JANAR 2006 NGJALLJA 1

NGJALLJA
Nr. 1 (156) Viti XV i botimit JANAR 2006 Çmimi 20 lekë

Mesazhi i Krishtlindjeve
Lindja e Diellit të Drejtësisë
Kryepiskop i Tiranës, Durrësit dhe i gjithë Shqipërisë
“Linde Ti prej Virgjëreshës, o Krisht, Diell
shpirtëror i Drejtësisë”, psalëm dje gjatë Shër-
besës së Mbrëmësores. Foshnja Hyjnore, Li-
ndjen e së Cilës kremtojmë sot, nuk rrezaton
vetëm pafajësi, dëlirësi dhe mirësi, por njëko-
hësisht është “Dielli shpirtëror” për mbarë
rruzullin; “drita e vërtetë, që ndriçon çdo njeri
që vjen në botë” (Jn. 1:9). Ai lind në historinë
e njerëzimit për të zhdukur errësirën dhe
pluhurin, për të ndriçuar, për të ngrohur dhe
për të gjallëruar qenien tonë; për të drejtuar
ecjen e mbarë botës. Gjatë periudhës së jetës
së Tij në tokë, Fjala e Trupëzuar e Perëndisë,
shpalli: “Unë erdha dritë në botë” (Jn. 12:46).
“Unë jam drita e botës; ai që më ndjek pas,
nuk do të ecë në errësirë, por do të ketë dritën
e jetës” (Jn. 8:12).
+ Anastasi,
Klerit dhe besimtarëve shpresëtarë Orthodhoksë,
Njerëzimi, në të kaluarën, ka njohur pika
të ndryshme të ndritura. Por, siç ka theksuar
Klementi iAleksandrisë: “Filozofia greke i ngjan
shkëlqimit të fitilit që ndezin njerëzit duke
vjedhur mjeshtërisht dritën nga dielli. Por, sapo
u shpall Fjala, shkëlqeu tërë ajo dritë e shenjtë”.
Me fjalën, me jetën e Tij, me Pësimin
dhe Ngjalljen, Jisui do të zbulojë në plo-
tësinë e vet kuptimin e drejtësisë. Do t’i
ofrojë njeriut të drejtën e vet si hir dhe
përdëllim, do t’i dhurojë pastrimin
shpirtëror dhe ndriçimin e mendjes dhe
të zemrës, do të shpallë me të madhe li-
dhjen që bashkon drejtësinë, paqen dhe
shpëtimin.
Bij të shtrenjtë më Zotin,
Që në periudhat më të lashta, njerëzimi
ndjeu rëndësinë unikale të diellit për çdo formë
jete mbi tokë. Sa më shumë zhvillohet shkenca,
aq më shumë aspekte mahnitëse të ndikimit të
diellit njohim. Nën rrezet e tij zbulohet pasuria
e papërshkrueshme e ngjyrave, e bukurisë së
tokës, të detit e të qiellit dhe kryhet në mënyrë
mahnitëse evolucioni i çdo lloji të jetës. Por,
“nëse dielli që i nënshtrohet prishjes është aq i
bukur... shumë herë më i bukur është dielli i
drejtësisë” (Vasili i Madh). Rrezet e Diellit
shpirtëror të Drejtësisë hedhin dritë, gjallërojnë
hipostazën tonë psiko-trupore, na fuqizojnë në
përpjekjen tonë shpirtërore. Ndikimin e Tij
mirëbërës e ndiejnë në mënyrë indirekte edhe
ata që nuk e shohin drejtpërdrejt - ngaqë re të
(vijon në faqen 6)

Nderohen kryetarët e 4 komuniteteve fetare tradicionale

Kryepiskopit Anastas i jepet titulli “Qytetar Nderi i Tiranës”

...Për ndihmesën e vyer në ripërtëritjen e Komunitetit Ortodoks dhe kapërcimin me urtësi në shumë situata të vështira

Më datë 23 dhjetor 2005, në hotel “Sheraton”

në kryeqytet, Bashkia e Tiranës organizoi cere-
moninë e dhënies së titullit “Qytetar Nderi i Tira-
nës”, krerëve të komuniteteve fetare në Shqipëri,
me motivacionin: “Krerëve fetarë në Shqipëri për
kontributin e tyre të jashtëzakonshëm për harmo-
ninë ndërfetare, rikthimin e besimit në mbarë ve-
ndin si dhe për kapërcimin me urtësi të situatave
të vështira politike”

Kjo ceremoni u kryesua jnë nderimin e kryeqyte-

nga Kryetari i Bashkisë së
Tiranës, z. Edi Rama. Në fja-
lën e tij, kryetari Rama ndër
të tjera tha: “…Përfaqësu-
esit e klerit shqiptar janë nje-
rëz që meritojnë jo thjesht
dhe vetëm nderimin e krye-
qytetasve për çka bëjnë në
suazën e besimit që ata
përfaqësojnë. Ata merito-
tasve në radhë të parë për
sakrificat dhe durimin e pa-
shoq, përmes të cilëve ata
mundën të ngrenë tempujt
e besimit në shkretëtirën
morale të fillimviteve 90-të. fijtë e çdo komuniteti fetar cilët falë kësaj bashkëjetese ato simptoma destabiliteti
Unë besoj që qëndrimi i kë- dhe çdo vathe besimtarësh, dhe kësaj paqeje të garan- që gjenden rëndom në bo-
tyre qytetarëve më të rinj të është një qëndrim që refle- tuar brenda dhe ndërmjet tën e sotme, në ato vende
nderit të Tiranës, është një kton dashuri dhe tolerancë komuniteteve fetare ndihen ku besime të ndryshme për-
qëndrim që i kapërcen ku- edhe tek qytetarët laikë, të jo vetëm të pakërcënuar nga (vijon në faqen 2)
2 NGJALLJA
Kryepiskopit Anastas i jepet titulli “Qytetar Nderi i Tiranës”
(vijon nga faqja 1)
plasen me njëri-tjetrin për shkak
devijacionesh, por mbi të gjitha gje-
nden të rrethuar nga dashuria dhe
paqja që përçojnë fjalët e këtyre
katër figurave”.
Kryetari i Bashkisë Rama, pasi
sqaroi se biografia e këtyre njerëz-
ve në asnjë rast tjetër nuk u lexo-
het, pasi ajo çka ata bëjnë në të
përditshmen është e vetmja gjë që
është e rëndësishme për ta dhe ajo
që ka të bëjë me të kaluarën mbetet
diçka thjesht vetëm e shkruar, të
cilën nuk mund të presim të na i
thonë këta njerëz që janë madhë-
shtorë, për faktin se karakterizohen
në radhë të parë nga ajo modesti
intelektuale dhe shpirtërore aq
shumë e munguar në qytetin tonë,
lexoi përpara të pranishmëve bio-
grafinë e katër krerëve të komuni-
teteve fetare në Shqipëri, të cilët
morën titullin “Qytetar Nderi i Ti-
ranës”.
Gjatë paraqitjes së biografisë së
Fortlumturisë së Tij, Kryepiskopit
Anastas, Kryetari i Bashkisë Rama
tha ndër të tjera: “Në biografinë e
...Kontributi i Kryepiskopit të Tiranës, Durrësit dhe
gjithë Shqipërisë është një kontribut që shtrihet edhe
përtej këtyre që thashë, përmes shumë e shumë konferen-
cave e seminareve, për të bërë të njohura besimet fetare
në Shqipëri në plot auditorë universitetesh dhe auditorësh
të botës...
shkruar që mua ma kanë sjellë, ka-
në harruar të thonë se ai zotëron
mirë, madje mjaft mirë edhe gjuhën
shqipe. Dhe kjo të them të vërtetën
është një harresë që mua më pëlq-
en. Për të është shkruar këtu si të
ishte një shqiptar që zotëron dhe
greqishten. Si kryetar i komunitetit
orthodhoks, ai ka dhënë vlera të
jashtëzakonshme për ripërtëritjen e
komunitetit orthodhoks, për ndërti-
min e objekteve të kultit, edhe ato
të rrënuara dhe të dëmtuara gjatë
periudhës së brutalitetit komunist,
si dhe për rikthimin e besimit në
mbarë vendin. Komuniteti ortho-
dhoks ashtu si edhe komunitetet e
tjera fetare në Shqipëri kanë ndih-
JANAR 2006
Perëndia le të na ndihmojë të gjithë
Si kryetar i Komunitetit Ortodoks Shqiptar (që ne për të vazhduar me iniciativa
krijuese përpjekjet tona, që ta bëjmë
nga viti 1992), ka dhënë një ndihmesë të vyer me
Tiranën një qytet të bukur, ku të
vlera në ripërtëritjen e Komunitetit Ortodoks, ndër- sundojë harmonia ndërfetare, kri-
timin e objekteve të kultit të dëmtuara gjatë viteve të jimtaria, përparimi, solidariteti, da-
gjenocidit komunist edhe ndaj objekteve fetare, ri- shuria dhe shpresa. Edhe një herë
kthimin e besimit ortodoks në mbarë vendin, si dhe falënderime të ngrohta nga një ti-
ranas pesëmbëdhjetëvjeçar.”
në shumë situata të vështira të viteve 1997 dhe 1999 Në ceremoni merrnin pjesë po-
luajti rol shumë të rëndësishëm në organizimet sho- eti dhe shkrimtari Dritëro Agolli, si
qërore të qytetit si për ndihmë humanitare, ashtu “Qytetar Nderi i vjetër i Tiranës”,
dhe për kapërcimin me urtësi të situatave të vështira kryetari i Komitetit të Kulteve, kë-
shilltari i Presidentit, përfaqësues
politike.
nga Këshilli Bashkiak, rektori i
Nga motivacioni i Këshillit Bashkiak të Kryeqytetit Universitetit të Tiranës, përfaqë-
për dhënien e titullit “Qyetar Nderi i Tiranës” sues të trupit diplomatik të akredi-
Kryepiskopit Anastas tuar në Shqipëri, klerikë dhe laikë
përfaqësues të katër komuniteteve
fetare në Shqipëri, përfaqësues të
muar për zbutjen e traumave në Kryetar i Partisë Socialiste, zoti medias, etj.
vitin 1997 dhe për qetësimin e shpir- Edi Rama dhe të nderuar të prani- Julia Pjetri
trave të trazuar, të të përzënëve nga shëm. Me gjithë zemër do të dë-
dhuna e Milosheviçit në vitin 1999 shiroja të shprehja falënderimet
dhe kontributi i Kryepiskopit të Ti- e mia të sinqerta ndaj jush dhe Adresat e faqeve
ranës, Durrësit dhe gjithë Shqipëri- anëtarëve të nderuar të Këshillit në Internet dhe ajo
së është një kontribut që shtrihet Bashkiak për vendimin tuaj fisnik,
e E-mailit, të Kishës
edhe përtej këtyre që thashë, për- duke më dhënë titullin, “Qytetar
mes shumë e shumë konferencave Nderi i Tiranës”. Pohoj se ndihem Orthodhokse Autoqefale
qytetar i Tiranës që nga viti 1991,
të Shqipërisë, janë:
kur për herë të parë erdha në kë-
të qytet. Jam duke qëndruar këtu Internet: www.
gjatë këtyre 15 vjetëve të fundit
orthodoxalbania. org
dhe deklaroj se jam një tiranas i
vogël pesëmbëdhjetë vjeçar. Gji- E-mail: orthchal@
thë këto vite që kam jetuar këtu orthodoxalbania. org
kam marrë pjesë në vështirësitë,
problemet, shpresat e njerëzve,
vuajtjet dhe gëzimet e tyre. Dhe
e seminareve, për të bërë të njohu- së bashku me drejtuesit e tjerë të NGJALLJA
ra besimet fetare në Shqipëri në dashur fetarë jemi përpjekur të
plot auditorë universitetesh dhe audi- kontribuojmë në harmoninë fe- Organ i Kishës Orthodhokse
torësh të botës, gjë që rithekson tare, në bashkekzistencën paqë- Autoqefale të Shqipërisë
edhe njëherë që harmonia ndërfe- sore për zhvillimin e jetës së qyte- Themelues: Kryepiskopi
tare dhe njohja e respekteve reci- tit, duke ndarë fjalën dhe dashu- Anastas
proke mes besimeve në qytetin tonë rinë e Perëndisë nëpërmjet inicia-
është në radhë të parë një vetëdije tivave në sektorët e shëndetit, Del nën kujdesin e Këshillit
e rrënjosur thellë në zemrat dhe me- edukimit, shërbimeve sociale etj. Botues
ndjet e këtyre katër burrave…”. Duke shprehur përgëzimet e mia Kryeredaktor: Thoma Dhima
Më pas Kryetari i Bashkisë së të sinqerta ndaj Bashkiakut tonë
Tiranës z. Edi Rama iu dorëzoi si- të aftë dhe bashkëpunëtorëve të Adresa:
mbolet katër kryetarëve të komu- tij të shkëlqyer, për arritjet e tyre Kryepiskopata Orthodhokse,
Rruga e Kavajës, Nr. 151
niteteve fetare. të mrekullueshme në këto vitet e
Tiranë
Në momentin e marrjes së si- fundit, uroj nga thellësia e zemrës
Tel: (042) 34-117, 35-095.
mbolit “Qytetar Nderi i Tiranës, sime, shëndet, fuqi, vizion dhe du- Fax: 32-109
Kryepiskopi Anastas tha: “I nderu- rim në përmbushje të planeve të Shtypur në shtypshkronjën
ar zoti Kryetar i Bashkisë dhe tyre ndaj qytetit tonë të dashur. “Ngjallja”
JANAR 2006 NGJALLJA 3

Vizitë e Kryepiskopit Anastas në Mitropolinë e Gjirokastrës

Hirotoni e re Në Liceun Kishtar “Kryqi i Nderuar”

Të dielën pas Theofanisë, Krye-
piskopi kreu Liturgjinë Hyjnore në
kishën e Kryeengjëjve Mihail dhe
Gavriil në Gjirokastër. Gjatë kësaj
liturgjie u bë dhe hirotonia në dhja-
kon e z. Kristofor Lani nga Labova
e Zhapës, fshat në krahinën e Lun-
xhërisë. Gjatë hirotonisë edhe një-
herë tjetër Kryepiskopi pati rastin
të ftojë të rinjtë të jenë të denjë dhe
të gatshëm të dëgjojnë thirrjen e
Perëndisë për t’u bërë klerikët e
ardhshëm të Kishës Orthodhokse
të Shqipërisë, për të përmbushur
një nga nevojat e vazhdueshme të
saj, por edhe për të kontribuar në
mënyrën më të efektshme për për-
parimin e shoqërisë dhe të vendit.
“Sepse, - theksoi Kryepiskopi, - ky
është misioni dhe roli i klerikut
orthodhoks, zhvillues dhe për-
parues…” Kryepiskopi pati rastin
t’u bëjë thirrje dhe të rejave besim-
tare të pranishme, që të angazho-
hen më tepër për të nxitur të rinjtë
në rrugën e priftërisë, ndërsa vetë
ato të bëhen priftëresha të denja.
Besimtarët e pranishën dëgjuan
gjithashtu predikimin e Kryepi-
skopit Anastas, i cili ishte një thi-
rrje për më shumë pendesë në jetën
Kryepiskopi Anastas pati gjitha- shtare por dhe të veprave zhvillu-
tonë, për një përjetim më të thellë
shtu diskutime atërore me nxënësit ese që kanë nevojë këto komunitete.
të marrëdhënies me Krishtin
e Liceut Kishtar “Kryqi i Nderuar”,
Perëndi.
duke i nxitur ata për arritje sa më Kryepiskopi Anastas dhe Mitro-
të larta në këtë vit që po fillojmë politi Mbikëqyrës i Mitropolisë së
për më shumë arritje në mësime dhe Shenjtë të Gjirokastrës, pati takime
në veçanti në maturimin shpirtëror. me klerikët e kësaj mitropolie. Në
Vetëm kështu do të justifikohet sa- bisedën shpirtërore që pati me ta i
krifica që bën Kisha për ata dhe nxiti për më shumë zell në studimin
do të plotësohen shpresat dhe dhe përjetimin e Shkrimit të Shenj-
ambiciet e Kishës Orthodhokse të. Klerikët duhet t’i prijnë përpje-
Autoqefale të Shqipërisë, që kjo kjes së Kishës Orthodhokse Auto-
shkollë të jetë fidanishte njerëzish qefale të Shqipërisë për të siguruar
të denjë, kuadrosh me dinjitet për pavarësi financiare dhe ekonomike.
shoqërinë dhe në veçanti për komu- Në lidhje me përpjekjen që bëhet
nitetin orthodhoks. për njohjen dhe rikthimin e pasurisë
kishtare dhe monastirale Kryepi-
Kryepiskopi vizitoi gjithashtu skopi i këshilloi edhe njëherë pjesë-
dhe u takua me kuadro të fshatit marrësit që ta bëjnë këtë betejë me
Bularat, si dhe në Finiq për të disku- të njëjtin interesim sikur bëhet fjalë
tuar çështje të infrastrukturës ki- për shtëpitë e tyre.

Në konviktin e vajzave, në Bularat

Një festë të veçantë kishin përgatitur
vajzat konviktore me bursë të siguruar nga
Kryepiskopi në konviktin e tyre, në Bularat.
Atmo-sfera ishte me të vërtetë prekëse dhe
ishin të qarta mesazhet falënderuese që
rrezatonte programi dhe zemra e tyre për
gjithçka që Kisha jonë në personin e
Kryepiskopit Anastas bën për to, për të
pasur më shumë arsim, jetë shpirtërore të
thellë dhe edukim më të gjithanshëm.
Vajzat informuan Kryepiskopin për
përpjekjet që bëjnë për përparimin e tyre,
por edhe për të mbajtur porosinë e tij të
vazhdueshme, që “ato çka disponojmë t’i
ndajmë me të tjerët”. Dhe me përpjekjen për
organizimin e grupeve të katekizmit nxënësit
e kësaj qendre përpiqen pikërisht të ndajnë
këto dhurata shpirtërore që Perëndia i bëri
të denja të kenë në konviktin e Kishës.
4 NGJALLJA JANAR 2006

Vizita në Kryepiskopatë, duke kënduar kolendrat

“E shoh që vazhdimisht
keni përparim, gjithçka që
do të bëjmë do të jetë e bu-
kur, por edhe e gëzueshme”.
Me këto fjalë i priti Kryepi-
skopi Anastas të rinjtë or-
thodhoksë të kryeqytetit, të
cilët kishin ardhur në Krye-
piskopatë për të uruar Ba-
riun e tyre me rastin e Krisht-
lindjeve. Ata e përshënde-
tën me këngë të gëzue-
shme, me kolendrat tradi-
cionale të festës, duke dhu-
ruar një gëzim të veçantë
dhe mbresëlënës.
“Mendova që t’ju dhuro-
ja një botim të ri të Dhiatës
së Re me një gjuhë më ba-
shkëkohore dhe një kale-
ndar të vitit 2006, në mëny-
rë që çdo ditë të lexoni var-
gjet nga Apostulli dhe Un-
gjilli. Është e rëndësishme
që ashtu si çdo ditë marrim
ushqim në aktivitetin njerë-
zor, ashtu edhe shpirtërisht
çdo ditë duhet të përparoj-
më me këtë ushqim shpir-
tëror... Keni nevojë për dre-
jtim, frymëzim, për fuqi. Li-
brin duhet ta keni në tryezën
tuaj të studimit dhe përpara
se të filloni ditën përpiquni
të lexoni diçka nga Dhiata
e Re...” - theksoi Kryepiskopi.
* * *
Pas të rinjve erdhën fëmi-
jët orthodhoksë të kryeqyte-
tit, që ngjitën shkallët e
Kryepiskopatës me këngën
e kolendrave tradicionale,
ndërsa Kryepiskopi po i pri-
ste me buzëqeshje dhe gë-
zim atëror.
Ai i bekoi fëmijët dhe u
interesua për takimet shpir-
tërore dhe mësimet e kate-
kizmit që zhvillojnë në fund-
javë në Kishën “Ungjillë-
zimi i Hyjlindëses Mari”.
“- Si është takimi që bëni të
shtunën?” - i pyeti Kryepiskopi.
“- Bëjmë katekizëm, më-
sojmë për Krishtin, këndoj-
më këngë të krishtera, luaj-
më...” - u përgjigjën njëri
pas tjetrit fëmijët.
“- Keni për të mësuar shu-
më gjëra dhe është e nevoj-
shme të mësoni sistemati-
kisht fjalën e Perëndisë”.
Ata morën dhuratë nga
Kryepiskopi librin “Bibla
për fëmijë”, të cilin Ai ua
këshilloi ta lexojnë gjithmo-
në për të mësuar më shumë
për Krishtin dhe besimin
tonë.
* * *
“Në emër të grave ju fa-
lënderojmë dhe ju sjellim
urimet më të përzemërta të
shumë njerëzve në nevojë,
të cilët përlëvdojnë emrin e
Perëndisë për ndihmën që
jep Kisha jonë”. Këto ishin
urimet e para që mori Krye-
piskopi Anastas nga Grupi
i grave orthodhokse të Tira-
nës, të cilat u pritën në va-
zhdim të vizitave për kole-
ndrat nga grupmoshat e
ndryshme që marrin pjesë
aktive në jetën e Kishës.
Gratë e informuan Krye-
piskopin se në këto ditë fe-
stive, kanë kryer shumë
shërbime dashurie, duke
shkuar në spitale, në azile
dhe në burgje, për të shpër-
ndarë ndihma për njerëzit
në nevojë, duke përcjellë tek
ata dashurinë e Perëndisë.
Çast nga
vizitat për
kolendrat
në
Kryepiskopatë.

Duke shfaqur dashurinë e Krishtit tek njerëzit në nevojë

Edhe këtë vit, në vazhdën e
kontributit që jep Kisha jonë për ko-
munitetin, gjatë periudhës së festi-
mit të Krishtlindjeve u shpërndanë
ndihma humanitare për njerëzit në
nevojë nëpërmjet Zyrës së Grave
në dioqezën e Tiranës.
Duke u frymëzuar nga dashuria
e madhe që përcjell kjo festë, gratë
orthodhokse përcjellin tek njerëzit
me probleme të theksuara sociale
gëzimin e Lindjes së Zotit Jisu Krisht,
duke iu ardhur në ndihmë me ush-
qime, veshmbathje dhe ndihma mo-
netare.
Në këtë program humanitar,
gjatë periudhës së Krishtlindjeve,
një ndihmë të konsiderueshme ka
dhënë Kryepiskopi Anastas, duke
dhuruar 100.000 lekë. Gjithashtu
vlen të përmendet edhe kontributi
i donatorëve 170.000 lekë.
Ndihmat u shpërndanë për ata
njerëz të cilët jetojnë në kushte shu-
më të vështira, për familjet e varfra
me shumë fëmijë, për jetimët, të
moshuarit, gratë e veja, si dhe nje-
rëzit me probleme mendore.
“Konkretisht ne i ndihmojmë
këta njerëz me ushqime, veshmba-
thje, ndihmë monetare etj., në për-
puthje me nevojat e tyre më emer-
gjente, si p.sh. për të paguar qiranë
e shtëpisë, për të kryer një opera-
cion ose për të blerë ilaçe për një
sëmundje të rëndë e të vazhdue-
shme, etj. Ka gjithashtu shumë nje-
rëz që janë braktisur nga të afërmit
e tyre dhe nuk kanë vend ku të ka-
lojnë ditët e ftohta të dimrit. Ka fë-
mijë jetimë të varfër, që presin të
mbajnë në dorë lodrat e Krishtli-
ndjes. Ka të tjerë që janë të moshu-
Gratë duke përgatitur dhuratat për Krishtlindjet.
ar e të vetmuar e presin të hapet
dera e të dëgjojnë me mall urimin
e ngrohtë “Gëzuar Krishtlindjet!”.
Të gjithë këta e shumë të tjerë i
ftojmë që të qetësojnë shpirtrat e
tyre dhe të marrin pjesë në gëzimin
e festave të shenjta dhe i premtoj-
më se Kisha do t’i ndodhet gjithmo-
në pranë”, - tha përgjegjësja e Zy-
rës së Grave, znj. Rajmonda Shqevi.
Gjithashtu gjatë kësaj kohe janë
shpërndarë edhe karroca për inva-
lidët në Tiranë. Kjo kategori ka qe-
në gjithmonë e mbështetur nga Ki-
sha dhe këtë vit u shpërndanë për
ta 50 karroca dhe këtë ndihmë ata
e vlerësuan shumë duke lavdëruar
emrin e Perëndisë.
Gratë orthodhokse bënë vizita
edhe tek të sëmurët dhe lypësit du-
ke i ndihmuar ata e duke i përfshirë
në gëzimin e Kishës. Njëkohësisht
duke bashkëpunuar edhe me etërit
shpirtërorë dhe priftërinjtë disa prej
besimtarëve me probleme fizike iu
çua edhe Kungata e Shenjtë, në
mënyrë që ata të merrnin trupin dhe
gjakun e Krishtit duke takuar
Krishtin e gjallë në zemrat e tyre.
Bashkë me mesazhin e gëzuar
të Krishtlindjeve, gratë orthodhokse
iu drejtohen të gjithë besimtarëve
dhe njerëzve të tjerë, të cilët kanë
dëshirën e madhe për të ndihmuar
njerëzit në nevojë, të përfshihen në
këtë nismë të madhe të Kishës, që
është e vazhdueshme, duke dhënë
një kontribut sado të vogël në forma
të ndryshme. Kështu gëzimi i fe-
stës do të shumëfishohet dhe poro-
sia e Zotit “të duam të afërmit si
veten tonë”, do të gjejë shprehje
më konkrete.
JANAR 2006 NGJALLJA 5

Nga Mitropoliti i Korçës “I drejti do të kujtohet gjithnjë”

Joani
U mbushën njëzet vjet që kur u
nda nga ne Theofan Popa. Ai ia
përkushtoi tërë jetën e tij Krishtit,
studioi për Atë dhe punoi për Atë,
duke u bërë një shembull për shumë
e shumë njerëz. Fjala e tij e dashur
jepte shpresë, qortimi i tij nuk ze-
mëronte dhe këshillat e tij ndërto-
nin. Tek ai ishte kombinuar dijetari
me shpresëtarin, duke i dhënë fja-
lëve të tij, të dala nga një mendje e
ditur, edhe ngrohtësinë e një zemre
të prekur nga dashuria e Krishtit.
Theofani jetoi dhe punoi tërë
jetën për Perëndinë në një kohë
shumë të vështirë, kur pushteti i
errësirës donte të shkatërronte çdo
shpresë dhe të shuante çdo dritë.
Por shpresa nuk vdes kurrë dhe dri-
ta e Krishtit nuk mund të shuhet
kurrë, sepse ajo është “dritë që nuk
perëndon”. Ai punoi në një kohë
kur shumë thonin dhe mendonin se
po mundohej më kot, madje shumë
veta, edhe nga dashamirësit e tij, i
thonin se ç’po fiton nga tërë kjo për-
pjekje. I thonin se nuk kuptonin, se
të “humbësh” në Krishtin është fi-
tim dhe madje i vetmi fitim. Asgjë
nuk humbet tek Perëndia. Prandaj
edhe Theofani, jo vetëm që nuk
humbi, jo vetëm që nuk u mundua
më kot, por fitoi shumë. Fitoi Perë-
ndinë që është e vetmja pasuri. Me
mundin, përpjekjet, lutjet dhe jetën
e tij ai ndenji pranë Zotit, duke pa-
suruar shpirtin e tij dhe duke ndih-
muar edhe të tjerët, nëpërmjet
dëshmisë së jetës dhe veprës së tij.
Sot, kur shumë prej persekutu-
esve u është harruar emri, ndonëse
nuk kanë kaluar shumë kohë, atyre
që “u munduan më kot” për Zotin
Theofani, jo vetëm që nuk humbi, jo vetëm që nuk
u mundua më kot, por fitoi shumë. Fitoi Perëndinë
që është e vetmja pasuri.
po u shkëlqen emri. Një nga she-
mbujt është pikërisht ky i sotmi.
Emrin e Theofan Popës u munduan
ta linin në harresë, ta denigronin dhe
madje ta poshtëronin, por nuk
mundën dot, as atëherë dhe aq më
pak sot. Ne gjithmonë, dhe sidomos
në këta përvjetorë i kujtojmë emrat
e njerëzve që kanë punuar për Perë-
ndinë. Madje, do të doja ta theksoja
se përkujtimi në Kishën Orthodho-
kse nuk është thjesht për të kujtuar
një njeri të dashur dhe të vdekur,
por përkujtimi është lavdi dhe jetë,
një formë e kungimit të gjallë ndër-
mjet qiellit dhe dheut, një shenjë e
pranisë së Shpirtit të Shenjtë në
Kishë që e bën të mundur këtë.
(Ps. 112:6)
Theofani dha një kontribut të ja-
shtëzakonshëm për mbrojtjen e ki-
shave, për mbrojtjen e kulturës së
vendit tonë, si edhe për mbledhjen
dhe ruajtjen e ikonave, kësaj pasu-
rie të rrallë, e cila dëshmon për kri-
shterimin, besimin dhe devotshmë-
rinë e popullit tonë. Duke u përpje-
kur për t’i ruajtur ato, ai ishte i ndër-
gjegjshëm se po ruante një pjesë
të shpirtit të popullit tonë, pa të cilin
asnjë popull nuk mund të jetojë.
Duke i mbledhur dhe duke ruajtur
ato, ndonëse shpesh me rrezik, ai
ruante atë pak dritë që kishte mu-
ndur të shpëtonte nga stuhitë e
tmerrshme që kanë fryrë vazhdi-
misht me tërbim mbi vendin tonë,
atë dritë kaq të nevojshme për ne.
Populli ynë ka nevojë për dritë, më
shumë se çdo vend tjetër, sepse kë-
tu edhe errësira ishte më e madhe.
Njerëz si Theofani, si edhe miqtë e
tij të dashur, si motrat Cico, Atë
Kozmai, më pas Episkop Kozmai,
Petro Zheji, Petraq Fundo e shumë
të tjerë, secili sipas aftësive dhe
mundësive që kishin, dhanë një
kontribut të madh për ta ruajtur
këtë dritë në shpirtrat e tyre. Duke
e ruajtur në shpirtrat e tyre, ata e
shpërndanin atë kudo, sepse drita
nuk mund të fshihet dot. Sa më e
madhe të jetë errësira aq më shumë
ajo ndriçon. Në qiellin e errët atesit,
këta ishin yjet e paktë që rrezatuan
dritë, atë dritë aq të domosdoshme
për jetën e njeriut. Këta do të mbe-
ten gjithmonë në mendjen dhe
zemrën tonë.
Më kujtohet entuziazmi dhe
shpresa e tij e madhe edhe në ças-
tet kur çdo njeri do të kapej nga
dëshpërimi i thellë. Kur u mbyllën
kishat, ai e mbajti përsëri shpresën,
kur i arrestuan djalin e tij Dhimitrin,
ai përsëri u mbështet tek Perëndia
dhe nuk u dorëzua. Edhe në çastet
e fundit të jetës, kur ishte i sëmurë
dhe e kuptoi se Perëndia i tij i da-
shur, të Cilit i kishte shërbyer me
devotshmëri gjatë gjithë jetës, po e
thërriste pranë Tij, ai përsëri e për-
balloi vdekjen me besimin e madh
se ajo nuk është fundi, por fillimi i
jetës së plotë, duke dëshmuar edhe
në çastet e fundit për Krishtin dhe
dashurinë e tij për njeriun.
Shpirti i tij pushoftë në paqe
dhe i përjetshëm qoftë kujtimi!

Shtëpia e fëmijëve “Shpresa” Oxhaku i zbukuruar me ne jemi përgjegjëse për-

degë pishe dhe drita, pema para Zotit për mirërritjen e
Mbi të gjitha është dashuria e Perëndisë e Krishtlindjeve e zbuku- tyre. Ne punojmë shumë
ruar nga vetë fëmijët, kri- për t’i falur dashurinë tonë
jojnë me të vërtetë një mje- dhe t’u tregojmë që mbi të
dis festiv familjar. gjitha është dashuria e Pe-
Krishti Fëmijë është i rëndisë…
Kryepiskopi pranishëm në zemrën e vo- Tepër e veçantë ishte
mes gël të këtyre fëmijëve në për këta vogëlushë pasditja
fëmijëve çdo ditë. Përgjegjësinë për- e 27 dhjetorit. Mes fë-
të para Zotit Krisht për mirë- mijëve dhe stafit punonjës,
Shtëpisë rritjen e këtyre fëmijëve e ishte Kryepiskopi Anastas,
së ndiejnë edhe edukatoret. Ja i cili kishte ardhur për të
Shpresës se çfarë na thotë zonja Mar- ndarë me fëmijët gëzimin
jeta: “Zoti na ka bekuar dhe e festës së Krishtlindjeve
na ka sjellë në shtëpinë duke iu shpërndarë atyre
“Shpresa”. Kryepiskopi dhurata të shumta. Ishte
Shirita me ngjyra, engjëj e shtëpisë “Shpresa” që në të cilët u përgatitën për ditë Anastas bekoi fëmijët edhe përgatitur edhe një pro-
të përgatitur me letër pu- datën 6 dhjetor, ditë kur Ki- me radhë për festimin e jetën tonë, duke na mble- gram me këngë, valle e
nëdore,drita shumëngjy- sha jonë Orthodhokse fes- Krishtlindjeve dhe Vitit të dhur të gjithë së bashku kë- dramatizime kushtuar
rëshe dhe zbukurime të tje- ton Shën Nikollën. Janë 37 Ri. Sapo hyn në derën krye- tu përpara 2 vjet e gjys- Krishtit të Lindur.
ra janë vendosur në dritare fëmijë dhe 22 pjesëtarë per- sore të hollit, të gjithë fëmi- më… Roli ynë është të jemi L.P.
dhe në të gjitha ambientet soneli që kujdesen për ta, jët të presin me gëzim. nëna për këta fëmijë. Pra,
6 NGJALLJA
Mesazhi i Krishtlindjeve
(vijon nga faqja 1)
dendura që errësojnë mendjet dhe
zemrat e tyre - madje edhe ata
që janë të mbyllur në shpella të
errëta pasio - nesh ose në rrugë të
nëndheshme mashtrimi dhe
pabesie.
Karakteristikë bazë e Shpër-
blyesit është drejtësia. Thirrja “o
Diell shpirtëror i Drejtësisë” përja-
shton çdo keqinterpretim fiziokra-
tik të alegorisë theologjike. Dhe
Krishti i porsalindur caktohet si
qendër e jetës sonë personale, e
shoqërisë dhe e lëvizjes së botës.
Me fjalën, me jetën e Tij, me Pësi-
min dhe Ngjalljen, Jisui do të zbu-
lojë në plotësinë e vet kuptimin e
Perëndia i Pafund zbulohet jo
si një Qenie Supreme indi-
ferente, si Njësh i ftohtë, i pa-
lëvizshëm i filozofisë, por si
Perëndi vetjak, i interesuar
drejtpërdrejt për sa ndodhin
në botë, si Zot i paqes dhe i
drejtësisë. Kjo e vërtetë ofron
ngushëllim të thellë.
drejtësisë. Do t’i ofrojë njeriut të
drejtën e vet si hir dhe përdëllim,
do t’i dhurojë pastrimin shpirtëror
dhe ndriçimin e mendjes dhe të
zemrës, do të shpallë me të madhe
lidhjen që bashkon drejtësinë,
paqen dhe shpëtimin.
* * *
Në epokën e sotme, ku padrejtë-
sia vazhdon të lëndojë në shumë
mënyra dhe shpesh në mënyrë
vdekjeprurëse miliona shpirtra,
dëshira e zjarrtë për drejtësi mbi-
sundon tek njerëzimi në nivel per-
sonal, shoqëror dhe ndërkombë-
tar. Brenda trishtimit dhe zhgënji-
mit për padrejtësinë shumëformë-
she, Fjala e Mishëruar e Perëndisë
nuk qëndron indiferente përballë
shkeljes së drejtësisë. Perëndia i
Pafund zbulohet jo si një Qenie
Supreme indiferente, si Njësh i
ftohtë, i palëvizshëm i filozofisë,
JANAR 2006
Lindja e Diellit të Drejtësisë
por si Perëndi vetjak, i interesuar Të gjithë ata që i besojnë dhe përpjekjet tona, të të gjithëve, për
drejtpërdrejt për sa ndodhin në e duan Perëndinjeriun Jisu, duhet drejtësi, tek e këtushmja dhe e
botë, si Zot i paqes dhe i drejtësi- veçse të kërkojnë më parë “mbre- tashmja.
tërinë e Perëndisë dhe drejtësinë
...Për të gjithë ne, besimtarët e Tij” (Matth. 6:33) dhe të përpi-
që marrim rrezatimin e hirit qen të bëhen, çdo ditë e më shumë * * *
të Diellit shpirtëror të Drejtë- njerëz që kanë uri dhe etje për “Linde Ti prej Virgjëreshës, o
sisë, vihet një detyrë e menjë- drejtësi (Matth. 5:6). Jo në mënyrë Krisht, Diell shpirtëror i Drejtësi-
hershme: Të jemi njerëz të të jashtme, fariseike, sa për t’u së”, psalëm me dëshirën e brend-
drejtë në çdo çast të jetës dukur, por në mënyrë të brend- shme që të shkëlqejë vazhdimisht
sonë, në të gjitha marrëdhë- shme, personale. “Nëse drejtësia edhe në shpirtin tonë. Por “dielli i
niet me njerëzit tanë dhe ata juaj nuk do të jetë më e tepërt se
të huaj, të mbështesim me ajo e shkruesve dhe farisejve, nuk
guxim dhe burrëri drejtësinë Eshtë koha që me ndërgje-
keni për të hyrë në Mbretërinë e
në jetën shoqërore. gje t’i drejtohemi Krishtit,
Qiejve” (Matth. 5:20), shpalli Diellit të Drejtësisë, Lindjen
Krishti. e të Cilit kremtojmë, me ve-
së. Kjo e vërtetë ofron ngushëllim Ndikimi mirëbërës i Diellit të ndimin që të ecim nën dri-
të thellë. Ndaj, sado që herë pas Drejtësisë arrin edhe në skutat ku tën e Personit të Tij... Dhu-
here duket se dominojnë, nën pre- nuk i prekin direkt rrezet e Tij. rata më e çmuar që mund t’i
tekste të ndryshme, aktet e pali- Ndaj, “nga çdo komb pranon atë bëjmë vetvetes për Krishtli-
gjshme të të fuqishmëve dhe tin- që ka frikë prej Tij dhe bën drej- ndje është ta mbajmë brenda
zarëve, Dielli i Drejtësisë do t’i tësi” (Vep. 10:35). Sa më tepër nesh këtë Diell.
zbulojë përfundimisht dhe do t’i lidhen me njëri-tjetrin banorët e
neutralizojë qarqet e padrejtësisë planetit tonë, aq më shumë dëshira drejtësisë... nuk u fal të gjithëve
së tyre. për drejtësi merr përmasa mbarë- kënaqësinë e vet, por vetëm atyre
Njëkohësisht, për të gjithë ne, botërore. Dëshira dhe përpjekjet që rrojnë denjësisht sipas tij”
besimtarët që marrim rrezatimin e për paqe dhe drejtësi mbi tokë, (Vasili i Madh).
hirit të Diellit shpirtëror të Drejtë- në çdo rast konkret, në çdo kënd Ndaj, është koha që me ndër-
sisë, vihet një detyrë e menjëher- të rruzullit, është pjesëmarrje në gjegje t’i drejtohemi Krishtit, Diellit
shme: Të jemi njerëz të drejtë në veprën e Perëndisë dhe ka shenj- të Drejtësisë, Lindjen e të Cilit
çdo çast të jetës sonë, në të gjitha tëri të padiskutueshme. Gjithashtu, kremtojmë, me vendimin që të
marrëdhëniet me njerëzit tanë dhe kjo përbën prelud dhe “shenjë” ecim nën dritën e Personit të Tij.
ata të huaj, të mbështesim me për mbizotërimin përfundimtar të Le t’i përgjërohemi që të hedhë
guxim dhe burrëri drejtësinë në dritë në mendjet dhe zemrat tona,
jetën shoqërore. Sepse mbetet Dëshira dhe përpjekjet për në çdo çast dhe fazë të jetës sonë,
përherë aktuale dukuria që stigma- paqe dhe drejtësi mbi tokë, të mbushë plot dritë paqeje dhe
tizon profeti: “Mjerë ata që të ke- në çdo rast konkret, në çdo dëshirë drejtësie vendin tonë dhe
qen e quajnë të mirë dhe të mirën kënd të rruzullit, është pjesë- mbarë botën. Dhurata më e çmuar
të keqe; që për dhurata e shfajë- marrje në veprën e Perëndi- që mund t’i bëjmë vetvetes për
sojnë të shtrembëtin dhe të drejtit së dhe ka shenjtëri të padi- Krishtlindje është ta mbajmë
ia mohojnë të drejtën” (Isaia 5:20- skutueshme. brenda nesh këtë Diell.
21). Nuk janë vetëm qarqet që
parakushtëzojnë gjykatat me së drejtës, kur Krishti, gjatë ar- Krishtlindje të bekuara!
veprime korruptive, të cilat në ve- dhjes së Tij të dytë” do të gjykojë
nde të ndryshme po minojnë dhë- mbarë botën me drejtësi” (Vep. Me uratat e zjarrta të Perëndisë,
nien e drejtësisë. Në nivelet e 17:31). Aspirata jonë për të parë
ndryshme të shoqërisë sonë shu- “qiej të rinj dhe tokë të re... në të
mëformëshe, për shmangien e cilat rri drejtësia” (II Petr. 3:13), + Anastasi,
padrejtësisë, kërkohet qëndresë përbën vizionin bazë të krishterë Kryepiskop i Tiranës, Durrësit
me fjalën, shembullin, sjelljen, për qëllimin e Historisë. Drejtësia dhe i gjthë Shqipërisë
qoftë edhe kur kjo gjë ka kosto e Perëndisë është për nga natyra
të lartë. “Lum ata që përndiqen për eskatologjike, por parashijimi i saj Tiranë,
hir të drejtësisë, sepse e atyre është bëhet i ndjeshëm që tani. Dhe kjo 25 Dhjetor 2005
Mbretëria e Qiejve” (Matth. 5:10), siguri eskatologjike lëshon një
të cilën sjell Krishti i porsalindur. rrezatim dinamik bamirës në
JANAR 2006
Kryepiskopi Anastas priti vizita për Krishlindjet
Në kishën katedrale “Ungji-
llëzimi i Hyjlindëses” në Tiranë u
celebrua Liturgjia Hyjnore e kryesu-
ar nga Fortlumturia e Tij, Kryepi-
skopi i Tiranës, Durrësit dhe gjithë
i Shqipërisë, Prof. Dr. Anastasi. Ki-
sha ishte mbushur me shumë besim-
tarë, të ardhur për të festuar këtë të
kremte të madhe. Në fund, Fortlum-
turia e Tij dha mesazhin e Krisht-
lindjeve (i cili botohet i plotë).
Pas Liturgjisë, në Kryepi-
skopatën e Hirshme u organizua
pritja e rastit, ku erdhën për urim
përfaqësues të komuniteteve feta-
re, personalitete të qeverisë, politi-
kës, artit dhe kulturës si dhe përfa-
qësues të trupit diplomatik etj.
Kryeministri Berisha, i shoqë-
ruar nga bashkëshortja dhe Krye-
tarja e Kuvendit të Shqipërisë, znj.
Jozefina Topalli u prit nga Kryepi-
skopi Anastas, të cilin e vlerësoi për
punën e madhe për ngritjen e infra-
strukturës shpirtërore në Shqipëri.
“Qeveria do të përmbushë një
për një premtimet e saj, sepse ato
janë të domosdoshme, janë detyri-
me, nuk janë dhurata, për të ri-
kthyer pronat, për të krijuar fondin
për të gjitha besimet fetare, në më-
nyrë që veprimtaria juaj të kryhet
normalisht dhe është në traditën më
të hershme të jetës dhe të besimit
që qytetarët me kontributin e tyre
të mundësojnë vetëmbajtjen dhe
funksionimin e institucioneve feta-
re. Kjo është në të gjitha kombet e
qytetëruara. Kjo do të rivendoset
edhe në Shqipëri. Ne kemi një gjë
të madhe shumë, si komb i vogël;
harmoninë fetare, respektin e palë-
kundur ndaj besimit të njëri-tjetrit.
NGJALLJA
Dhe kjo realisht mendoj se është
një dritë që ne shpërndajmë sot në
këtë kohë tek të gjithë ata që nuk
kanë gjetur akoma mirëkuptimin
ndërfetar, që është në thelbin e
doktrinave”, tha Kryeministri.
Nga ana e tij, Kryepiskopi Anastas
iu drejtua Kryeministrit Berisha me
këto fjalë: “Shkëlqesia Juaj, ne ju
jemi mirënjohës për këtë lajm të
mrekullueshëm që ju na dhatë sot
dhe për gjithë përpjekjet që qeveria
juaj ka ndërmarrë në zhvillimin e
vendit dhe në mënyrë të veçantë
për të dhënë drejtësi. Ju e dini që
një nga emërtimet e Zotit tonë që
ka lindur sot është: Ai është “Dielli
i Drejtësisë”, Dielli shpirtëror i Drej-
tësisë. Dhe një nga mënyrat më të
mira për ta adhuruar Atë është që
të bëjmë vepra të drejtësisë. Shu-
më herë kemi thënë që t’i kthejmë
drejtësinë Perëndisë, sepse për kaq
shumë vite Ai ishte nën persekucion
dhe është e rëndësishme që qeveria
që ju drejtoni me iniciativën tuaj,
vendosi në mënyrë të drejtë t’i
kthejë drejtësinë Perëndisë. Dhe
gjithë të tjerat do të vijnë, sepse kur
ne përpiqemi të japim drejtësinë pa
Perëndinë, atëherë nuk kemi suk-
sesin e duhur....Ju duhet ta dini që
lutjet tona janë sa herë ju sho-
qërojnë ju dhe liderët e tjerë, sepse
vizioni që kanë njerëzit sot është
që ta shikojnë Shqipërinë në një pe-
riudhë të re të progresit, të drej-
tësisë dhe të rrezatimit të kësaj
frymeme në mbarë Ballkanin, në
këtë pajtim që ju po përpiqeni të
kryeni. Ju e dini që komunitetet
fetare kanë vëllazëri dhe jemi duke
punuar në këtë drejtim. Ne jemi të
gëzuar që vizioni juaj shkon në këtë
drejtim. Gjithmonë le ta mbajmë
Diellin e Drejtësisë brenda nesh”.
“Shumë faleminderit, - tha më
tej Kryeministri,- dhe ju siguroj që
Besimtarët e Durrësit festojnë Krishtlindjet
në praninë e Presidentit Moisiu
Kisha e Shën Pavlit dhe Shën
Astit këtë Krishtlindje ishte zbu-
kuruar në mënyrë të veçantë. Sivjet,
lindja e Foshnjës Hyjnore u prit me
madhështi jo vetëm nga besimtarët
që kishin mbushur kishën, por edhe
nga prania e Presidentit të Republi-
kës, z. Alfred Moisiu.
Besimtarët orthodhoksë të qy-
tetit patën nderin të mirëprisnin në
kishë edhe pushtetarë vendorë, si
kryetari i bashkisë, kryetari i këshi-
llit të qarkut, prefekti etj.
Ndërkohë, tek shkallët e hyrjes
së kishës, disa vajza, pjesëtare të
rinisë orthodhokse të Durrësit i pri-
tën miqtë me tufa lulesh, ndërsa një
i moshuar i ofroi presidentit qirinj.
Presidenti më pas takoi besimtarët,
ndërsa mesha vazhdonte.
Mesha u krye nga atë Andon
Merdani, atë Spiro Tola dhe atë
Spiro Qosja.
7
me të gjitha përpjekjet e mia do
përpiqem t’i përmbahem të drejtës,
do përpiqem të jetojmë të bara-
bartë para ligjit, ashtu si e ka bërë
edhe Zoti. Në të gjithë këtë përpje-
kje edhe njëherë theksoj që ju keni
një kontribut shumë të madh....”
Gjithashtu gjatë ceremonisë së
pritjes, Kryepiskopi Anastas mori
urime për festën edhe nga Kryetari
i Komunitetit Mysliman Shqiptar Ha-
fiz Selim Muça, Kryetari i Komuni-
tetit Bektashian Kryegjyshi Botëror
Haxhi Dede Reshat Bardhi, përfaqë-
sues të komunitetit helvetian, atij
katolik, të vëllazërisë ungjillore etj.
(vijon në faqen 8)
Pastaj atë Andoni lexoi mesa-
zhin e Kryepiskopit Anastas për
Krishtlindjet. Në përfundim të Li-
turgjisë Hyjnore, Presidenti shkoi
tek salla e pritjes, ku u takua me
klerikët dhe pushtetarët vendorë.
Gjatë bisedës me presidentin, atë
Spiro Tola u shpreh: “Harmoninë
fetare e kemi gjetur nga brezat e
mëparshëm dhe thjesht e kemi va-
zhduar këtë traditë me tolerancë
dhe me besim”. Nga ana e tij, Presi-
denti Moisiu theksoi vlerat e krish-
terimit në kulturën qytetare, duke po-
huar se harmonia fetare në Shqipë-
ri është një shembull për të gjitha ko-
mbet. Gjithashtu presidenti uroi për-
mes përfaqësuesve të klerit dhe të in-
stitucioneve vendore të gjithë besim-
tarët orthodhoksë të Durrësit dhe mba-
rë vendit: “Gëzuar Krishtlindjet!”.
Theano Naçi
Presidenti
Moisiu
duke uruar
besimtarët
që mbushnin
kishën
e Apostull
Pavlit
dhe Shën
Astit
8 NGJALLJA JANAR 2006

Kryepiskopi Anastas priti vizita për Krishlindjet

(vijon nga faqja 7)
Në këtë ditë të gëzueshme për
të gjithë të krishterët orthodhoksë,
erdhën për të uruar në Kryepisko-
patë edhe ish-presidenti i Republi-
kës, z. Rexhep Meidani, kryetari i
LSI-së z. Ilir Meta, Avokati i Popu-
llit z. Ermir Dobjani, ministri i Shë-
ndetësisë z. Maksim Cikuli, mini-
stri i Drejtësisë z. Aldo Bumçi, mi-
nistri i Arsimit dhe Shkencës z. Genc
Pollo, ministri i Mjedisit z. Lufter
Xhuveli etj.
Një vizitë urimi bëri edhe krye-
bashkiaku i Tiranës, njëherazi
Kryetari i PS-së z. Edi Rama, i cili
dy ditë më parë i dorëzoi Kryepi-
vështirësitë janë të dyfishta ose më
Qeveria do të përmbushë një për një premtimet e saj, sepse shumë. Ne e dimë se sa vullnet dhe
ato janë të domosdoshme, janë detyrime, nuk janë dhurata, forcë duhet për të realizuar këto
për të rikthyer pronat, për të krijuar fondin për të gjitha plane që janë bërë në këtë qytet.
besimet fetare, në mënyrë që veprimtaria juaj të kryhet Dua të uroj me gjithë zemrën time,
normalisht dhe është në traditën më të hershme të jetës dhe të shumë fuqi dhe shumë shëndet,
besimit që qytetarët me kontributin e tyre të mundësojnë vizion dhe krijim që të vazhdoni
punën tuaj të mrekullueshme këtu
vetëmbajtjen dhe funksionimin e institucioneve fetare.
në kryeqytet, por edhe në jetën po-
litike, për të dhënë një stil të ri dhe
skopit Anastas titullin “Qytetar këtë eksperiencë të transformimit një dinamikë të re”.
nderi i Tiranës”. Në fjalën e tij drej- të qytetit, me vizion dhe ndjenjë të
tuar z. Rama, Kryepiskopi Anastas lartë sensitiviteti, kemi nevojë për Atmosfera festive u bë edhe më
tha: “ Unë tani mund të përfaqësoj një qytet të bukur. Ata që bëjnë pu- e bukur nga këngët e korit të Ra-
të gjithë qytetarët e qytetit të Tira- në të ndryshme e dinë se sa e vë- dios “Ngjallja”, si dhe nga veshjet
nës duke i shprehur falënderime shtirë është t’iu dalësh punëve në popullore që mbanin të rinjtë.
kryetarit dhe të tjerëve për një dhu- krye dhe të kesh vizione të qarta Përgatitën:
ratë të tillë, sepse në këto vite, në për punët. Veçanërisht në Shqipëri J.Pjetri, I.Koti

Veprimtari me rastin e Krishtlindjeve

Pasdite festive e fëmijëve të shkollës Vogëlushët e kopshtit ndanë gëzimin e festave me

“Protagonistët”
Nxënësit e shkollës shqiptaro-
amerikane “Protagonistët” në
kryeqytet festuan më 22 dhjetor
pasdite, në një nga sallat e Akade-
misë së Arteve, ardhjen e Krisht-
lindjes dhe Vitit të Ri 2006.
Në këtë veprimtari ishte i ftuar
edhe Kryepiskopi Anastas, mësuesit
dhe prindërit e nxënësve, të cilët
ndoqën për më shumë se një orë
programin festiv të përgatitur nga
fëmijët e shkollës.
Të 105 nxënësit e katër klasave
prezantuan këngë, recitime, humor,
dramatizime dhe histori nga Lindja
e Krishtit dhe pritjes së Vitit të Ri,
duke përcjellë emocione të veçanta
tek të gjithë të pranishmit. Në fytyrat
e vogëlushëve ndriçonte drita e
Krishtlindjes dhe gëzimi fëmijëror
i shoqëruar nga duartrokitjet e
Atmosferë Krishtlindjeje në Shën Joan Vladimir
Është bërë e zakonshme që për
Krishtlindje, që në gjuhën e popullit
quhet Pashka e Vogël, të organizo-
hen programe festive në enori dhe
zona të ndryshme të vendit nga
Zyra Qendrore e Katekizmit në
bashkëpunim me Zyrën e Fëmijëve
pranë Kryepiskopatës së Hirshme.
Këtë vit, midis shumë aktivite-
teve të tjera, më 20 dhjetor, ata orga-
nizuan enkas edhe një program
zjarrta të prindërve të tyre. Është
e natyrshme që ky gëzim të jetë
edhe më i madh tek fëmijët, të cilët
Zoti Krisht i quan bijtë e Tij “…sepse
e tyre është Mbretëria e Perëndisë”.
Në fund të aktivitetit fëmijët
dhe prindërit e tyre i përshëndeti
edhe drejtoresha e shkollës, znj.
Shanon Sakelariu, e cila tregoi për
punën e madhe në kuadrin e kësaj
feste si edhe dëshirën dhe devot-
shmërinë e stafit për të përgatitur
të ardhmen e vendit me dashuri për
dijen dhe kulturën.
Nxënësit e shkollës kishin
përgatitur edhe një tufë me lule për
Kryepiskopin Anastas, i cili mes
emocioneve dhe buzëqeshjeve i
bekoi ata me dashurinë dhe ngroh-
tësinë e Atit dhe Bariut të Kishës
sonë.
festiv për fëmijët e zonës përreth
Manastirit të Shën Joan Vladimirit,
në Elbasan, në mjediset e tij. Në
këtë veprimtari fëmijët mësuan dhe
kënduan këngë për Krishtlindjet,
treguan histori që flisnin për ardhjen
e Zotit në tokë, moment që tregon
dashurinë e Zotit për të gjithë
krijesën, si edhe histori të tjera
shenjtorësh që lidhen me Krishtli-
ndjet.
edukatoret dhe prindërit
Fëmijët e kopshtit “Ungjillë-
zimi” në Tiranë e festuan ardhjen
e Krishtlindjes dhe Vitit të Ri me
një program të larmishëm me këngë,
recitime dhe urime të shumta të
përgatitura për edukatoret dhe
prindërit e tyre.
Të mbledhur së bashku në
ambientet e kopshtit të tyre më 22
dhjetor, ata ndanë gëzimin e festave
me njëri-tjetrin, duke kaluar
hareshëm kohën e programit festiv,
duke marrë me vete edhe dhuratat
Zemrat tona, grazhd për Krishtin e lindur
Të rinjtë orthodhoksë të Qytetit
Studenti e festuan edhe këtë vit
ardhjen e Krishtlindjeve dhe Vitit
të Ri në një atmosferë të veçantë,
në ambientet e kino-klubit të qyte-
zës së tyre.
Në një mjedis të zbukuruar me
bredhin e Krishtlindjeve dhe pan-
karta urimi, ata u mblodhën së ba-
shku për të dëgjuar predikimin e
misionarit amerikan dhjak Hektorit,
i cili foli për festën e Krishtlindjes,
duke theksuar rëndësinë e saj në
jetën shpirtërore të çdo të krishteri.
“Krishti lindi për shpëtimin tonë,
ndërsa ne marrim gjithmonë në
e përgatitura nga Zyra e Përkuj-
desjeve Ditore e Kishës.
Nuk kishte gëzim më të madh
për fëmijët kur prindërit dhe
edukatoret e tyre i përqafonin dhe
i uronin “Për shumë vjet gëzuar…”.
Tek recitimet dhe këngët e
shumta të fëmijëve, binte në sy dë-
shira e tyre për t’i jetuar këto festa
sa më bukur. Një program i ngja-
shëm festiv u zhvillua edhe në të
13 kopshtet që ka hapur Kisha
jonë, në të gjithë vendin.
këtë ditë mesazhin e përjetshëm
për të bërë zemrat tona grazhd për
foshnjën që lindi në Betlehem”-
theksoi ai.
Studentët bënë pyetje rreth
kuptimit dhe mënyrës së festimit të
Krishtlindjeve, si dhe kremtimit që
bën Kisha jonë në këtë ditë. Më pas
ata kënduan këngë Krishtlindjesh,
uruan njëri-tjetrin.
Në fund të takimit ata morën
dhuratë librin “Doni njëri-tjetrin,
ashtu si unë ju desha ju”, si një kuj-
tim për këtë festë të madhe që për-
jeton çdo i krishterë.
JANAR 2006
Berat
Ai lindi që t’i zhdukte botës errësirën
Krishtlindjet në qytetin e Beratit
fillojnë me daljen e yllit, simbol i laj-
mërimit të Lindjes së Shpëtimtarit,
vazhdojnë me kolendrat e mëngje-
sit dhe finalizohen me të kremten
e madhe, më 25 dhjetor.
Në katedralen e Shën Spiridho-
nit u kremtua me madhështi dita e
Lindjes së Krishtit. Shërbesa filloi
në orën 0600 të mëngjesit, e drejtuar
nga Imzot Ignati, Mitropolit i Be-
ratit, me bashkëmeshtarët atë
Petron dhe dhjakon Spiridhonin.
Shumë besimtarë të grupmo-
shave të ndryshme, madje edhe të
besimeve të tjera, kishin mbushur
katedralen.
Pas meshës, Hirësi Ignati uroi
besimtarët dhe theksoi mesazhin e
madh që sjell kjo ditë e shënuar.
Kryebariu tha: “Krishti lindi i thje-
shtë, por na dha në jetë një nga mi-
steret më të madhërishme, sepse
Ai lindi që t’i zhdukte botës errësi-
NGJALLJA
rën, padrejtësinë, dhe t’i sillte dritë,
drejtësi, dashuri dhe ngrohtësi me
rrezet e diellit. Këto rreze janë sa
shpirtërore dhe jetësore. Ato na fu-
qizojnë. Fjala dhe jeta e Tij janë mo-
del i vërtetësisë së drejtësisë dhe
na porositi të jemi të drejtë në jetë
e në marrëdhënie me njerëzit, të
udhëhiqemi përherë e të mbështete-
mi në drejtësinë e Perëndisë...”.
Pas predikimit, Hirësi Ignati
priti në mitropoli urimet e Krisht-
lindjes. Me këtë rast, përfaqësues
nga pushteti lokal, kryetari i ba-
shkisë, prefekti, përfaqësues të ko-
munitetit mysliman, katolik, përfa-
qësues të partive të ndryshme er-
dhën për të bërë urimet e rastit.
Grupi i fëmijëve “Engjëjt e
shpresës” dhanë për të pranishmit
montazhin: “Lindi Krishti - lindi
jeta”, i cili ishte një buqetë urimi
për të gjithë besimtarët.
Sotiraq Mishaxhi
9
Korçë
Kremtime të shumta për Krishtlindjet
Festivali
Atmosfera e Krishtlindjes si kudo trokiti edhe në qytetin me tradita
të shquara të Korçës. Tradita, jo vetëm kulturore, artdashëse dhe
arsimdashëse por edhe orthodhokse.
Përkrah zbukurimit të jashtëm të shesheve, rrugëve dhe ndërtesave,
kjo festë pati edhe zhvillimet e saj shpirtërore dhe plot frymë, të
organizuara këto nga Mitropolia e Shenjtë.
Në datën 17 dhjetor 2005, në sallën që ndodhet në katin e parë të
kishës katedrale “Ngjallja e Krishtit”, u zhvillua një aktivitet festiv rinor.
Morën pjesë 14 grupe të ndryshme nga e gjithë dioqeza e Korçës. Nuk
mbetën jashtë kësaj atmosfere shkolla e mesme e muzikës “Tefta Tashko
Koço”, e cila u prezantua me një grup harqesh. Gjithashtu edhe Qendra
kulturore e fëmijëve “Mihal Grameno” u bë pjesë e kësaj ngjarjeje, duke
sjellë në sallë traditat e vjetra të qytetit dhe trevës me vallet e tyre të
mrekullueshme. Të pranishëm ishin edhe kori i vajzave të kishës katedrale,
si edhe kori i burrave së kishës “Burimi Jetëdhënës”. Pjesë e këtij festimi
u bënë edhe fëmijët e shkollës 9-vjeçare greko-shqiptare “Omiros”, të
cilët sollën në skenë me dëlirësinë e tyre fëmijërore një fragment nga
Lindja e Krishtit.
I pranishëm ishte dhe Mitropoliti Imzot Joani, Myftiu i Korçës,
Prefektja e Qarkut, si edhe mjaft personalitete të fushave të ndryshme.
(vijon në faqen 10)
Më 28 dhjetor, në qytetin e Durrësit
u organizua Festivali i 8 -të i Rinisë
Orthodhokse. Në këtë festival morën
pjesë grupe nga Berati, Kavaja,
Elbasani, Përmeti, Gjirokastra, Durrësi,
Tirana, nxënës të shkollës “Kryqi i
Nderuar” në Gjirokastër etj. Të rinjtë
orthodhoksë kishin përgatitur për kon-
kurim këngë të krishtera dhe popullore.
Festivalin e përshëndetën edhe
fëmijët e shkollës fillore “Frymë Dash-
urie”, fëmijët e shtëpisë “Shpresa”,
studentët e Akademisë Teologjike etj.
Me çmimin e parë u nderua grupi i
Beratit, me të dytin ai i Tiranës dhe në
vend të tretë u radhit grupi i Gjinarit.
Gjithashtu, u dhanë edhe dy çmime
inkurajuese për grupet e Përmetit e
Polenës.
10 NGJALLJA JANAR 2006

Korçë - Veprimtari të shumta për Krishtlindjet

Kolendrat me ta edhe Miropoliti i Korçës, Hirësia e Tij Imzot Joani. Dreka e
Si çdo vit në mbrëmjen e 23 dhjetorit në qytetin e traditave të mëdha, sivjetshme u organizua në kompleksin polifunksional “Shën Gjegji”.
në Korçë, u zhvilluan kolendrat. Një festë që mbush me gëzim zemrat e Duke folur për mediat e pranishme Hirësia e Tij Imzot Joani tha se
të gjithë njerëzve, gëzim i cili mund të shihet hapur nëpër rrugët e qytetit. e gjithë shoqëria ka një lloj detyrimi të ndihmojë ata të cilët në një moment
Njerëz të të gjitha moshave gëzojnë si fëmijët dhe këndojnë: “Kolendra, të historisë së tyre përballen me vështirësi. Por më e rëndësishmja është
kolendra sot gëzuar për shumë mot. Zotërinj dhe zonja”. - shtoi ai - jo vetëm sasia, por dhe mënyra se si t’i e ofron ndihmën të-
Edhe këtë vit në të gjitha rrugët e ngrira të Korçës fëmijë, të rinj e të nde. Ndaj dhe në jemi përpjekur jo vetëm t’i ndihmojmë këta njerëz, por
moshuar të përfshirë nga kjo atmosferë këndonin këngë Krishtlindjesh edhe t’u japim dinjitet atyre”.
dhe sillnin lajmin e Lindjes së Madhe në çdo portë dhe sokak. Çdo trokitje
sillte Lajmin e Mirë, të kujtonte një legjion engjëjsh që shpallnin: “Në Ndarje dhuratash
qytetin e Davidit lindi Shpëtimtari”. Ditën e nesërme në datën 27 dhjetor, Hirësia e Tij Joani me rastin e
Grupe të moshave të ndryshme Krishtlindjeve ndau dhurata për
priti dhe Hirësia e Tij Joani në fëmijë që vinin nga familje me
selinë e Mitropolisë së Shenjtë probleme, si edhe të komunitetit
Korçë. rom dhe atij egjiptian. Ai theksoi se
gëzimi është vërtet gëzim kur ai
Krishtlindjet përcillet dhe tek të tjerët, pasi të
Nën ritmin gazmor të kamba- gjithë kemi nevojë qoftë edhe për
nave u zgjua qyteti i Korçës. Melo- një buzëqeshje dhe një shikim të
dia e tyre ftonte çdo besimtar që ngrohtë. Zoti erdhi në botë për
edhe ai të bëhej pjesëmarrës në gjithsecilin dhe aq më tepër për ata
Lindjen e Madhe të Zotit dhe Shpë- që ishin më në nevojë.
timtarit tonë Jisu Krisht. Atmosfera Ndërsa më 29 dhjetor Imzot
e kësaj feste të madhe kishte ditë Joani ndau, për të dytin vit radhazi,
edhe javë që ndihej në frymë- dhurata edhe për fëmijët e policëve
marrjen e qytetit. të rënë në detyrë. Është kjo një
Si çdo vit shërbesat kishtare shprehje e dashurisë që Kisha
filluan më herët se zakonisht. Në orën 7.00 filloi shërbesa e Mëngjesores Orthodhokse i përcjell komunitetit, por edhe një shenjë shprese për këta
dhe kishat pritën besimtarët e parë, më pas vazhdoi Liturgjia Hyjnore e fëmijë që të mos ndihen të braktisur. Në këtë ngjarje merrnin pjesë edhe
Krishtlindjes. Meshimi u zhvillua në të gjitha kishat e qytetit, të cilat pushtetarë lokalë.
pranuan qindra dhe mijëra besimtarë duke i bashkuar ata me ngjarjen e
madhe të Lindjes së Zotit. Në Katedralen “Ngjallja e Krishtit” Liturgjia u Pritje-kokteil
drejtua nga Mitropoliti i Korçës Imzot Joani. Gjithashtu në frymën e Krishtlindjeve në kompleksin polifunksional
Pas mbarimit të Liturgjisë, në orën 11.00, filloi pritja tradicionale e “Shën Gjergji” u zhvillua një pritje-kokteil. Ishin të ftuar qytetarë të
Krishtlindjes në selinë e Mitropolisë së Shenjtë. Hirsinë e Tij Joanin e ndryshëm, intelektualë dhe politikanë. I pranishëm ishte dhe Miropoliti i
uruan me këtë rast pushtetarë qendrorë dhe lokalë, krerë të komuniteteve Korçës Imzot Joani. Gjatë pritjes pati biseda të ndryshme miqësore si
të tjera fetare, si edhe personalitete të ndryshme dhe besimtarë të shumtë. edhe urime të shumta. Në mbyllje të gjithë të pranishmit hodhën në një
kuti të vendosur në ambientet e restorantit një kontribut financiar, i cili
Dreka e të varfërve shkoi në ndihmë të mensës së të varfërve.
Në qytetin e Korçës prej shumë vitesh jepet katër herë në javë drekë
për të varfrit. Por, drekën e Pashkës dhe të Krishlindjes e ha së bashku Mihal Sonellari

Përjetim shpirtëror, por edhe at-
mosferë festive solli edhe për këtë
vit kremtimi i Krishtlindjeve në
gjirin e komunitetit orthodhoks të
Mitropolisë së Shenjtë të Gjiroka-
strës. Dhe kjo klimë, si të gjitha fe-
stat orthodhokse, reflekton ngroh-
tësi e gëzim në mbarë shoqërinë.
Në ditën e Krishtlindjeve në ato
enori ku pati mundësi u krye Litur-
gjia Hyjnore, me një pjesëmarrje
masive të besimtarëve, sidomos në
qytete, si në Gjirokastër, Sarandë,
Përmet, Delvinë, Himarë etj.
Besimtarë të shumtë u mblodhën
Krishtlindje të gëzuara në Gjirokastër
edhe në kishën e tyre në qytezën e
Memaliajt, që kremton pikërisht në
kujtim të “Lindjes së Krishtit ”.
Por edhe në fshatra të tjerë të
mëdhenj të mitropolisë ku u me-
shua, u grumbulluan besimtarë
edhe nga enoritë fqinje, si një mu-
ndësi komunikimi me misteret, por
edhe për të këmbyer urimet e rastit
me të afërmit dhe të njohurit.
Krishtlindjet në një mënyrë të
veçantë përbëjnë festën e fëmijëve
dhe të të rinjve, sidomos atyre të
organizuar në grupet e katekizmit
dhe të punës shpirtërore. Me
recitimet, me këngët, me psalmet e
tyre kanë rastin të tregojnë për-
kushtim në traditën orthodhokse,
zellin me të cilin gjatë gjithë vitit
përpiqen të përparojnë në këtë
drejtim, si dhe falënderimin për
gjithçka bën për ata Kryepiskopi
Anastas. Përgatitja nga vetë ata e
këtyre festimeve të vogla dhe
shpeshherë spontane është në thelb
një mënyrë për t’i sjellë në një pë-
rjetim më thelbësor të së kremtes,
të asaj që besojnë.
Festa të tilla organizuan edhe nxë-
nësit e Liceut Kishtar “Kryqi i Nde-
ruar”, në Gjirokastër. Ata kishin të
ftuar edhe mësuesit dhe personelin
që ndihmon në mbarëvajtjen e pro-
cesit mësimor dhe edukativ.
Qendrat e përkujdesjeve ditore
gjithashtu organizuan festa të
bukura: në Gjirokastër, në Përmet
dhe në Sarandë. Të vegjlit recitu-
an nga shpirti për Krishtin e për të
Tërëshenjtën Mari dhe morën me
vete dhuratat e festës.
JANAR 2006 NGJALLJA 11

Festohet me madhështi Uji i Bekuar

Berat
Hedhja e kryqit, që simbolizon pagëzimin trupor
të Krishtit, fillon me bekimin e ujit në lumë në orën
5 të mëngjesit e më pas vazhdon Liturgjia në kate-
dralen e Shën Spiridhonit. Liturgjinë e drejtonte
Imzot Ignati, i cili shoqërohej nga atë Petraqi dhe
dhjakon Spiridhoni.
Pas mbarimit të Liturgjisë besimtarët drejtohen
për në lumin Osum, ku do të hidhet Kryqi i Shenjtë.
Lugina është mbushur nga të dyja anët plot e përplot,
ndërsa ura shekullore dëshmi e viteve të kremtimit
të këtij riti në këtë qytet, kurrë si sot s’ka mbartur
kaq shumë këmbësorë.
Besimtarë të shumtë duke kënduar troparin e
pagëzimit shoqëronin Imzot Ignatin.
Ora 10, në mes të urës së gurtë Kryebariu që-
ndron me kryqin në dorë, ndërsa dhjetëra të rinj
kanë kohë që janë futur në ujë dhe s’duan t’ia dinë
për të ftohtët.
Pasi bekon ujin Mitropoliti hedh kryqin. Kryqi u
kap nga treshja e lagjes Goricë, që tashmë e kanë
bërë stafetë tradite: Eligert Batija, Andi Shtrepi dhe
Gentian Soveta.
Të tre djemtë që kapën kryqin bashkë me beki-
min marrin dhe dhuratën simbolike nga Imzot Ignati.
Më pas Hirësia e Tij iu drejtua besimtarëve:
“Kryqin që simbolizon trupëzimin e Krishtit të gjithë
duam ta prekim, ta puthim, sepse duam të marrim
Hirin e Perëndisë, dashurinë, urtësinë, besimin, ndaj
afrohemi me shpresë e frikë ndaj Perëndisë”.
Sipas traditës djemtë me kryqin shkuan nëpër
shtëpitë e besimtarëve si mbarësi e ditës së shënuar
duke kënduar himin e pagëzimit.
Sotiraq Mishaxhi

Korçë
Pas Liturgjisë Hyjnore në Ki-
shën “Ngjallja e Krishtit”, besimta-
rët të prirë nga Mitropoliti Joan u
drejtuan për tek shatërvani pranë
saj, ku u hodh kryqi. Ai u kap nga
18-vjeçari Thoma Xega.
Tiranë
Liturgjia Hyjnore dhe Shërbesa
e Shenjtërimit të ujërave në kishën
“Ungjillëzimi i Hyjlindëses” u
drejtua nga Kryesekretari i Sinodit
DEKLARATË E PRESIDIUMIT TË KKE MBI POLITIKAT E EMIGRACIONIT
Qindra refugjatë dhe emigrantë
mbetën të vrarë në përpjekjet e tyre
për të hyrë në Evropë gjatë këtij
viti. Në tetor, për herë të parë që
nga hapja e kufijve më Evropë më
1989, më shumë se 10 persona të
paarmatosur janë qëlluar për vde-
kje në kufijtë evropianë në Kueta
dhe Melilla.
Në nëntor dy të rinj vdiqën ndër-
kohë që kërkonin t’i shmangeshin
një kontrolli policor në Francë, një
incident që i dha shkas revoltave
të dhunshme në tërë Francën dhe
në disa vende të tjera të Evropës.
Duke marrë shkas nga këto
ngjarje tragjike, Presidiumi i Konfe-
rencës së Kishave Evropiane, mble-
dhur në Gjenevë nga data 14-17 dhje-
tor 2005, bën edhe një herë të qartë
pozicionin e kishave në Evropë:
Çdo person është krijuar në ima-
zhin e Perëndisë. Bazuar në këtë bi-
ndje, kishat në Evropë përkrahin mbro-
jtjen e refugjatëve e një përqasje më
njerëzore të politikave të emigrimit.
të Shenjtë, Atë Jani Trebicka dhe
klerikë të tjerë.
Pas shërbesës besimtarët u afru-
an për të marrë Ajazmën e Madhe,
gjë që vazhdoi deri pasdite vonë.
Gjirokastër
Liturgjia Hyjnore dhe Shërbesa
e Shenjtërimit të ujërave u kryen në
kishën e Kryeengjëjve Mihail e Ga-
vril dhe në kishën e Metamorfozës.
Më pas klerikët bashkë me be-
simtarët iu drejtuan brigjeve të Dri-
Emigracioni është një dukuri
normale. Që nga fillimi ai ka qenë
pjesë e historisë njerëzore. Të gji-
thë kërkojmë nga qeveritë dhe au-
toritetet që të sigurojnë dhe të mbro-
jnë jetën dhe dinjitetin e emigrantëve.
Përdorimi i armëve ndaj njerëz-
ve të paarmatosur kërkon investi-
gim të plotë si dhe duhet të rishiko-
hen masat e sigurimit të kufijve.
Ndërkohë që njohim të drejtën dhe
detyrimin e vendeve për të kontrollu-
ar kufijtë e tyre, shtetet evropiane
gjithashtu kanë detyrim të mbrojnë
refugjatët dhe të mos i mbyllin kufij-
të ndaj të gjithë atyre pa dallim. Poli-
tikat emigruese duhet të përfshijnë
rregullore mbi emigrantët që jetojnë
në situata jo të rregullta si dhe gjitha-
shtu luftë kundër trafikut të qenieve
njerëzore, që është një nga krimet
më të rënda njerëzore të ditëve tona.
Një përqasje njerëzore ndaj emi-
gracionit kërkon më tepër përpje-
kje për integrimin e emigrantëve
dhe të shoqërive. Në shumë vende
nos. Pasi atë Theodhori hodhi kry-
qin në ujërat e lumit, disa të rinj u
zhytën në ujërat e ftohta për ta
nxjerrë atë në sipërfaqe. Kryqin e
kapi i riu E. Mëhilli.
Durrës
Mbas Liturgjisë Hyjnore kleri
dhe besimtarët shkuan drejt portit
të qytetit duke psalur Troparin e
Theofanisë. Hedhja e kryqit në ujë
ishte një bekim për të gjithë besim-
tarët, por në veçanti për të riun 19-
evropiane, kishat janë përfshirë në
përpjekje të shumta për të siguruar
politika njerëzore dhe të mbështesin
dinjitetin e personave.
Jetesa në shumëllojshmëri nuk
është një arritje e lehtë; ka proble-
me të shumta në jetën e përditshme
të qytetarëve dhe të emigrantëve, të
cilat kanë nevojë për përgjigje. Ki-
shat ofrojnë përvojën dhe përku-
shtimin e tyre në kërkim të zgji-
dhjeve të përshtatshme ndaj vë-
shtirësive që ndeshemi.
Me rastin e Ditës Ndërkombë-
tare të Emigrantëve, më 18 Dhje-
tor, Presidiumi i Konferencës së
Kishave Evropiane dëshiron të nën-
vizojë që të drejtat dhe statutet e emi-
grantëve në shoqëritë evropiane do
të kishin përfitim nëse vendet evro-
piane do të ratifikonin Konventën
Ndërkombëtare mbi të Drejtat e të
gjithë punëtorëve emigrantë dhe të
pjesëtarëve të familjeve të tyre.
Konferenca Evropiane e
Kishave, 19 dhjetor 2005
vjeçar Serafim Melo, i cili qe i pari
që e kapi atë.
Elbasan
U meshua në kishat e Shën Tha-
nasit dhe Shën Nikollës. Hedhja e
kryqit u bë në kompleksin e pishi-
nave në prani të qindra besimtarëve
dhe u kap nga i riu Klajdi Luli.
Kalendari i Liturgjive
Hyjnore, SHKURT 2006
2 E Enjte + Paraqitja e Zotit
Krisht në Tempull (Ipapandia).
3 E Premte + Simeon
Hyjpritësi. Pr/sha Ana. Nikolla i
Japonisë.
4 E Shtunë + Osh. Isidor
pilusioti. Theofil pendimtari.
Dësh. i ri Josifi.
5 E Diel + 17 MATEUT.
Dëshg. Agathia. Poliefkti i
Konstandinopojës.
8 E Mërkurë + Dëshm.
Theodhor Stratilati. Profeti
Zaharia.
9 E Enjte Mbyllja e Ipapandisë.
Dësh. Niqifori. Markeli i
Sicilisë.
10 E Premte + Hierod.
Harallambi. Osh. Zinon postieri.
Mbret/sha Ana suedezja.
11 E Shtunë + Hierod. Vlashi.
Mbretëresha Theodhora.
12 E DIEL + E
TAGRAMBLEDHËSIT, E
FARISEUT. Meleti i Antiokisë.
(Triodhi)
15 E Mërkurë Ap. Onisimi nga
të 70. Osh. Eusebi. Dësh.
Majori. (Hahen të gjitha.)
17 E Premte Dëshm. Theodhor
Tironi. Markiani e Pulkeria.
(Hahen të gjitha.)
18 E shtunë + Leoni i Romës.
Omol. Agapiti i Sinaut. Dësh.
Agripa.
19 E DIEL + E
PLANGPRISHËSIT. Ap.
Arkipi, Filimoni, Apfia nga të
70.
12
Uji i Bekuar në Sarandë
Theofania u kremtua me Kryepiskopin Anastas
Me gjithë madhështinë e pa-
naireve orthodhokse u kremtua në
Sarandë Theofania e Shenjtë (Uji i
Bekuar). Prania e Fortlumturisë së
Tij Kryepiskopit Anastas, i cili kreu
Liturgjinë Hyjnore dhe kryesoi të
gjitha shërbesat e tjera të rastit, i
jepte akoma më shumë shkëlqim
kësaj feste të dritës për besimtarët
orthodhoksë.
Qindra besimtarë nga Saranda
dhe fshatrat përreth ishin gru-
mbulluar për të kremtuar së bashku
në kishën e re madhështore të Shën
Harallambit në qendër të qytetit.
e Presidiumit të Konferencës së Kishave Evropiane mbi lirinë fetare në Shqipëri
Konferenca e Kishave Evro-
piane (KKE) monitoron nga afër
zbatimin e të drejtave të njeriut
në gjithë Evropën, duke përfshirë
dhe të drejtën e lirisë fetare. Në
disa vende evropiane (Shqipëri,
Serbi-Mali i Zi, Turqi, etj), çë-
shtja e kthimit të pronave të ko-
nfiskuara të kishave dhe rihapja
e vendeve të adhurimit dhe edu-
kimit fetar vazhdon të mbetet një
shqetësim i madh.
Në lidhje me këtë Konfere-
nca e Kishave Evropiane ndjek
me kënaqësi dhe interes të madh
raportet rreth rigjallërimit të jetës
NGJALLJA
Kishin ardhur gjithashtu kryetari
i bashkisë, ministra, deputetë etj.
Pas Liturgjisë Hyjnore u krye
Shërbesa e Ajazmës së Madhe dhe
në vazhdim në një marshim ma-
dhështor njerëzit u drejtuan në
bregun e detit Jon, ku me hedhjen
e kryqit në ujë nga Kryepiskopi u
bë shenjtërimi i ujërave.
Shumë të rinj nga Saranda, si
dhe nxënës të shkollës së mesme
“Kryqi i Nderuar” u zhytën në det
për të marrë kryqin, nder i cili i
takoi të riut Floro Xhai, nga fshati
Xarrë i këtij rrethi.
DEKLARATË
fetare në Shqipëri që nga viti 1990
dhe vlerëson përpjekjet e autorite-
teve shqiptare për të korrigjuar pa-
drejtësinë historike si dhe rikthimin
e lirisë fetare dhe të drejtat theme-
lore për të gjitha komunitetet fetare.
Megjithatë, me shqetësim të
madh Presidiumi i Konferencës së
Kishave Evropiane, i mbledhur në
Gjenevë më 14-17 dhjetor 2005, ka
mësuar rreth disa incidenteve të
veçanta vendore në Shqipëri; si për
shembull, në Përmet, Lukovë, Libo-
hovë dhe Kodër etj, ku kthimi i ve-
ndeve të adhurimit është penguar
ose anulluar nga autoritetet vendore.
Në predikimin e tij Kryepiskopi
iu referua rëndësisë shpirtërore të
kësaj të Kremteje të Shenjtë, ku
fjala e ndriçimit dhe e shenjtërimit
është aq shumë e lidhur me të. Dhe
uroi që kjo Dritë e Theofanisë të
ndrisë me fuqi në shpirtin e çdo
pjesëtari të Kishës Orthodhokse
dhe secili të rrezatojë si një rreze e
saj në mjedisin ku jeton dhe punon.
Kryepiskopi pati rastin të kujtojë
për besimtarët se në çfarë kush-
tesh ishte realizuar kremtimi i The-
ofanisë në vitet e para (1992) kur
nuk kishin kishë dhe u mor me qira
Konferenca e Kishave Evropia-
ne kërkon që udhëheqjet e këtyre
vendeve, përfshirë dhe autoritetet
shqiptare, të mbështesin në mënyrë
rigoroze të drejtat njerëzore e feta-
re dhe të bëjnë të gjitha përpjekjet
për të bërë të mundur kthimin e ve-
ndeve të adhurimit, të konsideruara
si të shenjta nga besimtarët e ko-
muniteteve, të cilat u konfiskuan
gjatë periudhës së komunizmit.
Konferenca e Kishave Evropiane është një bashkësi prej rreth 125
Kishash Orthodhokse, Protestante, Anglikane dhe Kishave Katolike të
Vjetra nga të gjitha vendet e Evropës, si dhe 40 organizata të asociuara.
KKE u themelua më 1959. Zyrat i ka në Gjenevë, Bruksel e Strasburg.
JANAR 2006
salla e kinoteatrit, ndërsa në vazh-
dim kur u hodh kryqi në det pati
tension dhe një grup njerëzish donin
të shkaktonin incident. Me këtë rast
Kryepiskopi iu referua përparimit
të madh që është shënuar gjatë
këtyre viteve në përpjekjen për ri-
ngjalljen e Kishës sonë nga hiri.
Dhe në pëprjekjen e saj për ringritje
Kisha jonë me veprimtarinë e saj
shpirtërore dhe sociale i jep një di-
mension praktik konceptit të Shenj-
tërimit dhe Ndriçimit. Në zonat e
Mitropolisë së Shenjtë të Gjiro-
kastrës janë ndërtuar nga themeli
52 kisha të reja, 120 janë rikon-
struktuar ose riparuar ndërsa janë
blerë, ndërtuar dhe rindërtuar mbi
20 godina të mëdha e të vogla për
zhvillimin e jetës kishtare dhe akti-
vitetit arsimor. Shuma të mëdha ja-
në investuar nga Kryepiskopi për
vepra të ndryshme sociale (mbi 38
të tilla) si rrugë malore, rrjet ele-
ktrik, ujësjellësa, godina të arsimit
publik. Në Mitropolinë e Gjiroka-
strës funksionojnë 4 qendra të për-
kujdesjes ditore të fëmijëve, Liceu
Kishtar, konvikti i vajzave, 2 kampi-
ngje për të rinj etj.
Janë realizuar programet pilot
për zhvillimin e bujqësisë etj.
Respekti ndaj lirisë fetare dhe
të drejtave të njeriut përbën një
etapë të demokracisë evropiane,
ligjit ndërkombëtar dhe stabilitetit
rajonal. Konferenca e Kishave
Evropiane, së bashku me komu-
nitetet kishtare ndërkombëtare,
do të vazhdojë të monitorojë nga
afër zhvillimet në këtë fushë.
19 dhjetor 2005
SPECIALE
JANAR 2006
Kisha Orthodhokse - faktor serioz shpirtëror dhe zhvillimi për vendin
Intervistë e Kryepiskopit të Tiranës, Durrësit dhe të gjithë Shqipërisë, Prof. Dr. Anastasit
dhënë z. Mentor Nazarko, kryeredaktor i gazetës së përjavshme “ABC”, Tiranë, dt. 13.12.2005
1. U bënë shumë vite, që ju jeni
në krye të Kishës Orthodhokse
të Shqipërisë. Cilat do të konsi-
deronit arritjet tuaja më të rë-
ndësishme?
Faktin që me ndihmën e Perë-
ndisë, arritëm të ringremë plotë-
sisht nga gërmadhat, Kishën
Orthodhokse Autoqefale të Shqi-
përisë, e cila ishte tërësisht e shpër-
bërë për mbi 23 vjet me radhë.
Në të njëjtën kohë ndërmorëm një
veprimtari të gjerë sociale, me anë
të programeve të zbatuara për he-
rë të parë në vend, në fushat e shë-
ndetësisë, arsimit, përkujdesjes
sociale, kulturës, mjedisit, gjë që
kontribuoi ndjeshëm në progresin
e vendit. Gjithashtu, konsideroj
arritje faktin që jetoj për 14 vjet
në Shqipëri, duke marrë pjesë në
vuajtjet, privimet, problemet e nje-
rëzve, duke shërbyer me vepra
dashurie për banorët e fshatrave
dhe të qyteteve, duke kultivuar
besimin, kreativitetin, reciprocitetin
dhe shpresën. Dhe për të mos nge-
lur vetëm në konstatime të për-
gjithshme, dua të theksoj: U për-
kujdesëm për arsimimin e brezit
të ri të klerikëve shqiptarë. The-
meluam Akademinë Theologjike
Orthodhokse dhe gjer më sot ke-
mi dorëzuar 135 klerikë shqiptarë.
U përkujdesëm për ndërtimin e 85
kishave të reja, restaurimin e 80
monumenteve të kulturës dhe ri-
parimin e mbi 140 kishave të tjera.
U ndërtuan gjithashtu 20 ndërtesa
të reja, për të strehuar mitropolitë,
shkollat, klinikat, laboratorët dhe
konviktet. Në këto vepra të mëdha
ndërtuese, iu ofrua punësim mijëra
njerëzve. Arritëm të kemi shtyp-
shkronjën tonë, një punishte qi-
rinjsh, një punishte zdrukthëtarie,
atelie të ikonografisë dhe të re-
NGJALLJA
staurimit të ikonave. Iu dha hov
veprimtarisë botuese dhe sot kemi
të publikuara shumë vepra origji-
nale dhe të përkthyera si dhe një
gazetë të përmuajshme, revista për
Një urë përmbi një lumë, nuk do ta quaja të
ndarë midis dy brigjeve. Përkundrazi ajo i
bashkon të dy brigjet, duke u mbështetur fort si
në njërën anë, ashtu edhe në tjetrën.
të rinj dhe fëmijë etj. Në shumë qy-
tete janë hapur qendra rinore dhe
organizohen kampingje verore e
dimërore të rinisë, ku zhvillohen
aktivitete shpirtërore dhe kulturore.
Gjatë krizave politiko-shoqë-
rore që ka kaluar vendi, ndih-
muam në mbledhjen dhe ndarjen
e mijëra tonëve ndihma, veshmba-
thje, ilaçe, për lehtësimin e dhi-
mbjes së të varfërve dhe të refu-
gjatëve. Në fushën e shëndetit një
arritje e rëndësishme është Qe- pujve, atij grek dhe atij shqiptar.
ndra Mjekësore Diagnostike në Çfarë keni fituar dhe çfarë keni
Tiranë, që përfshin 24 specialitete, lënë prej këtyre përbërësve?
me një personel të përgatitur mje-
kësor, me aparatura moderne, që
u shërben 5-6 mijë të sëmurëve
në muaj. Kohët e fundit asaj iu lumë, nuk do ta quaja të ndarë
JANAR 2006
13
shtua edhe një prej skanerave më
modernë, me 32 prerje. Klinika u
ngritën edhe në Kavajë, Korçë,
Jergucat. Sot kemi dhe një njësi
stomatologjike të lëvizshme. Në
fushën e arsimit, përveç dy shko-
llave fetare, themeluam 14 kopshte
në qytete të ndryshme, një shkollë
pilot amerikano-shqiptare, si dhe
dy institute të formimit profesional,
me gjashtë specialitete, të cilat janë
të parat e këtij lloji që funksionojnë
në Shqipëri. U përkujdesëm gji-
thashtu për ndërtimin e ujësjellë-
save, rrugëve rurale, për furnizimin
me energji elektrike dhe lidhjen
telefonike të fshatrave. Kur Shqi-
përia u përball me valët e refugja-
tëve nga Kosova, Kisha Ortho-
dhokse, në bashkëpunim me or-
ganizma të ndryshëm ndërkombë-
tarë, ndërmori një program të gjerë
ndihme, që i tejkaloi të 12 milionë
dollarët. Në këtë mënyrë u ndih-
muan mbi 33.000 refugjatë. U
zhvilluan marrëdhënie harmonike
me komunitetet e tjera fetare, du-
ke mbështetur tolerancën fetare
dhe bashkëpunimin. Kisha jonë,
duke u bërë anëtare e Këshillit Bo-
tëror të Kishave, u bë edhe një
ambasadore shpirtërore e Shqipë-
risë në ambientet fetare, të cilat
nuk kishin asnjë njohje të realitetit
tonë kishtar. Me të gjitha këto,
Kisha Orthodhokse u shfaq një
faktor serioz shpirtëror dhe zhvilli-
mi i Shqipërisë.
2. Identiteti juaj njerëzor dhe
fetar është i ndarë midis dy po-
Nuk mendoj se fjala “i ndarë”
është e saktë. Një urë përmbi një
SPECIALE
14 2
NGJALLJA JANAR
JANAR2006
2006

Kisha Orthodhokse - faktor serioz

midis dy brigjeve. Përkundrazi ajo të Shqipërisë, përveç shqiptarëve Greqi për nevojën e respektimit të ndësuar shërbimet e ndryshme
i bashkon të dy brigjet, duke u që përbëjnë shumicën, ka grekë, emigrantëve dhe të mbështetjes së qeveritare kompetente dhe kua-
mbështetur fort si në njërën anë, sllavë dhe orthodhoksë me prejar- tyre. P.sh. kur në vitin 1993, pas drin e institucionalizuar ndërko-
ashtu edhe në tjetrën. Në masën e dhje të ndryshme, që jetojnë në dëbimit të një bashkëpunëtori tim, mbëtar.
mundësive të mia, përpiqem të vend. Për këtë arsye dhe Patriar- qeveria greke kishte vendosur të Ekziston nga të dyja anët një
funksionoj si urë përmbi murin kana Ekumenike njohu në mënyrë ndërmerrte masa ndëshkuese, e shtet i organizuar kompetent dhe
ndarës të vjetër të dyshimit dhe në kanonike Autoqefalinë e Kishës lartësova zërin tim, duke protestu- Kisha nuk mund të ndërhyjë për
kohë të ndryshme të antipatisë. Orthodhokse të Shqipërisë. Gjatë ar në mënyrë të vendosur dhe du- çdo çështje të ngritur. Unë besoj
ke thënë se nëse hapi i parë ishte dhe respektoj rolet e ndara të Ki-
një gabim i kryer nga ana e palës shës dhe të Shtetit. Megjithatë në
Bashkëjetesa harmonike dhe bashkëpunimi janë shqiptare, veprimi i dytë, për të intervistat e mia të vazhdueshme
gjëra që jemi të detyruar t’i zhvillojmë më tej në dëbuar qytetarët shqiptarë që pu- në mediat televizive greke e kam
periudhën e re të Evropës së Bashkuar. Për këtë nonin në Greqi, do të ishte një ga- dënuar ksenofobinë dhe kam
pajtim dhe besim të ndërsjellë punoj në mënyrë të bim shumë herë më i madh nga ana theksuar detyrimin për të pasur
ndërgjegjshme dhe me durim, me besim e shpresë. e qeverisë greke. Në vitin 1996 drejtësi dhe respekt ndaj persona-
shkova në burgjet e Koridhalosë litetit të emigrantëve dhe nevojën
(Athinë) për të mbështetur të dë- e bashkëpunimit dhe besimit re-
Besoj thellësisht në unitetin e na- gjithë këtyre viteve kultivojmë në nuarit shqiptarë. Disa kohë më ciprok midis popujve tanë. Sa i ta-
tyrës njerëzore, në nevojën e ba- mënyrë sistematike frymën e vonë, kur filloi të përdoret në me- kon pikës së parë të pyetjes suaj
shkëpunimit dhe të marrëdhënieve përbashkët dhe bashkëpunimin diat greke termi “fshesë” për dë- për nënshtetësinë shqiptare, me të
të ndërsjella të popujve të Ballka- vëllazëror midis të gjithë ortho- bimin e qytetarëve shqiptarë, bëra vërtetë e quajta detyrimin tim që
nit. Në këtë epokë të re ku ne je- dhoksëve të Shqipërisë, pavarë- udhëtime enkas për këtë gjë dhe vite më parë, të jem i integruar
tojmë, duhet të tejkalohen sa më sisht prejardhjes që ata kanë. takime me politikanët kompetentë edhe në mënyrë të ligjshme në
shpejt që është e mundur të gjitha dhe me drejtues të ndryshëm të vendin që i shërbej me dashuri dhe
stereotipet negative të vjetra dhe
4. Ju doni shtetësinë shqiptare mediave të mëdha, duke prote- kreativitet për tërë këto vite. Por
ideologjitë e së kaluarës, të cilat u
edhe në respekt të grigjës që ju stuar për termin e përdorur prej mjerisht disa gjëra në Shtet lëvizin
kultivuan prej qarqeve të ndry- drejtoni shpirtërisht, komuni- tyre. Nuk vonoi shumë dhe ky po- me ngadalë.
shme në të dy popujt. Nuk më pël-tetit ortodoks, por ndërkohë jeni zicion i imi u pranua. Parlamenti
qejnë përgjithësimet. Në të dy po-
një figurë e respektuar dhe e po- evropian me një vendim të tijin më
5. Fortlumturi, është shënuar në
pujt ekzistojnë njerëz të mrekullu-
pullit grek. E imagjinoj që temë 14.7.1993, theksonte faktin se
publik se ju shoqëroni rregu-
eshëm, sikundër ekzistojnë edhe e rëndësishme bisede në takimet “mbështet fuqimisht veprën ellisht presidentët grekë apo zyr-
të tjerë, që nuk janë në lartësinë e
me bashkëbiseduesit grekë janë Kryepiskopit orthodhoks të Tira-
tarë të lartë që vizitojnë Shqipë-
situatave. Të dy popujt jetuan dhe
dhe problemet e shqiptarëve dhe nës, Anastasit, i cili po bën shumë
rinë, veçanërisht në vizita në v-
bashkëpunuan nën sundimin e tri që ju përpiqeni që marrëdhëniet
perandorive të ndryshme: nën Pe- midis fqinjëve të përmirësohen.
randorinë Romake, Bizantine dhe Por nuk ka asgjë publike rreth ...në intervistat e mia të vazhdueshme në mediat
Osmane. Bashkëjetesa harmonike këtyre përpjekjeve; a mund të televizive greke e kam dënuar ksenofobinë dhe
dhe bashkëpunimi janë gjëra që na ndriçoni rreth tyre? - Për she- kam theksuar detyrimin për të pasur drejtësi dhe
jemi të detyruar t’i zhvillojmë më
mbull kur ka largime të sfor-
respekt ndaj personalitetit të emigrantëve dhe
tej në periudhën e re të Evropës cuara njerëzish, kur ka bllokime
së Bashkuar. Për këtë pajtim dhe në kufi, raste keqtrajtimesh.
nevojën e bashkëpunimit dhe besimit reciprok
besim të ndërsjellë punoj në Shohim shpesh njerëz të kultit midis popujve tanë.
mënyrë të ndërgjegjshme dhe me në vende të tjera që thërrasin
durim, me besim dhe shpresë. për tolerancë ndaj të huajve. Ju,
a bëni të tilla? përpjekje për zgjidhjen e krizës ende simbolike për grekët. A nuk
3. Ka pasur një dogmë domina- midis dy vendeve”. I njoftuar në ju duket se ka një shpërpjesëtim
nte në kulturën greke se ortodo- Sigurisht. Duke filluar qysh në mjaft raste për sjelljen e papranu- në imazhin tuaj publik në lidhje
ksët e Shqipërisë janë grekë. vitet e para të dhjetëvjeçarit të 90-të eshme të nëpunësve grekë në pi- me këto shfaqje? Pra, ju që
Ç’mendoni rreth saj? e kam ngritur zërin në mënyrë të këkalimet kufitare, vura në dijeni shoqëroni presidentët grekë për
vazhdueshme dhe kam ndërmarrë organet e larta kompetente. Janë ditë me radhë, që merrni pjesë
Është e qartë që nuk është e hapa të ndryshëm, apo kam bërë të shumta rastet, gjatë të cilave në promovime shkollash gre-
saktë. Tërësia e Orthodhoksëve deklarata në intervistat e mia në duhet të veprosh me takt, pa zëve- qisht, etj., a nuk mendoni se
 SPECIALE
JANAR 2006 3
NGJALLJA JANAR 2006
15

shpirtëror dhe zhvillimi për vendin

vërteta, si e shihni ju figurën e
Unë besoj se në epokën e re në të cilën përparon tij dhe kontributin e tij në Ki- 7. Ka pasur zëra se ka ndryshim
Shqipëria, mësimi i gjuhëve të huaja, dhe sidomos të shën tonë? A mendoni se duhet të stilit arkitektonik të kishave
të ketë ndonjë ndjeshmëri pu- shqiptare në procesin e rindër-
fqinjëve, është veçanërisht i dobishëm për brezin e ri.
blike tuajën më të zëshme ndaj timit. Nuk dua t’ju pyes rreth kë-
figurave që përbëjnë ndërgje- tij spekullimi, por ndryshe. A ka
sedra e shqiptarëve mund të oni i tyre përbën kërcënim. Përku- gjen kombëtare të shqiptarëve? një stil të veçantë ndërtimi që
preket nga ky privilegjim i kë- ndrazi, është avantazh dhe bekim ka gjurmë shqiptare dhe në ç’ki-
tyre lloj aktiviteteve? A ka ndo- për perspektivat kulturore dhe Informacionet tuaja nuk janë shë për shembull e gjeni ju këtë?
një përpjekje tuajën për she- tregtare të vendit. Nuk është e aspak të sakta. Nga çasti i parë
mbull që edhe në Greqi të ketë saktë që “u jap përparësi” këtyre që arrita në Shqipëri fola me re- Ju kujtoj se zona ku bën pjesë
ndonjë shkollë shqipe për fëmi- aktiviteteve. Përparësitë e mia i spektin më të madh për persona- Shqipëria nga ana kulturore i ka
jët e emigrantëve? përshkrova me ato që thashë litetin e Episkopit orthodhoks përkitur në mënyrë të pandërprerë
shkurtimisht në pyetjen tuaj të Theofan Noli. Që atëherë nuk kam tri perandorive. Edhe pamja arki-
Mendoj se e keni fjalën për parë. Kam marrë shumë herë pushuar, në çdo Liturgji Hyjnore, tekturore e kishave ruan ndikime
vizitën e ish-presidentit z. Stefano- pjesë në përurime institucionesh në kohën e veçantë të Paravënies nga të tri periudhat: paleokristiane,
pulos, sepse nuk mbaj mend të arsimore shqiptare, kopshtesh, së Blatës, kur kujtojmë persona bizantine me kupolë, pasbizantine
kem shoqëruar të tjerë “presidentë shkollash nëntëvjeçare, të mesme, të respektuar dhe të dashur, të njënefëshe ose trinefëshe. Pamja
grekë”. Ju kujtoj se ai ishte i ftuar institutesh të formimit profesional kujtoj vëllain në Krishtin, Theo- që iu dha gjatë viteve të sundimit
zyrtarisht nga Qeveria shqiptare, që Kisha jonë ka përuruar, gjitha- fanin. Në udhëtimin tim të parë në otoman u përgjigjej urdhrave të
si mik. Si Primat i Kishës Ortho- shtu edhe në sa aktivitete institu- Shtetet e Bashkuara të Amerikës administratës otomane që të jenë
dhokse të Shqipërisë nuk kisha cionesh e organizmash të tjerë si Kryepiskop i Shqipërisë vizitova ndërtesa të thjeshta dhe pa kupolë.
asnjë arsye që të shqetësohesha shqiptarë që më ftojnë. Për sa i varrin e Theofan Nolit dhe kreva Që atëherë kur Shqipëria u bë
për keqkuptime, kur u desh, vetëm përket Greqisë, sa herë që vizitoj një shërbesë përkujtimore. Po shtet i pavarur, më 1912, deri në
për një ditë, ta shoqëroj bashkë dhe takohem me persona të ndry- përdorim shumë përkthime të tij fillimin e përndjekjes, më 1967,
me përfaqësues të tjerë zyrtarë të nuk mendoj që u krijua ndonjë stil
shtetit shqiptar. Veç kësaj, me z. Ste- i veçantë arkitekturor shqiptar ki-
fanopulos na lidh një miqësi e vje- Që atëherë nuk kam pushuar, në çdo Liturgji shash. Madje, shumë pak u ndër-
tër personale. Ai është orthodhoks Hyjnore, në kohën e veçantë të Paravënies së tuan, më duket katër, dhe të gjitha
i devotshëm. Gjithashtu, edhe Blatës, kur kujtojmë persona të respektuar dhe të me kupolë (në Korçë, kisha kate-
fshatrat e minoritetit grek bëjnë dashur, të kujtoj vëllain në Krishtin, Theofanin. drale e Burimit Jetëdhënës, kopje
pjesë në juridiksionin kishtar të e kishës katedrale të Athinës; në
Kishës, Primat i së cilës jam. As Përmet kisha e Shën Marisë; në
që e mendova se “kështu mund të shëm kompetentë, mbështes të në jetën adhuruese të Kishës sonë; Tiranë, kishat e Shën Prokopit si
preket sedra e shqiptarëve”. Për drejtën dhe nevojën e ruajtjes së në zyrën e Kishës Katedrale të dhe e Ungjillëzimit - për të zëve-
sa i përket pjesëmarrjes në përuri- gjuhës së emigrantëve, për të Ungjillëzimit të Hyjlindëses Mari ndësuar katedralen e vjetër që u
me shkollash greke, imagjinoj, se njëjtën arsye që thashë më sipër. që në fillim është varur fotografia shemb, për t’u ndërtuar hotel “Ti-
i referoheni shkollës greko-shqip- Në përgjithësi besoj se njohja e e tij. Sigurisht Noli dha shumë në rana”). Periudha e re që fillon me
tare “Homeri”, që u hap në Korçë shumë gjuhëve nga banorët e një zhvillimin e Kishës sonë vendore. vendosjen e demokracisë në Shqi-
në prani edhe të Ministrit të Arsimit vendi është avantazh dhe jo rrezik. Çdo personalitet që ka kontribuar përi (1991), nuk më duket se du-
të Shqipërisë. Nuk kuptoj pse në Por për vendimet institucionale, e në luftën për lirinë dhe zhvillimin het të kopjonte kisha të periudhës
përurimin e kësaj shkolle, që në përsëris, kompetentë janë Shërbi- shpirtëror të popullit ne e nderoj- së vjetër të robërisë shekullore.
shumicë ka fëmijë orthodhoksë, met e të dy vendeve, ndërmjet të më dhe e respektojmë. Jetojmë në një epokë të re me mu-
ndalohet pjesëmarrja e Kryepi- cilëve ekzistojnë marrëdhënie
skopit orthodhoks, dhe gjoja kë- miqësore, që duhet të zhvillohen ...nga 85 kishat që u ngritën këto 14 vjet kemi
shtu “mund të preket sedra e di- edhe më shumë. ndjekur edhe traditën e vjetër me bazilika të thje-
kujt”. Unë besoj se në epokën e
shta njënefëshe ose trinefëshe, edhe tipin bizantin
re në të cilën përparon Shqipëria, 6. Fortlumturi, gjatë drejtimit të
mësimi i gjuhëve të huaja, dhe Kishës prej jush, ka pasur zëra me kupolë; por kërkojmë edhe një shprehje të re arki-
sidomos të fqinjëve, është veçanë- autoritarë që kanë folur për re- tekturore që t’u përgjigjet prirjeve dhe kushteve të she-
risht i dobishëm për brezin e ri. duktim dhe minimizim të rolit të kullit të 21-të. Një kishë e gjallë paralelisht me re-
Ekzistojnë shumë shkolla në gjuhë Nolit në historinë dhe dokume- spektin ndaj traditës, guxon edhe krijimtari të re.
të huaj. Nuk konsideroj se funksi- ntet e saj kishtare. Cila është e
SPECIALE
16 4
NGJALLJA JANAR
JANAR2006
2006

Kisha Orthodhokse - faktor serioz shpirtëror dhe zhvillimi për vendin

ndësi të reja ndërtimore dhe zhvi- shat, përveç disa të paktave. Diç-
llimesh arkitekturore. Kështu, nga ka e tillë nuk i ka ndodhur sigurisht Që nga viti i parë përpjekja ime ishte krijimi i
85 kishat që u ngritën këto 14 vjet as Kishës së Serbisë, as Kishës klerit vendës. Për këtë themeluam Akademinë
kemi ndjekur edhe traditën e vje- së Greqisë. Kur m’u kërkua të vij
Theologjike dhe Liceun kishtar, në mënyrë që të
tër me bazilika të thjeshta njëne- në Shqipëri, nuk ishte ftesë për t’u
fëshe ose trinefëshe, edhe tipin ulur në një fron të gatshëm të
përgatiten kuadrot e përshtatshëm për Kishën tonë.
bizantin me kupolë; por kërkojmë ndonjë ndërtese madhështore ose Siç thashë, kam dorëzuar 135 klerikë, të gjithë
edhe një shprehje të re arkitek- qoftë për të drejtuar diçka ekzi- shqiptarë.
turore që t’u përgjigjet prirjeve dhe stuese, por ishte nxitje për një
kushteve të shekullit të 21-të. Një punë misionare për ringritjen nga
kishë e gjallë paralelisht me re- rrënojat, pa asnjë ndihmë ose dhe gjerësisht të Kishave të tjera do të përbëjnë kryesinë e Kishës,
spektin ndaj traditës, guxon edhe mbështetje shtetërore, të një Ki- në të gjithë botën. në përputhje me sistemin e saj
krijimtari të re. she Orthodhokse Autoqefale. Në sinodik.
vizitën e parë, kërkova me këmbë- 9. Dhe në fund: a po punoni ju Së fundi, që Kisha jonë të du-
8. Jemi duke asistuar në një ngulje ndonjë shtetas shqiptar që që drejtimi i Kishës të jetë në rojë trysninë e kohëve dhe të zhvi-
konflikt midis kishave serbe dhe do të mund të merrte përsipër këtë duar të sigurta dhe ndjeshmëri- llohet normalisht, duhen akoma
maqedonase. Dhe në debatin detyrë dhe përgjegjësi të ndërli- të e shqiptarëve për të pasur në përpjekje të stërmëdha, në mënyrë
mbi vendosjen tuaj në krye të kuar. Isha gati të kthehesha në krye të Kishës së tyre Ortodokse që të arrihet edhe autonomia e saj
Kishës Shqiptare mund të shtro- detyrat e mia, sepse, siç dihet, isha një shqiptar, do të respektohen? ekonomike - nëse doni ta quani
het një pyetje: A është një dësh- mitropolit, pedagog i rregullt në ndryshe “autoqefalia ekonomike”.
Që nga viti i parë përpjekja ime Nuk është fare e thjeshtë të sigu-
ishte krijimi i klerit vendës. Për rohen rroga dinjitoze për episko-
Kur m’u kërkua të vij në Shqipëri, nuk ishte këtë themeluam Akademinë Theo- pët, për klerikët dhe kuadrot e
ftesë për t’u ulur në një fron të gatshëm të ndonjë logjike dhe Liceun kishtar, në më- tjerë të Kishës Orthodhokse pa
ndërtese madhështore ose qoftë për të drejtuar diçka nyrë që të përgatiten kuadrot e pasur asnjë mbështetje ekono-
ekzistuese, por ishte nxitje për një punë misionare përshtatshëm për Kishën tonë. Siç mike të qëndrueshme, me pronat
për ringritjen nga rrënojat, pa asnjë ndihmë ose thashë, kam dorëzuar 135 klerikë, e Kishës të shtetëzuara prej vitesh.
të gjithë shqiptarë. Sot vetëm 5 Gjatë periudhës së shërbesës sime
mbështetje shtetërore, të një Kishe Orthodhokse
klerikë të huaj shërbejnë në Ki- këtu, arritëm të krijojmë një kapital
Autoqefale. shën Orthodhokse të Shqipërisë, shumë të rëndësishëm, që do të
ndërsa në komunitetet e tjera fe- kontribuojë në të ardhmen si në
mi e mungesës së paragjykime- Universitetin e Athinës dhe kandi- tare ka në mënyrë të pakrahasue- drejtimin ashtu edhe në pavarësinë
ve të shqiptarëve ky fakt? Për dat për Akademinë e Athinës dhe shme më shumë. Përgatitja e epi- ekonomike të Kishës. Mos harro-
shembull nuk mund të mendo- me poste të rëndësishme ndërko- skopëve të përshtatshëm është di- ni nga ku filluam dhe ku, me hirin
nim se në krye të Kishës greke mbëtare. Atëherë orthodhoksët, çka shumë kërkuese, sepse duhet e Perëndisë dhe mbështetjen e mi-
të vendosej një serb, pale një pavarësisht nga prejardhja, m’u të jenë në mënyrë të ndërgjegj- jëra miqve, kemi arritur vetëm bre-
shqiptar... lutën të rri dhe të marr përsipër shme të pamartuar dhe me edukim nda pak vitesh. Orthodhoksët në
këtë punë të vështirë dhe të paparë të rëndësishëm teologjik, kishtar shumicën e tyre e njohin gjithë këtë
Është e çuditshme që harroni kishtare të ringritjes nga themeli të dhe social. Që prej 1998-ës është punë që u krye me një mijë vështi-
diçka themelore. Rasti i Kishës Kishës Orthodhokse Autoqefale dorëzuar episkopi i parë, shtetas rësi dhe pengesa. Dhe e dinë se
Orthodhokse në Shqipëri është të Shqipërisë. E dija se nuk ishte shqiptar, Mitropoliti i Korçës, Hi- kurrë në të kaluarën Kisha Ortho-
unik në historinë e Krishterimit. fare e thjeshtë, se do të përballoja rësia e Tij Joani, dhe shumë shpejt dhokse e Shqipërisë nuk kishte
Kjo Kishë është e vetmja që iu dyshime të vazhdueshme dhe ar- do të mbarojnë studimet dhe për- pasur gjallërinë dhe krijimtarinë e
nënshtrua një shkatërrimi të plotë miqësi nga qarqe të ndryshme dhe gatitjen e përgjithshme disa kandi- viteve të fundit.
nga shteti i vetëm ateist në botë se nuk ishte i sigurt përfundimi me datë të tjerë për episkopë, të cilët
dhe mbeti e shpërbërë për 23 vjet. sukses i kësaj përpjekjeje. Megji-
U shpërbënë gjithë strukturat thatë e pranova përgjegjësinë dhe
drejtuese. Të gjithë klerikët pa rreziqet me besim, dashuri dhe du- ...që Kisha jonë të durojë trysninë e kohëve dhe
përjashtim u zhveshën nga funk- rim, si shërbesë misionare. Ajo që të zhvillohet normalisht, duhen akoma përpjekje
sionet e tyre klerikale me dhunë u bë, nuk gjeti thjesht miratimin dhe të stërmëdha, në mënyrë që të arrihet edhe auto-
dhe tërë prona kishtare, toka, enë entuziazmin e orthodhoksëve në nomia e saj ekonomike - nëse doni ta quani ndry-
të shenjta, arkiva, u shtetëzuan. U Shqipëri, por edhe pranimin e pël- she “autoqefalia ekonomike”.
shembën pothuajse të gjitha ki- qimin e të gjithë orthodhoksëve