ឈ
ឹ ត្ ើផ្សង
ម កិ យា
ិ ប្ងួម្ឈោយ

ីលផ្សង កិ យាទ្
ិ ូនាមននូវឥស្តនិ យផ្សង
ា ឈប្ ោះថ្វ បុរល
គ ឈ្ើវ

កុ លឈហើយ ខម្ងដល់នូវឈ ឆកីរ ាំ នឈៅ


ុ ែ ទងម្ ិ រ

ប្កហាយឈ ឿយៗ កុ ងកាលជាខាងឈប្កាយ។


លាំោប់ឈនាោះ កកឈទ្វរាជបានសាដប់ កយ ប ់ប្ពោះ

រាជាឈនាោះឈហើយ ឈទ្ើបបញ្ញ
ជ មាតលីថ្វ “មានលអនក ឆូ ឈៅ

ឈហើយនា ាំសា្នរាជឈៅកាន់
ិ ប្កុងម្ិងិោ ឲ្យឈ ឆ
ដ ឆុ ោះកនុង

ឧទ្ាន”។ ប្ពោះមាតលីក៏បានឈ្វើយា៉ាងឈនាោះ។ ប្ពោះរាជាយាង

ឆស្តងកម្កនុងឧទ្ាន។

ប្ោឈនាោះ នាយឧទ្ានបាល ឈឃើញប្ពោះរាជាឈហើយ

ទ្ូល ួ ួឆឈហើយក៏ឈៅប្បាប់ដល់ ប្ពោះបាទ្នា ទ្ៈ។

ប្ពោះបាទ្នា ទ្ៈឈនាោះ សាដប់នូវកា ម្ក ប ់ប្ពោះរាជាឈហើយ


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 53

ប្ទ្ង់បញ្ជូ នឧទ្ានបាលថ្វ “អនកឆូ ឈៅម្ុ នឆុ ោះ ឆូ ឈ ៀបឆាំ

ឧទ្ាន និងចាត់ខឆងអា នៈ ២ ប្មាប់ឈយើង និងប្ពោះរាជា

សា្នៈ”។
ិ នាយឧទ្ានបាលបានឈ្វើយា៉ាងឈនាោះ។

លាំោប់ឈនាោះ ប្ពោះរាជាសា្ិនៈ ួ ឧទ្ានបាលថ្វ

“អនកឈ ៀបឆាំអា នៈ ២ ឈដើម្បអន


ី កណា ?”
ឧទ្ានបាលឈ លថ្វ “ឈដើម្បប្ពោះអងគ
ី ១ ឈដើម្បប្ពោះ

រាជា ប ់ែុ ាំ្ ១”។

ប្ពោះរាជាឈ លថ្វ “ តវដនទ្ណា នឹងអងគុយឈលើ

អា នៈកនុង មានក់ឈយើង” ដូ ឈឆនោះឈហើយ ឈទ្ើបប្ទ្ង់អងគុយឈលើ

អា នៈម្ួ យ ឈហើយោក់ប្ពោះបាទ្ឈលើអា នៈម្ួ យ។


ាំ
ប្ពោះបាទ្នា ទ្ៈយាងម្កឈហើយ ថ្វវយបងគប្ពោះបាទ្

ប ់ប្ពោះបាទ្សា្នៈ
ិ ួឆក៏អងគុយឈៅកខនលងម្ួ យ។ បានឮ

ាំ ន់) ទ្ី ៧ ប
ម្កថ្វ ប្ពោះបាទ្នា ទ្ៈឈនាោះប្តូវជាឈៅ (ជនា ់

ប្ពោះបាទ្សា្ិនៈ បានឮម្កឈទ្ៀតថ្វ កនុង ម្័យឈនាោះ ជា

កាលននម្នុ សខដលមានអាយុ ១០០ ឆ្ន ាំ។ ឆាំខណ្កប្ពោះ

ម្ហា ុ ាំងកាលខដលមានប្បមាណ្ប៉ាុឈណ្ណោះ ឲ្យ


តវបានញា

កនលងឈៅ ឈោយកមាល ាំងបុណ្យ ប ់ែួ ន។


ល ប្ពោះឈ ្ិ តវ
54 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

កាន់នដប្ពោះបាទ្នា ទ្ៈ ឈហើយប្តឆ់ឈៅកនុងឧទ្ាន ួឆក៏

ឈ ល ៣ ោថ្វ ថ្វ

ឥមានិ ត្និ លខត្


ត ានិ,

ឥមុំ និក្ុំ សុកុណ្ឌេុំ;

ឥមា ត្ ហរ ិត្នូោ,

ឥមា នលជាជា សវនតលិ យា។

ខប្ ាំ
ទងឡាយឈនោះផ្សង ទ្ទ្ឹកប្បកបឈោយកុណ្ឌល

ដ៏លឈអ នោះផ្សង ខផ្សនដដ


ី ៏ឈដ ោ ឈោយឈៅមពណ្៌ឈែៀវឈនោះ

ផ្សង ឹងទ
ា ាំ
ងឡាយខដលក ាំ ុ ងហូ ឈនោះផ្សង។

ឥមា ត្ លោក្ រណ្ី រមាមា,

ចកកវាកបកូ ជិត្;

មន្ទាេលកហិ សញ្ឆន្នា,

បទុមុបបេលកហិ ច;

េសសិមានិ មមាេិិំសុ,

កិិំ នុ លត ទិសតុំ គត្។

ប្ ាំ
ោះឈបាកខ ណ្ីទងឡាយ ជាទ្ី ករាយ
ី មាន តវ

ចាប្ក កយឈាំ ហើយ ដ៏ឈដ ោ ឈោយឆងុ លណ្


ក ី ឈោយ
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 55

ផ្ទកឈូក និងផ្ទកឧបបលឈនោះផ្សង ពួកជនណា រាប់អាននូវទ្ី

ាំ
ទងឡាយឈនោះថ្វជា ប ់ អញ អ ់ផ្សងទងឈនាោះ
ាំ ឈៅកាន់

ទ្ិ ណាហ៎ ន។

ត្នីធ លខត្
ត ានិ លសា ភូមោ
ិ លគា,

លតលេវ អារាមវនូបច្រា;

តលមវ មេ ហុំ ជនតុំ អបសសលត្,

សុញ្ញុំវ លម ន្រទ ខាេលត ទិសា។

មានលនា ទ្ៈ ខប្ ាំ


ទងឡាយ ឈៅជាខប្ ាំ
ទងឈនាោះ

ដខដល ភូម្ិភារឈៅជាភូម្ិភារដខដល ឧបចា ៈនន ួ នឆា

ាំ
ទងឡាយ ក៏ឈៅជាឧបចា ៈឈនាោះដខដល ខតថ្វកាលឈយើង

ាំ
ម្ិនឈឃើញនូវជនទងឈនាោះ ទ្ិ ប្បាកដដល់ឈយើង ហាក់ដូឆ

ជា ូ នយឈង។

លាំោប់ឈនាោះ ប្ពោះបាទ្នា ទ្ៈឈ លថ្វ “បពិប្តប្ពោះ

ម្មតិឈទ្ព ឥ ូ វឈនោះ ជា ៧០០ ឆ្ន ាំ ននកាលខដលប្ពោះអងគ

ាំ ន់ទ្ី ៧ ប
យាងឈៅកាន់ឈទ្វឈោក ែ្ុប្ាំ តូវជាឈៅជនា ់ប្ពោះ

អងគ ឧបោឋក និងអនក ់ឈៅកនុងវា ាំងទ ាំងឡាយ ប ់ប្ពោះ

អងគ បានដល់ មាត់ននឈ ឆកដសា


ី ល ប់ ឈនោះជារាជ ម្បតរកន
ិ ុង
56 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

មានក់ ប ់ែួ នប្ពោះអងគ


ល ូ ម្ប្ទ្ង់យាងឈសាយរាជយឆុ ោះ”។

ប្ពោះរាជាសា្នៈ
ិ ឈ លថ្វ “មានលឈៅនា ទ្ៈ ឈយង

កាលម្កកនុងទ្ីឈនោះ ម្នខម្នម្កឈដ
ិ ម្
ើ បប្បឈយាជន៍
ី ដល់ រាជ-

ម្បតរិឈទ្ ឈយើងម្កកនុងទ្ីឈនោះឈដើម្បឈ្វ
ី ើបុ ណ្យ ឈយើងនឹងឈ្វើ
បុ ណ្យប៉ាុឈណាណោះ” ដូ ឈឆនោះឈហើយ ប្ទ្ង់ឈទ្ើបឈ លោថ្វថ្វ


ទិដ្ឋា មយា វមាន្និ
,

ឱោលសន្តា ចតុទសា
ិទ ;

សមម ខខា លទវរាជសស,

តិទសានញ្ច សមម ខខា។

វមានទ
ិ ាំ
ងឡាយ ញា ាំ ិ
ុ ងទ្ ាំ ៤ ឲ្យភឺឆ
ទង ល ិខញ្ាង

ឆឈាំ ោះម្ុែឈទ្វរាជផ្សង ឆឈាំ ោះម្ុែឈទ្វតជាន់នប្តប្តិងសផ្សង

ឈយងបានឈឃ
ើ ើញឈហើយ។
វុតថុំ លម ភវនុំ ទិព្យុំ,

ភុត្
ត ា កាមា អមានុសា;

ត្វតិលិំ សសុ លទលវសុ,

សព្វ កាមសមិទិស
ធ ុ។

ាំ
ភពជាទ្ិពយឈយើងបានឈៅ ួឆឈហើយ កាម្ទងឡាយ
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 57

ម្ិនខម្នជា ប ់ម្នុ ស ឈយងបានប


ើ ឈភារ
ិ ួឆឈហើយកុ ង

ពួកឈទ្វតជាន់តវតិងស
រ អាឆ ឈប្ម្ឆនូវឈ ន ប្រប់
ឆកីប្បាថ្វ

យា៉ាងបាន។

លសាហុំ ឯត្ទិសុំ ហិត្


វ ា,

បុញ្
ញ ាេមិ ហ ឥធាគលត្;

ធមមលមវ ចរ ិសាមិ,

ន្ហុំ រលជជន អតថលិ កា។

ឈយងឈនាោះបានលោះបង
ើ ់ ម្បតិទ្
រ ិពយប្បាកដដូឈចានោះ

ឈហើយ ម្កកុ ងទ្


ន ីឈនោះ ឈដើម្បឈ្
ី ើប រ ម្៌
វ ុ ណ្យ ឈយើងនឹងប្បប្ពឹត្

៉ា ឈយើងម្ិនមានឈ
ខតម្ាង ឆកីប្តូ
រ វកា ឈោយរាជ ម្បតិឈទ្។

អទណា
ឌ ាវចរំ មគគ,ុំ

សមាមាសមព ខទធលទសិតុំ;

តុំ មគគុំ បដ្ិបជជិសស ុំ,

លេន គចឆនិ ត សុព្វត្។

ប្ពោះពុទ្ទ ាំ
ធ ងឡាយខដលមានវត ល
រ អឈ ឆ
រ យាងឈៅ

តម្ផ្សូ វណា
ល ឈយងន
ើ ឹ ងឈដើ ឈៅតម្ផ្សូ វឈនាោះ
ល ខដលប្ពោះ

មាម ម្ុ ទ្
ព ធ ខាំ ដងឈហើយ ជាផ្សូ វខដលប
ល ុ រល
គ ម្នមានអាជា
ិ ្
58 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

របបប្តឆ
ី ឈ់ ៅ។

ប្ពោះឈ ្ិ តវឈ លោថ្វទ ាំងឡាយឈនោះ ោក់ឆុោះ

កនុង ពវញ្ាតញ្ញាណ្ ឈោយប្បកា យា៉ាងឈនោះ។



ប្ពោះបាទ្នា ទ្ៈឈ លឈទ្ៀតថ្វ “បពិប្តប្ពោះ ម្មតិ

ឈទ្ព ូ ម្ប្ពោះអងគប្រងរាជ ម្បតរិ”។

ប្ពោះឈ ្ិ តប្វ ត ់ថ្វ “ខនឈៅ ឈយើងម្នប្តូ


ិ វកា

ឈោយរាជ ម្បតរិ ឈយើងឈៅអ ់កាល ៧០០ ឆ្ន ាំ ដូ ឈឆនោះឈយង


ប្បាថ្វននឹងឲ្យទនឈោយ ៧ នងៃ”។

ប្ពោះបាទ្នា ទ្ៈ ទ្ទ្ួល កយ ប ់ប្ពោះរាជាឈនាោះថ្វ

“សា្ុ ” ឈហើយ ឲ្យឈរចាត់ខឆងម្ហាទន។

ប្ពោះរាជាសា្នៈឲ្យទនអ
ិ ់ ៧ នងៃ កនុងនងៃទ្ី ៧

ប្ទ្ង់ក៏ឈ្វើកាលកិ យា
ិ ឈហើយឈកតកន
ើ ុ ងភពនប្តប្តិងសឈនាោះឯង។
ជាតកាវសាន

ប្ពោះសាសាដបាននា ាំប្ពោះ្ម្ឈម ទ្ នាឈនោះម្កឈហើយ

ប្ទ្ង់ ខម្ដងថ្វ “ឈ្មោះថ្វឧឈបា ឺ កទ ាំងឡាយ


ងកម្ម រអន

របបប្បកបយា
ី ៉ា ងឈនោះ” ដូ ឈឆនោះឈហើយ ឈទ្ើបប្ពោះអងគប្បកា

ាំ តក កនងកាលជាទ្ីបញ្ា ប់នន
ឆាៈទ ាំងឡាយ និងប្បជុ ជា ុ
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 59

ឆាៈ បណា
ដ ឧបា កទ ាំងឡាយខដលប្បកបឈោយ

ឧឈបា ងឈនាោះ ពួ កែលោះត ាំងឈៅកុ ងឈសាតបតរ


ន ផ្សល,
ិ ពួ កែលោះ

បានត ាំងឈៅកុ ង
ន កទោម្ផ្សល,
ិ ពួ កែលោះបានត ាំងឈៅកុ ង

អនាោម្ិផ្សល។

-តទា ន្រទរាជា សារ ិបុលត្


ត ា អលហាសិ

ប្ពោះបាទ្នា ទ្ៈកនុងកាលឈនាោះបានម្កជាប្ពោះសា បុ
ី ប្ត។

-មាតេិ អានលន្ទា មាតលីបានម្កជាប្ពោះអាននា។

-សលកាកា អនុរលុ ទាធា ឈ ឆ


ដ កកៈបានម្កជា

ប្ពោះអនុ ុទ្។

-សាធិនរាជា បន អហលមវ អលហាសិិំ

ឆាំខណ្កប្ពោះបាទ្សា្នរាជ
ិ រតថ្វរតឈនោះឯង។

ឆប់ សា្នរាជជាតក
ិ ៕

(ជាតកដឋកថ្វ ុ តន
រ ប
រ ិដក ែុទ្ក
ា និកាយ ជាតក បកណ្ណ
ិ ក

និបាត បិដកឈលែ ៦០ ទ្ាំព័ ៤៤)


60 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

៣.គ្ុត្តិលជាត្ក

ប្ពោះសាសារ កាលឈ ដ រង់ឈៅវតរឈវ ុ វន


ឆ ័ ប្ទ្ង់

ប្បា ពធឈទ្វទ្តរ បានប្ត ់ប្ពោះ្ម្មឈទ្ នាឈនាោះ មាន កយ

ថ្វ “សតតតនតិិំ សុមធុ រំ” ដូ ឈឆនោះជាឈដើម្។

ឈ ឆករី ិ ុ ទ ាំងឡាយ
ឈងខបថ្វ កនុងកាលឈនាោះ ភកខ

ឈ លនឹងឈទ្វទ្តរថ្វ “ខនអាវុឈសាឈទ្វទ្តរ ប្ពោះ មាម ម្ពុទ្ធជា


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 61

អាចា យ ប ់ឈោក ឈោកអាប្ ័យប្ពោះ មាម ម្ពុទ្ធ ឈ ៀន

ប្ពោះនប្តបដក
ិ ឈ្វ្នទ
ើ ាំង ៤ ឲ្យឈកតឈ
ើ ើង កា ខដលឈ្វើ

ែលួនឲ្យជា ប្តូវដល់ ឈោកប្រូអាចា យយា៉ាងឈនោះ ម្ិន ម្រួ

ឈ ើយ”។

ឈទ្វទ្តរឈ លថ្វ “ខនអាវុឈសាទ ាំងឡាយ ប្ពោះ

ម្ណ្ឈោតម្ជាអាចា យ ប ់ែុ ឬ
ាំ្ ប្ពោះនប្តបដកែ្
ិ ុ ឈាំ ៀន
ឈោយកមាល ាំងែួ នឯងម្
ល នខម្នឬ
ិ ្នទ ាំង ៤ ែ្ុក
ាំ ៏ឈ្វឲ្យឈក
ើ ត

ឈោយកមាល ាំង ប ់ែួ នទ


ល ាំងអ ់ ម្នខម្នឬ”។

ភិកខុទ ាំងឡាយអងុ យ
គ នានាោនកនុងសាោ្ម្ម ភា

ថ្វ “មានលអាវុឈសាទ ាំងឡាយ ឈទ្វទ្តរអាប្ ័យប្ពោះ

មាម ម្ពុទ្ធជាអាចា យឈហើយ ប្ត ប់ជា ប្តូវនឹងប្ពោះអងគ

បានដល់ នូវឈ ឆករវី នា


ិ ឈហើយ”។

ប្ពោះសាសារយាងម្កកាន់ឈរាង្ម្ម ភា ប្ទ្ង់ប្ត ់

ួ ថ្វ “មានលភិកខុទ ាំងឡាយ អម្ាញ់ ម្ិញឈនោះ អនកទ ាំង

ឡាយអងគុយប្បជុ ាំ នានាោន ឈោយឈ ឿងអវី?”

ិ ុ ទ ាំងឈនាោះប្កាបទ្ូលថ្វ “បពិប្តប្ពោះអងគដ៏
កាលភកខ

ឆឈប្ម្ន
ើ ឈោយឈ ឿងឈនោះ”។
62 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ឈទ្ើបប្ពោះសាសាដប្ត ់ថ្វ “មានលភិកខុទ ាំងឡាយ

ឈទ្វទ្តរម្នខម្នបដ
ិ ិឈ ្អាចា យ ជា ប្តូវឆាំឈ ោះតថ្វរត

ឈហើយដល់ នូវឈ ឆករវី នា


ិ ខតកនុងកាលឥ ូ វឈនោះប៉ាុឈណាណោះ

ឈទ្ ូ ម្បកន
ី ុ ងកាលម្ុ នក៏ដល់ នូវឈ ឆករីវនា
ិ ខដ ” ឈហើយ

ប្ទ្ង់នា ាំយកឈ ឿងកនុងអតីតម្ក ខម្រងដូ ឆតឈនោះ

កនុងអតតកាល
ី ប្ពោះបាទ្ប្ពហមទ្តរឈសាយរាជ ម្បតរិ

ឈៅកនុងនរ រាណ្ ី ប្ពោះប ម្ឈ ្ិ តវបដិ នធិកនុង

ប្តកូ លអនកឆឈប្ម្ៀង។ មាតបតោក់


ិ ឈ្មោះឲ្យថ្វ រុតល-
ិរ

កុមា ។

រុ តលកុ
ិរ មា ឈនាោះ លុ ោះឆឈប្ម្នវ ័
ើ យឈហើយ ឈប្ម្ឆ

ាំ ូ ល កនុង
ិលបៈខផ្សនកខាងឆឈប្ម្ៀង បានជាអនកឈប្ឆៀងដ៏កព

ជម្ពូទ្វីបទ ាំងម្ូល ប្បាកដឈ្មោះថ្វ រុតិលរន


រ ព
ធ វ ។ កុ មា

ឈនាោះ ម្ិនមានភ យា
ិ ឆិញ្ាឹ ម្មាតបិតខដលងងឹតខភនក។

កនុងកាលឈនាោះ ពួ កឈមួញអនកនរ រាណ្ ីឈៅជួ ញឯ

ប្កុងឧឈជជនី កាលឈរប្បកា ថ្វ “មានម្ឈហាប្ ព ឈទ្ើបន

អងាគ ោន កផ្ទកឈឈើ ឈប្រឿងប្កអូ ប ឈប្រឿងោប និងឈប្រឿង

ប ឈភារជាឈដ
ិ ម្ ាំ ន ឈៅកនងទ្ីោនកឡា
ើ យា៉ាងឈប្ឆើន” ប្បជុ ោ ី ឲ្យ

ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 63

នងលឈួ លឈហ
ន ើ យឈ លថ្វ “អនកទ ាំងឡាយ ឆូ នា ាំអក
ន ឆឈប្ម្ៀង

មានក់ម្កឆុ ោះ”។

កនុង ម្័យឈនាោះ ប្កុងឧឈជជនីមានអនកឆឈប្ម្ៀងដ៏លប ី

មានក់ ឈ្មោះ ម្ុ ិលៈ។ ពួ កឈមួញក៏យកបុ ឈនាោះម្ក

ឲ្យ ខម្រងនិងឈប្ឆៀងឲ្យែលួនសារប់។ ម្ុ ិលៈឈនាោះម្ុ ននឹង

ឈដញពិណ្ ក៏តឈម្លើងខែស ឈាំ ងឯកឈហើយឈទ្ើបឈដញ កា

ឈដញ ប ់ម្ុ ិលៈឈនាោះ បានប្បាកដដូ ឆ ឈាំ ងឈអោះ

កឈនាលខផ្សងដល់ ពួកឈមួញទ ាំងឈនាោះ ឈប្ ោះពួ កឈមួញទ ាំង

ឈនាោះ ជាអនកធាលប់ប្តឈឆៀកកនុងកា សារប់ ឈាំ ងពិណ្ ប ់

រុ តលរនធ
ិរ ពវ ឈទ្ើបម្នបាន
ិ ខម្រងកា ឈពញឆិតរ ូ ម្បខតមា
ី ន ក់។

ម្ុ ិលៈឈនាោះ កាលពួ កឈមួញទ ាំងឈនាោះ ម្ន


ិ ខម្រង

អាកា ឈពញឆតរ
ិ ូ ម្បខតមា
ី ន ក់ ក៏រតថ្វ
ិ “ប្បខហលជាអញ

ឈដញពិណ្តឹងឈពកឈទ្ដឹង” ឈទ្ើបបនថយ ឈាំ ងឆុ ោះម្ក ក់

កណា
រ ល ឈដញឈោយ ឈាំ ង ក់កណា
រ ល។

ឈមួញទ ាំងឈនាោះក៏ឈៅខតម្នយកឆ
ិ តរ
ិ ទ្ុកោក់នឹង

ឈាំ ងពិណ្ឈនាោះ។ ឈពលឈនាោះ ម្ុ ិលៈឈនាោះរិតថ្វ

“ឈមួញទ ាំងឈនោះរង់ម្នដ
ិ ឹងអវ”ី ឈទ្ើបខកលងឈ្វើជាម្នដ
ិ ឹងឈ ឿង
64 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ែលួនឯង ឈដញពិណ្ឈោយខែស្ូ ៗ។ ពួ កឈមួញក៏ម្ិនបានថ្វ

អវ។
ី ម្ុ ិលៈឈនាោះក៏ឈ លនឹងឈមួញទ ាំងឈនាោះថ្វ “ខនអនក

ើ កាលែ្ុឈាំ ដញពិណ្ ពួ កឈោកម្ិនឈពញឆិតរ


ឈមួញដ៏ឆឈប្ម្ន

ឬ ?”

ឈួ ញទ
ម ាំ
ងឈនាោះឈ លថ្វ “ឈតើអនកឈដញពិណ្អវី ពួ ក

ឈយើងម្នយល់
ិ ថ្វ អនកតឈម្លង
ើ ឈាំ ងពិណ្ឈដញឈទ្”។

ម្ុ ិលៈ ួ ថ្វ “ឈតពួ


ើ កឈោកសាគល់ អាចា យខដល
ាំ បានម្នឈប្តកអ
ពូ ខកជាងែ្ុឬ ិ ឈប្ ោះែលួនម្នឈឆោះសា
ិ រ ប់?”

ឈួ ញទ
ម ាំ
ងឈនាោះឈ លថ្វ “ពួ កឈយើងធាលប់សារប់

ឈាំ ងពិណ្ ប ់រុតិលរនធ


រ ពវ ឯនរ រាណ្ ី ឈាំ ង

ពិណ្ ប ់ោត់ ឈរសារប់ឈៅដូ ឆ ឈាំ ងស្ត ីបាំ


រ ឈពកូ ន”។

ម្ុ ិលៈឈ លថ្វ “ឈបដូ


ើ ឈចានោះ ឆូ ឈោកយកប្បាក់

ប ់ឈោកឈៅវញឆុ
ិ ាំ ិនប្តូវកា ឈទ្ ប៉ាុខនរកាលឈោក
ោះ ែ្ុម្

ប្ត ប់ឈៅកាន់នរ រាណ្ ីជួ យនា ាំែុ ឈាំ្ ៅផ្សង”។

ពួកឈួ ញឈ
ម ាំ ល់ ប្ពម្”។
លថ្វ “ប្បនពឈហើយ ពួ កែ្ុយ

ឈពលប្ត ិ បាននា ាំម្ុ


ប់ឈៅវញ ិលៈឈនាោះឈៅកាន់

នរ រាណ្ ី ឈហើយប្បាប់ថ្វ “ឈនោះរលាំ


ឺ ឈៅ ប ់រុតិល-

ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 65

រនធពវ”។ ម្ុ ិលៈក៏ឈដើ ឈៅកាន់ផ្សោះ


ា ប ់ប្ពោះប ម្-

ឈ ្ិ តវ ឈឃើញពិណ្ ប ់ប្ពោះប ម្ឈ ្ិ តវ ក៏ចាប់យក

ម្កឈដញ ។

ឈពលឈនាោះ មាតបិត ប ់ប្ពោះម្ហា តវឈម្ើលម្ិន

ឈឃើញម្ុ ិលៈឈប្ ោះខភនកងងឹត រិតថ្វ “ប្បខហលជាកណ្


ុរ
ម្កកាត់ពិណ្ឈហើយឈម្ើលឈៅ” ឈទ្ើបឈ លថ្វ “កណ្
ុ រ កាត់
ខែសពិណ្”។

ម្ុ ាំ
ិលៈក៏ោក់ពិណ្ឆុ ោះឈហើយថ្វវយបងគមាតបិត

ប ់ប្ពោះម្ហា តវ។

មាតបិត ប ់ប្ពោះឈ ្ិ តវ ួ ថ្វ “អនកម្កអាំពី

ណា?”

ម្ុ ិលៈឈឆយថ្វ
ើល ាំ កអាំពីប្កុងឧឈជជនី ឈដម្
“ែ្ុម្ ើ ប ី ូ ម្

ឈ ៀន ិលបៈកនុង មានក់អាចា យ”។

មាតបិត ប ់ប្ពោះឈ ្ិ តទ្


វ ទ្ួលថ្វ “លអឈហើយ”។

ម្ុ ិលៈ ួ ថ្វ “ឈោកអាចា យឈៅណា?” កាលបាន

សារប់ថ្វ “ម្ិនឈៅឈទ្ ប៉ាុខនរនងៃឈនោះ ប្ត ប់ម្កវញឈហ


ិ ើ យ”

ឈទ្ើបឈរអងគុយឈៅទ្ីឈនាោះ។ កាលប្ពោះឈ ្ិ តវប្ត ប់ម្ក


66 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

បានទ្ទ្ួលបដិ ណា
ឋ ៈឈហើយ ក៏ប្បាប់ឈហតុ ខដលែលួនម្ក។

ឆាំខណ្កប្ពោះឈ ្ិ តវឈឆោះវជា
ិ ជ ទយលកខណ្ៈ

ម្នុ ស ដង
ឹ ថ្វ “ម្ុ ិលៈឈនោះជាអ បបុ ” ក៏បដឈិ ្ថ្វ

“ខនអនកដ៏ឆឈប្ម្ើន អនកឈៅឆុ ោះ ិលបៈម្ិនមានដល់ អក


ន ឈទ្”។

ម្ុ ិលៈចាប់ឈជើងមាតបិត ប ់ប្ពោះឈ ្ិ តវ

ប្ឆបាឆ់ងម្
ន ៗ ឲ្យអាណ្ិតែលួន ឈហើយអងវ ថ្វ “ ូ ម្ឈោក

ទ ាំងពី ជួ យឲ្យឈោកអាចា យខឆក ាំ្ ង”។


ិលបៈដល់ ែុ ផ្ស

ប្ពោះឈ ្ិ តវប្តូវមាតបិតអងវ ឈ ឿយៗ ម្នអាឆ



ាំ
ជទ ់ ឈទ្ើបប្ពម្បឈប្ងៀន ិលបៈដល់ ម្ុ ិលៈ។

ម្ុ ិលៈឈនាោះឈៅប្ពោះរាជនិឈវ ន៍ជាម្ួ យនឹងប្ពោះ

ឈ ្ិ តវ។

ប្ពោះរាជាទ្តឈឃើញ ក៏ប្ត ់ ួ ថ្វ “បុ ឈនោះជាអនក

ណា ឈោកអាចា យ?”

ប្ពោះឈ ្ិ តប្វ កាបទ្ូលថ្វ “បពិប្តម្ហារាជ បុ

ឈនោះជាអឈនរវា ាំ
់ទ្ូលបងគ”។
ិក ប

ម្ុ ិលៈក៏បាន ិទ្ធ


ន សានលជាម្ួ យនឹងប្ពោះរាជា

ឈោយលាំោប់។
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 67

ឯប្ពោះឈ ្ិ តវម្ិនបានបិទ្បា ាំងោក់ឈលៀម្វជា


ិ ជ ឲ្យ

ម្ុ ិលៈឈនាោះ ិកាតម្ខបបខដលែលួនឈឆោះម្ក ហូ តដល់

ឆប់ ឈហើយឈ លថ្វ “ខនអនកដ៏ឆឈប្ម្ើន អនកឈ ៀន ិលបៈឆប់

ឈហើយ”។

ម្ុ ិលៈរិតថ្វ “ ិលបៈ អញឈ ៀនឆប់ឈហើយ ទ ាំង

នរ រាណ្ ីឈនោះ ក៏ជានរ ្ាំជាងឈរឈៅកនុងជម្ពូទ្វីប

ប្ប ិនឈបើអាចា យ ប ់អញចា ់ អញរួ ឈៅកនុងនរ រា-

ណ្ ីឈនោះឯង”។ ម្ុ ិលៈប្បាប់អាចា យថ្វ “បពិប្តឈោក


ាំ ឹ ងទ្ទ្ួលកា ងា រាជកា ”។
អាចា យ ែ្ុន

ប្ពោះឈ ្ិ តឈវ លថ្វ “ប្បនពឈហើយ ឈយើងនឹង

ប្កាបទ្ូលប្ពោះរាជា” ឈហើយនា ាំម្ុ ិលៈឈនាោះឈៅោល់ ប្ពោះ

រាជា ួឆប្កាបទ្ូលថ្វ “បពិប្តម្ហារាជ អឈនរវា ិក ប ់

ាំ
ទ្ូលបងគឆង ់ទ្ទ្ួលរាជកា បឈប្ម្ើប្ពោះអងគ ូ ម្ប្ទ្ង់ពិចា ណា

ឈបៀវតសឲ្យឈរ”។

កាលប្ពោះរាជាប្បាប់ថ្វ “បុ ឈនាោះនឹងបាន ក់

កណា
រ លអាំពីឈបៀវតសខដលអនកបាន” ឈទ្ើបប្បាប់ឈ ឿងឈនាោះដល់

ម្ុ ិលៈ។
68 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ម្ុ ិលៈឈ ាំ នឈបៀវតសឈ


លថ្វ “កាលែ្ុបា ើន
ម ឹង

ាំ ទ្ួលរាជកា កាលម្នបានឈ
ឈោកអាចា យ ឈទ្ើបែ្ុទ្ ិ ើ ម នឹង

ម្នទ្ទ្ួ
ិ ល”។

ប្ពោះឈ ្ិ តវ ួ ថ្វ “ឈប្ ោះឈហតុ អី?”


ម្ុ ិលៈឈ លថ្វ “ែ្ុឈាំ ឆោះ ិលបៈខដលឈោកឈឆោះ

ទ ាំងអ ់ ម្ិនខម្នឬ ?”

ប្ពោះឈ ្ិ តឈវ លថ្វ “ប្តូវឈហើយ អនកឈឆោះទ ាំង

អ ់”។

ម្ុ ិលៈឈ លថ្វ “ឈបើដូ ឈចានោះ ឈប្ ោះឈហតុ អីឈទ្


វ ើបប្ពោះ

រាជាប្ពោះរាជទនឈបៀវតសដល់ ែុ ាំ្ ខត ក់កណា


រ ល”។

ប្ពោះឈ ្ិ តវក៏ប្កាបទ្ូលឈ ឿងឈនាោះដល់ ប្ពោះរាជា។

ប្ពោះរាជាប្ត ់ថ្វ “ប្ប ិនឈបអឈនរ


ើ វា ិក ប ់ អក

អាឆ ខម្រង ិលបៈឈ ើន


ម ឹ ងអនក ក៏នឹងបានឈ ើោ
ម ន ”។

ប្ពោះឈ ្ិ តវឮដូ ឈចានោះឈហើយក៏ប្បាប់ម្ុ ិលៈ កាល

ម្ុ ិលៈឈនាោះឈ ាំ ឹ ង
លថ្វ “ប្បនពឈហើយែ្ុន ខម្រង” ឈទ្ើប

ប្កាបទ្ូលប្ពោះរាជា។

ប្ពោះរាជាប្ត ់ថ្វ “ប្បនពឈហើយ ឆូ ខម្រងឆុ ោះ ឈតើ


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 69

អនកនឹង ខម្រងប្ប ងប្បណា ាំងកុ ងនងៃ


ន ណា ?”

ប្ពោះឈ ្ិ តប្វ កាបទ្ូលថ្វ “បពិប្តម្ហារាជ ទ្ូល


ាំ ង
បងគន ខម្រងប្ប ងប្បណា ាំងកុ ងនងៃ
ន ាំ ី នងៃឈនោះ
ទ្ី ៧ រាប់អព

ឈៅ”។

ប្ពោះរាជាបានឲ្យឈៅម្ុ ិលៈម្ក ឈហើយប្ត ់ ួ

ថ្វ “បានឮថ្វ អនកនឹងឈ្វកា


ើ ប្ប ងប្បណា ាំងជាម្ួយនឹង

អាចា យឬ ?”

ម្ុ ិលៈប្កាបទ្ូលថ្វ “បពិប្តប្ពោះ ម្មតិឈទ្ព ពិត

ខម្ន”។

ូ ម្បប្ពោះរាជាប្ទ្ង ់ហាម្ឃ្លត់ថ្វ “កា ប្ប ង



ប្បណា ាំងជាម្ួយនឹងអាចា យម្ន
ិ ម្រួ ឈ ើយ”។

ម្ុ ិលៈឈនាោះ ក៏ឈៅខតប្កាបទ្ូលថ្វ “ឈណ្ើា យឆុ ោះ

ប្ពោះ ាំ
ម្មតិឈទ្ព ទ្ុកឲ្យទ្ូលបងគប្ប ងជាម្ួ យនឹងអាចា យ

កនុងនងៃទ្ី ៧ ឆុ ោះ នឹងបានដឹងថ្វ អនកណាឈនោះ”។

ប្ពោះរាជាប្ត ់ថ្វ “ឈបដូ


ើ ឈចានោះ ប្បនពឈហើយ” ឈហើយ

ប្ទ្ង់បញ្ញ
ជ ឲ្យវាយ គ ប្បកា ថ្វ “កនុងនងៃទ្ី ៧ អាំពីនងៃឈនោះ

អាចា យនិង ិ ស នឹង ខម្រង ិលបៈប្ប ងប្បណា ាំងោនឈៅ


70 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ប្តង់ឈខាលងទវ ប្ពោះរាជវា ាំង អនកនរ ឆូ ម្កឈម្ើលកា ប្ប ង

ប្បណា ាំងោនឆុ ោះ”។

ប្ពោះម្ហា តរ
វ តថ្វ
ិ “ម្ុ ិលៈឈនោះ ឈៅកាំឈោោះមាន

កមាល ាំងខាល ាំង ឆាំខណ្កអញចា ់ងយកមាល ាំង ្ម្មតកិ យា


ប ់ម្នុ សចា ់ ខម្ងម្ិនសាវហាប់ ម្ា៉ាងឈទ្ៀត កាលកូ ន

ិ សចាញ់ ក៏ម្នខបល
ិ កអវីឈ ើយ ខតឈបើកូ ន ិ សឈនោះវញ

(អញម្ុ ែខតវនា
ិ ) អញឆូ លឈៅសាលប់កុ ងនប្ពប្បឈ
ន ើ ជាង”។

ប្ពោះឈ ្ិ តវឆូលឈៅកនុងនប្ព ឈហើយក៏ប្ត ប់វញ


ឈប្ ោះខាលឆសាលប់ ឈហើយប្ត ប់ឈៅនប្ពវញឈទ្ៀត


ិ ឈប្ ោះខាលឆ

ខាម ឈរ, កាលប្ពោះម្ហាបុ ឈដើ ឈៅប្ត ប់ម្កយា៉ាងឈនោះ

នងៃក៏កនលងឈៅបាន ៦ នងៃ ឈៅមងាប់រាបកាលយជាសានម្ផ្សលូវ។

ឈពលឈនាោះ ភព ប ់ កកឈទ្វរាជក៏ ខម្រងអាកា ឈៅរ

កកឈទ្វរាជពិចា ណាឈម្ើល ក៏បានដឹងឈហតុ កា ណ្៍ឈនាោះ

ឈទ្ើបប្តិោះ ោះថ្វ
ិ “រុ តិលរនធ
រ ពវបានទ្ទ្ួលទ្ុក្ ាំ ុ ងនប្ពឈប្
ខ ក ន ោះ

ខាលឆអឈនរវា ិក អញរួ ជាទ្ីពឹង ប ់រុតលៈឈនាោះ”


ិរ ឈទ្ើប

ប្បញាប់យាងឈៅឈ ខាងម្ុ ែឈហើយប្ត ់ ួ ថ្វ “ខន

អាចា យ អនកឆូ លនប្ពឈ្វអវ


ើ ី ?”
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 71

ប្ពោះឈ ្ិ តវ ួ ថ្វ “ឈោកជាអនកណា ?”

កឈក ទ្វរាជប្ត ់ថ្វ “ែ្ុជា


ាំ កកឈទ្វរាជ”។

ឈពលឈនាោះ ប្ពោះឈ ្ិ វ ៏ទ្ូល


តក កឈក ទ្វរាជថ្វ

ាំ ូ លនប្ពយា៉ាងឈនោះ ក៏ឈប្
“បពិប្តឈទ្វរាជ ែ្ុឆ ោះខាលឆចាញ់

អឈនរវា ិក” ឈហើយឈ លោថ្វទ្ី ១ ថ្វ

សតតតនតិិំ សុមធុ រំ,

រាមលណ្េយុំ អវាចេិិំ;

លសា មុំ រង្គមិ ហ អលវតិហ ,

សរណ្ុំ លម លហាតិ លកាសិេ។

បពិប្តប្ពោះឥស្តនឈា កា ាំ្ ន (ញា


ិយ ែុ បា ាំ
ុ ង ិ សឈ្មោះ

ម្ុ ិលៈ) ឲ្យឈ ៀននូវពិណ្មានខែស ៧ មាន ឈាំ ងពីឈរាោះ

ជាទ្ី ករាយននឆ
ី ត
ិ រ (ឥ ូ វឈនោះ) ិ ស ឈ្មោះម្ុ ិលៈឈនាោះ
ាំ្ ុ ងកណា
ឈៅែុ ក ន រ ល ងម្ ល រា)ាំ
គ ណ្ឌល (កខនង ូ ម្ប្ពោះអងជា
គ ទ្ី

ាំ្
ពឹងននែុ ។

កឈក ទ្វរាជសារប់ កយ ប ់ប្ពោះឈ ្ិ តឈវ ហើយ

ប្ត ់ថ្វ “កុ ខា


ាំ ល ឆឈ ាំ ឹ ងជួ យតត ាំងកា
ើយ ែ្ុន ឈោក”

ឈហើយឈ លោថ្វទ្ី ២ ថ្វ


72 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

អហុំ តុំ សរណ្ុំ សមម,

អហមាចរ ិេបូជលកា;

ន តុំ ជេិសសតិ សិលសា,

សិសសមាចរ ិេ លជសសសិ។

មានល មាលញ់ ែុ ន
ាំ្ ឹ ងជាទ្ីពឹង ប ់ អក ាំ្ អក
ន ែុ ជា ន បូជា

នូវអាចា យ ិ សនឹងម្នឈ
ិ ោះ
ន អក
ន បពិប្តអាចា យ អក
ន នឹង

ឈោះ
ន នូវ ិ សវញ។

កឈក ទ្វរាជប្ត ់ថ្វ “កាលអនកឈដញពិណ្ ឆូ អនក

ផ្ទរឆ់ខែសពិណ្ម្ួ យ ឈដញខែស៦ ឈាំ ងពិណ្ ប ់ អក


ន នឹង

ដូ ឆឈដើម្ ូ ម្បម្ុ
ី ិលៈក៏នឹងផ្ទរឆ់ខែសពិណ្ខដ ប៉ាុខនរ ឈាំ ង

ពិណ្ ប ់ម្ុ ិលៈឈនាោះនឹងម្នដូ


ិ ឆឈដើម្ ឈពលឈនាោះ បុ

ឈនាោះនឹងដល់ នូវកា បរាជ័យ លុ ោះដង


ឹ ថ្វ បុ ឈនាោះដល់ នូវ

កា បរាជ័យឈហើយ អនករបបផ្ទ
ី រ ឆ់ខែសទ្ី២ ខែសទ្ី៣ ខែសទ្ី៤
ខែសទ្ី៥ ខែសទ្ី៦ ខែសទ្ី៧ ឈដញខតដងពិណ្ទ្ឈទ្ ឈាំ ងនឹង

ឈឆញអាំពីកាំណ្ួឆខែសពិណ្ខដលផ្ទរឆ់ឈចាលឈនាោះ ោន់ឮ

ទ្ូឈៅឈពញនរ រាណ្ ីទ ាំង ១២ ឈយាជន៍”។ កកឈទ្វរាជ

ប្ត ់ដូឈឆនោះឈហើយ ក៏ប្បទនឆឈញ្ា


ិ ៀន ៣ វង់ដល់ ប្ពោះ
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 73

ឈ ្ិ តវ ឈហើយប្ត ់ថ្វ “កាល ឈាំ ងពិណ្ ប ់ អក


ោន់ឮទ្ូទ ាំងនរ ឈហើយ អនកឆូ ឈបាោះឆឈញ្ា


ិ ៀន ១ វង់អាំពី

ឆាំនួនឈនោះ ឈៅឈលើអាកា ឈពលឈនាោះ ប្ ីឈទ្ពអបស ៣០០

នឹងឆុ ោះម្ករា ាំខាងម្ុែអនក កនុងឈពលខដលប្ ីអបស កាំពុងរា ាំ

ឈនាោះ អនករបបឈបាោះឆ
ី ិឈញ្ា ៀនទ្ី ២ ឈៅឈទ្ៀត ប្ ីឈទ្ពអបស

៣០០ ឈទ្ៀត នឹងឆុ ោះម្ករា ាំខាងម្ុែពិណ្ ប ់ អក


ន ឈទ្ៀត

ាំ ី ឈនាោះ អនករបបឈបាោះឆ
បនាាប់អព ី ឈញ្ា
ិ ៀនទ្ី ៣ ឈៅឈទ្ៀត ឈពល

ឈនាោះប្ ីឈទ្ពអបស ៣០០ ឈទ្ៀតនឹងឆុ ោះម្ករា ាំឈលើកខនលងរា ាំ

ូ ម្បែ្ ាំ ៏នឹងឈៅ កអនកខដ ដូ ឈឆនោះ ឆូ អនកឈៅឆុ ោះ កុ ខា


ី ុក ាំ ល ឆ

ឈ ើយ”។

លុ ោះប្ពឹកឈ ើង ប្ពោះឈ ្ិ តវក៏ប្ត ប់ម្កផ្សាោះវញ។


ពួ កអនកនរ ឈ្វម្ណ្
ើ ិ ឈខាលងទវ ប្ពោះរាជវា ាំង
ឌ បឈៅជត

តក់ខតងទ្ីប្បថ្វប់ ប្មាប់ប្ពោះរាជា។ ប្ពោះរាជាឈ ឆ


រ ឆុ ោះអាំពី

ប្បាសាទ្ឈហើយប្ទ្ង់រង់ឈលើបលល័ ងឈក ៅកនុង ងគម្ណ្ឌបខដល

តក់ខតងឈហើយ។ ស្ត ីខដលប្បោប់


រ តក់ខតងឈហើយ ១ ម្ុ ន

២ ន់ និងអាមាតយ ប្ ហមណ្៍ អនកខដនជាឈដម្


ើ ម្កោល់
ាំ ន កនងោនប្ពោះ
ខណ្នណាន់តន់តប់។ អនកនរ ក៏ប្បជុ ោ ុ
74 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

រាជវា ាំង យក ងតប្ម្ួតឈលើ ង យកខប្រតប្ម្ួតឈលើខប្រ។

ឯប្ពោះឈ ្ិ តវងូតទ្ឹកជប្ម្ោះកាយឈហើយ ប ឈភារ


អាហា ខដលមាន ប្បណ្ីតឈផ្សសងៗ ឈហើយកាន់ពិណ្ឈៅ

អងគុយឈលើអា នៈ ប្មាប់ែួ ន។
ល កកឈទ្វរាជម្កឋិតឈៅឈលើ

អាកា ឈោយម្ិនប្បាកដកាយ។ ប្ពោះឈ ្ិ តវខតមានក់

ប៉ាុឈណាណោះខដលអាឆឈម្ើលឈឃើញ កកឈទ្វរាជ។

ឆាំខណ្កម្ុ ិលៈក៏ម្កអងគុយឈលើអា នៈ ប ់ែួ ន


ខដ ។ ម្ហាជនឈចាម្ឈរាម្ឈហើយ។ ជនទ ាំងពី ក៏ឈដញពិណ្

ត ាំងអាំពីឈដើម្ឈ ើោ
ម ន ។ ម្ហាជនខប្ កឈហា៊ោឈប្តកអ ករាយ

ឈោយកា ឈដញពិណ្ននអនកទ ាំងពី ។ កកឈទ្វរាជឋិតឈៅ

ឈលើអាកា ប្បាប់ឲ្យឮខតប្ពោះឈ ្ិ តវមានក់បុ ៉ាឈណាណោះថ្វ

“ឆូ អនកផ្ទរឆ់ខែសពិណ្ទ្ី១ ឈឆញ”។

ប្ពោះឈ ្ិ តវផ្ទរឆ់ខែសពិណ្ទ្ី១ ឈចាល ូ ម្បផ្ទ


ី រ ឆ់
ខែសទ្ី១ ឈឆញឈហើយក៏ឈោយ ឈាំ ងក៏ឈៅខតឮឈឆញអាំពី

កាំណ្ួឆ ខដលោឆ់ឈហើយឈនាោះ បីដូ ឆជា ប ់ឈទ្ពរនធពវ

ដូ ឈចានោះ ឯម្ុ ិលៈក៏ផ្ទរឆ់ខែសពិណ្ែលោះឈចាលខដ ប៉ាុខនរ ឈាំ ង

ម្នឮឈឆញម្កឈទ្។

ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 75

ប្ពោះឈ ្ិ តវបានផ្ទរឆ់ខែសទ្ី២ ទ្ី៣ ទ្ី៤ ទ្ី៥ ទ្ី៦ ទ្ី

៧។ កាលឈដញខតដងពិណ្ទ្ឈទ្ ឈាំ ងបានោន់ឮឈពញ

នរ ។ ខប្ម្កឈហា៊ោបានប្បប្ពឹតរឈៅឈហើយ។ ប្ពោះឈ ្ិ តវ

បានឈបាោះឆិឈញ្ា ៀនវង់ទ្ី១ ឈៅឈលើអាកា កនុងឈពលឈនាោះ

ប្ ីឈទ្ពអបស ៣០០ បានឆុ ោះម្ករា ាំ កាលឈបាោះវង់ទ្ី២ និង ទ្ី

៣ ឈៅឈទ្ៀត មានឈទ្ពអបស ៩០០ បានឆុ ោះម្ករា ាំតម្ន័យ

ដូ ឆឈ លឈហើយឈនាោះ។

កាលប្ពោះរាជាឲ្យ ញ្ញាដល់ ម្ហាជន ម្ហាជនក៏នា ាំ

ោនឈប្កាកឈ ើងរាំរាម្ដល់ ម្ុ ិលៈថ្វ “អនកប្ប ងប្បណា ាំង

នឹងអាចា យ ពាយាម្ឈ្វើអាកា ឈ ើន
ម ឹ ងអាចា យ អនកម្នសា
ិ គ ល់

ាំ ី ដុ ង
ប្បមាណ្ែលួន” រប់វាយឈោយដុ ដ ាំ ន ាំ ងជាឈដើម្ តម្
ម ិ ងដប

ចាប់យកម្ក ឲ្យដល់ នូវឈ ឆករសា


ី ល ប់ ឈហើយចាប់ឈជង
ើ អូ

យកឈៅឈចាលឈៅឈលើរាំន ាំ ម្។ ប្ពោះរាជាមានប្ពោះទ្័យ


រា

ឈប្តកអ ប្ពោះរាជទនប្ទ្ពយជាឈប្ឆើនដល់ ប្ពោះឈ ្ិ តវ ដូ ឆ

ឈភលៀងប្ពឹលធាលក់ឆុោះម្កដូ ឈចានោះ។ អនកនរ ក៏យា៉ាងឈនាោះខដ ។

កកឈទ្វរាជប្ទ្ង់ឈ្វបដ
ើ ិ ណា
ឋ ៈនឹងប្ពោះឈ ្ិ តវ

ាំ ឹ ងឲ្យមាតលិឈទ្វសា ងយ
ថ្វ “ខនបណ្ិឌ ត ែ្ុន ី ក ងទ្ឹម្ឈោយ
76 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ឈ ោះអាជាឈនយយ១ ន់ ម្កទ្ទ្ួលអនកឈៅឈពលខាងឈប្កាយ

អនករបបឈី ើងកាន់ឈវជយនរ ងខដលទ្ឹម្ឈោយឈ ោះ១ ន់

ឈៅកាន់ឈទ្វឈោកឆុ ោះ” លុ ោះប្ត ់ដូឈឆនោះឈហើយ ប្ទ្ង់ក៏

ប្ត ប់ឈៅកាន់ឈទ្វឈោកវញ។

ប្ោឈនាោះ ឈទ្ព្តទ
ី ាំងឡាយក៏ ួ កកឈទ្វរាជ

ខដលយាងម្កដល់ ឈហើយរង់ឈលើបណ្
ុ ឌ កម្ពល ិោ នៈ

ថ្វ “បពិប្តឈទ្វរាជ ប្ពោះអងគយាងឈៅណា ឈទ្ើបខតម្ក ?”

កកឈទ្វរាជក៏ប្ត ់ប្បាប់ឈហតុ កា ណ្៍ឈនាោះ ឲ្យពួ ក

ឈទ្ព្ីតសារប់ឈោយពិសារ ឈហើយ ពណ្៌នា ីលនិងរុ ណ្

ប ់ប្ពោះឈ ្ិ តវ។

ពួកឈទ្ព្តប្កាបទ្
ី ូលថ្វ “បពិប្តម្ហារាជ ូ ម្ប ី

ាំ ា
ពួ កែ្ុមា ់ ក៏ប្បាថ្វនឈឃើញអាចា យឈនាោះខដ ”។

កឈក ទ្វរាជឈៅមាតលិឈទ្វបុតម្
រ កប្ត ់ថ្វ “ខនបា

ឈទ្ពអបស ឆង់ឈឃើញរុ តិលរនធ


រ ពវ អនកឆូ ឈៅ ឲ្យរុ តិល-

រនធពវឈនាោះអងគុយឈលើឈវជយនរ ងឈហើយនា ាំម្កទ្ីឈនោះឆុ ោះ”។

រ ទ្ួលឈទ្វឱងាក ឈហើយ ឈៅនា ាំប្ពោះ


មាតលិឈទ្វបុ តទ្

ឈ ្ិ តវ។
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 77

កកឈទ្វរាជប្ទ្ង់ ករាយជាម្ួ
ី យនឹងប្ពោះឈ ្ិ តវ

ឈហើយប្ត ់ថ្វ “ខនអាចា យ ពួ កឈទ្ពកញ្ញាប្បាថ្វននឹងសារប់

កា ឈលងឈភលង ប ់ អក
ន ”។

ប្ពោះឈ ្ិ ាំ
តប្វ កាបទ្ូលថ្វ “បពិប្តម្ហារាជ ែ្ុជា

រនធពវឆិញ្ាឹ ម្ជីវតអាប្
ិ ័យ ិលបៈ កាលបាននងលឈួ ល
ន ឈទ្ើប

ខម្ដង”។

កឈក ទ្វរាជប្ត ់ថ្វ “ឆូ ាំ ឹ ងឲ្យនងល


ខម្ដងឆុ ោះ ែ្ុន

ឈនួល”។

ប្ពោះឈ ្ិ ាំ ិនប្តូវកា នងលឈួ ល


តប្វ កាបទ្ូលថ្វ “ែ្ុម្ ន

យា៉ាងដនទ្ឈទ្ ូ ម្ឲ្យខតប្ ីឈទ្ពអបស ទ ាំងឈនោះ ប្បាប់

កលាណ្កម្ម ប ់ែួ នដល់


ល ាំ្ ុ ោះ ឈបើយា៉ាងឈនោះែ្ុន
ែុ ឆ ាំ ឹ ងឈលង

ឈភលងឲ្យសារប់”។

ាំ
ប្ោឈនាោះ ឈទ្ព្ីតទងឈនាោះ បានឈ លនឹងប្ពោះ

ឈ ្ិ តថ្វ ាំ ឹ ងប្បាប់កលាណ្កម្ម ប
វ “ពួ កែ្ុន ់ពួកែ្ុជា
ាំ

ខាងឈប្កាយ ូ ម្ឈោកអាចា យឈលងឈភលងម្ុ នឆុ ោះ”។

ប្ពោះឈ ្ិ តវឈលងឈភលងឲ្យពួ កឈទ្វតសារប់អ ់៧

នងៃ ឈាំ ងឈនាោះពីឈរាោះោន់ ាំពងជាងពិណ្ទ្ិពវឈៅឈទ្ៀត។


78 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

លុ ោះប្រប់ ៧ នងៃ ប្ពោះម្ហា តវក៏ឈផ្សរើម្ ួ ឈទ្ព្ីត

ទ ាំងឡាយអាំពីកលាណ្កម្ម។

ឈទ្ព្តម្ួ
ី យអងគ បានប្បឈរន ាំ ត់យា៉ាងលអដល់

ភិកខុម្ួ យអងគកុ ងសា


ន នាប្ពោះក សប មាម ម្ពុទ្ធ ឈទ្ើបបាន

ម្កឈកើតជាបាទ្ប ចា
ិ កា
ិ ប ់ កកឈទ្វរាជ មានប្ ីឈទ្ព-

អបស ១ ន់ជាប វា
ិ ។

ប្ពោះឈ ្ិ តវក៏ ួ ឈទ្ពកញ្ញាខដលប្ទ្ប្ទ្ង់ពស្តសារ-

ភ ណ្ៈដ៏ប្បឈ ើ ថ្វ “កាលពីជាតម្ុ


ិ ននាងបានឈ្វើកម្មអីវ

ទ្ុក?”

កាលខដលប្ពោះឈ ្ិ តវ ួ នឹងឈទ្ពកញ្ញាខដល

ឈឆលើយឈនាោះ បានមានម្កឈហើយកនុងវមានវត
ិ ុ ឈនាោះឯង។

ឈ ឆករកន
ី ុ ងវមានវតថ
ិ ុ ឈនាោះ ប្ពោះឈ ្ិ តវ ួ ថ្វ

អភិកកលនតន វលណ្េ ន,

យា តវុំ តិដ្ឋសិ លទវលត;

ឱោលសនតី ទិសា ស្ពា,


ឱសធី វេ ត្រកា។

លកន លតត្ទិលសា វលណាេ ា,


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 79

លកន លត ឥធ មិជឈតិ;

ឧបបជជនិ ត ច លត លោគា,

លេ លកចិ មនលសា បិយា។

បុច្ឆាមិ តុំ លទវ ិ មហានុោលវ,

មនុសសភូត្ កិមកាសិ បុញ្ញុំ;

លកន្សិ ឯវំ ជេិត្នុោវា,

វលណាេ ា ច លត សព្វ ទិសា បោសតិ។

មានលឈទ្វត នាងមាន ុ ាំងទ្ិ


ម្បុ ដ៏ ុងឈ ឿង ញា

ទ ាំងពួងឲ្យភលឺ ដូ ឆផ្ទកយប្ពឹក ម្បុ ប ់នាងខបបឈនាោះ ឈតើ

ឈប្ម្ឆឈោយបុ ណ្យដូ ឆឈម្រឆ ផ្សល ឈប្ម្ឆដល់ នាង កនុងទ្ី

ឈនោះផ្សង ឈភារៈទ ាំងឡាយណានីម្ួ យ ជាទ្ីោប់ឆិតរ ឈភារៈ

ទ ាំងឈនាោះ ក៏ឈកតឈ
ើ ើងដល់ នាងផ្សង ឈតឈោយឈហតុ
ើ ដូឆ

ឈម្រឆ?

ើ ែ្ុាំ ូ ម្
មានលឈទ្វត មានអានុ ភាពឈប្ឆន ួ នាង

នាងកាលឈកើតជាម្នុ ស ឈតើបានឈ្វើបុ ណ្យដូ ឆឈម្រឆ នាង

មានអានុ ភាព ុងឈ ឿងយា៉ាងឈនោះ ទ ាំង ម្បុ ប ់នាង ក៏ភឺល

ឆា ់ ពវទ្ិ ឈតើឈោយបុ ណ្យដូ ឆឈម្រឆ?


80 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ឈទ្ព្ីតឈនាោះ ឈឆយថ្វ
ើល
វតថ ខតតមទាេិកា ន្រ ី,

បវរា លហាតិ នលរសុ ន្រ ីសុ;

ឯវំ បិេរូបទាេិកា មន្បុំ,

ទិព្ុំ ព សា េភលត ឧលបចច ឋានុំ។


តសា លម បសស វមានុំ ,

អចឆរា កាមវណ្េ ិនីហមសមិ;

អចឆរាសហសសសាហុំ,

បវរា បសស បុញ្ ិ


ញ ានុំ វោកុំ ។

លតន លមត្ទិលសា វលណាេ ា,

លតន លម ឥធ មិជឈតិ;

ឧបបជជនិ ត ច លម លោគា,

លេ លកចិ មនលសា បិយា។

លតនមិ ហ ឯវំ ជេិត្នុោវា;

វលណាេ ា ច លម សព្វ ទិសា បោសតិ។

នា ឲ្យនូ
ី វ ាំ ត់ដ៏ឧតរម្ ជាស្ត
ព ីប្បឈ
រ ើ ជាងជនប្បុ

ប្ ីទ ាំងឡាយ នា ឈនាោះ
ី ជាស្ត ីឲ្យនូ
រ វវតថុមាន ភាពជាទ្ី
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 81

ប្ ឡាញ់ ឈទ្ើបឈៅកាន់ឋាន មានវមានជាឈដ


ិ ើម្ បាននូ វ ប ់

ិ យា៉ាងឈនោះ
ទ្ិពវ ជាទ្ីោប់ឆតរ ូ ម្ឈោក ម្លឈម្
ិ លនូ
ើ វវមាន

ប ់ែុ ឈាំ្ នាោះឆុ ោះ ែ្ុជា


ាំ ស្ត ីអបស
រ មាន ាំ
ម្បុ ជាទ្ីប្បាថ្វន ែ្ុជា

ប្ ីប្បឈ ើ ជាងស្ត ីអបស


រ ទ ាំងម្ួយ ន់ ូ ម្ឈោកឈម្ើលនូ វ

ផ្សលននបុ ណ្យទ ាំងឡាយ ឈប្ ោះឈហតុ ឈនាោះ បានជា ម្បុ

ប ់ែុ ប្ាំ្ បាកដដូ ឈចានោះ។ឈប។ ទ ាំង ម្បុ ប ់ែុ ាំ្ ក៏ភឺឆា


ល ់

ពវទ្ិ ។

-ឈទ្ព្តម្ួ
ី យអងគឈទ្ៀត បានឲ្យនូ វផ្ទកដ៏ឧតរម្

ឆាំឈ ោះភិកខុអនកប្តឆ់បិណ្ឌបាតជាវតរម្ួយ ូប។

-ឈទ្ព្តម្ួ
ី យអងគឈទ្ៀត កាលឈរប្បាប់ថ្វ ូ ម្អនក

ទ ាំងឡាយប្បឈរនឈប្រឿងប្កអូបដ៏ឧតរម្។

-ម្ួ យអងគឈទ្ៀតបានប្បឈរនខផ្សលឈឈមាន
ើ ដ៏ឧតរម្។

-ម្ួ យអងគឈទ្ៀត បានប្បឈរនអាហា មាន ដ៏ឧតរម្។

-ម្ួ យអងគឈទ្ៀត បានប្បឈរនឈប្រឿងឈប្បាោះប្ពាំ មានកលិន

ប្កអូ បឈលើ ់ប្ពោះនាម្ក


ូ បននប្ពោះមានប្ពោះភារប្ទ្ង
រ សបៈ។

-ម្ួ យអងគឈទ្ៀត បានឈឃើញនូ វពួ កភិកខុនិងពួ កភិកខុនី

ឈដើ ឈៅកាន់ផ្សូ វល បានសារប់្ម្៌ ប ់ភិកខុនីទ ាំងឡាយឈនាោះ


82 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ឈហើយ កាឧឈបា ងអ ់ម្ួយនងៃ។

-ម្ួ យអងគឈទ្ៀត ឈ កនុងទ្ឹកមានឆតរ


ិ ប្ជោះថ្វលបាន

ប្បឈរនទ្ឹកដល់ ភកខ
ិ ុ អនកឆ្ន់ឆងាាន់ឈលើទ្ូក។

-ម្ួ យអងគឈទ្ៀត កាលឈៅប្រប់ប្រង់ផ្សាោះម្ិនឈប្ឆើនឈៅ

ឈោយឈ ឆករីឈប្កា្។

-ម្ួ យអងគឈទ្ៀត ម្នមានឈ


ិ ឆករប្ឆខណ្ន
ី បានបឈប្ម្ើ

មារយឈកមកនិងឱពុ កឈកមកខដលកាឆផ្សង ែឹងឈប្ឆនផ្សង


អាប្កក់ផ្សង ខបងឆាំខណ្កខដលែលួនបានឈឆញ ខឆកចាយជា

ម្ុ ន ឈទ្ើបប ឈភារទ


ិ ាំងជាអក
ន ម្ិនប្បមាទ្កនុង ីល ប ់ែួ ន។

-ម្ួ យអងគឈទ្ៀត ជាទ ីឈ្វកា


ើ បឈប្ម្ជនដនទ្
ើ ជាអនក

ម្នែជ
ិ ិលប្ឆអូ ិ កា ទ ាំងពួង ជាស្ត
កនុងកឆា ីម្
រ នមានឈ
ិ ឆករី

ឈប្កា្ ម្នឈម្
ិ លងាយឈរ
ើ ជាអនកខឆក ាំខលកនូវឆាំខណ្ក

ប ់ែួ នដល់
ល ជនអនកប្តូវកា ឈទ្ើបបានម្កឈកើតជា

បាទ្ប ចា
ិ កានន
ិ កកឈទ្វរាជ។

ឈ ី ាំងអ
ឆករទ ់ឈនោះ ឈៅកនុងរុតិលវ
រ មានវត
ិ ុ។
ថ នាង

ឈទ្ព្ត
ី ៣៦ អងគ បានឈ្វកម្ម
ើ ណាទ្ុក ឈទ្ើបបានម្កឈកើត

កនុងឈទ្វឈោកទ ាំងអ ់ កាលប្ពោះឈ ្ិ តវ ួ បានឈ ល


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 83

ោថ្វទ ាំងឡាយ ខម្រងកម្មខដលែលួនបានឈ្វើទ្ុក។

ប្ពោះឈ ្ិ តវបានសារប់ កយឈនាោះឈហើយឈ លថ្វ

“ជាោភ ប ់ែុ ព ាំ នលអឈហើយហន៎ ដឈាំ ណ្ើ ម្ក


ាំ្ ិ តខម្នហន៎ ែ្ុបា

ទ្ីឈនោះ បានសារប់ ម្បតរិខដលបានម្កឈោយកម្ម ូ ម្បមាន



ប្បមាណ្តិឆ ត ាំងអាំពីឈពលឈនោះឈៅ ែ្ុប្ាំ ត ប់ឈៅកាន់

ម្នុ សឈោកវញ ាំ ឹ ងឈ្វខតកុ


ិ ែ្ុន ើ លកម្ម មានទនជាឈដើម្

ប៉ាុឈណាណោះ” ឈហើយបានបនលឺឧទនដូ ឈឆនោះថ្វ

សា
វ ាគតុំ វត លម អជជ,

សុបបោតុំ សុហុដ្ឋិតុំ;

េុំ អទទសាមិ លទវត្លយា,

អចឆរាកាមវណ្េ ិលយា។

ឥមាសាហុំ ធមមុំ សុត្


វ ា,

កាហាមិ កុ សេុំ ព្ហុុំ;

ទាលនន សមចរ ិយាេ,

សុំេលមន ទលមន ច;

សា
វ ាហុំ តតថ គមិសាមិ,

េតថ គន្
វ ត ា ន លសាចលរ។
84 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ឱហន៎ ដឈាំ ណ្ើ ម្កននអញកនុងនងៃឈនោះ ជាកា លអ

ណា ់ឈតើ នងៃឈនោះភលលអ
ឺ ណា ់ កា ឈប្កាកឈ ើងអាំពីដឈាំ ណ្ក

លអណា ់ ឈប្ ោះអញបានឈឃើញពួ កឈទ្វតជាស្ត ីអបស


មាន ម្បុ ជាទ្ីប្បាថ្វន អាតមអញឈនាោះ បានសារប់្ម្៌ ប ់

ពួ កឈទ្វតទ ាំងឈនាោះ នឹងបានឈ្វើកុ លឈប្ឆើន ឈោយកា ឲ្យ

ទនផ្សង ឈោយកា ប្បប្ពឹតរឈ ើផ្សង


ម ឈោយកា ប្ងួម្ផ្សង

ឈោយកា ទ្ូនាមនផ្សង អនកផ្សងឈៅកនុងទ្ីណា ឈហើយម្ន


ឈសាយឈសាក អាតមអញឈនាោះនឹងឈៅកនុងទ្ីឈនាោះខដ ។

លុ ោះប្រប់ ៧ នងៃ កកឈទ្វរាជឲ្យមាតលិឈទ្វសា ងីនា ាំ

ប្ពោះម្ហា តវខដលអងគុយឈលើ ងម្កកាន់នរ រាណ្ ី


វញ។
ិ ប្ពោះឈ ្ិ តវកាលម្កដល់ នរ រាណ្ ីឈហើយ ក៏
តាំណាលឈ ឿងឈនាោះប្បាប់ដល់ ពួកម្នុ ស។ ម្នុ សទ ាំងឈនាោះ

ក៏ដល់ នូវភាពឧ ាហ៍ កុ ងបុ


ន ណ្យប្រប់ៗោន។
ជាត្កាវសាន

ប្ពោះប ម្សាសារលុ ោះប្ទ្ង់នា ាំយកប្ពោះ្ម្ឈម ទ្ នា

ឈនោះម្ក ខម្រងឈហើយ ឈទ្ើបប្ទ្ង់ប្បជុ ជា


ាំ តកថ្វ

ត ា អលហាសិ ម្ុ
-តទា មូសិលោ លទវទលត្ ិលៈ

កនុងកាលឈនាោះ បានម្កជាឈទ្វទ្តរ
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 85

-សលកាកា អនុរុលទាធា កកឈទ្វរាជបានម្កជាអនុ ុទ្ ធ

-រាជា អានលន្ទា ប្ពោះរាជាបានម្កជាអាននា

-គុតតិេគនធល្ពា បន អហលមវ អលហាសិិំ

ឆាំខណ្ករុ តិលរនធ
រ ពវ រតថ្វរតឈនោះឯង។

ឆប់ រុ តិលជាតក
រ ៕

(ជាតកដឋកថ្វ ុ តន
រ ប
រ ិដក ែុទ្ក
ា និកាយ ជាតក ទ្ុកនិបាត

ិងាគលវរគ រុ តលជាតក
ិរ បដកឈលែ
ិ ៥៨ ទ្ាំព័ ១៣២)
86 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

៤.ព្បជុំ ៣ ននពរឿងព្រះបាេពនមិោជ
៤.១.មឃពេវសូព្ត្

ាំ នសារប់ម្កយា៉ាងឈនោះ។
ែ្ុបា ម្័យម្ួ យ ប្ពោះមាន

ប្ពោះភារ ប្ទ្ង់រង់កនុងម្ឃឈទ្វម្ពវន
័ (៣) ជិតប្កុងម្ិងិោ។

ប្ោឈនាោះ ប្ពោះមានប្ពោះភារ ប្ទ្ង់ឈ្វើអាកា ញញឹម្

ប្ពោះឱ ឲ្
ឋ យប្បាកដ កនុងប្បឈទ្ ម្ួ យ។

លាំោប់ឈនាោះ ប្ពោះអាននាមានអាយុ បានប្តិោះ ោះដូ


ិ ឈឆនោះ

(៣)
. នប្ពសាវយ ប ់ប្ពោះរាជាប្ទ្ង់ប្ពោះនាម្ម្ឃឈទ្វៈ។
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 87

វ ៎ បឆា័យអវីហន៎ បណា
ថ្វ “ឈហតុ អីហន រ លឲ្យប្ពោះមានប្ពោះភារ

ប្ទ្ង់ឈ្វើអាកា ញញឹម្ប្ពោះឱ ឋ យប្បាកដ ប្ពោះតថ្វរតទ ាំង


ឲ្

ឡាយប្ទ្ង់ម្ិនឈ្វើអាកា ញញឹម្ប្ពោះឱ ឲ្
ឋ យប្បាកដ ឈោយ

កា ឥតឈហតុ អីឈវ ើយ”។

ែណ្ៈឈនាោះ ប្ពោះអាននាមានអាយុ ឈ្វើឆីវ ឈឆៀងសាម

មាខង ប្បណ្ម្យអញ្ជ លីឈៅ កប្ពោះមានប្ពោះភារ ឈហើយប្កាប


ាំ លប្ពោះមានប្ពោះភារ ដូ ឈឆនោះថ្វ “បពប្តប្ពោះអងគដ៏
បងគទ្ូ ិ

ឆឈប្ម្ន ីវ ៎ បឆា័យអវហន
ើ ឈហតុ អហន ី ៎ បណា
រ លឲ្យប្ពោះមានប្ពោះ

ភារ ប្ទ្ង់ឈ្វើអាកា ញញឹម្ប្ពោះឱ ឲ្


ឋ យប្បាកដ ប្ពោះតថ្វរត

ទ ាំងឡាយប្ទ្ង់ម្នឈ្វ
ិ ើអាកា ញញឹម្ប្ពោះឱ ឲ្
ឋ យប្បាកដ

ឈោយកា ឥតឈហតុ ឈ ើយ”។

ប្ពោះមានប្ពោះភារប្ត ់ថ្វ មានលអាននា ឈ ឿងធាលប់

មានម្កឈហើយ កនុងនរ ម្ិងិោឈនោះឯង មានប្ពោះរាជាប្ទ្ង់

ប្ពោះនាម្ថ្វ ម្ឃឈទ្វៈ ជា្ម្មរាជប្បកបឈោយ្ម្៌ ជាម្ហា-

រាជ ប្ទ្ង់ឋិតឈៅកនុង្ម្៌ ប្ទ្ង់ប្បប្ពឹតរ្ម្៌ កនុងពួ កអនកនិរម្

និងអនកជនបទ្ ជាប្ ហមណ្ជាតិ និងរហបតិជាតិ ខតង

ឆូ ល កាឧឈបា ង កនុងនងៃទ្ី១៤ ទ្ី១៥ និងទ្ី៨ននបកស។


88 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

មានលអាននា លុ ោះឈប្ឆើនឆ្ន ាំ ឈប្ឆើន យឆ្ន ាំ និងឈប្ឆើន

ន់ឆ្ន ាំ កនលងឈៅឈហើយ ឈទ្ើបប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជ ប្ទ្ង់

ប្ត ់ឈៅខាមន់ប្ពោះឈក ម្កថ្វ “មានលខាមន់ប្ពោះឈក

មាលញ់ ឈបើអនកឈឃើញ ក់ ូ វក ឈលើកាល ប ់អញ កនុង

កាលណាឈហើយ អនករបបប្បាប់
ី អញ កនុងកាលឈនាោះ”។

មានលអាននា ខាមន់ប្ពោះឈក បានទ្ទ្ួលប្ពោះបនាូល

ននប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជថ្វ “ប្ពោះក ុណាប្ពោះអងគ”។

ន ាំ ឈប្ឆន
មានលអាននា លុ ោះឈប្ឆនឆ្
ើ ើ យឆ្ន ាំ និងឈប្ឆើន

ន់ឆ្ន ាំ កនលងឈៅឈហើយ ឈទ្ើបខាមន់ប្ពោះឈក បានឈឃើញ ក់

ូ វឈល
ក ើប្ពោះ ិ ននប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជ លុ ោះឈឃើញឈហើយ

ឈទ្ើបប្កាបទ្ូលប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជ ដូ ឈឆនោះថ្វ “ឈទ្វទ្ូត

ប្បាកដឆា ់ដល់ ប្ពោះអងគឈហើយ ប្ពោះឈកសា ូ វឈក


ក ើតឈលើ

ប្ពោះ ិ ឈហើយ”។

ប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជប្ត ់ថ្វ “មានលខាមន់ប្ពោះឈក

មាលញ់ ឈបើដូ ឈចានោះ ឆូ អនកដក ក់ ូ វឈនាោះ


ក ឈោយ

ណា
ឌ ឲ្យប្ ួ ល ឈហើយោក់ឈលើប្មាម្នដននអញឈម្ើល”។

មានលអាននា ខាមន់ប្ពោះឈក បានទ្ទ្ួលប្ពោះបនាូលនន


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 89

ប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជថ្វ “ប្ពោះក ុណាប្ពោះអងគ” ឈហើយបាន

ដក ក់ ូ វឈនាោះ
ក ឈោយ ណា
ឌ ឲ្យប្ ួ ល ឈហើយោក់ឈលើ

ប្មាម្ប្ពោះហ នរ នប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជ។

មានលអាននា លាំោប់ឈនាោះ ប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជ ប្ទ្ង់

ប្ពោះរាជទនប្ ុក ួ យ ដល់ ខាមន់ប្ពោះឈក ឈហើយប្ទ្ង់ឲ្យ

រ បងម្ក ប្ទ្ង់មានប្ពោះបនាូល
ឈៅប្ពោះរាជកុ មា ជាបុ តឆ

ដូ ឈឆនោះថ្វ “មានលកុ មា កូ ន ឈទ្វទ្ូតប្បាកដឆា ់ដល់ បត


ឈហើយ ក់ ូ វក៏
ក ឈកតមានឈល
ើ ើកាលឈហើយ ម្ួ យឈទ្ៀត កាម្

ខដលជា ប ់ម្នុ ស បិតក៏បានប ឈភារ


ិ ក ់
ប ក ់ ឈហើយ

ឥ ូ វឈនោះ ជា ម្័យរួ ឈដើម្បខី ង


វ កនូ វកាម្ជាទ្ិពវវញ

មានលកុ មា កូ ន កូ នឆូ ម្កប្រប់ប្រងរាជ ម្បតរឈនោះឆុ


ិ ោះ

ឆាំខណ្កបត
ិ នឹងឈកា ក់ ពុ កមាត់ ពុ កឆងាក ឈ ៀល កដណ្រប់

ាំ ត់កាសាយៈ ឈឆញចាកផ្សាោះ ឆូ លឈៅកាន់ផ្សួ ន


ព មានល

កុ មា កូ ន ឈបើកូ នឯង បានឈឃើញ ក់ ូ វឈល


ក ើកាលកនុងកាល

ណាឈហើយ កូ នរបបឲ្យប្
ី ុក ួ យដល់ ខាមន់ប្ពោះឈក ឈហើយ

ប្បឈៅនូ វប្ពោះរាជកុ មា ខដលជាបុ តឆ


រ បង កនុងរាជ ម្បតរិ

ឈោយប្បនព ឈហើយឈកា ក់ ពុ កមាត់ ពុ កឆងាក ឈ ៀល ក


90 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ដណ្រប់ ាំ ត់កាសាយៈ ឈឆញចាកផ្សាោះ ឆូ លឈៅកាន់ផ្សួ ន


កនុងកាលឈនាោះឆុ ោះ ឈប្ ោះថ្វ កលាណ្វតឈរ នោះ បតបានត


ិ ាំង

ទ្ុកឈប្ ឆឈហើយ កូ នរបបប្បប្ព


ី ឹ តរតម្ឆុ ោះ កូ នកុ ឈាំ ្វជាបុ

ឈថ្វកងយជាងបិតឈ ើយ មានលកុ មា កូ ន កាលឈបើរូ នន

បុ (៤)
ណាមានឈហើយ កលាណ្វតរ មាន ភាពយា៉ាងឈនោះ

នឹងោឆ់ ូ នយឈៅបាន បណា


រ បុ ទ ាំងឈនាោះ រូ ននបុ

ឈនាោះឯង ឈៅថ្វ បុ ឈថ្វកងយ។ មានលកុ មា កូ ន ឈប្ ោះ

ឈហតុ ឈនាោះ បានជាបតន


ិ ិ យាយនឹងកូ នឯងយា៉ាងឈនោះថ្វ

កលាណ្វតរឈនោះ បិតបានត ាំងទ្ុកឈប្ ឆឈហើយ កូ នរបប ី

ប្បប្ពឹតរតម្ឆុ ោះ កូ នកុ ឈាំ ្វើជាបុ ឈថ្វកងយ ជាងបត


ឈ ើយ”។

មានលអាននា ប្ោឈនាោះ ប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជ ប្ទ្ង់

ប្ពោះរាជទនប្ ុក ួ យ ដល់ ខាមន់ប្ពោះឈក ឈប្ ឆឈហើយ

ប្ទ្ង់ប្បឈៅប្ពោះរាជកុ មា ជាបុ តឆ
រ បង កនុងរាជ ម្បតរិឈោយ

ប្បនពឈហើយ ប្ទ្ង់ឈកា ក់ ពុ កមាត់ ពុ កឆងាក ឈ ៀល ក ាំ ត់


. បុ ុ ាំងវងសប្តកូល ឲ្យឈកើតឈៅ ឈៅថ្វ រូ ននបុ


ខដលញា កនុង
(៤)

ទ្ីឈនោះ។
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 91

កាសាយៈ ឈឆញចាកផ្សាោះ ឆូ លម្កកាន់ផ្សួ ន ័


កនុងម្ឃឈទ្វម្ពវន

ឈនោះឯង។ ប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជឈនាោះ មានឆតរ


ិ ប្បកបឈោយ

ឈម្តរ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី១ ឈប្ម្ឆ ប្មានរឈៅ ឈោយ

ឥ យាបងទ
ិ ាំង៤ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី២ ផ្សាយឈៅកាន់

ទ្ិ ទ្ី៣ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី៤ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ខាង

ឈលើ ទ្ិ ខាងឈប្កាម្ និងទ្ិ ទ្ទ្ឹង(៥) មានឆតរ


ិ ប្បកបឈោយ

ឈម្តរ ជាឆតរ
ិ ទ្ូោយ ដល់ នូវ ភាព្ាំ ប្បមាណ្ម្នបាន

ម្នមានឈពៀ
ិ ម្នមានពាបាទ្
ិ ផ្សាយឈៅកាន់ តវឈោក

ទ ាំងពួង ឈោយអាកា ទ ាំងពួង កនុងទ្ីទ ាំងពួង ឈប្ម្ឆ

ប្មានរឈៅ ឈោយឥ យាបងទ


ិ ាំង៤។

-មានឆតរ
ិ ប្បកបឈោយក ុណា ។ឈប។

-មានឆតរ
ិ ប្បកបឈោយម្ុ ទ្ិត ។ឈប។

-មានឆិតរប្បកបឈោយឧឈបកាខ ផ្សាយទ្ីកាន់ទ្ិ ទ្ី១

ឈប្ម្ឆ ប្មានរឈៅ ឈោយឥ យាបងទ


ិ ាំង៤ ផ្សាយទ្ីកាន់

ទ្ិ ទ្ី២ ផ្សាយទ្ីកាន់ទ្ិ ទ្ី៣ ផ្សាយទ្ីកាន់ទ្ិ ទ្ី៤ ផ្សាយ

ទ្ីកាន់ទ្ិ ខាងឈលើ ទ្ិ ខាងឈប្កាម្ និងទ្ិ ទ្ទ្ឹង មានឆតរ


(៥)
.បានដល់ ទ្ិ តូ ឆទ ាំង៤រទ្
ឺ ិ ឦសាន អឈរនយ៍ និ តី យពយ។
92 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ប្បកបឈោយឧឈបកាខ ជាឆិតរទ្ូោយ ដល់ នូវ ភាព្ាំ

ប្បមាណ្ម្ិនបាន ម្នមានឈពៀ
ិ ម្ិនមានពាបាទ្ ផ្សាយឈៅ

កាន់ តវឈោកទ ាំងពួង ឈោយអាកា ទ ាំងពួង កនុងទ្ី

ទ ាំងពួង ឈប្ម្ឆ ប្មានរឈៅ ឈោយឥ យាបងទ


ិ ាំង៤។

មានលអាននា ក៏ឯប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជ កាលឈៅ

ឈលងខលបងឈកមង កាំណ្ត់ប្បា ាំបហម


ី ឺ នបួ ន ន់ឆ្ន ាំ, ឈសាយរាជយ

ជាឧបរាជ កាំណ្ត់ប្បា ាំបីហមឺនបួ ន ន់ឆ្ន ាំ, ឈសាយរាជយជា

ឈ រ ្ាំ កាំណ្ត់ប្បា ាំបីហមឺនបួ ន


ឆ ន់ឆ្ន ាំ, ឈឆញចាកផ្សាោះ ឆូ ល

ឈៅកាន់ផ្សួ ន ប្បប្ពឹតរប្ពហមឆ យ្ម្៌


ិ ័
កនុងម្ឃឈទ្វម្ពវនឈនោះ

ឯង កាំណ្ត់ប្បា ាំបហម
ី ឺ នបួ ន ន់ឆ្ន ាំ។ ប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជ

ឈនាោះ ឆឈប្ម្នប្ពហម
ើ វហា
ិ ទ ាំង៤ លុ ោះមានរាងកាយខបកធាលយ

ាំ ី ម្ ណ្ៈ ក៏បានឈៅឈកតកន
ឈៅ ខាងម្ុ ែបនាាប់អព ើ ុ ងប្ពហម-

ឈោក។

មានលអាននា លុ ោះឈប្ឆើនឆ្ន ាំ ឈប្ឆើន យឆ្ន ាំ និងឈប្ឆើន

ន់ឆ្ន ាំ កនលងឈៅឈហើយ ឈទ្ើបបុ តរ ប ់ប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជ

ប្ត ់ឈៅខាមន់ប្ពោះឈក ម្កថ្វ “មានលខាមន់ប្ពោះឈក ជា

មាលញ់ ឈបើអនកបានឈឃើញ ក់ ូ វក ឈលើកាល ប ់ អញ


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 93

កនុងកាលណាឈហើយ អនករបបប្បាប់
ី អញ កនុងកាលឈនាោះ”។

មានលអាននា ខាមន់ប្ពោះឈក ទ្ទ្ួលប្ពោះបនាូលននបុ តរ

ប ់ប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជថ្វ “ប្ពោះក ុណាប្ពោះអងគ”។

មានលអាននា លុ ោះឈប្ឆើនឆ្ន ាំ ឈប្ឆើន យឆ្ន ាំ និងឈប្ឆើន

ន់ឆ្ន ាំ កនលងឈៅឈហើយ ខាមន់ប្ពោះឈក បានឈឃើញ ក់ ូ វក


ឈលើប្ពោះ ិ ននបុ តរ ប ់ប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជ លុ ោះឈឃើញ

ឈហើយ ឈទ្ើបប្កាបទ្ូលបុ តរ ប ់ប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជ ដូ ឈឆនោះ

ថ្វ “ឈទ្វទ្ូតប្បាកដឆា ់ ដល់ ប្ពោះអងគឈហើយ ប្ពោះឈក ូ វក


ក៏ឈកើតឈលើប្ពោះ ិ ឈហើយ”។

ប្ពោះរាជបុ តប្រ ត ់ថ្វ “មានលខាមន់ប្ពោះឈក ជា

មាលញ់ ឈបើដូ ឈចានោះ អនកឆូ ដក ក់ ូ វឈនាោះ


ក ឈោយ

ណា
ឌ ឲ្យប្ ួ ល ឈហើយោក់ឈលើប្មាម្នដអញឈម្ល”។

មានលអាននា ខាមន់ប្ពោះឈក បានទ្ទ្ួលប្ពោះបនាូល

ននបុ តរ ប ់ប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជថ្វ “ប្ពោះក ុណាប្ពោះអងគ”

ឈហើយបានដក ក់ ូ វឈនាោះ
ក ឈោយ ណា
ឌ ឲ្យប្ ួ ល ោក់

ឈលើប្មាម្ប្ពោះហ រ ននបុ តរ ប ់ប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជ។

មានលអាននា លាំោប់ឈនាោះ បុ តនរ នប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វ-


94 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

រាជ ប្ទ្ង់ប្ពោះរាជទនប្ ុក ួ យ ដល់ ខាមន់ប្ពោះឈក ឈហើយ

រ បងម្ក ប្ទ្ង់មានប្ពោះបនាូល
ឲ្យឈៅប្ពោះរាជកុ មា ជាបុ តឆ

ដូ ឈឆនោះថ្វ “មានលកុ មា កូ ន ឈទ្វទ្ូតប្បាកដឆា ់ ដល់ បត


ឈហើយ ក់ ូ វក ក៏ឈកើតមាន ឈលើកាលឈហើយ ម្ួ យឈទ្ៀត


កាម្ខដលជា ប ់ម្នុ ស បិតក៏បានប ឈភារ
ិ ក ់
ប ក ់

ឈហើយ ឥ ូ វឈនោះ ជា ម្័យរួ ឈដើម្បខី ង


វ កនូ វកាម្ជាទ្ិពវ

វញ
ិ មានលកុ មា កូ ន កូ នឆូ ម្កប្រប់ប្រងរាជ ម្បតរឈនោះឆុ
ិ ោះ

ឆាំខណ្កបត
ិ នឹងឈកា ក់ ពុ កមាត់ ពុ កឆងាក ឈ ៀល កដណ្រប់

ាំ ត់កាសាយៈ ឈឆញចាកផ្សាោះ ឆូ លឈៅកាន់ផ្សួ ន


ព មានល

កុ មា កូ ន ឈបើកូ នឯង បានឈឃើញ ក់ ូ វក ឈកតឈល


ើ ើកាល

កនុងកាលណាឈហើយ កូ នរបបឲ្យប្
ី ុក ួ យ ដល់ ខាមន់ប្ពោះ

ឈក ឈហើយប្បឈៅប្ពោះរាជកុ មា ខដលជាបុ តឆ
រ បង កនុងរាជ-

ម្បតរិ ឈោយប្បនព ឈហើយឈកា ក់ ពុ កមាត់ ពុ កឆងាក

ឈ ៀល កដណ្រប់ ាំ ត់កាសាយៈ ឈឆញចាកផ្សាោះ ឆូ លឈៅកាន់


ផ្សនួ កនុងកាលឈនាោះឆុ ោះ ឈប្ ោះថ្វ កលាណ្វតរឈនោះ បត


បានត ាំងទ្ុកឈប្ ឆឈហើយ កូ នរបបប្បប្ព


ី ឹ តរតម្ឆុ ោះ កូ នកុ ឈាំ ្វើ

ជាបុ ឈថ្វកងយ ជាងបតឈ


ិ ើយ មានលកុ មា កូ ន កាលឈបើ
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 95

រូ ននបុ ណាមានឈហើយ កលាណ្វតរ មាន ភាពយា៉ាង

ឈនោះ នឹងោឆ់ ូ នយឈៅបាន បណា


រ បុ ទ ាំងឈនាោះ រូ នន

បុ ឈនាោះឯង ឈៅថ្វ បុ ឈថ្វកងយ។ មានលកុ មា កូ ន

ឈប្ ោះឈហតុ ឈនាោះ បានជាបិត និយាយនឹងកូ នឯង យា៉ាង

ឈនោះថ្វ កលាណ្វតរឈនោះ បិតបានត ាំងទ្ុកឈប្ ឆឈហើយ

កូ នរបបប្បប្ព
ី ឹ តរតម្ឆុ ោះ កូ នកុ ឈាំ ្វជាបុ
ើ ឈថ្វកងយ ជាង

បតឈ
ិ ើយ”។

មានលអាននា ប្ោឈនាោះ បុ តរ ប ់ប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជ

ប្ពោះរាជទនប្ ុក ួ យ ដល់ ខាមន់ប្ពោះឈក ឈប្ ឆឈហើយ

ប្បឈៅប្ពោះរាជកុ មា ជាបុ ប្តឆបង កនុងរាជ ម្បតរិឈោយ

ប្បនពឈហើយ ឈកា ក់ ពុ កមាត់ ពុ កឆងាក ឈ ៀល ក ាំ ត់កា-


សាយៈ ឈឆញចាកផ្សាោះ ឆូ លម្កកាន់ផ្សួ ន ័


កនុងម្ឃឈទ្វម្ពវន

ឈនោះឯង។ រាជបុ តឈរ នាោះ មានឆិតរប្បកបឈោយឈម្តរ ផ្សាយ

ឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី១ ឈប្ម្ឆ ប្មានរឈៅ ឈោយឥ យាបងទ


ិ ាំង

៤ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី២ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី៣ ផ្សាយ

ឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី៤ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ខាងឈលើ ទ្ិ ខាង

ឈប្កាម្ និងទ្ិ ទ្ទ្ឹង មានឆតរ


ិ ប្បកបឈោយឈម្តរ ជាឆតរ

96 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ទ្ូោយ ដល់ នូវភាពជា្ាំ ប្បមាណ្ម្ិនបាន ម្ិនមានឈពៀ

ម្នមានពាបាទ្
ិ ផ្សាយឈៅកាន់ តវឈោកទ ាំងពួង ឈោយ

អាកា ទ ាំងពួង កនុងទ្ីទ ាំងពួង ឈប្ម្ឆ ប្មានរឈៅ ឈោយ

ឥ យាបងទ
ិ ាំង៤។

-មានឆិតរប្បកបឈោយក ុណា ។ឈប។

-មានឆតរ
ិ ប្បកបឈោយម្ុ ទ្ិត ។ឈប។

-មានឆតរ
ិ ប្បកបឈោយឧឈបកាខ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី

១ ឈប្ម្ឆ ប្មានរឈៅ ឈោយឥ យាបងទ


ិ ាំង៤ ផ្សាយឈៅ

កាន់ទ្ិ ទ្ី២ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី៣ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី

៤ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ខាងឈលើ ទ្ិ ខាងឈប្កាម្ និងទ្ិ

ទ្ទ្ឹង មានឆតរ
ិ ប្បកបឈោយឧឈបកាខ ជាឆតរ
ិ ទ្ូោយ ដល់ នូវ

ភាពជា្ាំ ប្បមាណ្ម្នបាន
ិ ម្នមានឈពៀ
ិ ម្នមានពាបាទ្

ផ្សាយឈៅកាន់ តវឈោកទ ាំងពួង ឈោយអាកា ទ ាំងពួង

កនុងទ្ីទ ាំងពួង ឈប្ម្ឆ ប្មានរឈៅ ឈោយឥ យាបងទ


ិ ាំង

៤។

មានលអាននា ក៏ឯបុ តនរ នប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជ ឈៅ

ឈលងខលបងឈកមង កាំណ្ត់ប្បា ាំបហម


ី ឺ នបួ ន ន់ឆ្ន ាំ, ឈសាយរាជយ
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 97

ជាឧបរាជ កាំណ្ត់ប្បា ាំបីហមឺនបួ ន ន់ឆ្ន ាំ, ឈសាយរាជយជា

ឈ រ ្ាំ កាំណ្ត់ប្បា ាំបីហមឺនបួ ន


ឆ ន់ឆ្ន ាំ, ឈឆញចាកផ្សាោះ ឆូ ល

ម្កកាន់ផ្សួ ន ប្បប្ពឹតរប្ពហមឆ យ្ម្៌


ិ ័
កនុងម្ឃឈទ្វម្ពវនឈនោះ

ឯង កាំណ្ត់ប្បា ាំបីហមឺនបួ ន ន់ឆ្ន ាំ។ ប្ពោះរាជបុ តឈរ នាោះ

ឆឈប្ម្ើនប្ពហមវហា
ិ ទ ាំង៤ លុ ោះមានរាងកាយខបកធាលយឈៅ

ាំ ី ម្ ណ្ៈ ក៏បានឈៅឈកតកន
ខាងម្ុ ែបនាាប់អព ើ ុ ងប្ពហមឈោក។

មានលអាននា ក៏ឯបុ តរ និងនតរ ប ់ប្ពោះបាទ្ម្ឃ-

ឈទ្វរាជឈនាោះតៗ ប្ពោះវងស អ ់ ឆន
ាំ ួ នប្បា ាំបហម
ី ឺ នបួ ន ាំ
ន់តណ្

ក៏ឈកា ក់ ពុ កមាត់ ពុ កឆងាក ឈ ៀល កដណ្រប់ ាំ ត់កាសា-


យៈ ឈឆញចាកផ្សាោះ ឆូ លម្កកាន់ផ្សួ ន ័
កនុងម្ឃឈទ្វម្ពវនឈនោះ

ឯង។ ឥ ីទ ាំងអម្ាលឈនាោះ មានឆតរ


ិ ប្បកបឈោយឈម្តរ

ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី១ ឈប្ម្ឆ ប្មានរឈៅ ឈោយ

ឥ យាបងទ
ិ ាំង៤ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី២ ផ្សាយឈៅកាន់

ទ្ិ ទ្ី៣ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី៤ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ខាង

ឈលើ ទ្ិ ខាងឈប្កាម្ និងទ្ិ ទ្ទ្ឹង មានឆតរ


ិ ប្បកបឈោយ

ឈម្តរ ជាឆតរ
ិ ទ្ូោយ ដល់ នូវភាពជា្ាំ ប្បមាណ្ម្នបាន

ម្នមានឈពៀ
ិ ម្នមានពាបាទ្
ិ ផ្សាយឈៅកាន់ តវឈោក
98 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ទ ាំងពួង ឈោយអាកា ទ ាំងពួង កនុងទ្ីទ ាំងពួង ឈប្ម្ឆ

ប្មានរឈៅ ឈោយឥ យាបងទ


ិ ាំង៤។

-មានឆតរ
ិ ប្បកបឈោយក ុណា...

-មានឆិតរប្បកបឈោយម្ុ ទ្ិត...

-មានឆិតរប្បកបឈោយឧឈបកាខ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី

១ ឈប្ម្ឆ ប្មានរឈៅ ឈោយឥ យាបងទ


ិ ាំង៤ ផ្សាយឈៅ

កាន់ទ្ិ ទ្ី២ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី៣ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី

៤ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ខាងឈលើ ទ្ិ ខាងឈប្កាម្ និងទ្ិ

ទ្ទ្ឹង មានឆិតរប្បកបឈោយឧឈបកាខ ជាឆិតរទ្ូោយ ដល់ នូវ

ភាពជា្ាំ ប្បមាណ្ម្នបាន
ិ ម្នមានឈពៀ
ិ ម្នមានពាបាទ្

ផ្សាយឈៅ កាន់ តវឈោកទ ាំងពួង ឈោយអាកា ទ ាំងពួង

កនុងទ្ីទ ាំងពួង ឈប្ម្ឆ ប្មានរឈៅ ឈោយឥ យាបងទ


ិ ាំង

៤។ ឥ ីទ ាំងអម្ាលឈនាោះ ឈៅឈលងខលបងឈកមង កាំណ្ត់ប្បា ាំ

បីហមឺនបួ ន ន់ឆ្ន ាំ, ឈសាយរាជយជាឧបរាជ កាំណ្ត់ប្បា ាំបីហមឺន

បួ ន ន់ឆ្ន ាំ, ឈសាយរាជយជាឈ រ ្ាំ កាំណ្ត់ប្បា ាំបីហមឺនបួ ន


ន់ឆ្ន ាំ, ឈឆញចាកផ្សាោះ ឆូ លម្កកាន់ផ្សួ ន ប្បប្ពឹតរប្ពហមឆ -ិ


យ្ម្៌ កនុងម្ឃឈទ្វម្ពវនឈនោះឯង កាំណ្ត់ប្បា ាំបីហមឺនបួ ន ន់
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 99

ឆ្ន ាំ។ ឥ ីទ ាំងអម្ាលឈនាោះ ឆឈប្ម្ើនប្ពហមវហា


ិ ទ ាំង៤ លុ ោះ

ាំ ី ម្ ណ្ៈ ក៏
មានរាងកាយ ខបកធាលយឈៅ ខាងម្ុ ែបនាាប់អព

បានឈៅឈកើតកនុងប្ពហមឈោក។

រ ប្ពោះរាជាទ ាំងអម្ាលឈនាោះ ប្ពោះបាទ្និម្ិរាជ


បណា

ជាឈ ឆ
រ ឈប្កាយបងអ ់ ជា្ម្មរាជ ប្បកបឈោយ្ម្៌ ជាម្ហា

រាជ ឋិតឈៅកនុង្ម្៌ ខតងប្បប្ពឹតរ្ម្៌ កនុងពួ កអនកនិរម្ និង

អនកជនបទ្ ជាប្ ហមណ្ជាតិ និងរហបតជាត


ិ ិ ខតង កា

ឧឈបា ង កនុងនងៃទ្ី១៤ ទ្ី១៥ និងទ្ី៨ននបកស។

មានលអាននា ឈ ឿងឈនោះធាលប់មានម្កឈហើយឈតើ កយ

ជាឆឈនាលោះឈនោះ បានឈកតឈ
ើ ើងដល់ ពួកឈទ្វតជាន់តវតរងស

ាំ ន កនងឈរាង
ខដលអងគុយប្បជុ ោ ើ ៎ ពួ កជនឈៅ
ុ ្មាមថ្វ “ឈអហន

កនុងខដនវឈទ្ហៈ
ិ ើ ៎ អតរភាពជា
ឈពញឈៅជាមានោភ ឈអហន

ម្នុ ស ពួ កជនឈៅកនុងខដនវឈទ្ហៈ
ិ ឈពញឈៅបានឈោយ

លអ ឈប្ ោះថ្វ ប្ពោះបាទ្និម្ិរាជ ជា្ម្មរាជ ប្បកបឈោយ្ម្៌

ជាម្ហារាជ ប្ទ្ង់ឋិតឈៅកនុង្ម្៌ ខតងប្បប្ពឹតរ្ម្៌ កនុងពួ ក

អនកនិរម្ និងអនកជនបទ្ ជាប្ ហមណ្ជាតិ និងរហបតិ-

ជាតិ ខតង កាឧឈបា ង កនុងនងៃទ្ី១៤ ទ្ី១៥ និងទ្ី៨នន


100 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

បកស”។

មានលអាននា លាំោប់ឈនាោះ កកឈទ្វរាជ ជា្ាំជាង

ឈទ្វត បានឈៅពួ កឈទ្វត ជាន់តវតរងសម្កថ្វ


ិ “មានលោន

ឈយើងទ ាំងឡាយ អនកទ ាំងឡាយ ឆង់ឈឃើញប្ពោះបាទ្និម្ិរាជ

ឬឈទ្?”

ពួកឈទ្វតប្កាបទ្ូលថ្វ “បពិប្តប្ទ្ង់អនកនិទ្៌ុកខ ឈយើង

ទ ាំងឡាយឆង់ឈឃើញប្ពោះបាទ្និម្រាជខដ
ិ ”។

មានលអាននា ម្័យឈនាោះឯង ប្ពោះបាទ្និម្រាជជប្ម្ោះ


ប្ពោះ ិ ស ឈហើយ កាឧឈបា ង កនុងនងៃឧឈបា ងទ្ី១៥

ឈហើយឆូ លឈៅកាន់ប្បាសាទ្ដ៏ប្បឈ ើ រង់ឈៅកនុងជាន់ឈលើ។

មានលអាននា លាំោប់ឈនាោះ កកឈទ្វរាជជា្ាំ ជាង

ាំ ត់ែួ នអាំ
ឈទ្វតក៏បបា ល ពីពួ កឈទ្វតជាន់តវតរងស
ិ ឈហើយម្ក

ប្បាកដឆាំឈ ោះប្ពោះភស្តករប្ពោះបាទ្និម្ិរាជ ដូ ឆជាបុ មាន

កមាល ាំងោ នូ វនដខដលបត់ឆូល ឬបត់នូវនដ ខដលោឈឆញ

ដូ ឈចានោះ។

មានលអាននា លាំោប់ឈនាោះ កកឈទ្វរាជ ជា្ាំជាង

ឈទ្វត មានប្ពោះបនាូល កយឈនោះ នឹងប្ពោះបាទ្និម្ិរាជថ្វ


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 101

“បពិប្តម្ហារាជ ប្ពោះអងគឈពញឈៅជាមានោភ បពិប្ត

ម្ហារាជ អតរភាពជាម្នុ ស ប្ពោះអងគឈពញឈៅបានឈោយ

លអ បពិប្តម្ហារាជ ដបតពួ
ិ កឈទ្វតជាន់តវតរងស
ិ បានអងគុយ
ាំ ន និយាយ
ប្បជុ ោ ឈ ើ កនុងឈរាង ុ ្មាមថ្វ ‘ឈអើហន៎ ពួ កជន

ឈៅកនុងខដនវឈទ្ហៈ
ិ ឈពញឈៅជាមានោភ ឈអើហន៎ អតរភាព

ជាម្នុ សពួ កជនឈៅកនុងខដនវឈទ្ហៈ


ិ ឈពញឈៅបានឈោយ

លអ ឈប្ ោះថ្វ ប្ពោះបាទ្និម្ិរាជ ជា្ម្មរាជ ប្បកបឈោយ្ម្៌

ជាម្ហារាជ ប្ទ្ង់ឋត
ិ ឈៅកនុង្ម្៌ ខតងប្បប្ពឹតរ្ម្៌ឆឈាំ ោះអនក

និរម្ និងអនកជនបទ្ ជាប្ ហមណ្ជាតិ និងរហបតិជាតិ

ខតង កាឧឈបា ង កនុងនងៃទ្ី១៤ ទ្ី១៥ និងទ្ី៨ននបកស’

ដូ ឈឆនោះ បពិប្តម្ហារាជ ពួ កឈទ្វតជាន់តវតរងស


ិ មានឈ ឆករី

ប្បាថ្វន ឈដម្ ី ើញប្ពោះអងគ បពិប្តម្ហារាជ ែ្ុប្ាំ ពោះអងគនឹង


ើ បឈឃ

បញ្ជូ ន ង ប្មាប់ទ្ឹម្ឈ ោះអាជាឈនយយ ខដលទ្ឹម្ឈោយ

ឈ ោះអាជាឈនយយម្ួ យ ន់ម្កឈដើម្បប្ពោះអងគ
ី បពិប្តម្ហា-

រាជ ាំ ឈញើត របបឈី


ូ ម្ប្ពោះអងគកុញ ើងកាន់ទ្ិពវយាន”។

មានលអាននា ប្ពោះបាទ្និម្ិរាជ ប្ទ្ង់ទ្ទ្ួលអឈញ្ជើ ញ

ឈោយតុ ណ្ីា ភាព។


102 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

មានលអាននា ប្ោឈនាោះ កកឈទ្វរាជ ជា្ាំជាងឈទ្វត

ប្ទ្ង់ប្ជាបថ្វ ប្ពោះបាទ្និម្ិរាជ ទ្ទ្ួលអឈញ្ជើ ញឈហើយ ក៏

បាំបាត់ែួ ន
ល អាំពីឆាំឈ ោះប្ពោះភស្តករននប្ពោះបាទ្និម្រាជ
ិ ឈៅ

ប្បាកដ កនុងពួ កឈទ្វតជាន់តវតរិងសវញ


ិ ដូ ឆជាបុ មាន

កមាល ាំងោនដ ខដលបត់ឆូល ឬបត់ឆូលនូ វនដ ខដលោឈឆញ

ដូ ឈចានោះ។

មានលអាននា លាំោប់ឈនាោះ កកឈទ្វរាជ ជា្ាំជាង

ឈទ្វត បានប្ត ់ឈៅមាតលិឈទ្វបុ តរ ជាអនក ឈស្តងាគោះម្កថ្វ

“មានលមាតលិ មាលញ់ អនកឆូ ម្កឈ ៀបឆាំ ងឈ ោះអាជាឈនយយ

ខដលទ្ឹម្ឈោយឈ ោះម្ួ យ ន់ ឈហើយឆូ លឈៅថ្វកនប្ពោះបាទ្

និម្រាជ
ិ ួឆទ្ូលយា៉ាងឈនោះថ្វ បពិប្តម្ហារាជ ងឈ ោះ

អាជាឈនយយ ខដលទ្ឹម្ឈោយឈ ោះអាជាឈនយយម្ួ យ ន់ឈនោះ

កកឈទ្វរាជ ជា្ាំជាងឈទ្វត ប្ទ្ង់បញ្ជូ នម្កឈហើយ ឈដើម្ប ី

ប្ពោះអងគ បពិប្តម្ហារាជ ាំ ឈញើត របបឈី


ូ ម្ប្ពោះអងគកុញ ើង

កាន់ទ្ិពវយានឆុ ោះ”។

មានលអាននា មាតលិឈទ្វបុ តរ ជាអនក ឈស្តងាគោះ ក៏

ទ្ទ្ួលប្ពោះបនាូលនន កកឈទ្វរាជ ជា្ាំជាងឈទ្វតថ្វ “ប្ពោះ


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 103

ក ុណា ឈ ឆករីឆឈប្ម្ើន ឆូ មានដល់ ប្ពោះអងគ” ឈហើយឈ ៀបឆាំ

ងឈ ោះអាជាឈនយយ ខដលទ្ឹម្ឈោយឈ ោះអាជាឈនយយម្ួ យ

ន់ នា ាំឆូលឈៅថ្វកន ប្ពោះបាទ្និម្រាជ
ិ ឈហើយទ្ូលឈ ឆករី

ឈនោះថ្វ “បពិប្តម្ហារាជ ងឈ ោះអាជាឈនយយ ខដលទ្ឹម្

ឈោយឈ ោះអាជាឈនយយម្ួ យ ន់ឈនោះ កកឈទ្វរាជ ជា្ាំជាង

ឈទ្វត ប្ទ្ង់បញ្ជូ នម្កឈហើយ ឈដើម្បប្ពោះអងគ


ី បពិប្តម្ហារាជ

ាំ ឈញើត ឆូ ឈ
ូ ម្ប្ពោះអងគកុញ ើងកាន់ទ្ិពវយានឆុ ោះ បពិប្ត

ម្ហារាជ ម្ួ យឈទ្ៀត ពួ ក តវ ខដលមានកម្មអាប្កក់ ខតង

ទ្ទ្ួលនូ វផ្សល ននកម្មអាប្កក់ ឈោយផ្សលូវណាករី ពួ ក តវ

ខដលមានកម្មល អ ខតងទ្ទ្ួលនូ វផ្សល ននកម្មល អ ឈោយផ្សលូវ

រ ផ្សលូវទ ាំងពី ឈនាោះ ែ្ុន


ណាករី បណា ាំ ឹ ងនា ាំប្ពោះអងឈគ ៅតម្ផ្សលូវ

ណា”។

ប្ពោះបាទ្និម្ិរាជប្ត ់ថ្វ “មាតលិឈទ្វបុ តរ អនកឆូ នា ាំ

ឈយើង ឈៅតម្ផ្សលូវទ ាំងពី ឈនាោះឆុ ោះ”។

មានលអាននា មាតលិឈទ្វបុ តរ ជាអនក ឈស្តងាគោះ បាន

ុ ាំងប្ពោះបាទ្និម្រាជ
ញា ិ ឲ្យឈៅដល់ ឈរាង ុ ្មាម។

មានលអាននា កកឈទ្វរាជ ជា្ាំជាងឈទ្វត បាន


104 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ឈឃើញប្ពោះបាទ្និម្ិរាជ ឈ ឆ
រ ម្កអាំពីឆមាៃយ លុ ោះឈឃើញ

ឈហើយ ឈទ្ើបនិយាយ កយឈនោះ នឹងប្ពោះបាទ្និម្ិរាជថ្វ

“បពិប្តម្ហារាជ ូ ម្ប្ពោះអងគម្កឆុ ោះ បពិប្តម្ហារាជ ប្ពោះ

អងគឈ ឆ
រ ម្កប្បនពឈហើយ បពិប្តម្ហារាជ ពួ កឈទ្វតជាន់

ាំ ន និយាយកនងឈរាង
តវតរិងស បានប្បជុ ោ ុ ្មាមថ្វ ‘ឱហន៎ ពួ ក

ជនឈៅកនុងខដនវឈទ្ហៈ
ិ ឈពញឈៅជាមានោភ ឱហន៎ អតរ-

ភាពជាម្នុ ស ពួ កជនឈៅកនុងខដនវឈទ្ហៈ
ិ ឈពញឈៅបាន

ឈោយលអ ឈប្ ោះថ្វ ប្ពោះបាទ្និម្រាជ


ិ ជា្ម្មរាជ

ប្បកបឈោយ្ម្៌ ជាម្ហារាជ ប្ទ្ង់ឋិតឈៅកនុង្ម្៌ ខតង

ប្បប្ពឹតរ្ម្៌ កនុងពួ កអនកនិរម្ និងអនកជនបទ្ ជាប្ ហមណ្-

ជាតិ និងរហបតជាត
ិ ិ ខតង កាឧឈបា ង កនុងនងៃទ្ី១៤ ទ្ី

១៥ និងទ្ី៨ ននបកស’ ដូ ឈឆនោះ បពិប្តម្ហារាជ ពួ កឈទ្វត

ជាន់តវតរិងស មានឈ ឆករីប្បាថ្វន ឈដើម្បឈឃ


ី ើញប្ពោះអងគ
បពិប្តម្ហារាជ ូ ម្ប្ពោះអងគឈប្តកអ ឆាំឈ ោះពួ កឈទ្វត

ឈោយឈទ្វានុ ភាពឆុ ោះ”។

(កាលបានឈៅកុ ងឈទ្វឈោកល
ន ម្
ម ម្រួ ឈហើយ

ប្ពោះបាទ្និម្រាជប្ត
ិ ់ថ្វ)
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 105

“បពិប្តប្ពោះអងគអក
ន និទ្៌ុកខ លមម្ឈហើយ ូ ម្ប្ពោះ

អងគនា ាំែុ ឈាំ្ ៅ កាន់ប្កុងម្ិងិោ កនុងខដនវឈទ្ហៈឈនាោះវ


ិ ិ ែ្ុាំ

នឹងប្បប្ពឹតរ្ម្៌ កនុងពួ កអនកនិរម្ និងអនកជនបទ្ ជាប្ ហម-

ណ្ជាតិ និងរហបតិជាតិ និង កាឧឈបា ងកនុងនងៃទ្ី១៤ ទ្ី

១៥ និងទ្ី៨ ននបកស”។

មានលអាននា ប្ោឈនាោះឯង កកឈទ្វរាជ ជា្ាំជាង

ឈទ្វត ប្ទ្ង់ប្ត ់ឈៅមាតលិឈទ្វបុ តរ ជាអនក ឈស្តងាគោះម្កថ្វ

“មានលមាតលិឈទ្វបុ តរ មាលញ់ អនកឆូ ម្កឈ ៀបឆាំ ងឈ ោះ

អាជាឈនយយ ខដលទ្ឹម្ឈោយឈ ោះអាជាឈនយយម្ួ យ ន់

ឈហើយនា ាំប្ពោះបាទ្និម្ិរាជឈៅកាន់ប្កុងម្ង
ិ ិោ កនុងខដន

វឈទ្ហៈឈនាោះវ
ិ ញ”។

មានលអាននា មាតលិឈទ្វបុ តរ ជាអនក ឈស្តងាគោះ បាន

ទ្ទ្ួលប្ពោះបនាូល នន កកឈទ្វរាជ ជា្ាំជាងឈទ្វតថ្វ “ប្ពោះ

ក ុណា ឈ ឆករីឆឈប្ម្ើន ឆូ មានដល់ ប្ពោះអងគ” ឈហើយឈ ៀបឆាំ

ងឈ ោះអាជាឈនយយ ខដលទ្ឹម្ឈោយឈ ោះអាជាឈនយយម្ួ យ

ន់ ឈហើយនា ាំប្ពោះបាទ្និម្រាជ
ិ ឈៅកាន់ប្កុងម្ិងិោ កនុង

ខដនវឈទ្ហៈឈនាោះវ
ិ ញ។

106 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

មានលអាននា បានឮថ្វ ម្ហារាជកនុងប្កុងម្ិងិោ

ឈនាោះ ខតងប្បប្ពឹតរ្ម្៌ កនុងពួ កអនកនិរម្ និងអនកជនបទ្ ជា

ប្ ហមណ្ជាតិ និងរហបតិជាតិ ខតង កាឧឈបា ងកនុងនងៃ

ទ្ី១៤ ទ្ី១៥ និងទ្ី៨ ននបកស។

មានលអាននា លុ ោះឈប្ឆើនឆ្ន ាំ ឈប្ឆើន យឆ្ន ាំ និងឈប្ឆើន

ន់ឆ្ន ាំកនង
ល ឈៅឈហើយ ឈទ្ើបប្ពោះបាទ្និម្រាជ
ិ ប្ត ់ ឈៅ

ខាមន់ប្ពោះឈក ម្កថ្វ “មានលខាមន់ប្ពោះឈក ជា មាលញ់ ឈបើ

អនកបានឈឃើញ ក់ ូ វក ឈកតមានឈល
ើ ើកាលននអញ កនុង

កាលណាឈហើយ អនកឆូ ប្បាប់អញ កនុងកាលឈនាោះ”។

មានលអាននា ខាមន់ប្ពោះឈក ទ្ទ្ួលប្ពោះបនាូល

ប្ពោះបាទ្និម្ិរាជថ្វ “ប្ពោះក ុណាប្ពោះអងគ”។

ន ាំ ឈប្ឆន
មានលអាននា លុ ោះឈប្ឆនឆ្
ើ ើ យឆ្ន ាំ និងឈប្ឆើន

ន់ឆ្ន ាំ កនលងឈៅឈហើយ ខាមន់ប្ពោះឈក បានឈឃើញ ក់ ូ វក


ឈកើតមានឈលើប្ពោះ ិ ស ននប្ពោះបាទ្និម្ិរាជ លុ ោះឈឃើញឈហើយ

ឈទ្ើបប្កាបទ្ូលប្ពោះបាទ្និម្រាជ
ិ ដូ ឈឆនោះថ្វ “ឈទ្វទ្ូតប្បាកដ

ឆា ់ ដល់ ប្ពោះអងគឈហើយ ប្ពោះឈក ូ វក ឈកតមានឈល


ើ ើប្ពោះ

ិ សឈហើយ”។
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 107

ប្ពោះបាទ្និម្រាជប្ត
ិ ់ថ្វ “មានលខាមន់ប្ពោះឈក ជា

មាលញ់ ឈបើដូ ឈចានោះ អនកឆូ ដក ក់ ូ វឈនាោះ


ក ឈោយ

ណា
ឌ ឲ្យប្ ួ ល ឈហើយោក់ឈលើប្មាម្នដអញឈម្ល”។

មានលអាននា ខាមន់ប្ពោះឈក បានទ្ទ្ួលប្ពោះបនាូល

ននប្ពោះបាទ្និម្ិរាជថ្វ “ប្ពោះក ុណាប្ពោះអងគ” ឈហើយដក ក់

ូ វឈនាោះ
ក ឈោយ ណា
ឌ ឲ្យប្ ួ ល ួឆោក់ឈលើប្មាម្ប្ពោះ

ហ រ ននប្ពោះបាទ្និម្រាជ។

មានលអាននា លាំោប់ឈនាោះ ប្ពោះបាទ្និម្ិរាជ ប្ទ្ង់ប្ពោះ

រាជទនប្ ុក ួ យ ដល់ ខាមន់ប្ពោះឈក ឈហើយឲ្យឈៅប្ពោះ

រ បងម្ក ប្ទ្ង់មានប្ពោះបនាូល ដូ ឈឆនោះថ្វ


រាជកុ មា ជាបុ តឆ

“មានលកុ មា កូ ន ឈទ្វទ្ូតប្បាកដឆា ់ ដល់ បតឈហ


ិ ើយ ក់

ូ វក ក៏ឈកតមានឈល
ើ ើកាលឈហើយ ម្ួ យឈទ្ៀត កាម្ខដលជា

ប ់ម្នុ ស បិតក៏បានប ឈភារ


ិ ក ់
ប ក ់ ឈហើយ ឥ ូ វឈនោះ

ជា ម្័យរួ ឈដើម្បខី ង
វ កនូ វកាម្ជាទ្ិពវវញ
ិ មានលកុ មា

កូ ន អនកឆូ ម្កប្រប់ប្រងរាជ ម្បតរិឈនោះឆុ ោះ ឆាំខណ្កបត


នឹងឈកា ក់ ពុ កមាត់ ពុ កឆងាក ឈ ៀល កដណ្រប់ ាំ ត់


កាសាយៈ ឈឆញចាកផ្សាោះ ឆូ លឈៅកាន់ផ្សួ ន មានលកុ មា កូ ន


108 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ឈបើកូ នឯង បានឈឃើញ ក់ ូ វក ឈកើតមានឈលើកាល កនុង


កាលណាឈហើយ កូ នរបបឲ្យប្
ី ុក ួ យ ដល់ ខាមន់ប្ពោះឈក

ឈហើយប្បឈៅនូ វប្ពោះរាជកុ មា ខដលជាបុ តឆ


រ បង កនុងរាជ-

ម្បតរិ ឈោយប្បនព ឈហើយឈកា ក់ ពុ កមាត់ ពុ កឆងាក

ឈ ៀល កដណ្រប់ ាំ ត់កាសាយៈ ឈឆញចាកផ្សាោះ ឆូ លឈៅកាន់


ផ្សនួ កនុងកាលឈនាោះឆុ ោះ ឈប្ ោះថ្វ កលាណ្វតរឈនោះ បត


បានត ាំងទ្ុកឈប្ ឆឈហើយ កូ នរបបប្បប្ព


ី ឹ តរតម្ឆុ ោះ កូ នកុ ឈាំ ្វើ

ជាបុ ឈថ្វកងយ ជាងបតឈ


ិ ើយ មានលកុ មា កូ ន កាលឈបើ

រូ ននបុ ណាឈៅមានឈហើយ កលាណ្វតរ មាន ភាព

យា៉ាងឈនោះ នឹងោឆ់ ូ នយឈៅបាន បណា


រ បុ ទ ាំងឈនាោះ រូ

ននបុ ឈនាោះឯង ឈៅថ្វ បុ ឈថ្វកងយ។ មានលកុ មា កូ ន

ឈប្ ោះឈហតុ ឈនាោះ បានជាបតន


ិ ិ យាយនឹងកូ នឯងយា៉ាងឈនោះ

ថ្វ កលាណ្វតរឈនោះ បិតបានត ាំងទ្ុកឈប្ ឆឈហើយ កូ ន

របបប្បប្ព
ី ឹ តរតម្ឆុ ោះ កូ នកុ ឈាំ ្វើជាបុ ឈថ្វកងយ ជាងបិត

ឈ ើយ”។

មានលអាននា ប្ោឈនាោះ ប្ពោះបាទ្និម្ិរាជ ប្ទ្ង់ប្ពោះរាជ

ទនប្ ុក ួ យ ដល់ ខាមន់ប្ពោះឈក ឈប្ ឆឈហើយ ប្បឈៅប្ពោះ


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 109

រាជកុ មា ជាបុ តឆ
រ បង កនុងរាជ ម្បតរិឲ្យប្ ួ លឈហើយឈកា

ក់ ពុ កមាត់ ពុ កឆងាក ឈ ៀល កដណ្រប់ ាំ ត់កាសាយៈ


ឈឆញចាកផ្សាោះ ឆូ លម្កកាន់ផ្សួ ន ័
កនុងម្ឃឈទ្វម្ពវនឈនោះឯង។

ប្ពោះបាទ្និម្ិរាជឈនាោះ មានឆិតរប្បកបឈោយឈម្តរ ផ្សាយឈៅ

កាន់ទ្ិ ទ្ី១ ឈប្ម្ឆ ប្មានរឈៅ ឈោយឥ យាបងទ


ិ ាំង៤

ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី២ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី៣ ផ្សាយឈៅ

កាន់ទ្ិ ទ្ី៤ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ខាងឈលើ ទ្ិ ខាងឈប្កាម្

និងទ្ិ ទ្ទ្ឹង មានឆតរ


ិ ប្បកបឈោយឈម្តរ ជាឆិតរទ្ូោយ

ដល់ នូវភាពជា្ាំ ប្បមាណ្ម្ិនបាន ម្ិនមានឈពៀ ម្ិនមាន

ពាបាទ្ ផ្សាយឈៅកាន់ តវឈោកទ ាំងពួង ឈោយអាកា

ទ ាំងពួង កនុងទ្ីទ ាំងពួង ឈប្ម្ឆ ប្មានរឈៅ ឈោយ

ឥ យាបងទ
ិ ាំង៤។

-មានឆិតរប្បកបឈោយក ុណា...

-មានឆិតរប្បកបឈោយម្ុ ទ្ិត...

-មានឆតរ
ិ ប្បកបឈោយឧឈបកាខ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី

១ ឈប្ម្ឆ ប្មានរឈៅ ឈោយឥ យាបងទ


ិ ាំង៤ ផ្សាយឈៅ

កាន់ទ្ិ ទ្ី២ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី៣ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ទ្ី


110 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

៤ ផ្សាយឈៅកាន់ទ្ិ ខាងឈលើ ទ្ិ ខាងឈប្កាម្ និងទ្ិ

ទ្ទ្ឹង មានឆតរ
ិ ប្បកបឈោយឧឈបកាខ ជាឆតរ
ិ ទ្ូោយ ដល់ នូវ

ភាពជា្ាំ ប្បមាណ្ម្នបាន
ិ ម្នមានឈពៀ
ិ ម្នមានពាបាទ្

ផ្សាយឈៅកាន់ តវឈោកទ ាំងពួង ឈោយអាកា ទ ាំងពួង

កនុងទ្ីទ ាំងពួង ឈប្ម្ឆ ប្មានរឈៅ ឈោយឥ យាបងទ


ិ ាំង

៤។

មានលអាននា ប្ពោះបាទ្និម្ិរាជ ឈៅឈលងខលបងឈកមង

កាំណ្ត់ប្បា ាំបីហមឺនបួ ន ន់ឆ្ន ាំ, ឈសាយរាជយជាឧបរាជ

កាំណ្ត់ប្បា ាំបីហមឺនបួ ន ន់ឆ្ន ាំ, ឈសាយរាជយជាឈ ឆ


រ ្ាំ

កាំណ្ត់ប្បា ាំបីហមឺនបួ ន ន់ឆ្ន ាំ, ឈឆញចាកផ្សាោះ ឆូ លម្កកាន់

ផ្សនួ ប្បប្ពឹតរប្ពហមឆ យ្ម្៌


ិ ័
កនុងម្ឃឈទ្វម្ពវនឈនោះឯង

កាំណ្ត់ប្បា ាំបីហមឺនបួ ន ន់ឆ្ន ាំ។ ប្ពោះបាទ្និម្រាជឈនាោះ


ឆឈប្ម្ើនប្ពហមវហា
ិ ទ ាំង៤ លុ ោះមានរាងកាយខបកធាលយឈៅ

ាំ ី ម្ ណ្ៈ ក៏បានឈៅឈកើតកនុងប្ពហមឈោក។
ខាងម្ុ ែបនាាប់អព

មានលអាននា ក៏ឯប្ពោះបាទ្និម្រាជ
ិ ប្ពោះអងគមានប្ពោះ

រាជបុ តម្
រ ួ យអងគ ប្ពោះនាម្ថ្វកឡា ជនកៈ។ ប្ពោះរាជបុ តរ

ឈនាោះ ម្នឈឆញចាកផ្សា
ិ ោះ ឆូ លកាន់ផ្សួ ន ឈ ើយ។ ប្ពោះរាជបុ តរ
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 111

ឈនាោះ ក៏ផ្ទរឆ់នូវកលាណ្វតរឈនាោះឈហើយ។ បណា


រ កសប្តិយ៍

ទ ាំងឈនាោះ ប្ពោះរាជបុ តឈរ នាោះ ជាបុ ឈថ្វកងយជាងឈរ។

មានលអាននា ប្បខហលជាអនកមានឈ ឆករប្ត


ី ោះ ិ ោះិ

យា៉ាងឈនោះថ្វ ប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជណា ខដលបានត ាំងទ្ុក

នូ វកលាណ្វតរឈនាោះ ប្ពោះបាទ្ម្ឃឈទ្វរាជឈនាោះឯង រឺ

បុ រល
គ ដនទ្ កនុង ម្័យឈនាោះឈទ្ដឹង។

មានលអាននា ឈ ឿងនុ ៎ោះ អនកកុ រ


ាំ បបយល់
ី យា៉ាងឈនោះ

ឈ ើយ ។ តថ្វរតឯង ជាម្ឃឈទ្វរាជ កនុង ម្័យឈនាោះ។

ាំ ន
តថ្វរតបានត ាំងទ្ុកនូ វកលាណ្វតរឈនាោះឈហើយ ប្បជុ ជ

ជាខាងឈប្កាយ បានប្បប្ពឹតរតម្កលាណ្វតរឈនាោះ ខដល

តថ្វរត បានត ាំងទ្ុកឈប្ ឆឈហើយ។

មានលអាននា ខតថ្វកលាណ្វតរឈនាោះ ម្នប្បប្ព


ិ ឹ តរឈៅ

ឈដើម្បឈី ឆករីឈនឿយណាយ ម្ិនប្បប្ពឹតរឈៅ ឈដើម្បប្បា


ី ចាក

រារៈ ម្ិនប្បប្ពឹតរឈៅ ឈដើម្ប ី ាំលត់ទ្ុកខ ម្ិនប្បប្ពឹតរឈៅ ឈដើម្ប ី

ៃ ់ មាៃប់ ម្ិនប្បប្ពឹតរឈៅ ឈដើម្បដ


ប ី ឹងឆា ់ ម្នប្បប្ព
ិ ឹ តរឈៅ

ឈដម្
ើ បប្ត
ី ់ ដង
ឹ ម្នប្បប្ព
ិ ឹ តរឈៅ ឈដម្
ើ បប្ពោះន
ី ិ វ នឈ ើយ បាន

ប្តម្ខតឈក
ឹ តកន
ើ ុ ងប្ពហមឈោក ប៉ាុឈណាណោះឯង។
112 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

មានលអាននា ឆាំខណ្កខាងកលាណ្វតរឈនោះ ខដល

តថ្វរតត ាំងទ្ុកឈហើយ កនុងកាលឥ ូ វឈនោះ ខតងប្បប្ពឹតរឈៅ

ឈដម្
ើ បឈី ឆករីឈនឿយណាយ ឈោយពិត ឈដម្
ើ បប្បា
ី ចាករារៈ

ឈដើម្ប ី ាំលត់ទ្ុកខ ឈដើម្ប ី ប


ៃ ់ មាៃប់ ឈដើម្បដ
ី ឹងឆា ់ ឈដើម្ប ី

ប្ត ់ដឹង ឈដើម្បប្ពោះន


ី ិ វ ន។

មានលអាននា កលាណ្វតរ ខដលតថ្វរត ត ាំងទ្ុក

ឈហើយ កនុងកាលឥ ូ វឈនោះ ខតងប្បប្ពឹតរឈៅ ឈដម្


ើ បឈី ឆករី

ឈនឿយណាយ ឈោយពិត ឈដម្


ើ បប្បា
ី ើ ប ី ាំលត់
ចាករារៈ ឈដម្

ៃ ់ មាៃប់ ឈដើម្បដ
ទ្ុកខ ឈដើម្ប ី ប ី ឹងឆា ់ ឈដើម្បប្ត
ី ់ដឹង ឈដើម្ប ី

ប្ពោះនិ វ ន ឈតដូ
ើ ឆឈម្រឆ?

គ ដ៏ប្បឈ
-ម្រប្គ បកបឈោយអង៨ ើ ឈនោះឯង រឺ

១-សមាមេដ
ិ ឋិ ឈ ឆករីឈឃើញប្បនព

២-សមាមសង ករបោ ឈ ឆករីប្តិោះ ោះប្បនព


៣-សមាមវាចា វាចាប្បនព

៤-សមាមកម្មរនាត កា ងា ប្បនព

៥-សមាមអាឈីរវា កា ឆញ្ា
ិ ឹ ម្ជវី តប្បនព

៦-សមាមវាោរមា ឈ ឆករពាយាម្ប្បនព

ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 113

៧-សមាមសតិ ឈ ឆករី លឹកប្បនព

៨-សមាមសមាធិ កា ត ាំងឆតរ
ិ ប្បនព

មានលអាននា កលាណ្វតរឈនោះឯង ខដលតថ្វរត

ត ាំងទ្ុកឈហើយ កនុងកាលឥ ូ វឈនោះ ខតងប្បប្ពឹតរឈៅ ឈដើម្ប ី

ឈ ឆករីឈនឿយណាយ ឈោយពិត ឈដើម្បប្បា


ី ចាករារៈ

ឈដើម្ប ី ាំលត់ទ្ុកខ ឈដើម្ប ី ប


ៃ ់ មាៃប់ ឈដើម្បដ
ី ឹងឆា ់ ឈដើម្ប ី

ប្ត ់ ដង
ឹ ឈដម្
ើ បប្ពោះន
ី ិ វ ន។

មានលអាននា តថ្វរតឈ លនូ វកលាណ្វតរឈនាោះ

ន ទ ាំងឡាយថ្វ “កលាណ្វតរឈនោះ តថ្វរត បានត ាំង


ដល់ អក

ទ្ុកឈហើយ អនកទ ាំងឡាយ របបប្បប្ព


ី ឹ តរតម្ឆុ ោះ អនក

ទ ាំងឡាយ កុ ជា
ាំ បុ ឈថ្វកងយ ជាងតថ្វរតឈ ើយ មានល

អាននា កាលឈបរូ
ើ ននបុ ណាមានឈៅ កលាណ្វតរមាន

ភាពយា៉ាងឈនោះ នឹងោឆ់ ូ នយឈៅ បណា


រ បុ ទ ាំងឈនាោះ

រូ ននបុ ឈនាោះឯង ឈៅថ្វ បុ ឈថ្វកងយ”។

មានលអាននា តថ្វរត ឈ លនូ វកលាណ្វតរឈនាោះ

ន ទ ាំងឡាយយា៉ាងឈនោះថ្វ “កលាណ្វតរឈនោះ តថ្វរត


ដល់ អក

បានត ាំងទ្ុកឈហើយ អនកទ ាំងឡាយ របបប្បប្ព


ី ឹ តរតម្ឆុ ោះ អនក
114 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ទ ាំងឡាយ កុ ជា
ាំ បុ ឈថ្វកងយ ជាងតថ្វរតឈ ើយ”។

លុ ោះប្ពោះមានប្ពោះភារ បានប្ត ់ ូ ប្តឈនោះឆប់

ឈហើយ ប្ពោះអាននាដ៏មានអាយុ ជាអនកមានឈ ឆករីឈប្តកអ

ក៏បានឈប្តកអ ឆាំឈ ោះភា ិត ប ់ប្ពោះមានប្ពោះភារ។

ឆប់ ម្ឃឈទ្វ ូ ប្ត ៕

(បដកឈលែ
ិ ២៤ ទ្ាំព័ ៣១១)
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 115

៤.២.ពនមិោជជាត្ក

(បិដករលខ៦២ េំរ័ ៦៨)

(អភិ ម្ុ ទ្
ព ោធ ថ្វ) កនុងកាលខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ជា

បណ្ិឌ ត អនកប្តូវកា ឈោយកុ ល ជាប្ពោះរាជាអនកទ្ូនាមននូ វ

ប្តូវ ប្ទ្ង់ខតងឲ្យទនដល់ ជនអនកឈៅកនុងខដនវឈទ្ហៈ


ទ ាំងឡាយប្រប់ោន។

ប្ោឈនាោះ (ម្នុ សនិងឈទ្វតទ ាំងឡាយខតង ឈ ើ

ថ្វ) ឱអសាា យណា ់ អនកប្បាជ្ទ ាំងឡាយ មានប្បាជា្ជា

ឈប្រឿងពិចា ណា ឈកើតឈ ើងកនុងឈោកឈហើយ។ កាលប្ពោះ

អងគឈនាោះ ប្ទ្ង់ឲ្យទនឈនាោះ ឈ ឆករប្ត


ី ិោះឈកើតឈ ើងថ្វ “ទនករី

ប្ពហមឆ យៈករ
ិ ី កុ លណាហន៎ មានផ្សលឈប្ឆនជាង”។

ឈទ្វរាជឈ្មោះម្ឃវៈ ជាឈទ្វកុ ញ្ជ ជា ហ ស-

ឈនប្ត បានប្ជាបប្ពោះតប្ម្ោះ
ិ ប ់ប្ពោះរាជាឈនាោះ ឈហើយម្ក

ប្បាកដ ឈហើយម្កប្បាកដ (កនុងទ្ីឆាំឈ ោះប្ពោះភស្តករប្ពោះរាជា)

កមាាត់បង់នូ វងងឹតឈោយវណ្ណៈ។

ប្ពោះបាទ្ឈនម្ិរាជជា្ាំ ជាងម្នុ ស ប្ទ្ង់ប្ពឺប្ពោះ

ឈោមា បាន ួ ឈទ្វរាជឈ្មោះវា វៈថ្វ “អនកជាឈទ្វត


116 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ឬរនធពវ ឬក៏ កកបុ នា


ិ ទ្ៈ ីប្បាកដដូ
ម ាំ ុ ាំខដលឈឃើញ
ឈចានោះ ែ្ុព

ទ ាំងម្នធា
ិ ល ប់ឮឈ ើ អនកឆូ ប្បាប់ែុ ាំ្ ឈ្វើ
ើយ បពិប្តអនកដ៏ឆឈប្ម្ន

ឈម្រឆឈយងសា
ើ គ ល់ អក
ន បាន?”

ឈទ្វរាជ ឈ្មោះវា វៈប្ជាបថ្វ “ប្ពោះបាទ្ឈនម្ិប្ពឺប្ពោះ

ាំ ប្ពោះឥស្តនា ជា្ាំជាងឈទ្វត
ឈោមាឈហើយ” ឈទ្ើបឈឆលើយថ្វ “ែ្ុជា

ម្កកាន់ ាំ
ណា ក់ប្ពោះអងគជា្ាំជាងម្នុ ស ប្ទ្ង់កុ ប្ាំ ពឺប្ពោះ

ឈោមាឈ ើយ ប្ពោះអងគមានឈ ឆករប្បាថ្វ


ី ន ឈដម្
ើ ប ី ួ នូ វប្បសាន

ណា ូ ម្ប្ទ្ង់ ួ ឆុ ោះ”។

ឆាំខណ្កឈនម្ិរាជអងគឈនាោះ លុ ោះប្ពោះឥស្តនាា្ិរាជឈ្វើ

ឱកា ឈហើយ ក៏ប្ទ្ង់ប្ត ់ ួ នូ វឈទ្វរាជឈ្មោះវា វៈថ្វ

“បពិប្តឈទ្វរាជជាឥ ស ៈជាង ពវ តវទ ាំងឡាយ ែ្ុាំ ូ ម្

ួ ប្ពោះអងគថ្វ ទនករី ប្ពហមឆ យៈករ


ិ ី កុ លណាមានផ្សល

ឈប្ឆើនជាង”។

ប្ពោះវា វៈឈនាោះខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ជាន ឈទ្ព ួ

ឈហើយ ក៏ឈឆលើយតបប្ពោះបាទ្ឈនម្វិ ញ
ិ ប្ពោះវា វៈឈនាោះ ប្បាប់

នូ វផ្សលននប្ពហមឆ យៈ
ិ បានទ្ូលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ខដលម្ន

ប្ជាបថ្វ បុ រល
គ ឈកើតកនុងប្តកូ លកសប្តឈោយប្ពហមឆ យៈ

ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 117

ឈថ្វកទប, ដល់ នូវភាពជាឈទ្វតឈោយប្ពហមឆ យៈជា


កណា
រ ល, ប ិ ុ ទ្សា ង់ែព
ធ អ តឈោយប្ពហមឆ យៈែព
ិ ់។

ពួ កអនកបួ ប្បប្ពឹតរតបៈទ ាំងឡាយ ឈៅឈកតកន


ើ ុ ងពួ ក

ប្ពហមណា ពួ កប្ពហមទ ាំងនុ៎ោះ បុ រល


គ អនកប្បកបកនុងកា ូ ម្

ណាម្ួ យម្ិនងាយបានឈសាោះឈទ្។

ប្ពោះបាទ្ទ្ុទ្ីបៈ ១ ប្ពោះបាទ្សារ ៈ ១ ប្ពោះបាទ្

ឈ លៈ ១ ប្ពោះបាទ្ម្ុ ឆលិនា ១ ប្ពោះបាទ្ភរី ៈ១

ប្ពោះបាទ្ឧ ិនន ៈ ១ ប្ពោះបាទ្អតថកៈ១ ប្ពោះបាទ្អ សកៈ ១

ប្ពោះបាទ្បងុ ទ្ន
ធ ៈ ១។

ប្ពោះរាជាទ ាំងឡាយអងឈគ នោះករី ប្ពោះរាជាទ ាំងឡាយ

ដនទ្ ពួ កកសប្ត ពួ កប្ ហមណ្៍ជាឈប្ឆនករ


ើ ី ខដលបូ ជានូ វ

ឈប្រឿងយ័ ញ្ាយា៉ាងឈប្ឆន
ើ ម្នប្បប្ព
ិ ឹ តរកនលងនូ វឈបតភាព

(កាមាវឆ ភូ ម្ិ) ឈ ើយ។

ជនទ ាំងឡាយណា ម្ិនមានរូ ជាបុ រល


គ មានក់ឯង

ខម្ងម្ិនឈប្តកអ (ឈប្តកអ ខតងកនុងកា ឈៅប្ប ូ កប្ឆ ាំ

ឈោយពួ ក) ជនទ ាំងឡាយណា ម្នមានប


ិ ត
ី ិ ខដលឈកើតអាំពី

វឈវកឈទ្
ិ ជនទ ាំងឡាយឈនាោះ ទ្ុកជាមានឈភារៈ ឈ ើឈោយ

118 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ប្ពោះឥស្តនាក៏ឈោយឆុ ោះ ជនទ ាំងឡាយឈនាោះ ក៏ឈ្មោះថ្វជាបុ រគ

លកម្សត់មានឈ ឆករី ុ ែឈប្ ោះកិ យាអាប្


ិ ័យនូ វបុ រល

ដនទ្ឈោយពិត។

ឥ ី ៧ អងគឈនោះ រឺឥ ីឈ្មោះយាម្ហនុ ១ ឈសាម្-

យារៈ ១ ម្ឈនាជវៈ ១ ម្ុ ទ្ៈា ១ មាឃៈ ១ ភ តៈ ១ ឥ ី

ឈ្មោះកាលបុ កខតៈ
ិ ១ និងឥ ីទ ាំងឡាយ ៤ អងគ រឺ ឥ ី

ឈ្មោះអងគិ ៈ១ក សបៈ ១ កី វឆេៈ ១ អកនរិ ១ ជា

អនាោ បុ រល
គ មានតប្ម្៌ បានកនលង (កាមាវឆ ភូ ម្)ិ

ឈោយពិត។

ឈៅប្បឈទ្ ហិម្វនរខាងឈជើង មាន ឹងឈ្


ា ម ោះ ីទ

មានជឈប្ៅដ៏ឈប្ៅ អនកផ្សងឆលងបានឈោយកប្ម្ (ទ ាំងពី ខាង

ឈឆន ឹងឈនាោះ)
ា ាំ
មានភនមា ពណ្៌ដូ ឆឈភលងឈែៀវ
ើ ុងឈ ឿង ពវ

ៗ កាល។

(ឈទ្ៀបឈឆន នន ឹងឈនាោះ)
ា ឹងមានឈដើម្ប្កឹសាន លូ ត

ោ ាំ
់ទ្ងគទ្ឈងា
គ ល មានទ ាំង ុកជា
ខ តឈផ្សសងៗ មានរុ ម្ល
ព ូត

ោ ់ (អាំពីឈជង
ើ បព៌ត) កនុងកាលម្ុ ន មានពួ កឥ ីចា ់ៗ

ម្ួ យម្ុ ឺនអងគ ឈៅកនុងទ្ីឈនាោះឯង។


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 119

ាំ បុ រល
ែ្ុជា គ ប្បឈ ើ ឈោយកា ឲ្យនិងកា ប្បប្ពឹតរវតរ

ឈោយកា ប្ងួម្និងកា ទ្ូនាមន (នូ វឥស្តនាិយ) ឈហើយប្បប្ពឹតរ

(មានក់ឯង) លោះបង់ (ពួ ក) ជាអនកមានឆតរ


ិ ត ាំងមា ាំ ៗ ែ្ុម្
ាំ ន
ិ ោះិ

រន់នូវជនអនកមានជាតិទប និងមានជាតិែព ់ នម្សាក

ឆាំឈ ោះជន អនកមានឆិតរប្តង់ ម្ិនមានកាំណ្ត់កាលឈវោ

ឈ ើយ ឈប្ ោះថ្វ តវទ ាំងឡាយមានកម្ជា


ម ឈៅពងស។

វណ្ណៈទ ាំងអ ់ អនកម្នត


ិ ាំងនូវកនុង្ម្៌ ខម្ងធាលក់

ឆុ ោះកនុងន ក ជាខាងឈប្កាម្វណ្ណៈទ ាំងអ ់ បានប្បប្ពឹតរ្ម្៌ដ៏

ឧតរម្ឈហើយ ខម្ងប ិ ុ ទ្។


ម្ឃវឈទ្វរាជ ុ ជម្បតិ ប្ទ្ង់ឈ ល កយឈនោះ ប្ទ្ង់

ឈប្បៀនប្បឈៅប្ពោះបាទ្ឈនម្ជា្ាំ
ិ កុ ងខដនវ
ន ឈទ្ហៈ
ិ ួឆឈហើយ

ប្ទ្ង់ឈឆៀ ឈឆញ ឈៅកាន់ពួកឈទ្វតកនុងសាថន ួ រ៌ ។

(ប្ពោះឥស្តន.ា ..) មានលអនកទ ាំងឡាយដ៏ឆឈប្ម្ើន អនក

ាំ ន ឈហើយកនងទ្ី
ទ ាំងឡាយទ ាំងប៉ាុនាមនខដលបានម្កប្បជុ ោ ុ
ឈនោះ ឆូ ចា ាំសារប់នូវរុ ណ្ែព ់ និងទបមានប្បមាណ្ឈប្ឆន

ឈនោះ ប ់ម្នុ សទ ាំងឡាយ អនកប្បកបឈោយ្ម្៌ ៗ ដូ ឆជា

ប្ពោះបាទ្ឈនម្អងគ
ិ ឈនោះ ប ់ម្នុ សទ ាំងឡាយ ជាបណ្ិឌ ត
120 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

អនកប្តូវកា ឈោយកុ ល ជាប្ពោះរាជា ទ្ូនាមននូ វ ប្តូវ បាន

ឲ្យទនដល់ អក
ន ខដនវឈទ្ហៈទ
ិ ាំងឡាយប្រប់ៗ ោន។

កាលខដលប្ពោះរាជាអងគឈនាោះ កាំពុងឲ្យនូ វទនឈនាោះ

ឈ ឆករីប្តិោះ ោះឈក
ិ ើតឈ ើងថ្វ ទនករី ប្ពហមឆ យៈករ
ិ ី កុ ល

ណា មានផ្សលឈប្ឆើនជាង។

(ម្ហាជន...) ឱហន៎ ឈ ឆករីប្ពឺឈរាម្ ម្នធា


ិ ល ប់ឈកើតមាន

ក៏ឈកតឈ
ើ ើយឈហើយ កនុងឈោក ងទ្ិពវឈកតប្បាកដឈហ
ើ ើយ

ដល់ ប្ពោះបាទ្វឈទ្ហៈ
ិ មានយ ។

(អភិ ម្ុ ទ្
ព ោធ ថ្វ) មាតលិឈទ្វបុ ប្ត អនកមានឫទ្ធិឈប្ឆើន

ជាឈទ្វសា ងី បានអឈញ្ជើ ញប្ពោះបាទ្វឈទ្ហៈ


ិ អនកប្រប់ប្រង

ប្កុងម្ង
ិ ិោថ្វ បពិប្តប្ពោះរាជាដ៏ប្បឈ ើ ជាមាា ់ននទ្ិ

ូ ម្ប្ពោះអងគយាងម្ក ប្ទ្ង់ឈ ឆ
រ ឈ ើងកាន់ ងឈនោះ ដបត

ា ង់
ឈទ្វតទ ាំងឡាយឈៅសាថនតវតរិងស ប្ពម្ទ ាំងប្ពោះឥស្តនឆ

ឈឃើញប្ពោះអងគ ឈប្ ោះឈទ្វតទ ាំងឡាយឈនាោះ ខតង លឹក

ាំ ង្ម្ម
(ប្ពោះអងគ) កាំពុងឈៅប្បជុ ក ភា ឈ្មោះ ុ ្មាម។
ុន
លាំោប់ឈនាោះ ប្ពោះបាទ្វឈទ្ហៈ
ិ អនកប្រប់ប្រងប្កុង

ម្ង
ិ ោ
ិ ប្ទ្ង់ម្នមា
ី ន ឈប្កាកចាកអា នៈ ខប ប្ពោះភស្តករកាន់ ង។
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 121

មាតលិឈទ្វបុ ប្ត ទ្ូល ួ ប្ពោះបាទ្ឈនម្ិរាជនុ ៎ោះ ខដល

ឈ ឆ
រ ឈ ើងកាន់ ងទ្ិពវឈហើយ ដូ ឈឆនោះថ្វ បពិប្តប្ពោះរាជាដ៏

ប្បឈ ់ននទ្ិ ាំ ាំ ាំប្ពោះអងគ ឈៅតម្ផ្សលូវ


ើ ជាមាា ទ្ូលបងគជាែ្
ុ នា
ណា តម្ផ្សលូវខដល តវមានបាបកម្ម ឬតម្ផ្សលូវខដល តវ

មានបុ ញ្ាកម្ម។

ិ មានលមាតលិឈទ្វសា ងី អនកឆូ នា ាំ
(ប្ពោះបាទ្ឈនម្...)

ែ្ុឈាំ ៅតម្ផ្សលូវទ ាំងពី រផ្សល


ឺ ូ វខដល តវមានបាបកម្មផ្សង ផ្សលូវ

ខដល តវមានបុ ញ្ក


ា ម្មផ្សង។

(មាតលិ...) បពិប្តប្ពោះរាជាដ៏ប្បឈ ើ ជាមាា ់ នន

ទ្ិ ាំ
ទ្ូលបងគជាែ្ ាំ ាំប្ពោះអងឈគ ៅតម្ផ្សលូវណាម្ុ ន តម្ផ្សលូវ
ុ នា
ខដល តវមានបាបកម្មម្ុនឬ ឬតម្ផ្សលូវខដល តវមានបុ ញ្ា-

កម្មម្ុន។

ាំ ង់ឈឃើញន កជាទ្ីនន
(ប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ...) ែ្ុឆ តវអក

ាំ ង់ឈឃើញសាថននន
មានបាបកម្មទ ាំងឡាយ ែ្ុឆ តវអក
ន មាន

កម្មោម្ក និងរតិនន តវប្ទ្ុ រ ីលទ ាំងឡាយម្ុន។

(អភិ ម្ុ ទ្
ព ោធ ថ្វ) មាតលិឈទ្វសា ងី បងាាញប្ពោះ

រាជានូ វ ឹងឈ្
ា ម ោះឈវត ណ្ីខដល តវឆង
ល បានឈោយកប្ម្
122 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ប្បកបប្ពម្ឈោយទ្ឹកផ្សា នប្ប កាំពុងពុ ោះ ឈៅរដូ ឆអណា


រ តឈភលើង។

១-ប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ប្ទ្ង់ឈឃើញ តក ាំ ុ ងធាលក់ឈៅកុ ង


វ ព ន

ឹងឈវត
ា ណ្ី ជាទ្ីឆង
ល ឈ ើង បានឈោយកប្ម្នប្កខលង

ឈហើយប្ត ់ ួ មាតលិឈទ្វសា ងីថ្វ

មានលឈទ្វបុ ប្ត អនកបឈប្ម្ើ ភ័យមានដល់ ែុ ាំ្ ឈប្ ោះ

ឈឃើញ ( ាំ ុ ងធាលក់ឈៅកនុង
តវកព ឹងឈវត
ា ណ្ី) មានលមាតលិ

ឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក តវទ ាំងឡាយឈនោះធាលក់ឈៅកាន់ ឹង


ឈវត ណ្ី ឈតើពួ ក តវឈនោះ បានឈ្វើបាបកម្មអី?


-មាតលិឈទ្វសា ងីខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយក៏

ពាក ផ្សលននបាបកម្ទ ាំ
ម ងឡាយ ខដលែួ នដ
ល ឹងឈហើយទ្ូល

ប្ពោះរាជាឈនាោះ ខដលប្ទ្ង់ម្ិនប្ជាបថ្វ

ពួ ក តវណាមានកមាល ាំង មាន្ម្៌ដ៏ោម្ក ឈបៀត

ឈបៀនប្បឈទ្ឆផ្ទរសានូ វពួ ក តវខដលមានកមាល ាំងឈែាយ កនុង

ជីវឈោក ពួ ក តវមានកម្មោម្ក ខម្ង ងបាប ពួ ក តវ

ទ ាំងឈនាោះឯង ខតងធាលក់ឈៅកាន់ ឹងឈវត


ា ណ្ី។

២-(ប្ពោះបាទ្ឈនម្...)
ិ ពួ កខឆកនប្ព ម្បុ ប្កហម្ និង

ព ល ពួ កតមតពួ កខកអក ជា តវរួ ខាលឆ ខតងទ្ាំ ុី


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 123

( តវន កខដលវាប្បទ្ោះឈឃើញ) មានលឈទ្វបុ ប្ត អនកបឈប្ម្ើ

ភ័យមានដល់ ែុ ឈាំ្ ប្ ោះឈឃើញ មានលមាតលិឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ

អនក ហវូងខកអកខតងជខញ្ជ ង ុ ីនូ វ តវទ ាំងឡាយឈនោះ ឈតើ តវ

ទ ាំងឡាយឈនោះ បានឈ្វើបាបដូ ឆឈម្រឆ?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូវផ្សលននកម្ខម ដលែួ នដ


ល ឹង ទ្ូលប្ពោះរាជាខដលម្ន

ប្ទ្ង់ប្ជាបថ្វ

តវទ ាំងឡាយណានីម្ួ យ មានឈ ឆករកាំ


ី ណាញ់

ិតសា
វ វ ញ មាន្ម្៌ោម្កឈពក អនកឈជ ប្បឈទ្ឆឈបៀតឈបៀន

ប្បទ្ូ រ ម្ណ្ប្ ហមណ្៍ ន មានអាំឈពើោម្កទ ាំង


តវអក

ឈនាោះ ខម្ង ងបាប ឈទ្ើបហវូងខកអក ជខញ្ជ ង ុី តវទ ាំង

ឡាយឈនាោះ។

៣-(ប្ពោះរាជា...) តវន កទ ាំងឡាយ មាន ី ៈឈឆោះ

ឈនាធ ឈៅធ ឈដើ ឈលើខផ្សនដីខដក ខងម្ទ ាំងនាយនិ យបាល

ាំ ងខដកទ ាំងឡាយ ខដលឈភលើងឈឆោះ មានលឈទ្ព


ាំ ងឈោយដប

បឈប្ម្ើ ភ័យមានដល់ ែុ ាំ្ ឈប្ ោះឈឃើញ មានលមាតលិ ឈទ្វសា ងី

ាំ ង
ែ្ុាំ ួ អនក ពួ កជនខដលនាយនិ យបាលវាយឈោយដប
124 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ដួ លឈដកឈនោះ ឈតើពួ ក តវទ ាំងឈនោះបានឈ្ើបានដូ


វ ឆឈម្រឆ?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយក៏

ពាក នូវផ្សលននបាបកម្ម ខដលែួ នដ


ល ឹង ទ្ូលប្ពោះរាជាខដល

ម្ិនប្ទ្ង់ប្ជាបថ្វ

ជនទ ាំងឡាយមានបាប្ម្៌ ឈពញបនាុក ឈបៀតឈបៀន

ប្បឈទ្ឆផ្ទរសា នូ វបុ ស្ត ីខដលឥតបាប្ម្៌


រ កនុងជីវឈោក

ឈ្មោះជា អនកមានបាប្ម្៌ឈពញបនាុក ជនអនកមានកម្ម

ោម្កទ ាំងឈនាោះ ខម្ង ងបាប ជនទ ាំងឡាយឈនាោះឯង

ាំ ង ដួ ល
ឈហើយ ខដលនាយនិ យបាល ឈបៀតឈបៀនឈោយដប

ឈដកឈៅ។

៤-(ប្ពោះរាជា...) ពួ ក តវន កដនទ្មានែលួនឈឆោះជុ វាំ ញ


កាំពុងទ្ួញយាំ (ធាលក់ឈៅ)កាន់ ឈតរ ឈងើកឈភលងឈហ


ើ ើ យងៃូ

មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ភ័យមានដល់ ែុ ាំ្ ឈប្ ោះឈឃើញ មានលមាតលិ

ឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក តវទ ាំងឡាយខដលធាលក់ឈៅកាន់

ឈតរ ឈងើកឈភលង
ើ ឈហើយងៃូ ឈតើ តវទ ាំងឡាយឈនាោះ បានឈ្វើ

បាបដូ ឆឈម្រឆ?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 125

ពាក នូវផ្សលននបាបកម្ខម ដលែួ នដ


ល ឹងឈហើយ ទ្ូលប្ពោះរាជា

ខដលម្នប្ទ្ង
ិ ់ប្ជាបថ្វ

ជនទ ាំងឡាយណានីម្ួ យ ឈ លអាងសាកស ី (ឈកាង)

កនុងឈហតុ ននប្ទ្ពយ ប ាំ ន ឈហើយញា


់ប្បជុ ជ ុ ាំងប្ទ្ពយជា
បាំណ្ុលឈនាោះឲ្យវនា
ិ បពិប្តប្ពោះអងគជា្ាំជាងជន ជនទ ាំង

ុ ាំងពួកជនឲ្យវនា
ឈនាោះញា ិ ឈហើយ ជនទ ាំងឡាយអក
ន មាន

កម្មដ៏ោម្កឈនាោះ ខម្ង ងបាប ឈទ្ើបជនទ ាំងឡាយឈនាោះ

ឯង (ធាលក់ឈៅ) កាន់ ឈតរ ឈងើកឈភលើងឈហើយងៃូ ដូ ឈឆនោះ។

៥-(ប្ពោះរាជា) ែាោះទ្ង់ខដង្ាំ មានឈភលើងឈឆោះ ឈនាធ

ឈៅធ នាាលប្ចាលឈអអប្បាកដជាក់ខ ង
រ មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ

ភ័យមានដល់ ែុ ឈាំ្ ប្ ោះឈឃើញ មានលមាតលិឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ

អនកពួ ក តវទ ាំងឈនោះ (មានកាល ាំ ុ ងឆុ ោះ) ធាលក់ឈៅកាន់


ែាោះឈពញឈោយទ្ឹកទ្ង់ខដង ឈតើពួ ក តវទ ាំងឈនោះឈ្ើបាបដូ


វ ឆ

ឈម្រឆ?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយក៏

ពាក នូវផ្សលននបាបកម្ទ ាំ
ម ងឡាយ ខដលែួ នដ
ល ង
ឹ ឈហើយ

ទ្ូលប្ពោះរាជាឈនាោះ ខដលម្នប្ទ្ង
ិ ់ប្ជាបថ្វ
126 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ជនទ ាំងឡាយណាមាន្ម្៌ដ៏ោម្កឈពក ឈបៀត

ឈបៀនប្បឈទ្ឆផ្ទរសានូ វ ម្ណ្ៈ ឬប្ ហមណ្៍ អនកមាន ីល

ជនអនកមានកម្មដ៏ោម្កទ ាំងឡាយឈនាោះ ខតង ងនូ វបាប

ជនទ ាំងឈនាោះ (មានកាល ាំ ុ ងឆុ ោះ) ធាលក់ឈៅកាន់ែោះ


យ ា

ឈពញឈៅឈោយទ្ឹកទ្ង់ខដង។

៦-(ប្ពោះរាជា...) ពួ កនាយនិ យបាល ប្តខបងកនន

តវន ក ឈហើយកាប់ពនលោះឈបាោះឈៅកនុងទ្ឹកឈៅរ មានលឈទ្ព

បឈប្ម្ើ ភ័យមានដល់ ែុ ឈាំ្ ប្ ោះឈឃើញ មានលមាតលិឈទ្វសា ងី

ែ្ុាំ ួ អនក ឆុ ោះពួ ក តវខដលមានកាលោឆ់ ឈហើយឈដកឈៅ

ឈនោះ ឈតើ តវពួកឈនោះ បានឈ្វបាបដូ


ើ ឆឈម្រឆ?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូវផ្សលននបាបកម្ទ ាំ
ម ងឡាយ ខដលែួ នដ
ល ង
ឹ ឈហើយ

ទ្ូលប្ពោះរាជាឈនាោះខដលប្ទ្ង់ម្ិនប្ជាបថ្វ

ជនទ ាំងឡាយណា កនុងជីវឈោកមានបាប្ម្៌ឈពញ

បនាុក ខតងចាប់ឈបៀតឈបៀននូ វ តវសាលបទ ាំងឡាយ បពិប្ត

ប្ពោះអងគជា្ាំជាងជន ជនទ ាំងឡាយឈនាោះ ឈបៀតឈបៀនឈហើយ

នូ វ តវសាលប ពួ កជនមានកម្មោម្កឈនាោះ ខម្ង ងនូ វបាប


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 127

ជនទ ាំងឡាយឈនាោះ មានកាលោឆ់ឈហើយឈដកឈៅដូ ឈចានោះ។

៧-(ប្ពោះរាជា...) ឹងឈនោះ
ា មានទ្ឹកឈប្ឆើន មានប្ចា ាំង

ម្នឈប្ៅ
ិ មានកាំពង់លអរាបទបហូ ឈៅ តវខដលមាន

ឈ ឆករីឈប្ កឃ្លលនប្រប ងកត់ឈហើយខតងផ្សឹក ប្សាប់ខតទ្ឹក

ខដល តវទ ាំងឡាយឈនាោះផ្សឹកឈហើយកាលយឈៅជាអងាកម្

មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ភ័យមានដល់ ែុ ឈាំ្ ប្ ោះឈឃើញ មានលមាតលិ

ឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក ឆុ ោះទ្ឹកខដល តវទ ាំងឡាយឈនាោះផ្សក


ឈហើយ កាលយឈៅជាអងាកម្វញ
ិ ឈតពួ
ើ ក តវទ ាំងឈនោះបានឈ្ើវ

នូ វបាបអវី?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូវផ្សលននបាបកម្ខម ដលែួ នដ


ល ង
ឹ ឈហើយ ទ្ូលប្ពោះរាជា

ឈនាោះខដលម្នប្ទ្ង
ិ ់ប្ជាបថ្វ

ជនទ ាំងឡាយណា អនកមានកិឆាកា ម្ិនប ិ ុ ទ្ ធ

ោយនូ វប្ ូវ ុ ទ្ឈធ ោយអងាកម្ ឲ្យដល់ អក


ន ទ្ិញ បានជាទ្ឹក

ខដលជនទ ាំងឡាយឈនាោះ កាំពុងមានឈ ឆករីឈៅរឈបៀតឈបៀន

មានឈ ឆករីឈប្ កឃ្លលនប្រប ងកត់ឈហើយ ផ្សក


ឹ ឈៅកាលយជា

អងាកម្វញ។

128 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

៨-(ប្ពោះរាជា...) នាយនិ យបាលទ ាំងឡាយ ចាក់នូវ

ី ៈទ ាំងពី ខាងនន តវន ក ខដលកាំពុងកនាក់កឈនាញ

ឈោយប្ពួញទ ាំងឡាយក៏មាន ឈោយលាំខពងទ ាំងឡាយក៏

មាន ឈោយលាំខពងខ ន ប្កបីទ ាំងឡាយក៏មាន មានលឈទ្ព


បឈប្ម្ើ ឈ ឆករីភ័យមានដល់ ែុ ឈាំ្ ប្ ោះឈឃើញ មានលមាតលិឈទ្វ

សា ងី ែ្ុាំ ួ អនក ពួ កជនខដលនាយនិ យបាលឈបៀតឈបៀន

ឈហើយឈោយលាំខពង ឈដកឈៅដូ ឈឆនោះ ឈតើពួ ក តវទ ាំងឈនោះ

បានឈ្វើនូ វបាបដូ ឆឈម្រឆ?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូវផ្សលននបាបកម្ទ ាំ
ម ងឡាយ ខដលែួ នដ
ល ឹងឈហើយ

ទ្ូលប្ពោះរាជាឈនាោះ ខដលម្នប្ទ្ង
ិ ់ប្ជាបថ្វ

ជនទ ាំងឡាយណា កនុងជវី ឈោក ជាអនកមានកម្ម

ម្ិនលអ លួ ឆយកនូ វប្ ូ វ ប្ទ្ពយ ប្បាក់ មា ទ ាំង តវឆិញ្ាឹ ម្

ពខព ឈឆៀម្និងប្កបី ខដលឈរម្ិនឲ្យ ឈហើយឈ្វើនូ វកា ឆិញ្ាឹ ម្

ិ ជនអនកមានកម្មដ៏ោម្កទ ាំងឈនាោះ ខម្ង ងនូ វបាប


ជីវត

ឈទ្ើបពួ កជនទ ាំងឈនាោះ ប្តូវនាយនិ យបាលឈបៀតឈបៀន

ឈហើយ ឈោយលាំខពងឈដកឈៅដូ ឈឆនោះ។


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 129

៩-(ប្ពោះរាជា...) ឈហតុ អីវ តវន កទ ាំងឡាយឈនោះ

ម្ួ យពួ កប្តូវនាយនិ បាលឆងកអូ ពួ កដនទ្ប្តូវនាយ

ា ាំ ពួ កដនទ្ឈទ្ៀតប្តូវនាយនិ យបាលឈ្វើ
និ យបាលឆិស្តញ្ញ

ឲ្យឈែាឆែាី ដួ លឈដកឈៅ មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ភ័យមានដល់ ែុ ាំ្

ឈប្ ោះឈឃើញ មានលមាតលិឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក ជន

ទ ាំងឡាយខដលនាយនិ យបាលឈ្វើឲ្យឈែាឆែាី ឈហើយដួ ល

ឈដកឈៅ ឈតើពួ កជនទ ាំងឈនាោះ បានឈ្វើនូ វបាបដូ ឆឈម្រឆ?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយក៏

ពាក នូវផ្សលននបាបកម្ម ខដលែួ នដ


ល ឹងឈហើយ ទ្ូលប្ពោះរាជា

ឈនាោះ ខដលម្នប្ទ្ង
ិ ់ប្ជាបថ្វ

ជនទ ាំងឡាយណា ជាអនក មាលប់ប្ទយ មាលប់

ប្ជូក មាលប់ប្តី មាលប់ តវឆញ្ា


ិ ឹ ម្ រប្កប
ឺ ី ពខពនិងឈឆៀម្

ឈហើយោក់លក់ពធដ៏រានផ្សា លក់សាឆ់ ជនអនកមានកម្ម

អាប្កក់ទ ាំងឈនាោះ ខតង ងបាប បានជាជនទ ាំងឈនាោះ ប្តូវ

នាយនិ យបាលឈ្វើឱយឈែាឆែាី ឈហើយឈដកឈៅ។

១០-(ប្ពោះរាជា...) អនលង់ឈនោះ ឈពញឈ ឈោយម្ូ ប្ត

និងក ី មានកលនអាប្កក់
ិ ម្នសា
ិ អត ុ យផ្សាយឈៅ
អ ពួ កជន
130 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

អនកមានឈ ឆករីឈប្ កឃ្លលនប្រប ងកត់ឈហើយ ុ ី (នូ វម្ូ ប្ត

និងក ី ឈនោះ) មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ភ័យមានដល់ ែុ ឈាំ្ ប្ ោះឈឃើញ

មានលមាតលិឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក ពួ កជនអនកប ឈភារនូ


ិ វ

ម្ូ ប្ត និងក ី ឈនោះ ឈតើពួ កជនទ ាំងឈនោះបានឈ្ើនូ


វ វបាប ដូ ឆ

ឈម្រឆ?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូវផ្សលននបាបកម្ម ខដលែួ នដ


ល ឹងឈហើយ ទ្ូលប្ពោះរាជា

ឈនាោះខដលម្នប្ទ្ង
ិ ់ប្ជាបថ្វ

ជនទ ាំងឡាយណានីម្ួ យជាអនកបងកឈ ឆករីទ្ុកខ អនក

ឈបៀតឈបៀនម្ិប្ត មាលញ់ អនកត ាំងនូវកនុងកា ឈបៀតឈបៀន នូ វ

ជនដនទ្ ពវៗកាល ពួ កជទ ាំងឡាយ មានអាំឈពើោម្កឈនាោះ

ខម្ង ងបាប ជន លទ ាំងឡាយជាអក


ន ប្ទ្ូ ម្
រ តរ
ិ ឈនាោះ

ខតង ុ ីអាហា ចា ់។

១១-(ប្ពោះរាជា...) អនលង់ឈនោះ ឈពញឈ ឈៅឈោយ

្ម្និងែាុោះ មានកលនអាប្កក់
ិ ម្នសា
ិ អត ុ យផ្សាយឈៅ

ពួ ក តវខដលប្តូវកឈៅរឈបៀតឈបៀនឈហើយ ផ្សក
ឹ (្ម្និងែាុោះ

ឈនាោះ) មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ភ័យមានដល់ ែុ ឈាំ្ ប្ ោះឈឃើញ មានល


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 131

មាតលិឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក ពួ កជនខដលមាន្ម្និងែាុោះ

ជាអាហា ឈនោះ ឈតពួ


ើ ក តវទ ាំងឈនោះ បានឈ្វនូ
ើ វបាបដូ ឆ

ឈម្រឆ?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូវផ្សលននបាបកម្ម ខដលែួ នដ


ល ឹងឈហើយ ទ្ូលប្ពោះរាជា

ខដលម្នប្ជាបថ្វ

ជនទ ាំងឡាយណា កនុងជវី ឈោកឈនោះ មាលប់ប្ពោះ

អ ហនរ រមាតឬប
ឺ ត
ិ ឈ្មោះថ្វបារាជក
ិ (កនុងភាពជា

ប្រហ )ថ ពួ កជន អនកមានអាំឈពើោម្កឈនាោះ ខតង ងបាប

ជនទ ាំងឈនាោះមាន្ម្និងែាុោះជាអាហា ។

១២-(ប្ពោះរាជា...) អនកឆូ ឈម្លនូ


ើ វ តវន ក មាន

អណា
រ តម្ុ តឈោយ នាូឆ បដូ
ី ឆខ បកខដលឈរខាវ ឈោយ

កឈងវ ញាប់ញ័ ដូ ឆប្តី ខដលជនឈបាោះឈៅឈលើឈោក ឈប្ ោះ

វ ៎ បានជា
ឈហតុ អីហន តវន កទ ាំងឈនាោះ យាំបឈងាៀ ទ្ឹកមាត់

មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ភ័យមានដល់ ែុ ាំ្ ឈប្ ោះឈឃើញ មានលមាតលិ

ឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក ពួ កជនខដល ុី នាូឆឈដកឈៅ ឈតពួ


ើ ក

តវទ ាំងឈនោះ បានឈ្វនូ


ើ វបាបដូ ឆឈម្រឆ?
132 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូវផ្សលននបាបកម្ម ខដលែួ នដ


ល ឹងឈហើយ ទ្ូលប្ពោះរាជា

ខដលម្នប្ជាបថ្វ

ម្នុ សទ ាំងឡាយណានីម្ួ យ ឋិតឈៅកនុងតាំខណ្ង

ាំ ិ ញ ញា
ជាអនកកាត់នងលទ្ន ុ ាំងទ្ាំនិញខដលមាននងល ឲ្យសាប
ូ នយចាកនងល (បឈនាថកទ្ាំនិញឈរ) ប្បកបឈោយអាំឈពើឈកាង ឈ្វើ

អាំឈពើឈកាង ឈប្ ោះឈហតុ ឆង់បានប្ទ្ពយ បដូ


ី ឆជា នាូឆខដល

ឈរបទ្បា
ិ ាំង (ឈោយនុ យ) ឈដម្
ើ ប ី មាលប់ប្តី។

ទ្ីពឹង ប ់ អក
ន ឈ្វើនូ វអាំឈពើឈកាង ជាបុ រល
គ ខដលកម្ម

ប ់ែួ ន
ល ួប តឈហ
ឹ ើ យម្នមានឈទ្
ិ ពួ កជនអនកមានអាំឈពើ

ោម្កឈនាោះ ខតង ងបាប បានជាពួ កជនទ ាំងឈនាោះ ជាអនក

ុី នាូឆឈដកឈៅ។

១៣-(ប្ពោះរាជា...) ពួ កស្ត រ ាំងឈនោះ មានែលួនោឆ់


ីទ

ឈែាឆែាី មានជាតិអាប្កក់ មានែលួនប្បឡាក់ ឈពញឈោយ

ី ឆឈោទ ាំង
្ម្និងែាុោះ មានែលួនោឆ់ យោះ យាយ បដូ

ឡាយ ខដលឈរពនលោះកនុងទ្ី ើ នដទ ាំងឡាយយាំ


មាលប់ ផ្សគងឈដម្

កនាក់កឈនាញពួ កស្ត រ ាំងឈនាោះ (មានែលួនប្តម្ឆឈងក


ីទ ឹ ោះ) លិឆ
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 133

ឆុ ោះកនុងខផ្សនដី មានឈភលើងឈឆោះ ឈនាធ ឈៅធ មានភនាំ ឈម្ៀលកិន

ពវៗកាល មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ភ័យមានដល់ ែុ ាំ្ ឈប្ ោះឈឃើញ

មានលមាតលិជាឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក ពួ កស្ត ីខដលមាន


រ (ែលួន

ប្តឹម្ឆឈងកោះ) លិឆឆុ ោះកនុងខផ្សនដី មានឈភលើងឈឆោះ ឈនាធ ឈៅធ

មានភនាំ ឈម្ៀលកិន ពវ ៗ កាល ឈតើពួ កស្ត រ ាំងឈនោះ បានឈ្វើ


ីទ

បាបដូ ឆឈម្រឆ?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូវផ្សលននបាបកម្ម ខដលែួ នដ


ល ឹងឈហើយ ទ្ូលប្ពោះរាជា

ខដលម្ិនប្ជាបថ្វ

ពួ កស្ត ីប្តកូ
រ លកនុងជីវឈោកឈនោះ មានអាំឈពើម្ន

ប ិ ុ ទ្ ធ បានប្បប្ពឹតរនូវអាំឈពើជា ប ់អ បបុ ពួ កស្ត រ ាំង


ីទ

ឈនាោះ មាន ភាពជាអនកឈលងលោះបង់សាវម្ឈហ


ី ើ យ ប្តឆ់ឈៅ

កបុ ដនទ្ ឈប្ ោះឈហតុ ខតកាម្រុ ណ្នឹងខលបង ល ពួ ក

ស្ត រ ាំងឈនាោះកុ ងជ
ីទ ន ុ ាំងបុ
ីវឈោក លុ ោះញា ដនទ្ឲ្យឈប្តក

ប្តអាល ឈទ្ើបមានឈភលងឈឆោះ
ើ ឈនាធ ឈៅធ មានភនាំ ឈម្ៀលកិន

ដូ ឈឆនោះ។

១៤-(ប្ពោះរាជា...) ឈប្ ោះឈហតុ អីវ បានជា តវន ក


134 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ម្ួ យពួ កឈទ្ៀតឈនោះ ប្តូវនាយនិ យបាលចាប់ឈជើង ឲ្យមាន

កាល ាំ ុ ងឆុ ោះ ឈហើយទ្មាលក់ឈៅកនុង ឈត


យ រ មានលឈទ្ព

បឈប្ម្ើ ភ័យមានដល់ ែុ ឈាំ្ ប្ ោះឈឃើញ មានលមាតលិឈទ្វសា ងី

ែ្ុាំ ួ អនក ពួ ក តវទ ាំងឈនោះ ខដលមានកាល ាំ ុ ងឆុ ោះ


នាយនិ យបាលទ្មាលក់ឈៅកនុង ឈតរ ន ក ឈតើពួ ក តវទ ាំង

ឈនោះ បានឈ្វើនូ វបាបដូ ឆឈម្រឆ?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូវផ្សលននបាបកម្ម ខដលែួ នដ


ល ឹងឈហើយ ទ្ូលប្ពោះរាជា

ខដលម្ិនប្ជាបថ្វ

ជនទ ាំងឡាយណា កនុងជីវឈោកឈនោះ អនកមានអាំឈពើ

ជា ប ់អ បបុ ប្បប្ពឹតរកនលងនូ វប្បពនធទ ាំងឡាយននជន

ដនទ្ តវទ ាំងឡាយប្បាកដដូឈចានោះឈនាោះ ឈ្មោះថ្វជាអនក

លួ ឆនូ វ ប ់ដ៏នងលថ្វល បានជា តវទ ាំងឈនាោះ (មានកាល

ាំ ុ ងឆុ ោះ) ប្តូវនាយនិ យបាលទ្មាលក់ឈៅកនុង ឈត


យ រ ។

តវទ ាំងឡាយឈនាោះ ខតង ងនូ វទ្ុកឈខ វទ្នា កនុងន ក

ទ ាំងឡាយឈនាោះ អ ់ប្បជុ នាំ នឆ្ន ាំដ៏ឈប្ឆើន ឈប្ ោះថ្វទ្ីពឹងទ ាំង

ឡាយ ប ់បុរល
គ អនកឈ្វើបាប ជាបុ រល
គ ខដលកម្ម ប ់ែួ ន

ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 135

ួប តឈហ
ឹ ើ យ ម្ិនមានឈទ្ ពួ ក តវអក
ន មានអាំឈពើោម្កឈនាោះ

ខម្ង ងនូ វបាប ឈទ្ើបបានជាពួ កជនទ ាំងឈនាោះ (មានកាល

ាំ ុ ងឆុ ោះ) ប្តូវនាយនិ យបាលទ្មាលក់ឈៅកនុង ឈត


យ រ ។

១៥-(ប្ពោះរាជា...) ពួ ក តវទ ាំងឡាយឈនោះ ែព ់និង

ទបឈផ្សសងៗោន ជាអនកប្តោបប្តដួ មាន ូបរួ ខាលឆពន់

ឈពក ប្បាកដឈៅកនុងន កទ ាំងឡាយ មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ភ័យ

មានដល់ ែុ ឈាំ្ ប្ ោះឈឃើញ មានលមាតលិឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក

ពួ កជនខដលមានឈ ឆករីទ្ុកឈខ វទ្នា ឈកលៀវកាល ឈខាលឆផ្សា ឈៅរ

ប្កហាយនប្កខលងឈនោះ ឈតើពួ ក តវទ ាំងឈនោះ បានឈ្វើបាបដូ ឆ

ឈម្រឆ?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូវផ្សលននបាបកម្ម ខដលែួ នដ


ល ឹងឈហើយ ទ្ូលប្ពោះរាជា

ខដលម្ិនប្ជាបថ្វ

ជនទ ាំងឡាយណា កនុងជីវឈោកឈនោះ មានទ្ិដឋិ

ោម្កនប្កខលង ខតងឈ្វើអាំឈពើដ៏ ិទ្


ន ធ ឈប្ ោះឈមាហៈ ទ ាំង

ិ ាំងឡាយឈនាោះផ្សង ជន
បបួ លអនកដនទ្ (ឲ្យយល់ ) កនុងទ្ិដឋទ

ទ ាំងឡាយឈនាោះ មានទ្ិដឋិបាប ខម្ង ងបាប ឈទ្ើបបានជា


136 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ពួ កជនទ ាំងឈនាោះ ងទ្ុកឈខ វទ្នា ដ៏ឈកលៀវកាល ឈខាលឆផ្សា ឈៅរ

ប្កហាយនប្កខលង។

បពិប្តប្ពោះរាជា ទ្ីលាំឈៅ ប ់ តវអក


ន មានបាបកម្ម

ទ ាំងឡាយ សាថន ប ់ ន មានអាំឈពើអាប្កក់ទ ាំងឡាយ


តវអក

និងរតិ ប ់ តវ អនកប្ទ្ូ រ ីលទ ាំងឡាយ ប្ពោះអងគប្ទ្ង់

បានប្ជាបឈហើយ បពិប្តប្ពោះរាជាអនកខ វ ករុ ណ្ដ៏្ ាំ


ង ូ ម្

ប្ទ្ង់ឈ ឆ
រ ឈៅ កនុង ាំ
ណា ក់ឈទ្វរាជ ឥ ូ វឈនោះ ៗ

១-(ប្ពោះបាទ្ឈនម្...)
ិ វមានឈនោះ
ិ មានកាំពូលប្បា ាំ ខដល

ឈយើងឈឃើញប្បាកដ មាននាងនា ី មានអានុ ភាព្ាំ ប្បោប់

ឈោយកប្ម្ងផ្ទក ខាំ ដងនូ វឈទ្វឫទ្ធិមានប្បកា ឈផ្សសង ៗ ឈៅ

រ លដឈាំ ណ្ក កនុងវមានឈនាោះ


កណា ិ មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ឈ ឆករី

ករាយមានប្បាកដដល់
ី ែុ ាំ្ កនុងវមានឈនាោះ។

មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ឈ ឆករី ករាយមានប្បាកដល់


ី ែុ ាំ្

ឈប្ ោះឈឃើញ មានលមាតលិឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក នា ខដល


បានដល់ សាថន ួ រ៌ឈហើយ ករាយកន


ី ុ ងវមាន
ិ ឈតើនា ឈនោះ

បានឈ្វើនូ វកុ លដូ ឆឈម្រឆ?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 137

ពាក នូវផ្សលននបុញ្ាកម្ទ ាំ
ម ងឡាយ ខដលែួ នដ
ល ឹងឈហើយ

ទ្ូលប្ពោះរាជាឈនាោះ ខដលម្នប្ទ្ង
ិ ់ប្ជាបថ្វ

ពិ ណ្ីខដលប្ទ្ង់ធាលប់ប្ជាបឈហើយ ជាទ ីឈកត


ឈហើយកនុងនផ្សាននទ ី កនុងផ្សាោះននប្ ហមណ្៍ កនុងជីវឈោក

នាងពិ ណ្ីឈនាោះដឹងថ្វ ភិកខុជាឈភ្ៀវ មានកាលដល់ ឈហើយ

(ឈហើយក៏អងាគ ឆងាាន់ប្បឈរនភកខ
ិ ុ ឈនាោះ) ហាក់ដូឆជាមាត

ខដលឈប្តកអ ឆាំឈ ោះបុ តរ ប ់ែួ ន


ល នាងជាអនក ប្ងួម្ ជា

អនកខឆកទន ឈទ្ើបនាង ករាយកន


ី ុ ងវមាន។

២-(ប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ...) វមានមា
ិ ទ ាំង ៧ ខដលបុ ញ្ា-

កម្ម តក់ខតងឈហើយ មានពនលឺ ុងឈ ឿងផ្សសពវផ្សាយឈៅ មាន

ឈទ្វបុ ប្តមានឫទ្ធិឈប្ឆន
ើ ប្បោប់ឈហើយឈោយអាភ ណ្ៈប្រប់

ខបប មានពួ កនាងឈទ្ព្ីត ឈចាម្ឈរាម្ឈហើយ ឈដើ

ប្បទ្កសណ្ឈោយជុ
ិ វាំ ញ
ិ កនុងវមានទ
ិ ាំង ៧ ឈនាោះ។

ាំ នឈ
មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ែ្ុមា ឆករីឈប្តកអ ឈប្ ោះឈឃើញ

មានលមាតលិឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក ឈតើឈទ្វបុ តឈរ នោះ បានឈ្វើនូ វ

កុ លដូ ឆឈម្រឆ ឈទ្ើបដល់ នូវសាថន ួ រ៌ ឈហើយ ករាយកន


ី ុង
វមាន?

138 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូផ្សលននបុញ្ាកម្ទ ាំ
ម ងឡាយ ខដលែួ នដ
ល ឹងឈហើយ

ទ្ូលប្ពោះរាជាឈនាោះ ខដលម្នប្ទ្ង
ិ ់ប្ជាបថ្វ

ឈទ្វបុ ប្តឈនោះ ជារហបតី ឈ្មោះឈសាណ្ទ្ិនន ជា

មាា ់ននទន (កនុងខដនកា ី) ោត់បានសាងកុ ដិ ប្មាប់ឈៅ

៧ ែនង ឧទ្ិ ា ឆាំឈ ោះបពវជិត។

ោត់បានបឈប្ម្ភ ិ ុ ទ ាំងឡាយ ខដលអាប្


ើ កខ ័យកនុង

កុ ដឈិ នាោះ ឈោយឈោ ព បានប្បឈរនឆវី ប្មាប់ឈ ៀល ក

ដណ្រប់ផ្សង ភតរហា ផ្សង ឈ នា នៈផ្សង ឈប្រឿងប្បទ្ីបផ្សង

ឆាំឈ ោះឈោក អនកមានឆិតរប្តង់ទ ាំងឡាយ ឈោយឆតរ


ិ ប្ជោះ

ថ្វល។

ោត់ កាឧឈបា ងប្បកបឈោយអងគប្បា ាំបី អ ់ តិ ងី

ទ្ី១៤ ផ្សង តិងីទ្ី១៥ ផ្សង តិងីទ្ី៨ ននបកខផ្សង បាដិហា យ-


បកខផ្សង ោត់ជាអនក ប្ងួម្កនុង ីលទ ាំងឡាយ ពវ ៗ កាល

ជាអនក ប្ងួម្នូ វឥស្តនាិយ ជាអនកខឆកទន ឈទ្ើបោត់ ករាយ


កនុងវមាន។

៣-(ប្ពោះរាជា...) វមានឈនោះខដលបុ
ិ ញ្ក
ា ម្មនិម្មត

ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 139

ជ ាំង ជាវកា
ឈហើយ ដ៏ ុងឈ ឿងឈោយជញ្ញ ិ ៈននខកវផ្សលិក

ឈពញឈោយពួ កនា ដ៏
ី ប្បឈ ើ ុងឈ ឿងឈោយផ្សាោះកាំពូល

ប្បកបឈោយទ្ឹកនិងឈភាជន ឈោយកិ យារា


ិ ាំនិងឈប្ឆៀងទ ាំង

ពី ។

ាំ នឈ
មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ែ្ុមា ឆករីឈប្តកអ ឈប្ ោះឈឃើញ

មានលមាតលិឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក ឈតើនា ទ


ី ាំងឈនោះ បានឈ្វើ

កុ ល កម្មដូឆឈម្រឆ ឈទ្ើបដល់ សាថន ួ រ៌ឈហើយ ករាយកន


ី ុង
វមាន?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូវផ្សលននបុញ្ាកម្ទ ាំ
ម ងឡាយ ខដលែួ នដ
ល ឹងឈហើយ

ទ្ូលប្ពោះរាជាឈនាោះ ខដលម្នប្ទ្ង
ិ ់ប្ជាបថ្វ

ពួ កនា ណាន
ី ី ម្ួ យកនុងជវី ឈោកឈនោះមាន ីល ជា

ឧបា ិកា ឈប្តកអ កនុងទន មានឆិតរប្ជោះថ្វលជានិឆា ត ាំងឈៅ

កនុង ឆា្ម្៌ ម្ិនប្បខហ ឈ្វ កនុងឧឈបា ង ជាអនក ប្ងួម្

ី ាំងឈនាោះ ករាយកន
ជាអនកខឆកទន ឈទ្ើបនា ទ ី ុ ងវមាន។

៤-(ប្ពោះរាជា...) វមានខដលបុ
ិ ញ្ាកម្មនិម្មតឈហ
ិ ើ យ ដ៏

ជ ាំងជាវកា
ុងឈ ឿងឈោយជញ្ញ ិ ៈននខកវនពទ្ូ យ ប្បកបឈោយ
140 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ភូ ម្ិភារ ខឆកវា ់ឈោយឆាំខណ្កៗ (កនុងវមានឈនោះ)


ិ មាន ូ

ឈាំ ងទ្ិពយោន់ឮរឺ គ ឈមាភ កិ យារា


ិ ាំ ឈប្ឆៀង និងប្បរាំ

រួ សារប់ ជាទ្ី ករាយននឆ


ី តរ
ិ ។

ឈាំ ងខដលប្បប្ពឹតរឈៅយា៉ាងឈនោះពីឈរាោះ យា៉ាងឈនោះ

ាំ ិនខដលឈឃើញ ទ ាំងម្ិនខដលឮឈ
ពីម្ុ នម្ក ែ្ុម្ ើយ ឈទ្ើបខត

បានដឹង។

មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ឈ ឆករឈប្តកអ
ី មានដល់ ែុ ាំ្ ឈប្ ោះ

បានឈឃើញ មានលមាតលិឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក ឈតពួ


ើ កឈទ្វ-

បុ ប្តទ ាំងឈនោះ ឈ្វើកុ លកម្មដូឆឈម្រឆ ឈទ្ើបដល់ សាថន ួ រ៌

ឈហើយ ករាយកន
ី ុ ងវមាន?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូវផ្សលននបុញ្ាកម្ទ ាំ
ម ងឡាយ ខដលែួ នដ
ល ង
ឹ ឈហើយ

ទ្ូលប្ពោះរាជាឈនាោះ ខដលម្ិនប្ទ្ង់ប្ជាបថ្វ

ជនទ ាំងឡាយណា មាន ីល ជាឧបា ក កនុងជីវ-

ឈោកឈនោះ បានកសាង ួ នឆា ប្ ោះ អណ្


ូ រ ងទ្ឹក និងសាពន
ប្បតបតរ
ិ ប្ពោះអ
ិ ហនរទ ាំងឡាយអក
ន មានឆតរ
ិ ប្តជាក់ ឈោយ

ឈោ ព ប្ពម្ទ ាំងបានថ្វវយឆវី បណ្


ិ ឌ បាត ឈ នា នៈ និង
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 141

(រិោនបបឆា័យ) ឆាំឈ ប្ពោះអ ហនរទ ាំឡាយអក


ន មានឆិតរ

ប្តង់ឈោយឆិតរប្ជោះថ្វល។

ជនទ ាំងឡាយឈនាោះបាន កាឧបា ង ប្បកបឈោយ

អងគប្បា ាំបី អ ់តិងីទ្ី១៤ ផ្សង តងីទ្ី១៥ ផ្សង តិងីទ្ី៨ ននបកខ

ផ្សង បាដិហា យបកខ


ិ ផ្សង ប្ងួម្កនុង ីលទ ាំងឡាយ ពវ ៗ

កាល ជាអនក ប្ងួម្ឥស្តនាិយ និងជាអនកខឆកទន ឈទ្ើបជន

ទ ាំងឡាយឈនាោះ ករាយកន
ី ុ ងវមាន។

៥-(ប្ពោះរាជា...) វមានឈនោះខដលបុ
ិ ញ្ក
ា ម្មនិម្ត
ិម លអ

ជ ាំង ជាវកា
ឈហើយ ុងឈ ឿងឈោយជញ្ញ ិ ៈននខកវផ្សលិក

ឈដ ោ ពួ កនាងនា ដ៏
ី ប្បឈ ើ ឆឈប្ម្នឈោយផ្សា
ើ ោះកាំពូល

ប្បកបឈោយទ្ឹកនិងឈភាជន ឈោយកិ យារា


ិ ាំនិងឈប្ឆៀងទ ាំង

ពី យា៉ាង មាន ឹងប្បកបឈោយ


ា ុកជា
ខ តិ មានផ្ទកឈផ្សសងៗ ហូ

ធ ុ វាំ ញ។
ព័ទ្ជ ិ

មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ឈ ឆករីឈប្តកអ មានប្បាកដដល់ ែុ ាំ្

ឈប្ ោះឈឃើញ មានលមាតលិឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក ឈតើឈទ្វបុ ប្ត

ឈនោះបានឈ្វើនូ វកុ លកម្មដូឆឈម្រឆ ឈទ្ើបដល់ សាថន ួ រ៌

ឈហើយ ករាយកន
ី ុ ងវមាន?

142 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូវផ្សលននបុញ្ាកម្ទ ាំ
ម ងឡាយ ខដលែួ នដ
ល ឹងឈហើយ

ទ្ូលប្ពោះរាជាឈនាោះ ខដលម្នប្ទ្ង
ិ ់ប្ជាបថ្វ

ឈទ្វបុ ប្តអងគនុ៎ោះ ជារហបតី ជាមាា ់ននទន កនុង

ប្កុងម្ិងិោ បានសាង ួ នឆា ប្ ោះ អណ្


ូ រ ងទ្ឹក និងសាពន

ិ ិប្ពោះអ ហនរទ ាំងឡាយ អនកមានឆតរ


បានប្បតបតរ ិ ប្តជាក់

ឈោយឈោ ព បានថ្វវយឆីវ បណ្


ិ ឌ បាត ឈ នា នៈ និង

័យ) ឆាំឈ
(រោនបបឆា
ិ ន មានឆិតរប្តង់
ោះពួ កប្ពោះអ ហនរអក

ឈោយប្ជោះថ្វល។

បាន កាឧឈបា ង ប្បកបឈោយអងគ ៨ អ ់ តង


ិ ីទ្ី

១៤ ផ្សង តង
ិ ីទ្ី១៥ ផ្សង តង
ិ ីទ្ី៨ ននបកខផ្សង អ ់បាដិហា យ-

បកខផ្សង ប្ងួម្កនុង ីលទ ាំងឡាយ ពវៗ កាល ជាអនក

ប្ងួម្នូ វឥស្តនាិយ ជាអនកខឆកទន ឈទ្ើបរហបតីឈនាោះ

ករាយកន
ី ុ ងវមាន។

៦-(ប្ពោះរាជា...) វមានឈនោះខដលបុ
ិ ញ្ាកម្មនិម្ត
ិម លអ

ជ ាំងជាវកា
ឈហើយ ដ៏ ុងឈ ឿងឈោយជញ្ញ ិ ៈននខកវផ្សលិក

ឈដ ោ ឈោយពួ កនា ដ៏
ី ប្បឈ ើ ឆឈប្ម្ើនឈោយផ្សាោះកាំពូល
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 143

ប្បកបឈោយទ្ឹកនិងឈភាជន ឈោយកា ឈប្ឆៀងនិងកា រា ាំទ ាំង

ពី យា៉ាង មាន ឹងប្បកបឈោយឈឈ


ា ើ មានផ្ទកឈផ្សសងៗ ហូ ព័ទ្ ធ

ជុ វាំ ញ ើ ាំងឡាយជាឈប្ឆនរ
ិ មានឈឈទ ើ ឺ ឈដម្
ើ ឈក ែវិត សាវយ

សាលប្ពឹកស ប្ពីង ទ្នាលប់ មាក់ខប៉ាន ុ ទ្ ធ ឹងមានខផ្សលជានិឆា។

មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ឈ ឆករីឈប្តកអ មានប្បាកដដល់ ែុ ាំ្

ឈប្ ោះឈឃើញ មានលមាតលិឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក ឈទ្វបុ ប្តអងគ

ឈនោះ បានឈ្វើនូ វកុ លកម្មដូឆឈម្រឆ ឈទ្ើបដល់ សាថន ួ រ៌

ករាយកន
ី ុ ងវមាន?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក ននបុញ្ាកម្ទ ាំ
ម ងឡាយ ខដលែួ នដ
ល ឹងឈហើយ ទ្ូលប្ពោះ

រាជាឈនាោះ ខដលម្នប្ទ្ង
ិ ់ប្ជាបថ្វ

ឈទ្វបុ ប្តអងគឈនោះ ជារហបតី ជាមាា ់ននទន កនុង

ប្កុងម្ិងិោ បានកសាង ួ នឆា ប្ ោះ អណ្


ូ រ ងទ្ឹក បាន
ប្បតិបតរិឆាំឈ ោះប្ពោះអ ហនរទ ាំងឡាយ ខដលជាអនកមានឆិតរ

ប្តជាក់ បានថ្វវយនូ វឆវី បណ្


ិ ឌ បាត ឈ នា នៈ និង

(រោនបបឆ័
ិ យ
ា ) ឆាំឈ ោះប្ពោះអ ហនរទ ាំងឡាយ អនកមានឆតរ

ប្តង់ ឈោយឆតរ
ិ ប្ជោះថ្វល។
144 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

រហបតីឈនាោះបានទ ាំង កាឧឈបា ង ប្បកបឈោយ

អងគ ៨ អ ់ តង
ិ ីទ្ី១៤ ផ្សង តង
ិ ីទ្ី១៥ ផ្សង តង
ិ ីទ្ី៨ ននបកខផ្សង

អ ់បាដហា
ិ យបកខ
ិ ផ្សង ប្ងួម្កនុង ីលទ ាំងឡាយ ពវៗ

កាល ជាអនក ប្ងួម្នូ វឥស្តនាិយ ជាអនកខឆកទន ឈទ្ើប

រហបតីឈនាោះ ករាយកន
ី ុ ងវមាន។

៧-(ប្ពោះរាជា...) វមានឈនោះខដលបុ
ិ ញ្ាកម្មនិម្មត

ជ ាំងជាវកា
ឈហើយ ដ៏ ុងឈ ឿងឈហើយ ឈោយជញ្ញ ិ ៈននខកវនពទ្ូ យ

ប្បកបឈោយភូ ម្ភារខឆក
ិ វា ់ឈោយឆាំខណ្ក (កនុងវមាន

ឈនាោះ) មាន ូ ពាជាទ្ិពយោន់ឮ រឺ គ ឈមាភ កិ យារា


ិ ាំ

ឈប្ឆៀង នឹងប្បរាំ រួ សារប់ ជាទ្ី ករាយននឆ


ី តរ
ិ ។

ឈាំ ងខដលប្បប្ពឹតរឈៅយា៉ាងឈនោះ ពីឈរាោះយា៉ាងឈនោះ

ាំ នខដលឈឃ
ពីម្ុ នម្ក ែ្ុម្ ិ ើញ ទ ាំងម្នខដលឮឈ
ិ ើយ ឈទ្ើបខត

នឹងបានដឹង។

មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ឈ ឆករីឈប្តកអ មានដល់ ែុ ាំ្ ឈប្ ោះ

ឈឃើញ មានលមាលិឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក ឈតឈទ្វបុ


ើ ប្តអងគឈនោះ

បានឈ្វើកុ លកម្មដូឆឈម្រឆ ឈទ្ើបដល់ សាថន ួ រ៌ ឈហើយ

ករាយកន
ី ុ ងវមាន?

ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 145

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូវផ្សលននបុញ្ាកម្ទ ាំ
ម ងឡាយ ខដលែួ នដ
ល ឹងឈហើយ

ទ្ូលប្ពោះរាជាឈនាោះ ខដលម្នប្ទ្ង
ិ ់ប្ជាបថ្វ

ឈទ្វបុ ប្តអងគឈនោះ ជារហបតី ជាមាា ់ននទន កនុង

ប្កុង រាណ្ ី បានកសាង ួ នឆា ប្ ោះ អណ្


ូ រ ងទ្ឹក និង
សាពន បានប្បតបតរ
ិ ឆាំ
ិ ឈ ោះប្ពោះអ ហនរទ ាំងឡាយ ខដលមាន

ឆតរ
ិ ប្តជាក់ បានថ្វវយឆវី បណ្
ិ ឌ បាត ឈ នា នៈ និង

័យ) ឆាំឈ
(រោនបបឆា
ិ ោះប្ពោះអ ហនរទ ាំងឡាយ អនកមានឆតរ

ប្តង់ឈោយឆិតរប្ជោះថ្វល។

ឈទ្វបុ ប្តឈនាោះ បាន កាឧឈបា ង ប្បកបឈោយអងគ

៨អ ់ តង
ិ ីទ្ី១៤ ផ្សង តង
ិ ីទ្ី១៥ ផ្សង តង
ិ ីទ្ី៨ ននបកខផ្សង អ ់

បាដហា
ិ យបកខ
ិ ផ្សង ប្ងួម្កនុង ីលទ ាំងឡាយ ពវៗ

កាល ជាអនក ប្ងួម្នូ វឥស្តនាិយ ជាអនកខឆកទន ឈទ្ើបឈទ្វ-

បុ ប្តឈនាោះ ករាយកន
ី ុ ងវមាន។

៨-(ប្ពោះរាជា...) វមានឈនោះ
ិ ជាវកា
ិ ននមា ខដល

បុ ញ្ាកម្មនិម្ិត
ម ឈហើយ ដូ ឆប្ពោះអាទ្ិតយឈទ្ើប ោះឈ ើង មាន

ពណ្៌ប្កហម្ មានម្ណ្ឌល្ាំ។
146 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ឈ ឆករីឈប្តកអ មានប្បាកដដល់ ែុ ាំ្

ឈប្ ោះឈឃើញ មានលមាតលិឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក ឈទ្វបុ ប្តអងគ

ឈនោះ បានឈ្វើកុ លកម្មដូឆឈម្រឆ ឈទ្ើបដល់ នូវឋាន ួ រ៌

ឈហើយ ករាយកន
ី ុ ងវមាន?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូវផ្សល ននបុញ្ាកម្ទ ាំ


ម ងឡាយ ខដលែួ នដ
ល ឹងឈហើយ

ទ្ូលប្ពោះរាជាឈនាោះ ខដលម្នប្ទ្ង
ិ ់ប្ជាបថ្វ

ឈទ្វបុ ប្តអងគឈនោះ ជារហបតី ជាមាា ់ននទន កនុង

ប្កុងសាវតថី បានកសាង ួ នឆា ប្ ោះ អណ្


ូ រ ងទ្ឹក និង
សាពន បានប្បតបតរ
ិ ឆាំ
ិ ឈ ោះប្ពោះអ ហនរទ ាំងឡាយ ខដលមាន

ឆតរ
ិ ប្តជាក់ បានថ្វវយឆវី បណ្
ិ ឌ បាត ឈ នា នៈ និង

័យ) ឆាំឈ
(រោនបបឆា
ិ ោះប្ពោះអ ហនរទ ាំងឡាយ អនកមានឆតរ

ប្តង់ឈោយឆិតរប្ជោះថ្វល។

រហបតីឈនាោះ បាន កាឧឈបា ងប្បកបឈោយអងគ

៨អ ់ តង
ិ ីទ្ី១៤ ផ្សង តង
ិ ីទ្ី១៥ ផ្សង តង
ិ ីទ្ី៨ ននបកខផ្សង អ ់

បាដហា
ិ យបកខ
ិ ផ្សង ប្ងួម្កនុង ីលទ ាំងឡាយ ពវៗ

កាល ជាអនក ប្ងួម្នូ វឥស្តនាិយ ជាអនកខឆកទន ឈទ្ើប


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 147

រហបតីឈនាោះ ករាយកន
ី ុ ងវមាន។

៩-(ប្ពោះរាជា...) វមានទ
ិ ាំងឡាយឈនោះ ជាវកា
ិ នន

មា មានប្បមាណ្ឈប្ឆើន ខដលបុ ញ្ាកម្មនិម្មតឈហ


ិ ើ យ ត ាំង

ឈៅកនុងអាកា មានពនលឺដ៏ ុងឈ ឿង ដូ ឆជាឈផ្សលកបឈនាា កនុង

ឆឈនាលោះននឈម្ឃ កនុងវមានទ
ិ ាំងឡាយឈនាោះ មានពួ កឈទ្វត

មានឫទ្ធិឈប្ឆើន ឹងប្បោប់ឈោយឈប្រឿងអាភ ណ្ៈប្រប់ខបប

មានពួ កនាងឈទ្ពអបស ឈចាម្ឈរាម្ឈហើយ ប្បទ្កសណ្ វលវង


ិ ់

ឈោយជុ វាំ ញ។

មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ឈ ឆករីឈប្តកអ មានប្បាកដដល់ ែុ ាំ្

ឈប្ ោះឈឃើញ មានលមាតលិ ឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក ឈទ្វបុ ប្តអងគ

ឈនោះ បានឈ្វើកុ លកម្មដូឆឈម្រឆ ឈទ្ើបដល់ នូវឋាន ួ រ៌

ឈហើយ ករាយកន
ី ុ ងវមាន?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូវផ្សលននបុញ្ាកម្ទ ាំ
ម ងឡាយខដលែួ នដ
ល ឹងឈហើយ

ទ្ូលប្ពោះរាជាឈនាោះ ខដលម្នប្ទ្ង
ិ ់ប្ជាបថ្វ

័ ប
ពួ កឈទ្វបុ ប្តទ ាំងឈនាោះ ជាសាវក ់ប្ពោះ

មាម ម្ពុទ្ធត ាំងឈៅ ៊ោប់ ឈោយ ទធកនុងប្ពោះ ទ្ធម្ខម ដល


148 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ប្ពោះមានប្ពោះភារប្ទ្ង់ប្បកា ទ្ុកលអឈហើយ បានឈ្វើតម្នូ វ

ពុ ទ្វធ ឆនៈ ប ់ប្ពោះសាសារ បពិប្តប្ពោះរាជា ឋានទ ាំងឡាយ

ខដលប្ទ្ង់ប្កឈ កឈឃើញឈហើយ រឺជាឋាន ប ់ឈទ្វបុ ប្ត

ទ ាំងឡាយឈនាោះ។

បពិប្តម្ហារាជ សាថន ប ់ តវអក


ន មានបាបកម្ម

ប្ទ្ង់បានប្ជាបឈហើយ ឈប្ ោះប្ទ្ង់ទ្តឈឃើញនូ វលាំឈៅ ( ប ់

តវ) ទ ាំងឋាន ប ់ ន មានកលាណ្កម្ម ក៏ប្ទ្ង់


តវអក

ប្ជាបឈហើយ បពិប្តប្ពោះរាជាប្ទ្ង់ខ ង
វ កកុ ល្ម្៌ ឥ ូ វ

ឈនោះ ូ ម្ប្ទ្ង់យាងឈៅកនុង ាំ
ណា ក់ននឈទ្វរាជ។

(អភិ ម្ុ ទ្
ព ោធ ថ្វ) ប្ពោះបាទ្ឈនម្ម្ហារាជ
ិ ប្ទ្ង់ឋិត

ឈៅឈលើទ្ិពវយាន មានឈ ោះជាវាហនៈ ខដលទ្ឹម្ឈោយឈ ោះ

ិនធព ១ ន់ កាលឈ រ កាំពុងយាងឈៅ ប្ទ្ង់ប្កឈ


ឆ ក

ាំ ាំងឡាយ កនុងឆឈនាលោះ
ឈឃើញភនទ ីទ្នរ ម្ុ ទ្ ា លុ ោះប្ទ្ង់ទ្ត

ឈឃើញឈហើយ ប្ទ្ង់ប្ត ់ឈៅឈទ្វសា ងី ាំ ាំងឈនាោះ


ួ ថ្វ ភនទ

ឈតឈ្
ើ ម ោះអវ?

ាំ ៗ
(មាតលិ...) ភន្ ាំ ទ ាំងឡាយឈនោះ កនុង ម្ុ ទ្ ា ីទ្នរ

ឺ ាំ ុ ទ្
រភន សនៈ ១ ក វក
ិ ១ឥ ិនធ ១ យុ រនធ ១ ឈនម្នធ
ិ ១
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 149

វនតក
ិ ១អ ាំ នកាំពូលែព
សកណ្ណ ១ ជាភនមា ់ឈ ើងតម្

លាំោប់ឈ ៀងោន(៦) បពិប្តម្ហារាជទ ាំងឡាយ ភនខាំ ដលប្ទ្ង់

(៦).
ែ្ុប្ាំ ពោះក ុណាឈ្មោះថ្វ ប្ពោះពុ ទ្ធ កខតចា
ិ យ នឹង ូ ម្ឈ្វប្ពោះ

បាលី និងអដឋកថ្វ ឲ្យ ម្ោនតម្ឈ ឆកដព


ី ិ ត រកាលមាតល
ឺ ីឈទ្វ-

សា ងីនា ាំប្ពោះបាទ្ឈនម្ិរាជឈៅទ្ សនាឋានន ក។ កកឈទ្វរាជ

ប្ទ្ង់ប្តោះ
ិ ោះថ្វ
ិ ឈហតុ អីវ បានជាមាតលីយតយូ
ឺ ឈទ្ើបប្ទ្ង់បញ្ជូ ន

ឈទ្វបុ ប្តម្ួ យអងគឈទ្ៀតឈៅតម្ ។

ប្ោឈនាោះ មាតលីឈទ្វសា ងប
ី ង ឈហាោះឈឆ្ពោះឈៅឈទ្វ-

ឈោក តពីឈនាោះ កនុងឈវោខដលមាតលី ឈទ្វសា ងី ប ងឈនាោះ

ឈៅដល់ កាំពូ លភនាំ ុ ទ្ សនៈ ប្ពោះបាទ្ឈនម្រាជទ្តប្ពោះឈនប្តខាង


ម្ុ ែ និងខាងឈប្កាយ ប្ទ្ង់ឈឃើញភនទ


ាំ ាំងឈនាោះ ឋិតឈៅជាលាំោប់ោន

ឈទ្ើបប្ត ់ ួ មាតលីឈទ្វសា ងថ្វ ាំ ាំងឈនោះឈ្មោះអវី ?”។


ី “ភនទ

ភនខាំ ដលឋិតឈៅប្តង់កណា ាំ ាំង៧រភន


ដ លភនទ ឺ ឈាំ ្មោះ ុ ទ្ សនៈ

មាតលីឈទ្វសា ងីកាលប្កាបទ្ូលប្បាប់ភខនាំ ដលឋិតឈៅខាងម្ុ ែ

បនាាប់ពីភនាំ ុ ទ្ សនៈ ឈទ្ើបប្កាបទ្ូលតម្លាំោប់ឈៅខាងម្ុ ែថ្វ

“ភនាំ ុ ទ្ សនៈ, ក វកៈ,


ី ឥ ិនធ , យុ រនធ ” កាលនឹងប្កាបទ្ូលប្បាប់

ភនខាំ ដលហួ ពីឈនាោះ ឈទ្ើបប្កាបទ្ូលតម្លាំោប់ត ាំងពីភនខាំ ដលឋិត

ឈៅថ្វ “ឈនម្នធ
ិ , វនតកៈ,
ិ អ សកណ្ណៈ” ។
150 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ប្កឈ ក ឹងជាលាំឈៅននម្ហារាជទ ាំងឡាយ។

(ប្ពោះរាជា...) (ទវ ) មាន ូបជាអឈនក ដ៏ ុងឈ ឿង

វឆ
ិ ប្តឈោយ
ិ តនវតថុឈផ្សសង ៗ ដ៏ឈដ ោ ឈោយ ូបទ ាំងឡាយ

ប្បខហល ូបប្ពោះឥស្តនា បីដូ ឆជា (នប្ព្ាំ) ខដលពួ កខាល្ាំចា ាំឈៅ

កាលឈបើដូ ឈឆនោះ ប្ពោះមានប្ពោះភារកាលនឹងប្ទ្ង់ ខម្ដង

ឈោយទ្ាំនងតម្ខដលមាតលីឈទ្វសា ងីឈ ល ឈទ្ើបប្ត ់យា៉ាង

ឈនាោះខដ ឆាំខណ្កកនុងរម្ពី វ ិ ុ ទ្ិម្រគ


ធ ប្ពោះពុ ទ្ធឈឃ្លសាចា យមាន

បាំណ្ងនឹងឈ លតម្លាំោប់ ត ាំងខតពីភនខាំ ដលឈៅកនុងឆឈនាលោះ

ឈទ្ើបឈ លោថ្វថ្វ “យុ រនធឈរា” ជាឈដម្


ើ ។

ប្ពោះបាលីកនុងឈនម្រាជជាតក
ិ និងវ ិ ុ ទ្ិម្រគ
ធ អដឋកថ្វ ខម្ង

ឆុ ោះ ប្ម្ុងោនឈ ើោ
ម ន ឈោយពិត ឈប្ ោះឈហតុ ឈនោះ ដូ ឆខដលឈ ល

ម្កឈនោះ ដូ ឆទ្ឹកកនុងទ្ឈនលយម្ុ នាឆូ លោននឹងទ្ឹកកនុងទ្ឈនលរងាគ ។

ឆាំខណ្ក កយណា ខដលឈោកឈ លទ្ុកកនុង អដឋកថ្វ

ឈនម្រាជជាតកថ្វ
ិ “សុ ទសសនោតិ អយំ មហារាជ ឯនតសំ

សរវពាហិររា សុ ទសសនបព្វនោ ោម” កយថ្វ ុ ទ្ សនៈ

ឈ ី បពិប្តម្ហារាជ ភនខាំ ដលត ាំងឈៅខាងឈប្ៅទ ាំងអ


ឆកដថ្វ ់ននភនាំ

ទ ាំងឈនាោះ ឈ្មោះថ្វ ភនាំ ុ ទ្ សនៈ កយឈនាោះ របបយល់


ី ថ្វ ឈោក

ឈ លទ្ុកឈោយភាលត់មាត់។
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 151

ឈហើយ។

មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ឈ ឆករឈប្តកអ
ី ឈកតមានដល់
ើ ែុ ាំ្

ឈប្ ោះឈឃើញ មានលមាតលិ ឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក ឈរឈៅថ្វ

ទវ ឈនោះ ឈ្មោះអវី ឈទ្ើបជាទ្ី ករាយននឆ


ី ិតរ ប្បាកដអាំពី

ឆមាៃយ?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូវផ្សល ននបុញ្ាកម្ទ ាំ


ម ងឡាយ ខដលែួ នដ
ល ង
ឹ ឈហើយ

ទ្ូលប្ពោះរាជាឈនាោះ ខដលម្នប្ទ្ង
ិ ់ប្ជាបថ្វ

ទវ ឈនោះឈ្មោះថ្វឆិតរកូដ ជាទ្ីឈឆញឆូ លននឈទ្វរាជ

(ជាទវ ននឈទ្ពនរ ខដលត ាំងឈៅប្តង់ ទ្ីបាំផ្សុតននភនប្ាំ ពោះ

ាំ ួ ឲ្យឆង់ឈម្ើលប្បាកដ (ទវ ឈនោះ) មាន ូបជា


ុ ឈម្ ុ) ជាភនរ

អឈនក ដ៏ ុងឈ ឿង វឆ
ិ ប្តឈោយ
ិ តនវតថុឈផ្សសងៗ ប្បាកដជាទវ

ឈដ ោ ឈោយ ូបទ ាំងឡាយ ប្បខហល ូបប្ពោះឥស្តនា បីដូ ឆ

ជា (នប្ព្ាំ) ខដលពួ កខាល កាឈហើយ បពិប្តប្ពោះរាជា ប្ទ្ង់

ខ ង
វ ករុ ណ្្ម្៌ ូ ម្ប្ទ្ង់ឆូ លឈៅតម្ទវ នុ ៎ោះ ូ ម្ប្ទ្ង់

ី ិពវដ៏រាបឈ
ជាន់នូវខផ្សនដទ្ ើ។

(អភិ ម្ុ ទ្
ព ោធ ថ្វ) ប្ពោះបាទ្ឈនម្ម្ហារាជ
ិ ប្ទ្ង់ឋត

152 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ឈៅឈលើទ្ិពវយាន មានឈ ោះជាវាហនៈ ខដលទ្ឹម្ឈោយឈ ោះ

ិនធព ១ ន់ប្ទ្ង់យាងឈៅ បានទ្តឈឃើញនូ វឈទ្វ ភា

(ប្ត ់ ួ ថ្វ) វមានឈនោះ


ិ ខដលបុ ញ្ាកម្មនិម្មតឈហ
ិ ើ យ ឈោយ

ជ ាំងជាវកា
ជញ្ញ ិ ននខកវនពទ្ូ យ ឈឃើញឆា ់ ដូ ឆអាកា មាន

ពនលឺឈែៀវ កនុង ទ្កាល។

(ប្ពោះរាជា...) មានលឈទ្ពបឈប្ម្ើ ឈ ឆករីឈប្តកអ មាន

ដល់ ែុ ាំ្ ឈប្ ោះឈឃើញ មានលមាតលិឈទ្វសា ងី ែ្ុាំ ួ អនក ឈរ

ឈៅវមាននុ
ិ ៎ោះឈ្មោះអវ?

-មាតលិឈទ្វសា ងី ខដលប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ួ ឈហើយ ក៏

ពាក នូវផ្សល ននបុញ្ាកម្ទ ាំ


ម ងឡាយ ខដលែួ នដ
ល ឹងឈហើយ

ទ្ូលប្ពោះរាជាឈនាោះ ខដលម្នប្ទ្ង
ិ ់ប្ជាបថ្វ

ឈទ្វ ភា ខដលប្ពោះអងគទ្តឈឃើញនុ ៎ោះឯង ឈរឈៅថ្វ

ុ ្មាម (ឈទ្វ ភានុ ៎ោះ) ុងឈ ឿងឈោយខកនពទ្ូ យដ៏វឆ


ិ ិប្ត ខដល

បុ ញ្ញានុ ភាពនិម្មិតឈោយប្បនពត ាំងឈៅ មានប្ជុងប្បា ាំ

បី ខដលបុ ញ្ាកម្មតក់ខតងលអ ុ ទ្ ធ ឹងជាវកា


ិ ននខកវនពទ្ូ យ

ទ ាំងអ ់ ពួ កឈទ្វតឈៅជាន់តវតរងសប្រប់
ិ អងគ ឹងមានប្ពោះ
ាំ ន រតរូ
ឥស្តនាជាប្បម្ុ ែ ខតងប្បជុ ោ ិ ឈ ឆករឆឈប្ម្
ី ន
ើ ប ់ឈទ្វត
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 153

និងម្នុ សទ ាំងឡាយ បពិប្តប្ពោះរាជា ប្ទ្ង់ខ ង


វ ករុ ណ្-

្ម្៌ ូ ម្ប្ទ្ង់ឆូ លឈៅកាន់ទ្ីអនុ ឈមាទ្នា ប ់ឈទ្វត

ទ ាំងឡាយ តម្ទវ ឈនោះ។

(អភិ ម្ុ ទ្
ព ោធ ថ្វ) ពួ កឈទ្ពនិក បានឈឃើញប្ពោះរាជា

ឈនាោះ ឈ ឆ
រ យាងម្កដល់ ឈហើយ ឈប្តកអ ទ្ទ្ួលថ្វ

បពិប្តម្ហារាជ ដឈាំ ណ្ើ ខដលប្ពោះអងគយាងម្កឈនោះ

ប្បនពឈហើយ ម្នខម្នប្ទ្ង
ិ ់យាងម្កអាប្កក់ឈទ្ បពិប្តប្ពោះ

រាជា ប្ទ្ង់ខ វ កនូ វរុ ណ្្ម្៌ដ៏ប្បឈ


ង ើ ឥ ូ វឈនោះ ូ ម្ប្ពោះ

អងគរង់កនុងទ្ីជិតននឈទ្វរាជឆុ ោះ។

កកឈទ្វរាជ ប្ទ្ង់ឈប្តកអ ទ្ទ្ួលប្ពោះបាទ្វឈទ្ហៈ


ប្រប់ប្រងប្កុងម្ង
ិ ិោឈនាោះ ប្ពោះបាទ្វា វៈអឈញ្ជើ ញប្ពោះអងគ

ឈោយកាម្ទ ាំងឡាយ ឈោយអា នៈផ្សងថ្វ

ប្ពោះអងគឈ រ ម្កដល់ លឈាំ ៅននឈទ្វតទ ាំងឡាយ ជា


ដឈាំ ណ្ើ ប្បនពណា ់ ប្ពោះរាជាប្ទ្ង់ខ វ កនូ វរុ ណ្ដ៏ប្បឈ ើ

ូ ម្ប្ពោះអងគរង់ឈៅកនុងឈទ្វឈោកទ ាំងឡាយ ជាទ្ីញា


ុ ាំង
ឈ ី ន ទ ាំងពួងឲ្យ
ឆករប្បាថ្វ ឈប្ម្ឆ ូ ម្ប្ពោះអងគប ឈភារកាម្

ទ ាំងឡាយ ខដលម្នខម្នជា
ិ ប ់ម្នុ ស កនុងតវតរងសឈទ្វ-

154 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ឈោកឆុ ោះ។

(ប្ពោះបាទ្ឈនម្...)
ិ វតថុណាខដលបានឈោយអនកដនទ្

ឲ្យជាបឆា័យ ដូ ឆយាន ប ់ ូ ម្ឈរ ដូ ឆប្ទ្ពយជា ប ់ ូ ម្

ឈរ វតថុនុ ៎ោះ ក៏មានឧបឈម្យយយា៉ាងឈនោះឯង។

ាំ តឆង់បានវតថុ ខដលបានម្កឈោយអនកដនទ្ឲ្យជា
ែ្ុឥ

បឆា័យឈនាោះឈទ្ បុ ណ្យទ ាំងឡាយ ខដលែ្ុបា


ាំ នឈ្វើឈហើយ

ឈោយែលួនឯង ឈនាោះឈទ្ើបជាប្ទ្ពយ ាំ្


ឈប្ម្ឆដល់ ែុ ។

ាំ ឹ ងប្ត
ែ្ុន ប់ឈៅឈ្វើ ជាកុ លខដលបុ រល
គ ឈ្វឈហ
ើ ើយ

ខម្ងដល់ ឈ ឆករី ុ ែ ម្នឈៅ


ិ រ ប្កហាយខាងឈប្កាយ ឲ្យមាន

ប្បមាណ្ឈប្ឆើន ឈោយកា ឲ្យផ្សង ឈោយកា ប្បប្ពឹតរឈ ើផ្ស


ម ង

ឈោយ ប្ងួម្ឥស្តនាិយផ្សង ឈោយកា ទ្ូនាមននូ វឥស្តនាិយផ្សង

កនុងពួ កម្នុ ស។

មាតលិជាឈទ្វសា ងីដ៏ឆឈប្ម្ើន ជាអនកមានឧបកា ៈ

ឈប្ឆនដល់
ើ ឈយង
ើ ឈប្ ោះបានបងាាញនូ វឋាននន តវអក
ន មាន

បុ ញ្ាកម្ម និងសាថននន ន មានបាបកម្មទ ាំងឡាយ។


តវអក
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 155

ប្ពោះបាទ្ឈនម្ិ ប្ទ្ង់ជាឥ ស ៈកនុងខដនវឈទ្ហៈ


ិ ិោ ប្ទ្ង់បានឈ
ប្រប់ប្រងប្កុងម្ង លដូ ឈឆនោះឈហើយ (ឈទ្ើប

ប្ទ្ង់ោ កកឈទ្វរាជប្ត ប់ម្កម្នុ សវញ)


ិ ប្ទ្ង់បានបូ ជា

យញ្ាៈដ៏ឈប្ឆើនឈហើយប្ទ្ង់ឆូ លឈៅកាន់កា ប្ងួម្ (បពវជាជ)។

ឆប់ ឈនម្ិរាជជាតក។

(បិដកឈលែ ៦២ ទ្ាំព័ ៦៨)


156 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

៤.៣.ពនមិោជចរ ិយា

ឆ យាដនទ្ឈទ្ៀត
ិ កាលខដលតថ្វរតឈកើតជាឈ ឆ
រ ្ាំ

ឈ្មោះឈនម្ិ ជាបណ្ិឌ ត អនកប្តូវកា ឈោយកុ ល ឈៅកនុង

ប្កុងដ៏ប្បឈ ើ ឈ្មោះម្ិងិោ។
កាលឈនាោះ តថ្វរត បានឱយឈរសាថបនាសាោបួ ន

ុ ាំងទន ឱយប្បប្ពឹតរឈៅ ដល់ ពួក


ែនង មានម្ុ ែ ៤ ឈហើយញា

ប្ម្រ
ឹ បកស ី និងម្នុ សជាឈដម្
ើ កនុងសាោឈនាោះ។

តថ្វរតបាន ឈ្វនូ
ើ វ ាំ ត់
ព ប្មាប់ឈ ៀល កដណ្រប់ ទ្ី

ឈដក បាយ ទ្ឹក និងឈភាជន ឱយជា ប ់ប្បប្ពឹតរឈៅម្នោឆ់


ុ ាំងម្ហាទន ឱយប្បប្ពឹតរឈៅ។
ឈហើយញា

ឈ វកាមាតយ ឆូ លឈៅ កឈៅហាវយនាយ ឈប្ ោះ

ឈហតុ ឆង់បានប្ទ្ពយ ឈហើយខ ង


វ កឈហតុ ខដលរួ ករាយ

ឈោយកាយ ឬឈោយវាចា ឆិតរ ( ផ្ទគប់ឆិតរឈៅហាវយនាយ )

យា៉ាងណា។ តថ្វរតនឹងខ ង
វ កនូ វពូ ជននឈ ្ិញ្ញាណ្

កនុងភពទ ាំងពួង ញា
ុ ាំង តវឱយ ក ់
ប ក ់ ឈោយទន ឈហើយ

ប្បាថ្វននូ វឈ ិ ា ណ្ដ៏ឧតរម្ យា៉ាងឈនោះឯង។


្ញ្ញ

ឆប់ ឈនម្ិរាជឆ យា
ិ ៕

(បដកឈលែ
ិ ៧៧ ទ្ាំព័ ២៤៨)
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 157

៥.ធម្មសសាណ្ឌកម្ហារាជវតថុ

ខម្ដងឈ ឿងប្ពោះបាទ្្ម្មឈសាណ្ឌកម្ហារាជកនុងវរគ

ទ្ី១ តម្បទ្បាលីដូ ឈឆនោះថ្វ ៖

អមាហកំ ភគេរត្វ ជាឈដើម្ អ្ិបាយ កាលពីម្ុ ន

ប្ពោះមានប្ពោះភារជាប្ពោះអ ហនរ មាម ម្ពុទ្ធជាមាា ់នន

ាំ ន់បានប្ត
ឈយើង ពុ ទ ់ដឹងឈៅឈ ើយ ប្ោឈនាោះ ប្ពោះ

មាម ម្ពុទ្ធប្ទ្ង់ប្ពោះនាម្ក សបៈ ប្ពោះអងគបានប្ត ់ឈ ើង

ប្បាកដ កនុងភទ្ាកបបឈនោះ ខតង ខម្ដង្ម្៌ឈទ្ នាឈប្បា

ឈវឈនយយ តវឲ្យបាន ឈប្ម្ឆដល់ ប្ពោះនិ វ ន តម្កាំណ្ត់

ដូ ឆប្ពោះ មាម ាំ ី បុ រាណ្ឈ ៀងម្ក ឈហើយប្ពោះអងគប្ទ្ង់


ម្ពុទ្ធអព

ឆូ លប ន
ិ ិ វ នឈៅ។

លុ ោះដល់ សា នា ប ់ប្ពោះមានប្ពោះភារអងគឈនាោះ

វនា
ិ សាប ់
ូ នយបាត់បងឈៅម្ ិនយូ ប៉ាុនាមន កាលឈនាោះ ប្ពោះ

ប ម្ឈ ្ិ តវជាអមាា ់ននឈយង ាំ ុ ងកសាង


ើ ប្ពោះអងគកព

នស ាំបនាុាំបា ម្ឈៅឈ
ី ើយ ប្ពោះអងគបានឆយុតឆុ ោះចាកឈទ្វ-

ឈោក ម្កចាប់បដិ នធិកនុងនផ្សាប្ពោះអរគម្ឈហ ីននឈ ឆ


រាណ្ ី ជាឈ ដ ឧតរម្ែពង់ែព


ឆ ់ប្បឈ ើ ជាងឈ ដ ទ ាំងពួង

158 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

កនុងជម្ពូទ្វីប។

កនុងកាលខដលប្ពោះប ម្ឈ ្ិ តវឈៅកនុងនផ្សាប្ពោះ

ិ ណ្៌ឈហើយ ក៏ប្ប
មាត ប្រប់ ១០ ខែប បូ ូ តឈឆញចាកនផ្សា

ប្ពោះមាតឈនាោះក៏ជាអសាា យ មាន្ម្ម ញ្ញា ឈ ឆកដី ាំ ល់


កនុង្ម្៌ បណា
ដ លឲ្យឈកើតឈ ើងកនុងឆិតរនន តវរាល់ ូប តវ

ទ ាំងឈនាោះ ឹងមានប្បាថ្វនឆង់សាដប់្ម្៌ប្រប់ ៗ ោន កនុងកាល

ឈនាោះខដ ។

ឈប្ ោះឈហតុ ឈនាោះ ប្ពោះប ម្កសប្តយ៍


ិ ជាប្ពោះវ មាត

បិត ប្ពម្ទ ាំងប្ពោះរាជវងានុវងសបាន នមតប្ពោះនាម្ថ្វ

្ម្ឈម សាណ្ឌកកុមា កនុងកាលឈនាោះឯង។ ប្ពោះរាជកុ មា ឈនាោះ

បានឆឈប្ម្នឈោយយ
ើ ប វា
ិ ជាឈប្ឆន ័
ើ លុ ោះដល់ វយ្ាំ
ឈ ើង

ឈហើយ ក៏បាន ិកាឈ ៀន ិលបសាស្ត រ ាំងពួងឈឆោះចា ាំសាាត់


ឈម្ដឆប្ពោះវ រាជបិត ប្ទ្ង់ប្បទនឋាននរ ករិជាប្ពោះម្ហា-

ឧបរាជ។ ប្ពោះ្ម្មឈសាណ្ឌកឧបរាជ ប្ពោះអងគខតងបាំឈពញ

កុ លកម្មបងទ ាំង ១០ និងបុ ញ្ាកិ យាវតថ


ិ ុ ១០ មានទនជា
ឈដម្
ើ លុ ោះអាំណ្ឹោះពី ឈម្ដឆវ រាជបិតឈហើយ ក៏ឈ នាបតីនិង

ប្ ហមណ្៍បុ ឈរាហិត ចាត់ខឆងថ្វវយរាជ ម្បតរអភ


ិ ឈិ ក
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 159

ឧបរាជជាប្ពោះប ម្កសប្តិយ៍ ង
ន ឈម្ដឆប្ពោះវ រាជបិត កនុង

កាលឈនាោះ។

ឆាំខណ្កឯប្ពោះឧបរាជប ម្ឈ ្ិ តវបានឈសាយ

រាជ ម្បតរិជាឈ ឆ
ដ ដ៏ប្បឈ ើ ប្ទ្ង់ប្ពោះនាម្ប្ពោះបាទ្ ្ម្-ម

ឈសាណ្ឌកម្ហារាជ មានប្ពោះកិតរិរុ ណ្ លបលាញប្បាកដ



ឈ ើឈោយឈ
ម ឆ
ដ ប្ពោះប ម្ឆប្កពតរិ កនុងនរ រាណ្ ី។

នរ ឈនាោះក៏ ុងឈ ឿងប្បាកដដូ ឆឈទ្វនរ លុ ោះប្ពោះអងគប្រង

រាជ ម្បតរកនល
ិ ងឈៅបានកនលោះខែឈហើយ ឈ ដ រង់ឈៅឈលើទ្ី

ប្កឡាប្ពោះបនាាំដ៏មាន ិ ី ួ ី ដ ឈហើយប្ទ្ង់ ាំពឹងពិចា ណានូ វ

ឈហតុ ឈផ្សសង ៗ ជាឈដើម្ថ្វ ៖

១. បុវញេន សីលាទិមវយន បុវវេ,

កវតន បវត្ត្សមិ អតនទិវតន,


មសកកសាវរ វិយ វទវរាជា;
រាជតតមិវទេ បុរមុតតមមហិ។
២. រូវបន ហារីនយនុស្សវវន,
សវទទន សម្ម្ សវណាមវតន,
គ្វនេន ឃានុស្សវវសាភវនន,
រសញេបុវញេន រវសនចាបិ។
៣. ផវស្សន គ្តតស្ស សុផស្សវទន,
160 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

សមិទេិបវត្ត្សមិ មហិទេិវោហំ,
វនវវតតវកវនវ បម្ទភាវ,
ម្ បជជិតុំ យុតតរូបនតិ ញត្វ្។
៤. ទស្ាមិ អង្គអបិ ជីវិតញច,
ធញេំ ធនំ ចាបិ បសននចិវត្ត,្
វសាស្ាមិ ធមមំ សិវម្ទធានំ,
ជិវនរិតំ ជាតិជរាបហាណំ។
៥. ន វសាភតិ យថាោសំ, ជលំ ធាមបតិិំវិនា,
រជជករណំ តថា មយហំ, វិនា ធម្ម្ ន វសាភតិ។
៦. ន វសាភតិ ហថា រតតិ, និសានាថំ វិនា សទា,
រជជករណំ តថា មយហំ, វិនា ធម្ម្ ន វសាភតិ។
៧. អលង្កវត្បិ វច ហតថី, វិនា ទាឋា ន វសាភតិ,
រជជករណំ តថា មយហំ, វិនា ធម្ម្ ន វសាភតិ។
៨. យថា កវលាល្លម្លីយំ,
វិនា វវលា ន វសាភតិ,
រជជករណំ តថា មយហ,ំ
វិនា ធម្ម្ ន វសាភតិ។
៩. យថា សុមណឌិវត្ រាជា,
កុបវោ វនវ វសាភតិ,
រជជករណំ តថា មយហ,ំ
វិនា ធម្ម្ ន វសាភតិ។
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 161

១០. ធមមវមវ សុណិស្ាមិ, ធវមម វម រមតី មវនា,


ន ហិ ធម្ម្ បរំ អតថ,ិ ធមមមូលំ តិសម្បទនតិ។

កិ យាខដលអាត
ិ ម អញបានឈសាយរាជ ម្បតរិ ដ៏

មាន ី ៉ា ងឈនោះ ឈហើយប្បា


ិ យា ឈឆញចាកប្ពោះ្ម្៌ពុាំបាន

សាដប់ប្ពោះ្ម្៌ដូឈឆនោះ ដូ ឆជាអាកា ខដលប្បា ចាកប្ពោះ

អាទ្ិតយពុ ាំមានវតថុអវអាឆបាំ
ី ភឺឈោក
ល ដូ ឈចានោះខដ ។

លុ ោះប្ទ្ង់ ាំពឹងដូ ឈឆនោះឈហើយ ក៏ ាំពឹងតឈៅឈទ្ៀតថ្វ

អាតមអញបានរាជ ម្បតរិប្បឈ ើ យា៉ាងឈនោះ ឈប្ ោះ

ាំ នែជិលប្ឆអូ
ខតបុ ណ្យ ខដលពុ បា ែាំឧ ាហ៍ ែវល់ខាវយ

បាំឈពញបុ ញ្ាកិ យាវតថ


ិ ុ មានទន ីលជាឈដើម្ពីម្ុ នម្ក រឺ

ឈោយរាជឫទ្ធិដ៏ ុក
ដ ម្
ដ ដភ ូ ឆជាឈទ្វរាជ ខដលបានឈសាយ

ម្បតរទ្
ិ ិពវកុ ងឈទ្វនរ
ន ឈោយពិត។

ម្ា៉ាងឈទ្ៀត អាតមអញមានអានុ ភាពបាន ឈប្ម្ឆ

ឈោយ ិ ាំងឡាយរឺ ូបជាទ្ីោប់ឆតរ


ម្បតរទ ិ ឈាំ ងពីឈរាោះ

រួ ឆង់សាដប់ឈោយប្បនព ឈប្រឿងប្កអូ បរួ ដល់ កិ យាហ


ិ ិត

ប្ ូ បយកកលិនជាទ្ីឈពញឆតរ
ិ អាហា ឆ្ៃញ់ ពិសារួ

ជញ្ជ ប់ប្ជួតប្ជាបឈោយអណា
ដ ត ម្ផ សដ៏ទ្ន់ប្តជាក់ប្ ួល
162 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

រួ ប៉ាោះ ល់ ឈោយកាយ ដូ ឈឆនោះអាតមអញនឹងកាន់ឈ ឆកដី

ប្បមាទ្ ឈោយ ម្បតរិមានប្បមាណ្ប៉ាុឈណ្ណោះពុ ាំរួ ឈសាោះ

ឈ ់
ើយ រួ ខតលោះបងឲ្យទនែល
ួ ន ឬនឹងឲ្យទនជវី ត
ិ ឲ្យទន

ប្ ូ វអងក ប្ពម្ទ ាំង ម្បតរិប្ទ្ពយដល់ ូ ម្ទ


ម ាំងឡាយ ឈទ្ើប

ប្បនព។

័ ប្ជោះថ្វលប្បាថ្វនឆង់
តម្ក ប្ពោះអងគមានប្ពោះរាជហឫទ្យ

សាដប់ប្ពោះ្ម្៌ឈទ្ នាខដលប្ពោះជន
ិ ប្ ីប្ទ្ង់ ខម្ដងខតងត ាំង

ទ្ុកម្ក ជា្ម្៌ឲ្យនូ វប្ពោះនិ វ នជាទ្ីឈកសម្ចាកឈយារៈ ជា

្ម្៌អាឆប្បហា បង់នូ វជាតជរាពា្


ិ ិនិងម្ ណ្ៈឲ្យអ ់ឈៅ

ឈោយពិត។

ម្ា៉ាងឈទ្ៀត អណ្
ូ ដ ងប្ ោះប្បា ចាកទ្ឹកឈភលៀង ម្ន

ិ ុងឈ ឿងលអមានឧបមាយា៉ាងណា កិ យា
មានទ្ឹកដក់ឈៅ ម្ន ិ

ខដលអាតមអញឈសាយរាជយជាឈ ឆ
ដ ឈហើយប្បា ចាកប្ពោះ

្ម្៌ ពុ ាំបានសាដប់្ម្៌ឈទ្ នា ក៏ពុាំ ុងឈ ឿងលអមានឧបឈម្យយ

យា៉ាងឈនាោះខដ ។

រាប្តប្បា
ី ចាកប្ពោះឆនាជាទ្ីពឹង ទ្ិ ម្ន
ិ ុងឈ ឿងលអ

មានឧបមាយា៉ាងណា កិ យាខដលអាត
ិ ម អញឈសាយរាជយជា
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 163

ឈ ឆ
ដ ឈហើយប្បា ចាកប្ពោះ្ម្៌ ពុ ាំបានសាដប់្ម្៌ឈទ្ នា ក៏

ិ ុងឈ ឿងលអមានឧបឈម្យយយា៉ាងឈនាោះខដ ។
ម្ន

ដ ាំ អាជាឈនយយដ៏
ី ប្បឈ ើ ខដលឆងឈប្រឿងប្បោប់

ឈហើយប្បា ចាកភលុក ម្ិន ុងឈ ឿងលអមានឧបមាយា៉ាងណា

កិ យាខដលអាត
ិ ម អញឈសាយរាជយជាឈ ឆ
ដ ឈហើយប្បា

ចាកប្ពោះ្ម្៌ ពុ ាំបានសាដប់្ម្៌ឈទ្ នា ក៏ម្ន


ិ ុងឈ ឿងលអមាន

ឧបឈម្យយយា៉ាងឈនាោះខដ ។

ទ្ឹក ម្ុ ប្ទ្ប្បា ចាកឈប្តយ


ើ ម្ន
ិ ុងឈ ឿងលអមាន

ឧបមាយា៉ាងណា កិ យាខដលអាត
ិ ម អញឈសាយរាជយជា

ឈ ឆ
ដ ឈហើយប្បា ាំ នសាដប់ប្ពោះ្ម្៌ឈទ្
ចាកប្ពោះ្ម្៌ ពុ បា នា

ិ ុងឈ ឿងលអមានឧបឈម្យយយា៉ាងឈនាោះខដ ។
ក៏ម្ន

ិ មានឈប្រឿងប្បោប់ដ៏លឈអ ហើយប្ទ្ង់
ប្ពោះប ម្កសប្តយ៍

ប្ពោះពស្ត រ ឆអាប្កក់ ម្ិន ុងឈ ឿងលអមានឧបមាយា៉ាងណា


កិ យាខដលអាត
ិ ម អញឈសាយរាជយជាឈ ឆ
ដ ឈហើយប្បា

ចាកប្ពោះ្ម្៌ ពុ ាំបានសាដប់្ម្៌ឈទ្ នា ក៏ម្ន


ិ ុងឈ ឿងលអមាន

ឧបឈម្យយយា៉ាងឈនាោះខដ ។

ឈបដូ
ើ ឈឆនោះ រួ ខតអញខ ង
វ កសាដប់ប្ពោះ្ម្៌ឈទ្ នា
164 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ប្តខតបាន លុ ោះប្ទ្ង់ប្ពោះតប្ម្ិោះដូ ឈឆនោះឈហើយ ក៏មានប្ពោះ

័ ឆង់សាដប់ប្ពោះ្ម្៌ខដលជា្ម្៌បណ្
ហឫទ្យ ុ ដ ោះបណា
ដ លឲ្យ

បាន ម្បតរិទ ាំង ៣ ប្បកា រឺ ម្បតរិម្នុ ស ១ ឈទ្វត ១

ប្ពោះនិ វ ន ១ ពុ ឈាំ ឆោះោឆ់ឈ ើយ។

ឯេ ំចិរនតត្វវ បារត្វេ ប្ពោះន ស្តនា


ិ ា ្ិបតី ប ម្-

ឈ ្ិ តវ ប្ពោះអងគប្ទ្ង់ពិចា ណាយា៉ាងឈនោះឈហើយ លុ ោះ

ឈវោប្ពឹកប្ ងសាវងប្ពោះ ុ យា
ិ ប្ពោះអ ុណ្ភលឺឆា ់

ប្ ោះឈហើយ ប្ពោះអងគប្ទ្ង់យាងឈឆញអាំពីទ្ីឈ យា ន៍ដ៏

មាន ិ ី ួ ី ដ ឈឆញឈៅប្បថ្វប់នាឆុ ងប្ពោះរាជឈរាង ដ៏មាន

ពួ កអាមាតយឈចាម្ឈរាម្ោល់ បឈប្ម្ើឈោយជុ វាំ ញ


ិ ឈ ឆ ់
ដ រងឈៅ

ក ៏ប្បឈ
ឈលើរាជបលល័ ងដ ើ ខដលមានឈ ត
វ ឆេប្ត រឺបុ រល
គ ឈលើក

ឈ ើងឈបកបា
ើ ាំងពីឈលើ ដ៏ប្បោប់ឈោយខកវទ ាំង ៧ ប្បកា ដ៏

ុងឈ ឿងដូ ឆប្ពោះឥស្តនាា្ិរាជជាឈ ឆ


ដ ននឈទ្វត ឈហើយឈ ឆ

មានប្ពោះរាជឱងាក ឈៅនឹងអាមាតយទ ាំងឡាយថ្វ រោរនាត

មានលអនកទ ាំងឡាយដ៏ឆឈប្ម្នឈអ
ើ ើយ បណា
ដ ្ម្៌ ខដលប្ពោះ

មាម ម្ពុទ្ធប្ទ្ង់ ខម្ដងខតងត ាំងទ្ុកម្កឈហើយ ឈបើអនកណា

បានឈឆោះដឹងនូ វប្ពោះ្ម្៌ឈនាោះែលោះ អនកឈនាោះប្តូវ ខម្ដងប្ពោះ


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 165

្ម្៌ឈនាោះម្កឲ្យឈយើងបានសាដប់ផ្សង ដបតឈយ
ិ ើងមានឈ ឆកដី

ប្បាថ្វនឆង់សាដប់ប្ពោះ្ម្៌ឈទ្ នាពន់ឈពកណា ់។

ឯអាមាតយទ ាំងអ ាំ លប្ពម្ោនថ្វ


់ក៏ប្កាបបងគទ្ូ

បពិប្តប្ពោះ ម្មតិឈទ្ព ែ្ុប្ាំ ពោះអងគទ ាំងឡាយពុាំបានដឹង ពុ ាំ

បានឈឆោះចា ាំដល់ ប្ពោះ្ម្៌ឈនាោះដល់ តិឆតួ ឆឈ ើយ ូ ម្ប្ពោះ



អងគប្ទ្ងប្ជាប។

ប្ពោះប ម្ឈ ្ិ តវ កាលឈបប្ទ្ង


ើ ់
ប្ពោះ ណា
ដ ប់ កយ

ឈនាោះឈហើយ មានឈ ឆកដីឈទម្ន ័ ឈហើយ


សតូ ឆប្ពោះហឫទ្យ

ប្ទ្ង់ពិចា ណាថ្វ ឈបើដូ ឈឆនោះ រួ ខតអញឲ្យតម្កល់នូវប្បាក់

ម្ួ យ ន់កហាបណ្ៈ ឈលើ-កននដ ាំ ឲ្យបុ


ី វាយ គ ប្តឆ់

ឈៅកនុងនរ ទ ាំងអ ់ រង់មានបុ រល


គ ណាម្ួ យឈោភឆង់

បានប្ទ្ពយ ប ់ អញ ខម្ដង្ម្៌ឈទ្ នាឈោយបទ្ប្ពោះ

ោថ្វប្បកបឈោយបាទ្បួ នដល់ អញ ពុ ខាំ លងឈ ើយ កិឆា

ខដលអញបានសាដប់ប្ពោះ្ម្៌ឈនាោះនឹងមានឈ ឆកដី ុែ

ឈ ឆកដឆឈប្ម្
ី ើនអ ់កាលជាយូ អខងវងឈៅអនារតឈោយ

ពិត។

លុ ោះប្ពោះឈ ្ិ តវប្ទ្ង់រិតដូ ឈឆនោះឈហើយ ក៏ឲ្យឈ វ-


166 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

កាមាតយទ ាំងឡាយឈ្ដូ
ើវ ឆប្ពោះតប្ម្ិោះឈនាោះ លុ ោះបានឈ្វើឈៅ

ឈហើយ ក៏ពុាំមានបុ រល
គ ណាម្ួ យអាឆនឹង ខម្ដង្ម្៌បាន

ឈ ើយ ឈទ្ើបប្ពោះអងគប្ត ់បងាគប់ឲ្យបឈងកើនកហាបណ្ៈឈប្ឆន

ឈ ើងជាលាំោប់ត ាំងពី ពី ន់ បី ន់ បួ ន ន់ឈ ើងឈៅ

ដរាបដល់ ម្ួយឈកាដិជាកាំណ្ត់ថ្វ អនកណាអាឆ ខម្ដង្ម្៌

ឈទ្ នាខតម្ួ យប្ពោះោថ្វ ខដលមានបាទ្បួ ន ឲ្យឈយើងសាដប់

ឈយើងនឹងឲ្យប្បាក់ម្ួយឈកាដិ ូ ម្បប្ទ្ង ់ផ្សាយដូ ឈឆនោះកដី ក៏រង់



ពុ ាំមានបុ រល
គ ណាម្ួ យអាឆ ខម្ដង្ម្៌ឈទ្ នាថ្វវយប្ពោះអងគ

បានឈ ើយ លាំោប់ជាខាងឈប្កាយម្ក ប្ពោះអងគចាត់ឈ វកា-

មាតយឲ្យវាយ គ ប្តឆ់ឈៅកនុងនរ ទ ាំងអ ់ឈទ្ៀតថ្វ ឈបអន


ើ ក

ណាអាឆ ខម្ដង្ម្៌ឈទ្ នាឲ្យឈយងសា


ើ ដ ប់ ឈយងន
ើ ឹ ងឲ្យឈ្វើ

ជា្ាំកុ ងប្
ន ុ កនិរម្និងជនបទ្ ពុ ាំឈនាោះឈសាតឈយងន
ើ ឹ ងឲ្យឈ្វើ

ជាឈ ដឋី ជាឈ នាបតីឬជាឧបរាជ ម្ួ យឈទ្ៀតឈយើងឲ្យឈ ត


វ -

ឆេប្តរាជ ម្បតរិទ ាំងម្ូល ឯឆាំខណ្កឈយើងនឹងលោះបង់ភាព

ជាឈ ឆ
ដ ឈហើយឈ្វែល ាំ ឈប្ម្ើអនកឈនាោះឈហាង។ ឈទោះបី
ើ ួ នឲ្យជាែ្ុប

ប្ពោះអងគប្ត ់បងាគប់ដូឈឆនោះកដី ក៏ពុាំមានជួ បប្បទ្ោះបុ រល


គ ណា

ម្ួ យឈឆោះចា ាំ្ម្៌អាឆនឹង ខម្ដងថ្វវយប្ពោះអងគបានឈ ើយ។


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 167

បពិប្ត បបុ ទ ាំងឡាយ ឈយើងរួ ខតមាន

ម្បជញ្ាៈភា្ក់ែួ នថ្វ
ល កា ខដលបានជួ បប្បទ្ោះនឹង្ម្៌

ឈទ្ នាម្ដង ៗ ឈនោះ ជាកា ប្កពន់ឈពកណា ់ ឈបើបានប្បទ្ោះ

បានសាដប់្ម្៌ឈទ្ នាឈហើយ ឈ្មោះថ្វជាបុ រល


គ មានភ័ពវ

មានវា ាំ ុ តនឹង កអវីឈប្បៀបផ្សាឹម្ោមនឈ


នា្ាំបផ្ស ើយ។

ឆាំខណ្កឯប្ពោះប ម្ឈ ្ិ តវ កាលឈបើប្ពោះអងគ ក

បុ រល
គ អនក ខម្ដង្ម្៌ឈទ្ នាពុ ាំបានឈហើយ ក៏ដល់ នូវ ឈងវរ

ួត
ៃ ៃ ់កុ ងប្ពោះរាជហឫ
ប ន ័ ថ្វ អញប្បា
ទ្យ ចាក្ម្៌ឈទ្ នា

ឈហើយ ប្បឈយាជន៍អីន
វ ឹ ងឈសាយរាជ ម្បតរិតឈៅឈទ្ៀត លុ ោះ

ប្ទ្ង់ប្ពោះឆិនាដដូ ឈឆនោះឈហើយ ក៏លោះបង់រាជ ម្បតរិប្បរល់ ដល់

អាមាតយទ ាំងឡាយ ឈប្ ឆឈហើយប្ពោះអងគឈឆញចាកប្ពោះ

នរ ឈៅកនុងកាលឈនាោះឯង។ ប្ពោះបាទ្្ម្មឈសាណ្ឌកម្ហា-

រាជ កាលខដលប្ពោះអងគឈឆញខ ង
វ កប្ពោះ ទ្ធម្ម តម្

លាំោប់ប្ ុ ក និរម្ ជនបទ្ រាជធានី ហូ ខហឈៅ ក៏បានឈៅ

ដល់ នប្ពហិម្ នរ។

ឈប្ ោះឈហតុ ឈនាោះ ប្ពោះអ ហនរទ ាំងឡាយបាននា ាំឈ ឿង

និទនឈនោះយកម្កខ ង
ដ ទ្ុកកនុងរម្ពី ម្្ុ វាហិណ្ីឈនោះ
168 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ឈោកឈ លជាបទ្ប្ពោះោថ្វថ្វ

១១. បុវរ វភរិិំ ចរាវបត្វ្,

ធមមវសាវណាឌ្ នរាធិវបា;
សទេមមវជ្េសកំ សតថ,ុ
អលទាធ្ ធនវោដិហិ។
១២. ទាវសា វហាមិ បហាយាហំ,
រាជតតំ វទសកស្ស វម;
ឥចាច្ហ វសា មហីបាវលា,
អវហា ធវមមសុ វលាលត្.
១៣. រជជំ នីយ្ាតយិត្វ្ន, អមចាច្នំ មវនារមំ,
វនំ បាវិសិ វសា រាជា, គ្វវសំ ធមមមុតតមនតិ។

ប្ពោះបាទ្្ម្មឈសាណ្ឌកឈ ្ិ តវ ជាទ្ីពឹងននជន

ទ ាំងឡាយ ប្ពោះអងគចាត់ឈ វកាមាតយឲ្យវាយ គ ប្តឆ់ឈៅ

កនុងនរ ខ ង
វ កអនកប្បាជ្ឈឆោះ ខម្ដង្ម្៌ឈទ្ ់ ឹង
នា ប្ទ្ងន

ប្ពោះរាជទន ងាវន់ត ាំងពីពី ន់កហាបណ្ៈដរាបដល់ ម្ួយ

ឈកាដិ ក៏ពុាំមានបុ រល
គ ណាម្ួ យអាឆហា៊ោនទ្ទ្ួលយកឈ ើយ

ឈហើយឈ ដ ឲ្យតឈម្លើងនងលត ាំងពីឲ្យឈ្វើជា្ាំកុ ងប្


ឆ ន ុ កជនបទ្

ដរាបដល់ ឲ្យឈសាយរាជ ម្បតរិជាឈ ដ ប្ពោះអងគនឹងឈ្វើជាែ្ុាំ


ិ ក៏ពុាំមានបុ រល
បឈប្ម្ើវញ គ ណាម្ួ យ អាឆទ្ទ្ួល ខម្ដង្ម្៌
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 169

ឈទ្ នាថ្វវយប្ពោះអងគបានឈ ើយ។

ប្ពោះប ម្កសប្តយ៍
ិ ឈនាោះ កាលឈបប្ពោះអងគ
ើ កបុ រល

អនក ខម្ដង្ម្៌ពុាំបានឈហើយ ក៏ប្ទ្ង់លោះបង់រាជ ម្បតរិ

ឈប្កាម្ឈ វ ឆេប្តជាទ្ីតឈប្ម្កប្បរល់ ឲ្យអាមាតយទ ាំងឡាយ


ពុ ាំមានប្ពោះហឫទ្យ
័ អាល័ យឈ ើយ ឈហើយឈ ឆ
ដ ឈឆញឈៅកាន់

នប្ពហិម្ នរ កនុងកាលឈនាោះឈហាង។

ឈោយឈតជោះបុ ណ្យប្ពោះម្ហា តវទ្ីអា នៈ ឈម្ដឆ

អប្ម្ស្តនា
ិ ា ្ិរាជ ក៏បណា
ដ លឈ ើងឲ្យឈៅដប្កហាយរួ ជាទ្ី

អសាា យ ប្ពោះឥស្តនាឈ ដ រង់ពុ ាំបានឈកើត ាំខានកុ ងប្ពោះទ្័


ឆ ន យ កនុង


ែណ្ៈខដលប្ពោះអងគឆូលឈៅដល់ នប្ពម្ហាវនឈនាោះឯង។

ប្ោឈនាោះ កកឈទ្វរាជប្ទ្ង់ប្ពោះឆិនាដថ្វ បណ្


ុ ឌ កម្ពល-

ិោ នៈ ប ់អញឈកើតជាឈៅដប្កហាយ(១) នឹងអងគុយពុ ាំ

(១)-បណ្
ុ ឌ កម្ពល ិោ នៈមាន ភាពឈៅដឈោយឈហតុ ៤យា៉ាង

១-សកកសស អាយុ កខរយន វា ឧណំ ហ រហាតិ បណ្


ុ ឌ កម្ពល ិោ-
នៈមាន ភាពឈៅដ ឈោយកា អ ់អាយុ ប ់ កកឈទ្វរាជ។

២-បុ ញ្ាកខរយន វា, ឈោយកា អ ់បុណ្យ ប ់ កកឈទ្វរាជ។

៣-អញ្ាសិ ម ំ វា ម្ហានុ ោេសរតត តំ ឋានំ បរតថរនត, កាលមាន តវ

ដនទ្ខដលមានអានុ ភាព្ាំប្បាថ្វនបណ្
ុ ឌ កម្ពល ិោ នៈឈនាោះ។
170 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

បាន ឈតើឈប្ វ ៎ ? ប្ពោះអងគប្ទ្ង់ ាំពឹងរិតដូ ឈឆនោះ


ោះឈហតុ អីហន

ឈហើយ ក៏ឈបើកទវ ឆកខុប្បឈម្លឈម្


ើ ើលម្នុ សឈោក ឈហើយ

ពិនិតយឈម្ើលជម្ពូទ្វីបទ ាំងអ ់ បានឈឃើញប្ពោះបាទ្្ម្ម-

ឈសាណ្ឌកម្ហារាជ ឈ ឆ
ដ ខ ង
វ កបុ រល
គ អនកឈឆោះ ខម្ដង្ម្៌

ឈទ្ នាពុ ាំបាន ឈហើយប្ទ្ង់លោះបង់រាជ ម្បតរិឥតអាល័ យ

ឈ ឆ
ដ ឆូ លម្កកាន់នប្ពហិម្ នរ។

លុ ោះប្ពោះឥស្តនាា្រាជប្ទ្ង
ិ ់បានឈឃើញដូ ឈឆនោះឈហើយ ក៏

រតព
ិ ិ ចា ណាតឈៅឈទ្ៀតថ្វ ប្ពោះបាទ្្ម្មឈសាណ្ឌកម្ហា-

រាជអងគណាខដលប្ទ្ង់លោះបង់រាជ ម្បតរិ ប្ពម្ទ ាំងប្ពោះ

ញាតវងសទ
ិ ាំងជីវតននែល
ិ ួ នឈដើម្បខី ង
វ កសាដប់ប្ពោះ ទ្ធម្ក
ម ុង

ប្ោឈនោះ ប្ពោះបាទ្្ម្មឈសាណ្ឌកម្ហារាជអងគឈនាោះម្ិនខម្ន

ជាសាម្ញ្ា តវដនទ្ឈផ្សដ ផ្ទដ ឈទ្ រជាអងគ


ឺ ឈ ្ិ តវនឹង

បានប្ត ់ដឹងជាប្ពោះ មាម ម្ពុទ្ធម្ួយប្ពោះអងគកុ ងភទ្ា


ន កបប

័ ឆង់សាដប់្ម្៌
ឈនោះឈោយពិត ប្ពោះអងគមានប្ពោះហឫទ្យ

៤-ធម្មិកានំ វា ម្ហិេាិកសម្ណរពាហមោនំ សីលរតរឈន

ឈោយ ីលឈតជោះ ប ់ ម្ណ្ប្ ហមណ្៍អនកមានឫទ្ធិខដលប្បកបឈោយ

្ម្៌។

(ចាក ជាតក-អដឋកថ្វ ទ្ កនិបាត កណ្ាជាតក)


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 171

ឈទ្ នា ប៉ាុខនរខ ង
វ កអនកប្បាជ្ឈឆោះ ខម្ដង្ម្៌ពុាំបាន

ឈហើយប្ទ្ង់ឆូ លម្កកាន់នប្ព្ាំឈនោះ ឈបើប្ទ្ង់ពុ ាំបានសាដប់្ម្៌

ឈហើយ ក៏នឹងដល់ នូវឈ ឆកដទ្ុ


ី ក្ ខ ឈាំ ោយពិត ឈបើអញម្នឈៅ

ឈស្តងាគោះផ្សងឈទ្ យល់ ឈឃើញជាពុ ាំ ម្ឈហតុ ផ្សលឈ ើយ, រួ

ខតអញឈៅកនុងទ្ីឈនាោះឈៅនងៃឈនោះ ឈដើម្បឈប្សាឆប្
ី ង់ប្ពោះ

ឈ ្ិ តវឈនាោះ ឈោយទ្ឹកអប្ម្ត
ឹ រប្ពោះ្ម្៌
ឺ ឈហើយនា ាំ

យកឈៅតម្កល់ទ្ុកកនុងរាជ ម្បតរិដខដលវញឈទ្
ិ ើបរួ ។

ឈម្ដឆប្ពោះ ហ សឈនប្តប្ទ្ង់រតយា
ិ ៉ា ងឈនោះឈហើយ

ក៏ឈហាោះឆុ ោះម្កពីសាថនតវតរងសឈទ្វឈោកនាយម្កកាន់

សាថនម្នុ សឈោក ប្ទ្ង់លោះបង់អតរភាពប្បប្កតីឈហើយ កាន់

យកឈភទ្ជាយកសអា កសទ្ឹកយា៉ាង្ាំ រួ ខាលឆ ្ ់ខ


ប ង
្ ពន់

ឈពកឈដើ ឆូ លម្ក មានម្ុ ែឈឆ្ពោះឈៅកាន់ ាំ


ណា ក់ប្ពោះម្ហា

តវ ឈហើយ ខម្ដងែលួនឲ្យប្បាកដ ុ ងទ្ីពុ ាំឆ្ៃយពី


ិតឈៅកន

ប្ពោះប ម្ឈ ្ិ តវឈនាោះឈ ើយ។

ឈប្ ោះឈហតុ ឈនោះ បានជាប្ពោះអ ហនរទ ាំងឡាយ

ឈោក ខម្ដងជាបទ្ប្ពោះោថ្វដូ ឈឆនោះថ្វ


១៤. វ្យគ្្ឃចឆសីហមហិវសា រគ្ហតថិទប
ី ិ,
មិគាកុលំ កណដកវសលរុកខំ;
172 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

នរានមិវនាទ្ បវិសិតោ
េ ននំ,
ឥវត្ចិវត្ វិវភមិ ធមមោវម្។
១៥. តស្ានុភាវវន បុរិនទ
ទ ស្ស,
សិលាសនំ ឧណហមវហាសិ ោមំ;
វតវនវ វសា វលាកមុទក
ិ ខម្វនា,
អទទកខិ ធីរំ វិបិវន ចរនតំ។
១៦. មយជជ តំ ធមមរវសន សម្ម,្
សនតប្បយិត្វ្ គ្មនំ វរនតិ;
មនតវា សុភម
ី ញជនកូដវណណំ,
មហាមុខំ និគ្គត ភីមទាឋំ។
១៧. ទិតគ្
ត គិសង្កស
្ វិសាលវនតតំ,
មវជ្េន ភគ្គំ ចិបដ
ិ គ្គនាសំ;
ខរតមពទាឋិិំ ឃនមស្សុវនត,ំ
នីវលាទរំ គ្ជជិតភីមវឃាសំ។
១៨. កវរារុហំ តិកខសវលាហិត្យតំ,
វិសាលវធាត្យតខគ្គហតថំ;
គ្ទាយុវធនង្កិតមញេពាហុំ,
ទវោឋ្ដភ
ឋ ីមំ សវលីលលាដំ។
១៩. មនុស្សមំសាទនរតតបានំ,
ភយានកំ កកខលយកខវណណំ;
សុម្បយិត្វ្ន វននតរសម,ិិំ
ទវស្សសិ អតតំ ស នរាធិបស្ាតិ។

ប្ពោះន ស្តនា
ិ ា ្ិបត្ម្ម
ី ឈសាណ្ឌក ប្ពោះអងគមានឈ ឆកដី
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 173

អផ្សសុក មានប្បាថ្វនឆងសាដប់្ម្៌ ឈហើយឈ ឆ


ដ ឈឆញឈៅអាំពី

នរ រាណ្ ី ប្តឆ់ឆូលឈៅកនុងនប្ពសាលប្ពឹកស ប្បកប

ឈោយញាត ាតដ៏ជត
ិ ុ ទ្ខធ តបនាលដ៏ប្ឆ វាំ កវ
ឹ ឈោយ តវ

សាហាវ មានខាល្ាំ ខាលឃមុាំ តវ ីហៈ និងប្កបីនប្ព ឈោនប្ព,

ដ ាំ ី ខាលដប
ាំ ងជាឈដើម្, ឈៅអាប្ ័យកនុងនប្ពឈនាោះឯង ឈោយ

ឈតជោះអានុ ភាពបុ ណ្យបា ម្ប្ពោះឈ


ី ្ិ តវឈនាោះ អា នៈងម

ខកវដ៏មានពណ្៌លអដូឆ ាំ ត់កម្ពលប្កហម្ឈលឿង ប
ព ់ប្ពោះ

ឥស្តនាា្ិរាជ ក៏បឈងកើតឈៅដប្កហល់ ប្កហាយនឹងរង់ពុ ាំបាន នា

ាំខានកុ ងប្ពោះទ្័
ន យ ឈទ្ើបឈបើកទ្ិពវឆកខុ ម្ិលឈម្ើលសាថនម្នុ ស

ឈោក លុ ោះបានប្ជាបឈហតុ ឈនាោះ ពវប្រប់ឈហើយ ក៏ឈហាោះឆុ ោះ

ម្កពីសាថនឈទ្វឈោកនាយ ម្កកាន់សាថនម្នុ ស ឈហើយក៏

និម្មតអាត
ិ ម ជាយកសកាឆ បង
ឹ ង
ឹ ូ រួ ខាលឆពន់ឈពក មាន

ម្បុ ឈែៀវប្ ាំ ញ្ជ័ ន មានមាត់្ ាំ មាន


ងាត់ដូឆជាកាំពូលភនអ

ឆងកូម្រួ ខាលឆ ឈលៀនឈឆញម្កខាងឈប្ៅ មានខភនកទ ាំងពី ្ាំ

ប្កហម្ប្ចាលដូ ឆជារាំន ាំ ម្ខដលឈភលងឈឆោះ


រា ើ ឈហើយមាន

ប្ទ្ូងែូងកណា
ដ ល មានឆុ ងប្ឆម្ុ ោះប្កហម្ មាន ក់ និង

ឹ មានពណ្៌ប្កហម្ដូ ឆអណា
ពុ កមាត់ជាតប្ម្ម្ ដ តឈភលើង មាន
174 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

នផ្សាឈ ោះពណ្៌ឈែៀវ មាន ឈាំ ងឮ នធឹកដូ ឆផ្សគ ោន់រួ

ឈ បម្
ើ មានប្កឆក ងប្បឡាក់
ឹ ឈោយ្ម្ជាប់ជានិឆា មាន

ាំ ង និងឈប្រឿងអាវុ្
បាតនដ្ាំពុាំខដលោងទ្ឹកម្ដង មានដប

កនុងនដជាប់ម្ិនោឆ់ មានឆងកូម្ និងងបបូ មាត់រួ ឈ បម្



មានថ្វៃ ប្បកបឈោយ ន ប្ជួញ ៗ ដូ ឆជាវលលិ មានខត

សាឆ់ម្នុ សជាអាហា ប ឈភារប្បប្កត


ិ ី មានឈជើងទ ាំងពី

ប្កហម្ដូ ឆ ឈងើកឈភលើង ខម្ដងែលួនឈ ឈៅកនុងឆឈនាលោះភនាំ ឲ្យ

ប្បាកដដល់ ប្ពោះនរា្បត
ិ ី្ម្មឈសាណ្ឌកម្ហារាជឈនាោះឯង។

ប្ោឈនាោះ ប្ពោះម្ហា តវបានឈឃើញឥនាយកស ិតឈៅ


កនុងទ្ីជិតននែលួនដូ ឈចានោះឈហើយ ក៏ពុាំបានខាលឆញាប់ញ័

តក់ ុ តឆ
ល ិតរ និងប្ពឺប្ពួឆឈរាម្ឈ ើយ ឈប្ ោះប្ពោះអងគបាន ាំពឹង

រតថ្វ
ិ យកសខដលមាន ភាពយា៉ាងឈនោះ ម្ុ ែជាឈឆោះ ខម្ដង

្ម្៌ឈទ្ នាឈោយពិត, ឈបើដូ ឈចានោះ ប្តូវខតអញឆូ លឈៅជិត

កនុង ាំ
ណា ក់អា កសទ្ឹកឈនាោះឈហើយនឹងសាដប់្ម្៌ឈទ្ នា

ដបតក
ិ ិ យាខដលបានសា
ិ ដ ប់្ម្៌ឈទ្ នាឈនាោះជាទ្ីនា ាំម្កនូវ

ឈ ឆកដី ុ ែនិងប្បឈយាជន៍ដល់ អញអ ់កាលជាយូ អខងវង

ឈៅឯអនារតពុ ខាំ លងឈ ើយ លុ ោះប្ពោះប ម្ឈ ្ិ ់ ត


តវប្ទ្ងរ ិ
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 175

ដូ ឈឆនោះឈហើយ ក៏ប្ទ្ង់ ាំពឹងតឈៅឈទ្ៀតថ្វ នងៃឈនោះប្តូវខតអញ

ឆូ លឈៅជិតយកសឈនាោះឈហើយ ួ យកសឈទ្ើបរួ ឈទ្ើបប្ពោះអងគ

យាងឆូ លឈៅជត
ិ និយាយ នានាជាម្ួ យនឹងយកសឈនាោះ

ឈ លជាបទ្ប្ពោះោថ្វដូ ឈឆនោះថ្វ

២០. អសមិិំ វនសមិិំ តរុសណឌ មណឌិវត;


សុផុលលិត្វនកលត្កុលាកុវល;
អធិគ្គហីវត្ សិ មហានុភាវ,
បុចាឆ្មិ តំ វទវ វវទហិ កង្ខំ។
២១. ធមមំ គ្វវសំ វនម្គ្វត្មហិ,
បហាយ រជជំ អបិ ញាតិសង្្ឃំ;
ជានាសិ វច សមម វវទហិ មយហ,ំ
ឯកម្បិ គាថំ សុគ្វតន វទសិតំ។

បពិប្តម្ហាយកស ! ដ៏មានែលួនប្បោប់ឈោយ

ប្ទ្ង់ប្ទយឈពញជទ្
ាំ ង់ តួ អក
ន មានអានុ ភាពឈប្ឆន
ើ ឹង

ប្បោប់ឈោយឈប្រឿងអាភ ណ្ៈឈផ្សសង ៗ ិតឈៅកន


ថ ុ ងនប្ពឈនោះ
អនកជាបុ រល ិ ពុាំបានតក់
គ មានឆតរ ុ តខា
ល ល ឆអវីឈ ើយ ឆាំខណ្ក

ខាងឈយងបានលោះបង
ើ ់រាជ ម្បតរិ និងពួ កញាតិទ ាំងឡាយ

ឈដើ ខ ង
វ កបុ រល
គ អនក ខម្ដង្ម្៌ឈទ្ នា បានឆូ លម្កកាន់

នប្ពឈនោះ ឈបើឈយើង ួ នូ វឈ ឆកដី ងស ័យឯណាឆាំឈ ោះអនក


176 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ូ ម្អនក ខម្ដងប្បាប់ឈ ឆកដី ងស ័យឈនាោះដល់ ឈយើង បពិប្ត

យកស ! ថ្វ ឈបើអនកបានឈឆោះប្ពោះ្ម្៌ ូ ម្អនក ខម្ដង្ម្៌កុ ង


បទ្ប្ពោះោថ្វម្ួ យខដល ប្ពោះ ុ រតបាន ខម្ដងឈហើយ ដល់

ឈយើងឥ ូ វឈនោះផ្សង។

លាំោប់ឈនាោះ ឥនាយកសតបវញថ្វ

២២. ធមមំ បជានាមហវមកវទសំ,
ជិវនរិតំ សាធុតរំ រសានំ,
វទវសមិ វចហំ តវ ធមម មគ្គ,ំ
តុវញហិ កិិំ ោហសិ វទសកស្ាតិ។

បពិប្តម្ហារាជ ! ឈយងបានឈឆោះប្ពោះ្ម្៌
ើ ខដលប្ពោះ

ជន
ិ ប្ ីប្ទ្ង់ ខម្ដងទ្ុកម្កឈោយឆាំខណ្កម្ួ យ ជា្ម្៌ដ៏

ប្បឈ ើ វឈិ ជាង ទ ាំងពួងខម្ន ខតឈបើឈយើង ខម្ដង្ម្៌

ឈនាោះដល់ ប្ពោះអងគឈហើយ ឈតប្ពោះអងគ


ើ នឹងបូ ជាវតថុអវដល់
ី ឈយង

ជាអនក ខម្ដង្ម្៌វញ។

ប្ោឈនាោះ ប្ពោះម្ហា តវតបថ្វ

២៣. រវជជ ឋិវត្ អស្សមហំ សវច វភា,


អនប្បរូបំ បកវរាមិ បូជំ;
ឥទានិ ឯវោ វនមជ្េបវត្ត្,
កវរាមិ កិិំ វទហមិមំ ឋវបត្វ្។
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 177

២៤. យទិចឆសិ តេំ មម មំសវលាហិតំ,


កវរាមហំ សង្គហមជជ វតន,
ន ចតថិ អញេំ តវ អចចនីយំ,
វទវសហិ ធមមំ សុគ្ត ប្បសតថនតិ។

បពិប្តម្ហាយកសដ៏ឆឈប្ម្ើន ! ឈបឈយ
ើ ង
ើ ិតឈៅកន
ថ ុង
រាជ ម្បតរឈៅរា៉ា
ិ ឈយងន
ើ ឹ ងបូ ជាដល់ អក
ន ឲ្យវឈិ ឈប្ឆនឈៅ

បាន ឥ ូ វឈយើងឆូ លម្កកនុងនប្ពឈនោះខតមានក់ឯង ឈបើឈវៀ

ខលងខតរាងកាយ ប ់ឈយើងឈឆញឈហើយ ឈយើងនឹង កវតថុ

វឈិ បូ ជាដូ ឆឈម្ដឆបាន ប្ប ិនឈបើ អនកប្បាថ្វនឆង់ប ឈភារ


សាឆ់្ម្ ប ់ឈយង
ើ ៗ នឹងលោះរាងកាយឈនោះបូ ជាប្ពោះ្ម្៌

ឲ្យអនកប ឈភារជាអាហា
ិ កនុងនងៃឈនោះឯង ដបតឈ
ិ បៀងអាហា

ដនទ្ ប ់ អក
ន ក៏ពុាំមានខដ អនកប្តូវ ខាំ ដង្ម្៌ឈទ្ នាឲ្យ

ឈយើងសាដប់ជាម្ុ ន ិនឆុ ោះ ឈយងន


ើ ឹ ងលោះរាងកាយឈនោះបូ ជា

ដល់ អក
ន ប ឈភារកន
ិ ុ ងកាលជាខាងឈប្កាយឈោយពិត។
ឥនាយកសបានសាដប់ឈហើយឈ លតបថ្វ

២៥. ភុត្វ្ន មំសំ សុហិវត្វ សវនាត្,


ហនតវា បិបាសំ រុធិរំ បិវិត្វ្;
ធមមំ កវថតុំ បភវាមិ តុយហំ,
វតតុំ ន សវោក្មិ ខុទាបវរវត្តិ។
178 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

បពិប្តម្ហារាជ ! ឈយើងមានឈ ឆកដីឈប្ កឃ្លលនឈពក

ណា ់ ដរាបណាឈយើងបានប ឈភារសាឆ់
ិ និងផ្សឹក្ម្ឲ្យ

ខឆអតប្ ួ លែលួន បឈនាាបង់នូ វឈ ឆកដីប្កវល់ ប្កវាយកនុងកាយ

ជាម្ុ ន ិន ដរាបឈនាោះឈទ្ើបអាឆនឹង ខម្ដង្ម្៌ឈទ្ នាឲ្យ

ប្ពោះអងគសាដប់បាន ដបតឈយ
ិ ើងអត់អាហា យូ នងៃណា ់

ឈហើយ ឈ ឆកដឈប្
ី កឃ្លលនខតងឈបៀតឈបៀនញាប់ញ័ ពវ

៌ ងគកាយ នឹង ខម្ដង្ម្៌ឈទ្ នាដូ ឆឈម្ដឆបាន។

លាំោប់ឈនាោះ ប្ពោះម្ហា តវបានសាដប់ឈហើយក៏

ឈ លថ្វ

២៦. ភុត្វ្ តុវំ មំ បថមញហិ យកខ,


បចាឆ្ តុ វទវសស្សសិ កស្ស ធមម;ំ
ធមមស្ស មយហំ តវ មំសលាភំ,
តេវមវ ជានាហិ យថា ភវវយ្ាតិ។

បពិប្តយកស ! ប្ប ិនឈបើ អនកប ឈភារឈយ


ិ ងម្ុ
ើ ន

ឈហើយ ឹម្ ខម្ដង្ម្៌ឈទ្ នាជាខាងឈប្កាយ ឈតើនឹង

ខម្ដង្ម្៌ឲ្យអនកណាសាដប់ ឈបើឈយើងសាលប់ឈៅឈហើយ

ឆាំខណ្កអនកមានោភបាននូ វសាឆ់ប ឈភារ


ិ ឈប្ ោះខតកា

បាន ខម្ដង្ម្៌ឲ្យឈយងសា
ើ ដ ប់បុ ឈ៉ា ណាណោះឯង ដូ ឈឆនោះប្តូវអនក
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 179

ពិចា ណាឲ្យបានដឹងឈោយ ម្រួ តម្ពិតឆុ ោះ។

លុ ោះប្ពោះប ម្ឈ ្ិ តវប្ទ្ង់ប្ត ់យា៉ាងឈនោះឈហើយ

ឥនាយកសក៏ទ្ទ្ួលតបវញថ្វ

បពិប្តម្ហារាជ ! កយឈនោះប្បនពឈហើយ ឈបើដូ ឈចានោះ

ប្តូវប្ពោះអងគឈ ឆ
ដ ឈ ើងឈៅឈលើភនឈាំ នោះឈហើយ ិតឈៅឈល
ថ ើ
ាំ មាលក់ប្ពោះកាយឆុ ោះម្ក
កាំពូលភនទ្ ឈាំ ៅមាត់ែុ ាំ្ កាលឈបើប្ពោះ

ាំ ឹ ង
អងគទ្មាលក់ប្ពោះកាយឆុ ោះម្កឈហើយ ែ្ុន ខម្ដង្ម្៌ឈទ្ នា

ឲ្យប្ពោះអងគសាដប់បឈណ្ើដ កាលឈនាោះឯង ឈបើប្ពឹតរកា


ិ ណ្៍ខបប

ឈនោះ ម្ឈហតុ ឈហើយោភដ៏ប្បឈ ើ ខដលប្ពោះអងគបានសាដប់

្ម្៌ឈទ្ ាំ នប ឈភារសាឆ់
នាកដី ោភខដលែ្ុបា ិ ្ម្កដី នឹង

បានឈ ើោ ាំ ឈភារនូ
ម ន តម្ពិត កាលខដលែ្ុប ិ វសាឆ់ និង

្ម្ឈសាត ក៏នឹងមានប្បាកដដូ ឈឆនោះឯង។

ប្ពោះម្ហា តវប្ទ្ង់បានសាដប់ កយយកសឈហើយ ប្ទ្ង់

ពិចា ណាថ្វ អាតមអញបានអឈនាាលឈៅម្កកនុងវដដ ងា

ជាយូ អខងវង ខដលរាប់នូវជាតកាំ


ិ ឈណ្ើតប្តូវ តវសាហាវ

ទ ាំងឡាយ មាន ីហៈ ខាល្ាំ ខាលឃមុាំ ប្តី អឈណ្ើដ ក និង តវ

សាលបជាឈដើម្ ខា ាំ ាំយកឈៅ ុ ីជាឆាំណ្ីអាហា ប ់វា ជាតិ


180 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

កាំឈណ្ើតទ ាំងឈនាោះនឹងរាប់ពុបា
ាំ នឈ ើយ នងៃឈនោះ ប្តូវអាតម

អញលោះបង់ជីវតែល
ិ ួ ន ឈដើម្បប្បឈយាជន៍
ី បូជាប្ពោះ្ម្៌ឈទ្ នា

ប ់ប្ពោះ មាម ម្ពុទ្ធឈទ្ើបរួ លុ ោះប្ពោះប ម្ឈ ្ិ តវប្ទ្ង់

ាំពឹងរិតដូ ឈឆនោះឈហើយ ក៏ប្ទ្ង់ប្ត ់នឹងម្ហាយកសថ្វ

២៧. សំសារវវដេសុ វិវដេម្នា,


បវប្ោនតិ ទុកខំ ជនត្ អវនោ;
ឯតញហិ វភា អតតវនា វា បរស្ស,
អត្ថ្យ នាវហាសិ អវហាសិ តុចឆំ។
២៨. តេមទិននហារី តិច បារទារិវោ,
បាណាតិបាតីសិ មុសា អភាសិ;
តេ មជជបាយីតិ អោសិ វទាសំ,
បគ្គយហ ទុកខំ វហុវសា ទទនតិ។
២៩. ឯតញហិ វភា អតតវនា វា បរស្ស,
អត្ថ្យ នាវហាសិ អវហាសិ តុច;ឆំ
រុោខ្ បបាត្ បបតិតេវកចិ,
ទុវេនេិយា ទុគ្គវិសាទវនន។
៣០. វ្ាធីហិ នានាខរវវទនាហិ,
មរនតិ សត្ត្ ឧតុវវទនាហិ;
ឯតញហិ វភា អតតវនា វា បរស្ស,
អត្ថយ
្ នាវហាសិ អវហាសិ តុចឆំ។
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 181

៣១. វ្យគ្្ឃចឆមវចាឆ្ រគ្កុចឆិយញហិ,


មតស្ស វម នតថិ បម្ណសង្ខ្;
ឯតញហិ វភា អតតវនា វា បរស្ស,
អត្ថ្យ នាវហាសិ អវហាសិ តុចឆំ។
៣២. ឯតជជ វម ទុចច ជ មតតទានំ,
ន វហាតិ វទវិស្សរិយាទិោយ;
សវេញេុភាវំ បន បាបុណិត្វ្,
សំសារវត្ និតតរណាយ សវតត។
៣៣. តេំ សមម មយហំ វហុវសា បោរី,
តសាម្ តវវតំ វចនំ កវរាមិ;
អសំកិវត្ វទសយ មយហធមមំ,
សមិជ្េវត ទានិ មវនារវថា វតតិ។

បពិប្តម្ហាយកសដ៏ឆឈប្ម្ើន ! ជនទ ាំងឡាយកុ ង


ងា វដដខដលវនា
ិ អនររាយ ដល់ នូវឈ ឆកដទ្ុ
ី កឈខ វទ្នាជា

ទ្ម្ៃន់ឈប្ឆនឈពកណា
ើ ់ឈ ឆកដីពិតថ្វ បុ រល
គ ប្បប្ពឹតរ មាលប់

តវ លួ ឆប្ទ្ពយឈរ ឈ ពប្បពនធកូនឈរ ឈ ល កយកុ ហក

បឈញ្ញ
េ តឲ្យឈរវនា
ិ ចាកប្បឈយាជន៍ ផ្សក
ឹ ទ្ឹកប្ វង
ឹ រឺ ុ រា

និងឈម្ ័យឈនោះ ជាឈវរា ូ នយទ្ឈទ្ បានខតឈ ឆកដីទ្ុកល ាំ ក


ខ បា

ម្នជាប្បឈយាជន៍
ិ ដល់ ែួ ន
ល និងបុ រល
គ ដនទ្ឈ ើយ អាំឈពើ
182 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

បាណាតិបាតជាឈដើម្ឈនាោះ ប្ោន់ខតផ្សគងឈ ើងនូ វឈទ

ឈោយពិត បពិប្តម្ហាយកស ម្ួ យឈទ្ៀត អាំឈពើខដលបុ រល


វឈងវងទ្មាលក់ែួ នឆុ
ល ោះពីឈដើម្ឈឈឲ្យសា
ើ ល ប់កីដ ឆងក មាលប់ែួ ន

ឯងកដី ផ្សឹកថ្វន ាំពិ មាលប់ែួ នកដ


ល ាំ ឈ
ី ឬសាលប់ឈោយពា្ិជង ឺ ឺ

ចាប់ឈោយឈ ឆកដីទ្ុកឈខ វទ្នាដ៏ឈកលៀវកាលឈផ្សសង ៗ ឈោយខប្ប

ប្បួល ដូ វពុ ាំឈ ម ី អាំឈពើទ ាំងអ


ើកដ ់ឈនោះ ម្ិនជាប្បឈយាជន៍ដល់

ែលួន និងបុ រល
គ ដនទ្ឈ ើយ បពិប្តម្ហាយកស ! ឈយងខដល

អឈនាាលឈៅកនុង ងា ភព ប្ោន់ខតសាលប់ឈហើយ បានជា

ាំ ង ប្តី ប្កឈពើ ឆ្លម្ ម្ក ឈនោះរាប់ពុាំបាន


ឆាំណ្ីននខាល្ាំ ខាលដប

ឈ ើយ កា សាលប់ទ ាំងអ ់ឈនោះ ឹងឈសាោះ ូ នយទ្ឈទ្ ពុ ាំបាន

ជាប្បឈយាជន៍ដល់ ែួ ន
ល និងបុ រល
គ ដនទ្ឈ ើយ ឈទ្ើបខតនងៃឈនោះ

ឈយើងបានសាដប់្ម្៌ឈទ្ នា បានឲ្យទនជវី តែល


ិ ួ ន ខដលជា

ទន រឺបុ រល
គ ដនទ្ឲ្យបានឈោយកប្ម្ឈនោះ បានឈ្មោះថ្វ

សាលប់មានផ្សលប្បឈយាជន៍យា៉ាង្ាំបផ្ស
ាំ ុ ត ម្ុ ែជាែ្ុន
ាំ ឹ ងបាន

ឈប្ម្ឆនូ វ ម្បតរិ ពវញ្តញ្ញ


ុា ា ណ្ ឈដើម្បន ុ ាំង
ី ឹ ងញា តវ-

ឈោកទ ាំងឡាយ ឲ្យ ោ ់ឈឆញចាក ងា ទ្ុកឈខ ោយពិត

បពិប្តយកសជា មាលញ់ ដ៏មាន្ុ ៈឈ ើ ម ! អនកបានឈ្មោះថ្វ


ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 183

ជាបុ រល
គ មានរុ ណ្ឧបកា ៈឈប្ឆើនដល់ ឈយើង ឈប្ ោះឈហតុ

ាំ ឹ ងអាឆឈ្វតម្
ឈនាោះែ្ុន ើ កយ ប ់ អក
ន ឥ ូ វឈនោះឯង ូ ម្អនក

ាំ នឈ
កុ មា ឆកដី ឈងកៀ ងស ័យឈ ើយ ប្តូវខត ខម្ដង្ម្៌

ឈទ្ នាម្កឲ្យឈយើង ឈ ឆកដីប្បាថ្វន ប ់ឈយើង ម្ុ ែជានឹង

បាន ិ ណ្៌កនុងកាលឥ ូ វឈនោះឯង។


ឈប្ម្ឆប បូ

លុ ោះប្ពោះម្ហា តវប្ទ្ង់ទ្ទ្ួលឈបដជា្យា៉ាងឈនោះឈប្ ឆ

ឈហើយ ក៏ឈ ឆ
ដ ឈ ើងឈៅឈលើកាំពូលភនឈាំ ហើយប្ទ្ង់ប្ត ់ថ្វ នងៃ

ឈនោះអាតមអញបានឲ្យទនជវី តផ្សង
ិ ឲ្យទនសាឆ់ទ ាំងអ ់

កនុង ី ៈ ប្ពម្ទ ាំងរាជ ម្បតរិផ្សង ឈដើម្បបូ


ី ជា្ម្៌ឈទ្ នា

ឈោយឈសាមោះឆាំឈ ោះ ួឆឈហើយប្ពោះអងគក៏ដល់ នូវឈ ឆកដី

ឈសាម្ន សប្ជោះថ្វល បានឈ លផ្សាួនឈទ្ៀតនឹងម្ហាយកសថ្វ

ខនយកស ! ប្តូវអនក ខាំ ដង្ម្៌ឈទ្ នាម្កឆុ ោះ ឈយើងប្បុងនឹង

សាដប់ឈហើយទ្មាលក់ែួ នឆុ
ល ោះឥ ូ វឈនោះឯង។

ឥនាយកសឈនាោះ ិតឈៅពធ
ថ ដ៏ខាងឈប្កាម្ ឈបើកមាត់ហា

ឈ ើងដ៏មានឆងកូម្្ាំពនលឹកប្បុងនឹង ខម្ដង្ម្៌ឈទ្ នា។

ប្ពោះម្ហា តវកខ៏ ប ប្ពោះភស្តករឈៅប្តង់ម្ហាយកសឈនាោះ

ឈហើយឈោតទ្មាលក់ប្ពោះកាយឆុ ោះម្កកនុងឈវោឈនាោះខដ ។
184 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

កាលឈនាោះ កកឈទ្វរាជជា្ាំជាងពួ កឈទ្វត ក៏មាន

័ ឈសាម្ន
ប្ពោះហឫទ្យ សប្ជោះថ្វលដល់ នូវឈ ឆកដឈី ើឆរួ
ៃ ជាទ្ី

អសាា យពន់ឈពក ឈទ្ើបលោះបង់នូ វអតរភាពជាយកសឈហើយ

និម្មតអតរ
ិ ភាពជាទ្ិពវវញ
ិ ឹងមានឈប្រឿងប្បោប់ ុ ទ្ខធ តខកវ

ី ឆជាប្ពោះអាទ្ិតយឈពញកមាល ាំង ោះឈ


ដ៏ ុងឈ ឿងភលឺថ្វល បដូ ើង
កណា
ដ លអាកា ឈហើយយកប្ពោះហ រ ាំងពី ចាប់ប្ទ្ប្ពោះ

ម្ហា តវខដលឈោតឆុ ោះពីឈលើអាកា ឈវហាយា៉ាងមា ាំ នា ាំ

ឈហាោះឈ ើងឈៅកាន់សាថនតវតរងស
ិ ួ រ៌ឈទ្វឈោកនាយ ឈទ្ើប

ោក់ប្ពោះអងគឲ្យរង់ឈលើងមបណ្
ុ ឌ កម្ពល ិោ នៈដ៏ប្បឈ ើ
ឈប្ ឆឈហើយបូ ជាប្ពោះម្ហា តវឈោយឈប្រឿង កាក ៈ

ទ ាំងឡាយ មានឈប្រឿងប្កអូ ប និងផ្ទកកប្ម្ងទ្ិពវជាឈដើម្

ឈហើយសាដប់្ម្៌ឈទ្ នាប្ពោះប ម្ឈ ្ិ តវឈោយប្ពោះអងគ

ឯង ក៏ដល់ នូវអាកា ដ៏ប្ជោះថ្វលនប្កឈពក។

ាំ ី ឈនាោះ
បនាាប់អព ឈម្ដឆប្ពោះអប្ម្ស្តនា
ិ ា ្រាជប្ទ្ង
ិ ់

ខាំ ដងប្ពោះ្ម្៌ឈទ្ នាមានអនិឆាលកខណ្ៈជាឈដើម្ តម្

លមាអនខដលប្ពោះ ម្ពុទ្ធប្ទ្ង់ប្ពោះនាម្ក សបៈ ខម្ដងទ្ុកម្ក

ឈហើយថ្វវយប្ពោះប ម្ឈ ្ិ តវឈោយបទ្ប្ពោះោថ្វដូ ឈឆនោះ

ថ្វ ៖
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 185

៣៤. អនិចាា េត សង្ខខរា, ឧបោេេយធម្មិរនា;

ឧបបឈជិត្វវ និ ុឈេនតិ, រតសំ េូបសរមា សុ រោ។

ខប្បថ្វ (ឈយើងទ ាំងឡាយរួ មានឈ ឆកដី ឈងវរថ្វ)

ងាខ ្ម្៌ទ ាំងឡាយជា ប ់ម្ិនឈទ្ៀង ខតងខតឈកើតឈ ើង

ឈហើយវនា
ិ ឈៅវញជា្ម្ម
ិ ត ប្ោន់ខតឈកើតឈ ើងឈហើយខតង

លត់ ូ នយឈៅវញ
ិ ឥតមានវតថុអវីឃ្លត់បាន លុ ោះខត មាៃប់នូវ

ងាខ ្ម្៌ទ ាំងឡាយឈនាោះបាន ឈទ្ើបនា ាំម្កនូវឈ ឆកដី ុែ

ឈកសម្កានរ។

ឈម្ដឆប្ពោះឆម្នប្តប្តងសភព
ិ ប្ទ្ង់បាន ខម្ដង្ម្៌

ឈទ្ ុ ាំងឈ
នាឈនោះឆប់ឈហើយ ប្ពោះអងគញា ឆកដីប្បាថ្វនននប្ពោះ

ម្ហា តវឲ្យដល់ នូវឈ ឆកដី ឈប្ម្ឆ ម្តម្ឆាំណ្ង់ ឈហើយ

ប្ទ្ង់ ខម្ដងប្បាប់នូវ ម្បតរដ៏


ិ មាន ិ ី ួ ីដ៏
ដ ប្បឈ ើ កនុង
សាថនឈទ្វឈោក ួឆឈហើយក៏នា ាំប្ពោះប ម្ឈ ្ិ តវឈហាោះឆុ ោះ

ប្ត ប់ម្កកាន់សាថនម្នុ សឈោកវញ


ិ ថ្វវយប្ពោះម្ហា តវ

ឲ្យ ិតឈៅកន
ថ ុ ងរាជ ម្បតរិ ប ់ប្ពោះអងគដខដលវញ
ិ ប្ពម្

ទ ាំងថ្វវយឱវាទ្ ម្នឲ្យប្ពោះអងគ
ិ ប្បមាទ្ប្បខហ ឈ្វ កនុង

កា ជាកុ លឈ ើយ លុ ោះឈប្ ឆកិឆាឈហើយ ប្ពោះឥស្តនាា្រាជក៏



ឈហាោះឈ ើងឈៅកាន់សាថនឈទ្វឈោកនាយវញឈហាង។

186 ព្ពះដោធិស្ត្វយាងដៅកាន់ដេវដោក

ឈប្ ោះឈហតុ ឈនាោះ ប្ពោះអ ហនរទ ាំងឡាយខដលបាន

ខម្ដងឈ ឿងនិទនជាតកឈនោះឈោកឈ លថ្វ


៣៥. ឥតិ អមិតសិរិិំ វា ជីវិតំ វាបិ សវនាត្,
ន សុមរិយ បសតថំ ធមមវមវា ចរនត;ិ
តនុតរ វិភវានំ អប្បម្យូនមវម្ភ្,
ឥហ កុសលបម្វទា វោ នុ តុម្ហ្ទិសាននតិ។
អនកប្បាជ្ជា បបុ ាំ ន
ពីបុ រាណ្កាល ឈោកពុ មា

ប្ពោះទ្័យអាល័ យប្ទ្ពយ ម្បតរិដ៏មាន ិ ី និងជីវត


ិ ប ់

ឈោកឈ ើយ អាឆលោះបង់ឈហើយឈឆញឈៅខ ង
វ កប្ពោះ្ម្៌

ខដលប្ពោះអ យៈទ
ិ ាំងឡាយខតង ឈ ើ ឈោយពិត តវ

ទ ាំងឡាយកុ ងឈោកឈនោះ
ន ខដលមានប្ទ្ពយ ម្បតរត
ិ ិឆ មាន
ាំ ឺឈឺចាប់ក៏ឈប្ឆើន ឈប្
អាយុ ែី ល មានជង ោះខតែលួនកាន់ឈ ឆកដី

ប្បមាទ្កនុងកា ជាកុ លពីជាតិម្ុ នម្កឈនាោះឯង។

ខម្ដងឈ ឿងនិទន ប្ពោះបាទ្្ម្មឈសាណ្ឌកម្ហារាជ

ទ្ី១ កនុងវរគជាបឋម្ ខដលមានកនុងរម្ពី ម្្ុ វាហិណ្ីឈនោះ

ក៏ឆប់ឈោយ ឈងខបខតប៉ាុឈណ្ណោះឯង។

*****

ឆប់
ដោយអត្ត ភាពជាមនុស្ស ៥ ជាត្ិ 187

ឯកសារពយាង

១. បបញ្ា ូ ទ្នី អដឋកថ្វ ម្ជឈម្ន


ិ ិ កាយ ម្ជឈម្បណា
ិ ណ ក

រាជវរគ ម្ឃឈទ្វ ូ ប្ត

២. ម្នាធតុ ជាតក ( ប ់អាចា យ រី-រឹម្ ុ ីវ ខប្បនិងឈ ៀបឈ ៀង)

៣. ម្្ុ វាហិណ្ីខប្បឈោយ ឈម្ដឆប្ពោះ្ម្មលិែិត លវី ឯម្

៤. ជាតកដឋកថ្វ ុ តន
រ ប
រ ិដក ែុទ្ក
ា និកាយ ជាតក

បកណ្ណ
ិ កនិបាត អ្បាយប
ិ ដកឈលែ
ិ ៦០ ទ្ាំព័ ៤៤

៥. ជាតកដឋកថ្វ ុ តន
រ ប
រ ដក
ិ ែុទ្ក
ា និកាយ ជាតក ទ្ុក

និបាត ិងាគលវរគ អ្បាយប


ិ ដកឈលែ
ិ ៥៨ ទ្ាំព័ ១៣២

៦. បិដកឈលែ ២៤ ទ្ាំព័ ៣១១

៧. បដកឈលែ
ិ ៦២ ទ្ាំព័ ៦៨

៨. បដកឈលែ
ិ ៧៧ ទ្ាំព័ ២៤៨

You might also like