You are on page 1of 16

www.nipuna.ntnews.

com,
www.facebook.com/ntnipuna

27  2023
 8

Guide to
Excellence

Every Wednesday Free Suppliment

     .


    .
 , , 
  
    
    
 . 2023  
   
  ,   
     
-1

 .   


    
   ...
  
          
02. 2022-23   3,67,435      
32.22      (1,18,422 ) 
Guide to Excellence   .    , , , ,
Every Wednesday Free Supplement 27  2023
, , , ,    -10 .  8

,   


 8   
,  6   
.    

   ,  8    
       100 
8   -2023 199    .         
  .        .   
 85  .         .  
  ..  . 8      ‘   ’
,   ,     . 
,     -2023 .  , , 
. 8    17  22      
8    59        ‘   
      -2023’    .
 .  60 .    . 
   . , ,    13 
   .     .  
2022  83  .  .    . 
         
8  8    ‘   .  3       
  ()’      4:1  .    
   .   8    ‘      . 2020
     ,  ’   8      2013     
   - (2023       ,      
     )            
‘    .       . 1992     
’    13        .         .
.     8  14      ‘ ’         
      ,    .        8 
  3200 ..  ‘  ’   ‘’ .  . 
.    .       

  -2023 8     8     
8     8             
() ‘’  23              .  
 .     ‘ -2023’  . , ,  2    28 
     13                . 
 .     ‘  .            
‘-    ’.     .   
   .  
75’   .       .970 . 64,500
. 8         ,     39. 
   13,862   8 , ,     4 , 
             .   
 , -30   ‘     ,    , 
     (21 )         . 1,272 
    20 .    .   .
  .    . 2023      
        1  8  8   3  ,
,  .   8          , 
    .  ‘’    .      
    17   2    (-)        
8     ( .  -              
 23,  )  .  4 .  ,  ,   4 .  
                  
    8      .        .
  .        .     
        . -2021 . 8   -2023 
21  21  21                 
    
 . .  
   8 
     8       ()  20 
           ,     .    40
8       .     . (2022 37).   
 32 ,   ,
8    32      .
        
,     8 ,   
8        .       , ,   
     .     .        
   .   -10     ,   ,        
 .    .    29 -  8      -2021 .  
             32    .  
( )    .       .  
,  32(1)      .
 
      
 14       
  132   . 100 
03.
Guide to
Excellence
, 360   125     Every Wednesday Free Supplement 27  2023
 .  8
       

  
   
   
   ‘ 
 
    
 ‘  ’ 
  .
   161 
    
       ‘   ’ 
’    24 .           
     5  .  .       .   
              INS  2024,  1  

 .  ,       
  2020     ,    . -2023  161 
 ,    ,  C-130J   31   
, ,    .   150    11
 .        . 
.        31  

 .     180    
50   4 .    .   ,
     .     .
   ,    ,    
       , , 
2022  .  72,    ‘’  
92  .
    .
   ‘’ 
2023           -7  
    .    13  15           19
     .    ‘  .     20 
        ‘      ‘’ -7
 .        ’   . 
 50    ’.   .      
 36  .   26         
       . 46        
           .   -18 .
        .       
 .          , .  
           2030  ‘SS  ’        
  .                .
   ,        ,        
      .  600        ‘SS   -   ‘
2023  150  125 26           ’  81     ’ ( )
 .   ‘  45     2023,   .   .    17-19  
      22-24         .

2   .       18        
  ,     .  .    
 ,   3   . 2021-22 3 
         
       221.06     3          ( ) 
     5.29         .  ‘   (
  .   ,        )’  . 
, , , ,  .  ,       
   5  .           
          .   10  
           ‘’         
         .  .     15  22  
  (.500 ) .  370    .     .    . 
                ‘        
()  15 .   .      ’   .      10  ,   
    ,               . 
,     .      ‘’ .  
      25
            .      .
.        - .     ,  ,
 ,   2023        
    .
   . .   50        
     11,298   6 . .. ,
 2023-24     ,     , , , , .
  2023  1 .    ,   
    ,  ,        50
  .    ,         
  .45  .  , 
 ,        
  7  ‘   .     . 
’ .  7 ..      13  
 ,     2022-23   (5)  .    .     .  
  ,                     
,       .          .      .  
,  ,    , , ,   14 .         .  
,   . ,             80   
   -2022  () 2022-23 .        . .   , 
         18 ‘  ’   ,    
2022 2023,           .         .
  
            , , ,      ‘    ’   15-29    11 
04.   .              
     .    73    -   , 10 
         . 8       05.
Guide to Excellence
 40    .       .   ,        . 20      ,   . 12   Every Wednesday Free Supplement 27  2023
        .   . ,       . 97       .  8
  21        36       ()   
   -2
. -30     .    .     
            ,    
       .           .   6     2023-
108     
  24      
 108    3  7     1, -29         11    
 -2    .     . ,   
  .                 .2,90,396    
   . -55 .              (
       22  -55      .
   -        11   )     ‘     .34,416
         .    ( .  1989    ’ ()  

            ,  .26,831 , 
(     . -2      .  24     .26,885  .
  ) -55    -),  .        .
   -2, -4           
     2025   .      .  .12,500 
      .        ,       
 .  350 , -,    (       
         2023     .
   ()  ,       6       
 .  .       
  16 . .  ,    19       
        ()  .    .  
       .4,86,302.61   
               13.27       .       
   .    ,     ,         
.           .   .    
    .       ,  .    , .   .
      450          .   
     , -   
        .       .
.    ,   .                   
   .   
              53   .      
.            .      .  
      -     31 . 
,         23  ,   ,  ‘ ’   ,    
   ,           . )    .      
   .       ,
 ()     ,  21 .    30 .         
              ,      10.5   ,
. .    
  (,                () 265    28        
)  18 .                .    
     600   .
    .    16  .         .     .  -   
 .      -   ‘  -2023     .   ,
’           
     .  .    4    .     17  .   
              . 
    
 2022-23    1.72 
            
       .
-           
.    ,          ,     .    ,  3,08732 .    
       ,     13  ‘ ,             
  ’    -- 2014-15   
(  )   .                    10       
    24        .       19          .    
 .   . 2014-23    
.             .             ‘   12.1   .   
, ,        99.99        .   78,000    ’ .    
             .   
 .  . ,    .  .11.5                
             () ,      . , .
       .      
     .              (2014-15  
    ()     . .   ,    .    .   
        ) 5.05    2022-23 
 .          ,  ,   12.93  .
 ,      .    .

  ‘      
    21               
       .   , ,  
     
’    
  13 . 
            ‘ 
            ( )   ’  22    
  .   ()              
‘ ’        .     
        .   ,  3.29   .177.50 
     ()   .      2021       
        .   
    ‘ ’ .   13   .   .    150 
     13          ,            , 
         26  .  
.   ‘ ’      .   .  .    
   ()   . .      
-3              
 .           (NQAS) .
       -3 (      .       ,     ‘ ’ 
-3)     26            
                          .        
 90            36         2022       ,  .    
 .       .    ,    29 . 
  .             .      .,     
     .   20 .             20   .    4       
5,805       ,    ,         .   
 ,               .         . 
   200-250   .       .    ,             ,       
  76                
.           
  .  45  ,       .    
    .                76   ‘’       
 , ,      . ,    
            14   .    ,   , 
  ,      .      (         .
          () .     )             16  .
.          .   23  8  .   .      15   125 
  
            , , ,      ‘    ’   15-29    11 
04.   .              
     .    73    -   , 10 
         . 8       05.
Guide to Excellence
 40    .       .   ,        . 20      ,   . 12   Every Wednesday Free Supplement 27  2023
        .   . ,       . 97       .  8
  21        36       ()   
   -2
. -30     .    .     
            ,    
       .           .   6     2023-
108     
  24      
 108    3  7     1, -29         11    
 -2    .     . ,   
  .                 .2,90,396    
   . -55 .              (
       22  -55      .
   -        11   )     ‘     .34,416
         .    ( .  1989    ’ ()  

            ,  .26,831 , 
(     . -2      .  24     .26,885  .
  ) -55    -),  .        .
   -2, -4           
     2025   .      .  .12,500 
      .        ,       
 .  350 , -,    (       
         2023     .
   ()  ,       6       
 .  .       
  16 . .  ,    19       
        ()  .    .  
       .4,86,302.61   
               13.27       .       
   .    ,     ,         
.           .   .    
    .       ,  .    , .   .
      450          .   
     , -   
        .       .
.    ,   .                   
   .   
              53   .      
.            .      .  
      -     31 . 
,         23  ,   ,  ‘ ’   ,    
   ,           . )    .      
   .       ,
 ()     ,  21 .    30 .         
              ,      10.5   ,
. .    
  (,                () 265    28        
)  18 .                .    
     600   .
    .    16  .         .     .  -   
 .      -   ‘  -2023     .   ,
’           
     .  .    4    .     17  .   
              . 
    
 2022-23    1.72 
            
       .
-           
.    ,          ,     .    ,  3,08732 .    
       ,     13  ‘ ,             
  ’    -- 2014-15   
(  )   .                    10       
    24        .       19          .    
 .   . 2014-23    
.             .             ‘   12.1   .   
, ,        99.99        .   78,000    ’ .    
             .   
 .  . ,    .  .11.5                
             () ,      . , .
       .      
     .              (2014-15  
    ()     . .   ,    .    .   
        ) 5.05    2022-23 
 .          ,  ,   12.93  .
 ,      .    .

  ‘      
    21               
       .   , ,  
     
’    
  13 . 
            ‘ 
            ( )   ’  22    
  .   ()              
‘ ’        .     
        .   ,  3.29   .177.50 
     ()   .      2021       
        .   
    ‘ ’ .   13   .   .    150 
     13          ,            , 
         26  .  
.   ‘ ’      .   .  .    
   ()   . .      
-3              
 .           (NQAS) .
       -3 (      .       ,     ‘ ’ 
-3)     26            
                          .        
 90            36         2022       ,  .    
 .       .    ,    29 . 
  .             .      .,     
     .   20 .             20   .    4       
5,805       ,    ,         .   
 ,               .         . 
   200-250   .       .    ,             ,       
  76                
.           
  .  45  ,       .    
    .                76   ‘’       
 , ,      . ,    
            14   .    ,   , 
  ,      .      (         .
          () .     )             16  .
.          .   23  8  .   .      15   125 

      
06.          
         
Every Wednesday Free Supplement
27  2023
Guide to Excellence
 .  8

 
 

  (-) 8     
   () 
     
   . 8   
    ,  , 
8     8 -      
 -,             
      8      .        
18 .      .  .  
    .        
8           8       ,   
 1 .    . -         , 
    75      .    
8             , ,     ,
  .           .
      . 
  8      (  .
  )   ()    
    28 . 8     
     16  .  . 2023-24  
.  8             . 8     () 
     10 . 8    ()       
           8    .
  .  - 8      .    
30      24 .   .   8     
.    12     
       18 
16   -2023  8      8       ( .
     25 .  .  )  
.        8     
 8     8   ()      .
8         16              
    10 . . .    (24    / 
 .   ,    )      .
    8     , 8     ()       
.            .  8       
.  23  137    ‘  (
   ,      )’  .
  8     25    .  
8        ()    8     
    .        8       ( 16  .
        . )     
         ,   ()  8     
   21 . 8    .  .
    
 8      8     
   .        10
           . .   
8      .          
       .  8    (      
        )     .     
. 8     ,   .     
                
8         26      8     ,    .
 25  .    2   . .         .  
        ‘-:   .      8   ()-2023
            ,       
    ’   8      . .  
  . .          .
 ,    ,        8    
8     8      .   8 
  -        
   7 . 8     ()    
                 
2  -    .     .   
.  .  .    
      . .
  8      8   -2023        
         . 8 
        
,   ,   ‘   ’    .       
      .     8    ()      .    
.      .         .
   
      
  ‘  ’     21 .
     
07.
Guide to Excellence       
Every Wednesday Free Supplement
27  2023
 .  8
)    ‘     
     -2023’    . , 
10 .  102     8     
  . ‘   8       , 15  , 412
8      ’             .
  80,000   .    ‘  ’ 8     
          29 .  4 .  
 , , ,        , 
      . 8         
‘   ,       .     
’    . ‘  -2023’       ,   ,
  21 .  ,    .
 8   ,        
11    ‘’   .  ,
.                        
 .    7 .   40     8         
   ,  .       .         2021  
    .        
  -2023  .   
8       15    ,      .  ,  
   (   .      .     .
8      8 ..

   
..

  8   , 
    
     25 8    
. 2019  ,   
    ..  
 -16 .   . 28 .  
8 2022   , , ..      
 31  8    .   
  ,  ..  (98)  6    
-16 ,  .    
. ,    .   
 ,      1967 ,
 95 ,   1972 , 1989
. , .    .
2013  ,   1971  , 1986    
   . ,    , 1999    .
600          .       
     1992   ,    ()    
.        .  .   .
 . 2016        
    .   .
8        .   
   8   ,           
 8      (79)  18 .      
  .   .    
,     12        .
  (68) .    8   ,     
   4  . (79)  11 . 8  ,  
    1996        29 
 .  8         .
     . ,   . ,  
   ()      .      .  
  118   17  2007 ‘  ’       
.         (102) 8     
 
.   .    . (      
.            
8     ,  () 2014  )  (101)  10 . 96  
 . (92)  2    . 22 .         .  
 .    .
  .    
8    .    
8       (80)  5  .  1970  18
    .     ,    (1973) .
.    
,       . 1974    
 .   1991        
8      
 .       ,    
              
     
            .      
 23  .
 
    ‘     
08.   ’      .
      6 .
Guide to       
Every Wednesday Free Supplement
27  2023
Excellence
  .  8
         
     
 .    
.
 
 15, 16, 17  
140  ( 
)   .
     
 5  
   . 
        82  
                
                 2,500  
     .     . 
   .  
        .
 
.   
  -2024 
    22      197  
   ‘   50  -3    .  
   ’,        196    
 25  ()     .      .
. . ( 13-29        (118) 
  )      ()     .
   -20  -19 -20        -20   
  .             -20   
 68     -19          . 
  . -20   .   9  798 -    -   
        9  20   259     50  
      800   .  7      24 
 18      -20     .     
   145     -20 -2023     
  .   .
  .      .    
     
          .   2        30   
       .             25   58   
.       14-29  .      .       
1000     . . .     .  
  . 19            18     . 1965 
  ,      -20  ,      (ACF) 2022     .     
 24                   .
 .    .     .     2018      
     -20        ,            
      2021   2011 -  , ,  ,    2033    73    
  (2023)    20           .    ,   
  ,
     .            . 
        .            5 
.         7-14       .    . 13  .

   :  


7     
 2023   
   25
      
 : 1)  
    :   .   : 1)   () (  ), 2) 
 95    12    :    , 9  , 91 , , 2)     (),
  . 23    .  ()   , 3)    (, )
   2022    :  ,  , : 1)   () 3)   ()    : 1)  (),
   .      .. , 2)  , 4)   ( 2)    (
 :       () , 3)  ) , 5)    ), 3) 
 :   ( )  ()  , 4)  () , 6)   (  ), 4)
 :  (  ( ) , 5)  ()- , 7)   (), 5)  
   )   ()    ()     (), 6) 
  :    , 6)  , 8)  ()  ( ), 7) 
(    )   ()   , 9)    (  (, )
  :    .. , ) 
(    )
 :  ,     .
 (    )  12    2022   
  :            
(.. , ) . 45      
  :            
          9 .
 :   ( ) .    ‘  ’
  :    , .5   .      
( : )         ‘ 
 :               ’  . 
   ‘’  ()  .     ,   .
  : (  ‘ ’            
  )     .          26  
 : (       1959    .   ,
  )   .   64    26     
     ,
  : ,    .   . 
      . 1959        
www.nipuna.ntnews.com,
www.facebook.com/ntnipuna

3  2024
 8

Guide to
Excellence

Every Wednesday Free Suppliment

     .    ,   
         
 .    .    
.  .  ,  ,      
  .    , ,
 ,      

2024
 .        
.       ‘+’.
       .  
,   ,   ,  
  .  , ,    

        . 
,     ...

  


      (),   ()
            
    . 2021    2 . 
 :           
     .     
        
( ), 
()  . 31 
  , 24     (),   (),
  ,      ()  
   .   3 .  
2021  281         
       .
   
 .    
  
 ()  .     ,

   :    ,   
(- )   .  
   :       4 .
( - )
    : 
 ()
   ():      , , 
() ,       
  :           
( )  .      5
  :     .
( ) 
   :   
( ,   )      
  :            
( )     9 .  
   :   ()       ,  
  ( ):   (-)  6 .   ,    
 2023 -2

   ():   ( - )        
      .
.
  
   ,      
02.  ,      
  
      12 
Guide to Excellence .     153  , 10  
Every Wednesday Free Supplement 3  2024
 . 23   .  8
    33  .

 l      2023


(  33  
  )  
     19
.   
   
l    
    
  25  .
     28        
l    17   ‘ () -2023  4    .   ,   
    -    .   33  
   ,   . 
  2023’            .     
2015-16  2019-21         , 1872   
    ()   ,           . 
13.5     /, ,     .    . -19      , 
 . 12        .              
       .  2020 .      
. , , ,  l                 ,   
         81         
.       ,     .    
7.30            370    .
.     ,   l  370       
  24.85  14.96  .50       , 
    10  . .250         
        370     
l    1            
 71   ,   2023  12  l            11
  1.02   30  .   ()   .   
   .      11      
     l      
 . ,  ..    l      
  .  4   2022 , ,   .. ,  ,     18
7500           -    ,     .  
l     .  ,      180  .  ,  20   
   -      .  ..  .       .
   7500      2025  .       
      .  27         . 10 
  30      . l        l     (
    .100   ()    ) , 1946  6 
   , l   ,   2022        
   .    
      ,   
         
   . 
 @       , , , ,
 . 100  
    .     ,  , , 
     
   l     , ,   
l        (EKS)  15  150     .
 13     ,    .  26    
    11        . l ‘  - 2023‘ 
  .  .   .   60     . 
    ..   .   .    
l             ‘  1885‘ 
l            l      l     . 
 
  9   , 23              ,  ,
 8         6  11 @ 2047     
     .    ,            
.  300     . .   .
             l MYGOV      PM-JANMAN 
l  2006 1411       l  1.6      . 10  l     
 2022  3,682 . .    ,  , ,       .  - 
                   (PM-
l              l   2022-23  JANMAN)  .
      .  25 . ‘    33 ,    
         ’          (PVTG)   
      l    17     .    ()      
   .   (         4,44, 768     .  
 42  183   )    l 2023  31       .
 .      ,  
  l    15
   ()     .     
l   ()         (   
2023    l  ,   , , l     ) , 
.       
       (      ‘ - 
  ,  ,      2022-23      (PM
   .   2,300   ,   13.4  PVTG)  ’ 
          .  2021-22 14.9 .   
l   1952        .     (PM-JANMAN)  .
    . 5.6      7 ...
  
     ,     
 ‘    -2021’    03.
 21  .  165    ,
Guide to
Excellence  87  .   86  .
Every Wednesday Free Supplement 3  2024
 8
,  ,  -


 .. l 20 - 2023 ,
-25 18   -2023 
l  47        . 
 11     ‘ : 
  19 .  ’.  7  
 90  ,   .         ,  
l   15               12
   l       .
 6  .     10 .  
‘’   .  1400 ..   60          (-
  . .       .     ) 
       2024,  1  , ,   , 
l     . 2011    , ,     .
        ,    ,  
    6 .  ,  ,  .    
, ,  ,    2018      
,   2024     . l  , 13 
  .  
1  . 1984     ‘- 25’  
     ,   100   350 
   , 2003  .  .        .
l    (        19     -
)     l     .   .   l    , 
                   
  29 .     .   l   (, ,   42 .     1
,  
     9  . , ) 27     . ..  
       ‘ ’  11 l  ‘ ’    , -  ,
    . l      21      12      
2010     .       .    . -   -2.
14 .     ,    
      .  ,   
 .      
l    21          . l     
     ‘     l         ‘ 
 .     ’  .  2011 ,  l     ( ’  .
     -     ),    100     48
    l    (),       () ‘    
                 2023’       
       .   24    . 2046      , 
.   15  .      0-14        
190   .  (   .      ,   .   
)        ,        
 () .      15     .  
  ,    .        . 
 .            
  l       . 60 .
l     - ,         2021 10.1
2023  18 .    ,       2050  20.8
     80   ,
 2099  36   
   (),           .
l    (    .  .        
 - )   15  41.5   ,  , , , l  27   
12   19        .   ‘  -23
   2  2005/2006      -2024’  l -  
.     55.1    , l 15     91       7  10
 .   2019/2021    16.4    22  .     .  
   50 
 ,   24  .       , -23  ,
   .      ‘  :     -250    -23  
 1971  2021    .   ,  . .
  573            ,    
1,98,377 ,   l      ’.    l  31    l    28
 12   20        ‘     1  6 
 . .35          20      ( 
  .    .    l 20        -2023)
10  9      16.95   .      .
 .    .   9  10      
     .  18   ‘  l  1  
l    (   (  ),  ,    () 
   )  l        167 157 
‘  - 2023’  -    )’.  
   11     20     
  .   .   15 .    
           21   .
  , , ,   21  . - -   .  
, ,  , ,   . 163  ,    
    126.    ,   ,  
  12,512         .   .
   .    3.5   
  .    6 ...
 -28   
      (-28)  30   12   . 2050         ‘ 
          
04. ()      . ,
       ( ) ,     
 2030    ,  ,    ,  
’    20 .   
,   .    ‘  05.
Guide to Excellence    ,      .       ,    2050   ,   ,   ’.         .   Every Wednesday Free Supplement 3  2024
  ()  . ,     ,    .    .       .  8

&  -56


   ,  
   6  
,   
  . 
   ,   
 
     
     
 -20      .
     ‘’ 
.  ,    
   -56   30        ,        70   .
  ,        .  .  ,    ()      6 1919  
 
      -        .   (Telangana Eunuchs Act-      () 
 ‘ (Euclid)’. 600           .      1919)  ,    ,   , 
          (  ,  .                    -
. ,  ,  )    9    y 
        . ‘      ’ 2023 .
    . .    5     y    .           
 1     -9  ,          ,        .  
   .     
            .         11  . 
.    .   , , .        ,   
   (5.80 ) 
                 40 ()           
  3   (        ()  .  .. 20     3 .    .   1,00,100  . 
)      ‘    (   .  22           
   . -  ) ‘’           .    .  .     
2016    16.92    .                   .   .
    17.01   (),        1          
 .  . .  17   (                  () 
    )   17      .      11  .      
             .   7       . ,      (FANS)  ‘ 
,    1 .      .  18     721  ,     ’   18 .  
                .  .   
   .    .       
              
     () 63          22 .  27
                      23  .      
 
             23

      ‘’   ,     1  .       .
    .  10 .               ..  . 24   
-3  ,    ,          
   ‘   ’
        .  
          6 . .   23  
 -3  14  ,    1 .
.      
     ‘  ()  
    
.   
   -3 4 (      ‘ ,   
       .  
3-4)      . ’        
  ,       ()  ,   20   18  ‘    ’
  .    ,         , 
 .     4  .  2023    
   23            
    
       .     .    .
,   .     ‘    

 ,     
        . .  -2023’        
 
 (In-situ experiments)       29         ‘ 
  .        -2023’    
.    ,   .           
, , , ,     -  . ,    83   .    
 20 .
 .   
, , ,     .    , ,    . 2003  
 .              ,    472  , 2023      ()
   ‘  -2023’
     23                56    739  .  2  5  .  11
- 2023     2
    .       , ,          .    .
  .
        (),     .  .     
      
  
,  ,         
   -1   .   ‘. ,      
     
        2  .               8  ’    () 
     .    ‘ ’
 .                -1   2  .    
   70          .    .         .  8   
   . .  13      ()  -  5  .    .2   -2023   
      . 57    .   ,   .
    
.
                   1.5  ..   () ‘    -
 
     (           ‘   (    1 ( 1)      ‘ 365  2023’ .          ()  
)        ,    )’   .  .    ’      (     .      .   
  .   ,                   )   .    13  15   9    47.7     
     
 .          .            .    - (  .   47.7   ,
       .         10   .      1        )    . 14.8     .
 .  6          .    ,
    . 3 
 100 .   .  .      /        3  
           ,  ,    ,  , ,      
                      .       .      .
  . -  17               -2023 .       .
       .   17  .            
. ,  ,         
     9 .     ,     ‘’ 5
           .     ()    .1,01,116 ,      
          .  ‘ ’     . .     
       25 .    .     .
.     ()       . 6     6 ...
...
 -28   
      (-28)  30   12   . 2050         ‘ 
          
04. ()      . ,
       ( ) ,     
 2030    ,  ,    ,  
’    20 .   
,   .    ‘  05.
Guide to Excellence    ,      .       ,    2050   ,   ,   ’.         .   Every Wednesday Free Supplement 3  2024
  ()  . ,     ,    .    .       .  8

&  -56


   ,  
   6  
,   
  . 
   ,   
 
     
     
 -20      .
     ‘’ 
.  ,    
   -56   30        ,        70   .
  ,        .  .  ,    ()      6 1919  
 
      -        .   (Telangana Eunuchs Act-      () 
 ‘ (Euclid)’. 600           .      1919)  ,    ,   , 
          (  ,  .                    -
. ,  ,  )    9    y 
        . ‘      ’ 2023 .
    . .    5     y    .           
 1     -9  ,          ,        .  
   .     
            .         11  . 
.    .   , , .        ,   
   (5.80 ) 
                 40 ()           
  3   (        ()  .  .. 20     3 .    .   1,00,100  . 
)      ‘    (   .  22           
   . -  ) ‘’           .    .  .     
2016    16.92    .                   .   .
    17.01   (),        1          
 .  . .  17   (                  () 
    )   17      .      11  .      
             .   7       . ,      (FANS)  ‘ 
,    1 .      .  18     721  ,     ’   18 .  
                .  .   
   .    .       
              
     () 63          22 .  27
                      23  .      
 
             23

      ‘’   ,     1  .       .
    .  10 .               ..  . 24   
-3  ,    ,          
   ‘   ’
        .  
          6 . .   23  
 -3  14  ,    1 .
.      
     ‘  ()  
    
.   
   -3 4 (      ‘ ,   
       .  
3-4)      . ’        
  ,       ()  ,   20   18  ‘    ’
  .    ,         , 
 .     4  .  2023    
   23            
    
       .     .    .
,   .     ‘    

 ,     
        . .  -2023’        
 
 (In-situ experiments)       29         ‘ 
  .        -2023’    
.    ,   .           
, , , ,     -  . ,    83   .    
 20 .
 .   
, , ,     .    , ,    . 2003  
 .              ,    472  , 2023      ()
   ‘  -2023’
     23                56    739  .  2  5  .  11
- 2023     2
    .       , ,          .    .
  .
        (),     .  .     
      
  
,  ,         
   -1   .   ‘. ,      
     
        2  .               8  ’    () 
     .    ‘ ’
 .                -1   2  .    
   70          .    .         .  8   
   . .  13      ()  -  5  .    .2   -2023   
      . 57    .   ,   .
    
.
                   1.5  ..   () ‘    -
 
     (           ‘   (    1 ( 1)      ‘ 365  2023’ .          ()  
)        ,    )’   .  .    ’      (     .      .   
  .   ,                   )   .    13  15   9    47.7     
     
 .          .            .    - (  .   47.7   ,
       .         10   .      1        )    . 14.8     .
 .  6          .    ,
    . 3 
 100 .   .  .      /        3  
           ,  ,    ,  , ,      
                      .       .      .
  . -  17               -2023 .       .
       .   17  .            
. ,  ,         
     9 .     ,     ‘’ 5
           .     ()    .1,01,116 ,      
          .  ‘ ’     . .     
       25 .    .     .
.     ()       . 6     6 ...
...
  
,       
06. 19     14 .  
       . 
Every Wednesday Free Supplement
3  2024
Guide to Excellence
‘  ’  .  8

      ’   .   .
 13    3    
5   .   
  .
 ‘’    
 9      
 -   -
-  
   . , ,          
  119  
       9      29  ‘ .    
 30      .  -      .  -2023’    .
 3 .   64 ,  ,      40  . 2015    
    ,   .    81. 132        
.  7    -  ,      . ()   
,     .  -     2 
  .   , .         .     
     - ,  ,     
 . 2000 
  ‘’    .      ‘’     
    - , , .   .     .  
     .   - , ,        
 .              
- , ,     ( ) .   2     
.  - ,      ..     .
 .  - -   .   94   .    
,  .    ,             
()- -      .     4.9    5 
,   .     .   ...      
- ,        8  2030    3 
, .  - ,     5   .   .
-   -, .    2  4   2022   3.5 
        . ‘     ‘   2030   7.3
        ,   ’   23’      
   (  -2023 
   4      25     .   25.5 
) ‘- ’  6  .   (),    . 19   -     
 .       5     ()    .  ,  18  
      .   ‘            ,  4.2 
 17 .       . -,   ,        4 
    ’,  -,          4  .
      ‘     .

&    , ,


, ,   6 
   
 ‘ ’  
     
   4 
4   .
 
 .
  
 .   4
  .  
                  
              .
            ( 100)   
 .      
 .      28        
.   14     .    .       (140   )
   .          .         
-1       2015    ()   .  12 
        7 . 258    , 2022 .    
-1        199 .      ‘  ’  (
   24    8              )    
.   300        .   (  -    .
       ,     )  2015     
.        40     2023      .     (  
 . . ‘ ( )’   5     -)
 
 600   .    600 
       (Lixchiq)   -    .   
                 
27 .       .  -      .
 ‘ 600’    18        ,   
       .           
  ()               
 .     ()  .  .  6 .  
      , , ,
             ,    
         90       
          .        
  2023           .   
.     27        .     
      .   .     
.  28.2              .
 3.42           ,   
 
2021 74%       
      Regional Overview of Food
Security and Nutrition 2023: Statistics report .  82.2%, Every Wednesday Free Supplement
07.
Guide to Excellence  66.1% .   ,   , 3  2024
       .  8
        ().
 .      ‘   -  
   ( ):
     .   2023’   20 .     (),
   ,     .50     -3   .  (),  
 . .  -2023 .        ( ).
   29 .   .     :
   .5  ,          (), 
 .     ‘   .   .   (),  
 ‘ ’ ’   7         ().
  103    .  5       . ,              (MAKA)
1   ‘ ’ .       ( ),   ,    2023:   
  .   . ..     ..  2023  , 26   ,  (),  
 ,                 ,  (1 
   ,     . 24      .  ),  , 
   (     ‘’
      9     (2 )
)   .    .    .      .
    10    ,  ,     :   
      . ,  ,    2023: ,  
‘      ’      .   ().
  .                 2023  :   
     () ,      ‘   ’,   (),   
  25  .          ‘  (),   (),
      ’  .    (), 
 10  . ‘   ‘ ,   (), . 
2023   (  ‘   ’, (),   (),       -2023
)       ‘  (),   (     ,
,       ,   ),   (),    
 ‘  ’    ‘    (),       
       ‘   (),   (),   
. ,     (),  (),  (  ,   ,
   ‘  ‘    ),     (   
  -2023      . ),   (),  , 2023  ‘, 
  22 .    ,      (),   , ’  
 ‘ ’   ,   ,  ( ),   (),     
   ()    .   ,   (),    .  
             (),   (  ),  .    
‘ ’           .      ( ),  .  
  ()  .        , , .    ( ).   
 20 .    ‘   ’   12, 2024 .            .
      13  .    1954,  12 ( ):      .
     -3    .    (),   (),   ,  
  2022,            ( ),     
16   .   .    .5  .      (),    .

  . 2021


 11    
    
  . 
     
    (
2      .   25      ) 
    15     2 .  
   2023  .       ,   
    (WHO)   .         .
‘
      2023’      .  
 2010-2021              ‘’  
    5%           6   
     . ,       ‘  ’    .
15% .   2-4%  .       .     
    2010    7-12%  17       25  12      
1.34   2021  1.54 .      ,      . ()  
   . .       .        -
       .      450     2024  6  . 
         1954     ( )      
   ‘ ’ (   .        .     
)                 .  
.     2023-24 .    .   2000-2022 
         :      442   2,389 
 ,     ( ),       . 2004 
.  ,   ( .     2019    40
  )  GI  .  4      10 
          . .  
  
 
  (GI)             
   
.  6.8  7.5       2021, 2022     ‘   . 
         ’    
      . 2022   1.93   .       .
 
    13  22    
08.    .     
.  U8 ,   , U8   
Guide to  .
Every Wednesday Free Supplement
3  2024
Excellence
 8
  

    
l     ( l      l     -
-)      . 2023  .
   .    23     19  
 4           
 . 43
 .   .       .  241  
 14         . 
  1     5   .    
 . l   4         19  .  .  -   .
 
           -  .
l         .      l   13     - 
 2      ,  ,   .    () 141 ,  , 
  .      .      , 
  .        2028      . 
 .       
 ,     
 1931   l   , ,  
  .    
 1981   .    .    .
   .   37  
    .  l  37   
l    21   26   9  
        . 28  43 
.  5   .  .   
l    -       ‘ ’   
2023    3      .  ‘’  
 9  .      26 . .   228  (80
        , 69 , 79 ) 
 (11- 6 , 1 , 4 .    . 
)   .             
-21                 .
        .         
  ,       8      84  .  
.  .        ,    ‘  
     l    -2023      -2023’  2500 
l     .      .  (4 ),       
 (20)     3 ,       20  (4  )  . .    
 .  16   .         .   
  .      . l    22  28     

  l        4     .
l     ‘ ’  1  l    27 . 44  . 111    
     23  .     -  (29 , 31 , 51 l  ,   
 .  15      2023     )  5   ,       
   .           521    . 13  .   
  .     .         .  
l       , , ,         l    27   ,  
.  16      . .  5          
        .  .   
75   .  l            (1996  )
    14 .     .    . 
 .    ‘ ’      
      . l      .
l        6        
    l   20  -     l     
.  -2023 20        ()   
 15       (61 ‘ ’ .     24 
    50  ).    5        .    
 .      . l   2  5  .    
 (49 )       2023          
 .   l   ,  .    l      50    
 452        .         
,  270  50     (74)       .      
 .   15 .  l   -2023        . 
  (,  1970        ()  15      
)        . .  10       -15, -20
 .      ()      .    
l     .           
   ( 
 .     ( l  -2023  .     
 )  24  .  )  ()   26   28    .
    .       
  ,     (24)   .  47    
     . .      
  .    .  
  l     -    ,
l      2023    l  ,    

You might also like