You are on page 1of 27

Revista de Tecnología

Educativa
! " # ! # !"

La formación de los docentes en el siglo


XXI

Philippe Perrenoud
$ %& ' & ( )
* + & , -

Traducción hecha por María Eugenia ordenflycht

Sumario
$ & & & . ) & &

/ & -0& & . ) &

&)

1 &

!" #
( & - . 2 . . & - . &
"( 2 & & & - & . ) &
& 0 . & 3 &3 & ' 4 &"

( & - 3 5 & & -03 . 6 # -'


3 & + & - "% & 3 & & 3 &
- & 4 2 . & & & & . . + &
2 & &"

7 Un profesor trataba de formar a 25 alumnosa la vez, o a 40, o a más 7 &


0 & - +& & - . & ) "( &+ 0
. ) ' & 4 &8 & . &) 3
. & & & 2 ) " 0 &
.0 & 4 5 3 & . & & -
4 & & 3 & . & & + -
5 9 4 & & 3 . ) 5
& & . & , "

% . & . 3 & & & 3 . -0


& 3 5& & 0 - : & &
3 & . & .0& & & & . & & ' & & &"

; . . & .0 . & . 3 && & . &


' 5 .0 -0 & - - & 2 :
- & 3 . & & & -0 . .
. . . .0& . & "

% . & .- 5 . & & & &3 . & . :


3 &3 & & 0 . . &- & & -
& .- & & . & 6 &
& + & . & & 0 '& . & & & & &
- & . . & & .0&
& & & + ) & . 0 """< + 2 & 5 &
& 2 &3 & & & . &3 + & " =. &
3 .- """

; 0. & 3 ' ) "> & + & & & 4 &# -'


+& & ' & ) & &- ' & 4 &3
"? & ) &0 3 . &
!" #
. & . '. . & & & + &
& & &3 & ' & . ) "

(& .0& 6 2 - & 3 . 2 & &


& & - & . ) & & 2 . &
2 "? + . &3 & & & && 0
# . 0 & . &3 0 + 4 & ! !#"
@ & ' + 3 5 & 0 & . . "

Finalidades de la escuela
y finalidades de la formación de profesores
? & . & && & ) &" 6 .
& & . 3 & & &3 & &
& & 0 & . &. & & & & & &
0 . &. . "

(+ . & 3 '. & . & .0 &


-& ) & & & . & &3 & . 0 "% . &
& . ' 3 - 3 '. & & -
3 '. & - . . & & - "A - & -0
. - 3 & . & & &
2 ) . "A - .0 0& + .
. 2 . : & "

? . & & 0 . & & && . + &


. &3 & 3 & &" ? & + . &.
& & 6 & & & 3 & .' . &.
. &. & & &
& & & . 2 & & '
) . &. & ) .
& + &. "

( B & & - & . &3 & .&)


& 4 C

" > & & . C &)


!" # !
" > & & .
!" ( & 4 ) .
D" ( & 4
#" = & .- &
E" ( & 4 . &)
9" > 5 5 . "

(& . & & & 3 & & & & & 4 & && - & -
&) &+ & & ' & - & 6 .0& &
) & - ' 0 & & & &
. & . & ' . "

& & & & . .


*?( / & & + & (& & & & & & - 3
0 3 &3 "

; & . - &. B F . & G3


. F . & G & & &
& 2 3 &&& . & + & & .
. '&" (& & 3 6 & & 3 +'
' & & ) & . & &
& & &6 & & '& & &
no man's land, - &) 3 + &)
& "

> 3 & - : 0 & + .- ' &. &


). &" =6 & . & & .
& & & & & ) 6 &
& "( & . & & + & & & &
&- & 4 &3 & 0 & & & H & . 0
& . & & & &" ( & && - & 0 .
. 0 & . & ) & 0&
. . ' & '& & & . ) &
& & . ) &. & & & . . "

; & . & & 2 & & . . & " (& .


& - . ) & & & &
. & 3 & & &' & &
& . & & 2 "
!" # $
1 . & & &. & &3 + & &
C

( '
( . 2 ) ). '
( - & & &
( ' . &.
( &.
( + &. . &
( . &. "

> & 2 . & & & . & & . &


& & & + && & - & B "@ 2
& doble registro ' & )
. &" % & ciudadanía .
. 0 & 3 & + 2C

" & '-


" .
!" . . +
D" >
#" 2 + . 0
E"
9" "

( & construcción de saberes y competencias -


& 3 & C

" 2 ' & +&


" & && - &
!" & & 2 :
D" &
#" & & & & . & . ) "

. ' & & & &3 . . & & a


posturas fundamentales C 0 + . ) ' "

%0 + 3 && & & . )


+ & 0 & &+ " % &
!" # %
) & - 3 + & ) + &
& - &"
. ) ' 3 && & & 3 & & &&
. . - ' & - ) + &
& - . & & + & & & & '&" ?
&) & & + & & & & )& & &
& . & & . 2 ) & )
&& . + & & & ""

? + + + & & &3 & -: & &


% III - " A ' & .- . & & 3 &
. &- & - & . & . ) & & &
& +& . 5 "

> ) & &


& 0 . " . &
& & . && - . ) &
& & enmascarar + &3 & . .0& . &"
; & . & ) && 3 & & (& &
3 . & + & ' & & & &
& & . & &"

> & &&3 + & & - & & -0& & . )


& no & ) . &" % & 2 &C

% 3 &0 & +&) & 3 . 2


& && - & & .' && : & & &
' & & . & && & & &
+& G
% 3 & & & & . .'
& & - & & & & & . +
. + "

( & 3 3 &3 & & & &


: & ) &"

Orientaciones básicas para una formación de docentes


J % II8 3 . ) &
!" # "
: . 5. & concepción. ( & & & & & - 3
& & & 3 + 2 )
& & - & . & 6 & & & + &
. ) . - &"

@ -' & nueve criterios &3 & 6 . - '


& . ) & + "

(& & . & . "> + 2 0


. .0& & ' . . ) & 5 5 .
C

" & & ) 0 0 && & 0 & & &


& . &
" . &3 3 && - & &
3 &
!" . ) 2 . &
D" 2 : +5& - . & . '
#" + ) ' 0
E" 2 ) .
9" + ) . + 0 && - :
8" . & & & + & ) . + 2 ) 3
I" & ) & & &
" & ) && - & + - & . + 2 ) - : "

: & . - : && & .5 .


& .0 . ' & &
& 3 &0 & & & & . &" = + & &
- : . & 7 + 7" * ' & 3 &
& )& & K& & && ) &3 + . ) &
& & . &. " ? & . &' & & & & & &
& - 3 & & 7 2 ' - & 7 3 &
. &. & & 4 + & 3 & && - & ) & & .
& 6 & & & & & & 2 : ) "
!" #
& . && & . &. & & & &
& . & & & 7 &
7 - : & 4 & 3 . +&
& & + & &"

; + . ) & && & +


&. & + & & observaciones empíricas metódicas & -
& 0 & & - - : real & & & &
+ & & "

(& & . 3 . & & . ) &


+ & ) prescriptiva &3 0 && & & "
% & & - . . )
&& & & &" > . ) 2) &
. . reproducción - anticipar &
& . &" (& : & . + & 0 &3 .
describir las condiciones y las dificultades del trabajo real de los docentes. (&
- & & + ) "

> & . & & & & & + & . & & & &
& - & & . & .5 & + &
& + &. + ) . + ' " L% 3 5M
% & . 3 ) & . & &
& ). 3 & & - 3 3 & &- &
& + & - : "

. & - . ) & ' & &


. + ) & - & 0 &" > 0 . & 3
& ' & . & - & & &
& 3 & + & "% & & - &
&& . + observatorio permanente de las prácticas y de los oficios
del docente, .&) & ' & . ) & &&
. & & - . &3 & & + &
. &3 & & &3 . & & & & &3
& : "

(& & ) 3 & .


. ) & . & & & &" =&' . & &&& . &
!" # &
+ & &3 : . & & &. . )
&+ + & . & & + - : & &&
&+ + & " L( 3 5 . & . )
. &3 & & - . && & & : & . &
. M

- . & .- 5 3 6- &
& & 6 - &. +. &. & &
& . & . &. & ) - 2 )
. : & && ). &" L> & & & &
& & &M

/ : . C & + 3 3 &
&0 . & ) &
% II# IIE N " (& & . && .
5- . - & . ) "

< +' & : & & &3 3 & & & &) 3
& . & - & &. & 4 & 0+ & & & &" >
&& .- + & & & & & & & . &
& & & & - & . &. 3 .
. & & & & 2 ) ) &
& - . &"

=6 . && - & & & & & . 3 . )


& . . . :)
5. & & & & & ) & & ) . )
) & - 0 3 . & 4 & ">
. &. && & 0 & & & & + & &3
& & & "

(& & & &- & & & 0 &


0 & efectivas 6. & & 3 & + &
& : " & & & 0
justa distancia 3 & & & -: + &
. ) "

!" #
? & . . & 0 &G&
- : & . & & . & 3 &
& &

< . . & & : . &C

& & &0 & & ) & & &


. . - & . & &"
& . && && + . + 2 & + & &
& - & . & &"
& . &++ - + . . & 4 & & &
& . . & & & . & ) &
& ) - & . & &"
& ) & - . & . & .
& 0 && - & - : & & & &
& - & . & &"
& . & &0 4 & 2 & . & & & -
& . & &"

( . . & &) ) &


& &3 3 . : & - . &3 3 & + &
& &3 3 . & .- 5 explicitación && - &
& & & &3 . & & . & & & &
5 &" = . & . .
2. . situaciones 0 & . + 2
. + 2 0 + .6 & recursos
cognitivos C & - & & . . & . & + &
& &3 . & ) + ) 2 . "

< & & & & & + . ) &3 . )


"= && & 0 . ) 7& - &
7 . ) + & &3 . & ) 3
. & 3 . 0 H - &" .-
& . ) & & & & -0& & & . &.
& . + 2 ) % -"

= 0 && & . & & & &3 & &


. & & && &) . 5-
!" #
& & & 3 & . 0 & . && - &3 3 & 4
& & ) & 0 & &" (& .
el conjunto & . & & & &3 - & 0 &
& & escoger . & 5 &3 . . 2
& . ) & + &"

B )& & . 3 ' + - %


III - "< & & - 2
- & & & & &3 - &
"> . &3 & ) . )
& - : "

? - & & - . ' 3 . ) &


. &" < IIE & & . & . )
& & & . & &
& & && . & & . & & . & & )
& "

> & . & . ) & & - &


-: + & &" ( 0 & C& & 7
7 && - &3 & : 2 . 7 . & - &7
lobby. (& . & : & ) & - && - &3 & ' &
CL & & & &3 necesitará &
- : M

(& & 3 3 . & & &


) & 3 & . + 2 ) .0& &

0 + & & - & & &


& '. & & .6 G
. ) ' & & & && .
&) ). & ) 3 + .0& 0 3 3 . :
& G
& . &. & ) & & 3
) & - & ) & . ) & . &"

? - . +&) & . && - &


!" #
) &" % & & . ) . . )
&3 & : & ' &) ) .
&) "

, I89 & . & ). C & . &


derecho de gerencia & - . ) "; . C

: & . & &3 - . ) &


+&) . . 0 + . ) '
G
& - & - & . & & & & + &3 &
& G
& - & . &3 & : & 3 & &
-: + & &G
? & : & &+ & 7 & : ' 7
7 & 3 7 7 & & & & . 7"

(& & .0& . . ) & & &


3 && - & & & & - & para & 4 & & - &
3 hay que & 4 " =3 ' 2 . & -
& 4 2 & C

" * && - & & & . .0 & & - '


" & 3 - 3 . . ) & &
& & & 0 & & . & "
" > . ' & & & & & +' 3 - . &
& - & & & & & & - & ) & 0 &. & &
. & .' . + "

< & &' 3 . & & . & . ) & . & -


&& - & + & & & . & & & 3 &
6 . . . . . &
& - & 0 & ) & & ) &3 & 0 .0& ) . & &
0 &"

> &$ & B &0 ++ + ) + & '& &"


!" #
< . . & & & . 4 &
. & ) & & & & & ' &
& . & & 4 & . .5 & && & & & &
) & & &"

( 2 : +5& - . & ..
C

; & & & & &0 & - . & ' &


. 2 & & & .0& . : &
& & &" ( & & & - . & . & límites
& & & &. ) & ) & . necesidades . ) "
% & -6&3 & ' & . &
+ + . : +& & - . 3 - & + "> & & ) &
. ) && & & & & & 3 O ; P
. - 3 toda lección es una respuesta.

(& & & & + - & C

& . & & . . &.


3 & 4 5 0& G
+ . ) & & & & & . &
& & ) & - &3 &
3 &6 . )& & & &"

( & & & & & - : .- 5 & - & & +5&


&. &" ( & & & 5 & & - : &" (& &
3 - . & 2 "> -0&
& & . &. C & & & ) . & &3 &
- : & & - & && & &3
+ 2 & & & &"

> . ) & & - ' & . & 2 :


+5& - . & & & & &
- : & & -& + & & & .- & &5 & & &
& & & & . & & & ' & & & & . :
& & & 2 : . & 0. & & & . . &
. & . &"

=6 3 ' & ' . - & : & 3 - & ) &


!" # !
& & 3 anticipan & - . & & .0& . & 3
& necesidades 3 . "

. & && - . & . : ) & . &.


& . & & . &" - & -
ipso facto & - . & & . & 6 improvisar
& ) & . ) & & & & & . &"

> ) 2 : +5& - . & & + 2 &


& & + & &" ' . : - . .0& -
proceso clínico de formación, & . & . '
& & & & . . & 7 - . & 7" * & ' &
2 situaciones singulares, & &3 & + + 2
. + 2 . & + & & 2 &
& + && - & . ) "

( + &0 & . ) & & + 3


. ) 3 .- . + & . . & )
. &C formación práctica.

LA 5 . & & M( & : " prácticas en


terreno " + . - : & 0 & 0 && 0 & & 4 2 &
' & "

( . & - &- & &. & - . ). C

& 5 & . ) ) . & &


& . & 0& & & & . & G
& & & &3 . & &
& & &7 : & 7"

( '. . ) ) . ' - 0. & - & '


. ) 0 ' & - ++ "

J 3 combatir esta dicotomía . 3 . ) & una, en todo


momento práctica y teórica a la vez, también reflexiva, crítica y con identidad"
!" # $
@3 & & & & & . & &
& & + & . ) 3 + & & & . & - :
: &C& . . . & & & . ) & 0 &&
0 & ) .6 & - - . & & &"

(& && 3 & - & . &. &' 3


& & . &C

& & . & & - & ) ) 0


- : & . G
&5 & & - & ) & . &. & & - &
& . &. & . &"

( & . & : & & "( 3 & .0& & 3 &


& & - & ) & . ) && & . . & &
& &- & . + 2 . &3 &
& & & 3 . & 2 & && - &
) & . ) &3 - & & & "

% . & & & .- & & 3 3 & & & . )


& - 2 & & .0& & & 3 + & & & - . &
& & & & &3 - & . & 0 & "

% & & 3 . & & 0


& &) condición necesaria, pero no suficiente, +
) ' 0 "

(& - - . + & & ' & 0


. & & & & & & . ) específicamente
concebidas para articular teoría y práctica en lo interno, en un área temática
delimitada. ( , - . ) & & & & .) &
.0 & # & . &" ; & & & &
+ & & . : 3
+ & & . & % IIE - II8 - "

(& & 3 3 + & . &


.' & & ) & & . & + & &" ( &
- 7 & & 7 & & + 3 . C

3 . &- 3 & & & ) &


!" # %
-: + & & & & . )
: & - - : &. 3 &
. & + ' & &5& :
3 + & & 3 - : & & &"

% ' & & . ' & ' 3 & . &


&C

propio + & & . ) & .


0
delegado, 3 & & & -: + &
. ) .) - "

> 6 . ) &3 & & && ¡compatibles entre ellos !

> . ' & . & + & & & . &


& && & - && . & & 2 - & 7 5 & 7"

' . & . 3 ' & & . ) & +


+ & + &) & + & & ) & . "
= & . & & . ) 3 & 4 2
. 3 & & . & & . &. & .) & & . &. &
& . &. . . 3 . ) & &
. . ) & & &
& & . & & & & . & &
& 4 2 "( & & + - - & & - & . & 5 &
- & 3 ' 0" & . && & . "
% .- 5 & 3 & . && . 2 & . &+
& & 2 3 & : &
. ) 3 & & "

; & ' & . & . +5& C 3


& ) . & + 3 3 & "*
+ 23 & . & : .- 5 + & & :
5 "

> & & 2 - & & & . )

!" # "
& &" & . & + & & '
.0& & + & &3 + : & & . & +
& & ' -& 3 & . & .) "
.) - + & . & .
+ & .) &" (& & & 3 . ) & &
. coherente, . . & . . )
& . ) & & & "

( & & & 2 - & -' la validación del saber


. caminos de formación individualizados. < ' .- 5 .5
- 2 . . & & &+ + + &
: & "

( & ' & - C

& + & . & . ) &


) & & . )
- : 0 ) & - 0 + G
- & & . ) . & & + & . : & & &
3 - + - : 3 & . & &
& ) ' 0 "

& &+' & & ) . . & & & & 2 ) &


& . ) &- .- . &
& - & 0 & - & & & "

? & & . && + & & + )


. . - & 0 2 & 0& & 0. &
+ & &"

> + ) & . &


- ' & . formativa, &
0 && - : . ) & + &) &3
& & & & .0 & &' & '& &
+ ) auténtica . Q & I8I & & "

=3 ' & 4 5 &) & & &3 . .


& . ) & &C

!" #
+ ) & . & 2 &"
> + ) & - . & . : &"
> + ) - - 3 & & & & .
& & . &"
> + ) 2 ) . & & &
> & & && & & & ) + ) "
> + ) . - ) & &"
> ) . & & & + & . + &
2 & & . &"
> ) & &) & & . & )
& ) . &"
> + ) . + ) "

% & ) & . 3 & . && . &


. & ) & + ) . + ) & 2 : &
. ) .- 5 3 & & & & . &
. -& + ) 0 && - : && &"

> ) integración & - & C

& el relacionamiento & + & & . &


. ) G & . - : 7. ) 7
& . ) .- 5 +5& &3 + & &
& . & & - 3 & &G
+ & & & ) && - &
. & & . + 2 ) "

( . & & . & & & & ) & -


) & - .0 . ' 0 "%
& ' . + & & . ) tiempos dispositivos 3
& ' . ) . + 2 ) & & - &"

(& 3 & & ' & 0 &)


&" % & . & )
& en series : . & . 0 && 0 &
. 4 . - : & compactas,
!" # &
: . & && . & & && - & +5& - :
& - & & . & ) .
+5& &3 + & & + & + & & . &
."

( , - : . & . & && . &


+ 6 & ) &3 & - & - & . ) "( &
0 : . ' 3 & & . ) 3
& "

? & & & ) 0 0 - :


& ) . ' +5&
- . & ' 0 & & & ) &)
& . ) "

(& 6 . - & & . & & + &C

&& . + 3 - & . & 0 G


& & - . &
& & & + . 3 "

? & & + & & ) ' . 2 & &"

( . + & & negociar con las autoridades escolares y las


organizaciones sindicales una concepción de la alternancia y de sus
implicaciones 6. ) & ' & 0 - :
G. & ) & & & - & &
&G . ) & . & G &
&"
= + & & - . & & ' & . . &
3 - & . & 0 que sea socio de la formación
inicial, & : ) " . &
: & 3 & . & - &
& . ) & & & : "
% 6 . 6 & . '
!" #
& - . & . 3 & . &
libremente & . & 0 3 & asocien a la
concepción y a la regulación de los dispositivos . )
+ ) &3 &0 . &"

' . &- 3+ & & - &.0& + & +


- & & . & & ad personam, & 3
) & . & 0 . " (& & & -
. .& & & & + & & .-) . - &
. & & & . & & & . &"

(& 6 . . 3 . . + 2 .0&
) & - & . & . + 2 ) & & - &"

> & - : && - & . & . & 3


. + 2 ) & 3 . .0 3 & &
- : . . ) &
& & & . ) "

(& - & "? & && - && . + 2 . "% &


& 4 & + && 3 & ) & . + 2 )
0 & & - . "

B . 5 & - . &3 :
. ) C

( . & -: & & & & & . ) G


( . && - & . &"

* & & . + 2 )
&& - & - &
& . '3 &." ; & & &
. ) 3 : + & & . & & &" (& & &
& &0 . & 0 & & & & & 4 2
. & - ' ) '& " = .0& & & 3
&& 6 &) & & & & - 3 & -
& 4 & & & .- 5 & ) & & & & & ) &
!" #
& & K & &" ( ) 0 & & &
& ) . &. & +' - &. "

% & & 3 . & 3 & 0 &


. . ) & & & 2 & . )
& 3 & transversales, . & & . 3 &
-: C

/ + & & & & & & 4 2 . : .


+ ) ) & - G
/ : . ) & & & )
& "

(& & . . &&3 3


. 2 & ' ' & ' + ) & - 7
) 7 . & . &. & & & . & & & &
& ' + & & ' )
& objetos de saber y de formación transversales, coherentes y
relativamente estables.

=3 ' & . & & &C

1 & & -: + & &


1 ) & - . & - : &
, & ) & ) 0 2 ) .
& - :
;+ & & & & - .
' & 2 ) & + 5 +
/ - : 3 & & &
1 ) & . + & &
> & & ' )
; & + & & 2 :
% ' & 2 : .) & & & & + &
+ 2 ) . )
1 ) & & & 2 : + ) . +
$ & & & ) ) &)
; & ) &
( 3 & & & &"

!" #
< & -: & &3 & & & . .0& &
& .0& . & + . . & + &
+ & & . & & & 3 - : 3 "

(& & -: &


. : && & & . &
&0 ) . & . : && & - : &
& & &3 + & . . &. . & + & &
0 & ' & ' + & 0 &&
& ' & ' & ' "

(& + & &3 + ' - . && - &


. &" ( 3 . ) & + + &
. . 2 ) & 0 &" ? & .
0 + . 5 . & & & %
"

(& & 3 3 : && - & ) &


. & .5 & & & + & ) "( . & ) doxa
.0 2 - : & . & . )
& & &- & +' & . . &
+ & & & & & + & % "

- . & 3 0 . : . &
& - "( . 0 + & & & R
= & . reacción 3 && - & & 4 & ) &
. ) & - & - 2. "

' ): 3 & & . & & & &


. & & & 5 & & & '. &" (& 3 3
3 ) 2 proponer
. & && - && - & . && - &
- & . & & &" =
& 2 & & & "

Conclusión
> & & . & & + & + & cadena de
transposición didáctica externa, 3 & + . .
!" #
. ) % II8 "

Prácticas profesionales

Identificación y descripción fina de las prácticas

Identificación de las competencias


y de los recursos

Definición de los objectivos y


de los contenidos de la formación

> && & .0& & & & + & . ) "


& & - & -' . & 2 &" % & &
6 . & &) & & & & + + & & & 5. "

( . 3 & . & & & & - & . ) &


& & - - : & &C

O & & & & +&) .6


& 5 . ) & & & & -: + & & & & &G
( & - : .0& & & & & & + & & ' &
: "

( .0 & && & . & "> &


. & - : & . + .
& ) "; : &. & & & & & & &
& +&) : "> & 2 ) & . &
& & .- 5 & & ) . - : "

!" # !
Referencias
, %" I89 Pour une pédagogique ou l'enseignant-praticien % & %*$"

B (" Les sept savoirs nécessaires à l'éducation du futur % & "

% 3 >" = B" S" % % " " II8 Former des enseignants


professionnels. Quelles stratégies ? Quelles compétences ?, H & H N 5 "
5 " IIE "

% % " IID La formation des enseignants entre théorie et pratique % &


>TJ . "

% % " IID Práticas pedagógicas, profissão docente e formação : perspectivas


sociológicas > &- ;" A "

% % " II# ; & 5 .5 T & Recherche et


Formation, " 9 D"

% % " IIE Enseigner : agir dans l'urgence, décider dans l'incertitude. Savoirs et
compétences dans un métier complexe, % & ( $ 5 " III "

% % " IIE - $ . &. U & . 5 T* + & 5 C + &


> ," " Qui forme les enseignants en France aujourd'hui ? , - * + & 5
% B V& $ = & & =&& & & T="1" "*"$"("$ " 9#

% % " II9 Construire des compétences dès l'école, % & ( $ ! 5 " "

% % " II9 Pédagogie différenciée : des intentions à l'action, % & ( $ 5 "


"

% % " II8 > 3 5 T . & : T - && "


- 5 & & .. & Pédagogie collégiale A 5- " ! .
+ " D " E "

% % " II8 - ; T T 5 & 3 & & .


& & & < B" > && " , " " " Formation des maîtres et
contextes sociaux. Perspectives internationales % & %*$ " #! II

% % " II8 > & & 3 3 &C && + &


!" # $
. 5 & Revue des sciences de l'éducation B 5 " ! " D89 # D"

% % " III Construir as Competências desde a Escola % = H &


= . ( "

% % " III & . W &5+ & & & & && - & M Pátio. Revista
pedagogica % = H & ? + .- " # I"

% % " III ; T & T 5 + & & - V. & .


& & & < 3 ( $ - " " Recherche (s) et formation des
enseignants , - *$B " 8I #"

% % " III Dix nouvelles compétences pour enseigner. Invitation au voyage,


% & ( $"

% % " III - $ . && & . && & .. X "%0 +


XY ' Revista Brasileira de Educação "# "

% % " III Pedagogia Diferenciada % = H & = . ( "


& Pédagogie différenciée : des intentions à l'action % & ( $ II9 5 "

% % " ;T .5 T C &5 . - & & & && &M


; 2 O" / (" " L'énigme de la compétence en éducation H & ; H N
" Raisons Éducative& " D# E "

% % " - Dez Aovas Competências para Ensinar % = H & = .


( "

% % " Dix nouvelles compétences pour un métier nouveau, * + & 5


, V+ $ 5 & && & T5 "

% % " S+ . + 5+ + & & & 5 +.


& M Formation professionnelle suisse D" " # 8"

% % " Développer la pratique réflexive dans le métier d'enseignant.


Professionnalisation et raison pédagogique, % & ( $"

% % " - B - & & & 3 &C Z 3 &T . M


; 3 & T M Recherche et Formation !# "I "

% % " $ . & T5 & C : & &


. , " > " " Entre culture, compétence et contenu : la formation

!" # %
fondamentale, un espace à redéfinir B 5 S &> 3 & " ## 8D

% % " ; + & . 5 & .5 + > - ="


$ % %" " Professores de Português : Quem somos ? Quem podemos ser ? > &-
(& ( XY > &- " D9 #D"

% % " ; 2? + & . W & . + &&Y Pátio. Revista


pedagogica % = H & 9 B O "8 "

% % " Les sciences de l'éducation proposent-elles des savoirs mobilisables


dans l'action ? * + & 5 , V+ $ 5 & && & T5 "

% % " Vendre son âme au diable pour accéder à la vérité : le dilemme des
sciences de l'éducation, * + & 5 , V+ $ 5 & && &
T5 "

% % " Former à l'action, est-ce possible ? * + & 5 , V+ $ 5


& && & T5 "

% % " ; 3 5 + + & T - & Recherche et Formation


& & && !E"

% % " : = 5 3 . & 5 &


> 2 %" B ;" 5 H" " Alternance et complexité en formation.
Éducation &emdash; Santé &emdash; Travail social % & ( & =& & & && "

% % " N Ensinar : Agir na urgência, decidir na incerteza % = H &


= . ( "

< O" IIE > & . 5 & &5 + & . && &
B % " ; + B" ; " B @" " Le concept de transfert de
connaissances en formation initiale et en formation continue > 1;% " ! DE"

Q & ," I8I [ & C< P . 3 - && &&. Phi Delta


Kappa 9 " 9 ! 9 D"

Q & ," I8I < & Educational Leadership DE 9 " D D9"

Sommaire

!" # "
Source originale :

C\\PPP" " \ & \ (\ &\ \ ]. \ ] \ ]!E" .

Téléchargement d'une version Word au format RTF :

C\\PPP" " \ & \ (\ &\ \ ]. \ ] \ ]!E"

^% % * + & 5 , V+ "

= & . & & Q(H & - . .5 &


& & T 5 T T 5+ 5 "< & . &
& + T 5 5 .. & 55 &-- 3 &"

Début

= & &C

C\\PPP" " \ & \ (\ &\ \ ]. \ &" .

% T % % C

C\\PPP" " \ & \ (\ &\ \

>- + $ . S > $( C

C\\PPP" " \ & \ (\ &\

!" #

You might also like