WEADYSLAW TATARKIEWICZ PISMA ZEBRANE WEADYSLAW TATARKIEWICZ DROGA DO FILOZOFII ‘Tom 1 Pastwowe Wydawnictwo NeukoweDroga do filozofii 1. Naturalay obraz éwiata 1, Waki natrlgo obra Suita. Znany jedynie cxathe Sata, Key nag otara? na posta te east ‘nyobrazamy. go sobie w calle Kady ama inna Jogo xuke, mimo to weyey maja podebny jego obmaz, réanincy sie wprawéaie w secergélach, le majacy te tame sattdaiee rey ‘A, Swat precdtawia sg Lagden jako zespit raecey rmateisinyehtormiesevonych w provstrzeni 3 wale yeh Ww causes Recery te 54 odgraniczone od sebie, ‘hot niekedy mozna mie€ watplivots, ge jest migday him gfaniea, dale mp. Kofcry jeden brat gamshi a zaczyna drugl. Wilorako 12a sig ze soba { Iaceac veytvaraaia nome slozone reer jak aly Gk, Hire Fazem stanowia mur, lub maka i woda, Rte raze stanovia ciasto. Jedne sa mnig a drugie wiee) wale mur jest na og wale od elt, a 54 rcezyjesacee trae, jak Eamie, lub zupelnie ietrwate ok chmury Powigzane 24 ze sobq precterennie | czawwo, a le proyezynowo; jedne zle24 ed drugkth! nie bsloby Asie, gayby nie bylo roicdw, nie byloby dexeas, frlvby ale bylo chmur, asi blots, gdyby nie Uplo dena, To wsystho stanowipierozacecignasiego obra viata: 4a hada sig 2 mnogolelpowizzanych 20 ssh materia yeh reeB. Druga 2 jego coca jet to, 2 recay te posadaja rorodne wai: sq date T/male, biale ¥ cana, twearde i migbkie, lode | gorakie. Praypsujerny in te ‘wlaspotci na podsaie tao, en = nich potregainy, to wimajemy warokiem cry dotylimy, sluctem cey sings iem, cade na podstavie tego, co 2 nich edezuwamy, ‘bo reeczy sla nas nie tyko date fb male, bine ha cram, ale rGumick smmatne cry wetne, grote cay poe lagajace, dobre Tub zie. (C. Traecia raf ech nasoego obvaz viata jest, ew nm fat wystepie Jako rec, o@ nas nidaleday. Jestey peaskonan 4 fit tea nie myhiny wytworsyh lece tyke wierie I bierie wel to, co reunite. ‘Tree glebrego zaxtanowiena i ptewycgéenia na salego patrzenia na r2exy, by pomlcesobie 2 what oki, jake wideimy w Swiecic, oglyby byé uwaninko- ‘wane wlasodciaminasergo amyst 'W sym fwvieie realy Taecrycalowick fe, porssen Sle daala, Wiamejego cal jst wnt jeday arty 2 hry sada si Swit. Ale om sam jrtcaynd ioe hie tylko jest reeezq, ale take wir 0 r2sczah, say ich. Kady exlowick jest jakby hutrem, kre odin fiat i jet fych rozsawionyeh po dviacie haste tle, ie tua W seceegélach obraz fwiat, Jaki ma jeden exlowic, sant sod obras jakt maja innisznleyy to od tog, iizie usto jest ustaione | jak zobione; niewidomernd Eviatpreedtnrn se nacar ai em to wiht widzowi inace) nia tem, Ato ma worok dalek. W secze- wilh obraz fits, jaki ma jednoatk, zaezny jst od JG datwiadceenia, worobienia umyelowego, kuti, od ‘grupy spolecene, do’ Kére}naleay, od poll, w kee) {je Jedoakte amare obrara nts jest la watch tuea: dla addego it jest zexpolem realnych rece (0 réénorodnyeh wamalciac, Do obvazt_ tego kaidy. dockodel sam, ber niceyic pomacy. W elaga tycia rinkenia tg w nen soeegily, Ble omowa dla dovaslego } starego celowiela porostae fa sama, co dla porletsiogo dsecha. Ten obras ats town ted = pokolenia na pokolenie: preed tysigam’ lat lade precdtawiaisobie wie pode, chog go w sce gilaeh'znaczne mai) anal. T choc niektery Flext F uczent dowodza, 2e ten obrar jst bday, to ena pork ie mi w 2yle Do nasroge abran Avista. mamy pene zaxfonc. ‘Trude nam opus, by mig bye bleday lub subick- tyway, by dwiat byl naprawde inny, nik go. widaiy. ‘Tak obra fwinta jst dn cooks snaturalny ty sense, de narzuca He laddems, 2e djile da ugo te ‘wymuaga nays ant wyst Jest obrazer ardrowego rossdbu"—w tym seme, e potzebne 4 dol jlyate najpasplisze caymnotel unysl a niepotraebne wys2ko~ Teale ankowe, Jest takze brazen apraktyezniins — tym sense, ew dyn praktycznym! tezymamy sg go ber saxo “Ten obraz éviata —oparty na tym, co calowick po- straega, 0 rok preedjego oceasi— nie wyeverpae jog0 dalntersowad dovyegcjeh fyiata. Nic mOW) jae 2 wlasnotel r2ecey = itor, jak jst viata pocratek “nie, jo ego tens, ey iti jnzee co pa im, CClowiek musi go uzupenis, wy posa to, co ma precd foczami. Ale to mle jet jut rors ptezogaia, ler do iysléw iu réznjeh ludal praybiera bardzo odmicrna, eras biegunowo precciwstawna posta. Jeden tym Sie Sede potseganego obras fata: jt prckoneny, te ismie tylko raeeey toateralne, wizystkn inne jetindsenicm. Dragi matomiast widei_w Swieie jeszcze ‘Guchy der, a porn nim 2aiwinty i Bogs Ale jeden i dragt sncayna od matualnego obras fiat (0 jst punt wy dla kabdego, 2. Paladeie matuagy odracn Seats. Waystho, co untalo powiedziane, jest adem dobre znane: bo jest ‘wlanie zestawieniem tego, jak Kady Swat postraegs, co stanow wspélay wsystkim obraz fiat, Natomiast Jub nie kaddy dae voi sprawe © tego, jak obrar ten ww omplach lodskish powsae. LAT Povstae on gibwnie % wraded xmrlowych, hire pejswinja ae ume, gy na naready 2myslowe daia- ja 2 zevatz podoiety. Wradenia sq rédporode i nie viapehe mae ny adil w natoralnym obasie Sts Najwighey maja sccobeer: win jest dla nas proedc ‘wuyetkinn tk, jokim go widsimy. Do wlamoc bee ‘widrimy oczamiy dopiero wideaie dadajemy dale na podtawie tego, co slyzymy, makyjemy,. dotykamy. ‘Ta procwage wrazed werokowyeh pochodal migdey in- rymt at 20 doznajemy ich meustanniey wlasoles wie ‘ialne r2ery cing uparcie mamy pred soba, podezas ‘gly wrasenia innyeh sy 9 juz banaid pezygodne, tnakaemy racxy tylko woweray, gy je bierzemy do wt, a wachamy jo. gy fe peybllyecy do nee, Jest wale nny este zm, ktérego wragenia maja denial Tole w neworeenie naturalegn obras dia to snl ila Jem sawdalgcsamy wie: wiemy poveze tie tylko to, Be Taccay ra wore coy glad, ale ae, teva ware fe m4 cithie, Co wiged przez ten amy Znamy opie e2cey, opie ten powoduje, #e 12zy Dracciwstawinf sig nam # wytwareja prackonani, 26 nie od nas iezaleine. Joi nie od raz adajemy bie sprawe = dosioladel wrated dotykowo-micniowyeh, 10 Alatego, 22 zespolily ie 2 wasokowymai. Podabaie jak hicktie potrwey chwalimy 7a ema, choo wll Adisla aa nas lbwaie ie 2apack, tak jet ted» dorykiem rokiem stlonn jeteimy na dobro wrtok KI to, copockedaiz doty, Naprawaedrigh nem, a nie deigh ‘wwrokowi mamy pocaucle edrebuokl, matcialaols, 42+ roistnoel reall rzecry. Wiasnoel te lacrymy 2 we tokian widrialnyiad I cxatecenie wydaje sam, 32 je same widsimy. ‘Tra yma jase dal wate dotykowyeh w nay ‘basi lint ne Kony. Sia jet dla na GGjyiiarowy ‘wae le nar, i edjwymiarowa prastrveh. wide. W teeexywistalel wezakze samy warokiem dolni je sei wae jedynie dwuwymiarowa powiercnig, {tyke fa stlaby pracd nateymi ecm, gdybyimny znjomobe Droetreal aawdzgezall samen ska wok. ‘Teeeeh Fei wyniar sjmajemy ight wrazeniom dotyhowyat Piniglhiowyes. Driecko ucey sie stopniowo go sede, ppomaga mu sym rach galek oczaych akomodujgeyeh Se do. pruediniotw blieych i dalayeh. Prctywajac wenden warokowe razem 2 dotykowymi,roaiqgaacyi Sle w trzech wymiarac, clown cry sie tame wo owe roamieweraé w tech wymiarach. 1 nisbawemn tak sig do tego prayewyezaa, ie wydaje mu si, i ano Iod€ tzelegs weyniara sawdigers worabn ' Obra natualny fwiats ketal signe yo doh werazenom, ale riwnieg right wyobracniom, Dydd yo bradeniomn adtweaym, preechowanyen w pastge, badd ez wytwrezym, sedzonyn w wyobraén. Preechowane i pratkunalcone lady davnyeh posacies preylaesaa sig do nowych i popezer ale wideiay r2ccaywitaie hacer) postrcgamy teecry niemane, a inacz} 2naneho wobec nich do wrazeh prslacaja sie wspomainis W posterezeniach wybradenia cwonea story 2 Witte nian nie ineag} nit wraeaia detgkowe = warokr= vwymi—tak it elatwo je potem wyodisbnié. Twdsial ‘vubradeh sapisyjemy nit Kanto wraies, jl ual d= {pKa na homto watol: wy exlowiek, ule wyéwiezony wr snalisie wlamyeh dogwindeses, sade, it wide to co haprawde jet praypomnieniem, wyobrazedeim, welloe sym w wideiany fine “Fen udsial daenisizych doswiadesess ww dafwladcre- iach obecayeh wystepae najwyadnie) na jae w niewi- Aomyeh od wodzenia, ktSrsy odeykali work mnie fn) wiedy jut oxy taki same jak zdrow lade, a jedute Weg Hacer, ao wisn drzew, domo cay ln Loe Jedyuie chaos barw i healt patrage na cca, hee naj, nie poanaa ie, bo znaja Je dotykim, nie ware Biem: ie powiazall "jocee sue obeenjel, wrase wzrokowyeht 2 wyobrateaiami, jakie majq 0 racczach, Alopicrostopiowo bya eayé ig rozpornawaé worokient recy auaie 2 dotyku i bed te racezy woes 2 ex cham bane i kita, tnpniowe mater sie =? ‘werystego cregoludaie nocralayal ocrami naueayis fig w dzictstwie— i dopiero gy sg navers, bed iaice" to sno, co on ‘C. Obrar naniraay Swiate Budajemy nie tytko © badese sean, ale | amencamrk Cony den ce2yll_na Sebi, stomjemy’ do inajeh Inds, nawet do rreczy. W reccach dopatrajemy sig sh chot ich nis estzegamys postzegany co malty tnlasne sly {wy Posadamy eect wally na padbietsto naszych wlasnyh, tak prayyamy do tego 8 oratecanie wale He nam, dete Sty w eucczach — widely. Podobuie jet, gay = Aimy resexy jako grotme cay paged, smitne e2y we sole; praypiujcmy im wlasnokd ma podstawie ctu, Jakie we nas wywelaly. T-wydaje sig nam, 2° widsimy ww rzeaach cera (co naprawde odezuleny paesae 1D. Na tym nie Konic: néwniet f mpi aarea ma dead vw postraegani racezy. Niekére 2 nasaych my nasryeh ‘dw wtclamy ore wrens, tak, i wydaje se am, de je widzim. Rola mySll jest tw nawet podwdina, Po Dicrwaze pewnote, 2 wideimy rreywitedrzewo czy dom, hie zal en, zawidzigeramy sqdowi, nie zab wexdenion, Sam shladnik wrateniowy we dnie i jawie mate bye taki sam-— weak odares se pytamy He smych see: .2y 10 sen, cay jaa? Gy postraegam d-zewo exy dom, to nie tylko dazaaje pewnych wre, ale mam tek pres onanie ge mam peted sabe rasceywiste drzewo i dom "To prockonanie o ercaywintodl nie jst wraeniem, Ince sade Natomintrepala six wrdenian jakieod dvewa fay domo odbieramy, tak iz homuf lepraywyhlean Alo anslicy paychelogicene wydajesie fe mie nal ie od veazenia { Be realnbé divewa wideimy tak samo, jak Jeg sil, » ealnos damn tak sno, jak jogo wyookos Po wire w tym, 26 wig dom — dom, nie eo nne= go zawarte jest ties nylenie, Bo wlafcwie wider {pita pracdioto pewayeh ketaachibarwied pez ten alczam do dombw. Wigczam go do pews) Has, tmlanowicle Unsy doméw", Haiku, wydaje sad Sad mote by roamsity: patty na ten sin proedmot, Jen povse wwidae dom", a nny swig plac”. Dz, ede gd up. 2 wilkid domand ewopejti’ ac mak do cxyaieni, nie powie, patrzae na dom taki, 20 wide dos, chod jego Wweadenia warokowe ba tae Sune, Jak nasze. A'tak samo joe's dade ber mala reece, hho bx mala Kaada umiemy whacayé do jakigs MaryTigh tern fat jest dla nas uporeadkowany, usegte- _goweany,rongrapowany, preety. ‘Wirdaje sg nam, it hast obra fiatapowstal po post, Ait temo, tebmy mili orwarte cy, iedmy poddalt ‘Sc jegodziafania,odezyal tylko ego wlanotel, Naps Jednak zawizigceamy’ go rowniee i wasn) incjrywie, ‘Svint am dastorergl rateriahy ae mybay ta dowtare cas ard, by material ten opracowas 1 sworayé en we obrae fists. Opieramy go mm dafwiadcreai, ‘le 2 tog, colmy dofwiadeayiy frmujemy pojgcia: Worawdaie” peje. tworaymy na ogdl_ na podeaoic Aofwiadezes, ale potem 2 tym pojgeam! prayatepujemy fo dwindcze, by J pray ich pomocy wae uporrato- ‘Wirdae ie nam, to wytworeytiimy ase obras fata, Ticege sett» go natura; tymeratem jest on wwaeunko- any take aaseg natura. Uwarunkowany bologcenie Fpnhlogicmi, nalezny jest od name teen & dowry naraad6w mpslowyeh, od wlaiwoier nasego wyobrax fanin { mudzein, Joe tet wwarankowany specie, be Asealgjemy myst nawze tak by mée je prcharad ine nem. A talkie jest awarankovenny praktyemie, bo jet obrazem Svita, Lem poslagujemy sig w ayia § dae Taniu i iéry do upytka tego jes dostosowany; 2 6an0- redayel sygulw, jolie rrczy daja tam o vobie pry Pomacy zmyslw, podsjmujemy ty Ktdre 9 dla nas Prakiyezie wasne, ktére atealiwnja nam # latin Urentaje w daiatanin. , Destregamy ravnze tyko reccey_jenstkowes ale w mylach Iyesymy je 2e soba # te, Kreg 3 ten ‘ay jnny sposib do sebie podabne, zespalamy w Hay, fps ve blast rzew" cay ald. Klasom tym sadajeay nazwy —uaswy ogdlne 1 pray ich pomacy” porezumie- ‘eamy sie gdyby ne one to cae poroeuie sig masce yey mis any edn dl aadeg dome, kadego drama, nawet ds baidego lia na takyn drone, ain Eatag' opt wo eseae Stan rsezy byby absurdanys eadno byloby ple emake malede, aie ola boy je aa: Wige nowy TE Kite ‘ey. adzews, cay nowa Iople way reply wr nrunsen ie malin sco do ih poesumit Bo Jeacae ne mitbyiny ani nae. Trudno weet sevice, jak by to byl, gaybyimy ie posal "Hane olan. ‘Obra fiat, jak tay calowick pov, Jct gp yang wlasoti In mga wide mye to samy fovon, ale wea Bye | my ie mogh mu pose, Stk on demote on pasa awh, Mota czy ‘ke pateio poprect anal yea, Nike nasych preiyé maja swe tatraae sna newtrne,Zacaa cect smutek wypowfada sig Teand xy” posepaym ‘pijeaiem Ale wyebrdcin toy we proses Stee do ucsué— ale maja sch anak naturale, "Tacha je tutepowae proce umowne. Motemy ks thi tte kr been mi na my pradnit neg roa, eo alla porostmieia sc stem wy stad peogo zak “Zeapolem hich maki unownychet ok, Obie imo, elma pine date da werk Syncs 2 i awe, cli maki mdwione doxgpne de such Jest orem etucsyen 3 wen, w hai wan grup Tide jo imu, ale wie ego sucrnodt FP omowo poawalaje pofopvae se tim doadaie Avant gy nie jest precyz}ny to jet nicasapiony: ‘oer sing nai ie rnin wing bywae wel, aidy ushiby saczyuat ed posal. Dall emWieden Iudsha 0 fwiecic 2 caobite staje si wepSing, 2 prcling} tral, i ej wipSnolé 1 trwalol® praenaja ‘do abrapu viata, jak calowiek posada. Raceey wydaha sig wale, gy poinda tale nazwy,§ waa ie podobne, arly posadaja nazwy podobre. 3, Breki matwalygeobace Suite, Natural obras Sata spcnia réunorodne tadaoia, Proede waaysthim aadenie praktyeme: fat clowiekowi potrsebny, by mdgh eae Ja na fit {stato go po sve) my Ale ma rower rndanie pomaweze! zawiera ni tylko praktyena orien: tacie w Siete, ale take wiedae o nim Jest poczaiem i podtlnem to oclegljr) wiedey, jak potem edobyva banka swymi ulepsonymi nietodani "Ma on swe zalety praktyczne i teoretycne, ale ma = ics # bra ‘A: Praede wurystkim jest xmienny i wagleduy. Woraw= die budows jogo poxstaje sawze tx gma tie zlares Sig, ateby iwiat ulazat sie nam edykolwick wd falbo exterech wymiarsch, slbo ashy cane sie aatraymal. ‘Natomiase weaythiesacegily jogo 4 nlestale i waglede, © wagindneei te} preeceiny calowick ie mya nie zaueata jg, ale Mootowte 2auwatyl ja daw Wystarezy zien punk 2 ktéego sg patsy na r2ecey, by jos wypladaly eae. Katda perpeltywa doje ny fobeaz aeeay. Wystarcza tea zmciie odleglsé, 2 joie) cna rey patsy. Welobocena wiesa (dle prnklad orozvanyeh scepsyk6n) wygleda 2 daleka, jak gdyby fla okraglas ropa wody (wee nowzego prayklid) aznienla se do niepornania, gly jot wideana proce rikroskop. Wystacen emieniéctracnie rosy, by mice nly sd} wygled: wioo, wedlestareaytnego preva, Jest prose, ely jot taymane W powiew, a zlamane, sy se je na pl sanueny w wede, Barwa rucey rials fly w aalcznoci od fwietenin i barwy otacajeeych rovcay, ting wjdaje sg aicbieat o zachodale, tare ‘wyglada blado Tub cxerstio w zaletnodc od barwy sl. 'B, Obrar rascay mien sg nam rowed zalenoel fod ag samy, ud stanu naszego clala i umyslu. Po zuayciu pewnyei narkotykéw clowick wil znacenie wiges ale normalni, po zaayeia innyeh wide snacsnie Inie Po 2uayciu santoniny widel warytko na lo, (Obras execzysaleny jet cd badovey nareadn syaoe wpe dltonista wid nae) nie elowiek o normalayeh, ‘cach, a jskie Inacag) mot wygladad Sint widsiany Htomplikowanyen ckiem rauchy, Obrex adenine tek wr znastawieniem psychicenym:zainercowanie reeea Syn, Be wideiny jx inace, pail a preyzwyecalenie " Zobojtienicsprawia, 2e widzimy ja pobedaih 2 po- ‘Sreogeey w nig mai seceegthbws Wel reser zaledy hit od stan wieday ealowieka: spedalita od pier ego weezein widel w ni) t, caego nik sg nije Aopauy. Atak samo zaley od portadéw, prackonas, upresdee’ presadéw. ‘Matas jakeawisjoeze uwydatni wepledonké nate sing obranu trata. Moana to aceynié mp. prayiaweny syily wylaione siggy’ prez peterbarkiogo.akade fnika KE. v- Baera: Zo ebkolé 2 jaa Blary 20 dicen wenieniay nie jest w wseyathich ta samy bce {ist proporjonalna do saybloic ich tgina, a saybholé Teena jest © ré2nyeh gatunklw wana. Jel tak jest, to nips edi majacy tno extrokrotnie nce od wal, 1 tym samy ezase dornae odes eatery razy wigee wnuied. Ta wiakiva Jagdemu gatunkow sybkoid jest ego nara cases, Dia mas elara ta ert stnunowo mala, Imozemy wite w clgguminuty wielkromie. zobaerye{e same preedmioty nie zauwadajg w nich iad aman ‘lace teaktvjemy pracdmity te —up. silny i ante acta jak gayby mialy stay Katat | wisi. Gaby sig natomiast seyblodé muzego tia 2iacaie zmniey ‘ya, lub. zmiczie. zvighsyla, to nas obra recy miei ig readin, Preypuseny, 2e teino prayepiezone 2osalotxiekiot- nie: wledy meglibylmy desi okiem loeac kale kaabi ‘nowa. Jlibyzaf byl praypiesione jzcze tyrge rary — tak, i Ww extedsielel minut micibyimy ele payee obeenie praezcaleayeie— weedy awa kent byyby dl nas venie nierachome, jak abecnienleruchoune gory. (© rinigcia uawy wiedelibymy tye, co teraz 0 gee siceayeh pracminnach kien, Ruch ewieret ni Wideielbstany weal, jako abye powelnyeh, co najwae wyninsbowalibyimy je, jak ebeeneruchy gwd. Pry Jeacze wieknym proyipetenia mote dysetysny Sv lo, natomiast nase d2wiel! byyby ala'naswielyraine ‘Nie mniize amiany 7 obrarie Swints x9stpilyy w wypadkaawolaenia tetna Praypny, de zotao wolnlone tige eazy, 2e ajc nase nstalotsigerotie prrediutone, @ dose wraict porotala ta soma, Przeiy= Tibyfmy ted w rok t,o obeente w 8 godsin — i rok ‘wydawaly nam ai tym, cxym & gods oben w 4 gor Geiny wideelibyimy, jak preechedal simay zakwiaie levity, dezewapokrywaja sig imi. wale cwace FE wiedna josienig. Wiehe jaw, Hide tran. dobre znamy, nie spoteeglibyimy weale, bo dotonywalyy sig) migday jedayan a drugim nasrvm pestacteniem, Grayb pojwinlby sip mage jak frie, Cimmede nocy jasnosédaia natgpowalyby po sobie co mini, a soe 2 wid saybhoia preciegaloby nico. Ale swolaimy awe tenn jescze™ sickromic, tak, abylmy moglt robié nieypetaa 200 postrected na rok, Réznica dai Pnocy anitalaby,alodice saleby jak plomiensy fuk 2 riesic, Cala wegetacja 2 salon sybboela powstavalay F pines, Warysthie ketal, Kedve wydajg sip nam stale, prociicninlyby sie 2 alcamiema wybiniia. ‘Sato warytho flcj, ale Hkeje te dobitaie wykazsja swaghadnadénaszgo obraza Swat, O walednete te pres ‘iy calowick ne pamigta lt, co spstega, uwaza 7a Derwaghednn nature #20); co dosttaeg jakig me Ib ies} praypadiowe) perpektywy # co bylo zalane fod onganizai jogo smpslow, sta jg wiedzy, temps ago pracy, to traktnje jako berwagledaie prawdsiy, ‘weiilich obowiarajacy obras Swat. G. Natoralny bran wate ae tyko jest wasleday Jest sbwnien nierupelny. ‘Nie obemuje calede dia Doig nilcrnych ‘yk jogo fagmentéw, mianowiee tychy Kece los uct we poblize caowicha, postavit prac jogo ocrami. Jedynie drodek obrazu widiany jst fatto i preeyzyniey natomiast jogo Eraiee sq za¥sze icoleeilone, mine ‘Naturalayobraz fwista w wickt gprawach weale si nic wypovsinda, Tracha go wrupelié. A takzesprawirc, Gry tam, giele a. wypowiada 0 iwiccc, wypowiada tig tale. Te unupelninia | sprawdeenia lndsic precy ‘wadeaja jek umica,indywidualnie i abiocowe, Systerna- Iyeznie 2a | metodjeaie dokonuje tego maka. II, Od naturalnego do naukowexo obrazu Swiata 1. Steck nak do wiedsy otc. Nava nawigraje do wicday potoceei, sje jaw soccgilach ulepeye Promvinaé sysemasyeznie, 2 meliwa zupelndci Sieslicia,entotnoka, lpowissitnocia, exstonnoki. ‘Ale lepaje jp wrens do ni wiele man stot neh, a navel storia wmascie nay eae dint ch naturanegy iasaicvo tiny, Ulepeanie wiedsy oro prns nan pol lie nc re ‘A. Bo peruse, ma riicrais widey_potocng. [Nauka wiped rOwolel to, co prscene avyhl cerwacje. Uwaslediat, conic mate bye donrseganes Serj byt ma nb lye ust ab amierane A alte t,o nie poi, boda ne ic pocadad Prakyeanego anacunia {proto yeu pacer Scheel swage Trak o stomach, ore sa male, By Je gum oliem olds, 0 budowie Drogi Meee, ra Jot na eo byt dlc, 0. wotau ley Ke jet ukyte, 0 plrwikach chemicenye, Kies ak ‘pejone te aba eich lyn san rabic wyedebuie spoon 7 ans 1h Po drug, ulepaasie wisry potocn,dokonywane prvcenankepolegn spat | horgowaate toes 0 w ag at Bide. Worew perotye pestomaion Duocenya nate wylatala, Be oma ee tay 22 ‘Naty deol soe, 2 ne ma sone, de preypic ‘eee pedaia cla fat sicaletne od ita al Po trace, olga nt domi toy co wiedea ptcana anal’ prose ale jdyae ko dome, Pon wyjlninniy tego, co wien potoezn mala wpra wie ele jako sepa niew alae Cae, Gore. {ia dowodai twiedze, "Keyl bay poe yin le Kdeyeh neu dowel ea wedi ‘racwidywaniatncterolageze.Seglany xy rol, Semin Axons wyeninakuteconolé odwicenic ‘lywanyeh tdi ernie D, Po caware: slepmanie wicday potocns) pce sang pole nae alien on mlerecia | blicanis tego, co pore wisi ko sedans, oglatowo Rey wl, ell adc 2 gy, tobe on sms dg, ae warka bye alee, by tale paw tego ‘pain. PE Po ‘piate, doskonalenie wiedsy prace nauke polega na ig) prondiooniy a wigan huychobucwae P edeowyeh ngGliek wigs ytemy. Boga telueyin ntorotne obser, hedawebw Jedna {gdh teone cwolug, Obscrwasje nad porscanglnym fiat agenone Zvtalyw pawa Kepler,» poten Siaceoew fcree ogee prawo, Newton, Ktre Sef) fone cig aatowoo ricky waeysick cal Tce jak rach epadaper jsbES, Pale sp wep odychanis exw fadsevinie lara votly ‘hye jdm prawcon asian ie ovine rel: maka naj dais do leparenia weds potcan} proc ie agentemia Pore nod Theor re ubiciywney ey sieht, Are tic teday ig do dedege hada, Wylacr 20 och TCnwaiad will recay, Sh ce a ways, 00 Jat Seni coy weg ee see prvenacnia Jj, ehed ne an epa,ire by ews! bares iy nn ercu, A wolecaje oe swego badani jedne clo wpa pace to erway plan a, wale Teaching, dace sp file hada, obey ui ‘Nauka — bide) mig, nan coop — ogo wwe waalsnle nitdgim slic ogo Teawoj taro Wie tmieryia nawet odie ginal i nyol! Inia cal shemiera retool cal sprowodaa Ci nisica porate, eb cana tomy, nalsprawa ruchu, rezwoju 2yca, diedsceenia wlanoic, « sarazem parailektronnicia,pavowazem {anmelote, pasterzarje 1 avepyka, promleniam? Rocatgean 4 prot mieniowworezoiig, Wlegrafem {radi srewolucjnizes wala ele Tada ‘\uczynila to bez ezaréw i eudény fyi samymi estar tccanie spoiobami, jakint poalguje sig calowiek w fein ‘oddiennym. CGalowick howiem, gy ie witel dobre, to prayglada sig dhuzg, podchodst tia} lub wapina si wy, allo praywoluje ianyeh, by popatayrtabies Oui tymi samy w sanadsis posobat. peu ig auha. Sila je) polega na prostych w grincie. curzy sposobach: na wpalpracy wicin joduortek dla spelen Jednogo 2adania, na fachowesel tyeh.jenatel, bre preygotowane do apelienia swegozadania, nie rorpo> ‘zynajy go od poceatha, leer od punkey do. kibego Adoprowadzl cee popraicy, take polega na syst Iatyeznnici 1 metodjeznole pracy, poswaljae) oa lepie) wyzyshaé wytile, wresecle, na zachowaniy tone: 'yerne) posawy, nieskaepowane) potrebami prakiyer nymi,akiualnyi.A jue potem okase sig, ey 10, €0 Wy dayaio sig ko teoretyonie cekawe, nie posiale Te. znaczeniapaktyconego, jak wysea mateuatyka, ache nck redaicikowy 4 eallowy, Ktéry Mids wydaveal si nieayeiowy teoria, aber Herego nie budge sie dais wihwego doo, okret, amalts, mace. ‘Aby prawidlowe steeds fay, acba pred wayst- im dobr2e patrzeé, Ueeenl peaagaja sg w swe be danich oczami tak samo jak addy erlowieky ale oshugue sie nie ko golym okiem, les tae nikeosor ppm i telekopen dsighi tenn utsja poitednio. obser= Wwowae exastecaki mater, ricky, proinnie, la oka bexpotrcdnioaledosepne Aby prawidlowo uogdloiaé 1 rozunieé fkty, webs pronde warythin dobree mytleg. Uezeni preprewadaja lego samego rodeaju rozumowania co Kaddly czlowiek Kafdy, rommujac, sruka ba vac, badd Ronsekoengi dda ayy prorknnad cay pesypiareed, addy sara se ttamacayé "toy co wi czego nie Toaumie} dowicé to, 0 exym preypuszez, Be jst prawdas sprawee€ to, rego ne jest pewien; wnioskowae dalze prawdy = (wh, ke jut analal, Nic innego nic robi iczony, ale — Stara sig swe rorumowania, swe dedabje 1 indukcje ezeprowadsié jt najeauoznic) jak najprawidiowe) ‘Aby catkobwick twierdsié prawidlowo, trecba, pees ‘wiry dobree wladaé jeykiem, Uczent aja eyk filer, dota) okra wsywane pre sig wrrazy Thomsekwentic) wayinaja sg ar preyjeeh okt 2, Radcaje nal. Migs © nance, eda mag na my ji caymnott, na za jo wytwory. To mnacay, jedi maja na mgt badanis, prowadiace do edkry, wallow Uwierdaes system, Migeks nat 2a8-—wyail ey, Ida, whinie owe oilryeia, wynalacki, twienzesa, stem, hig. Tale xy inaeae wr tye jedayan wei. fre Iudskim, nasywanym taka", repo sey nine poseacgdlae nahi i eomacsaé je oddsielayni noewamis Granice migday nimi wyenaczaja po ceeici swagledy reeczowe, sle‘po cack tot wgledy take, jak ‘cobite prackonania inigatoréw 7 potezeby prakyene, 2ulasexa potrecba podsahe pracy mighy werony ‘2akladamiDadawez¥mi, uczolsiami. Folie — po ezawary od Arjstotelea, popraes Bacona, Comte’, po ais deied —usowall restawie je, uporzadbowat, por tie migdy nimi esaketat zadan aviowyc, Wy. nie ich jednolity systeNie legs watplinel, i sig nine rodaaje sau, Botanike 0d zoologit eddviela rézny ich predict, Aisyke od chemil- sine wlaanoil badauyeh przediioe ‘Gv, matematyie ed aa prayredaicnych — rte me tod, hist. od sytemacyki wane’ eodsaje paw, do jekich edazaj, we jedoym wypadke jeduosthowych, ‘aw drugim ogdlaych, matemaryke evita stows) — ina el, jabs sobie stawina, Najwyradnices.nianica Zachodalsiedey naukarai prajeodniceyn = edn sony, 2 Iumaninigeonym 2 drags plerwsee badly prayreds, 4 drugie—katture, exp wyiwory ealowieka. ‘Av Jak wickie zachodsa rice ‘uieday saukemi, to widaé nsjwyrainig, gy sg zetavi take nauk jak Sasha 2 je) « historia 2 drugis strewy, Foy, jena stypowyeh mask prayrednicayet, opens si debwiad zcahe ? zaceyma ed fkléws jednakie na kta ie Levicey: smierzn_ do nstalenia paw ogy, Fakty Jednosthowe sq dla nie) wane, le wasne dlategoy 4e Ww nich znaieje te stale awigak!, Kidrych sxukay fay Tada ten eto promied. fvietiny, ten okrellony pred clekaryemy, ale Bada dlatgo, 2 spodriwa se oda ‘ale gon wlacivoie éwiatlatlekryentae woo povtedu Faye lane nauk! tego typ co ona, mawane ‘aukaminomotejcenymi, albo.nomalgicznyat cy! Iwalajacyen prana (od greckingo wane. capt prove). Tnaceg jest = typowa ake humaniyerng > hi storia: jet wpravdsie tak samo, jak fryha, oparta ni aiwiadezenia, ale nie adsje ag wei code wl aie pray ogdinych, lez wlainie @ tame stwierdzeie Jedorthowyeh fates choded nto ap. jak readail Kasol Welk, jak Napoicon ewyciint pod Austerite, jake Brunelle wybudowal katedee orencka, jakiepoglady Slozoicne glosit Kavtxjuse. Naswang sol nahi histor rycane Ww cdtétoieniu of nomotetyemych — og eanymi, cali opimjacyit indywidualne ydareenia (od eckiogo Bee cyl odrebny)- MJeloakte. nally stwierdsié, 2c Beyha i historia aie przeciwstaiajg ig sole tak radykalniy jak monica Dickey westni, Bo mimo waytko 1 Baya tke 23° yma od stvierdzenia indywidualngeh ft, «historia fie Kofezy na stwirdeanin indywidustoyeh kt. Nic tstala ona wpraedse pra, jednakse key charatesyzuj= spoidb ogitny. Bada mniimowice, jak Dp ust po lityeenego cechowst Karola Wielkiego, jab byl 29! diel, Brunellschiego, jaki pref umysowy” zanicjowal Kar- tezjus. Nie wala praw, natomiastwstala yy. Tw sym daje sip Iezed najotneiea réznca mgd nathan Jed namoloizn, inne — ype 'B. Nauki soneate tala, Jaki porzgdb cso- seym powataly slane py tvoetn poltyeznyeh, ars yeh, Terackck, feeoicayeh, naukowyehy jezyko- wyeh. Tone zaf naikl zjemyjg wie wzmicezeniem ty. ‘pb w practreni: mndna je nazwaé ¢ypogralceny tlbo tz gograery poniewar wielsaie fe docyery Toumisrceniasjawisk ta ic, te} enlch pratrons, xira roamy alee, 1 Mra obhedss nat mblee. (Jak aig lene dyscypliny historycane — historia po- iityeans, geqpodarca, Hetoriakeltory, sek, Kteatar, sak, eye, chnikd itd. — tak tet slg reane Ayseypliny geogaficne: geografia fzycen, poliyezna, (gupodarcay dal clnografa, taktujaca 0 obyezaach Fick rounltraeni, x wreacie Tnaukt © rezmienrrenia ra aie rin, zwirzat ‘Sa zat sowed nauli typologcane, Méeym_ chodsi ‘osama wyagbnieni naayeh type rrcry, ben waged ft to, jak mt rorniemaone w erase | preestzen Gre