Klucz odpowiedzi Ciało człowieka kl.

4 Liczba punktów 196

Grupa A

1 kolejno: biodra, owłosienie, miesiączką Autor: Nowa Era

(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
2 jajniki, jajowodzie, ciążą Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
3 kolejno: mózg, rdzeń kręgowy, nerwy, organizmu, nerwom. Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każde poprawne uzupełnienie zdania, 0 pkt – odpowiedź
niepoprawna lub brak odpowiedzi.
4 Kolejno: komórek, mózg, rdzeń kręgowy, informacje, zmysłów. Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Komentarz: 2 pkt – za poprawne uzupełnienie 4 zdań, 1 pkt – za poprawne uaupełnienie
2, 3 zdań, 0 pkt – odpowiedź niepełna, niepoprawna lub brak odpowiedzi
5 kości, układ mięśniowy, ścięgien. Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
6 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
7 A Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
8 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna ,0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
9 A - gardło, krtań, płuca Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
B-D
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
10 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
11 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
12 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepełna, niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
13 A – tętnice, B – żyły, C – serce Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda poprawna odpowiedź, 0 pkt – odpowiedź niepełna,
niepoprawna lub brak odpowiedzi
14 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepełna, niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
15 Kolejno wykreślone: maleje, zewnętrznej, biciem. Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepełna, niepoprawna lub
brak odpowiedzi.

strona 1 z 14
16 pokarmowy, strawieniu, cienkiego. Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
17 kolejno: cienkiego, krwi, komórek (ciała) Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
18 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
19 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
20 A Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
21 1C, 2D, 3B, 4A Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
22 a) jama ustna Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
b) gardło
c) przełyk
d) żołądek
e) jelito cienkie
f) jelito grube
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
23 1E, 2B, 3D, 4C, 5A Autor: Nowa Era
(0-5 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
24 1BCE, 2ADF Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna (kolumna), 0 pkt – odpowiedź niepoprawna
lub brak odpowiedzi.
25 1B, 2C, 3D, 4A Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
26 1B, 2C, 3D, 4A Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
27 1B, 2C, 3D, 4A Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
28 1B, 2C, 3A Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepełna, niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
29 1B, 2C, 3A Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
30 B2 Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.

strona 2 z 14
31 1F, 2P, 3F, 4P Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
32 1P, 2F, 3P, 4F Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
33 1F, 2F, 3P, 4P Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
34 1F, 2F, 3P, 4F, 5P Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
35 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
36 A, C Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
37 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
38 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
39 1F, 2P, 3P, 4P Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
40 A: biały ser, jaja Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
B: przykładowe odpowiedzi:
Białka są podstawowym budulcem komórek ciała i transportują różne substancje.
Niewystarczające spożycie białka jest niebezpieczne dla osób w każdym wieku - u dzieci
i młodzieży opóźnia wzrost, u dorosłych zaburza m.in. odnowę tkanek organizmu.
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
41 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
42 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
43 1P, 2F, 3F, 4P Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
44 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
45 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.

strona 3 z 14
46 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
47 1P, 2F, 3F, 4F Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
48 1F, 2F, 3P, 4F Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi,
49 A Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
50 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
51 1P, 2F, 3F, 4P Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda poprawna odpowiedź, 0 pkt – odpowiedź niepełna,
niepoprawna lub brak odpowiedzi.
52 A, C Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
53 kolejno od lewej: tlen, aktywność fizyczna Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepełna, niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
54 kolejno wykreślone: 80 razy, gdy rośnie temperatura otoczenia, tlen, krwionośnemu Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Komentarz: 1 pkt – 2, 3 odpowiedzi poprawne, 2 pkt – 4 odpowiedzi poprawne.
55 A. oddechowy Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
B. pobieranie tlenu i usuwanie dwutlenku węgla
C. podpisy na rysunku a) jama nosowa, b) gardło, c) płuco
Komentarz: 1 pkt – każda poprawna odpowiedź , 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
56 A. Gardło, B. Płuca Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
B. wdech, krwi, komórek (ciała)
Komentarz: 3 pkt – za podpisanie narządów, wskazanie narządu wymiany gazowej i
prawidłowe uzupełnienie luk w zdaniach, 2 pkt – za podpisanie narządów, wskazanie
narządu wymiany gazowej i prawidłowo uzupełnienie co najmniej 2 luk w zdaniach.
57 Autor: Nowa Era
(0-2 p.)

Komentarz: 2 pkt – za 4 odpowiedzi poprawne, 1 pkt – za 2 - 3 odpowiedzi poprawne, 0

pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak odpowiedzi.
58 A - kręgosłup, mięśnie szkieletowe, kość udowa Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
B - kręgosłup, kość udowa
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.

strona 4 z 14
59 Przykładowe odpowiedzi: Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
- Systematyczne uprawianie ćwiczeń fizycznych zapobiega chorobom układu ruchu.
- Równomierne obciążenie kręgosłupa zapobiega jego skrzywieniom.
- Noszenie odpowiedniego obuwia chroni przed urazami stóp.
Komentarz: 1pkt – za każdą prawidłowo sformułowaną zasadę, 0 pkt – za brak
odpowiedzi lub odpowiedź niepoprawną.
60 A – rdzeń kręgowy, B – nerwy, C – mózg Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
61 A. lody na patyku - język, trąbka - ucho Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
B. zmysł smaku, zmysł słuchu
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
62 jedna strzałka – mózg Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
dwie strzałki - nerwy
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
63 Od góry: Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
oko i wzrok, ucho i słuch, nos i węch, język i smak
Komentarz: 2 pkt – za prawidłowe nazwanie wszystkich narządów i zmysłów, 1pkt – za
prawidłowe nazwanie 3 narządów i 3 zmysłów.
64 Uczeń powinien zaznaczyć: pierwsze i drugie zdanie Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1pkt – za wskazanie 2 prawidłowych zdań.
65 Tak Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Przykładowe uzasadnienie: Jedzenie z zatkanym nosem zmienia smak potraw lub
zmniejsza jego intensywność.
Komentarz: 1 pkt – za rozpoznanie prawdziwości zdania i właściwe uzasadnienie.
66 1- macica, 2 - jądrach, 3 - jajników Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
67 jądra, nasieniowody, cewka moczowa, prącie/penis. Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
68 od góry: macica, jajowód, jajnik, pochwa Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
69 a) komórka jajowa Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
b) plemnik
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
70 Od góry: cewka moczowa, nasieniowód, jadro, prącie/penis. Autor: Nowa Era
(0-1 p.)

Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak

odpowiedzi.
71 Jajniki, 28, nasieniowodów, jajowodzie Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Komentarz: 2 pkt – za 4 prawidłowe uzupełnienia, 1 pkt – za 3 prawidłowe
uzupełnienia.
72 A: uczeń poprawnie zaznacza strzałką żołądek Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
B: 1- mieszanie pokarmu, 2- trawienie pokarmu
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.

strona 5 z 14
73 Przykładowe odpowiedzi: poszerzanie się bioder, powiększanie się piersi, pojawienie się Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
owłosienia pod pachami i w okolicach narządów rozrodczych, pojawienie sie pierwszej
miesiączki
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
74 Uczeń poprawnie zaznacza strzałką jamę ustną i wpisuje w ramkę jej nazwę Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Komentarz: 1 pkt – poprawne wskazanie narządu, 1 pkt – poprawne zapisanie nazwy
narządu, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak odpowiedzi.
75 Autor: Nowa Era
(0-3 p.)

Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub

brak odpowiedzi.
76 Przykładowa aodpowiedź: W okresie rozwoju organizmu i wzrostu wszystkich jego Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
części, m.in. kości, należy spożywać produkty zawierające wapń, który jest
podstawowym składnikiem kości i zębów.
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
77 jama ustna, przełyk, jelito grube Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
78 CD Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
C
D
CD
CD
Komentarz: 2pkt – za 5 prawidłowych oznaczeń, 1pkt – za 4 prawidłowe oznaczenia.
79 Przykładowa odpowiedź: Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
W okresie wzrostu organizmu szczególnie potrzebne jest białko, które buduje nowe
komórki. W tym czasie następuje też intensywny wzrost kości, których ważnym
składnikiem są sole mineralne, szczególnie te zawierające wapń i magnez.
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
80 Uczeń poprawnie zaznacza strzałką przełyk, jelito cienkie i żołądek. Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
81 Pokarmy pochodzenia roślinnego: masło roślinne, fasola, papryka, pomidor, marchew Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Pokarmy pochodzenia zwierzęcego: jaja, smalec, słonina, wołowina, boczek,
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna (uzupełniona poprawnie kolumna), 0 pkt –
odpowiedź niepoprawna lub brak odpowiedzi.
82 kolejno: jamie ustnej, enzymów trawiennych, grubego. Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.

strona 6 z 14
83 A. cukry Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
B. tłuszcze
C. białka
D. sole mineralne
Poprawne odpowiedzi to także: witaminy i woda
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
84 krzywicą, A, C. Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
85 słonina, smalec, masło, olej Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
86 woda, cukry, tłuszcze Autor: Nowa Era
(0-2 p.)

Uczeń podkreśla białka

Komentarz: 2 pkt – za prawidłowe uzupełnienie 3 produktów i podkreślenie 1 składnika,
1pkt – za uzupełnienie 2 produktów i podkreślenie 1 składnika, 0 pkt – odpowiedź
niepoprawna lub brak odpowiedzi. .
87 1B, 2A, 3D, 4C Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Komentarz: 2 pkt – za 4 poprawne odpowiedzi, 1 pkt – za 3 poprawne odpowiedzi.
88 Od góry : Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
C, A, B, D, E
Komentarz: 2 pkt – za prawidłowe określenie 5 narządów, 1 pkt – za prawidłowe
określenie 4 narządów, 0 pkt – odpowiedź niepełna, niepoprawna lub brak odpowiedzi.
89 Propozycje odpowiedzi: Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Dostarcza komórkom tlen i składniki pokarmowe zawarte we krwi.
Odprowadza z komórek zbędne i szkodliwe substancje, np. dwutlenek węgla.
Bierze udział w utrzymywaniu stałej temperatury ciała.
Komentarz: 1 pkt – za każdą poprawnie wymienioną funkcję, 0 pkt – odpowiedź
niepełna, niepoprawna lub brak odpowiedzi.
90 Autor: Nowa Era
(0-1 p.)

Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak

odpowiedzi.
91 tlen, dwutlenek węgla Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepełna, niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
Grupa B Liczba punktów 196

1 kolejno: krtań, zarost, szersze Autor: Nowa Era

(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.

strona 7 z 14
2 jajniki, jajowodzie, ciążą Autor: Nowa Era

Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub (0-3 p.)
brak odpowiedzi.
3 kolejno: organizmu, mózg, rdzeń kręgowy, nerwy, nerwom Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każde poprawne uzupełnienie zdania, 0 pkt – odpowiedź
niepoprawna lub brak odpowiedzi.
4 Kolejno: informacje, zmysłów, komórek, mózg, rdzeń kręgowy Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Komentarz: 2 pkt – za poprawne uzupełnienie 4 zdań, 1 pkt – za poprawne uaupełnienie
2, 3 zdań, 0 pkt – odpowiedź niepełna, niepoprawna lub brak odpowiedzi
5 układ mięśniowy, kości, ścięgien. Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
6 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
7 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
8 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna ,0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
9 A - jama nosowa, tchawica, płuca Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
B-B
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
10 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
11 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
12 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepełna, niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
13 A – serce, B – tętnice, C – żyły Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda poprawna odpowiedź, 0 pkt – odpowiedź niepełna,
niepoprawna lub brak odpowiedzi
14 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepełna, niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
15 Kolejno wykreślone: biciem, zewnętrznej, maleje Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepełna, niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
16 pokarmowy, strawieniu, cienkiego. Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
17 kolejno: cienkiego, krwi, komórek (ciała) Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.

strona 8 z 14
18 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
19 A Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
20 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
21 1B, 2A, 3C, 4D Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
22 a) jama ustna Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
b) gardło
c) przełyk
d) żołądek
e) jelito cienkie
f) jelito grube
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
23 1C, 2A, 3D, 4E, 5B Autor: Nowa Era
(0-5 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
24 1BCF, 2ADE Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna (kolumna), 0 pkt – odpowiedź niepoprawna
lub brak odpowiedzi.
25 1D, 2A, 3B, 4C Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
26 1C, 2A, 3B, 4D Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
27 1C, 2D, 3A, 4B Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
28 1C, 2A, 3B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepełna, niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
29 1B, 2C, 3A Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
30 A1 Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
31 1F, 2F, 3P, 4P Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
32 1F, 2P, 3F, 4P Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.

strona 9 z 14
33 1P, 2F, 3P, 4P Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
34 1F, 2F, 3P, 4F, 5P Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
35 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
36 B, D Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
37 A Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
38 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
39 1P, 2P, 3F, 4P Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
40 A: biały ser, jaja Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
B: przykładowe odpowiedzi:
Białka są podstawowym budulcem komórek ciała i transportują różne substancje.
Niewystarczające spożycie białka jest niebezpieczne dla osób w każdym wieku - u dzieci
i młodzieży opóźnia wzrost, u dorosłych zaburza m.in. odnowę tkanek organizmu.
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
41 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
42 C Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
43 1F, 2P, 3P, 4F Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
44 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
45 B Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
46 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
47 1F, 2F, 3P, 4F Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.

strona 10 z 14
48 1P, 2F, 3F, 4F Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi,
49 E Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
50 D Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
51 1F, 2P, 3P, 4F Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda poprawna odpowiedź, 0 pkt – odpowiedź niepełna,
niepoprawna lub brak odpowiedzi.
52 A, B Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
53 kolejno od lewej: pokarm, praca narządów wewnętrznych Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepełna, niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
54 kolejno wykreślone: 80 razy, gdy rośnie temperatura otoczenia, tlen, krwionośnemu Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Komentarz: 1 pkt – 2, 3 odpowiedzi poprawne, 2 pkt – 4 odpowiedzi poprawne.
55 A. oddechowy Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
B. pobieranie tlenu i usuwanie dwutlenku węgla
C. podpisy na rysunku a) jama nosowa, b) gardło, c) płuco
Komentarz: 1 pkt – każda poprawna odpowiedź , 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
56 A. Tchawica, B. Płuca Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
B. krwią, komórek (ciała), wydech
Komentarz: 3 pkt – za podpisanie narządów, wskazanie narządu wymiany gazowej i
prawidłowe uzupełnienie luk w zdaniach, 2 pkt – za podpisanie narządów, wskazanie
narządu wymiany gazowej i prawidłowo uzupełnienie co najmniej 2 luk w zdaniach.
57 Autor: Nowa Era
(0-2 p.)

Komentarz: 2 pkt – za 4 odpowiedzi poprawne, 1 pkt – za 2 - 3 odpowiedzi poprawne, 0

pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak odpowiedzi.
58 A - kręgosłup, mięśnie szkieletowe, kość udowa Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
B - kręgosłup, kość udowa
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
59 Przykładowe odpowiedzi: Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
- Ograniczenie spożycia soli kuchennej może uchronić przed nadciśnieniem tetniczym.

- Ćwiczenie co najmniej 3 razy w tygodniu przez około 20 minut poprawia krążenie krwi
i zapewnia odpowiednie dotlenienie organizmu.
- Unikanie dymu papierosowego zapobiega wielu chorobom układu krwionośnego.
Komentarz: 1pkt – za każdą prawidłowo sformułowaną zasadę, 0 pkt – za brak
odpowiedzi lub odpowiedź niepoprawną.

strona 11 z 14
60 A – nerwy, B – mózg, C – rdzeń kręgowy Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
61 A. trąbka - ucho, perfumy - nos Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
B. zmysł słuchu, zmysł węchu
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
62 jedna strzałka – mózg Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
dwie strzałki - nerwy
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
63 Od góry: Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
oko i wzrok, ucho i słuch, nos i węch, język i smak
Komentarz: 2 pkt – za prawidłowe nazwanie wszystkich narządów i zmysłów, 1pkt – za
prawidłowe nazwanie 3 narządów i 3 zmysłów.
64 Uczeń powinien zaznaczyć: pierwsze i trzecie zdanie Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1pkt – za wskazanie 2 prawidłowych zdań.
65 Tak Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Przykładowe uzasadnienie: Jedzenie z zatkanym nosem zmienia smak potraw lub
zmniejsza jego intensywność.
Komentarz: 1 pkt – za rozpoznanie prawdziwości zdania i właściwe uzasadnienie.
66 1- jajnik, 2 - nasieniowodów, 3 - jajowodzie Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
67 jądra, nasieniowody, cewka moczowa, prącie/penis. Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
68 od góry: macica, jajowód, jajnik, pochwa Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
69 a) komórka jajowa Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
b) plemnik
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
70 Od góry: cewka moczowa, nasieniowód, jadro, prącie/penis. Autor: Nowa Era
(0-1 p.)

Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak

odpowiedzi.
71 Macica, jajniku, 28, cewkę moczową Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Komentarz: 2 pkt – za 4 prawidłowe uzupełnienia, 1 pkt – za 3 prawidłowe
uzupełnienia.
72 A: uczeń poprawnie zaznacza strzałką jelito cienkie Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
B: 1 - trawienie pokarmu, 2 - wchłanianie składników pokarmowych
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
73 Przykładowe odpowiedzi: poszerzanie się barków, pojawienie się zarostu na twarzy, Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
pojawienie się owłosienia pod pachami i w okolicach narządów rozrodczych, zmiana
brzmienia głosu
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.

strona 12 z 14
74 Uczeń poprawnie zaznacza strzałką jamę ustną i wpisuje w ramkę jej nazwę Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Komentarz: 1 pkt – poprawne wskazanie narządu, 1 pkt – poprawne zapisanie nazwy
narządu, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak odpowiedzi.
75 Autor: Nowa Era
(0-3 p.)

Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub

brak odpowiedzi.
76 Przykładowa odpowiedź: W okresie dojrzewania ważne jest spożywanie produktów Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
zawierających żelazo, ponieważ wchodzi ono w skład elementów krwi przenoszących
tlen, niezbędny w procesie oddychania i uzyskiwania energii. Jest to szczególnie ważne
dla dziewcząt, które tracą znaczne ilości żelaza wraz z krwią podczas miesiączki.
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
77 przełyk, żołądek, jelito cienkie Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
78 C Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
CD
CD
D
CD
Komentarz: 2pkt – za 5 prawidłowych oznaczeń, 1pkt – za 4 prawidłowe oznaczenia.
79 Przykładowa odpowiedź: Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Organizm sportowca zużywa dużo energii, której głównym źródłem są cukry. Białka są
potrzebne do regeneracji mięśni, które intensywnie pracują w czasie wysiłku fizycznego.
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
80 Uczeń poprawnie zaznacza strzałką przełyk, jelito grube i jamę ustną. Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
81 Pokarmy pochodzenia roślinnego: truskawki, maliny, olej roślinny, kasza, makaron Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Pokarmy pochodzenia zwierzęcego: jaja, szynka, masło, ryby, baranina
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna (uzupełniona poprawnie kolumna), 0 pkt –
odpowiedź niepoprawna lub brak odpowiedzi.
82 kolejno: grubego, enzymów trawiennych, jamie ustnej. Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
83 A. cukry Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
B. tłuszcze
C. białka
D. sole mineralne
Poprawne odpowiedzi to także: witaminy i woda
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.

strona 13 z 14
84 D, nieprawidłowe widzenie o zmierzchu, C. Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Komentarz: 1 pkt – każda odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub
brak odpowiedzi.
85 mięso, ser, jaja, mleko Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
odpowiedzi.
86 cukry, witaminy, białka Autor: Nowa Era
(0-2 p.)

Uczeń podkreśla cukry

Komentarz: 2 pkt – za prawidłowe uzupełnienie 3 produktów i podkreślenie 1 składnika,
1pkt – za uzupełnienie 2 produktów i podkreślenie 1 składnika, 0 pkt – odpowiedź
niepoprawna lub brak odpowiedzi. .
87 1C, 2D, 3A, 4B Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Komentarz: 2 pkt – za 4 poprawne odpowiedzi, 1 pkt – za 3 poprawne odpowiedzi.
88 Od góry: Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
D, B, A C, E
Komentarz: 2 pkt – za prawidłowe określenie 5 narządów, 1 pkt – za prawidłowe
określenie 4 narządów, 0 pkt – odpowiedź niepełna, niepoprawna lub brak odpowiedzi.
89 Propozycje odpowiedzi: Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Dostarcza komórkom tlen i składniki pokarmowe zawarte we krwi.
Odprowadza z komórek zbędne i szkodliwe substancje, np. dwutlenek węgla.
Bierze udział w utrzymywaniu stałej temperatury ciała.
Komentarz: 1 pkt – za każdą poprawnie wymienioną funkcję, 0 pkt – odpowiedź
niepełna, niepoprawna lub brak odpowiedzi.
90 Autor: Nowa Era
(0-1 p.)

Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak

odpowiedzi.
91 dwutlenek węgla, tlen Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Komentarz: 1 pkt – odpowiedź poprawna, 0 pkt – odpowiedź niepełna, niepoprawna lub
brak odpowiedzi.

strona 14 z 14