Diody pprzewodnikowe, prostownicze i specjalne

Spis treci:
1. Program wiczenia 1. Opracowanie wynikw pomiarw 2. Sprawozdanie powinno zawiera 3. Zestaw kaset - badane elementy Sposb przeprowadzenia wiczenia i zestaw aparatury 4. Wyznaczanie charakterystyk statycznych diod metod "punkt po punkcie" 1. Schemat ukadu pomiarowego 2. Tabela wynikw 3. Warunki pomiaru 4. Wykaz aparatury Wyznaczanie charakterystyk statycznych diod metod oscyloskopow 5. Schemat ukadu pomiarowego 6. Tabela wynikw 7. Warunki pomiaru 1. Sposb posugiwania si charakterografem 2. Skalowanie wykresw 3. Przykad 8. Wykaz aparatury 5. Pomiar rezystancji dynamicznej diod 1. Schemat ukadu pomiarowego 2. Tabela wynikw 3. Warunki pomiaru 4. Wykaz aparatury 6. Pomiar parametrw impulsowych diod 1. Schemat ukadu pomiarowego 2. Tabela wynikw 3. Warunki pomiaru 4. Wykaz aparatury 7. Pomiar pojemnoci diod pojemnociowych 1. Schemat ukadu pomiarowego 2. Tabela wynikw 3. Warunki pomiaru 4. Wykaz aparatury 8. Pytania kontrolne i zagadnienia 9. Literatura 10. Literatura uzupeniajca

Program wiczenia: 1. Wynotowa waniejsze dopuszczalne i charakterystyczne parametry badanych diod. 2. Metod punkt po punkcie wyznaczy charakterystyki statyczne w kierunku przewodzenia IF=f(UF) oraz zaporowym IR=f(UR) nastpujcych diod:

3. 4. 5. 6. 7. 8.

prostowniczych (germanowych i krzemowych), impulsowych, stabilizacyjnych (Zenera), elektroluminescencyjnych (LED) z fosforku galu i arsenku galu, pojemnociowych (warikapw) Metod oscyloskopow wyznaczy charakterystyki statyczne tych diod Odrysowa oscylogramy w odpowiedniej skali. Wyznaczy charakterystyki wypadkowe diod w poczeniach szeregowych lub rwnolegym (metod oscyloskopow). Zmierzy rezystancj dynamiczn diody Zenera dla kilku punktw pracy diody. Zmierzy parametry impulsowe diod prostowniczych i impulsowych za pomoc oscyloskopu. Odrysowa przebiegi czasowe w odpowiedniej skali. Zdj charakterystyk Ct=f(UR) diody pojemnociowej dla kilku wartoci czstotliwoci pomiarowych. Wyznaczy charakterystyki statyczne (metodami oscyloskopow lub punkt po punkcie" i zmierzy podstawowe parametry tranzystorw wybranych konfiguracjach pocze, stosowanych jako diody (ukady scalone).
o o o o o

Opracowanie wynikw pomiarw 1. Wykreli charakterystyki statyczne I = f(U), uzyskane metod punkt po punkcie", w trzech ukadach wsprzdnych: o diody prostownicze, impulsowe i LED, o diody Zenera, o diody pojemnociowe, Wyznaczy napicie progowe UTO i napicie Zenera UZ. 2. Wyskalowa charakterystyki uzyskane za pomoc oscyloskopu i porwna z charakterystykami otrzymanymi metod punkt po punkcie". Oceni dokadno obu metod. 3. Metod graficzn obliczy rezystancje statyczn i dynamiczn badanych diod prostowniczych (dla kierunku przewodzenia i zaporowego) dla kilku punktw pracy oraz wykreli zalenoci RF, rF, RR, rR=f(I). 4. Na podstawie wykrelonej charakterystyki statycznej diody Zenera (dla kierunku zaporowego) obliczy podstawowe parametry diody i wykreli zalenoci rZ, RZ, S=f(IZ) oraz w tym samym ukadzie wsprzdnych narysowa zmierzon dowiadczalnie charakterystyk rZ=f(IZ), Wyjani rozbienoci midzy wynikami a charakterystykami. 5. Okreli czasy przeczania trr, tfr i adunek przeczania Qrr badanych diod prostowniczych i impulsowych oraz porwna wyniki z parametrami katalogowymi. 6. Wykreli charakterystyki Ct=f(UR) diody pojemnociowej (wsplnie z charakterystyk prdowonapiciow), oraz okreli warto pojemnoci CO. 7. Porwna parametry diod zmierzone dowiadczalnie z danymi katalogowymi. Omwi i uzasadni rozbienoci.

Sprawozdanie z wiczenia powinno rwnie zawiera:

o o o

schematy blokowe ukadw pomiarowych, oscylogramy charakterystyk (lub zapis z rejestratora X - Y) i innych przebiegw, wnioski z pomiarw,

Zestaw kaset-badane elementy

o o o o o o o o o

D1 AAP12O - dioda germanowa ostrzowa, BAP795 - dioda krzemowa impulsowa, DZG7 - dioda germanowa prostownicza, BYP401-100 - dioda krzemowa prostownicza; D2 BZP611C5V1 - dioda Zenera maej mocy BZP620C10 - dioda Zenera redniej mocy BBP602 - dioda pojemnociowa (warikap) D3 CQYP17 - dioda elektroluminescencyjna (LED) z arsenku galu, CQYP31 - dioda elektroluminescencyjna (LED) z fosforku galu.

Sposb przeprowadzenia wiczenia i zestaw aparatury

1. Wyznaczanie charakterystyk statycznych diod metod "punkt po punkcie"

1. Schemat ukadu pomiarowego

Rys. 2.1. Schematy ukadw pomiarowych do wyznaczania charakterystyk statycznych diod metod punkt po punkcie": a) w kierunku przewodzenia, b) w kierunku zaporowym (wstecznym)

2. Tabela wynikw

Typ diody: IFmax = ............ URmax =.............. IF=f(UF) UF V IF MA RF W rF W gF S UR V IR=f(UR) IR RR rR m A kW kW

2. Warunki pomiaru o zestawi ukad pomiarowy (dla kierunku przewodzenia lub zaporowego); o ustawi pokrta regulacji skokowej 1 pynnej napicia zasilacza na zero; o na zasilaczu zaprogramowa prd maksymalny diody (okoo 0,8 IFmax) o zmienia napicie od zera do uzyskania zaprogramowanego prdu diody (zapala si czerwona arwka kontrolna); zmiany napicia prowadzi tak, aby otrzyma 8-10 punktw pomiarowych, umoliwiajcych wykrelenie cigej charakterystyki statycznej diody; o podczas wyznaczania charakterystyki wstecznej ograniczy napicie maksymalne do okoo 0,8 URmax; o mierzy prdy IF(IR,Iz) odpowiadajce ustawionym wartociom napicia. Podstawowe ukady do wyznaczania charakterystyk statycznych diod metod punkt po punkcie" przedstawiono na rys. 2.1a,b. Pierwszy przypomina ukad do pomiaru maych rezystancji (ukad poprawnie mierzonego napicia). Jest on przeznaczony do wyznaczania charakterystyk diod w kierunku przewodzenia. Natomiast drugi podobny jest do ukadu sucego do pomiaru duych rezystancji (ukad poprawnie mierzonego prdu) i suy do zdejmowania charakterystyki wstecznej diody). Ukady s zasilane z zasilaczy stabilizowanych napicia staego, umoliwiajcych nastawienie danej wartoci napicia i zaprogramowanie dowolnej wartoci prdu, wynikajcego z katalogowych parametrw granicznych diody (zasilacze z automatycznie przeczan stabilizacj napicia lub prdu). Zabezpiecza to badane diody i zasilacz przed uszkodzeniem. Do pomiaru wartoci napicia f prdu (w najprostszym przypadku) mog suy przyrzdy magnetoelektryczne: amperomierz, mikroamperomierz i woltomierz (mierniki uniwersalne). Mona stosowa take mierniki elektroniczne analogowe lub cyfrowe napicia i prdu staego (multimetry). Zastosowanie miernika cyfrowego jest celowe zwaszcza podczas badania diody Zenera. Wyznaczajc charakterystyk wsteczn takiej diody, naley zmieni zakres przyrzdu mierzcego prd (pocztkowo 0 mikroamperomierz, a nastpnie miliamperomierz). Rezystor R ogranicza warto pyncego prdu, ktry powinien by dobrany w zalenoci od parametrw badanej diody (nie jest konieczny podczas stosowania zasilacza z programatorem prdu). W trakcie pomiarw naley zwrci szczegln uwag na parametry maksymalne i tak prowadzi pomiary, aby nie przekroczy dopuszczanych granicznych wartoci prdw oraz napi podanych w danych katalogowych badanej diody (gwnie IFmax i URmax). Przed przystpieniem do badania diody Zenera naley wyznaczy maksymalny prd Zenera IZmax = Ptot/UZ. Najprostsz metod wyznaczania charakterystyk statycznych diod jest metoda punkt po punkcie". Metoda ta jest najbardziej czasochonna i nie pozwala na wyznaczanie charakterystyk statycznych w duym zakresie prdw i napi, poniewa dioda si nagrzewa i otrzymywane charakterystyki s nie tylko funkcj jej waciwoci elektrycznych, ale rwnie i temperatury, Dlatego pomiary naley wykonywa moliwie szybko i przy zmniejszonych wartociach parametrw dopuszczalnych. Zalet metody punkt po punkcie" ;jest stosunkowo dua dokadno, ktra przy zastosowaniu przyrzdw wysokiej klasy oraz wyznaczaniu charakterystyk w maym zakresie prdw i napi moe dochodzi do 0,5%.

3. Wykaz aparatury VC woltomierz cyfrowy napicia staego (multimetr cyfrowy),

m A, mA mierniki prdu staego (multimetry cyfrowe), Z zasilacz stabilizowany regulowany, R opornica dekadowa.

Wyznaczanie charakterystyk statycznych diod metod oscyloskopow 1. Schemat ukadu pomiarowego

Rys. 2.2. Schematy ukadu pomiarowego do wyznaczania charakterystyk statycznych diod metod oscyloskopow

Tabela wynikw IFmax = ............... URmax= ................... Typ diody SX V/cm SY V/cm RO W k W -1 IY mA/cm

Warunki pomiaru Obserwacja i zdejmowanie charakterystyk statycznych na ekranie oscyloskopu maj wicej zalet ni pomiary amperomierzem i woltomierzem (metoda -"punkt po punkcie"), poniewa: o moliwa jest obserwacja maych nieregularnoci charakterystyki, ktre mogyby by pominite w metodzie "punkt po punkcie", o mona przekroczy wartoci maksymalne bez obawy uszkodzenia badanego elementu, o przy maym wspczynniku wypenienia impulsw napicia i prdu badany element nagrzewa si nieznacznie, a charakterystyka wiernie odzwierciedla zachowanie si elementu w okrelonej temperaturze otoczenia, o mona atwo obserwowa wpyw zmiany jednego parametru na inne, o ca charakterystyk (rodzin charakterystyk) mona atwo i szybko sfotografowa lub zapisa rejestratorem X-Y.

Wad omwionej metody jest stosunkowo maa dokadno (bd pomiaru okoo 10%). Wyznaczajc charakterystyki prdowo-napiciowe diod metod oscyloskopow, zasila si je ze rda napicia zmiennego (w najprostszym przypadku moe to by obnione napicie sieci. Stosuje si rwnie napicia o ksztatach: pioksztatnym, trjktnym, powek sinusoidy (rys. 2.2). Oscyloskop uyty do badania diod powinien umoliwia wyczenie wewntrznej podstawy czasu i przyoenie sygnau zewntrznego do wejcia X, aby unikn przesunicia fazowego midzy kanaami X i Y, sygnay doprowadza si do nich bezporednio (sprzenie staoprdowe DC). Spadek napicia na diodzie D jest doprowadzony do wejcia oscyloskopu (odchylanie plamki w kierunku poziomym jest proporcjonalne do napicia U), natomiast spadek napicia na rezystorze pomiarowym RO - proporcjonalny do prdu pyncego przez diod (I,RO) - do wejcia Y oscyloskopu (odchylenie plamki w kierunku pionowym proporcjonalne do prdu diody I). Na ekranie oscyloskopu otrzymuje si przebieg charakterystyki statycznej diody I =f(U). Naley zwrci uwag, e w tym ukadzie spadek napicia na rezystorze RO, proporcjonalny do prdu diody, ma kierunek odwrotny i dlatego (jeli umoliwia to oscyloskop) napicie z rezystora RO doprowadza si do wejcia -Y. Zalenie od kierunku wczenia diody pomocniczej D1 uzyskuje si: charakterystyk w kierunku przewodzenia (kierunek D1 jak na rys.2.2), charakterystyk w kierunku zaporowym (D1 odwrcona) i pen charakterystyk diody w kierunku przewodzenia i zaporowym przy zwartej diodzie D1, przy czym w tym przypadku skala osi prdu w obu kierunkach s takie same, a charakterystyka wsteczna jest mao czytelna (pokrywa si z osi napicia - U). Rezystor R1 ogranicza warto prdu maksymalnego. Powinien on by dobrany w zalenoci od parametrw badanej diody. Warto napicia w dowolnym punkcie charakterystyki statycznej diody wyznacza si z zalenoci: U = SX . X, natomiast prdu diody ze wzoru:

gdzie: SX, SY - wspczynniki odchylania kanaw X i Y [V/cm], X, Y - odchylenie plamki odpowiednio w kierunku poziomym i pionowym [cm], RO - rezystor pomiarowy[W ] . Zastpujc w ukadzie przedstawionym na rys. 2.2 rdo napicia sinusoidalnego (pokresowego) generatorem wolno zmieniajcego si napicia liniowego lub zasilaczem napicia staego o regulowanej w sposb pynny wartoci napicia oraz oscyloskop rejestratorem X-Y, moliwy jest cigy pomiar charakterystyki statycznej i jej rejestracja na papierze milimetrowym, co uatwia przygotowanie dokumentacji i zwiksza dokadno pomiaru. Przy lepszej ni 0,5% dokadnoci rejestratora bd pomiaru jest mniejszy od 1,5%. Do wyznaczania charakterystyk statycznych diod metod oscyloskopow zastosowano charakterograf diod, ktrego schemat blokowy prezentuje rys. 2.3.

Rys. 2.3. Schemat blokowy charakterografu Sposoby posugiwania si charakterografem 6. Zapozna si z dopuszczalnymi parametrami granicznymi badanej diody (katalog elementw pprzewodnikowych). 7. Umocowa badan diod w podstawce (poczy diod z charakterografem w przypadku badania diod z zestawu laboratoryjnego). Wycinity przecznik D1/D2 oznacza podczenie diody D1 do ukadu pomiarowego, za wcinity - diody D2. Przycisk ten umoliwia szybkie przeczanie badanych diod, dziki czemu istnieje moliwo porwnywania charakterystyk dwch rnych diod oraz dobieranie diod o identycznych charakterystykach. 8. Wybra rodzaj zdejmowanej charakterystyki

kierunek przewodzenia, kierunek zaporowy (wsteczny). 9. Gdy oba przyciski s wycinite, mona wyznaczy ca charakterystyk diody (w kierunku przewodzenia i zaporowym). 10. Ustawi odpowiedni warto prdu I (w zakresie 10 mA - 2A) w zalenoci od danych okrelonych w pkt 1. 11. Poczy wyjcia X i Y z odpowiednimi wejciami oscyloskopu (wyjcie Y z wejciem -Y oscyloskopu) oraz ustawi przewidywane wspczynniki odchylania kanau X i Y oscyloskopu i wspczynnik prdowy charakterografu [prd/cm - x0,1 lub x1 dla kierunku przewodzenia] lub [m A/cm - x1 dla kierunku zaporowego]. Przycisk XY/OSC powinien by wycinity. 12. Wczy oscyloskop do sieci; wyczy wewntrzn podstaw czasu; sprawdzi kalibracj kanau X i Y i pokrtami przesuwu X i Y ustawi plamk w lewym dolnym rogu ekranu: (podczas wyznaczania charakterystyki w kierunku przewodzenia), w prawym grnym rogu

(podczas zdejmowania charakterystyki wstecznej) lub w rodku ekranu, gdy wyznaczana jest caa charakterystyka. 13. Wcisn przycisk SIE charakterografu (zapali si arwka kontrolna); ustawi obraz tak, aby pokrywa cay ekran, regulujc wspczynniki odchylania kanau X i Y oraz ewentualnie wspczynnik prdowy charakterografu. 14. Gdy charakterograf wsppracuje z rejestratorem X-Y naley: wcisn przycisk XY/OSG, poczy charakterograf z rejestratorem, podczy zewntrzne rdo zasilania do gniazdek U, zmienia napicie U od zera do ustalonej wartoci maksymalnej, wynikajcej z maksymalnego prdu diody i rejestrowa charakterystyk na papierze milimetrowym.

Skalowanie wykresw O napiciowa U Napicie na diodzie odczytuje si bezporednio z wartoci wspczynnika odchylania kanau X oscyloskopu (rejestratora X-Y), np. jeeli ustawiono wspczynnik odchylanie kanau X na SX=0,2 V/ca, to 1cm osi U odpowiada napicie 0,2 V. O prdowa I Skala prdowa zaley zarwno od wartoci rezystora pomiarowego przez ktry przepywa prd (wspczynnika prdowego charakterografu) jak i od wspczynnika odchylania kanau Y oscyloskopu (rejestratora X-Y) IY = k . SY gdzie: IY - warto prdu odchylajca plamk o 1 cm w kierunku osi Y [A/cm], SY - wspczynnik odchylania kanau T oscyloskopu [V/cm], k = 1/RO - wspczynnik prdowy charakterografu [W -1] Przykad Gdy wspczynnik odchylania kanau Y jest ustawiany na warto SY=0,5 V/cm, a wspczynnik prdowy charakterografu k=x0,1 (RO=10W ), to 1 cm osi I odpowiada prd 0,05A (0,5 V/cm x0,1 W 1 =0,05 A/cm). Wyznaczajc charakterystyk w kierunku zaporowym, ze wzgldu na bardzo mae wartoci prdu wstecznego diody (z wyjtkiem diody Zenera), naley wczy rezystor pomiarowy o wartoci RO=1kW , wybierajc jednoczenie mniejszy wspczynnik odchylania kanau Y; wtedy wielkoci wystpujce we wzorze (2.3) bd nastpujce: IY [m A/cm], SY [mV/cm], k [W -1 . 10 3].

Wykaz aparatury: o charakterograf diod, o oscyloskop (np. STD - 501XY), o rejestrator X-Y, o zasilacz stabilizowany regulowany

Pomiar rezystancji dynamicznej diod 0. Schemat ukadu pomiarowego

Rys. 2.4. Schematy ukadu pomiarowego do wyznaczania rezystancji dynamicznej diod Zenera

Tabela wynikw Typ diody: IZmax = Ptot/UZ IZT mA U1 mV U2 mV R W rZ W

Warunki pomiaru Rezystancj dynamiczn diod prostowniczych, impulsowych i Zenera mierzy si zasilajc je rwnoczenie napiciem staym (ustalajcym punkt pracy diody) i napiciem zmiennym. Skadowa zmienna picia nie powinna przekracza 10% wartoci skadowej staej. W celu porwnawczym wytwrcy wykonuj pomiar rezystancji dynamicznej diody Zenera rZ na podstawie nachylenia charakterystyki wstecznej przy wartoci prdu prby IZT, ktry jest zdefiniowany jako prd niezbdny do osignicia 1/4 mocy znamionowej diody.

Ze wzgldu na to, e nachylenie charakterystyki ulega zmianie w zalenoci od odlegoci punktu pomiarowego od "kolana" charakterystyki, w celu porwnawczym konieczny jest pomiar nachylenia zawsze w tej samej odlegoci i przy jednakowych przyrostach prdu. Przyjto, e prd IZ moe = 28% IZT, zmienia si o 10% IZT, jeeli bierzemy pod uwag warto skuteczn lub 10% 2 gdy rozpatrujemy wartoci midzyszczytowe. Czstotliwo pomiarowa napicia zmiennego w zasadzie moe by wybran dowolnie (jako warto typow stosuje si 1 kHz (50 Hz)). Aby wykona pomiar rezystancji dynamicznej diody Zenera naley:
o o

ustawi punkt pracy diody (warto prdu staego IZT), zwikszajc napicie stae zasilacza U (przy zerowej wartoci napicia zmiennego); woltomierz napicia zmiennego V1 mierzy warto skuteczn prdu zmiennego pyncego przez diod Zenera porednio (przez pomiar spadku napicia na rezystorze ograniczajcym R); warto skuteczna prdu powinna wynosi 0,1 IZT; naley tak zwiksza napicie generatora, by warto napicia, zmierzona za pomoc woltomierza V1, wyniosa U1 = 0,1 . IZT . R (przyjmuje si, e warto rezystora ograniczajcego R = 100W ); ze skali woltomierza V2 odczyta warto skuteczn skadowej zmiennej napicia diody U2, odpowiadajc ustalonej poprzednio skadowej zmiennej prdu; na podstawie odczytw wskaza woltomierzy oblicza si wartoci rezystancji dynamicznej

Pomiary powtrzy dla innych punktw pracy diody (6-8 pomiarw). Doczajc do ukadu z rys. 2.4 oscyloskop mona dodatkowo zaobserwowa:
o o o

gdy napicie generatora jest rwne zeru - punkt pracy diody dla prdu staego (trzecia wiartka ukadu wsprzdnych), gdy napicie stae zasilacza i napicie zmienne z generatora maj wartoci odpowiadajce warunkom pomiarowym - nachylenie rZ przy prdzie prby IZT, przy zwikszonym napiciu generatora - charakterystyk I=f(U) diody Zenera w zakresie przebicia.

Wykaz aparatury o Z - zasilacz stabilizowany regulowany, o GF - generator funkcji, o =+1>mA - miliamperomierz prdu staego (multimetr cyfrowy), o V1, V2 - woltomierze napicia zmiennego (multimetry cyfrowe), o R - opornica dekadowa, o Os - oscyloskop.

Pomiar parametrw impulsowych diod 0. Schemat ukadu pomiarowego

Rys. 2.5. Schematy ukadw pomiarowych do wyznaczania parametrw impulsowych diod: a) czasu ustalania charakterystyki wstecznej, b) czasu ustalania charakterystyki przewodzenia.

1. Tabela wynikw

Typ diody: UR=........... fg=............. IF mA CX m s/cm trr ms tfr ms Qrr mC

2. 3. Warunki pomiaru Parametry impulsowe diod (czas ustalania charakterystyki wstecznej trr czas ustalania charakterystyki przewodzenia tfr i adunek przeczania Qrr) najatwiej mona wyznaczy posugujc si oscyloskopem. Typowy ukad do pomiaru czasu ustalania charakterystyki wstecznej przedstawiono na rys. 2.5a. Do badanej diody s doprowadzone sygnay z generatora impulsw prostoktnych oraz napicie stae z zasilacza, ustalajce warto prdu w kierunku przewodzenia, od ktrej nastpuje proces przeczania diody. Wartoci tego prdu oraz napicia przeczajcego w kierunku zaporowym (amplituda impulsw generatora) s podawane w katalogach. Do nastawiania odpowiednich wartoci prdu przewodzenia suy rezystor R1, a do jego pomiaru - miliamperomierz prdu staego. Kondensatory C1 i C2 oddzielaj obwd prdu staego od obwodu prdu zmiennego. Czas ustalania charakterystyki wstecznej trr, wyznacza si w sposb bezporedni na podstawie obserwacji przebiegu prdu przeczania na ekranie oscyloskopu. Wymaga to znajomoci podziaki osi czasu (wspczynnika czasu), ktry naley okreli z ustawienia pokrte generatora podstawy czasu. W podobny sposb wyznacza si czas ustalania, charakterystyki przewodzenia tfr w ukadzie pomiarowym prezentowanym na rys. 2.5b, w ktrym dioda pracuje jako rwnolegy bocznik do rezystancji wewntrznej rda i wejciowej oscyloskopu (mona pomin gdy Rwe osc Rwy rda). Pomiar czasu tfr przeprowadza si bez dodatkowej polaryzacji diody napiciem staym. Warto adunku przeczania Qrr mona wyznaczy poprzez planimetrowanie zarejestrowanego przebiegu prdu diody w funkcji czasu przy jej wyczaniu. Generator impulsw i oscyloskop, stosowane do pomiaru parametrw impulsowych diod, powinny mie czasy narastania kilka razy krtsze od czasu trr. Podczas pomiaru bardzo szybkich diod stosuje si specjalne generatory impulsw i oscyloskopy prbkujce. Uchwyt, w ktrym znajduje si dioda powinien by moliwie krtki, o maej pojemnoci, by nie zwiksza pojemnoci montaowych doczanych rwnolegle do diody i indukcyjnoci

doprowadze. 4. Wykaz aparatury GF - generator funkcji (generator impulsw prostoktnych), Os - oscyloskop, mA - miliamperomierz prdu staego, Z - zasilacz stabilizowany regulowany, R, R1 - opornice dekadowe.

Pomiar pojemnoci diod pojemnociowych

0. Schemat ukadu pomiarowego

Rys. 2.6. Schematy ukadu do pomiaru pojemnoci diod pojemnociowych za pomoc Qmetru

1. Tabela wynikw

Typ diody: URmax =............. fg=................. UR V CN1 pF 2. 3. Warunki pomiaru Najwaniejszym parametrem diody pojemnociowej jest pojemno CT, ktra moe by wyznaczana przy rnych czstotliwociach pomiarowych (rzdu megahercw). W tym zakresie czstotliwoci mae pojemnoci (pojemnoci warikapw s rzdu kilkudziesiciu pikofaradw) mona mierzy w stosunkowo prosty sposb stosujc metody mostkowe lub rezonansowe. Typowym miernikiem w ktrym wykorzystuje si metod rezonansowa, jest Q-metr (miernik dobroci obwodw), stosujc Q-metr do pomiaru pojemnoci diody, naley j dodatkowo spolaryzowa napiciem staym, ktre ustala punkt pracy. Ponadto dioda powinna by umieszczona w specjalnym uchwycie, moliwie blisko zaciskw Q-metru, aby zmniejszy wpyw pojemnoci montaowych na wynik pomiaru. Ze wzgldu na nieliniowo charakterystyki CT=f(UR) wymaga si rwnie, aby amplituda napicia generatora Q-metru nie bya wiksza od okoo 30 mV. CN2 pF CT pF

Pomiar wykonuje si w sposb nastpujcy: Po ustaleniu odpowiedniej wartoci napicia polaryzujcego UR zwiera si diod, dostraja Qmetr do rezonansu i odczytuje warto pojemnoci CN1 na podziace jego kondensatora. Takie same czynnoci wykonuje si nastpnie przy diodzie rozwartej. Pojemno diody jest rnic wartoci odczytanych z podziaki kondensatora Q-metru (CT=CN1 CN2). Pomiary naley przeprowadzi przy rnych wartociach napicia polaryzujcego. Kondensator C1, odsprzgajcy Q-metr od rda napicia staego, powinien mie pojemno rzdu 0,5-1m F. 4. Wykaz aparatury Q - Q-metr szeregowy z kompletem cewek pomiarowych, Z - zasilacz stabilizowany regulowany, VC - woltomierz cyfrowy napicia staego.

Pytania kontrolne i zagadnienia 0. Opierajc si na zjawiskach fizycznych zachodzcych w zczu p-n wyjani jego prac jako zcza prostujcego. 1. Jak zmienia si prd nasycenia zcza p-n w funkcji temperatury? Jak zmienia si napicie panujce na diodzie (przy staym prdzie) w funkcji temperatury? 2. Scharakteryzowa poznane rodzaje diod pprzewodnikowych. 3. Poda rwnanie charakterystyki prdowo-napiciowej diody zczowej i wyjani znaczenie uytych symboli. 4. Omwi waciwoci, charakterystyki i parametry diod prostowniczych germanowych i krzemowych. 5. Jak zmienia si rezystancja dynamiczna diody w zalenoci od prdu i temperatury? 6. Porwna diody prostownicze z diodami detekcyjnymi i diodami impulsowymi. 7. Omwi na wykresach parametry charakteryzujce waciwoci dynamiczne diod. 8. Wyjani pod wzgldem fizycznym przebieg charakterystyki prdowo-napiciowej diody Zenera i omwi parametry i charakterystyki tych diod. 9. Wpyw temperatury na charakterystyki statyczne diod pprzewodnikowych. 10. Graficzne wyznaczanie parametrw diod z charaktery styk statycznych (rezystancja statyczna i dynamiczna, napicie progowe, napicie Zenera itd.). 11. Co to s warikapy, (waraktory) oraz jakie s ich parametry i charakterystyki? 12. Co to s diody: LED, tunelowe, wsteczne, p-i-n, Schottky'ego, adunkowe, lawinowe, polowe, Gunna? Jakie maj waciwoci i charakterystyki? 13. Ukady i metody wyznaczania charakterystyk statycznych diod. 14. Ukady i metody pomiarw parametrw diod. 15. Omwi sposoby realizacji diod w ukadach scalonych. 16. Poda przykady zastosowania rnego rodzaju diod.

LITERATURA: 0. [1] BADMIROWSKI K., KOODZIEJSKI J., SPIRALSKI L., STOLARSKI E.: Miernictwo elementw pprzewodnikowych i ukadw scalonych. Warszawa WK 1984. 1. [2] DRISCOLL F. F., COUGHLIN R. F.: Przyrzdy pprzewodnikowe i ich zastosowania. Warszawa WNT 1978. 2. [3] Elementy i ukady liniowe: Laboratorium elektroniki. Praca zbiorowa pod red. J. PIECHY. Katowice Uniwersytet lski 1979. 3. [4] GRAY P. E., SEARLE C. L.: Podstawy elektroniki. Warszawa PWN 1976. 4. [5] MARCINIAK W.: Przyrzdy pprzewodnikowe i ukady scalone. Warszawa WNT 1984.

5. [6] MILLMAN J., HALKIAS CH. C.: Ukady scalone analogowe i cyfrowe. Warszawa WNT 1976.

LITERATURA UZUPENIAJCA: 0. [7] ALLEY CH.L., ATWOOD K.W.: Elementy i ukady pprzewodnikowe. Warszawa WNT 1975. 1. [8] KLAMKA J.: Mikrofalowe przyrzdy pprzewodnikowe. Warszawa WNT 1982. 2. [9] MARCINIAK W.: Modele elementw pprzewodnikowych. Warszawa WNT 1985. 3. [10] POLOWCZYK M.: Elementy i przyrzdy pprzewodnikowe powszechnego zastosowania. Warszawa WK 1985. 4. [11] STREETMAN B. C.: Przyrzdy pprzewodnikowe. Warszawa WNT 1976. 5. [12] WIT A., PUTORAK J.: Przyrzdy pprzewodnikowe. Warszawa WNT 1979. 6. [13] WILAMOWSKI B.: Specjalne przyrzdy pprzewodnikowe. Warszawa WK 1982. 7. [14] Norma PN-75/T-01504 ark. 56-68. 8. [15] Katalog. Elementy pprzewodnikowe. T.1. Elementy pprzewodnikowe dyskretne. Warszawa WEMA 1980.