MAJ 2006 NGJALLJA 1

NGJALLJA
Nr. 5 (160) Viti XV i botimit MAJ 2006 Çmimi 20 lekë

Krishti u Ngjall së vdekurish...

Kryepiskop i Tiranës, Durrësit dhe i gjithë Shqipërisë
Klerit dhe besimtarëve shpresëtarë Orthodhoksë,
Bij të shtrenjtë më Zotin,
Ky himn paskal do të tronditë tërë këtë kohë
mendimet tona, duke përfshirë në mënyrë
mistike gjithë qenien tonë. Dëshira për jetë na
pushton, por njëkohësisht, në çdo çast vdekja
na kërcënon, në forma të ndryshme dhe neve
na sundon frika e vdekjes. E kremtja e sotme
+ Anastasi
vjen për të na kujtuar se në përleshjen gjigante
midis jetës dhe vdekjes, që mbizotëron në
historinë njerëzore, Jisu Krishti e shpartalloi
vdekjen me Ngjalljen e Tij.
Trupi që mori Zoti ynë kur u bë njeri, edhe
pse pa mëkat, ishte, ashtu si trupi ynë, i nënshtru-
ar ndaj vdekjes. Trupi që ngriti me Ngjalljen e
Tij të triditëshme, është i tërëndritshëm dhe i
paprishshëm. Fjala e Ngjallur e Perëndisë u ngjit
lart drejt Atit të Tij, duke marrë me vete natyrën
njerëzore, së cilës tashmë i ofrohet plotësia e
jetës. (vijon në faqen 6-7)

“Marrëveshja e Pashkës”
- Nga bashkëbisedimi i Kryepiskopit Anastas me Kryeministrin e Shqipërisë, z. Sali Berisha -

Kryeministri z. Berisha:
Kjo ditë e madhe frymëzon besim të madh
tek vetja, tek Zoti, tek e ardhmja, ajo është ditë
shprese e pashuar, ditë ringjalljeje. Dua të uroj
me këtë rast të gjithë besimtarët orthodhoksë
shqiptarë, të gjithë besimtarët shqiptarë, t’ju uroj
Ju shumë përzemërsisht për të gjithë kontributin
e madh që keni dhënë së bashku me udhëheqësit
e komuniteteve të tjera fetare në një ringjallje
të vërtetë kombëtare.
Kryepiskopi Anastas:
Shkëlqesia Juaj, edhe për ne është një gëzim
i madh që ju jeni sot bashkë me ne. Gjatë gjithë
këtyre viteve ne kemi ndjerë dashurinë dhe shqe-
tësimin tuaj për Kishën tonë dhe për gjithë fetë
në përgjithësi. Në mënyrë publike dua të shpreh
falënderimin për dhuratën e fundit, duke na e
zgjidhur problemin e sipërfaqes së tokës që ishte
pranë Katedrales dhe që përbënte një pengesë
(vijon në faqen 7-8)
2 NGJALLJA MAJ 2006

Tiranë
Çdo ditë, qindra besimtarë të Pashkë e gëzuar
Tiranës ndoqën shërbesat e shumta
në kishën katedrale “Ungjillëzimi i
Perëndilindëses”. Shërbesat e kë-
tyre të kremteve të mëdha i kryesoi
Fortlumturia e Tij, Kryepiskopi
Anastas. Çdo ditë, ai përcolli mesa-
zhe nga Ungjilli duke reflektuar
edhe për situatën që kalon vendi
ynë, i cili ka nevojë jo vetëm të ri-
ngrihet ekonomikisht, por në thelb
edhe shpirtërisht.
Kryepiskopi kujtoi besimtarët se
“zakonisht ne e përjashtojmë veten
tonë nga njerëzit që janë jashtë Ki-
shës”, duke sjellë ndër mend farisej-
të, të cilët ishin fetarë, por vepronin
kundër Zotit, dhe mbështeteshin tek
hipokrizia dhe mendjemadhësia.
“Në traditën tonë flitet shumë
rreth fisnikërisë, por edhe ne nuk
duhet të shohim të tjerët, por veten
tonë kur Zoti thotë: ‘Mjerë ju’. E
gjithë kjo është t’i bëjmë shqyrtim
vetes që të bëhemi të përulur, sepse
ne dëgjojmë Zotin që na flet: ‘sepse
ai që kërkon që të lartësohet, do të të e të ndritshme që është dashuria të specifikojmë sëmundjen tonë orthodhoks. Ne jemi të gëzuar, se-
ulet dhe ai që përulet, do të lartëso- e Perëndisë. dhe të kërkojmë hirin e Perëndisë. pse jemi të lidhur me Atë që është
het’. Magneti që tërheq hirin e Perë- Duke i ditur dobësitë trupore be- Të bëjmë një përpjekje më të ma- gëzimi i jetës”.
ndisë është përulësia, ndërsa gënje- simtarët nuk duhet të harrojnë edhe dhe për t’u ndërgjegjësuar për së- Ka shumë rëndësi të forcojmë
shtra dhe hipokrizia e largon hirin”. sëmundjet shpirtërore. mundjen tonë shpirtërore. Kur ly- shfaqjen tonë simbolike, ecjen me
Gjatë Javës së Madhe, Kisha “E rëndësishme është të për- hemi me vaj do lutemi edhe për Krishtin dhe mbarë Kishën që
solli shembullin e njeriut, i cili ndien caktojmë dobësinë tonë. Ekziston shëndetin trupor edhe shpirtëror. mbajti në Javën e Madhe në zemër
thellë dobësinë që ka brenda tij, por një shumëllojshmëri sëmundjesh Në këtë mënyrë shijojmë Pashkën. të saj epitafin.
ka fuqi shpirtërore për të dalë nga shpirtërore, por s’duhet të qëndro- Lutuni pa pushim. Në çdo gjë falë- Pas këtij rrugëtimi me porosi
humnera e mëkatit në sferën e lar- jmë në gjëra të përgjithshme, por nderoni Zotin dhe ky është morali dhe mesazhe thelbësore për jetën,
të cilat i përcolli para besimtarëve
kryeqytetas Kryepiskopi Anastas,
në orët e vona të së Shtunës së Ma-
dhe, me mijëra besimtarë kishin
mbushur kishën, ambientin përreth
si edhe përgjatë rrugës së Kavajës,
në sheshin ku do të zhvillohej edhe
ceremonia e pritjes së Ngjalljes së
Krishtit. Gjithashtu, për njerëzit të
cilët nuk kishin mundësi të ndiqnin
brenda shërbesat gjatë Javës së
Madhe, ishte montuar në oborrin e
kishës një ekran i madh, që trans-
metonte pamje nga zhvillimi i shër-
besës brenda në kishë.
Kur akrepat e orës shkuan u
fiksuan tek 2400, u dëgjua thirrja
ngazëllyese “Krishti u Ngjall!”, e
pasuar nga tingujt e gëzueshëm të
kambanave dhe nga urimet e shu-
më besimtarëve, të cilët me qirinj
në duar, duke çukitur vezët e kuqe,
uronin njëri-tjetrin për mbarësi dhe
shpresë në jetë.
Korresp. i gazetës “Ngjallja”
MAJ 2006
Kronikë
Në Kryepiskopatën e Hirshme,
në Tiranë erdhën për të bërë urimet
e rastit ditën e Pashkës së Madhe
personalitete të njohura të vendit.
Kryeministri Berisha erdhi për
të bërë vizitën e tij, pasi më parë
kishte qenë në kishën e Shën Kollit
në Kavajë. Në prani të shumë be-
simtarëve dhe personaliteteve të
Me rastin e Pashkëve
Të Dielën e Dafinave, në prag
të festës së Pashkës së Madhe,
Lidhja e Grave Orthodhokse “Për-
hapja e Dashurisë” Tiranë, orga-
nizoi panairin “Punime artizanale
vullnetare”.
Të ardhurat e mbledhura nga
shitjet e punimeve do të shkonin
në ndihmë të njerëzve me vësh-
tirësi ekonomike. Gratë orthodho-
kse në shenjë mirënjohjeje ofruan
edhe punime të ndryshme me dorë
si mbulesa, jastëkë zbukurimi,
çentro dhe punime të tjera me gjil-
përë, të cilat përbënin pjesën kry-
esore të sendeve të ekspozuara
gjatë dy ditëve në panair. Këto
sende janë bërë nga materiale të
blera dhe të dhuruara enkas për
këtë aktivitet si edhe një pjesë e
tyre janë blerë në dyqanin e Burgut
Nr. 325, i cili i ofron tregut punime
NGJALLJA
Urime në Selinë e Kryepiskopatës
ndryshme që kishin ardhur edhe ata
për të uruar Pashkët, midis Krye-
piskopit Anastas dhe Kryeministrit
të vendit, zotit Sali Berisha u zhvi-
llua një bisedë, të cilën do ta japim
të plotë në faqet e kësaj gazete.
Po ashtu një bisedë e ngrohtë
konfidenciale u zhvillua me Krye-
tarin e Partisë Socialiste të Shqipë-
Panairi i parë me punime artizanale
- organizuar nga gratë orthodhokse të Tiranës -
të ndryshme nga gratë, që kryejnë
dënimin në të.
Grupi i grave orthodhokse ka më
tepër se 8 vjet që ofron shërbimet
risë dhe njëkohësisht Kryetarin e
Bashkisë së Tiranës zotin Edi Rama.
Ndër politikanët e parë që erdhi
për urim ishte Kryetarja e Kuve-
ndit të Shqipërisë, znj. Jozefina To-
palli e cila vlerësoi kontributin e
Kryepiskopit dhe të Kishës Ortho-
dhokse të Shqipërisë në zhvillimin
e shoqërisë shqiptare.
e tij në këtë burg me mësime kate-
kizmi, ndihma ushqimore etj. Një
ndihmë të konsiderueshme dhanë
edhe vajzat e grupit rinor ortho-
3
Gjithashtu përfaqësues të komu-
niteteve fetare, partive politike, diplo-
matë dhe përfaqësues të kulturës
uruan Kryepiskopin dhe të gjithë
besimtarët orthodhoksë shqiptarë.
Ardhja e fëmijëve të shkollës
“Protagonistët” me lule nëpër duar
dhe krijimet e tyre krijuan një atmo-
sferë të mrekullueshme.
dhoks, të cilat kontribuan me për-
gatitjen e kryqeve të punuara prej
dylli dhe drurësh zbukurues, qirinj-
ve dhe kartolinave të urimit. Gjitha-
shtu edhe gratë e ndihmuara eko-
nomikisht nga Kisha, ofruan falas,
në shenjë mirënjohjeje, punime
dore të ndryshme si shalle, çanta
etj. Si çdo vit, me rastin e festave
të mëdha grupi i grave ka përga-
titur shumë dhurata për njerëzit në
nevojë. Fondi i akorduar enkas për
këtë aktivitet si edhe një fond i ve-
çantë nga Kryepiskopi Anastas
bënë të mundur përgatitjen e mjaft
ndihmave si edhe shpërndarjen e
tyre tek të gjitha ato familje, të cilat
përballen me vështirësi të shumta
ekonomike.
Korresp. i gazetës “Ngjallja”
4 NGJALLJA
Ata punojnë bashkë në një vë-
llazëri të krishterë. Rendin të për-
hapin mesazhin e Ungjillit aty ku i
thërret misioni apostolik. Janë “22
atletë” të palodhur, të cilët duhet
të djersitin shumë për të arritur
edhe në zonat më të largëta të
Shqipërisë. Mjafton të ndjekësh
qoftë edhe disa orë punën e tyre
dhe do të frymëzohesh.
Prej vitesh ndjekin një ritual të
papriturash duke u përballur me
shumë karaktere njerëzish, por
mburren se mbi supe kanë një
“armë” të padukshme që i udhëheq
dhe për të cilën sakrifikojnë: “Fjalën
e Perëndisë”.
E kur interesohesh të kuptosh
thelbin e fjalës “katekist” e merr si
rrufe një përgjigje: “të vraposh, të
rendësh, të ecësh shpejt…”. Po ku
vallë?
Le të ndjekim intervistën me
drejtorin e Zyrës së Katekizmit,
z. Miron Çako.
Ju lutemi mund të na tregoni
se cili është qëllimi i ekzistencës
së Zyrës së Katekistëve?
Me bekimin e Kryepiskopit
Anastas, në vitin 2001 u krijua Zyra
e Katekizmit, e cila u pa jo më si
një dëshirë, por si një hir i veçantë
brenda Kishës dhe që nga ai mo-
ment Zyra e Katekizmit mori për-
gjegjësi që të organizonte punën e
katekizmit. Por katekizmi në Shqi-
përi ka nisur në mënyrë sporadike
bashkë me hapjen e Kishës në vitet
e para të ‘90-ës. Aktualisht punojnë
gjithsej 22 katekistë, të cilët kanë
përfunduar Akademinë Teologjike.
Ata janë të shpërndarë në disa qy-
tete dhe të gjithë bëjnë punë në te-
rren. Është një punë apostolike. Kjo
zyrë është nën varësinë e Sinodit
të Shenjtë duke pasur lidhje të ngu-
shta me Kryepiskopatën dhe mitro-
politë. Ne jemi në shërbim të kër-
kesave dhe nevojave të Kishës.
Zyra e Katekizimit ka si funksion
të kontrollojë punën e katekistëve,
cilësinë e tyre, përgjegjësinë dhe
korrektesën në punë.
Cilat janë zonat ku punojnë
dhe çfarë veprimtarish zhvillojnë
katekistët?
Në të gjitha mitropolitë: Tiranë,
Berat, Korçë dhe Gjirokastër ba-
Atletët e Fjalës së Perëndisë
shkë me zonat përreth tyre. Aktivi-
teti i parë është mësimdhënia, për-
gatitja e katikumenëve për pagëz-
im. Mbas pagëzimit formimi i më-
tejshëm i anëtarëve të rinj të Ki-
shës dhe kjo mund të zgjasë me muaj
ose me vite. Zakonisht, në fillim
Zyra e Katekizmit mbulon të gjitha
emergjencat në vendet ku nuk
është bërë asnjëherë katekizëm.
Gjithçka jepet sipas mësimit të
Kishës, d.m.th. një nga kërkesat
është të jemi sa më të saktë dhe të
vërtetë. Gjithashtu ne bashkëpunoj-
më edhe me zyra të tjera, si: Zyra
Rinore, e Fëmijëve, për aktivitete
të ndryshme në mënyrë që të jemi
sa më efikasë. Qëllimi nuk është
thjesht argëtimi, por të krijohet një
ambient shpirtëror, që fëmijët dhe
të rinjtë të gjejnë mundësi jo vetëm
me anë të mësimdhënies, por edhe
nëpërmjet aktiviteteve të jenë bre-
nda frymës së Zotit dhe mësimit të
Kishës për të krijuar një shoqëri të
krishterë.
Si fillon dhe përfundon dita e
një katekisti?
Fillon me lutje, me studimin e
Shkrimit të Shenjtë dhe me studimin
e mësimit që ka për të dhënë tek
besimtarët. Pra është shumë e do-
mosdoshme parapërgatitja. Pastaj
katekisti shkon nëpër zonat ku
është caktuar sipas një programi.
Atje, takohet me katikumenët, orga-
nizon mësimin, organizon lojëra,
kurse, pra është një mësimdhënie
që krijon ambient shpirtëror. Ka-
tekisti nuk është vetëm mësues,
por edhe vëlla dhe mik i katikume-
nit. Kjo është shumë e rëndësishme.
Një nga detyrat që ka mësim-
dhënia e katekizmit është vizita në
familje, ashtu siç thuhet edhe në
Ungjill kur Zoti shkonte dhe bënte
vizita. Ka njerëz që na kanë pritur,
por ka edhe nga ata që na kanë
penguar. Ne trokasim. Kjo është
një pikë strategjike, sepse njerëzit
na thonë gjëra që nuk i thonë kudo
dhe ne japim një orientim më të
saktë sipas mësimeve të Kishës.
Çfarë bëni ju konkretisht?
Vetë Zyra e Katekizmit përba-
llon sigurimin e bazës materiale
nëpërmjet mitropolive të zonave
përkatëse. Përveç mësimdhënies,
merremi me përhapjen e literaturës
si dhe menaxhojmë e ndihmojmë
në çdo aktivitet që organizon
Kisha.
Cilat janë disa nga mbresat
tuaja.
Ne kemi katekizuar në ato ve-
nde ku në mënyrë të dukshme
ateizmi komunist dhe rinia e asaj
kohe ngritën krye kundër Kishës.
Katekizmi ka filluar në kodrën e
Shën Vlashit. Aty është bërë mësi-
mi i parë. Mbaj mend, në Pendavi-
një të Korçës kisha një aparat dia-
pozitiv dhe jepnim vendet e shenjta
në kishën e Shën Marisë. Ishte ide-
ja që ta jepnim filmin brenda në
MAJ 2006
kishë, por duke parë se kishte shu-
më njerëz vendosëm që ta jepnim
te muri i kishës. Pas mbarimit të
filmit erdhi dikush e më tha se këtu
komunistët jepnin dokumentarët e
tyre. Atje ku komunistët jepnin
ideologjinë e tyre, atje u vendos pra-
pë ikona e Zotit.
Në një vend tjetër shkuam në
një shtëpi dhe katekizuam një plakë,
u pagëzua dhe mori emrin Anasta-
sia, pikërisht në shtëpinë ku mbli-
dheshin të rinjtë dhe shpërndanin
doktrinën komuniste. Aty hapëm kla-
sën e katekizmit dhe personi që u
pagëzua ishte nga më ithtarët, por
u pagëzua dhe u bë e krishterë. Pra
këto ngjarje tregojnë që puna e
katekizmit është një plan hyjnor….
Z. Miron, si e shikoni të ardh-
men?
Katekizmi duhet të jetë më cilë-
sor, prandaj synojmë të bëjmë sa
më shumë trajnime. Katekisti du-
het të jetë shumë i përgatitur që me
hirin e Zotit të katekizojë. Dëshiroj-
më të kemi një shtrirje të gjerë, se-
pse kemi ende zona të pakatekizuara.
Jemi ftuar dhe kemi katekizuar
edhe zona ku nuk ka pasur ortho-
dhoksë dhe sot aty janë ndërtuar
kisha. Kjo bëhet sipas kërkesave
të njerëzve.
Gjithnjë e më tepër është dëshira
që katekistët të perfeksionohen në
mësimdhënie, sepse është një
detyrë e kohës ku jetojmë.
Intervistoi: I. Koti
MAJ 2006
Gramsh
në kishën e re “Shpërfytyrimi i Shpëtimtarit”
- Pagëzohen 34 fëmijë dhe të rinj -
Për herë të parë këtë vit, në ki-
shën e re “Shpërfytyrimi i Shpëtim-
tarit” në qytetin e Gramshit u fes-
tua Pashka e Madhe. Atmosfera e
Ngjalljes kishte nisur ditë më parë,
Seminar trajnimi me gazetarët
Kohët e fundit, po i jepet gjithnjë
e më shumë rëndësi marrëdhënieve
të medias me subjektet fetare si dy
faktorë të rëndësishëm të shoqëri-
së civile. Për të ndikuar në përmi-
rësimin e mëtejshëm në raportin
midis tyre, në datat 19-20 prill,
Instituti Shqiptar i Medias organizoi
një seminar trajnimi me gazetarë
të mediave lokale dhe qendrore. Të
ftuar për të referuar ishin studiues
dhe ekspertë të medias si edhe për-
faqësues të marrëdhënieve publike
në institucionet qendrore të komu-
niteteve fetare.
Eksperti juridik, Ledio Bianku
foli për kontributin e medias në
trajtimin e raporteve midis fesë dhe
legjislacionit shqiptar. Ai e vuri
theksin në rregullimin ligjor si një
faktor shumë i rëndësishëm në har-
monizimin e marrëdhënieve ndërfe-
tare, si dhe kontributin e medias për
nxitjen e zbatimit të premtimeve të
qeverisë për kthimin e pronave.
Gazetari Virgjil Kule bëri një
pasqyrë analitike të trajtimit në me-
NGJALLJA
Pashka festohet
kur rrugët e qytetit ishin zbukuruar
nga pankartat “Gëzuar Pashkët
Orthodhokse.” Edhe në kishën që
ndodhet në qendër të qytetit pati
disa ngjarje të veçanta, të cilat
Feja në media
dia të problemeve të fesë, marrë-
dhënieve ndërfetare dhe raporteve
shtet-religjion në periudhën dhjetor
2005 - prill 2006, duke vlerësuar
përgjegjësinë sociale dhe kombë-
tare të medias në raport me pro-
movimin e vlerave të harmonisë
ndërfetare.
Drejtori i Institutit për Dialog e
Komunikim Piro Misha u ndal në
çështjen e Shqipërisë multifetare në
procesin e integrimit me Evropën.
“Media, si promovuese e idesë se
Shqipëria hyn në Evropë me identi-
tetin e saj origjinal historik dhe fe-
tar”- ishte tema që trajtoi ai, duke
u ndalur në mënyrën se si mund të
dallojmë prirjet bashkëkohore pro-
gresive në debatin botëror rreth
fesë, civilizimeve dhe impaktit të
globalizmit.
Më pas referoi profesori i Uni-
versitetit të Tiranës, Artan Fuga,
duke vlerësuar median si pasqyru-
ese e raporteve të sotme midis fesë
dhe prirjeve sociologjike. Ai shpje-
goi mënyrën se si duhet të ndërgje-
besimtarët gramshiotë i përjetuan
me gëzim. 34 fëmijë dhe të rinj u
pagëzuan nga Arkimandrit Nikolla
të Shtunën e Llazarit dhe të Dielën
e Dafinave. Më pas, gjatë Javës së
Madhe besimtarët ndoqën shërbe-
sat në kishë, ndërsa të shtunën në
mbrëmje pritën me ngazëllim Ngja-
lljen e Krishtit. Rreth 300 veta ki-
shin mbushur kishën, ndërsa shumë
të tjerë, me qirinj nëpër duar, qëndro-
nin në oborrin e saj. Shërbesa e
Ngjalljes dhe Liturgjia Hyjnore u
drejtua nga atë Joan Gjica dhe zgjati
deri në mëngjes, ndërsa të gjithë
të pagëzuarit u kunguan për herë
të parë në fund të meshës, duke
marrë trupin dhe gjakun e Krishtit.
Korresp. i gazetës “Ngjallja”
gjësohemi për dallimet shoqërore
e ato fetare. Si të shquajmë nuancat
e sjelljes sociale si rrjedhojë e tra-
ditës fetare.
Më tej diskutimi vazhdoi me
përfaqësuesit e marrëdhënieve me
publikun të ardhur nga komunitetet
fetare.
Ata sollën përvojën e tyre duke
bërë një diskutim të ngrohtë me
gazetarët.
Organizatorët vlerësuan këtë
trajnim, në të cilin u hodh një hap
përpara, që të dy palët të punojnë
më shumë për forcimin e marrë-
dhënieve mes tyre.
Korresp. i gazetës “Ngjallja”
Adresat e faqeve në Internet dhe ajo
e E-mailit, të Kishës Orthodhokse Autoqefale të
Shqipërisë, janë:
Internet: www. orthodoxalbania. org
E-mail: orthchal@ orthodoxalbania. org
5
Kalendari
i Liturgjive Hyjnore,
QERSHOR 2006
1 E Enjte + Ngjitja e Zotit
Krisht në qiell (Analipsi).
Dësh. Justin filozofi. Ep. Pirro.
3 E Shtunë + Dësh. Lukiliani,
Pavla e 4 foshnjat. Osh.
Athanasi çudibërës.
4 E Diel + E ETËRVE SIN. I
EK. Mitrofani. Marta e Maria,
motrat e Llazarit. (J. Vladimiri)
10 E Shtunë + E Shpirtrave.
Dësh. Aleksandri, Andonina.
Osh. Theofani, Pansemna.
11 E DIEL + PENTIKOSTIA
(Rrëshajët). Ap. Vartholomeu e
Varnava.
12 E Hënë + E Shpirtit të
Shenjtë. Osh. Onufër
egjiptiani, Petro athoniti.
14 E Mërkurë Pr. Eliseu. Metodi
i Kon/pojës. Osh. Nifoni nga
Lukova. (Hahen të gjitha.)
16 E Premte Tihoni i
Amathundës së Qipros. Dëshg.
Neonila. (Hahen të gjitha.)
17 E Shtunë + Mbyllja e
Pentikostisë. Dësh. Isavri,
Feliksi etj. Dësh. i ri Ismaili etj.
18 E DIEL + 1 MATEUT. E
GJITHË SHENJTORËVE.
Dësh. Leonti, Ipati, Theodhuli.
19 E Hënë Ap. Juda, fis i
Krishtit. Osh. Paisi. (Fillon
Kreshma e Apostujve.)
24 E Shtunë + Lindja e Joan
Pagëzorit. Dësh. i ri Panajoti.
25 E Diel + 2 MATEUT. Oshdg.
Fevronia, Livia etj. Dësh.
Orenti, Firmini e 5 vëllezërit.
29 E Enjte + Apostujt e
Shenjtë Petro dhe Pavli.
30 E Premte + Mbledhja e 12
Apostujve. Ap. Figjeli nga të 70.
6 NGJALLJA
Krishti u Ngjall së vdekurish...
(vijon nga faqja 1)
E kremtja e sotme vjen për
të na kujtuar se në përle-
shjen gjigante midis jetës
dhe vdekjes, që mbizotëron
në historinë njerëzore, Jisu
Krishti e shpartalloi vdek-
jen me Ngjalljen e Tij.
Ngjallja e Krishtit i dhuroi njeriut
çlirimin nga vdekja, lirinë nga frika
e vdekjes dhe ankthit që ajo
shkakton. “Askush të mos ketë
frikë nga vdekja”, shpall Shën Joan
Gojarti, “se ne na çliroi vdekja e
Shpëtimtarit”. Dhe me fjalët e
Dhiatës së Re, ai shprehet: “Ku
është, o vdekje, thumbi yt? Ku
është, o Hadh, fitorja jote? Dhe
falënderojmë Perëndinë që na dha
fitoren me anë të Zotit tonë Jisu
Krisht” (I Korint. 15:54,57).
Me Pashkën zë fill shekulli i ri,
që hyn në kohë dhe e përtërin atë.
Pas Ngjalljes ndrit tashmë jeta dhe
tek koha rrezaton përjetësia. Kjo
siguri, që nga periudha e Apostujve,
të cilët ishin dëshmitarë të ngjarjes
unikale të Ngjalljes, deri në ditët
tona, përfshin Kishën dhe përcak-
ton identitetin e saj.
* *
Që një ditë të gjithë do të vdesim,
është e sigurt dhe e dimë. Por ajo
që kërkohet është se si do ta kapër-
cejmë vdekjen, si do të rrojmë. Me-
sazhi i përhershëm i Kishës është
se nuk sundon vdekja kur ne jemi
në shoqëri me Krishtin. Sepse Ai
është “Ngjallja dhe jeta” (Jn.
11:25), që si Perëndi ua transmeton
të gjithë atyre që bashkohen me Të.
Kjo shoqëri para së gjithash
është dhuratë, “hir”. Një hir që nuk
imponohet, por që do të duhet të
pranohet lirisht nga ndërgjegjja e
njeriut. Ai ka të bëjë me njohjen,
besimin, dashurinë, me përfshirjen
dhe pjesëmarrjen në Trupin e
Krishtit të Ngjallur, me misteret e
Kishës së Tij. Jeta e re më Krishtin
Mesazhi i përhershëm i
Kishës është se nuk sun-
don vdekja kur ne jemi në
shoqëri me Krishtin. Sepse
Ai është “Ngjallja dhe je-
ta” (Jn. 11:25), që si Perë-
ndi ua transmeton të gjithë
atyre që bashkohen me Të.
na jepet brenda Kishës me hirin e
Shpirtit të Shenjtë. Çdo Liturgji
Hyjnore është Pashkë dhe kungimi
është dhuratë e hirit të Shpirtit të
Shenjtë “për jetë të amshuar”.
Liturgjia Hyjnore e Vasilit të Madh
e thekson: “E pamë tipin e Ngjalljes
sate; u mbushëm me jetën tënde
të amshuar...”. Jeta jonë merr
kuptim nga ajo çka aspirojmë. Dhe
ne “presim ngjalljen e të vdekurve
dhe jetën e ardhshme të amshuar.
Kështu, pas Kungatës Hyjnore,
këndojmë himnin: “O Pashkë e
madhe dhe e tërëshenjtë, o Krisht...
na jep neve mundësinë për të marrë
pjesë në dritën që nuk perëndon të
mbretërisë sate”.
* *
Me vdekjen përballemi përditë;
me sëmundjet, me humbjen e
njerëzve tanë të dashur, me ndarjet
tragjike. Në këtë kufi të frikshëm,
vetëm besimi tek Krishti i Ngjallur
hap horizontin e mbyllur dhe na jep
ngushëllim dhe mundësinë për të
mbajtur lidhjet me të gjithë ata që
ikën - me lutjen, dashurinë, heshtjen
paqësore. “Kujtimi i vdekjes” bëhet
kujtim ngjalljeje; na çliron nga
ankthi dhe nga tronditja. “Askush
MAJ 2006
të mos ketë frikë nga vdekja, se
ajo nuk është prishje, por pikënisje
e jetës”, ngushëllon Vasili i Madh.
Megjithatë, veç shijes së drejt-
përdrejtë të vdekjes reale, në jetën
e përditshme ka kundërmime
vdekjeje, që i lëshojnë në mënyrë
indirekte jo vetëm rreziqet e shu-
mta që ushtrojnë trysni në jetën
tonë, por gjithashtu mëkati, padrej-
tësia, shpifjet, smira, urrejtja. Në
këto kundërmime helmuese, që
përcjellin frymën e Hadhit në jetën
tonë të përditshme, ekziston dhe
antidoti. Ai është përjetimi i së
vërtetës së Ngjalljes me besimin,
Duke fuqizuar brenda
nesh sigurinë e Ngjalljes së
Krishtit, Kisha na jep që-
ndresë të brendshme për
t’iu kundërvënë qetësisht
frymës së çdo lloji vdekjeje.
Duke e jetuar brenda Ki-
shës ngjarjen e Pashkës, ne
marrim energji të reja për
të qenë mbartës të jetës së
re, të vërtetë, krijuese.
mendjen, me himnin, me tërë
qenien tonë. Duke fuqizuar brenda
nesh sigurinë e Ngjalljes së Krishtit,
Kisha na jep qëndresë të brend-
shme për t’iu kundërvënë qetësisht
frymës së çdo lloji vdekjeje. Duke
e jetuar brenda Kishës ngjarjen e
Pashkës, ne marrim energji të reja
për të qenë mbartës të jetës së re,
të vërtetë, krijuese.
Ritmi i Ngjalljes, që koordinon
jetën adhuruese Orthodhokse, që
mbështet qenien tonë, që përtërin
Njerëzit që i besuan
Krishtit të Ngjallur, mu-
ndën, me fuqinë e Tij, të
transformojnë armiqësinë
në pajtim, urrejtjen në da-
shuri, dhembjen në gëzim,
poshtërimin në triumf, të
përditshmen pa kuptim në
krijimtari. Brenda rrezati-
mit të Ngjalljes, të gjithë e
të gjitha mund të transfor-
mohen dhe të mbushen me
dritë.
MAJ 2006
vazhdimisht shpresën tonë, që na
jep vizion të ri dhe entuziazëm për
jetën, sundohet nga përjetësia. Mo-
rali i Ngjalljes transformon fytyrën
e ashpër të së përditshmes. Na
ndihmon për të parë edhe në ku-
shte melankolie, një pashkë, pra një
“kalim”, një dalje në dritë. Ngjallja,
qoftë edhe në mënyrë të pavetëdij-
shme, është bërë burim i përtëritjes
së botës. Njerëzit që i besuan
Krishtit të Ngjallur, mundën, me
fuqinë e Tij, të transformojnë
armiqësinë në pajtim, urrejtjen në
dashuri, dhembjen në gëzim,
poshtërimin në triumf, të përditsh-
men pa kuptim në krijimtari. Brenda
rrezatimit të Ngjalljes, të gjithë e
të gjitha mund të transformohen
dhe të mbushen me dritë.
* *
“Krishti u Ngjall së vdekurish me,
vdekje vdekjen shkeli”
Dy probleme, në mënyrë të
veçantë, mundojnë njeriun: “I pari,
që do të vdesë. I dyti, që do të rije-
tojë”. Të dyja, gjejnë kuptim dhe
zgjidhje brenda dritës së Ngjalljes
së Krishtit, i cili është Mundësi i
vdekjes dhe jeta e botës. Në besi-
min dhe në adhurimin e Orthodho-
NGJALLJA
Dy probleme, në mënyrë
të veçantë, mundojnë njeri-
un: “I pari, që do të vdesë. I
dyti, që do të rijetojë”. Të
dyja, gjejnë kuptim dhe zgji-
dhje brenda dritës së Ngja-
lljes së Krishtit, i cili është
Mundësi i vdekjes dhe jeta e
botës. Në besimin dhe në
adhurimin e Orthodhoksisë
gjendet një dinamizëm shu-
më i madh Ngjalljeje.
ksisë gjendet një dinamizëm shumë
i madh Ngjalljeje.
Besimi dhe dashuria jonë ndaj
Zotit të Ngjallur, le të mbushin
qenien tonë për të kuptuar dhe për
të përballuar këto dy çështje të
mëdha qenësore: të vdekjes dhe të
jetës.
Me vështrimin dhe mendjen të
përqëndruar tek Krishti i Ngjallur,
le të përballojmë çdo formë ose
çdo frymë vdekjeje që transmeton
mëkati, smira e padrejtësia dhe le
të bëhemi frymë ngjalljeje në
mjedisin tonë.
Gëzuar Pashkët!
Me Ngjalljen brenda nesh.
“Marrëveshja e Pashkës”
- Nga bashkëbisedimi i Kryepiskopit Anastas me
Kryeministrin e Shqipërisë, z. Sali Berisha -
(vijon nga faqja 1)
për planet tona të mëtejshme. Ne
duam ta paraqesim në mënyrë
publike për të shprehur falë-
nderimin tonë. Le të shkojmë dhe
në disa çështje që kanë të bëjnë
me vetë marrëveshjen midis shtetit
7
dhe komuniteteve fetare për ta
rregulluar këtë, sepse jemi me vo-
nesë në këtë pikë të marrëveshjes,
se çdo zhvillim që ka lidhje me ko-
munitetet fetare ndihmon mbarë
njerëzit në përgjithësi. Ne i dimë
përpjekjet tuaja për ringjalljen dhe
jetën në vend, dhe duam të shpre-
him me gjithë zemër që Zoti t’ju
japë krahë dhe forcë që ju të zhvi-
lloni një shoqëri të së drejtës, një
shoqëri krijuese dhe progresiste,
sepse Shqipëria është në ballë të
vendeve evropiane dhe jo në fund
të tyre. Ne ju urojmë shumë fuqi,
që ju të vazhdoni përpjekjet tuaja
në këtë drejtim. Kisha Orthodho-
kse është gjithmonë pranë jush për
të krijuar punën. Edhe njëherë: “Le
të bëhemi frymë ngjalljeje në mje-
disin tonë”.
Gëzuar Pashkët!
Kryeministri z. Berisha:
Faleminderit shumë!
Dua të theksoj se ajo çka
është bërë, është vetëm një pjesë
e vogël e borxhit të madh që sho-
qëria dhe shteti ka ndaj jush dhe
komuniteteve fetare në tërësi.
Unë dua të garantoj se çfarë
(vijon në faqen 8)
8 NGJALLJA
- Nga bashkëbisedimi i Kryepiskopit Anastas me Kryeministrin e Shqipërisë, z. Sali Berisha -
(vijon nga faqja 7)
është në duar të qeverisë nuk do
të mbetet përpjekje pa bërë, në
mënyrë që institucionet fetare të
marrin sa më shpejt pronat që u
takojnë. Personalisht kam inkura-
juar Komisionin e Kthimit të Pro-
nave që të përcaktojë si përparësi
kryesore kthimin e pronave institu-
cioneve fetare, por e shoh që ka
një farë ngadalësie dhe plogështie
të pajustifikueshme. Në rast se ju i
kërkoni ato me frymën e toleran-
cës, kjo nuk do të thotë që kthimi i
tyre të shtyhet. Kjo do të thotë që
kthimi i tyre duhet të bëhet shpejt.
Unë prapë do të insistoj tek komi-
sioni që ata të përcaktojnë në axhe-
ndën e tyre çështje të parë pronat
e institucioneve fetare, që janë jeti-
ke për funksionimin e tyre.
Këto ditë unë i kam kërkuar së-
rish ministrit të Turizmit dhe Kultu-
rës që të punojë për marrëveshjen
ose për ligjin. Si të dëshironi, ne
jemi të hapur, qoftë marrëveshje,
qoftë ligj, por në qoftë se Kushte-
tuta përcakton rregullimin me ma-
rrëveshje, unë mendoj se ajo pastaj
është e njëjta gjë, sepse përbën një
marrëveshje me referencë në Ku-
shtetutë dhe ka të gjithë forcën e
saj. Po kështu dhe fondin, ashtu si-
kurse dhe unë e kam shpallur, e
kam deklaruar në muajin qershor,
para qershorit ligji do të kalojë në
parlament në mënyrë që një kon-
tribut modest nga taksat e qytetarë-
ve shqiptarë, të cilët janë besimta-
rë, një pjesë e madhe e tyre të kalojë
për institucionet e kultit siç kalon
në çdo vend tjetër. Fillimisht nuk
mund të jetë ai që duhet, por e rë-
ndësishme është që ta përcaktoj-
më shumën e parë dhe pastaj të
shikojmë duke e shtuar atë gjersa
ju të mund vetë të përballoni të
gjitha nevojat për funksionimin nor-
mal, sepse kjo është e domosdo-
shme.
Ju Hirësi keni dhënë një ndih-
mesë të jashtëzakonshme në ku-
shte shumë të vështira, me durim
shumë të madh, me dashuri, me
“Marrëveshja e Pashkës”
respekt në këtë ringjallje të vërtetë
të besimeve në Shqipëri. Një she-
mbull e kemi ne më të mirin, kemi
tolerancën fetare, tolerancë, e cila
është trashëgimia jonë më e çmuar,
pasuria jonë më e madhe shpirtëro-
re dhe mendoj se me këtë ne gra-
dualisht edhe më shumë mund të
bëhemi të njohur në këtë frymë dhe
ky mesazh mund të përcillet gjith-
një e më shumë kudo në botë.
Kryepiskopi Anastas:
Shkëlqesia Juaj, jam shumë i
gëzuar që jemi në mes të zgjidhjes
së problemit dhe jo në periferi të
kësaj zgjidhjeje. Dhe siç thatë edhe
ju, në përputhje me Kushtetutën, që
është një nga kushtetutat më të mi-
ra në lidhje me këtë fakt e jep këtë,
që është kornizë për t’i dhënë liri
komuniteteve fetare dhe flet qartë
në lidhje me këtë marrëveshje.
Mendoj që kjo është zgjidhja më e
mirë që mund të gjendet në lidhje
me këtë fakt. Për ne ishte shumë
e rëndësishme që u rishkrua kush-
tetuta pas daljes nga sistemi komu-
nist, sepse ne kemi punuar me një
statut të vitit 1951. Ne kemi nevojë
për këtë marrëveshje si një bazë
që ne të ecim më tej. Falë Zotit
është bërë gati një draft në lidhje
me këtë dhe ne jemi të gatshëm
për të bërë çdo lloj ndryshimi. Kjo
është shumë e rëndësishme për ne.
Gjë tjetër është që çdo lloj qeverie
ka ndjenja më të mira për çdo ko-
munitet fetar. Kur shkojmë në një
nivel më të ulët tek bashkitë, atëhe-
rë ndryshon puna. Ata përdorin
shumë argumente të ndryshme. Na
kërkojnë dokumente nga hipoteka,
por asnjë institucion fetar nuk ka
pasur diçka të shkruar në hipotekë
dhe për këtë arsye ne nuk kemi
asnjë lloj dokumenti, sepse të gjitha
vendet fetare kanë ekzistuar
përpara se të kishte hipoteka. Kur
Partia e Punës konfiskoi pronat, ato
ishin ekzistuese. Këtë e tregon më
së miri lista e të gjitha objekteve
që ata kanë konfiskuar dhe nuk
është e nevojshme të shkojmë tek
hipoteka, sepse ju shkoni tek thelbi
i çështjes dhe jo tek pikat e saj të
jashtme. Duhet t’u japim të kuptoj-
në këtyre komuniteteve që kjo
është e vërteta, sepse problemi nuk
është ligji, por e vërteta dhe duhet
të gjejmë një rrugë të drejtpërdrejtë
për t’i dhënë zgjidhje këtij problemi,
sepse kur shkojmë në Durrës nuk
do të marrim rrugën për Elbasan.
Është më e lehtë të shkosh direkt
në Durrës, se të shkosh në Elbasan.
Kryeministri z. Berisha:
Jam shumë dakord me Ju, dhe
ky problem ka një zgjidhje: do të
përcaktohet arkivi si burim zyrtar i
pasurive të institucioneve të kultit.
Nga ana tjetër nuk duhet harru-
ar se një betejë konstante zhvillohet
prapë midis ateizmit dhe besime-
ve fetare. Se kur mendoj unë
historinë e Pallatit të Kulturës në
Përmet, ajo është një nga më
domethënëset. Aty ka qenë një
kishë, për të cilën ka një memo-
rje i gjithë qyteti. I gjithë qyteti
e di që ka qenë kishë dhe për
fatin më të keq tri shkallët i kanë
njohur pallatit pronësinë, sepse
paska devijuar 5 m nga trualli i
kishës në një kohë që e ka
përfshirë tërë truallin e kishës.
Por ajo që është shumë e rëndë-
sishme është edhe durimi, edhe
këmbëngulja juaj, sepse duhet
edhe këmbëngulje, edhe durim,
në mënyrë që gjërat të shkojnë
mirë, absolutisht do të shkojnë
mirë.
Kryepiskopi Anastas:
Ishte interesante se, ajo çfarë
kupton kryeministri në 5 minuta,
gjykata të ndryshme në shumë vite
nuk e kanë kuptuar. Prandaj them
që nuk bëhet fjalë për një zgjidhje
ligjore, por për zgjidhje politike.
Kryeministri z. Berisha:
Jo, do t’i zgjidhim, të jeni i sigurt
se do t’i zgjidhim.
Gëzuar!
Kisha e Shën Kollit. Edhe ky
objekt ka qenë pallat kulture, tani
MAJ 2006
është shndërruar në kishë. Shumë
bukur. Kanë bërë punë. Por kudo
do të rikthehen. Komisioni do ta
shpallë një përparësi të madhe,
por në rast se është e nevojshme
edhe me ligj do të ndërhyjmë në
mënyrë që për pronat e institu-
cioneve fetare të përdoret arkivi,
sepse diktatura i konsideronte të
gjitha të vetat dhe nuk i regjistronte.
Kryepiskopi Anastas:
Arkivat nuk janë ende në duart
tona. Vijnë shumë njerëz kërkojnë
dokumentin e pagëzimit ose kuro-
rëzimit dhe nuk i ndihmojmë dot,
sepse dokumentet janë në Arkivin
Qendror të Shtetit. Ne u kemi thë-
në të na japin kopje të dokumente-
ve. Ne e dimë që pronat tona nuk
janë thjesht pjesët e tokës, por
gjithë sendet e shenjta që ne kemi
pasur nëpër kisha. Kemi dëgjuar
që ka filluar shitja e tyre, pra kanë
filluar t’i shesin. Kështu ne jemi
duke kërkuar dhe çdo gjë që Kisha
Orthodhokse ka, është për mbarë
njerëzit e Shqipërisë dhe jo për
persona të veçantë.
Kryeministri z. Berisha:
Kjo e arkivit është në dorë të
qeverisë. Arkivi do marrë urdhër
menjëherë që të kopjojë, t’jua dorë-
zojë, të mbajë vetë kopjet dhe juve
t’ju dorëzojë origjinalin ose e ku-
ndërta, por arkivi do marrë urdhër
që t’ju dorëzojë juve të gjithë doku-
mentacionin që ai mban, absolu-
tisht.
Kryepiskopi Anastas:
Por kjo është marrëveshja e
Pashkës.
Kryeministri z. Berisha:
Jo, kjo është e domosdoshme.
Këtë mund ta bëjë qeveria. Arkivi
varet nga qeveria, nuk është një vë-
shtirësi… Do të bëhet e menjëher-
shme.
Kryepiskopi Anastas:
Faleminderit me të gjithë
zemrën!
Kryeministri z. Berisha:
Gëzuar të gjithëve!
MAJ 2006
Pjesë nga intervista
e Imzot Ignatit,
Mitropolit i Beratit, Kaninës,
Vlorës dhe Myzeqesë
Si e pritët kërkesën e Fort-
lumturisë së Tij, Kryepiskopit
Anastas, për marrjen e detyrës
si Mitropolit i Shenjtë i Mitro-
polisë së Beratit, Kaninës, Vlo-
rës dhe Myzeqesë?
Para së gjithash ju falënderoj
nga zemra për interesimin që trego-
ni për Kishën tonë Orthodhokse, si
dhe për mua personalisht. Kërke-
sën e Kryepiskopit Anastas për ma-
rrjen e detyrës si mitropolit i Beratit
e prita me gëzim të madh, por edhe
me një ndrojtje personale, për
shkak të gjendjes së rëndë të situa-
tës së asaj kohe dhe të vështirësive
të shumta, me të cilat do të përba-
llesha. Por e prita edhe me një kre-
nari të ligjshme duke e konsideruar
si zgjedhje të Zotit, të bërë nëpër-
mjet Kryepiskopit Anastas, perso-
naliteti i të cilit në lëmin fetar por
dhe në veprimtaritë e tij kulturore,
shkencore dhe shoqërore, siç e ka
treguar koha, është i padiskutu-
eshëm.
Kush është Imzot Ignati, nga
vjen, cila është origjina, arsimi
dhe aktiviteti fetar?
Kam lindur më 28/12/1934 në
fshatin Prodhromos të rrethit të
Thivës, në një familje të thjeshtë
arvanitase, ku jam pagëzuar nga
prindërit Luka dhe Marie Triantis,
NGJALLJA
“Jam arvanitas; nga nëna kam mësuar
gjuhën e bukur shqipe”
me emrin Joanni. Në mënyrë të
veçantë nga nëna kam mësuar
gjuhën e bukur shqipe, të cilën e
kam përvetësuar në mënyrë të kë-
naqshme. Shkollën fillore gjashtë-
vjeçare e mbarova me rezultate
shumë të mira në fshatin e lindjes.
Arsimin e mesëm të përgjithshëm
e kreva me rezultate të larta në
seminaret kishtare të qytetit të
Korinthit dhe të ishullit Patmos. Prej
vitit 1954 deri në vitin 1960 mbaro-
va me sukses shkollën e lartë, në
degën e teologjisë, pranë Universi-
tetit të Athinës. Në të njëjtën periu-
dhë u diplomova në shkollën e lartë
të muzikës bizantine, me rezultate
të larta, por në kryeqytetin e Greqi-
së, Athinë. Që në bankat e shkolla-
ve të mesme dhe të larta, i jam për-
kushtuar veprimtarisë së larmishme
kishtare. Kam shërbyer si katekist,
duke u dhënë mësime kishtare be-
simtarëve të moshave dhe sekseve
të ndryshme. Jam aktivizuar si
psalt i ceremonive fetare në shumë
kisha, kam predikuar vazhdimisht
gjatë Liturgjive Hyjnore, duke
trajtuar tema të rëndësishme. Kam
dhënë në shkolla të mesme lëndë
të ndryshme, si: letërsi, gjuhë, histori,
gjeografi dhe teologji, të cilat më
dhanë mundësinë të zgjeroja hori-
zontin tim fetar e kulturor për t’u
bërë në të ardhmen një klerik i aftë
dhe i devotshëm. Pasi u hirotonisa
prift në vitin 1967, kam shërbyer
famulltar në katedralen e Thivës,
si zëvendësepiskop në rrethin e
Thivës, si igumen, domethënë si
drejtues i murgjve të dy manastire-
ve, si atë shpirtëror i Dioqezës së
rretheve Thivë dhe Livadhja. Si
shpërblim të kësaj pune të gjatë e
të zellshme, Zoti më bëri të denjë
që të zgjidhem mitropolit nga Sinodi
i Shenjtë i Patriarkanës së Konsta-
ndinopojës, me propozim të Patrikut
Ekumenik, Tërëshenjtërisë së Tij
Imzot Vartholomeut më 24/06/1992.
Për arsye të situatave të njohura
të asaj kohe, u hirotonisa mitropolit
më 27/07/1996 në Konstandinopo-
jë, dhe më 18/07/1998, u fronëzova
në kishën e Shën Spiridhonit si
9
Mitropolit i Mitropolisë së Shenjtë U përpoqa me këmbëngulje të ta-
të Beratit. kohesha personalisht me secilin
klerik dhe me një shumicë të madhe
Si u pritët nga besimtarët
njerëzish të besimeve të ndryshme
orthodhoksë beratas?
fetare, duke komunikuar me thjesh-
E them me çiltërsi dhe kënaqësi
tësi, për të dëgjuar me vëmendje
të veçantë, se u befasova nga pritja
zërin e zemrave të tyre për munge-
madhështore dhe entuziaste e
sat, nevojat dhe kërkesat që ata më
orthodhoksëve beratas, e përfaqë-
parashtronin. Me dhimbje konstato-
suesve të pushtetit vendor, e kleri-
va se në përgjithësi vuanin nga var-
këve dhe e anëtarëve të këshillave
fëria e tepërt, nga sëmundje dhe
kishtare të Vlorës, Fierit, Lushnjës,
halle të shumta dhe nga kërkesa
Kuçovës e Patosit. Kjo pritje nuk
për të siguruar viza për në Greqi,
më shlyhet nga kujtesa, për shkak
ku dëshironin të takoheshin me të
të fjalëve të përzemërta të shumë
afërmit e tyre, të shtroheshin nëpër
prej të pranishmëve dhe përfaqësu-
spitale për t’u shëruar, apo për t’u
esve të komuniteteve myslimane e
punësuar, që të siguronin bukën e
katolike, që më uronin me ngroh-
gojës. Shumë nga këta persona i
tësi suksese në këtë detyrë me
kam ndihmuar për të zgjidhur pro-
shumë përgjegjësi, fjalë zemre, fjalë
blemet e lartpërmendura, pa bërë
që buronin nga shpirti i tyre, fjalë
asnjë dallim në lidhje me përkatë-
shprese për ringritjen e Kishës so-
sinë fetare, shoqërore, partiake etj.
në të shkatërruar nga regjimi ateist,
Një pjese të rëndësishme nevojta-
fjalë përshëndetjeje, që më bënë ta
rësh u kam dhënë ndihma të pa-
ndieja veten si në shtëpinë time dhe
kursyera në ushqime, veshmbathje,
t’u premtoja me gjithë shpirt se do
ilaçe dhe në para.
të punoja me përkushtim dhe sakri-
ficë, që të drejtoj këtë grigjë kaq të Cilat janë arritjet më të më-
përvuajtur në rrugën e drejtë dhe dha të Kishës Orthodhokse
të vërtetë të Krishtit Perëndi. Autoqefale të Shqipërisë gjatë
kohës së ripërtëritjes?
Në fillim, pasi u njohët me
Pas viteve ’90-të, kur në Shqipë-
situatën, cilat vlerësuat si pro-
ri u rivendos e drejta e praktikimit
bleme më emergjente?
të feve, u vu re se vendi ynë ishte
Sapo fillova detyrën iu përvesha
rrënuar tërësisht në të gjitha drej-
punës në të gjitha enoritë e qyteteve
timet, por dëmi më i madh u ishte
dhe të fshatrave të dioqezës sonë. (vijon në faqen 10)
10
(vijon nga faqja 9)
bërë kulteve fetare dhe klerikëve. Përku- nga nëna kam mësuar gjuhën
shtimi i gjithanshëm dhe i vazhdueshëm i
Fortlumturisë së Tij Imzot Anastasit, i
mitropolitëve dhe i të gjithë klerit shqiptar,
por dhe i besimtarëve të flaktë orthodho-
ksë, bëri të mundur që brenda një periudhe të
shkurtër të ringrihet nga themelet dhe të konso-
lidohet nga dita në ditë Kisha Orthodhokse
Autoqefale e Shqipërisë. Arritjet më të mëdha
të Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipëri-
së janë: Ngritja e Akademisë Teologjike “Ngjallja
e Krishtit” në Shën Vlash të Durrësit, çelja e
shkollave të mesme të përgjithshme dhe fetare
në Gjirokastër, në Jergucat e në Tiranë. Po ashtu
botimi i gazetës kishtare “NGJALLJA”, i revi-
stave “GËZOHU” dhe “KAMBANAT”, apo i
shumë librave kishtarë, hirotonisja e më shumë
se 130 klerikëve shqiptarë, ndërtimi nga the-
melet i dhjetëra kishave të reja dhe restaurimi i
qindra kishave të dëmtuara. Çelja dhe funksio-
nimi i dhjetëra konvikteve për fëmijë dhe stu-
dentë, ngritja dhe funksionimi i disa kampingjeve
për edukimin fetar e kulturor të vajzave dhe
djemve besimtarë, organizimi i festivaleve lokale
dhe kombëtare me këngë fetare dhe popullore.
Të gjitha këto arritje të mëdha natyrshëm
çuan në rimëkëmbjen dhe sidomos në ngritjen
e vazhdueshme të besimit në Zotin Krisht, të
masave të gjera të popullit, duke shtuar së te-
përmi numrin e besimtarëve orthodhoksë, të cilët
me devotshmëri ndjekin vazhdimisht Liturgjinë
Hyjnore dhe ritet e shumta orthodhokse, duke
dhënë kontributin e tyre si nga ana shpirtërore,
ashtu dhe nga ana materiale për të forcuar shpir-
tërisht dhe ekonomikisht Kishën Orthodhokse
Autoqefale të Shqipërisë. Sipas mendimit tim
NGJALLJA
“Jam arvanitas;
e bukur shqipe”
kjo është dhe arritja më e madhe, për të cilën
jemi ngarkuar ta kryejmë sa më mirë.
Si janë marrëdhëniet ndërfetare në Dio-
qezën e Beratit, Kaninës, Vlorës dhe My-
zeqesë?
Vazhdimisht në çdo Meshë Hyjnore për-
mendet shprehja shumëdomethënëse “paqe mi-
dis jush të gjithëve”. Këtyre fjalëve hyjnore u
përmbahet Kisha jonë Orthodhokse për të ndër-
tuar dhe për të mbajtur marrëdhënie të drejta
ndërfetare. Mitropoliti i shquar i Mitropolisë së
Shenjtë të Beratit, Anthim Aleksuphi, në vitin
1868, ndër të tjera, ka shkruar: “Popullsia e Dio-
qezës së Beratit është e përbërë nga të kri-
shterë ortodoksë apo myslimanë. Në pikëpamje
të feve ata kanë mendime të ndryshme, por në
jetën shoqërore dhe familjare kanë zakone të
ngjashme, flasin të njëjtën gjuhë, gjuhën amtare
shqipe dhe bashkëpunojnë e bashkëjetojnë në
paqe midis tyre në veprimtaritë tregtare, në pu-
nët bujqësore, në prodhimet artizanale dhe re-
spektojnë ligjet e pushtetit mbretëror”.
Kjo tregon më së miri se qysh në kohët e
lashta komunitetet ndërfetare kanë bashkëjetuar
me dinjitet. Edhe sot e kësaj dite Kisha e Dio-
qezës sonë punon me përkushtim për të trajtuar
dhe për të çuar më përpara këto tradita të çmu-
ara, duke respektuar opinionet dhe mendimet
fetare, duke u treguar tolerante në vizitat reci-
proke që bëjnë në rezidencat përkatëse dhe në
MAJ 2006
komunikimet herë pas here për zgjidhjen
e problemeve shoqërore, pa sulmuar
aspak konceptet e ndryshme që ka secila
bashkësi fetare.
Si qëndron çështja e pronave në
dioqezën e Beratit?
Problemi i kthimit të pronave kishtare në dio-
qezën tonë është zvarritur së tepërmi për arsye
të neglizhencës së organeve kompetente shte-
tërore që merren me këto probleme, por dhe si
rezultat i mungesës së dokumenteve në arkivat
vendorë, për shkak të djegies së këtij arkivi në
vitin 1997. Pas këtij viti kemi dërguar kërkesat
tona të argumentuara me dokumente konkrete,
që vërtetojnë pronësinë tonë. Deri tani një pjesë
e mirë e këtyre pronave është njohur nga Komi-
sioni i Kthimit të Pronave dhe presim kompen-
simin e tyre. Për pjesën tjetër jemi në procesin
e plotësimit të dosjeve përkatëse që t’i dërgojmë
në komisionet e Kthimit dhe Kompensimit të
Pronave brenda afatit. Shprehim besimin se do
të na kthehen e do të na kompensohen pronat
në fjalë, duke u bazuar në premtimet serioze të
Kryeministrit, Shkëlqesisë së Tij prof. dr. Sali
Berisha, për ta parë me përparësi nga qeveria
dhe nga organet kompetente kthimin e pronave
të komuniteteve fetare, sa më parë dhe sa më
të plota.
A merret Imzot Ignati me shkrime dhe
botime? Cilat janë ato dhe çfarë objekti-
vash ka për të ardhmen?
Me kënaqësi merrem prej kohësh me shkri-
me dhe botime, duke u ushqyer vazhdimisht nga
librat e shenjtë. E kam filluar këtë punë me re-
daktimin e një cikli poezish të asketit Joan, të
cilin e kam adhuruar dhe e kam mësuesin tim
shpirtëror. Ky cikël poezish me tre vëllime është
botuar në Athinë, i pari në vitin 1971, i dyti në
vitin 1973 dhe i treti në vitin 1975. Më vonë, si
anëtar i një komisioni teologësh, u mora me bo-
timin e librit “Përulësia sipas Biblës dhe Etërve
të Shenjtë”, i botuar, fillimisht, në Athinë, në vitin
1982 dhe ribotuar për të katërtën herë.
Në vitin 1992 botova librin voluminoz “Jero-
ndi i Patmos, Amfilohios Makris (1889-1970),
Jetë-Këshilla-Dëshmi”. Ky libër u vlerësua nga
Akademia e Athinës. Vazhdimisht shkruaj pre-
dikime e fjalime tematike të larmishme kishtare
dhe kulturore, të cilat i komunikoj jo vetëm para
besimtarëve në Liturgjinë Hyjnore, por edhe në
simpoziume të ndryshme. Herë pas here botoj në
gazetën “Ngjallja” artikuj të ndryshëm, duke i bë-
rë jehonë aktualitetit. Që në fillim të pranisë si-
me në këtë dioqezë jam përpjekur vazhdimisht
për të përçuar melodinë bizantine me himnet e
krishtera në gjuhën shqipe. Në të ardhmen,
sipas vullnetit të Perëndisë dhe me hirin e Zotit,
do të seleksionoj shkrimet më të çmuara dhe
do t’i botoj në një broshurë të veçantë.
Përgatitën: Xhovani Shyti, Abedin Kaja
MAJ 2006
Në dioqezën e Beratit
- Merr pjesë Presidenti i Republikës z. Alfred Moisiu -
Ngjalljen e Krishtit, besimtarët
e pritën në kishën e së Tërëshenjtës
Mari, në kala, ku u dha edhe lajmi i
triumfit të pavdekësisë. Ishte një
moment i paharrueshëm, kur Hirë-
sia e Tij Ignati doli nga Ajodhima
me qiririn e ndezur duke thënë:
“Ejani merrni dritë nga drita që
s’perëndon”. Qindra shpresëtarë
të moshave të ndryshme vërshuan
drejt tij për të ndezur llambadhat e
tyre, duke i dhënë kështu një
ndriçim vezullues të gjithë kishës.
Në orën 2400, në oborrin e ki-
shës u mblodhën të gjithë besim-
tarët, për të dëgjuar mesazhin e kë-
saj Ngjalljeje të Madhe Paskale.
Ngjarjen dhe pranimin e Ngja-
lljes së Jisu Krishtit Mitropoliti e
paralelizoi edhe me ditët e sotme
ku ndër të tjera tha: “Mos vallë edhe
sot, me gjithë ligësinë dhe mëkatin
që mbizotërojnë nuk ka njerëz të
Shërbesa e Ngjalljes mbushi si
asnjëherë tjetër kishat dhe sheshet
e tyre, jo vetëm nëpër qytete, por
edhe në fshatra. Klerikët e Kishës
sonë, arritën të kryejnë në shumi-
cën e enorive shërbesat e Javës së
Madhe dhe Shërbesën e Ngjalljes
së Zotit tonë Jisu Krisht.
Sivjet u vu re ardhja e një numri
të konsiderueshëm të emigrantëve
nga Greqia, të cilët ndodhen me që-
ndrim të përkohshëm dhe punësim
NGJALLJA
Nga kremtimi i Pashkëve
cilët me jetën e tyre shpirtërore
dëshmojnë, se Krishti që u ngjall
dhuron jetën e re dhe të amshuar
për të gjithë ata që duan? Edhe pse
mund të bëhemi njerëz të rinj, të
krishterë të vërtetë që do të jetojmë
këtë jetë me Krishtin, duhet ta
duam Atë dhe t’ia dorëzojmë veten
tonë Krishtit që u Ngjall. Atëherë
do të mundemi edhe ne nga përvoja
dhe me gjithë zemër të shpallim dhe
të vërtetojmë “Krishti u Ngjall!
Vërtet u Ngjall!”.
Po atë ditë, të Dielën e Pashkës
së Madhe, Mitropoliti Ignat kreu
Mbrëmësoren e Dashurisë në ki- duke theksuar rëndësinë e madhe
shën e Shën Gjergjit të qytetit të të mesazhit të Pashkës, i cili më-
Fierit. Në gëzimin e festës paskale shon fort në dashurinë për njëri-tje-
mori pjesë edhe Presidenti i Repu- trin, në tolerancë, bashkëpunim etj.
blikës, z. Alfred Moisiu. Me rastin e festës së Pashkës
Në fund të Shërbesës së Da- u organizua edhe pritja festive, ku
shurisë Presidenti z. Alfred Moisiu nderuan me ardhjen e tyre persona-
përshëndeti të gjithë besimtarët, litete të politikës dhe kulturës, për-
Në mitropolinë e Gjirokastrës
atje. Pjesëmarrja e tyre me devo- që në emocionin e ngjarjeve dhe të
cion në Shërbesën e Ngjalljes e bë- pësimeve që i përjeton çdo besim-
ri edhe më të hareshme atmosfe- tar orthodhoks, bëhet akoma më
rën. Ishin me të vërtetë ditë, të cilat madhështor. Dhe kjo falë punës së
përshkoheshin nga një atmosferë palodhur të klerikëve. Në të gjitha
e ngrohtë shpirtërore dhe që plotë- kishat, pas Shërbesës së Ngjalljes
soheshin me gëzimin e Ngjalljes. vazhdoi Liturgjia Hyjnore, të cilën
Në misterin e Kungatës Hyjno- e ndoqën shumë besimtarë. Atmo-
re u afruan shumë besimtarë; të sfera e ngrohtë e Ngjalljes mbushi
rinj e të reja, fëmijë dhe të moshuar, shpirtin dhe zemrat e të gjithë be-
simtarëve në Gjirokastër, Sarandë,
Himarë, Përmet, por edhe në fsha-
tra të ndryshëm.
Në Gjirokastër, shërbesa e Epi-
tafit edhe njëherë nxori në rrugët
e kalldrëmta besimtarët e të dyja
enorive; të “Metamorfozës së Shpë-
timtarit” dhe të “Kryeengjëjve” dhe
sipas ritit tashmë i kthyer në traditë,
u bashkuan në sheshin qendror,
duke gjallëruar gjithë qytetin.
Litania e Epitafit po aq e bukur
ishte edhe në Sarandë, ku dritat e
llambadhave mbushën atë natë të
së Premtes së Zezë gjithë bregun
e detit dhe sheshin e qytetit.
Ngjallja e Zotit tonë Jisu Krisht
në Përmet, në Kishën e Lindjes të
së Tërëshenjtës në qendër të qyte-
11
faqësues të komuniteteve të tjera
fetare si edhe shumë besimtarë të
dioqezës. Me këtë rast mitropoliti
theksoi se mesazhi i Pashkës është
triumfi i Krishtit fitimtar ndaj vde-
kjes. Ai na ngazëllon shpirtrat dhe
ngjall shpresat.
I. Zaka, S. Mishaxhi
tit, por edhe në kishat e tjera, mblo-
dhi qindra besimtarë dhe u bë në
atë moment një pikë, që shkëlqente
për të gjithë zonën përreth.
Në të dyja gjuhët, shqip dhe
greqisht, vendi u mbush me psal-
met “Krishti u Ngjall së vdeku-
rish…” atë natë si edhe në ditët
në vazhdim. Eshtë një traditë e bu-
kur në shumicën e fshatrave tona,
që njerëzit gjatë gjithë javës së
Pashkës ngjiten në manastiret e
zonës sonë, por edhe në kishëza
të ndryshme përreth.
Kremtimi i kujtimit të Shën
Gjergjit ishte një tjetër festë e ma-
dhe, pasi një mori kishash në të
gjithë trevën festojnë me këtë
shenjtor, për të vazhduar kështu
atmosferën paskale edhe të Hënën,
me të njëjtin ritëm dhe gjallëri. U
ndoq nga të gjithë besimtarët edhe
Shërbesa madhështore e Ngjalljes
në kishën “Ungjillëzimi i Hyjli-
ndëses” në Tiranë, nën kryesimin
e Fortlumturisë së Tij, Kryepiskopit
të Tiranës dhe gjithë Shqipërisë,
Imzot Anastasit. Në të gjitha eno-
ritë e Gjirokastrës u lexua mesazhi
paskal i Kryepiskopit Anastas.
Korrespondent i gazetës “Ngjallja”
12 NGJALLJA MAJ 2006

Korçë
FESTA E MADHE E NGJALLJES
Korça priti me solemnitet festën
e madhe të Ngjalljes së Shpëtimtarit.
Duke filluar nga e Diela e Dafi-
nave dhe në vazhdim, atmosfera
preku çdo cep të qytetit. E gjithë
Java e Madhe u shoqërua me shër-
besat kishtare. Duke filluar me
Shërbesën e Dhëndrit, Misterin e
Efqelisë, ku sipas një tradite që
tashmë ka zënë vend në këtë qytet,
celebrohet vetëm në Katedralen e
vjetër të Burimit Jetëdhënës, edhe
ky mister u celebrua nga Mitropo-
liti i Korçës, Hirësia e Tij Imzot Joani.
Ndër të tjera ai tha: “Fuqia e Shpirtit
të Shenjtë, e cila vepron mistikërisht,
realizon paqen e brendshme tek nje-
riu. Pajton pikërisht këtë entitet të
ndarë nga mëkati, fashit gjymtimin
e qenies njerëzore, gjymtim, i cili
reflektohet në marrëdhëniet e gjithë-
secilit me të gjitha. Pikërisht rive-
ndosja e pajtimit me Zotin është ri-
vendosja e paqes së qenies me të mte arriti kulmin në orët e mbasdi- e mbasdites. Në orën 1845 përpara epitafet dhe lumi i gjatë i njerëzve.
gjithë dhe të gjitha, të cilën Kisha tes, pasi nëpër kisha ishte kryer Katedrales “Ngjallja e Krishtit” u Kulmi i festës arriti në Shërbe-
në formë të dukshme e realizon Shërbesa e Zbritjes së Zotit nga bashkuan pesë epitafet me kuvu- sën Ngjallësore.
nëpërmjet vajosjes”. kryqi. Çdo pjesë e qytetit ngjasonte klet e tyre të zbukuruar dhe mijëra Pas leximit të Mesazhit Paskal
Në atmosferë të përvajshme me një manifestim vaji, sipas tradi- e mijëra njerëz. Në krye të procesi- nga Hirësia e Tij Imzot Joani, kur
vazhdoi më pas dita e enjte, ku shër- tës njerëzit shkojnë dhe nderojnë onit, i cili paraprihej nga flamujt akrepat e orës shënuan 2400 u dëgjua
besat kishtare u celebruan në të gji- epitafet në të gjitha kishat. Ndërsa kishtarë, eksapterët dhe kryqet, lajmi i Ngjalljes “Krishti u Ngjall!”
tha kishat e qytetit dhe ku qindra e kambanat vazhduan vajin e tyre qëndronte Mitropoliti i Korçës, Hi- dhe një kor prej mijëra vetash, të
qindra besimtarë iu falën Zotit të gjatë gjithë ditës, deri në momen- rësia e Tij Imzot Joani, i shoqëruar cilët pohonin “Vërtet u Ngjall!”. Tin-
varur mbi kryq. Ndërsa dita e pre- tin kur nëpër kisha filloi shërbesa nga të gjithë klerikët, më pas vinin gujt tashmë panagjirikë të kamba-
nave sillnin mesazhe shprese, gë-
zimi dhe fitoreje.
Mihal Sonellari

NGJALLJA
Organ i Kishës Orthodhokse
Autoqefale të Shqipërisë

Themelues: Kryepiskopi
Anastas

Del nën kujdesin e Këshillit

Botues

Kryeredaktor: Thoma Dhima

Adresa:
Kryepiskopata Orthodhokse,
Rruga e Kavajës, Nr. 151
Tiranë
Tel: (042) 34-117, 35-095.
Fax: 32-109
Shtypur në shtypshkronjën
“Ngjallja”