Traversing the Ethical Minefield

Problems Law and Professional

Responsibility Susan R. Martyn
Visit to download the full and correct content document:
https://textbookfull.com/product/traversing-the-ethical-minefield-problems-law-and-pro
fessional-responsibility-susan-r-martyn/
More products digital (pdf, epub, mobi) instant
download maybe you interests ...

Levinas and the trauma of responsibility the ethical

significance of time Coe

https://textbookfull.com/product/levinas-and-the-trauma-of-
responsibility-the-ethical-significance-of-time-coe/

Ethical Efficiency Responsibility and Contingency 1st

Edition Virgil Cristian Lenoir

https://textbookfull.com/product/ethical-efficiency-
responsibility-and-contingency-1st-edition-virgil-cristian-
lenoir/

Artistic citizenship: artistry, social responsibility,

and ethical praxis 1st Edition Bowman

https://textbookfull.com/product/artistic-citizenship-artistry-
social-responsibility-and-ethical-praxis-1st-edition-bowman/

Meaningless Suffering: Traumatic Marginalisation and

Ethical Responsibility 1st Edition David Goodman

https://textbookfull.com/product/meaningless-suffering-traumatic-
marginalisation-and-ethical-responsibility-1st-edition-david-
goodman/
Academic Identity and the Place of Stories The Personal
in the Professional Susan Carter

https://textbookfull.com/product/academic-identity-and-the-place-
of-stories-the-personal-in-the-professional-susan-carter/

Reason and Responsibility Readings in Some Basic

Problems of Philosophy Joel Feinberg

https://textbookfull.com/product/reason-and-responsibility-
readings-in-some-basic-problems-of-philosophy-joel-feinberg/

Exploring Geoethics Ethical Implications Societal

Contexts and Professional Obligations of the
Geosciences Martin Bohle

https://textbookfull.com/product/exploring-geoethics-ethical-
implications-societal-contexts-and-professional-obligations-of-
the-geosciences-martin-bohle/

Managing for Responsibility 1st Edition Radha R. Sharma

https://textbookfull.com/product/managing-for-responsibility-1st-
edition-radha-r-sharma/

Ethical Legal and Professional Issues in Counseling 5th

Edition Theodore P. Remley Jr

https://textbookfull.com/product/ethical-legal-and-professional-
issues-in-counseling-5th-edition-theodore-p-remley-jr/
Traversing the Ethical
Minefield

2
EDITORIAL ADVISORS

Rachel E. Barkow
Segal Family Professor of Regulatory Law and Policy
Faculty Director, Center on the Administration of Criminal Law
New York University School of Law

Erwin Chemerinsky
Dean and Professor of Law
University of California, Berkeley School of Law

Richard A. Epstein
Laurence A. Tisch Professor of Law
New York University School of Law
Peter and Kirsten Bedford Senior Fellow
The Hoover Institution
Senior Lecturer in Law
The University of Chicago

Ronald J. Gilson
Charles J. Meyers Professor of Law and Business
Stanford University
Marc and Eva Stern Professor of Law and Business
Columbia Law School

James E. Krier
Earl Warren DeLano Professor of Law
The University of Michigan Law School

Tracey L. Meares
Walton Hale Hamilton Professor of Law
Director, The Justice Collaboratory
Yale Law School

Richard K. Neumann, Jr.

Professor of Law
Maurice A. Deane School of Law at Hofstra University

Robert H. Sitkoff
John L. Gray Professor of Law
Harvard Law School

3
David Alan Sklansky
Stanley Morrison Professor of Law
Faculty Co-Director, Stanford Criminal Justice Center
Stanford Law School

4
 ASPEN CASEBOOK SERIES

Traversing the Ethical

Minefield
_______________________

Problems, Law, and Professional

Responsibility

Fourth Edition

Susan R. Martyn
Distinguished University Professor
Stoepler Professor of Law and Values Emeritus
University of Toledo College of Law

Lawrence J. Fox
Partner, Schoeman Updike Kaufman & Gerber
George W. and Sadella D. Crawford
Visiting Lecturer in Law, Yale Law School

5
Copyright © 2018 CCH Incorporated. All Rights Reserved.

Published by Wolters Kluwer in New York.

Wolters Kluwer Legal & Regulatory U.S. serves customers worldwide with CCH, Aspen Publishers, and Kluwer Law
International products. (www.WKLegaledu.com)

No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical,
including photocopy, recording, or utilized by any information storage or retrieval system, without written permission
from the publisher. For information about permissions or to request permissions online, visit us at
www.WKLegaledu.com, or a written request may be faxed to our permissions department at 212-771-0803.

To contact Customer Service, e-mail customer.service@wolterskluwer.com, call 1-800-234-1660, fax 1-800-901-9075,

or mail correspondence to:

Wolters Kluwer
Attn: Order Department
PO Box 990
Frederick, MD 21705

Library of Congress Cataloging-in-Publication Data

Names: Martyn, Susan R., 1947- author. | Fox, Lawrence J., 1943- author.
Title: Traversing the ethical minefield : problems, law, and professional responsibility / Susan R. Martyn, Distinguished
University Professor, Stoepler Professor of Law and Values Emeritus, University of Toledo College of Law; Lawrence
J. Fox., Partner, Schoeman Updike Kaufman & Gerber, George W. and Sadella D. Crawford, Visiting Lecturer in
Law, Yale Law School.
Description: Fourth edition. | New York : Wolters Kluwer Legal & Regulatory U.S., [2018] | Series: Aspen casebook
series | Includes bibliographical references and index.
Identifiers: LCCN 2017046471 | eISBN: 978-1-4548-9658-6
Subjects: LCSH: Legal ethics — United States. | Attorney and client — United States. | LCGFT: Casebooks.
Classification: LCC KF306 .M37 2018 | DDC 174/.30973 — dc23
LC record available at https://lccn.loc.gov/2017046471

6
About Wolters Kluwer Legal & Regulatory U.S.

Wolters Kluwer Legal & Regulatory U.S. delivers expert content and solutions in the areas
of law, corporate compliance, health compliance, reimbursement, and legal education. Its
practical solutions help customers successfully navigate the demands of a changing
environment to drive their daily activities, enhance decision quality, and inspire confident
outcomes.

Serving customers worldwide, its legal and regulatory portfolio includes products under the
Aspen Publishers, CCH Incorporated, Kluwer Law International, ftwilliam.com, and
MediRegs names. They are regarded as exceptional and trusted resources for general legal
and practice-specific knowledge, compliance and risk management, dynamic workflow
solutions, and expert commentary.

7
 For Peter

and

For Our Grandchildren

Vivienne Reece
Juliet Maeve
William Henry
Roger Edward
Harrison Isaac
Alexandra Jean
Josiah James

8
 Summary of Contents
Contents
Preface
Acknowledgments

Part I: Introduction

Chapter 1 Lawyers, Role, and Law

Chapter 2 Judicial Regulation of Lawyers

Part II: Lawyers and Clients: Fiduciary Duty

Chapter 3 Beginning the Client-Lawyer Relationship

Chapter 4 Competence
Chapter 5 Control and Communication
Chapter 6 Confidentiality
Chapter 7 Confidentiality Exceptions: Physical and Financial Injury
Chapter 8 Confidentiality Exceptions: Lawyer Interests and Compliance with
Other Law
Chapter 9 Conflicts of Interest: Loyalty and Independent Judgment
Chapter 10 Conflicts of Interest: Specific Rules
Chapter 11 Conflicts of Interest: Former, Prospective, Imputed, and Government
Clients
Chapter 12 Fees and Client Property
Chapter 13 Ending the Client-Lawyer Relationship

Part III: Lawyers and Justice: The Limits of Advocacy

Chapter 14 The Bounds of the Law

Part IV: Lawyers and Society: The Profession

Chapter 15 Professional Regulation

Chapter 16 Judicial Ethics

Table of Cases
Table of Model Rules, Restatements, and Other Regulations
Index

9
 Contents
Preface
Acknowledgments

PART I: INTRODUCTION

Chapter 1: Lawyers, Role, and Law

A. Lawyers and Role

Lawyers’ Roles: The Client-Lawyer Relationship
Freedman & Smith, Understanding Lawyers’ Ethics
Rhode, In the Interests of Justice: Reforming the Legal Profession
Problems

B. Lawyers and Law

The Law Governing Lawyers: Sources of Law
Problem

Chapter 2: Judicial Regulation of Lawyers

A. Judicial Regulation of the Practice of Law

Campbell v. Asbury Automotive, Inc.

B. Bar Admission
In re Application of Converse
Problem

C. Professional Discipline
The Law Governing Lawyers: Professional Discipline
Kentucky Bar Association v. Helmers
Problems

PART II: LAWYERS AND CLIENTS: FIDUCIARY DUTY

Chapter 3: Beginning the Client-Lawyer Relationship

A. Access to Justice
Lawyers and Clients: Service Pro Bono Publico
Bothwell v. Republic Tobacco Co.

10
 Problems

B. Unpopular Clients
Problems

C. Actual and Implied Client-Lawyer Relationships

The Law Governing Lawyers: Actual and Accidental Clients
Togstad v. Vesely, Otto, Miller & Keefe
Practice Pointers: Nonengagement, Engagement, and Disengagement Letters
ABA Formal Opinion 10-457: Lawyer Websites
Problems

Chapter 4: Competence

A. Knowledge, Skill, Thoroughness, and Preparation

Nebraska ex rel. Counsel for Discipline of the Nebraska Supreme Court v. Orr
Problem

B. Malpractice and Breach of Fiduciary Duty

Sickler v. Kirby
Problem
Bayview Loan Servicing, LLC v. Law Firm of Richard M. Squire & Associates, LLC
Problem
The Law Governing Lawyers: Tort Liability

C. Nonclient Duties
Greycas, Inc. v. Proud
Cruze v. Hudler
Problem

Chapter 5: Control and Communication

A. Abandonment
Maples v. Thomas
Lawyers and Clients: Criminal Defense
Problem

B. Control
1. Authority Between Client and Lawyer
2. Authority of Lawyer to Act for Client
Machado v. Statewide Grievance Committee

11
 Problems
3. Authority in Representing Organizations
Problem
4. Authority in Representing Clients with Diminished Capacity
Attorney Grievance Commission of Maryland v. Framm
Problem

C. Communication
dePape v. Trinity Health Systems, Inc.
Problems

Chapter 6: Confidentiality

A. Introduction

B. Fiduciary Duty
Matter of Anonymous
Perez v. Kirk & Carrigan
Lawyers’ Roles: The Directive Lawyer and Fiduciary Duty
Problems

C. Evidentiary Protections: Attorney-Client Privilege and Work Product

Immunity
The Bounds of the Law: Court Orders
Hughes v. Meade
Dean v. Dean
Problem
Upjohn Co. v. United States
In re Vioxx Products Liability Litigation
Problem
Swidler & Berlin v. United States
Problem

D. Express or Implied Authority and Waiver

1. Express or Implied Authority
In re Pressly
Problem
2. Privilege and Work Product Waiver
Problems
3. Lawyer Receipt of Inadvertently or Anonymously Sent Information

12
 Merits Incentives, LLC v. The Eighth Judicial District Court of the State of
Nevada
Problem

Chapter 7: Confidentiality Exceptions: Physical and Financial Injury

A. Physical Harm
1. Fiduciary Duty
Hawkins v. King County
Problems
Spaulding v. Zimmerman
Problems
2. Privilege and Work Product
Purcell v. District Attorney for the Suffolk District
Problem

B. Financial Harm
1. Fiduciary Duty
In re American Continental Corporation/Lincoln Savings & Loan Securities
Litigation
ESG Capital Partners, LP v. Stratos
The Bounds of the Law: Fraud
Problems
The Opinion Letter
Problem
2. Privilege and Work Product: Client Crime or Fraud
United States v. Chen
Problems
Lawyers’ Roles: The Instrumental Lawyer and the Bounds of the Law

Chapter 8: Confidentiality Exceptions: Lawyer Interests and Compliance with Other

Law

A. Seeking Advice, Self-Defense, and Compensation Disputes

Meyerhofer v. Empire Fire & Marine Insurance Co.
Problems

B. Compliance with Law or Court Order: Physical Evidence

New York Penal Law (2016)
People v. Belge

13
 Problems

C. Compliance with Law or Court Order: Practice Before a Tribunal

Problem
1. Representations of Fact and Law
People v. Casey
Problem
The Bounds of the Law: Crime
2. Failure to Disclose Facts
In re Forrest
Problems
3. Failure to Disclose Law
Matter of Hendrix
Problem
4. False Evidence
United States v. Shaffer Equipment Co.
Problems
5. Criminal Defense
Problem

D. Detecting Conflicts of Interest

Problem
Lawyers’ Roles: Zealous Representation Within the Bounds of the Law

Chapter 9: Conflicts of Interest: Loyalty and Independent Judgment

A. Introduction
Maritrans GP Inc. v. Pepper, Hamilton & Scheetz
Problem

B. Joint Representations
1. Divorce and Dissolution
State Bar of Texas, Opinion No. 583
Problem
2. Litigation Co-Parties
The Law Governing Lawyers: Losing a Client by Disqualification or Injunction
Johnson v. Clark Gin Service, Inc.
Problem
3. Joint Criminal Defense
Problem

14
 4. Employer and Employee
Sanford v. Commonwealth of Virginia
Problem
5. Real Estate Transactions
Anderson v. O’Brien
Problem
6. Business Planning
Problem
7. Estate Planning
A. v. B.
Problem

C. Simultaneous Representation of Adversaries

Western Sugar Coop. v. Archer-Daniels-Midland Co.
Problem
Eastman Kodak Company v. Sony Corporation
Lawyers and Clients: Representing Organizations
Problem

D. Positional Conflicts
Problem

Chapter 10: Conflicts of Interest: Specific Rules

A. Introduction

B. Client and Lawyer Interests

1. Business Transactions with Clients
Liggett v. Young
It Wasn’t the Money
Problem
2. Gifts
Problem
3. Media Rights
Problem
4. Litigation Funding
Problem
5. Aggregate Settlements
Burrow v. Arce
Problem

15
 The Law Governing Lawyers: Loss of Fee or Other Benefits
6. Limiting Lawyer Liability
Problem
7. Lawyer Proprietary Interest in Litigation
Problem
8. Sexual Relationships with Clients
Iowa Supreme Court Attorney Disciplinary Board v. Monroe
Problem
9. Close Personal Relationships
Problem

C. Client and Third-Person Interests

Problem

D. Insurance Defense
Lawyers and Clients: Insurance Defense
Paradigm Insurance Co. v. The Langerman Law Offices, P.A.
Problem

Chapter 11: Conflicts of Interest: Former, Prospective, Imputed, and Government

Clients

A. Former Client Conflicts

Western Sugar Coop. v. Archer-Daniels-Midland Co.
Oasis West Realty, LLC v. Goldman
Problems

B. Prospective Client Conflicts

Keuffer v. O.F. Mossberg & Sons, Inc.
Problems

C. Imputed Client Conflicts

Martin v. Atlanticare
My Lawyer Switched Sides; Don’t Worry, There’s a Screen
Problem
Practice Pointers: Implementing a Conflicts Control System
Problem

D. Government Client Conflicts

Lawyers and Clients: Representing Governments

16
 Problem

E. Adjudicators, Arbitrators, and Mediators

Problem

Chapter 12: Fees and Client Property

A. Hourly Fees
ABA Formal Opinion 93-379: Billing for Professional Fees, Disbursements, and
Other Expenses
Matter of Fordham
End Billable Hour Goals . . . Now
Problems

B. Contingent Fees
ABA Formal Opinion 94-389: Contingent Fees
In re Everett E. Powell, II
Problems

C. Fixed Fees
In re Sather
Practice Pointers: Trust Fund Management
Problems

D. Fees on Termination
Malonis v. Harrington
Problem

E. Statutory Fees
Perdue v. Kenny A.
Problem

Chapter 13: Ending the Client-Lawyer Relationship

A. Voluntary Withdrawal
1. Unpaid Fees
Gilles v. Wiley, Malehorn & Sirota
Problem
2. Client Misconduct
In the Matter of Steven T. Potts
Problem

17
 B. Wrongful Discharge
1. Inside Counsel
Wadler v. Bio-Rad Laboratories, Inc.
Problem
2. Law Firm Employees
Problem
Practice Pointers: Wrongful Discharge

C. Finding New Employment

Colorado Bar Formal Ethics Opinion No. 116: Ethical Considerations in the
Dissolution of a Law Firm or a Lawyer’s Departure from a Law Firm
Problem

PART III: LAWYERS AND JUSTICE: THE LIMITS OF ADVOCACY

Chapter 14: The Bounds of the Law

A. Introduction
The Bounds of the Law: A Reprise
Problems

B. Frivolous Claims
Christian v. Mattel, Inc.
Problem

C. Discovery Abuse
Surowiec v. Capital Title Agency, Inc.
Problem

D. Bias
In re Charges of Unprofessional Conduct Contained in Panel Case No. 15976
Problem

E. Communication with Judges and Jurors

Disciplinary Counsel v. Stuard
West Virginia Legal Ethics Opinion 2015-02: Social Media and Attorneys
Problem

F. Lawyer as Witness
Neumann v. Tuccio

18
 Problem

G. Communication with Unrepresented and Represented Clients and Nonclients

Problems
Messing, Rudavsky & Weliky, P.C. v. President & Fellows of Harvard College
Problems

PART IV: LAWYERS AND SOCIETY: THE PROFESSION

Chapter 15: Professional Regulation

A. Self-Regulation
Kentucky Bar Association Opinion E-430: A Lawyer’s Duty to Report
Professional Misconduct of Other Lawyers and Judges
Problem

B. Law Practice Restrictions

State ex rel. Verizon West Virginia, Inc. v. Matish
Problems

C. Advertising and Solicitation

Florida Bar v. Went For It, Inc.
Problems
West Virginia Legal Ethics Opinion 2015-02: Social Media and Attorneys
The Bounds of the Law: The Constitution
Problems

D. Referrals
Colorado Bar Association Opinion 122: The Applicability of Colorado RRC 7.2
to Internet-Based Lawyer Marketing Program
Problem

E. Multijurisdictional Practice
Birbrower, Montalbano, Condon & Frank P.C. v. Superior Court
Problems

F. Multidisciplinary Practice
Practice Pointers: The Globalization of Law Practice
Problem

19
Chapter 16: Judicial Ethics

A. Introduction
1. The Judge’s Role
2. Sources of Law
3. Procedural Remedies
Problem

B. Judicial Behavior
Cheney v. United States District Court for the District of Columbia
I Did Not Sleep with That Vice-President
Williams v. Pennsylvania
Problem

C. Judicial Selection
Problem

D. Judicial Election Funding

Williams-Yulee v. The Florida Bar
Problem

Table of Cases
Table of Model Rules, Restatements, and Other Regulations
Index

20
 Preface
This book represents a unique collaboration between a law professor with extensive
academic experience (Susan Martyn) and a long-time practitioner who teaches law students
and has dealt with most of the issues in this book (Larry Fox). We begin your study by
introducing you to our pedagogical goals as well as several distinctive features of the book
you are about to use.
Overall, we intend these materials to (1) engage you in a fascinating and dynamic
subject, (2) teach you the rapidly expanding law governing lawyers, (3) remind you of the
need to pay careful attention to facts and context, and (4) invite you to recognize good
lawyering, or the need to develop practical ethical judgment. You should prepare for every
class by reading the assigned material and formulating an answer to the assigned problems.

The Rules
Each section of this book cites two sets of rules: the relevant Model Rules of
Professional Conduct (cited as “MR”), and the Restatement (Third) of the Law Governing
Lawyers (cited as “RLGL”). Courts rely on both of these resources, which you will find in
your rules supplement.

The Cases
Most people new to this subject are surprised at the vast array of cases that explain and
expand on the professional rule provisions and other legal and equitable remedies that make
up the law governing lawyers. We offer you a rich assortment of 70 of these cases in this
book. Each has been edited for clarity. We use ellipses or brackets to indicate omissions
from the court’s opinion, but omitted citations and footnotes are not identified.

The Problems
The short problems in each section of the book ask you to evaluate the actions of a
hypothetical law firm, Martyn & Fox. To answer each problem, refer to the citations and
other materials that precede them in each section. As you address the dilemmas faced by
Martyn & Fox, you will discover that the firm is capable of great inconsistency. At times,
the lawyers at Martyn & Fox may seem wise and capable. On other occasions, you will
wonder at their fallibility. In many situations, you may identify with their confusion and
angst. Most often, the firm can be rescued from disaster by sage advice.
We hope that these problems will engage you in interesting issues faced by modern
lawyers, as well as help you understand the significance of the rules, cases, and other
materials that explain and construe them. We anticipate that the relative brevity of each
problem will lead you to conclude that each answer “depends on” additional facts that
could change the advice you offer Martyn & Fox. We invite you to search for the relevant
facts that matter.
Finally, once you get into the law that governs the situation, you will discover occasions

21
when Martyn & Fox has a range of options. In these instances, you should identify the
discretion ceded to the lawyer’s individual moral conscience and articulate how you believe
that discretion should be exercised. Here, we hope to assist you in developing practical
ethical judgment as well as learning the law.

The Short Stories

The five short stories in this book offer you the opportunity to engage in a difficult
issue of legal ethics from the viewpoint of the lawyers confronting the situation. Larry wrote
each these stories as chapters in several of his books. We have included them to offer you a
break from traditional law study, an alternative way to learn some substantive law, and to
show you the human face of some of the legal issues lawyers confront in practice.

The Continuing Notes

In addition to short introductions, this book includes 25 notes organized around five
general themes. These notes provide an opportunity to understand, connect, and integrate
the basic law and policy that the courts have woven throughout the law governing lawyers.
The first set of four continuing notes, entitled Lawyers’ Roles, makes explicit the often-
unnoticed roles lawyers assume when they represent clients, with particular emphasis on the
balance of power in the professional relationship.

Chapter 1: The Client-Lawyer Relationship

Chapter 6: The Directive Lawyer and Fiduciary Duty
Chapter 7: The Instrumental Lawyer and the Bounds of the Law
Chapter 8: Zealous Representation Within the Bounds of the Law

The second series of continuing notes, entitled The Law Governing Lawyers,
encompasses six notes, where we explore the fiduciary obligations lawyers assume when
they say “yes,” or agree to represent clients, and the variety of legal and equitable remedies
provided by the cases and materials when these obligations are ignored.

Chapter 1: Sources of Law

Chapter 2: Professional Discipline
Chapter 3: Actual and Accidental Clients
Chapter 4: Tort Liability
Chapter 9: Losing a Client by Disqualification or Injunction
Chapter 10: Loss of Fee or Other Benefits

In the third group of notes, entitled The Bounds of the Law, five notes explain when
lawyers may or must say “no” to clients, because of other generally applicable law that
imposes a limit on the lawyer’s advocacy.

Chapter 6: Court Orders

22
 Chapter 7: Fraud
Chapter 8: Crime
Chapter 14: A Reprise
Chapter 15: The Constitution

The fourth series of five notes, entitled Practice Pointers, offers you practical advice
about how to avoid or mitigate the legal consequences raised by the problems, cases, and
other materials.

Chapter 3: Nonengagement, Engagement, and Disengagement Letters

Chapter 11: Implementing a Conflicts Control System
Chapter 12: Trust Fund Management
Chapter 13: Wrongful Discharge
Chapter 15: The Globalization of Law Practice

The final set of notes focuses on Lawyers and Clients in five common practice settings.
Here, we examine specialized legal regulation of the client’s rights and responsibilities,
which in turn shapes, enhances, and also can limit a lawyer’s advocacy on behalf of the
client.

Chapter 3: Service Pro Bono Publico

Chapter 5: Criminal Defense
Chapter 9: Representing Organizations
Chapter 10: Insurance Defense
Chapter 11: Representing Governments

The Combination
Overall, we intend the rules, cases, problems, stories, and continuing notes in this book
to serve as a guide to identifying, understanding, and avoiding the minefields and mistakes
that the lawyers in these materials have confronted. We also hope you enjoy this study as
much as we have enjoyed preparing it.

Susan Martyn and Larry Fox

November 2017

23
 Acknowledgments
We could not have completed this casebook without the accumulated wisdom of hundreds
of lawyers who have taught and refined our understanding of these issues. In particular, we
thank our colleagues who served as reporters and advisors to the American Law Institute’s
Restatement (Third) of The Law Governing Lawyers and those who served with us on the
ABA Ethics 2000 Commission. We also are indebted to many at the ABA Center for
Professional Responsibility, who provided us with information about recent developments
exactly when we needed it.
The two of us first met in 1987 in a windowless conference room at the American Law
Institute during a meeting of the advisors to the Restatement of the Law Governing
Lawyers. These meetings clearly are an acquired taste. The Reporters to Restatement
projects circulate a draft weeks before each meeting, then sit on a raised dais facing a
semicircle of 25 or 30 judges, professors, and lawyers to defend each section, comment, and
example line by line, usually for several days at a time. Only the good will and good humor
of the participants can make such a process bearable, and we soon found that we were
providing large doses of both for each other. From our 13-year sojourn with the ALI, a
broad friendship developed that also took us into new adventures, including CLE programs
and the ABA’s Ethics 2000 project in which we both served as Commissioners to undertake
a stem-to-stern review of the ABA Model Rules of Professional Conduct.
For us, nothing has been quite like our work on this volume. After Larry returned from
a stay in Ithaca, Susan learned of the problems he had developed for his Professional
Responsibility course at Cornell Law School and decided they could form the backbone of
a casebook. Susan selected and edited the cases, organized the materials, and wrote the
continuing notes in the book while teaching the materials to students at the Toledo,
Marquette, and George Washington Law Schools. Larry contributed to the third and
fourth editions while teaching at Harvard and Yale Law School. In short, we could not have
completed this book without each other, and we both feel free to blame the other for the
flaws that remain.
The faculties and students at eight law schools — Cornell, George Washington,
Harvard, Marquette, Mitchell-Hamline, the University of Pennsylvania, the University of
Toledo, and Yale — contributed to these materials by consulting, arguing, and correcting
many of our mistakes. Others across the country also commented on and helped us
formulate our ideas. Our ideas never would have taken shape without the capable, cheerful,
and knowledgeable assistance of Bea Cucinotta and the flawless editing of Karin Kobel and
Lauren Carpenter.
Susan would not have had the time to devote to this project without a sabbatical leave
granted by the University of Toledo and the assistance of the Eugene N. Balk Fund, which
provided the funds to carry out most of the research in the continuing notes. Larry never
would have been able to develop the problems if it were not for the invitation from Charles
Wolfram to escape practice and teach at the Cornell Law School.

24
 Finally, our thanks to the following for permission to reproduce all or portions of their
work:

Formal Opinion 93-379 © 1993 by the American Bar Association. Reprinted with
permission. All rights reserved. This information or any portion thereof may not be
copied or disseminated in any form or by any means or stored in an electronic
database or retrieval system without the express written consent of the American Bar
Association.
Formal Opinion 94-389 © 1994 by the American Bar Association. Reprinted with
permission. All rights reserved. This information or any portion thereof may not be
copied or disseminated in any form or by any means or stored in an electronic
database or retrieval system without the express written consent of the American Bar
Association.
Formal Opinion 10-457 © 2010 by the American Bar Association. Reprinted with
permission. All rights reserved. This information or any portion thereof may not be
copied or disseminated in any form or by any means or stored in an electronic
database or retrieval system without the express written consent of the American Bar
Association.
Fox, Lawrence. Legal Tender: A Lawyer’s Guide to Handling Professional Dilemmas ©
1995 by the American Bar Association. Reprinted with permission. All rights reserved.
This information or any portion thereof may not be copied or disseminated in any
form or by any means or stored in an electronic database or retrieval system without
the express written consent of the American Bar Association.
Fox, Lawrence. Raise the Bar: Real World Solutions for a Troubled Profession © 2007
by the American Bar Association. Reprinted with permission. All rights reserved. This
information or any portion thereof may not be copied or disseminated in any form or
by any means or stored in an electronic database or retrieval system without the
express written consent of the American Bar Association.
Colorado Bar Association Ethics Opinions 116 (2007) and 122 (2010). Reprinted by
permission.
Kentucky Bar Association, Ethics Opinion E-430 (2010)
Leo Cullum/The New Yorker Collection/The Cartoon Bank
Carolina Academic Press LLC. Reprinted from Understanding Lawyers’ Ethics Fifth Ed.
with permission. Copyright 2016. Carolina Academic Press LLC, All Rights Reserved.
Oxford University Press, In The Interests of Justice: Reforming the Legal Profession by
Deborah L. Rhode (2000). 2,411 words from pp. 49-79. By permission of Oxford
University Press, Inc.
Professional Ethics Committee for the State Bar of Texas, Opinion 583 (2008)
Tom Cheney/The New Yorker Collection/The Cartoon Bank
West Virginia Lawyer Disciplinary Board, L.E.O. No. 2015-02 Social Media and

25
Attorneys (2015)

26
 Part I

Introduction

Most other law school courses are designed to improve your ability to assist your clients in
achieving their goals by articulating their interests, asserting their rights, and defending
their positions. Only in this course are you provided with the tools to recognize your own
obligations and professional responsibilities, the limitations on your own conduct, and your
rights as a lawyer, an officer of the legal system, and a citizen. Our experience indicates that
many legally educated professionals (practicing lawyers and academics) are less than fully
aware of some of the most crucial concepts covered in this course. Our purpose is to ensure
that this will not be the case for you.

27
 Chapter 1

Lawyers, Role, and Law

A. Lawyers and Role Model Rules of Professional Conduct: Preamble and

Scope Restatement (Third) of the Law Governing Lawyers § 1

Lawyers’ Roles:
The Client-Lawyer Relationship
Close your eyes and try to imagine yourself as a lawyer meeting a prospective client for the
first time. First, how do you envision your client? Will you be representing an individual?
An organization? A government? Second, how do you decide whether to undertake this
representation? Will you consider the nature of the matter? The client? Whether and how
much the client can pay? The effect of this legal representation upon society as a whole?
Third, assuming you decide to handle the matter, what will you do for the client? Do you
imagine yourself as a legal technician who will execute the client’s instructions? A guardian
of the rule of law whose job it is to explain the legal realities of the situation to the client?
How much will you interact with your client? Finally, imagine the place where this meeting
occurs and what it conveys about the answers to these questions.
In this series of notes entitled “Lawyer’s Roles,” we will examine these questions,
focusing on how lawyers articulate their own sense of role in relation both to clients and the
legal system. Professors Freedman, Smith, and Rhode all agree that the lawyer’s personal
sense of morality, as well as the lawyer’s rules of professional conduct, should foster a
distinct model of the client-lawyer relationship.1 They disagree, however, on what that
model should look like.

Lawyers as Instruments

Professors Freedman and Smith endorse what has been labeled the “adversary” ethic. This
view emphasizes that lawyers have fiduciary duties to represent clients zealously, motivated
by and focused on the client’s values and goals. Legal rights exist to protect human
autonomy, which is essential to human dignity.2 Lawyers do the right thing by serving
what is essentially human in others. Justice is defined in terms of the legal rights granted to
citizens. The legal system protects and reinforces decisions that people are able to make for
themselves, rather than promoting any particular outcome or version of social welfare.
To a philosopher, this view can be labeled “deontological” — that is, focused on the
duties of lawyers to clients, rather than on any particular outcome those relationships
create.3 The lawyer’s morality depends primarily on her role as an advocate, which requires
two primary virtues. The lawyer must be simultaneously neutral (because her client’s

28
interests should prevail) and partisan (to promote those interests). The lawyer should not be
held accountable for the client’s goals or conduct. Amoral advocacy becomes the guiding
norm of the adversary ethic.4
Commentators have characterized this view in a number of colorful ways.5 A lawyer
who adopts some form of this adversarial ethic has been labeled “client-centered,” but also
has been called an “amoral instrument,” “hired gun,” “plumber,” “puppet,” or “prostitute.”
This lawyer strongly advocates client interests but in doing so can overidentify with clients
and lose the independent judgment necessary to provide proper legal advice.
Instrumental lawyers tend to focus on providing adversarial advocacy in individual
client representations.6 Once they agree to take on a client, these lawyers rightly recognize
the importance of fiduciary duties to promote client loyalty.7 But their preference for client
autonomy might tempt them to suppress their own moral judgment and cede all authority
to the client in the process. Single-minded loyalty to a client then can become transformed
into a narrow-minded, unquestioning devotion to that client’s will. The client’s value
system controls the representation, and the lawyer escapes any moral accountability for
either the outcome or the means employed.
Lawyers who prefer an instrumental view of their role see only one limit to client
advocacy: the bounds of the law and the legal system itself. Yet these legal bounds can
become unclear to an instrumental lawyer because law itself might be viewed as a malleable
means to pursue the client’s desires. If the legal system exists to promote individual welfare,
then law can be envisioned primarily as a process that provides clients with a means to
challenge or take advantage of the existing order.
Instrumental lawyers view the social fabric as relatively strong, capable of withstanding
most challenges to the existing limits or bounds of the law or other majoritarian interests.
At the same time, however, focusing primarily or exclusively on client interests might cause
them to lose opportunities to explain a legal or moral boundary to clients or to discover a
client’s true intention. Worse, these lawyers can become blind to a clear legal limit that
could subject the client and the lawyer to severe sanctions. The result could be serious harm
to others as well as to the client and the lawyer.
Assuming such role-differentiated behavior also can transform a lawyer’s entire
personality. Lawyers who live an amoral professional life might be tempted to assume an
amoral personal existence as well. Such lawyers also could incorporate those qualities
deemed essential to accomplishing their task, such as competitive, aggressive, ruthless, and
pragmatic behavior rather than cooperative, accommodating, compassionate, and
principled action.8

Lawyers as Directors

Professor Rhode criticizes the neutral partisanship the adversary ethic seems to require. She
opts instead for a public-interest ethic that would hold lawyers morally accountable for the
consequences of their actions. She agrees with Professors Freedman and Smith that
deontological or rights-based justifications have special force in criminal cases, but she

29
Another random document with
no related content on Scribd:
lijmerig z’n pijp vullend, vingerdiep, den tabak met duwetjes bedaard
inplettend.—Vroolijk snaterde Guurt weer op.…

—Hep jullie hoort van die raike vent van Duinkaik.… die hep s’n aige
veur s’n kop skote.…

—F’rdomd! riep in verbazing ouë Gerrit uit, onder zuigend

aantrekken van z’n pijp.

—Of tie!.… de kommenai is d’r vol van.… en de slager sait ’t ook.…

en welk gast je d’r spreekt.… de heule ploats weut ’t.… s’n aige
doodskote.… [79]

—En ikke hep hoort dat tie valle is, zei Piet, leuk-ontgoochelend ’t
nieuwtje van Guurt.

—Main kristus! wa jokkes, sloeg Guurt de handen met ’n klets in

mekaar.

—F’rhange, zei plots, kort-stug Dirk, f’rhange, da heppe se main

sait.…

—Wie sait dà’ nou.…?

—Kees.…!

—Kees, Kees, bromde de Ouë, da beest.… die hep s’n

skoenlappertjesmoandag weer.… sal dronke weest sain.… t’met
nooit nuchter hoho!.…

—Da lieg je Ouë.… da lieg je.… driftte Dirk met ’n slag op tafel.

Stil bleef de Ouë doordampen in snelle zenuwtrekjes aan z’n pijp,

omwaasd in rook. Maar verjenne, wat keek die Dirk leelijk. Waarom
most ie dat ook zegge. Hij wist tug da Dirk geen kwaad op Kees kon
hooren. Hij bleef zwijgen, zuigend reutelende haaltjes uit z’n pijp.
Guurt wou geen ruzie, ze had er genoeg van. Nog volgepropt zat ze
met nieuws.

—Nou die soon van die kwinkkwank in de Bikkerstroat.. die

sosiaal?… die hep mit se moeder motte f’rhuise.… hai hep skult bij
de slager en skult bij de bakker en skult bij de kruienier.… en se
motte d’r of.… en ’t heule spul mot f’rkocht.… murrege.…

—Daa’s puur klets maid, sarde Piet weer leuk.… hai hep skarrelt mit
Mie van de metselaar.… en da sit nou mit jonk.. en nou hep ie van
d’r broer op s’n ribbekast hat.… en nou durft ie nie meer op stroat
komme.…

—Niks van woar.… sloeg Guurt weer ’r handen de lucht in met ’n

klets tegen elkander.… Mie sit nie mit jonk.… en s’dient in
Amsterdam.…

—Nou, bitste Piet.… seg.… is m’ ook ’n happie!.… wa sou dat? hep

se doar g’n dam legge kenne.… kom sussie?.. kaik m’rais in main
fieselemie.… seg, kaik nou nie soo onnoosel.…

—Seg Piet, vleide plots stern-zacht Guurt, van-oàvent is d’r [80]in de

Son soo’n prèchtige kemedie.… toe, neem màin nou d’r is mee?

—Jai hep main noodig, debies, neenet snurkert, da’ lapje main nie!

—Main kristus, ik hep nooit niks.… nooit, driftte Guurt gemaakt; heé
Piet.… toe.… wees d’r nou erais ’n oardige knoap!.… ik hep aêrs
soo’n dooie Sinterklòas.… se speule van moorde.… soo vreeselik.…
je weut wel daa’k ’r dol op bin.…

—Nee Guurt, daa’s niks veur jou.… dan grien je.…

—Nou ik sel niet-en griene.… toe Piet.… feremp’l.… ikke sel niet-en
griene.… ik bin d’r soo dol op.… op die moorde, aa’s sullie vechte en
d’r binne allegoar ongelukke.… nou, dan hou ’k jòu vrai.… sullie
vechte d’r mit messe.… Geert Grint hept veleje joar self sien.… toe
Piet.… sel je nie beroue.… kaik.… soo hiet ’t.… waor is ’t krantje?..
hé moeder! gaif hier!.… kaik.… Lesoare de Veehoeder.… kaik, vaif
tefreele.… de moord in de herberg.… en.… wachters van ’t pelais
woakt.… Te dansen begon Guurt, te stem-vleien. Ze hield dol van
vreeslijke dingen. Bij elk vechtpartijtje in Wiereland was ze te zien,
vooraan, en toch vond ze ’t vreeselijk naar en griezelig. Als ze bloed
zag vloeien met vechtpartijen, dan krampte ’r iets in er van heerlijke
naarheid. Van moorden, spoken en ongelukken wou ze alles haarfijn
weten, en hoe bloederiger, hoe naarder, hoe griezeliger ze genoot.

Maar Piet was niet te vermurwen. Van avond, strooiavond, nee, dan
most ie de ploats op, lollen met de meiden en zuipers.

—Wa’ geep, nijdigde Guurt, nou, dan goan ’k alleenig!.…

Dirk zat lichtelijk te ronken, met kop tegen kachelpijp.… z’n ingezakt
lijf stonk van grondvuil.… z’n stomp-wreed gezicht stond grimmig als
van ’n slapenden bloed-dog en z’n vurige zeerende wimpers,
streepten pijnlijk-rood onder z’n in gelen lampschemer, duisterende
oogen. Hem vroeg ze niet eens. [81]

[Inhoud]

IV.

Tegen acht uur stapten de jongens op.

In Wiereland joolden door de donkere straatjes, strooiavondgangers.
St. Nikolaas was in wit gewaad neergedaald in ’t stedeke. Tegen den
avond, uit grauw-grijze lucht dwarrelde wemelend, stil-blank
geschitter en gevlok, windloos neersuizend, ruischloos blank, héél
stil vertooverend daken en boomen. Het stille dorp-stadje was als
dichtgeweven met blank schuim in enk’le uren, en overal schimden,
wit-hoekige geveltjes, schuin en laag, zwaar besneeuwde dak-
vlakken, schuimblank, met schaduwblauw van kousjes-koud licht, in
de hoofdstraten. Langzaam aan kwam vertier en rumoer uit de
achterwijkjes, sneeuw-scheem’rig verlicht, wègdroomend, in donker
rossig-goud schijnsel van ’n paar ouë vlamgaslantaarns.

Naar de groote handelsstraat ging òp, gekrioel van schreeuwende

kinderen en luid-pratende menschen. Door elkaar liepen deftige
burgerij, lollende, flappende meiden en jongens, in blanken
sneeuwval, en geluid-dempend verbleekte de straat in stille
verwitting. Het voorplein van stedeke bij ’t station, waar ’n groot
weibrok witte, schimmig onder donkeren hemel, lag roerloos; en van
verre, op Lemperweg, naar ’t dorp Lemper, bronsden in duisterdiep,
’n paar rossige gaslantaarns op geheimzinnig verwitten
boomendrom.

De Baanwijk schitterde in winkellicht, aan weerskanten en overal

achter gloedglazen, spatte blinkering en fonkeling van kleur-
voorwerpen. Voor iederen winkel stonden troepjes kinders,
opgeduwd door grootere jongens en meidenvolk, en ’n stroom
stommelende drukte-menschen ging en kwam de straat af en op.
Soms, uit de massa, bleven er plots staan, ’n groepje, om te lach-
kijken naar gillende dienstmeisjes en tuinders-dochters, die
besneeuwbald en wit-gebombardeerd werden, bangelijk vluchtten in
winkels en portieken. Telkens joolden kleine en groote stoeten dwars
door den wandelstroom, sneeuw-bombardeerend als woeste
donkere duivels omraasd van witte projektielen. [82]
Woest, in heete feest-stemming braakten kerels hun lol uit, tierend
en stoeiend. Zwaarder joeg rumoer door de anders doodstille
winterstraatjes, als allure van groote stads-woeling. Lachend,
gedempt, deftig, trokken notabelen van de plaats, voorbij opgedirkte
winkeltjes, lachend minachtend om stedekepraal. Staan bleven ze
alleen om kindertjes te plezieren; kindertjes juichend bij poppen die
te star-oogen lagen tegen ’t koue winkellicht, in kleurige kleertjes en
strakke waskopjes; oogengulzigend naar fornuisjes en kookstellen
die kopervonkten in etalage-extaze; naar groote paardekoppen,
omstrooid met zilveren en gouden snippers. Tegen half negen
zuiverde de straat zich van het heerige volk, bleef alleen het woelige,
arme, zuipende en stoeiende Wiereland, de tuinders jongens en
meiden, armen, schorem, lawaaiend in de witte sneeuwhal,
verplompend zijn stil-vonkend rein-blank, met zware donkere voeten,
vol gloei-hartstocht en stoei-lust, beestig bijeen gekliekt, onder
daverend schorre stemmenlol. Van uit het Kloosterpad, smal
kronkelwegje, uitloopend op de groote Baanwijk, kwam opzetten
zangkoor van jongens- en meisjesstemmen, donker kinderstoetje,
achter elkaar áángerijd. Voorop praalde ’n snuitertje, bemombakkest,
met zilveren haardotten aan masker onder de kin, bisschoppelijk
beplakt met zilveren papieren mantel en hoog besteekt, omrand van
sterretjes-rood, en ritselige goudloovertjes. Naast ’m ging ’n roetig
besmeerde kleuter, kannibaalsch wild, in witte oogappelswoestheid,
gooiend met sneeuwballen naar ieder die voorbijkwam. Dàn
gedragen, dàn gesleurd en geduwd werd Sinterklaas. In z’n hand
hield ie ’n schommelende lampion, overgebleven siersel van Drie-
Koningen, in kwijnerig rood en groen licht, afschijnend op z’n
beschilderd mombakkes, dat schaduw-geelde zwaar en bang. Om
lampion, in zwak rood schijnsel, droomerig en diep, draaide ’n wiel
van zilveren sterretjes door ’n ander, met ’n touw naast ’m, in gang
gewenteld, dat ’t wemelde, glans-zilverig als waterkringen van
fontein, om de half-belichte kinderhoofdjes. En zoo, kronkelend
achterelkaar, donker-stoetig, grillig-rood bewasemd in lampiondamp
en groenige dooreenschommeling [83]van vale lichttintjes, slangde ’t
troepje de bleek-besneeuwde Baanwijk over, tusschen de boomrijen
door, in schaduwdans achterhaald op sneeuwgrond, de stoeikerels
en wijven tegemoet, onder jongensgekrijsch en meisjesgegil. Van
ver klonk soms even, stemzwakte van kleuterige achterblijvers, die
met stukkende lampionnetjes en afzakbroeken, meezongen en
roffelend rommelpot sloegen in ’t verwarde gegalm,.… liedjes van
Driekoningen dat komen ging:

Drie koninge drie koninge

Gaif main ’n nuute hoed
Main ouë is f’rslete
Main foàder maa’g’t nie wete
Main moeder hep gain geld
Achter de rooseboom is ’t teld.…

Aan het eind van de Baanwijk stonden de achterwinkels opgepropt

met troepen hurriënde meiden en jongens te smakken, vettig-
glimmende feestgezichten, beglunderd en opgedirkt in kleeren-
schetter, voor ’n geïmproviseerde toonbank, opgeslagen in ’n
leeggeruimde kamer.

Blikjes gingen van hand tot hand als ’n smak over was.

—Wie hepp sàin, leste blikkie?.… tien cent, krijschte armelijk schorre
kerel achter de toonbank,—’n venter die op den dag met
afvalgroenten door de plaats ging, en nu, tot laat in den nacht, met
schreeuwen en smak-opgejaag voor de winkeliers, nog ’n extratje
verdienen wilde. Achter ’m stond deftig banketbakker-eigenaar met
witte baret, blufferig in ’t wit, vettig-grinnekend bij stormgeloop van
menschen, lacherig-kontroleerend, met z’n handen frommelend
onder z’n blank schort.
—Nou, is nou dààn, la moar beginne, riep ’n ongeduldig bochelig
kereltje.

—Nog één blikkie,.… nog één, schorde de venter met armelijken

zangdeun in z’n stem, om fut in den dobbel te houen. Achter ’t
kereltje, grabbelde ’n hand naar ’t blikje. [84]

Nou kon gesmakt worden. Ratel-dof bonkten de dobbelsteenen in

den smallen houten smakbak. Jans Brielle gooide negentien.

—Neeg’tien gooit, neeg’tien,.… schorde pijnlijk heesche venter, en

duwde ’n anderen grijparm, die opdrong met z’n blikje, in ruil,
dobbelsteenen in de hand.… Dof rolden ze den bak in.…

—Sestien gooit.… neeg’tien blaift winne.…, deunde de venter.… de

hoogste hep sain, twee pond paling of ses pond speek’laos.….

—twoalf gooit.… neegtien blaift.… Jans je stoat prechtig mait.…

En telkens bonkte ’n andere worp den smakbak in, onder heet

gedrang om te zien, uitbarstende hoera’s, gevloek, geraas en gelol
van lage en hooge gooiers. Het stonk vunzig, tusschen jassen en
mantelgoed. Onder de hitte wasemde natte sneeuwlucht uit de
kleeren op. Pilows, jekkers en duffelen manteltjes zweetten,
tusschen ranzige vischlucht van paling, poonen, gebak en brokken.
Straaltjes nat sieperden van hoeden in nekken en telkens raasde
gevloek òp van kerels en meiden die dachten dat er sneeuwballen
gegooid werden.

—Seg Jans.… jai hep sain vast.… hoor.… t’met ses pond vraiers.…
wa mo je mit soo’n vracht.… puur ses pond.…

Piet Hassel zang-deunde achter Jansie, komiekerig afwerend onder

’t spelen, aanvallen van stoeiende giechelmeiden, die ’m telkens op
z’n neus wilden tikken met kop van Sinterklaasvrijer.
—Nou, lachte Jans terug,—mooie hoog-stevige boerinnemeid met
dikken wellustkop en glimmig opgepoetst wangrood—bin je
jeloersch?.…

—Waa’n geep.… moar ken ’n mensch nou mi-sonder fesoen.… ses

vraiers àn.…

—Sevetien gooit, schorde rauw er doorheen, grauwe venter met

zenuwknuisten op oude toonbank trommelend.… sevetien.…
neegtien blaif winne.…

Maar Jansie zag ’r geluk niet in woede.

—Geep, geep, daa’s je suster maan.… bi je beduufeld, en [85]in ’n

kwaadaardigen duw aan ’r kuifblond, wrong ze overbodig ’n
haarspeld dieper in ’r kapsel, met zenuwgebaar.

—Dwarrel, stoppelkat, lolde half gebelgd Piet terug,

kabbeloebelaap.… waa’n fiselemie.… waa’n muurvarke.… waa’n
binnebeer.—’t Kijlde scheldnamen, met zwaar gelach van
omstanders bij elk nieuw grapwoord, dat z’n mond uitflapte. De smak
was om.

Jans, die negentien gegooid had, won.

—Neegtien hep wonne.… wa mot sain.… twee pond paling of ses

pond speekeloas?

Dolgraag had Jans de vrijers gekozen. Maar nou er Hassel zoo

gesmeerd had, durfde ze niet voor de omstanders. In heeten wrevel
nam ze de paling, zich zelf in stilte verwenschend dat ze de vrijers
liet liggen. Rammelend gingen de blikjes in zakschort van den
venter. Z’n schorklankige stem, rauw, roggelde weer.

—Wie mot.. wie blief ’n pond paling of drie pond speek’loas?..

Plots dromde ’n woeste groep van zestien kerels, den winkel in. In
gillende, krijschende herrie kaapten ze duwend den groenteman,
vóór dat een ander nemen kon, de blikjes uit de schort, dat ie
waggelde achter z’n toonbank. Een uit de groep, kerel met rood-
behaarden kop, ottergezicht, snee-geulen om z’n mond en korst-
rooie haak-krabben dwars over den neus, stak hoog, boven hun
hoofden ’n gonjen zak, schreeuwend:

—Hier kailt de mikmak in!.…

In ’n oogenblik waren de blikjes afgekocht, verdrongen ze andere

smakkers die gromden en vloekten. Zware rookwolken dampten ze
tusschen de menschen, rossig opkronkelend boven gelige koppen-
donkerte. Hun pet-kleppen glimmerden onder ’t lamplicht, als mes-
flikkeringen, bij hun wilde hoofdbewegingen. Telkens had één uit de
groep bij wilden dobbel een smakprijs, die met rauwe hoera’s en
stemme-donderingen den grooten zak van den rooie ingekwakt
werd, onder gedrang en geduw naar den kerel.

In tien smakhuizen was de groep van zestien al rondgeduiveld.… Dit

was de elfde. [86]

—Wie mot blikkies, schorde venter beverig en ontdaan.… drie

krentebroode of vier varkeslappies!.…

Tegen de troep drongen nu anderen in die ook blikjes hebben

wilden; ’n metselaar nam er acht, voor zich, en vier meiden die naast
’m stonden. Maar zij, één met hun zestienen, gierden en stem-
rochelden er tusschen door, en weer had met dobbel-rondgang ’n
kerel uit hùn bende den smakprijs.

De rood-behaarde kerel met z’n verwrongen smal ottergezicht, gilde

als ’n razende, zwaaide den zak boven de paffende
menschenkoppen en rukte de bloederige varkenslapjes, ’n help-
juffer, achter toonbankje, uit d’r beenige handen. En telkens weer
won er één uit hun midden, rauwden ze hoera’s, onder wilde
zwaaiingen van den zak, dat bezadigde smakkers krompen van
schrik.—Telkens weer kwakten ze, op en door elkaar in den
donkeren gonjen muil, Sinterklaas en druipende bloedbeuling, paling
en banket, chokolade en konijnen, onder dolwoest gekankaneer van
den stoet, die in z’n kring trok, angstige meiden, dwingend ze mee te
gieren. En òpstaarden in wilde extaze allen naar den grauwen zak,
hoog in armstrekking van rooien dolleman, boven koppen,
slingerzwaaiend door mistig-verlichte rooksfeer. Bleek als z’n
bakkersbaret hielp de winkelier, bevend van drift. En z’n vrouw, in de
lage kamer, naast ’m, groen-grauw van angst, trok ’m telkens aan z’n
mouw, dat ie zich bedwingen zou. Onverschilliger in ’t geraas,
ringelde de venter voor-zich-uit, in schorder stemrauwte.…

—Wie mot.… wie blief.… drie kenijne of twee pond beuling.

[Inhoud]

V.

Piet Hassel, sterke oproerige Wierelander, was kroeg in, kroeg uit
geloopen op de haven, waar wit-schimmig de spoordijk weg te
donkeren lag, achter het breeë watertje en vèr, ver, nevelig-blank
van alom polderland, waarin fantomig reservoirs van gasfabriekje
opdoemden.—Groote molen rechts, naar ’t [87]station, omkneld van
donkere huisjesgroep, vaagde sneeuw-schimmig in duistere lucht,
melancholiek over verren polder starend, den versneeuwenden
bleeken nacht in.
Piet had z’n vrienden opgevischt in een kroeg bij Schildert. Hendrik
Gelder, de Haas bijgenaamd, Jan Sik, Kees Slooter, Kol en nog wat
arme ploeter-schooiers, woelige, jolige losse tuinders en
bloemistknechten met ’n paar sigarenmakers. Naast hen
schuchterde bescheiden, ’n half-heerig klerk je van de fabriek van
ingelegde groenten, ’n Wierelandsch burgertje, dat zich ’t liefst bij
plebsche arme, schooiende herrieschoppers opdrong. Ieder in
Wiereland kende ’t zuipende stelletje, als gevaarlijke vechtersbazen,
nakende zwoegers en sjouwers, die in dronk-zwijmel opspogen
tegen alles, allereerst tegen elkaar ruzieden omdat Kol en Slooter,
katholiek, Sik en Gelder, protestanten, in hun hitte-buien, elkaar
moèsten afrossen. Want verborgen ingetoomden, plòts soms
uitziedenden schroei-haat sintelde en giftte er altijd tusschen
bevolking, katholiek en protestant. Onder alle standen dàt gebruis, al
wilde niemand ’t weten, omdat, gelijk verdeeld in aantal, men elkaar
te veel noodig had. Maar soms barstten de belhamels los en
helleveegden rond, braakten langgesmoorde driften uit van twee
kanten. Nuchter, kon ’t Wierelandsche stelletje elkaar wel luchten.
Iederen avond, in den naakten wintertijd, broeiden ze vast bijeen, in
’n kroeg. Eerste avondwerk was jacht op meiden, achter, op de
stikdonkere kronkel-weggetjes, tusschen tuinderij en wandelpaden.
Wellust-jacht van buurtmenschen waar geen simpel landelijke
vrijage òp kon leven, of doodgetrapt werd ze, door rauwe spot en
krijsch van verdierlijkte massa. Gewissel van meiden en jongens
was overal. Leefdrang en passie werd genomen of betaald.

Na meidenjacht, gloeirig en wild, weer terug honkten ze in kroeg, om

ronde tafels in kaartspel-gegier. Zoo, elken avond had schooierigste
tuindersgroep hier samenkomst, kwam werkvolk van Wiereland,
onder heet-ingehijsch van brandvocht bijéén, verzoende zich tijdelijk
haat van katholiek, protestant en jood. Dààr, in dompige, donkere
kroeg-holen waar geur van jenever zoetig-helsch doorheen
schroeide, werd gezopen, uit [88]wellust, uit hartstocht, om
ploeterramp van komenden zomer te vergeten, om zorgen te zien
vernevelen achter rooiig lichtende blijheid, glanzende dronken-
oogen-kijk, om werkpijn te stillen, te dempen, met iets, dat warm-
gloeiend inbeet, in hun brandend lijf. Zoo werd gezopen in Wiereland
als nergens in andere streken, vloeide er één hittestroom van drank,
dampend vocht; dromde er altijd gewriemel van schreeuwende,
woedende, melancholiek-geslagene of komisch-beschonkene kerels;
kerels, die vrouwen en kinderen lieten krepeeren van honger in
winternaakte. Zoo ging laatste duit in hevige zuipkoorts en driftigen
gok, naar vettige, joviale, buldoggige kasteleins, die meerookten
pijpen, pijpen vol zware tabak, en gemoedelijk rondsloften, op hun
gekleurde toffels, tusschen hun spuw-bakjes met zand,
volgeklodderd van vuil.

Dien avond ging het vriendenstelletje kroeg in, kroeg uit.

Burgervader had permissie gegeven, dat herbergen en danszalen
later mochten openblijven. Zoo trokken de kerels heen en weer op ’t
schemerend havent je, dat stil lag schichtig, onder
sneeuwgeschemer, en zware donkering van masten en booten in
watertje, somber-groot opschaduwend tegen spoordijk. Uit de
danszalen golfde bij vlagen, onder deur-opengesmak, rumoer, dat
zacht verdempte in sneeuwgrond; galmden doffig, in tierend gewar,
koperen muziekscheuren en zangstemmen.

In lange smalle loodsen wriemelden opgepakt de dans-brandende

Wierelanders. Opgejaagd, in gloeiende schroeiing, kookte ’t licht, ’t
avondlicht, uitkoperend fel in brons-hevige vloeiing, van balken en
wandbrokken neer. Lang uitgereept leegden zwart-bemorste banken,
waarop vermoeide paren zweetig uitdampten, droef-schroeiend
omneveld in rook, rossig walmgewolk. Stik-benauwing en heete
adems persten zwoel-zwaar, door de lage smalle lolzaal.
Wierelandsch zwoeg en plebs, zweetende meiden, rood en grauw
van dans-hartstocht, kerels en jochies joegen in stormdwarrel op
heesch, opjagend muziekgetoeter door de loods; joegen en tol-
dwarrelden, dat kwijl langs hun [89]monden liep, de wijven met
opwaaiend rok-gefladder en giftige beensliertingen.

Drie danszalen was Piet Hassel met z’n vriendenstel al ingestormd,

maar teruggedrongen werd ie overal, door kleurig-helsche warreling
van donker-verlichte paren, die telkens plompiger aandromden van
hout-kaal buffet naar ingang-deur. Eindelijk was Piet met de anderen
in grootste danszaal meegezogen met afdeinende dansgroep.
Achter ’n dikstrakken kop van ’n rossig zwaar bebakkebaard agentje
bleef ie staan, ingekneld van lol-lachers, achter z’n rug, klown-dolle
grimassen makend. Toen omzag agent, gooide Piet zich wild met de
anderen in helschen kleurkolk van dansende paren, meiden die
vlammen ketsten van hun blouzes, rokken en befonkelden
haarpronk. Plots voelde Piet zich in-gebonsd, omkneld van allen
kant. Wegwemelend rok-gezweef en geruisch van meiden joeg in
zinlijke vlucht-geur en plooi-ruzie voorbij. Harkig sleurden de kerels
mee in stronkige armenknel. Vriendenstelletje was uitelkaar
getrokken. Alleen Gelder zag Piet naast zich, midden in ’t dans-
gewemel, die niet af kon zien van het witte onderrok-gefladder, dat
telkens vèr onder opgeschorte rokken uitzinlijkte. Plots greep Piet,
Gelder vast, begonnen ze stijf-komieke stappen rond zich te trappen,
telkens opbotsend en wankelend, zich schijn-teeder omarmend als
jong paartje. Schatering en hittend gejoel joeg om ze heen, zwaarder
bonsden lichamen áán tegen de twee harkige kerels, dat ze
waggelden, en dobberden gierlollend.

—Haej.… kanteloepp! je fiel droait.… snof’rjenne.… twee kerels.…

krijschte Kol.

—Kaik, die klebakkium kaike.… t’met skiet ie op je af.. hai is puur ’n

vuile smakwammes!.… lachte ’n tuindersmeid, die met zweet-rood
hoofd naar ’t agentje bukte, kanaljeus, ’m ’n ruk aan z’n baard gaf.
—Nou aa’s j’r senie in hep ka je f’nacht in ’t koarte-huis maffe.…
zong Wierelandsch stemgalm er doorheen van ’n meid die bukkend
d’r kouseband toehalen wilde maar weer omgebotst werd door ieder
paar dat ’r zag staan, kuit-naakt.

Zoo, zangerig doorwarrelde stemme-gons, schel gelach en

[90]schoffel-bonkend geraas, schal-scheurden felle trombone-dreun
en hoornstooten uit van poepers, die half gekneusd en gebeuld op
hoogtetje, achter groen hekje troonden, tusschen buffet en plee in.
Op hun vaal-groene buizen, schemerden de rood-vuile epauletten,
als bloedvlekken, verkleurd in stofstuifsel, dat opjoeg van zandgrond,
lichtende hoozen, zacht weer neerpoeierend over gekromde
speelruggen, en vervaagd rooiig, hun blazende walmkoppen bolden
als barstend gespannen gas-ballonnetjes in oranjigen nevel-brand.

De zweethoofd-meiden, in hun opgedirkte kleur-helsche japonnen en

lijfjes, plomp-hevig en boersch-echt, met schitteroogen, die gilden
van genot, zopen langzaam smakkend, opgedrongen tegen buffet
aan, bier, groot glas, omkneld in bonkige goud-beringde werk-
knuisten. Enkele koketteerden met armbandsiersels, omrammeld,
kannibalerig-woest bepronkt, wild in haar en hals, getatoeëer van
tulpenvurige doeken en strikken. Vóór ’t drinkstoetje van meiden
duivelde heet gegons van wemelparen onder lichthoek, schroeide
rossige walm, stinkdamp van zweetlijven en asemen. Dronken
tronies van mannen en meisjes lachten al ààn in zuipgrijns; uit de
wemel-stoeten dampten op, rooie wilde oogen van verhitte vrouw-
koppen. In gestoot en geduw werd gillerig en jagender de pret. De
mooiste meiden smakkelden en koketteerden in boerenwaan, stijf en
plomp-rauw met wreed gebaar, damesnadoenerig-stijf. Bij hoeken
gedrukt stonden paartjes, in knie-knikkenden stand, krachteloos te
mondzuigen en zoen-lebberen. Op de banken plonsten groote
groepen neer, dood-affe, hijgende, zweet-druipende paren, elkaar
zoetig verliefd bewaaierend met zakdoeken, waaruit duf en vergoord
goedkoope patjoulie-reukjes en vieze eau-de-kolognerige zeepstank
opluwde. Telkens sprongen uit de hijg-moeë groepen uitgeruste
meiden op, nog bleek-rood van inspanning en dansdrift, in woest en
zang-gier met d’r jongens zich weer stortend, in den wemel-stroom
van zwirrelende parenwarreling, en slingerkolk van bruisend
rokkenwit. Al nauwer drong òp en stormden ààn, nieuw-ingezogenen
bij ingang-deur. Geen plaats meer bleef om te bewegen. Heele
troepjes omsloten [91]en ingeperst kleefden als aan elkaar,
hobbelden rhytmisch op muziek-stooten, met lijven op één plek,
zonder van plaats te kunnen wegbeenen. Soms spuide plots ’n
beetje ruimte en dobberde menschenkluit wat van elkaar. Maar
telkens weer botsten de lijven òpéén, trapten en stootten de meiden,
pijnlijk-gespijkerd tusschen dierlijk-harkige omknelling van d’r
dansende kerels.

Maar andere meiden, vuriger, verhit van demonischen dans-wellust

en lijfgeschuur, onkenbaar verwrongen d’r koppen onder walm-
brand, waarop hartstocht rammeide en ingroefde donkere lusten om
oogen en toegeknepen kwijl-monden,—opjagend en lokkend met
enkel heesch woord d’r kerels, niet òmziend, als verstard, kijkend pàl
in minnaarsoogen, wezenloos en bezwijmeld, warrelden dóór, tot
plots ze weer stuitten op paren-kluit, die vast-gezogen deinde, in
ordeloos gedrang; opsukkelde naar deur als buffelbende, stoer
aangestormd éérst, plots als omkluisterd aan pooten. Dan
klonterden weer de zweetkoppen bij-een, ontstrakten de
zwijmelgezichten, kwam er geduw, gejouw en lach-schalm onder
heetste, gemeenste jongens-meiden. Herrie-gejoel barstte los, om
elken tuindersjongen van Duinkijk en Kerkervaart, die danste met
meid van Wiereland. Dan ging gegrom rondom en beflodderden ze
elkaar met scheldnamen, kwam er hanige haat, vuurrood
kamgesidder van nijd en geweldige mondspuwingen van vloeken-
donder. Tegen het hekje, waarachter de blazende roodgezwollen
muzikant-koppen, sidderend als in goudgaas van opgewoeld stoflicht
en oranje rook,omzwierd en verwaasd, op hun hoogtetje dromden,
stond nauw opgeplet in damp en stuifsel, ’n troep blonde forsche
meiden, bepaaiend, besussend, woede-kerels, met smak-zoenen en
wangstrijkingen. Anne Donke en Griet Karsen twee knappe
tuindersmeiden van de plaats, praatten fier, ongenaakbaar, met
loodgieter Ruig en smid Wenke. Naast hen, in gedrang, hurkten op
de banken ’n troep jochies van twaalf en veertien jaar, met
bierglazen in de hand, stoeiend en opgejaagd door schorem
bollekweekersknechten, en ’t stelletje dat lol had in de kloek-
zuipende groot-doenerige kerel-kinders. Telkens propten ze zich den
mond vol met pruimpies, spogen in ’t rond, [92]vloekten als grooten;
be-gutsten de meiden met woordvuil, sprongen als apen, met
glunderige licht-oogjes, loerend, dronken en verhit.

Piet Hassel wou ruzie. Dat had ie met ’t stelletje afgesproken. Wat
zou ’t; gevochten most d’r worden. En Piet was in lol maar begonnen
met schijnherrie tegen ’n Duinkijker, dien ie heel goed kende.
Dadelijk erin, hakten anderen die partij trokken. Lach-barstend
drongen Piet en Duinkijker weg, de partijtrekkers tegen elkaar aan
den gang ziend. Achterhoeksche haatdragendheid en stupiede
kijfbotheid stond op dronken zwijmelkoppen uit te barsten. Loome
wrok, die langzaam maar schrikkelijk opboorde uit gesmoorde
gloeidriften. Grooter werd broeiing, rossig toortste walm rond,
vergroenend de zinne-koppen in grauwig brandlicht. ’n Kerkvaarter
en Wierelander waren vlak bijeen gedrongen, eigenlijk niet goed
wetend wat ze van elkaar wouen. Een had partij voor Piet getrokken
’n ander voor den Duinkijker. Die twee nou zaten te gieren op bank
bij de deur tegen de uithijgende meiden lollend, dat ze voor hùn
beidjes op elkaar inhakken gingen. Wierelander krijschte rauw.

—Bai jullie verdomme.… bai jullie op da gat.… da krot.. stong

ommirs ’n bord.… en stong d’r’op.… hier hout ’t minsdom op.… da
hai je t’met de beeste.…
—Daa’s proat! loddermeroàkel.… nou.… ikke seg uit volle borst.…
Duinkaik bóófe.… Wiereland ònder.…

Bang gedreig van alle kanten. Rossige walmkoppen opdringend

naar waggelkerel, die bleekig, met scheef vertrokken zenuwmond en
drinkers-oogenlicht, doorzingen wou.… Duinkaik bóófe.

—Hou je smoel.… boerekinkel, of ’k sel je ’n lik onder je koàkebeen

gaife.…

—Sakrejenne.… wie breng je mee?.… seg.… snof’rjenne!

beskimmelde huspot.

Plots hevig bonsden ruzie-stokers tegen elkaar op, door

aanwarrelende dans-groep, die langs ze stoof, rondkolkte in
stofwolken, gouïg oppoeierend midden in loods, verdween weer, in
fantomige, sidderend rooïe walmsfeer, tusschen kankan van
[93]meiden, met rokken hoog opgezwaaid in schuimwit. Maar
Duinkijker drong achteruit, stompte met z’n armen, roeide op ruggen
en schouers terug naar z’n plaats.

—Kaik se stoan.… krek an ’n raitje.… aa’s aarepels in duin.… is da

bier van sain?

—Joa!.… van sain.… blaif d’r af mi je poote.… Kaik die

varkessnuit.…

Meiden, verhit door danszwijmel lachten en giegelden belust op

vechtpartij.

—Nou sel ’t puur uitsain, krijschte ’n Duinkijker midden in, of je hep

’n slag f’r je roap beet!.…

—Bin’k self bai hée? venijnig-bleek giftte Wierelander terug, grauw-

groen van drift.
—Wa hê jai mi An van doene!.…

—Sjeis an je An, krijschte ie rauwer, z’n bierglas in woesten kring

rondzwaaiend, dat ’t schuim vlokte om ’m heen.. Gesist en opgehitst
werd er: kss!.… kss!.…

Bloedschijn lag wild en begeerig in dronken zwijmeloogen van

kerels, en de meiden, verlekkerd, wouen beroering, wouen gekerm
en gekreun van ondergelegden, gekneusden, gebeukten,
melodramatisch opgevlamd en verschroeid van zinnendrift. Midden
in, drong Piet met Rink den polderreus, door de stilstaande paren.…
Hevig-rauw krijschte geluid van lijf-reus, daa se moste deurgoan.…

—Seg krente-mik, snait de fint an rieme, sloa’m sain beene stuk.…

en timmer sain mit de bloedige ende op s’n pet!.…

—Bàrst jai.

—Blaif jai heel!.… en meteen trok Rink z’n jas uit, om in z’n
overhemd, meesliertend verkronkeld-oranjige halsdoek, nek-
ontbloot, de eerste striemen weg te patsen, ’n Meid, blond in
koniginne-statuur, slank en reuzig-forsch, was plots midden
ingedrongen en uitrazend met tartende gebaren, duim onder kin
woest wègstrijkend, gierde ze tegen Duinkijker kerel.…

—Rooie!.… rooie!.… rooie!.… kaik ie tippele!.…. kaik ie tippele! [94]

—Laileke skarretje.… wa mo jai d’r vàn!

—Kaik ie tippele.… so glad aa’s ’n flesch.…

—Debies jai.… ik stink tog nie suur.… duufelstoejoàger!

—Jai? an main jassie.… sie ie main van veure.… kaik nou doàr’.…
En wild draaide furie om, met haar achterste hoog opwippend naar
’m toe, in dwazen hoonenden wellust-sprong.

—Vuile kwieb!.…

—Mô je se maid siene.… puur soo breed aa’s hai.… soo pot!.… soo
pan!.… gierde ’n kleine furie.

—Enn jai dan prop.… onder- en boofe-deurtje!.… mit je lange skele

rot van ’n vraier.…

—Debies, tartte de forsche meid weer, spitisger met ’r duim langs

glimkin strijkend, in duivelend scherp gebaar, rooie tonglap er
hoonend uitpuntend.

—Dubbel-debies jai muurvarke!.… stoppelkat!.. gaif jai je kindere te

vrete!.…

Plots opgestookt door verstoorde bende die dansen wou, kwam

goeiig politie-mannetje, verlegen aan z’n rossige bakkebaard aaiend,
tusschen de ruzie-lijven staan.

—Blaif jullie nou je fesoen houe.… toe nou.… kalm an.… kalm an.…
jai die weg uit.… en jai die.—Zacht begon ie den polderreus te
verduwen, die beenplakte, als ’n rots onwrikbaar, uitdagend, met z’n
moker-armen tegen muzikantenhekje bombardeerend, dat de kerels
trilden achter walmlicht. Rink’s groen-valsche oogen, lichtten als
fosfor, donker-woest diep in z’n ruwen kop verdoken. Ruzie was
geslabakt en wilde warrel joeg weer door de loods, die walm-zwaar
pafte, in stofpoeier boven het geschetter, dat rood-sferig brandde.
De koperen instrumenten van blazers flitsten in licht-glimsels.—
Toortsig-helsch en satanisch, dreunden donkere monden van
trombones, hun zwaarlijvige tonen den stankwalm in, dat wanden te
barsten dreigden; fel boorden de hoorn-stooten als priemend geluid
door de broeiing; schommelend gingen de lijven weer in rhytmisch
gehobbel, in koorts van draai en tolling, [95]geilde de zwijmeldans
weer door de loods, in rossigen rook, die meid-gezichten schroeide
en oranjerig-rood begloeide in zwelling van bezweete huid.

Piet zoende in ’n storm, tien meiden te gelijk, achter den arm van
hun dansers, waarin ze omschroefd pletten, en met Rink achter ’m
aan, wien hij iets in ’t oor schreeuwde, drong ie naar den uitgang.

—Wie main lief hep, volgt main!.…

’n Twintig kerels hadden ’t sein begrepen. Buiten, op de verwittende

havenkaai zouen ze ruim-rustig kunnen zuipen. Zacht vlokte sneeuw
neer, wemel-schimmig op zwak lichtend haventje. Vlak bij
tuindersboot, die donkerde in watertje, met fel-groen ooglichtje half-
mast, holden en slinger-lijzigden de kerels aan, donkere stoet in
wittigen vlokwarrel, schuw, om lantaarn-paal, die rossig-goud hun
tronies beschemerde tegen nacht-duister. Piet en Rink smakten zich
in de sneeuw, plat op hun achterste, met beenen vooruit, en
schimmig cirkelde heele stoet, neergesmakt op straat, schimmig en
schaduw-vreemd, zwakkelijk verrood in den gouïgen vlokkenmist
onder lantaarn-paallicht. Achter de zuipers verwitten stil, huizen en
boomgestalten, karren en manden. Inééngekromde pakhuizenrij,
waarop bàng-wild, rossige schijnselkring van kleine lantaarn,
makabren donk’ren bronsgloed kaatste, school droef weg in diepe
droomtonen àchter sneeuw-wemeling. En geheim-zacht in ’t rosse
licht dáár, zweefden de vlokken voor de droeve vensterblinden en
schemerluikjes.

Piet had ’n groote kruik onder z’n jekker uitgehaald. Rink

presenteerde ’n diendertje. Gretig ging rond nu in den kring mank
glas en kruik, tot ’t onder beestig, koortsig-heet gekrijsch bij Piet
weer terugkeerde. Kannibalig donkerde de hurkende zuipstoet, in
den licht-schichtigen lantaarnkring en bang-groot slagschaduwden
hun handen, koppen en lijven bij slingergebaren dooreen, in