1. Budowa atomu. Wigzania chemiczne 5. Konfiguracja ele! “Konfiguracja elektronowa ktronowa atoméw fa olektrondw w poxslokach i podpowlokach atomu lub jony, Konfiguracja elektronowa to zapis rozmieszczeni ‘oina preewidywaé wlaSciwosci fiayczne i chemicene ronowej i .dolnosé tworzenia wiazaft chericenych Na podstawie konfiguracji elekt 2 pierwiastkOw chemicenych, np. aktywnosé chemiczna o2Y 2 okreslonego typu. Zasady rozmieszczenia el lektron' w w atomie e cil okreslié sposdb rozmieszezenia. 4 rani konfguaci ‘elektronowej ondw Isinieja reguty, zgodnie z Ktérymi mozna prostych, patrz s. 24, | clokirongw w powtokach | podpowiokach atornu. Q Ki 3 a 5 2 G Fa a ci Fa 3 Es ES 2 K 2 yemiez0 ronowej atomu sameh | 4 r6inych zapisbw k «mona praeastawe 72 Pomocd oI %" Kontguac uracji elektronowe} atomu mu preedstawia 10 | licebe znajdulae zmieszczeni elektron6y Wy poy ych sig w nich elektronéw, np dh y zapis Konfig figurac)i ele im kolejno symbole Pt i Powtokow' Powlokowy zapis kon! kach. Podaje Sie writ ktronowej ator jowtol ue oT liczba elektronow wpowloce: elektronowe} reuene eyo owl eletronewel —u | ji elektronowej atomu | owlokowy zapis konfiguracit ele aya + rozhtod ws7ystkich elektron6w w koleinych Podpowlokowy zapis konfiguracit elektronowe) Ui godpowtokach. Praedstawia sie G0 podajac: otter powioki (7) w ktre}zajdua sie ele / + fteromy symbol podpowioki (5p, J Tub. W 8°" ajduja sig elektrony, | 1 ficabe elektronéw znajdujacych sie w dane! F° wloce i _— liozba elektronow w podpowiace elektronowe} | rumer powtokeleKronowe) —! L_— symbol podpowieki elektronowe) | | uracji elektronowej atomu fronowej poszczegdlne podpowtoki sq przedstawiane w posta- liczbie orbitali dane} podpowtoki fh podpowtokach zeznacza sie w poszczegélnych kwadratach skierowany w gore lub w dét obrazuje spin elektronu, np. i Klatkowy zapis konfig Wklatkowym zapisie konfiguracji elekt ci kwadratow, ktorych liczba odpowiada Rozktad wszystkich elektronéw w kolejnyct za pomoca pionowych strzatek, ktérych grot dla Mg: iS) OS) fie ts? 2s? 08 3s? @ Skrécony zapis konfiguracji elektronowej atomu z uzyciem symbolu chemicznego helowca K i ‘orlguaca sims moéna zapisaé w sposdb skrécony z uiyciem symbolu chemicznego hel fragment konfiguracji danego atomu od| oP powiada| Dvn anomie cacy nw aa feast nee }cong mozna stosowaé zaréwno w zapisie podpowlokowym, jak i iathowy dla eM , m, np. dla reNlgt sskrécony zapis konfiguracji Naas! elektronowe} atomu magnezu ‘symbol chemiczny helowca. ——! Net 1s? 258 298 Zeskanowane w CamScannerZapisywanie konfiguracji elektronowej przedstaw réine formy zapisu konfiguracji elektronowej atomu, arsenu. 1 1 LEM NE Zapis powlokowy: oA gyAs: [Ard 45°30! 4p° | skrécony zapis podpowlokowy: Na to zwréé uwagel i i ne |W podpowlokowym zapisie konfiguracli elektronowel podpowtok! zape\r przez elextrony mazna rapisywaé: zgodnie ze zwigkszanien S18 © [ub zgodnie zich praynaleznoscia do powtok’ elektronoweh Zev Watton: yas: (0) [Rv] [NTA] INNA) CN STEN GET | 1s 2s tp as cry sas: (Aa [NEN INTMINTNIL* 141 | Skrécony zapis klatkowy: 4s 3d 4p @ *vomocja elektronowa nie sq zgodne z zasadami Ko “isuracje elektronowe atoméw niektérych pierwiastkéw chemicznych zapeiniania podpowlok elektronowych przez elektrony. Promocja elektronowa to zaburzenie koleinosci zapetniania podpowtok elektronowych niektérych pierwiastkéw grup pobocenych, w ktérego wyniku rozmieszczenie elektronow w atomie odpowiada korzystnemu energetycznie rozktadowi fadunku. elektronowa wystepuje np. w atomach chromu i miedzi. W atomie chromu uzyskanie wigk- Promocja ‘owloce 3d jest energetycznie korzystniejsze dla atomu szej liczby elektronéw niesparowanych w pode nit zapeinienie podpowloki 4s: —, | ser 1s°astop%as?ao® [Abit] tt] t 4s? ad* istastep ast ao’ [4 ][*[t]t] 114 4s! 3d° Watomie miedzi catkowite zapetnienie podpowtoki 3d jest energetycznie korzystniejsze dla atomu niz zapetnienie podpowtoki 4s: Cu 15? 25° 2p%as2ap® [4] AVN] 4s? 38 1s°2s?ap%3s?ap? — [t ][ NININ| NN, 4s! 3d” Zeskanowane w CamScanner1. Budowa atomu. Wigzania chemicene 5 jonéw prostych ) pisuje sie w taki sam sposdb jak ane a ‘Konfiguracjielektrono Konfiguracje elektronowa jonu prostego zapisuj ‘é amiane liceby | 22! F0Nfauraci konfiguracje elektronowa atomu. Nalezy jednak uweglednic aa aibawlte Ce atomy, elektronéw, wynikajaca 2 oddawania elektronéw podczas tworzer a pobierania elektron6w podezas tworzenia anionu. | 1 Dublet/oktet elektronowy faiaee | Atomy, tworzac jony proste, daiq do osiagniecia konfiguracji elektronowej atomow gazéw szlachet. | nych (abela 8). Zennetrana poutoka elektronowa alomou helowebu! nn oe elek. | 3 wechodza w reakcje che | tronami, przez co helowce sq bardzo trwate iv zvyklych Oe al Fechemicane, | Atomy gazow sztlachetnych w zewnetrane} powloce elektronowej ‘ a . * 2elektrony—w praypadku hel (ponewa# zeumetr2na poutokaelektronowa jest jednoczesnie pier. | Sz@), jest to tzw. dublet elektronowy, Be) do uzyskania shelu), Regula dubletu — dazenie atomow niektorych pierviasth6w chemicanyc: w powitoce walencyine| 2 elektronéw (dubletu elektronowego, konfigurat * 8 elektronéw —w przypadku innych helowc6w, jest to tz. oktet elektronowy. Reguta oktetu ~ daéenie atornéw wighsz0ci pierwiastk6w chemicanych do uzyskania w powloce walencyjne] 8 elektronéw (oktetu elektronowego). Tabela 8. Konfiguracje elektronowe wybranych atomow i jonow Nazwa pierwiastka| Symbol pierwiastka | Podpowtokowy zapis konfiguracji elektronowej chemicznego | chemicznego lub jonu Pei) ca Na 1s 25° ap8 3s! [Ne] 2s? ‘séd Na* 18? 28? ap6 Ne} Ca 18? 25? apf as?: waph 0° as ph 4s? tag 4s? Cat 18? 25? 2p8 as? 3p faq Dog = tlen 2 wire [Hel 25? opt - 2oge o Is* 25? ape Na a 18° 282 2p8 36? ay6 chlor 262 20 a? Ne] 35? 398 cr 2992 oof get |__| 1s? 25? 2p? a3? gp6 a joe ast Pierwiastki chemiczne, ktérych atomy maja czeSciowo zapetnion moga tworzyé kationy, oddajac zaréwno elektrony 2 zewnetrz Prayklad iz podpowtoki d. razwiazenego 2adania, patrz s. 27, Ne} owtoki, jak 1 Podpowioke d, Zeskanowane w CamScanner"-Burtowa alomu, Wazaniachemiczne wy konfi iguracji etektr ch kati ‘i Nowe} jonéw delaza Fe* j Fe? *. Na podsta- ‘On6W ocel,ktory 2 nich jest bardziej trwaly, ——__», Etapy rozwigzywania @Zapisz Skrécona konfiguracje. elektronowa atomu ielaza, Nepetslewi strsconego zanisu kontigurat ‘ehtronone| rzedstaw je schematKathory @) Pode) skrscony eapis Klatkowy konfiguraci elektronowej oreptlaz2 Fe, Parise atom zelazaw pierwsea} a kolejnosci odda elektrony 2 podpowioki te Fea shbcony aps Katkowy koraci elektonow {onow delaza Fe. Zurdé uwage, zew kallonie Fe" | Orbitale sa réwnomiernie Zapetnione elektronami. | Qari Méryaton naa bee arta. | SI Lezby kwantowe to licaby Charakteryzujace stan elektronu w atoms lub jonie (tabela 9). Zalety o¢ nich a ‘wr'cjafalowa stanowiaca rozwigzanie roumone Schrodingera i | Ey | : Tabela 8. Liezby kwantowe, ich funkeje i wartosci 2 01 liczby | Nazwa liczby Wartosci, ktére prayjmuje| | BS | 5 | | Seantowe) | taantows| Funiche Tera Kantor) licaba kwantowa Hy | okresla numer powioki, w ktére] znajduje a | a | gléwna | sig elektron, jogo energie oraz wielhose 4,2, = | | konturu zaimowanego przeniego orbitaly i Okreéla rodzaj podpomtok, do kore] nalezy elektron, oraz ksztatt zaimowanego przez | niego orbitala 1] pobocena | _Wartoséliczby!! | Podpowtoka On th 1] ! (orbitaina) 0 3 i| i | — | 3 r ft | okreéla preestrzennq orientacie orbitalu | m | magnetyczna | _imowanego preez elektron | r Z. as spinowa | okresla wartosé spinu elektronu z 7 | magnetyczna | okreéla przestrzennq orientacje wektora lit ™s | spinowa _| spiny elektronu 6 Zeskanowane w CamScanner1.Budowa atomu, Wigzenia chemiczne 1B Stan kwantowy elektronu Ino okresione wartosci, ktbrym odpowia. Liceby kwantowe sq wzajemnie zalezne i moga prayjmowat ty on etycene. Zbidr standw kwantowych dajqréine stany kwantowe elektronu, czylijego roane stany enero ojednekonelwartsciczbyn to powiokaeletrorow®. | daawfoka elektronowa, zag ‘Zbiér standw kwantowych o jednakowych watoslch ee ne rm tabela 10) orbitale nalezace do danej podpowloki réénia sie wartoscla Tabela 10. Stany kwantowe elektrondw Liczba elektronéw w Numer | Liczba Rodzaj | Liezba m podpowloca | povtoca povrtoki (7) | podpowtok| ' | podpowtok! | orbital ° : 0 1 1 1 of ss 2 o| s 1 : a 2 2 3 =1,0,1 6 a ~ z 1 ° om aie 5 18 3 3 2 s ul 2 a 5 0 s 1 1 2 3 —{ 32 @ 4 7 3 it 7 7 14 Zgodinie 2 zakazem Pauliego w atomic, czasteczce lub jonie nie mogaistniee AWA 4 7.14, payieg, elektrony opisane takimi samymi liczbami kwantowymi (n, I,m, m). patrz 5. 21, dJeéeli para elektrondw jest opisywana tym samym orbitalem, czyli kazdy z elektro- néw ma takie same wartosci n, !oraz m, to musza sig one rbéni¢ wartoscia m,, Dla jednego z elektro- now m, ma wartosé 7. a dla drugiego -+. Ta zasada oraz wartosci, ktore moga przyjmowa¢ liezby kwantowe, okreslaja spossb rozmieszczenia elektronéw w atomie, Okreslanie wartosci liczb kwantowych dla atomu __ Podaj zestaw wartose iezb kwantowych dla niesparowanego elektronu w atomie so uy powtoki o numerze 3, @)Praedstaw schemat lathowy skedcon) konfi Wartosei liced kwantowych: G)Okres!, w jakiej powtoc fmaiint Fino; sig elektron niesparowany, 1 ie tych ink mnot tub t= t @ Na podstawie tych informa | OD Na: [Ne] 3s| oe Etapy rozwiazywania = TRY Ne i Na: (Nel [4] _ WiZzvisestrdcona konfguracie elektronovr te | 3s @ Nie jest koniecane zepisywanie petnej konto Sau | ‘Niesparowany elektron w atomie wszystkie elektrony tworzace onfiguracje cm ody2 | sou znajduje sig w podpowloces | _selachetnego, ktérego symbol! chemiceny stosuje Sey | konfiguraci skrécone), sa sparowane ie Siew zapisie | | | I! Roda wartoge; a db kwantowyeh | Zeskanowane w CamScanneria aaa EE |. Butowa aloma. Wqzania chemicene Preyklad @ fe Okreslanie way rtosci liczb kwant i ° lowych dla jont Podaj wartogei gtows : i nego w jonie cue ej liczby kwantowej i Pobocznej liczby kwantowej dla elektronu niesparowa- Ou [Aqastago © ‘oddawane podezas tworzenia jonu, Zwr6é uwage, 2e w podpowloce d wszystkie elektrony sq rownocenne, \wige moina zaznaczyt dowolnie wybrany elektron, | Etapy rozwiqzywania | aCe fag _ ©).Zapise skrécona konfiguracje elektronowa atomu 1 IRE medi Pata zw atom mies raseple as a romocja elektronowal fan) o @)Prredstaw skrécony zapis klatkowy konfiguraeji CNR | titer arden ot Niesparowany elektron © w jonie Cu? znajduje sig | @)Przedstaw skrécony zapis katkowy konfiguracji 1a podpowtoce d powok | __elektronowe}jonu miedai Cu, onumerze 3, | @okres!, w jakiej powtace i podpowtoce elektronowe} odes ‘najdue sig elehtron niesparowany. Wartosei ica key 3 kwantowych | Podaj wartos¢ liczb kwantowyeh n if Zwrdé uwage, 42 na podstawie posiadanych informacii nie motna | Podaé konkretnej wartosci iceby m, g | _ orale asa ennocene I= ae “ayktad 7 | alanie symboli liczb kwantowych Brzedstawiono pary schematéw orbiali atomowych. Podaj symbol liczby kwantowe}, ktorq 162 sig orbitale w kaddej parze. | r b) lz jz | >< 2e | a i. are: jz Gokres, caym réénia sig | orbitale w kaidej pare, | Meenaaon ce Sahoo) a) Orbitale maja taki sam ksztat, ale roing wielkoss, © 9 Gusta jo een Sa to wige orbitale tego samego typu, ale naleéace do réinych otitali do powtok | jok elektronowych. Orbitale réénia sie licaba.n. [) ee | Podaj symbol liczby | kwantowej. | 2) Orbitale maja rine ksztatty. ® Swiadczy to 0 tym, Ze naleéa do réénych podpowok elektronowych, L Onbitale oznig sig liezba ) Orbitale maja taki sam ksztalt taka sama wielhog, ale réénig sie potateniem w przestrzeni, © ‘Sa to wige orbitale tego samego typu, nalezace do tej samej powtok' | podpowioki elektronowe}, Orbital roznig sig iczba m. G) a Zeskanowane w CamScanner