AD SOYAD: SINIF: NUMARA:

2020-2021 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI VEHBİ DİNÇERLER FEN LİSESİ 10. SINIF TÜRK DİLİ VE
EDEBİYATI DERSİ 1. DÖNEM 1. ORTAK SINAV SORULARI

1.Türklerin tarih boyunca kullandığı beş alfabenin isimlerini yazınız. (10P)

Kök Türk, Uygur, Arap, Kiril, Latin alfabeleri

2.Dede Korkut hikâyelerinin beş özelliğini maddeler halinde yazınız. (10P)

-Destandan halk hikâyeciliğine geçiş döneminin ilk ürünleridir.

-Olağanüstü olaylar ve gerçek olaylar iç içedir.

-Nazım nesir karışıktır.

-15. yüzyılda bilinmeyen bir kişi tarafından yazıya geçirilmiştir.

-Dresten, Vakitan olmak üzere iki nüshası vardır. Dresten nüshasında 1 ön söz, 12 hikâye vardır.
Vatikan nüshasında 1 ön söz, 6 hikâye vardır.

3. a)Tanzimat Dönemi hikâyesinin iki özelliğini maddeler halinde yazınız. (5P)

-Hikâyelerden kıssadan hisse çıkartılması amaçlanmıştır.

-Olay hikâyeleri kaleme alınmıştır.

b) Türk edebiyatının Batılı, modern anlamda ilk hikâye kitabı kabul edilen eserin adını ve
yazarını yazınız. (5P)

Sami Paşazade Sezai- Küçük Şeyler

4.Aşağıda boş bırakılan yerleri doğru ifadeleri yazarak doldurunuz. (30P)

Türk edebiyatı üç ana döneme ayrılır. Bunlar: İslamiyet öncesi Türk edebiyatı, İslamiyet etkisinde
gelişen Türk edebiyatı, Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatı.

Türkçe yapısı bakımından sondan eklemeli bir dildir. Türkçe Ural Altay dil ailesinin Altay koluna mensuptur.
Türkçeye en yakın dil Moğolca’dır .

Kök Türk, Uygur, Karahanlı Türkçesi, Türkçenin tarihi gelişimi içinde Eski Türkçe içinde yer alır.

Aşk konulu halk hikâyelerine örnek olarak Ferhat ile Şirin, kahramanlık konulu halk hikâyelerine örnek olarak
Köroğlu , dini-destani-ahlaki halk hikâyelerine örnek olarak Hz. Ali Cenknameleri verilebilir.

Mesneviler beyit nazım birimiyle, aruz ölçüsüyle, aa-bb-cc uyak düzeniyle yazılır. Beş mesneviden oluşan
esere hamse denir.

1349’da (I) Cenevizliler tarafından yapılan, sonraki yıllarda da birçok kez onarılan (II) Galata Kulesi,
İstanbul'daki görülmeye değer yerlerden biridir. Üsküdar’ın (III) Doğancılar Semti’ndeki bu yapı (IV) 17.
yy.da (V) Hezarfen Ahmet Çelebi'nin takma kanatlarla uçmasından sonra da birçok uçma denemesine tanık
olmuştur.
5. Bu parçadaki numaralanmış sözlerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır? (2011 LYS)
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Sonsuzluk hissi uyandıran geniş (I) bozkırları, (II) keşfedilmeyi bekleyen vadileri, ormanları, tarihî
kalıntıları, yöresel yemekleriyle Anadolu'nun önemli duraklarından biri olan (III) Çorum ili, bulunduğu yörenin
en büyük (IV) sanayi merkezi olma (V) ünvanını da taşıyor.
6. Bu parçadaki numaralanmış altı çizili sözlerden hangisinin yazımı yanlıştır? (2015 LYS)
A)I. B)II. C) III. D)IV. E)V
Yazma sadece (I) Orta Doğu’nun Mısır ve Mezopotamya gibi (II) oldukça büyük uygarlıklarına
özgü bir eylem (III) olagelmişken Homeros denen dev; MÖ IX. veya yüzyıl içinde, tarihin
derinliklerinden gelen tüm destanlardan, efsanelerden ve masallardan aldıklarını bir senteze
kavuşturdu ve bize daha önce (IV) hiç kimsenin kapılarını aralamadığı (V) sıradışı insanlık
serüvenleri anlattı.
7. Bu parçadaki altı çizili sözlerden hangisinin yazımı yanlıştır? (2017 YGS)
A)I. B)II. C) III. D)IV. E)V.

8- Cümlelerin hangisinde büyük harflerin yazımı ile ilgili yanlışlık yapılmıştır? (2020 TYT)
A) Bu konuyla ilgili kanun, Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
B) Leyla İle Mecnun, Türk edebiyatında en çok işlenen anlatılardandır.
C) Bahar mevsiminde bu tepeden Çanakkale Boğazı’nın seyrine doyum olmaz.
D) Tonyukuk Anıtı, uçsuz bucaksız Orhun Vadisi’nin orta yerinde ziyaretçilerini bekler.
E) XII. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu bu yıl Ankara’da yapılacak.

Balıkçı ( ) orfinozu ( ) şimdiye dek tuttuklarına hiç benzemeyen bu balığı ( ) heyecanla ( ) özlemle
beklemiş ( ) emeğinin karşılığını sonunda alabilmişti( )
9. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri sırasıyla
getirilmelidir? (2020 TYT)
A) (-) (,) (-) (,) (;) (.)
B) (;) (,) (,) (;) (;) (.)
C) (,) (-) (-) (;) (,) (.)
D) (;) (-) (-) (,) (;) (...)
E) (,) (-) (-) (,) (;) (.)

Yazma azmim nedense son zamanlarda tamamen kaybolmuştu. Oysa biliyordum, kervan yolda
düzülür; fikir ne kadar iyi olursa (I) olsun yazmaya başlamadan yazamaz (II) yazmayı
sürdürmeden metni bitiremezsiniz. Sonuçlandırmadığınız zaman da fikrinizin iyi olup olmayışının
(III) bir fikrinizin dahi olmamasının (IV) konuyu araştırmak için harcadığınız sürenin (V) topladığınız
kaynakların hiçbir önemi yoktur.
10. Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisine virgül (,) konulamaz? (2016 LYS)
A)I. B)II. C)III. D)IV. E)V.

Bu eserle ilgili çok şey duymuştum ( ) Bizans İmparatorluğu’ndan kalma bir eser olduğunu ( )
içinde değerli fresklerin bulunduğunu, binanın yıllar önce müzeye çevrildiğini ( ) Ama bir türlü
yolum düşmemişti bu tarihî anıta. Bu anıtı ziyaret etmeyen bir tek ben mi kalmıştım şu koca
İstanbul’da ( )
11. Bu parçada ayraçlarla ( ) belirtilen yerlere, aşağıdakilerin hangisinde verilen
noktalama işaretleri sırasıyla getirilmelidir? (2015 LYS)
A) (:) (,) (...) (?)
B) (.) (,) (.) (.)
C) (;) (,) (.) (.)
D) (,) (;) (...) (?)
E) (:) (;) (.) (...)

Bayan Jean Brodie'nin Baharı adlı romanın kahramanı Bayan Brodie, İskoçya'nın ıslak, puslu, eski
ve soylu şehri Edinburg'ta bir kız okulunda öğretmendir. En güzel ve en verimli yıllarını, seçtiği bir
grup kız öğrenciye adayarak onları hem dönemin hem de okuldaki diğer öğretmenlerin anlayışından
farklı bir pedagojik anlayışla eğitmeye çalışmaktadır. Sınıfını sık sık bir ağacın altına götüren,
burada ders işlediklerinin düşünülmesini sağlayacak şekilde kızların kitaplarını ellerinde tutmalarını
isteyen, tarih anlatması gerekirken önceki yaz yaptığı Mısır gezisini anlatan, bazen nişanlısından
bahseden, bazen de kentin yoksul semtlerini tanıtan, sanatsal etkinlikleri izlemelerini sağlayan
geziler düzenleyen genç bir öğretmendir Bayan Brodie.

12. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi, sözü edilen öğretmenin bir özelliği olamaz?
(2013 YGS)

A) Eğitimde kendine özgü yöntemler kullanan

B) Yaşamdaki kimi olguların anlatılarak değil görülüp yaşanarak öğrenileceğini düşünen
C) Yaşam gerçeklerinin farkında olan
D) Kendi yaşadığı olumsuzluklardan öğrencilerin ders çıkarmasını bekleyen
E) Öğretimin farklı ortamlarda sürdürülmesi gerektiğini düşünen

Turgut Uyar'ın "Şiir çıkmazda çünkü insan çıkmazda." sözüne katılmadığımı belirtmek isterim. Bu iki
durum arasında karşıtlık ilişkisi var bence. Yani insan çıkmazdaysa şiir çıkmazda olamaz. Aksine,
şiir çıkmazdan beslenir. Bu, zaman zaman varoluşsal, bireysel çıkmazlar olur; zaman zaman da
savaşlar, felaketler gibi toplumsal çıkmazlar. Peki bu hep böyle olmak zorunda mıdır? Tabii ki
değildir. Çıkmazlar olmadan da yazılabilir çok iyi şiirler.

13. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada geçen "Şiir çıkmazdan beslenir." sözüne anlamca en
yakındır? (2011 YGS)

A) Büyük ve eskimeyen şiirler, insanın dış dünyasıyla iç dünyasını kaynaştırarak anlatanlardır.

B) Şiirin evrenselliği insanın duygu dünyasına odaklanmasına bağlıdır.
C) Çözümsüz durumlar şiire kaynaklık eder.
D) Yeni şiir türlerinin oluşturulmasında, yaşananların payı vardır.
E) İyi şiirler, şairlerinden zengin bir birikim ister.

Sofaya açılan kapıların üstü renkli camlarla süslüydü. Sofanın iki yanına minderler serilmişti.
Minderlerin arkalarında ot yastıklar vardı. El dokuması ince halılarla kaplı yastıklar büyük ve renkli
yapı taşları gibi görülüyordu. Sofadan mutfağa açılan kapı her zaman açıktı. Kapıdan ocak ve
yanındaki büyük masa görünüyordu. Masanın üstünde kenarları saçaklı, işlemeli bir örtü vardı.
14.Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?
A)Öyküleme B)Betimleme C) Açıklama D) Karşılaştırma E) Tartışma

CEVAP ANAHTARI

5. C 10. A
6. E 11. A
7. E 12. D
8. B 13. C
9. E 14. B