QERSHOR 2006 NGJALLJA 1

NGJALLJA
Nr. 6 (161) Viti XV i botimit QERSHOR 2006 Çmimi 20 lekë

Respekt ndaj të gjithëve, por edhe respekt për institucionet

dhe pavarësinë e Kishës
- Ndërhyrje që minon bashkekzistencën paqësore të komuniteteve fetare -

DEKLARATË
Përshëndesim me gëzim e shpresa Marrëveshjen e Asocim-
Stabilizimit të nënshkruar në këto ditë, midis Shqipërisë dhe
Bashkimit Evropian dhe përgëzojmë protagonistët e saj.
Por në kundërshtim me këtë zhvillim, javët e fundit po dë-
gjohen thirrje ekstremiste e nacionaliste, që përpiqen të cëno-
jnë, me akuza të pabaza dhe histori të shtrembëruara, klerikë
orthodhoksë dhe në përgjithësi Kishën Orthodhokse e Kryepi-
skopin e saj. Duke marrë shkak nga kryerja e Shërbesës së
Përshpirtjes prej një prifti orthodhoks të Përmetit gjatë zhva-
rrosjes së ushtarëve grekë, disa politikanë kërkuan me ngulm
(pa ndonjë logjikë, as më shumë e as më pak)... largimin e
Kryepiskopit orthodhoks. Njerëz jokompetentë, të njohur ose
të panjohur, që bëjnë pjesë në komunitete të tjera fetare ose
në asnjë fe, ngulmojnë të përzihen në çështjet e brendshme të
Kishës Orthodhokse, duke pretenduar deri aty, sa të përcaktojnë
edhe udhëheqjen e saj. Kjo përzierje në punët e saj të brend-
shme, minon bashkekzistencën paqësore të komuniteteve fe-
tare, gjë që deri sot, e ka nderuar Shqipërinë në arenën ndërko-
mbëtare; dhe ka qenë një pikë e fuqishme mbështetëse për
nënshkrimin e Marrëveshjes së Asocim-Stabilizimit.
Besimtarë dhe klerikë, protestojmë në mënyrë të vendosur
për zhurmën e padrejtë dhe të sajuar, me të cilën, qarqe të caktu-
ara përpiqen të godasin Orthodhoksinë dhe udhëheqjen e saj.
Gjithë këto vite, Kryepiskopi Anastas, pas rindërtimit tërësor
të Kishës, ringjalljes së saj, me praninë dhe veprimtarinë e tij,
me mesazhet e dashurisë, të shpresës, të ndershmërisë, të
pajtimit dhe paqes, me hapjen e vendeve të punës për mijëra
njerëz, me aktivitetin e tij ndërfetar, si edhe me programet
nismëtare sociale, (në fushat e përkujdesjes, shëndetit, arsimit,
zhvillimit të bujqësisë, kulturës etj.), i ka ardhur në ndihmë
popullit pa as më të voglin dallim fetar, i ka ofruar shërbime të
jashtëzakonshme gjatë këtyre viteve, progresit të shoqërisë
shqiptare dhe integrimit të saj në familjen evropiane.
Kisha Orthodhokse Autoqefale e Shqipërisë vazhdon të rea-
lizojë veprën e saj krijuese duke treguar respekt ndaj të gjithëve,
por në të njëjtën kohë kërkon nga të gjithë të respektohen insti-
tucionet dhe pavarësia e saj, siç sanksionon dhe Kushtetuta e
Republikës së Shqipërisë.
Tiranë, 16 qershor 2006
Sinodi i Shenjtë,
Klerikët Orthodhoksë dhe Këshilli Kleriko-laik

Manastiri
i Shën Vlashit
në fillim
të viteve ‘90
dhe sot.
Ai është një
nga dëshmitë e
shumta të asaj
çka bërë
Kryepiskopi
Anastas
dhe
Kisha jonë
në kaq pak
vjet.
2 NGJALLJA
Hijet e një historie dhe misioni i vërtetë i Kishës
Nga Isidor Koti
Debati i hapur së fundmi për ve-
primtarinë e Kishës Orthodhokse
Autoqefale të Shqipërisë dhe kreut
të saj në lidhje me ngjarjet e Për-
metit është një lajtmotiv i hershëm
dhe një rast flagrant i disa intelektu-
alëve dhe politikanëve të njohur
shqiptarë brenda dhe jashtë vendit,
për të nxjerrë në pah si këtu e vite
më parë qëndrimet e tyre antior-
thodhokse apo siç preferojnë t’i
quajnë anti-Janullatos. Ky nuk
është rasti i parë dhe i vetëm i aty-
re, të cilët kanë hedhur baltë me
ëmbëlsi dhe krenari përmes para-
gjykimeve mbi veprimtarinë misio-
nare të një njeriu dashamirës ndaj
shqiptarëve, madje edhe ndaj atyre
që e luftojnë prej vitesh. Përmes
sulmeve dhe thirrjeve të qëllim-
shme për largim nga Shqipëria, ata
ndoshta harrojnë se nuk godasin
vetëm një person, por një Kishë të
tërë dhe besimtarët e saj, të cilët
indinjohen për deklaratat e përsëri-
tura dhe dashakeqe të këtyre nje-
rëzve me veprimtari të njohur pu-
blike. Shumë përgjigje i kanë marrë
dhe i kanë kuptuar prej kohësh, por
siç duket ata nuk e duan të vërtetën.
...Mitropolia e Gjirokastrës ka
dhënë një sqarim për çështjen në
fjalë dhe besimtarët orthodhoksë,
por edhe publiku shqiptar e di tash-
më se pjesëmarrja e një prifti dhe
shërbesa e tij në zhvarrimin e esh-
trave është pjesë e traditës ortho-
dhokse. Një gjë është e sigurt, Kisha
si institucion nuk ka gisht fare në
këtë histori dhe nuk mund të aku-
zohet për gjëra të paqena.
***
“Nuk është një çështje a mu-
ndemi, por është një urdhërim i
detyruar “ne duhet”: “Shkoni, pra,
dhe mësoni të gjithë kombet! Shkoni
në të gjithë botën dhe predikojini
Ungjillin çdo krijese! Këto janë fja-
lët e Kryepiskopit Anastas për mi-
sionin e tij të krishterë kudo në botë
sikurse edhe për misionin e tij 14-vje-
çar në krye të Kishës Orthodhokse
Autoqefale të Shqipërisë. Misioni
i tij në Shqipëri përgjatë këtyre
viteve nuk ka qenë aspak politik
sikundër akuzohet, por të ringrinte
Kishën e rrënuar dhe të nxiste be-
simtarët të rigjenin kuptimin e pa-
stër të një Kishe të Shenjtë, Katho-
like dhe Apostolike... Deviza e
Kryepiskopit shqiptar me kombësi
greke ishte se në një botë që po
shkon drejt gobalizmit, kufijtë shpi-
rtërorë e territoret mes popujve nuk
do njohin dimensione të ngushta,
por do unifikohen në perspektivën
e bashkëjetesës dhe tolerancës.
Akuzat se Kryepiskopi Janullatos
ka ndërmarrë veprimtari politike në
dobi të interesave greke janë një
stuhi në gotë, të dashur kolegë inte-
lektualë. Asnjë fakt apo argument
nuk e provon këtë, madje nëse i
kthehemi historisë në të famshmen
“fshesë greke” ndaj emigrantëve
Pamje e kishës “Shën Maria e Pazarit” në Përmet, e vitit 1956
shqiptarë, Kryepiskopi ynë u bë
ndërmjetësi kryesor i kësaj çështje-
je, duke iu lutur kreut të qeverisë
së atëhershme të mbronte shqipta-
rët dhe t’iu ofronte kushte jetike.
Reagimi ishte i menjëhershëm dhe
zëri i tij, si njeri i urtë dhe me repu-
tacion u dëgjua. Përgjatë gjithë kë-
tyre viteve, ai ka vazhduar të ndje-
kë të njëjtin orientim në marrëdhë-
niet shqiptaro-greke si personalitet
që ka ndihmuar në harmonizimin e
marrëdhënieve mes fqinjëve.
Nëse kujtojmë kontributin e tij
në jetën sociale të Shqipërisë, të
gjithë e dinë se në vitin 1997 ai
kontribuoi së bashku me kryetarët
e komuniteteve fetare në stabili-
zimin e situatës kaotike dhe shumë
të vështirë në Tiranë e në të gjithë
Shqipërinë. Në vitin 1999, kur vendi
ynë priti refugjatët kosovarë, Kisha
Orthodhokse Autoqefale e Shqipë-
risë organizoi një program të gjerë
ndihme prej më shumë se 12 milio-
në dollarësh në bashkëpunim me
donatorë dhe organizma ndërko-
mbëtarë, duke hapur dy kampe pri-
tjeje e qëndrimi për ta, ku u bë e
mundur t’u qëndrohej afër dhe të
ndihmoheshin rreth 33 mijë të ar-
dhurve nga Kosova. Në vitin 2004
ajo dhuroi 600 mijë dollarë për ri-
ndërtimin e një xhamie dhe kishe,
si një kontribut simbolik dhe pari-
mor në bashkëjetesën e brishtë
kosovare.
Të gjitha këto dhe shumë kontri-
bute të tjera të Kishës Orthodhokse
Autoqefale të Shqipërisë dhe kreut
të saj nuk tregojnë atmosferën e
zymtë që na paraqesin opinionbërë-
sit këtu në Shqipëri, apo ata që ga-
tuajnë politika antiorthodhokse
përtej Atlantikut bashkë me disa
vetmitarë pretendentë për fronin
kryepiskopal këtu në vendin tonë.
Ai e ka udhëhequr Kishën në kohë
paqeje dhe në kohë trazirash, gjith-
monë me mençuri dhe urtësi, aq sa
Kisha është një faktor i rëndësi-
shëm zhvillimi në jetën shoqërore
të Shqipërisë e një institucion i nde-
ruar dhe i njohur në mbarë botën.
Nëse ata do të jetonin nga afër
apo do të interesoheshin me dasha-
mirësi për punën që ka bërë dhe
po bën Kisha në vendin tonë, do ta
kuptonin qartazi veprimtarinë e
vërtetë të misionarëve të Perëndi-
së. Kryepiskopi “grek” e ka shpa-
llur publikisht veten “lypësi ndër-
kombëtar i shqiptarëve” duke me-
nduar për të tashmen dhe të ardh-
men që ndërton Kisha Orthodhokse
e Shqipërisë në botën e qytetëruar.
Botuar në “Gazeta Shqiptare”
dhe “Sot”
QERSHOR 2006
Fragment nga artikulli i z.
Fatos Lubonja, botuar në
gazetën “Standard” datë
03.06.2006
“Përroi i marrëzisë së
fshatit u kthye në
lumë marrëzie
kombëtare”
...Do të thoni ju, po gazetari pse
nuk e ka thelluar zbulimin e këtij
riti kaq interesant të fshatit Kosi-
në, që zor se e ka ndonjë vend i
botës e që do të mblidhte në Kosi-
në antropologë nga i gjithë rruzulli
për lavdinë tonë kombëtare? Me-
sa duket, atij nuk i ka hyrë në ske-
më, sepse, ndërkaq, historia duke
rrjedhur nga Kosina për në Adriatik
është bërë lumë, d.m.th. marrëzi
kombëtare. Janë ngjallur tërë fan-
tazmat nacional-komuniste të së
kaluarës, që kanë çuar deri tek
ideja sikur grekët po kërkojnë të
përdorin këto eshtra si gurë kufiri,
pra për ta sjellë kufirin deri në
Përmet.
Madje, gazetarët tanë të rinj
në moshë i harruan shpejt edhe
rrënjët tona të krishtera dhe prifti
i Kosumit fët e fët po paraqitet
sipas modelit të prifit të Kadaresë
te “Gjenerali i Ushtrisë së Vdekur”:
si agjent i armikut të jashtëm, por
edhe i tërë atyre priftërinjve që
mashtronin popullin e i thithnin atij
gjakun.
Duke parë se sa të zjarrtë tre-
goheshin shumë nga të përfshirët
në debat në mbrojtje të atdheut,
nuk mund të mos të të vinte të
thoshe: shyqyr që është greku me
të cilin kemi një marrëdhënie kaq
të fortë dashuri-urrejtje, se hera-
herës e përdorim për të ekzorci-
zuar frustrimet që kemi për shkak
të varfërisë e mjerimit nga hallet
e vërteta që i krijojmë njëri-tjetrit,
por edhe për të larë dhëmbët e
ndërgjegjes atdhetare, pasi i kemi
ndotur tërë ditën me shqyerjen që
i bëjmë trupit të atdheut. Nuk më
mbetet vetëm të them se nëse du-
am të shpëtojmë nga kësi aktesh
marrosjeje në shkallë kombëtare,
duhet të pakësojmë numrin e me-
diave dhe të rrisim cilësinë e atyre
të mbetura...
QERSHOR 2006 NGJALLJA 3

Përgjigje për sulmet e fundit që janë bërë ndaj

Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë dhe Kryepiskopit Anastas

E vërteta nuk mund të shtrembërohet

Nga Protopresviter Jani Trebicka
Duke filluar nga fundi i muajit të kaluar e në va-
zhdim, në median shqiptare u bë bujë e madhe
lidhur me zhvarrimin e ushtarëve grekë të vrarë
në luftën italo-greke. Në këtë zhurmë të madhe
të mediave dhe të antiorthodhoksëve u akuzua
padrejtësisht Kisha Orthodhokse dhe prifti atë
Vasil Thomollari. Gjithmonë duke u nisur nga
fjala e urtë: “Fol, fol se diçka do të mbetet” dhe
diçka ka mbetur, mendova që nëpërmjet këtij
artikulli t’i shpjegoj të vërtetën opinionit shqiptar
dhe veçanërisht besimtarëve orthodhoksë. Disa
herë u vura në kontakt me vëllain tim, bashkë-
meshtarin atë Vasil Thomollari dhe i kërkova të
më tregonte se si kishte ndodhur e vërteta.
Pas Pashke, disa qytetarë grekë së bashku
me një përkthyes kishin shkuar te prifti atë Vasil
Thomollari dhe i kishin kërkuar që të bënte një
trisai në disa varre, që sipas fshatarëve të vjetër
në moshë, ishin të ushtarëve grekë. Prifti shkoi
dhe kreu shërbesën. Më vonë, përkthyesi që
shoqëronte qytetarët grekë, pasi u takua me
kryeplakun e fshatit Kutal dhe mori leje prej tij,
gjeti punëtorë që të nxirrnin eshtrat. Prifti shko-
nte sa herë që e thërritnin për të bërë shërbe-
sën e Trisaisë kur zhvarrosnin eshtrat. Këto lip-
sane njerëzish, sipas traditës orthodhokse u ve-
ndosën në kishën e Kutalit. Një nga punëtorët
filloi të hapte varre pasditeve dhe për këtë arsye
punëdhënësi e largoi nga puna. Duke qenë i
indinjuar dhe me një të kaluar jo të mirë,
meqenëse s’kishte ç’ti bënte punëdhënësit,
akuzoi priftin siç është dhënë me shumë bujë
në media. Grupe të caktuara përfituan nga rasti
për të sulmuar Kishën. Ç’përgjegjësi ka Kisha
në këtë rast apo prifti, i cili bëri detyrën siç do
ta bënte çdo prift orthodhoks? Policia dhe proku-
roria e Përmetit kërkonin me çdo kusht që prifti
t’i dorëzonte lipsanet e ushtarëve. Por a mund
ta mbante ai këtë përgjegjësi? Si do t’iu për-
gjigjej atyre që ia kishin dorëzuar kishës për ruaj-
tje, sipas traditës së saj? Por duket qartë se pas
gjithë kësaj buje për zhvarrimin e varreve të
shqiptarëve në vend të ushtarëve grekë fshihet
diçka tjetër. Mbeturina ateiste në qytetin e Për-
metit kanë kohë që bëjnë një luftë të vazhdue-
(Vijon në faqen 4)

Vështirë të mendonte dikush në

fillim, se varret e ushtarëve grekë
në Kosinë do ktheheshin në një
çështje politike kombëtare e madje
ndërkombëtare. Dhe sidomos, ishte
e pabesueshme të mendoje se për-
sëri do të risulmonin Kishën Ortho-
dhokse Autoqefale të Shqipërisë e
deri tek Kryepiskopi, që në ato çaste
ndodhej në një veprimtari të rë-
ndësishme jashtë vendit.
Ngjarja
Prej vitesh në Jug të vendit famil-
jarë të ushtarëve grekë të rënë në
Luftën e Dytë Botërore janë inte-
resuar për të gjetur e për t’i dhënë
një varrim dinjitoz të afërmve të
tyre. Kjo, në pritje të një marrëve-
shjeje ndërqeveritare të diskutuar
në shumë takime e vizita, por ende
të pakonkluduar.
Një veprim i tillë u bë edhe në
fshatin Kosinë, ku ata që u kujde-
sën për zhvarrimet, patën ndjesh-
mërinë të kërkonin edhe praninë e
priftit orthodhoks që mbulonte atë
fshat, atë Vasil Thomollarit, i cili, si
për çdo rast të ngjashëm, do të bën-
te shërbesat përkatëse të Përshpir-
tjes, duke qenë se të vdekurit i përkis-
nin besimit orthodhoks. Dhe, sipas tra-
ditës orthodhokse, eshtrat që nxi-
rreshin vendoseshin në kishë, deri
sa të bëhet rrivarrimi…
Këtu fillon dhe mbaron roli i Ki-
shës në këtë histori. Prifti kreu atë
detyrë që i ngarkonte funksioni i tij:
“Skandali” i një shtypi që nuk arrin
të mbajë hapin e vendit
- Disa duan të shkojnë në Evropë duke ecur si gaforrja në
drejtimin e kundërt me vlerat mbi të cilat ajo është ngritur -
u lut për shpirtrat e të fjeturve, ashtu
siç do të lutet edhe në të ardhmen
çdo klerik i Kishës sonë nëse do të
thirret të asistojë në zhvarrimin e
një të krishteri orthodhoks.
“Skandali”
Një televizion lokal, duke u bazuar
tek dëshmia e një punëtori të pu-
shuar nga puna (për zell të tepruar
dhe të dyshimtë në zhvarrime), sajoi
një stuhi butaforike, duke folur për
një skandal, por duke realizuar një
skenar fantashkence me në qe-
ndër kishën dhe priftin. Kësaj i bëri
jehonë edhe deputeti i zonës, i njo-
hur për qëndrime të spikatura anti-
orthodhokse (ka insistuar që kisha
e Shën Marisë të ribëhet shtëpi kul-
ture, si në kohë të Hoxhës, njihet
për “xhevahiret” antiorthodhokse
në fushata elektorale etj.).
Interesant qe fakti, se po këto
argumente i morën dhe i ruajtën të
pandryshuara disa media qendrore,
të cilat duke i dhënë përmasa gjiga-
nteske një historie lokale, ditë pas
dite rritën edhe sulmet kundër Ki-
shës sonë, duke e zhvendosur “shë-
njestrën” pa asnjë fakt real dhe të
bazuar nga Kosina, në Përmet dhe
Këlcyrë, në Gjirokastër, duke arri-
tur gradualisht atje ku ishte një ndër
qëllimet e zallamahisë së sajuar
mediatike: Të sulmohej Kryepisko-
pi Anastas dhe kontributi i Tij dhe i
Kishës për zhvillimin e vendit.
(vijon në faqen 4)
KOMUNIKATË
Deklarojmë në mënyrë kategorike se për aq sa janë publikuar
në një pjesë të shtypit se gjoja Mitropolia e Shenjtë e Gjirokastrës
kryen zhvarrime në zonën e Përmetit, janë pa bazë dhe mash-
truese. Prifti Vasil u thirr thjesht për të kryer shërbesën e Për-
shpirtjes për të vdekurit, dhe ai zbatoi detyrat e tij hieratike.
Këto fakte të qarta nuk lejojnë vazhdime të mëtejshme, hipoteza
fantastike dhe zhurmë artificiale në dëm të Kishës Orthodhokse.
Jemi të detyruar të protestojmë për klimën e frikës që shkaktojnë
organe shtetërore ndaj klerit dhe besimtarëve Orthodhoksë.
Gjirokastër, më 1 Qershor 2006
Nga Mitropolia e Shenjtë e Gjirokastrës
4 NGJALLJA
(vijon nga faqja 3)
shme për të marrë kishën e Shën
Marisë së Pazarit në qendër të qy-
tetit dhe ta kthejnë përsëri në shtëpi
kulture.
Megjithëse kjo ndërtesë iu kthye
kishës, me dokumente të fallsifiku-
ar arritën të fitojnë shkallët e gjyqë-
sorit dhe duan të kthehet përsëri
viti 1967 dhe kishën ta kthejnë pë-
rsëri në shtëpi kulture. Prifti atë Va-
sil Thomollari ka qenë vazhdimisht
një pengesë për ta. Ai iu ka bërë
thirrje besimtarëve që të bashko-
hen kundër kësaj padrejtësie që i
bëhet Kishës Orthodhokse, ndaj
gjetën rastin që ta diskretitojnë në
opinionin publik dhe të arrijnë që-
llimin e tyre. Por harrojnë se shteti
sot po e lufton korrupsionin duke
filluar nga gjykatat dhe në gjithë or-
ganet e tij. Shqipëria po shkon drejt
Evropës, nuk mund të përsëritet viti
1967 kur kishat dhe xhamitë u kthy-
en në vatra kulture dhe klube.
Gjetën rastin dhe intelektualë të
besimeve të tjera dhe shumë atei-
stë, madje midis tyre ka edhe ndonjë
deputet ose ish-deputet që të sul-
mojnë Kishën Orthodhokse dhe
kreun e saj Fortlumturinë e Tij Imzot
Anastasin. Z. Godo, si zakonisht i
shquar për “zgjuarsinë” e tij pasi
vë pak në dukje vlerat e Kryepi-
skopit Anastas dhe punën e madhe
që ka bërë, na jep mendimin se:
“Mos u bë si shumë kohë që ai është
në krye të Kishës Orthodhokse
Autoqefale të Shqipërisë?” dhe na
tregon rrugën që mund ta zëvendë-
sojë një prift nga Korça ose një prift
i Elbasanit.
Z. Kastriot Myftari, i njohur për
vrerin e tij karshi gjithë besimeve,
duke nxjerrë në pah nacionalizmin
e tij flet keq për shenjtorët e Kishës
sonë, të vendit tonë, shën Kozmain
se është grek dhe shën Joan Vladi-
mirin se është serb. Vjell urrejtjen
e tij karshi Kryepiskopit dhe na bën
vërejtje në mënyrë paradoksale për
priftërinjtë se kush ka qenë infer-
mier dhe kush karrocier.
Z. Abdi Baleta, del në “Vizion
Plus” edhe pse mban mbi vete vu-
lën e të qenit kartë e djegur si poli-
tikan, fillon këtë radhë të provojë
mos ketë sukses kundër Kishës Or-
E vërteta nuk mund të shtrembërohet
thodhokse dhe Kryepiskopit Anastas
duke u shfaqur si aktor humori.
Deputeti Brokaj jep mendime se
ç’duhet bërë dhe flet me urrejtje për
Kishën Orthodhokse dhe kreun e saj.
“Skandali” i një shtypi që nuk arrin
të mbajë hapin e vendit
(vijon nga faqja 3)
Ndërkohë, askush nuk intereso-
hej të sqaronte se ç’kishte ndodhur
vërtet në Kosinë dhe dëshmitë e
atyre që përgënjeshtronin ose tho-
nin të kundërtën, vendoseshin në
cepa ose nuk përmendeshin fare.
Kjo “stuhi” mediatike vazhdoi edhe
pas përgënjeshtrimit të Mitropolisë
së Gjirokastrës dhe deklaratave të
Zyrës së Shtypit të Kryepiskopatës.
Sulmet në vazhdën e “traditës”
E vërteta është se sulme të tilla, të
bazuara në manira nacinalisto-ra-
ciste apo në paragjykime të kohë-
ve, kur të drejtat e njeriut nuk dihet
se ç’ishin, ka pasur sa herë ka li-
ndur ndonjë problem me fqinjin to-
në jugor. Për të tërhequr Kishën në
mes të sherreve e sulmeve media-
tike ka mjaftuar për një skotë gaze-
tarësh vetëm kombësia e Kryepi-
skopit Anastas. Dhe asnjë fakt!...
Shpeshherë është bërë pyetja,
se përse ka qenë ky “tërbim” ku-
ndër Fortlumturisë së Tij? Pse bë-
het sikur nuk kuptohen as rregullat,
kanonet apo statutet e Kishës Or-
thodhokse, duke iu rikthyer gjith-
monë “gozhdëve të vjetra”? Përgji-
gjja mbase është më e thjeshtë dhe
paradoksale se ç’duket: Ai ka bërë
shumë!
Çdokush në vendin e Kryepi-
skopit nuk do të mund të krahasohej
në epokën tonë me personalitetin
dhe aftësitë e tij. Personalitet dhe
aftësi, të cilat mundësuan një ringja-
llje të besimit orthodhoks që nuk
ishte parë që nga koha e Pavarësi-
së. Mjafton të përmendim një fakt:
Nga viti 1912 e deri në vitin 1967 u
ngritën vetëm 4-5 kisha të një farë
rëndësie. Në 15 vitet e fundit disa
dhjetëra. E tatëpjeta e Komunitetit
Orthodhoks mori fund dhe ka nisur
një lulëzim i paparë dhe kompleks
Iu përgjigjemi këtyre mbjellësve
të urrejtjes së kombit: Ju falëndero-
jmë për vërejtjet dhe mendimet, por
na lini të qetë. Shikoni punët dhe
besimin tuaj, jo tonin. Ne dimë t’i
i Kishës Orthodhokse, që është e
pranishme jo vetëm si institucion
shpirtëror, por edhe një institucion
i rëndësishëm në fushën sociale, të
arsimit, shëndetësisë etj. Gjithashtu
është bërë edhe një faktor i rëndë-
sishëm dhe i njohur në arenën ndër-
kombëtare…
Pra, është kjo ringjallje që u ka
prishur gjumin atyre që shpresonin,
që Kisha Orthodhokse do të asfik-
sohej e mbase shpërbëhej. Çdo
Çdokush në vendin e Kryepi-
skopit nuk do të mund të kra-
hasohej në epokën tonë me
personalitetin dhe aftësitë e
tij. Personalitet dhe aftësi, të
cilat mundësuan një ringja-
llje të besimit orthodhoks që
nuk ishte parë që nga koha
e Pavarësisë... Eshtë kjo ri-
ngjallje që u ka prishur gju-
min atyre që shpresonin, që
Kisha Orthodhokse do të
asfiksohej e mbase shpërbë-
hej. Çdo “grek” që nuk do
të kishte qenë i aftë të bënte
gjë do të kishte qenë i mirë-
pritur!....
“grek” që nuk do të kishte qenë i
aftë të bënte gjë do të kishte qenë
i mirëpritur!....
Politika e kohës së babaqemos
Të bënte përshtypje pozitive këtë
radhë serioziteti i treguar nga for-
cat e qenësishme politike të vendit.
Por, nuk munguan edhe disa politi-
kanë, të cilët vrapuan të shfrytëzo-
nin një tribunë të gatshme për të
ngritur disi aksionet e tyre të zhvlef-
tësuara. Kështu, dëgjoje xhevahiret
e një shkrimtari, që thoshte se
Kryepiskopi është një personalitet
i shquar që e admironte, por që…
QERSHOR 2006
rregullojmë punët vetë dhe pa ndih-
mën tuaj. Ju vret sytë përparimi i
Kishës Orthodhokse Autoqefale të
Shqipërisë dhe nuk lini rast pa
shprehur urrejtjen tuaj.
më mirë të mos qëndronte në Shqi-
përi! Apo një historian i huazuar
politikës, i cili merrte përsipër të na
shpjegonte se si orthodhoksët duhet
të zgjedhin hierarkët e tyre. Apo ai
tjetri, doktor njëherë e një kohë, që
ngatërronte politikën me tryezën e
kafenesë, duke harruar se kur ishte
mbi kalë kishte bërë disa bisedime
që kanë mbetur të regjistruara…
Dhe të tre këta që përmendëm nuk
janë orthodhoksë.
Komedia e shoqatave
Madje, na u mblodhën edhe disa
shoqata (që nuk kanë asnjë lidhje
me besimin a komunitetin ortho-
dhoks), nga ato qindra e qindra që
kanë aprovuar gjykatat dhe i kër-
kuan autoriteteve… largimin e Kryepi-
skopit. Kjo qe kulmi i qesharakes,
sepse këtë kërkesë e bënë ditën që
Shqipëria nënshkruante në Bruksel
Marrëveshjen e Asociimit me BE.
Duam të vemi në Evropë, në Perë-
ndim, por duke ecur si gaforrja ha-
rrojmë se një nga vlerat e pacënue-
shme dhe të shenjta të saj është li-
ria fetare, e cila nuk mund të trajto-
het me syzet e kohës së regjimit
komunist dhe as me “size” edhe më
të vjetra akoma.
***
Por, një rezultat gjithë kjo zhurmë
e dha. Zhdoganoi përsëri disa per-
sona e kërkesa, të cilat koha i kishte
lënë mënjanë. Kujtojmë vetëm ri-
daljen në skenë të atyre që duan
përsëri të shtetëzojnë kishën e Për-
metit, duke e kthyer sërish në vatër
“kulture” etj. Por vendi ynë e ka zgje-
dhur qartë se ku dëshiron të shkojë
dhe thirrjet e mykura të këtyre eks-
tremistëve, nuk do të mund ta lëvi-
zin nga kjo rrugë, pavarësisht nos-
talgjive të vjetra a lidhjeve të reja.
Th.Dh.
QERSHOR 2006
Përgjigje vetëm për 10 për qind të kërkesave për pronat
- Me këtë ritëm do të duhen dhjetëra vjet që të merret përgjigje nga organet kompetente -
Muajin e kaluar, Komiteti Shtetëror i Kthimit
dhe Kompensimit të Pronave, organizoi një
takim me kryetarët e komuniteteve fetare për
të diskutuar rreth problemeve që kanë dalë në
kthimin dhe kompensimin e pronave këtyre
komuniteteve.
Ajo që u tërhoqi vëmendjen gjithë pjesë-
marrësve në atë takim, ishte se, nga hyrja në
fuqi e Ligjit Nr. 9235, datë 29.07.2004 “Për
kthimin dhe kompensimin e pronave”,
Komuniteti Orthodhoks ka paraqitur pranë
komisioneve vendore 81 kërkesa, ndërsa është
marrë vetëm një vendim. Tipik ishte rasti i Fierit
që nga 36 kërkesa që i ishin dërguar komisionit
vendor nuk ishte marrë asnjë vendim. Numri i
kërkesave që Komuniteti Orthodhoks u ka
dërguar komisioneve vendore gjatë këtyre 13
vjetëve janë mbi 276, dhe nga këto janë trajtuar
vetëm 10% e tyre (shifër shumë e ulët sidomos
po të krahasohet me ndonjë komunitet tjetër,
siç del nga tabela). Në shumë raste, edhe ato
objekte që janë kthyer, janë shoqëruar me
konflikte, sepse komisionet të njëjtën pronë ua
kanë kthyer edhe personave të tjerë ose janë
kthyer prona të zëna më parë me ndërtime të
NGJALLJA 5
paligjshme. Kështu në afërsi të kishës së Shën kanë qenë asnjëherë objekt i tregut, ndaj edhe
Gjergjit, në Durrës janë kthyer 13000 metra shumica e tyre nuk janë regjistruar në kadastër
katrore truall, por një pjesë ka qenë e zënë me apo hipotekë. Ato janë regjistruar nga vetë or-
ndërtime pa leje dhe një pjesë është me mbi- ganet e Kishës dhe kopjet e tyre gjenden në
vendosje me një person tjetër. Nuk është rastësi Arkivin e Shtetit. Këto blloqe me emrat dhe
që mbivendosje me pronat e Kishës ka në ato kufizimet e pronave janë mbajtur në formën e
vende që lakmohen nga qytetarë apo ndërtues inventareve dhe për 20-30 vjet kanë qenë të
për të ngritur më vonë pallate shumëkatëshe. depozituara në fondet e Arkivit. Ato përbëjnë
Për kthimin e pronave, Komuniteti Ortho- prova të padiskutueshme. Komisionet vendore
dhoks ka marrë pjesë në dhjetëra takime me nuk i vlerësojnë ato.
drejtues të komitetit të kthimit të pronës dhe Kjo ngadalësi në shqyrtimin e kërkesave të
zbatues të ligjit Nr. 9235, datë 29.07.2004 “Për Komunitetit Orthodhoks, tregon se duhen dhje-
kthimin dhe kompensimin e pronave”. Çështja tëra vjet të tjerë për të vendosur nëse do t’i kthe-
e dokumenteve të pronësisë së pronave të hen apo jo pronat. Një gjë është e qartë se çdo
Kishës është diskutuar shumë herë, por nuk i ditë që kalon bëhet edhe më e vështirë zgjidhja
është dhënë një zgjidhje. Pronat e Kishës nuk e këtij problemi. Si do të shkojmë në Evropë?
Adresat e faqeve në Internet dhe ajo
e E-mailit, të Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë, janë:
Internet: www.orthodoxalbania.org
E-mail: orthchal@orthodoxalbania.org
6 NGJALLJA QERSHOR 2006

“...T’i bindemi me dëshirë vullnetit të Perëndisë”

- Kryepiskopi Anastas në një atmosferë paskale në Gjirokastër -
Edhe një vizitë tjetër dashurie dhe përkujdesjeje realizoi Fortlum-
turia e Tij Kryepiskopi i Tiranës dhe gjithë Shqipërisë, Anastasi në zona
të ndryshme të Mitropolisë së Gjirokastrës.

Hirotoni e re
Të enjten, më 11 maj u krye nga Kryepiskopi Anastas hirotonia e
dhjakon Nikolla Hajros nga zona e Dropullit në gradën e priftërisë. Që
në mëngjes kisha “Metamorfoza e Shpëtimtarit” në Gjirokastër, ku u
krye Liturgjia Hyjnore dhe hirotonia, ishte mbushur me besimtarë nga të
gjitha enoritë që do t’iu shërbejë prifti i porsahirotonisur. Ishin gjithashtu
edhe nxënës të shkollës së mesme të Bularatit si dhe të Liceut Kishtar
“Kryqi i Nderuar”.
Ishin çaste prekëse. Prifti Nikolla foli për ecurinë shpirtërore dhe
dha zotimet analoge të një dhjakoni në hierore. Kryepiskopi i dha këshi-
lla atërore priftit Nikolla dhe nxiti me fjalët e tij edhe të pranishëm të
tjerë, në veçanti të rinjtë, që të vijnë në radhët e klerit orthodhoks për t’i
shërbyer grigjës së Kishës së Zotit. Me rastin e kësaj hirotonie të re u
shtrua një drekë ku morën pjesë përveç epitropëve të kishave dhe mana-
stireve të zonës, edhe përfaqësues të pushtetit lokal. Kështu u krijua një
mundësi ku u shprehën falënderimet për kujdesin e vazhdueshëm të Gur themeli në Aliko
Kryepiskopit për zonën, si dhe u parashtruan probleme që shqetësojnë Akolluthinë për ndërtimin (Bekimin e gurit të themelit) e një kishe të
banorët e enorive. re në fshatin Aliko, e kreu Fortlumturia e Tij Kryepiskopi Anastas. Aliko,
një nga fshatrat më të mëdha të zonës së Vurgut, ende nuk ka një kishë
të vetën dhe nuk ka pasur historikisht. Projekti që është përgatitur
parashikon një kishë madhështore me kupolë dhe gjithashtu në katin
përdhe ambiente ndihmëse për zhvillimin e veprimtarisë kishtare.
Besimtarë të shumtë nga fshati dhe qendra të tjera të banuara të zonës
u ndodhën në këtë ceremoni të gëzuar.
Kisha e re do t’i dedikohet kujtimit të “Dyzet Shenjtorëve”, dhe
sikundër dhjetëra të tjera do të realizohet me fonde të siguruara nga
Kryepiskopi Anastas.

Hapja e dyerve në kishën e Ksamilit

Të Dielën e të Paralizuarit Kryepiskopi kryesoi Liturgjinë Hyjnore në
kishën e re “Ngjallja e Zotit” në Ksamil. Para Liturgjisë u krye Shër-
besa e Çeljes së Dyerve, ku lexohen urata për fillimin nga meshimi në
një kishë të re para se të bëhet inagurimi i saj. Klerikë dhe besimtarë të

Në qendrën shpirtërore në Goranxi

Nën kujdesin e Kryepiskopit Anastas në qendrën shpirtërore, që ende
nuk ka përfunduar së ndërtuari, në kishën e “Kryeengjëjve” në Kallo-
goranxi, të rinj por edhe më të rritur nga zona e Dropullit marrin pjesë në
kursin e muzikës bizantine, që zhvillohet çdo të premte mbasdite. Në një
nga këto orë mësimi, kur po zhvilloheshin prova ushtrimore, mori pjesë
edhe Kryepiskopi Anastas. Ai pa nga afër përparimin e tyre në këtë
fushë.
Në mbasdite Kryepiskopi u takua me nxënësit që janë bursistë të Tij
dhe pedagogët e Liceut Kishtar “Kryqi i Nderuar”. Mes të tjerave Krye-
piskopi lexoi dy vargje të një poeti grek: “Nëse nuk jemi gati të vdesim
për njëri-tjetrin, atëherë jemi të dy të vdekur!”. Janë dy vargje të thjeshta,
në të cilat është përqendruar një nga parimet bazë të didaktikës së
krishterë. Dhe ishte motivi që Kryepiskopi e përsëriti shumë shpesh
gjatë kësaj vizite, duke dashur të theksojë nevojën që të krishterët të
jenë të vëllazëruar mes tyre, të mësojnë të rrezatojnë kudo dashuri dhe
të ndajnë të mirat që Perëndia u fal. Çast nga takimi në Goranxi me pjesëmarrës
nga kori i muzikës bizantine
QERSHOR 2006
shumtë nga qyteza dhe të gjitha zonat e mitro-
polisë në atmosferën paskale iu gëzuan në
veçanti kësaj ngjarjeje të gëzuar.
Në predikimin e Tij, Kryepiskopi duke marrë
shkas nga pjesa e Ungjillit të ditës dha këshilla
të vyera për çdo anëtar besimtar të Kishës so-
në. Porositi të rinjtë se sekreti për një sukses
në jetë nuk është të dëgjojnë joshjet dhe britmat
e kohës, por t’i binden me dëshirë vullnetit të
Perëndisë. Krishti në këtë mrekulli të shërimit
të të Paralizuarit na jep pikërisht këtë mësim:
të sjellim dëshirat personale me vullnetin e Pe-
rëndisë. Këtu është i fshehur një mësim i madh
për secilin prej nesh.
Pas Liturgjisë Hyjnore besimtarët organizuan
spontanisht një festë të vërtetë popullore me
këngë e valle popullore, ku askush nuk ngeli
indiferent. Kryepiskopi mes të tjerave komunikoi
predispozicionin e Kishës për të ndërtuar atje
një kopsht për fëmijë si dhe për përmirësimin e
zonës së oborrit të kishës.
Në vazhdim Kryepiskopi vizitoi kishën në
ndërtim të fshatit Vrinë, përballë Viroit si dhe
ullishten dhe pemishten që Kisha jonë po zhvillon
në një pronë të kishëzës së Shën Dhonatit në
Xarrë.
Të hënën Kryepiskopi u takua me klerikët e
Mitropolisë në sallën e takimeve të kishës së
Shën Harallambit, në Sarandë.
Po aty u takua me mjekë të spitaleve të Jani-
nës, të cilët me kontribut vullnetar janë të prani-
shëm për të vizituar në klinikën orthodhokse që
disponojmë në fshatin Jergucat të Gjirokastrës.
Ishte si çdo vizitë tjetër një bekim i veçantë
për të gjithë zonën, për besimtarët orthodhoksë
dhe një nxitje për më shumë përparim në çë-
shtjet shpirtërore dhe në forcimin e Kishës sonë
Orthodhokse.
O. B.
NGJALLJA
Diplomohen studentët
në Akademinë Teologjike “Ngjallja e Krishtit”
Klerikë, prindër, pedagogë, studentë dhe
shumë të ftuar përcollën në një ceremoni festive
13 të diplomuarit e rinj të Akademisë Teologjike
në Shën Vlash të Durrësit. Ditën e të kremtes
së Shpirtit të Shenjtë, më 12 qershor, Kryepisko-
pi Anastas bashkë me anëtarët e tjerë të Sinodit
të Shenjtë, Mitropoliti i Beratit Ignati, Mitropoliti
i Korçës Joani, Dekani i Akademisë Teologjike
Episkop Ilia dhe Protopresviter Jani Trebicka
si dhe klerikë të ardhur nga disa qytete të vendit,
në prani edhe të shumë besimtarëve, morën pje-
së në Liturgjinë që u krye në kishën e Manasti-
rit të Shën Vlashit.
Në ceremoninë e ndarjes së diplomave fjalën
përshëndetëse e mbajti Dekani i Akademisë
Teologjike, Hirësi Ilia, i cili nënvizoi:
“Fortlumturia e Tij, i përulur, por me vë-
shtrimin drejt Perëndisë ngre në sup kryqin e
rëndë të fyerjeve që i bëhen nga elementë të
papërgjegjshëm të shoqërisë. Në fillim të
shkollës, Kryepiskopi përcolli dy mesazhe: “As-
kush nuk ka ardhur këtu në mënyrë të rastësi-
shme, por Zoti ju ka folur në mënyrë të veça-
ntë.” Gjithashtu “mos e pranoni Hirin e Zotit në
të kotë, por t’i ndiqni mësimet me shumë dashuri
dhe zell.” Besoj se ju studentë të vitit të katërt
i keni zbatuar këto porosi. Të dashurit e mi, ju
falënderoj dhe sot ju prezantoj ta pranoni veten
tuaj në radhën e punëtorëve të vreshtit të Zotit.
Veçanërisht ju përshëndes ju prindër që fëmijët
ia keni kushtuar Zotit me dashuri dhe besni-
këri”.
Më tej, dy studentët më të mirë të porsadi-
plomuar Elena Krakulli dhe Theodhor Peci
mbajtën fjalimet e rastit. Studentja E.Krakulli
lexoi pjesën “Mbi Shpirtin e Shenjtë” të Shën
Vasilit të Madh, ndërsa studenti tjetër Th.Peci
7
iu tha të pranishmëve se këta studentë dalin
me angazhim të plotë në shërbim të Kishës
Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë.
Gjatë fjalës përshëndetëse, Kryepiskopi u
shpreh se “Kjo është një ditë falënderimi. Shpirti
ynë duhet të mbushet me mirënjohje për të gjitha
këto gjëra. Falënderoj familjet e studentëve tanë
dhe të gjithë studentët për përpjekjet e tyre. Jemi
me të vërtetë në ndihmën e Zotit. Në jetën shpir-
tërore janë tri faza të kthimit te Perëndia: takimi
i shpirtit tonë me Zotin, përvoja personale e faljes
që ai na dhuron dhe Pentikostia, ardhja e Shpirtit
të Shenjtë dhe është kjo ardhje që i jep një frymë
të re ekzistencës sonë. Të trija këto faza janë
të lidhura me ndryshimin, rikthimin dhe rilindjen
në jetën shpirtërore.
Le të kërkojmë nga vetë Ngushëllimtari, që
të ecim përpara, sepse Shpirti i Shenjtë është
shpirti i së vërtetës, i bashkimit dhe i vëllazërimit.
Mbarë orthodhoksët përbëjnë një familje të
vetme. Në rrugëtimin tuaj keni për t’u përballur
me vështirësi. Dua t’ju uroj që jeta juaj të kalojë
në rrezatimin e Shpirtit të Shenjtë dhe përpiquni
ta shpërndani atë tek persona të tjerë”.
Programi vijoi me këngë dhe himne të kë-
nduara nga kori i Akademisë dhe me ndarjen e
diplomave, të cilat i shpërndau vetë Kryepi-
skopi, duke iu dhuruar studentëve edhe librin e
tij “Globalizmi dhe Orthodhoksia”.
Gjithashtu, gjatë drekës që u shtrua për nder
të të gjithë të pranishmëve folën edhe dy
mitropolitët, Hirësi Ignati dhe Hirësi Joani, të
cilët uruan studentët për të vazhduar me zell
dhe përkushtim jetën shpirtërore dhe punën
brenda Kishës.
Isidor Koti
8 NGJALLJA QERSHOR 2006

PËRGËNJESHTRIM Zhvilloi punimet

Asambleja e 8-të Botërore
Përgënjeshtrojmë artikullin e botuar në ga- bëhet Kishës Orthodhokse lidhur me Kishën e
zetën “Gazeta Shqiptare”, e cila këto ditë ka Shën Marisë së Pazarit, në Përmet. “Feja për paqen”
ndërmarrë një fushatë paragjykuese dhe antior- Shprehja kërcënuese: “Dimë të falim, por
thodhokse, të ditës së premte, në datën 16 qershor edhe të kërcënojmë” as që nuk ekziston në “trak- - Merr pjesë edhe Kisha jonë -
2006, me titull: “Traktet greqisht në rrugët e Për- tin” që pretendon autori të jetë shpërndarë. Gji-
metit”, me autor Ismail Xhaferi, duke e konsi- thashtu, shtrembërimi i fakteve se vetëm “4 për- Për herë të parë Kisha
deruar atë si tërësisht të pavërtetë dhe të qëllim- qind e sipërfaqes ku ngrihet ky pallat i përket Orthodho-kse Autoqefale e
shme. “Traktet greqisht” për të cilat bëhet fjalë, territorit të Kishës”, është sa qesharak aq edhe Shqipërisë u përfa-qësua në
nuk janë gjë tjetër vetëm se disa fotokopje të fa- i lig, kur dihet nga të gjithë se ndërtesa e kishës Asamblenë Botërore “Feja për
qes nr. 8 të muajit maj të gazetës zyrtare të përbën rreth gjysmën e ndërtesës në fjalë. Fu- paqen” e cila këtë vit u organizua
Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë shata dizinformuese e Gazetës Shqiptare vazh- në datat 15-18 prill në Bakuriani
“Ngjallja”, e cila është e tëra në gjuhën shqipe. don edhe në ditën tjetër dt. 17.06.2006, duke da- të Gjeorgjisë. Kjo Asamble e
Në të është botuar biseda e Kryeministrit z. Sali shur të zbusë sado pak gënjeshtrën e sajuar, ku Organiza-tës Rinore Fetare të
Berisha gjatë vizitës së tij me rastin e festës së thuhet se: “janë shpërndarë trakte në greqisht e Evropës Lindore dhe Qendrore
Pashkës në Selinë e Kryepiskopatës Orthodho- shqip”. kishte temë kryesore: “Dialogu
kse në Tiranë me Kryepiskopin Anastas, ku ai Zyra e Shtypit ndërfetar kundër dhunës për
zhvillimin e sigurisë”.
përmend si fakt domethënës padrejtësinë që i Tiranë 17.06.2006
Merrnin pjesë përfaqësues të
besi-mit orthodhoks, katolik,
Konferencë Studentore 19 - 21 maj 2006 mysliman, jude si dhe grupe
protestante. Ata kishin ardhur
“Përse kemi nevojë për Kishën” nga 22 vende të botës si SHBA,
Japonia, Libani, Hungaria etj.
Në datat 19 - 21 maj në ambientet e Manastirit Veprimtaria sportive, shëtitja buzë detit dhe në Ditët e Asamblesë ishin të
të Shën Vlashit, në Durrës u zhvillua konferenca veçanti mbrëmja festive i shtuan larmishmërinë mbushura me sea-nca
studentore me pjesëmarrjen e 90 studentëve të fundjavës së studentëve. bisedimesh, punë në grupe si
fakulteteve të ndryshme, nga zona të ndryshme të Liturgjia Hyjnore e së dielës mbylli dhe konfe- edhe vizita në disa pika të
Shqipërisë. Programi i kësaj konference pranverore rencën e pranverës. Të gjithë studentët me falënde- rëndësishme të Gjeorgjisë,
ishte i larmishëm dhe e bëri të veçantë fundjavën rim dhe mirënjohje në zemër për të gjithë ata që veçanërisht në kishat or-
për të gjithë studentët. Gjatë këtyre tri ditëve ata mundësuan këtë aktivitet dhe për këtë bekim që thodhokse. Përfaqësueset e
patën mundësinë dhe bekimin e veçantë të kenë mes përjetuan, uronin të takoheshin në konferenca e shteteve pjesëmarrëse në këtë
tyre atë Joan Reeves dhe predikuesin e njohur Gary takime të tjera të organizuara nga Kisha. Asamble folën rreth rëndësisë
Cattell, të cilët kishin eksperiencë në marrëdhëniet Ana Baba
dhe rolit të fesë në ndërtimin e
me të rinjtë studentë, në Universitetin e Penn State, Koordinatore për Qytetin Studenti, Tiranë
paqes. Një nga çështjet e
në Amerikë.
diskutuara ishte edhe roli i të
Gjatë këtyre ditëve u mbajtën 4 referate në lidhje
rinjve besimtarë në parandalimin
me Kishën dhe Besimin Orthodhoks. Referati krye-
e formave të dhunës, e cila ka
sor me temën “Përse kemi nevojë për Kishën” i dha
marrë gjithnjë e më shumë
mundësi studentëve të njohin më tepër Besimin Or-
përmasa problematike në mbarë
thodhoks dhe thirrjen e lartë, që Perëndia ka për
botën.
secilin prej nesh.
Në fund të rinjtë dolën me një
Shërbesat e lutjes që u kryen gjatë këtyre ditëve
de-klaratë në të cilën nënvizohej:
plotësuan dhe theksuan rëndësinë e adhurimit të
“Ne shprehim besimin tonë që
Kishës sonë si dhe të ndërtimit të marrëdhënies sonë
çdo qenie njerëzore, pavarësisht
personale me Zotin.
Pjesë e programit të kësaj konference ishte edhe besimit, gjinisë, etnitetit, ka të
koha për miqësi të reja, shkëmbim përvojash të jetës drejta për jetuar në paqe dhe
në besim dhe si e njohën Krishtin. harmoni vëllazërore.”
Jemi kundër dhunës dhe
intoleran-cës, paragjykimeve dhe
Kremtohet Shën Joan Vladimiri llojeve të ndry-shme të dhunës
Besimtarë nga qytete të ndryshme të vendit kishin Jerasimi, atë Aleksandri dhe 3 klerikë nga Mali i Zi. ndaj grave dhe fëmi-jëve si edhe
ardhur një ditë më parë për të marrë pjesë në shërbe- Kori i Akademisë Teologjike krijoi një atmosferë të trafikut të qenieve njerë-zore.
sat tradicionale të së kremtes së shenjtorit. Që në orët pasur lutjeje. Ne dëshirojmë të ndërtojmë
e para të 3 qershorit ishte krijuar një atmosferë e vërtetë Edhe të nesërmen në mëngjes, shumë besimtarë
kremtuese, ku shumë besimtarë qëndronin në kishë miqë-sinë tonë të përbashkët për
erdhën për të nderuar lipsanin e shenjtë të Shën Joan
dhe përreth manastirit me qirinj në duar. Vladimirit.
ta përdo-rur për një botë më të
Tingujt e kambanës lajmëruan fillimin e agripnisë Kjo festë ka marrë përmasa të gjera jo vetëm për mirë. Ne e kup-tojmë që feja
e cila nisi në orën 2100 të mbrëmjes dhe zgjati deri në besimtarët orthodhoksë, por edhe për zonën përreth, mund të shërbejë si një mjet i
orën 300 pas mesnate. Në prani të lipsanit të shenjtorit që e kishte shpallur këtë ditë festën e komunës Bra- fuqishëm për të ndërtuar paqen
dhe shumë besimtarëve, shërbesat u kryesuan nga Hi- dashesh. mes njerëzve”.
rësia e Tij Ilia. Bashkëmeshuan atë Jani Trebicka, atë Harallamb Meci Pjesëmarrja e vendit tonë me
për-faqësuesin e saj orthodhoks
u mirëprit nga të gjithë
pjesëmarrësit në punimet e kësaj
QERSHOR 2006
- Vizita e Episkopit të Bostonit, New England dhe Dioqezës Shqiptare Hirësisë së Tij Nikon Liolin, në Shqipëri -
E Diela e Miroprurëseve, më
7 maj, në kishën “Ungjillëzimi i Hyj-
lindëses”, në Tiranë, ishte e veçan-
të. Në Liturgjinë Hyjnore për kremti-
min e kësaj feste, që u krye nga Fort-
lumturia e Tij Kryepiskopi Anastas,
meshoi edhe Hirësia e Tij Nikoni,
(vëlla i Episkop Liolinit), Episkop i
Bostonit, New England dhe i Dio-
qezës Shqiptare të Kishës Ortho-
dhokse në Amerikë.
Episkopi Nikon vinte në Shqi-
përi për herë të parë. Origjina e tij
është nga Korça (babai i tij ka li-
ndur në Boboshticë).
Para predikimit kremtues,
Kryepiskopi Anastas prezantoi dhe
përshëndeti Episkopin Nikon për
praninë e tij mes gjithë besimtarëve
orthodhoksë të Tiranës. Ndër të
tjera Kryepiskopi tha: “Jemi mirë-
njohës, shumë të lumtur dhe në të
njëjtën kohë të bekuar për vizitën
tuaj në vendin tonë… Edhe pse në
vende të ndryshme, edhe pse larg,
ne jemi gjithmonë së bashku në
lutje dhe veçanërisht në momentin
e Falënderimit Hyjnor, kur ne ma-
rrim Trupin dhe Gjakun e Krishtit.
Shërbejmë në një Kishë të Shenjtë,
Katholike dhe Apostolike dhe mo-
menti i Kungimit Hyjnor na bën qy-
tetarë të Mbretërisë së Perëndisë”.
Në vazhdim Kryepiskopi Anastas
i kërkoi Episkopit Nikon t’i trans-
metojë besimtarëve të Dioqezës
Shqiptare të Amerikës përshënde-
tjet e orthodhoksëve të Shqipërisë,
si dhe atmosferën mjaft të gëzue-
shme nga kremtimi në kishën e
Ungjillëzimit.
Më pas edhe Episkopi Nikon
përshëndeti Kryepiskopin dhe be-
simtarët orthodhoksë të Shqipërisë,
duke shprehur gëzimin për praninë
e tij të parë në këtë bashkëmeshim
në Shqipëri. Ai shprehu edhe për-
gëzimin drejtuar Kryepiskopit
Anastas për ngritjen nga themelet
të gjithë Kishës Orthodhokse Auto-
qefale të Shqipërisë me strukturën,
tempujt adhurues, si dhe organiz-
mat e gjallë të saj etj. Ai falënderoi
gjithashtu edhe për mikpritjen që iu
bë në Shqipëri nga Kisha.
Më pas Kryepiskopi ftoi Episko-
pin Nikon të bënte predikimin e së
kremtes. Episkopi në predikimin e
tij vuri theksin në momentin e ve-
NGJALLJA 9
Jeta është dhuratë nga Perëndia
Edhe pse në vende të ndry-
shme, edhe pse larg, ne je-
mi gjithmonë së bashku në
lutje dhe veçanërisht në mo-
mentin e Falënderimit Hyj-
nor, kur ne marrim Trupin
dhe Gjakun e Krishtit. Shër-
bejmë në një Kishë, të She-
njtë, Katholike dhe Apos-
tolike dhe momenti i Ku-
ngimit Hyjnor na bën qyte-
tarë të Mbretërisë së Perë-
ndisë”.
logu, ai meshoi së bashku me Hirë-
sinë e Tij Joanin në Katedralen
“Ngjallja e Krishtit”.
Pas qëndrimit dyditor në Korçë,
Episkopi Nikon vizitoi Akademinë
Teologjike “Ngjallja e Krishtit”, në
Shën Vlash, Durrës, i shoqëruar
nga Kryepiskopi Anastas dhe Hirë-
si Ilia. Atje u takua me studentë të
viteve të ndryshme, vizitoi mjediset
e saj dhe hëngri drekë me studentët
çantë të takimit të Miroprurëseve ushtarët e Krishtit dhe duhet të dijë dhe pedagogët e shkollës.
me engjëllin që ndodhej në varrin që Krishti është ngjallur së vde- Në fjalën e tij përshëndetëse ai
e Krishtit, duke theksuar mesazhin kurish dhe do të na ngjallë edhe ne. shprehu gëzimin që ndiente kur
që edhe ne, sot, të celebrojmë Ngja- Krishti u Ngjall!” shikonte që Kisha Orthodhokse në
lljen e lavdishme të Zotit ashtu si Në fund të Liturgjisë Hyjnore Shqipëri po lulëzonte. Imzot Nikoni
gratë miroprurëse dhe të mos kemi Kryepiskopi falënderoi edhe një- përgëzoi dhe nxiti studentët për
frikë ta shpallim këtë gëzim. Duke herë Episkopin Nikon për praninë mbarëvajtjen në studime, përparim
përfunduar ai tha: “Përgjegjësia e tij dhe i dhuroi një engolpion të të mëtejshëm dhe kontributin e tyre
jonë nuk është të largohemi nga së Tërëshenjtës Mari, si kujtim të në ecurinë e Kishës Orthodhokse
frika kur shohim varrin bosh, por kësaj vizite në Tiranë. Autoqefale të Shqipërisë.
është të dalim në botë dhe t’i japim Pas Liturgjisë Hyjnore, Episkopi Hirësia e Tij Nikoni u largua nga
botës lajmin e mirë, që jeta nuk Nikon u nis për në Korçë, ku vizitoi Shqipëria me shpresën dhe dëshi-
është një imazh, një fenomen i çu- Mitropolinë dhe u takua me Hirësi- rën për t’u kthyer sërish dhe për të
ditshëm, por është dhuratë nga në e Tij Joanin dhe më pas shkoi përjetuar nga afër përparimin dhe
Perëndia, është e përjetshme dhe në Boboshticë, fshatin nga ka ori- fuqizimin e Kishës Orthodhokse të
është për secilin nga ne. Bota ka gjinën. Ndërsa në datën 8 maj, në Shqipërisë.
nevojë të dëgjojë nga ju që jeni të kremten e Ungjillorit Joan Theo- Sonila Dedja
Liturgji në përvjetorin e Imzot Theofanit (Nolit)
Më 4 qershor emigrantë shqiptarë në qytetin e Romano, do të prezantonte kontributin e tij “Unë
Bostonit dhe kudo tjetër ku gjendeshin e kishin mu- jam Fan Noli”, kurse vajza e talentuar Alisa Toshka,
ndësi, do të merrnin pjesë në Liturgjinë Hyjnore, bijë e Robert Toshkës, të parit shqiptaro-amerikan
që do të mbahej në Katedralen e Shën Gjergjit, që të emëruar gjykatës në Shtetet e Bashkuara të
u drejtua nga Hirësia e Tij Nikoni. Ajo celebrohej Amerikës, me flaut, instrument që Fan Noli në kohë
me rastin e 100-vjetorit të shkuarjes së Imzot The- shqetësimesh e përdorte në zyrën e tij të Kryemini-
ofan Nolit në SHBA, në vitin l906. Me rastin e kë- strisë në Tiranë, do të luante një pjesë muzikore.
saj meshe do të promovohej biografia dyvëllimshe Më pas fëmijë dhe mësues të Shkollës të Gjuhës
për Nolin, shkruar nga Nasho Jorgaqi. dhe Trashëgimisë Shqipe në Boston do të recitonin
Në vijim, një djalë i ri njëmbëdhjetëvjeçar Nikola poezi, por edhe pjesë nga biografia e Nolit.
10
Kalendari
i Liturgjive Hyjnore,
KORRIK 2006
1 E Shtunë + Anargjendët Kozma
e Damian, romanë. Osh. Petro, patrik.
2 E DIEL + 3 MATEUT. Rroba e
Hyjlindëses në Vllahernë. Juvenali
i Jerusalemit.
6 E Enjte + Hierod. Asti i Durrësit.
Osh. Sisoi. Dësh. Luçia, Riksi etj.
8 E Shtunë + Dëshm. Prokopi.
Hierod. i ri Anastasi nga
Igumenica.
9 E DIEL + 4 MATEUT.
Hierod. Pangrati i Tavromenisë.
Dësh. Provi.
10 E Hënë + Dësh. i ri Nikodhimi
në Berat. 45 dësh. në Armeni.
15 E Shtunë + Dësh. Kiriku e
Julita, nëna e tij. Vladimiri i
Madh, mbret i Rusisë.
16 E DIEL + 5 MATEUT. E
ETËRVE SIN. IV EK. Hierod.
Athinogjeni, Rigjini.
17 E Hënë + Dëshmg. Marina.
Dësh. Sperati dhe Veronika.
20 E Enjte + Pr. Ilia Thesviti. Dësh.
i ri Dhimitri, prift, Maria, murgeshë,
Gjergji e Ilia.
22 E Shtunë + Maria
Magdalena, Miroprurësja.
Dëshg. Markela në Hios.
23 E DIEL + 6 MATEUT.
Pr. Jezekieli. Ep. Apolinari e Vitali
të Ravenës.
24 E Hënë + Dëshmg. Kristina.
Omol. Athinagora. Dësh.
Borisi e Gljebi.
25 E Martë + Fjetja e Sh. Anës.
Oshg. Olimbiadha, Efpraksia.
Sin. V Ekumenik.
26 E Mërkurë + Oshdg.
Parashqevia (Premtja). Hierod.
Hermolau, Ermipi etj.
27 E Enjte+ Dëshm.
Pandeleimoni. Gorazdi, Angjelari,
Sava, ndriç. të sllavëve.
29 E shtunë + Dësh. Kaliniku.
Dësh. Theodhota me 3 fëmijët e saj.
30 E DIEL + 7 MATEUT. Ap. Sila,
Silvani etj. nga të 70. Oshg.
Angjelina.
NGJALLJA QERSHOR 2006
“Themelet për një shërbim më efektiv”
- Trajnim i zhvilluar nga Instituti për Formimin dhe Zhvillimin e Drejtimit të Shërbimeve -
“Sepse isha i zhveshur edhe Për ta bërë sa më të frytshëm shkësisë së burgjeve nga e gjithë
më veshët, isha i sëmurë dhe ju këtë shërbim u mor pjesë në një bota; Nigeri, Angli, Francë, Rusi,
më vizituat, isha në burg dhe er- trajnim të zhvilluar në Paris, me te- Hollandë, Norvegji, Lituani, Bull-
dhët tek unë”. (Mateu 25:36) më “Themelet për një shërbim efe- gari, Ukrainë, Portugali, Guam etj.
ktiv” (22-26 maj). Ky trajnim u or- Edhe Kisha jonë u përfaqësua në
Tashmë janë bërë pothuajse 8 ganizua nga Instituti për Formimin këtë trajnim, ku dhe u prezantua
vjet që Lidhja e Grave Orthodho- dhe Zhvillimin e Drejtimit të Shër- puna që është bërë gjatë gjithë kë-
kse “Përhapja e Dashurisë” kryen bimeve, me qendër në Singapor, si tyre viteve.
shërbimin e saj në burgje, duke u pjesë e programit të Bashkësisë Programi i këtij trajnimi ishte i
udhëhequr pikërisht nga kjo moto Ndërkombëtare të Burgjeve (PFI), përgatitur në mënyrë të tillë që, çdo
dhe me mbështetjen financiare të anëtare e së cilës është edhe Kisha pjesëmarrës të kishte mundësinë të
Kryepiskopit Anastas. Ky shërbim Orthodhokse e Shqipërisë së bashku zhvillonte më tej njohuritë e tij në
konsiston në vizita të përmuajshme me kishat e tjera të krishtera, që konceptet dhe teknikat e drejtimit
në të cilat jepen mësime fetare për ofrojnë shërbimin e tyre në burgje. të shërbimit si në anën shpirtërore,
të dënuarat dhe ndihma në veshje Në këtë trajnim morën pjesë ashtu edhe në anën organizative,
dhe ushqime. rreth 30 persona, anëtarë të ba- me programet dhe gjithçka lidhet
me të. Përveç diskutimeve në gru-
pe të vogla, u organizuan edhe pre-
zantime të punës dhe shërbimit në
burgje nga disa pjesëmarrës të
trajnimit. Në fund të gjithë pjesëma-
rrësve iu dha një çertifikatë për pje-
sëmarrjen dhe kontributin e çdo-
njërit në këtë aktivitet.
Takimi përfundoi me një plan –
veprim që çdo individ do të përpi-
qej ta realizonte në shërbimin në
burgje, në vendin e tij.
U larguam nga ky takim me
shpresën që ky bashkëpunim i kri-
juar gjatë këtyre ditëve të forcohet
më tej edhe në të ardhmen.
S. Dedja
Mesazhi i Ngjitjes. Udha e Parajsës NGJALLJA
Organ i Kishës Orthodhokse
Ngjitja në Qiell e Mbretit të Gjithësisë ishte udha e Parajsës. Pikërisht
Autoqefale të Shqipërisë
kjo e kremte e madhe mblodhi besimtarët paradite në Shën Spiridhon të
Themelues: Kryepiskopi
Beratit. Liturgjinë e drejtoi vetë Imzot Ignati, i shoqëruar nga atë Petraqi
Anastas
dhe dhjakon Spiridhoni. Ndërsa mbasdite, shërbesa sipas traditës, u krye
në kishën e Shën Ilias - Shëndëlliu. Del nën kujdesin e Këshillit
Ndonëse kishte kohë që shiu kishte filluar besimtarët vazhdonin të Botues
vinin.
Kryeredaktor: Thoma Dhima
Pas Mbrëmësores dhe bekimit të 5 bukëve Kryebariu i dioqezës
Imzot Ignati ritheksoi mesazhin e kësaj dite të shënuar: Adresa:
“Ngjitja e Jisu Krishtit është udha e jetës, e dashurisë, ndershmërisë, Kryepiskopata Orthodhokse,
Parajsës, është lartësimi i virtyteve të Perëndisë. Rruga e Kavajës, Nr. 151
Tiranë
Në këtë ditë ne përgatitemi për të qenë të pastër, larg mëkatit, të
Tel: (042) 34-117, 35-095.
ligut, të jemi pranë drejtësisë, besës dhe vëllazërimit, ky është mesazhi i Fax: 32-109
komunikimit me Krishtin”. Shtypur në shtypshkronjën
S. Mishaxhiu “Ngjallja”
QERSHOR 2006 NGJALLJA 11

Pesëdhjetorja dhe Zbritja e Shpirtit të Shenjtë

Në Dhiatën e Vjetër Pe-
sëdhjetorja (Pentikostia)
ishte festa që kremtohej pe-
sëdhjetë ditë pas Pashkës.
Ajo kremtonte dhënien e
dhjetë urdhërimeve nga Pe-
rëndia Moisiut, në malin e
Sinait.
Në Dhiatën e Re të Me-
sias, ngjarja e Pashkës merr
një kuptim të ri, si kremtimi
i vdekjes dhe ngjalljes së
Krishtit, “eksodi” i njerëzve
prej kësaj bote mëkatare në
Mbretërinë e Perëndisë.
Gjithashtu, në Dhiatën e
Re, Pesëdhjetorja është
përmbushur dhe rinuar me
ardhjen e “ligjit të ri”, zbri-
tjes së Shpirtit të Shenjtë
mbi nxënësit e Krishtit.
Kur erdhi dita e Penti-
kostisë, ata ishin të gjithë
bashkë, në një mendje të
vetme, në të njëjtin vend.
Dhe befas nga qielli erdhi
një ushtimë, si ajo e një
ere që fryn furishëm dhe
e mbushi gjithë shtëpinë
ku ata po rrinin. Dhe u
dukën mbi ata gjuhë si
prej zjarri, të cilat ndahe-
shin dhe qëndronin mbi
secilin prej tyre. Edhe u
mbushën të gjithë me
Shpirtin e Shenjtë... (Veprat
2:1-4).
Shpirti i Shenjtë, të cilin
Krishti u kishte premtuar
nxënësve të tij, erdhi ditën
e Pentikostisë (Joani 14:26,
15:26; Lluka 24:49; Veprat
1:5). Apostujt morën “fuqi
I bekuar je, o Krisht Perëndia ynë, që i tregove prej së larti” dhe filluan të
peshkatarët të gjithurtë, duke iu dërguar Shpirtin predikonin dhe të jepnin
e Shenjtë dhe me anën e tyre rrjetove tërë botën, dëshmi për Jisuin si Krishtin
Njeridashës, lavdi më Ty! e ngjallur, Mbretin dhe Zo-
(Përlëshorja) tin. Tradicionalisht, ky mo-
Kur i Larti zbriti dhe përzjeu gjuhët, i përndau ment është quajtur ditëlindja
kombet. Por, kur dërgoi gjuhët e zjarrta, të gjithë e Kishës.
i thirri në bashkim. Prandaj, me një zë, ne Në shërbesat liturgjike
lavdërojmë Shpirtin e Tërëshenjtë. të festës së Rrëshajëve, ar-
(Shkurtorja) dhja e Shpirtit të Shenjtë
kremtohet bashkë me zbu-
lesën e plotë të Trinisë Hyj-
nore: Atit, Birit dhe Shpirtit
të Shenjtë. Plotësia e Hyj-
nisë u shfaq në ardhjen e
Shpirtit tek njerëzit dhe
himnet e Kishës e kremtoj-
në këtë shfaqje si veprën fi-
nale të vetëzbulesës dhe
vetadhurimit të Perëndisë
në botën e krijuar prej Tij.
Shpesh, në këtë ditë, ikona
e Shën Trinisë - veçanë-
risht ajo e tri figurave engjë-
llore që iu shfaqën Abraha-
mit, stëratit të besës së kri-
shterë - vendoset në qendër
të Kishës. Gjithashtu, në
këtë ditë përdoret edhe iko-
na e Rrëshajëve, e cila tre-
gon gjuhët e zjarrit mbi
Shën Marinë dhe Dymbë-
dhjetë Apostujt, prototipi
origjinal i Kishës, të cilët
janë ulur në unitet, duke
rrethuar një imazh simbolik
të “kozmosit”, botës.

Shenjtorët! “Fronti hyjnor, ush- “I çuditshëm është Perëndia 18 QERSHOR - E KREMTJA E GJITHË
tarët hyjfolës të ballit të Zotit; yje
ndër shenjtorët e Tij” (Psalm.
të shumëndritshëm të kupës qie- 67.36). E lavdëruan Perëndinë. SHENJTORËVE
llore; kështjellë e pamposhtur e Si- Dhiata e Vjetër kërkonte si flijime
onës mistike; lule me aromë të pemët e para të dheut, d.m.th., fru-
këndshme të Parajsës; gojët e gjith- tat e para nga ana e kohës dhe e
arta të Fjalës; mburrje e Kishës; cilësisë. Kisha ofroi fruta të gjalla,
shkëlqimi i botës”, siç psal një himntë parat nga gjinia njerëzore, si
i mrekullueshëm (Lavdia e Lavdë- flijimin e Krishtit, anëtarët e saj më
rimeve të Etërve të Shenjtë). të zgjedhur, të flijuar me mënyra
të shumëllojshme. Njëkohësisht,
Shenjtorët! ...foshnja dhe një-
ata janë fruta të para të veprimta-
qindvjeçarë; të rinj dhe të mo-
risë shpëtimtare të Jisuit, rezultatet
shuar; burra dhe gra; shkencëtarë
më të mira të flijimit të Tij të papër-
dhe analfabetë; mbretër dhe shër-
shkruar.
bëtorë; të pasur dhe të varfër; kle-
E përqafuan shpëtimin që u dha
rikë, murgj dhe laikë.
Pësimi Hyjnor dhe përfituan bami-
Shenjtorët ishin ata “që kishin rësitë e tij, kështu që nuk mbeti pa
Perëndinë deri në vdekje”, sepse përfunduar, pas dore, i përbuzur në
kishin pranuar si dëfrim fjalën e një farë mënyre, por u dëshmua
Pavlit: “Na u dhurua për Krishtin jetëdhënës, i shkëlqyer, i lavdishëm.
jo vetëm të besojmë tek Ai, por Ata përbëjnë lavdinë dhe ma-
edhe të vuajmë për hir të Tij” (Fil. dhështinë e Kishës dhe të kokës
1.29). Si rezultat, evidentohej tek së saj, Krishtit.
ata dëshira dhe përpjekja që ta Madje, çdokush nga ne që do
donin Jisuin, pavarësisht nga çdo të bëhet shenjt do të lavdërojë Pe-
lloj kostoje, siç Ai kërkon: “Nëse rëndinë, por edhe do të lavdërohet
më doni, ruani porositë e mia” “së bashku me të gjithë shenjtorët”
(Joan. 14.15). (I Thes. 3.13).
Marrë nga parathënia e librit “Nga Thesari i Shenjtorëve”
12
Zhvillohet për herë të parë në Irlandën e Veriut takimi i radhës i Komitetit Qendror të Konferencës së Kishave Evropiane
(KKE)
Merr pjesë edhe Zëvendëspresidenti i Konferencës Kryepiskopi Anastas
Përpjekjet e të krishterëve për ndërtimin e paqes në Evropë
Konferenca e Kishave Evropiane është
një bashkësi prej rreth 125 Kishash Or-
thodhokse, Protestante, Anglikane dhe
Kishave Katolike të Vjetra nga të gjitha
vendet e Evropës, si dhe 40 organizata të
asociuara. KKE u themelua më 1959. Zyrat
i ka në Gjenevë, Bruksel e Strasburg.
Në datat 25-31 maj në London Derry të Irla-
ndës së Veriut u zhvillua takimi i radhës i Konfere-
ncës së Kishave Evropiane (KKE) në të cilën mori
pjesë edhe Kryepiskopi Anastas si përfaqësues i
Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë dhe
në të njëjtën kohë Zëvendëspresident i saj. Tema
kryesore u përqendrua në përpjekjet e të krishterë-
ve dhe kontributin e tyre për ndërtimin e paqes
në Evropë. Ky takim në London Derry u zhvillua
për herë të parë në një vend ku po konsolidohet pa-
qja pas problemeve fetare disavjeçare. Në aktivi-
tet merrnin pjesë përfaqësues nga kishat Orthodho-
kse, Anglikane, Protestante dhe Romano-katholike.
Gjatë ditëve të konferencës u miratuan dy de-
klarata të përbashkëta. E para kishte të bënte me
dëshminë dhe përpjekjet që bëjnë të krishterët në
këtë ishull të Irlandës duke kontribuar në pajtimin
dhe ndërtimin e paqes në Evropë. Qëndrimi i dytë
kishte të bënte me luftën kundër trafikimit të fem-
rave gjatë zhvillimit të Kampionatit Botëror të
Futbollit në Gjermani.
Një kontribut shumë të rëndësishëm gjatë se-
ancave dha edhe Kryepiskopi Anastas i cili ishte një
nga moderatorët kryesorë të kësaj konference, du-
ke dhënë shumë ide për zgjidhjen e konflikteve.
Referuar situatës dhe çështjeve fetare në Irlandën
e Veriut Kryepiskopi tha se problemet dhe konflik-
tet mes të krishterëve nuk janë shumë të mëdha
dhe mund të zgjidhen. Kontributi kryesor është ndër-
timi i paqes në një Evropë të bashkuar. Gjithashtu
Kryepiskopi Anastas mbajti edhe fjalën përshënde-
tëse bashkë me kryetarin e Bashkisë së London
Derry.
NGJALLJA
Ribotojmë deklaratën e Presidiumit të Konferencës së Kishave Evropiane
mbi lirinë fetare në Shqipëri, ku theksohet edhe çështja e kishës së Përmetit.
DEKLARATË
Konferenca e Kishave Evropiane (KKE)
monitoron nga afër zbatimin e të drejtave të
njeriut në gjithë Evropën, duke përfshirë dhe
të drejtën e lirisë fetare. Në disa vende evro-
piane (Shqipëri, Serbi-Mali i Zi, Turqi, etj), çështja
e kthimit të pronave të konfiskuara të kishave
dhe rihapja e vendeve të adhurimit dhe edukimit
fetar vazhdon të mbetet një shqetësim i madh.
Në lidhje me këtë KKE ndjek me kënaqësi
dhe interes të madh raportet rreth rigjallërimit
të jetës fetare në Shqipëri që nga viti 1990 dhe
vlerëson përpjekjet e autoriteteve shqiptare për
të korrigjuar padrejtësinë historike si dhe rikthi-
min e lirisë fetare dhe të drejtat themelore për
të gjitha komunitetet fetare.
Megjithatë, me shqetësim të madh Pre-
sidiumi i Konferencës së Kishave Evropiane,
i mbledhur në Gjenevë, më 14-17 dhjetor 2005,
ka mësuar rreth disa incidenteve të veçanta
QERSHOR 2006
Çast nga pritja
e nderit në
Bashkinë e
London
Derry,
ku
Kryepiskopi
Anastas
përshëndeti
të pranishmit
në emër
të Konferencës
së Kishave
Evropiane.
vendore në Shqipëri, si për shembull, në
Përmet, Lukovë, Libohovë, Kodër etj, ku kthi-
mi i vendeve të adhurimit është penguar ose
anulluar nga autoritetet vendore.
Konferenca e Kishave Evropiane kërkon që
udhëheqjet e këtyre vendeve, përfshirë dhe au-
toritetet shqiptare, të mbështesin në mënyrë
rigoroze të drejtat njerëzore e fetare dhe të bëjnë
të gjitha përpjekjet për të bërë të mundur kthimin
e vendeve të adhurimit, të konsideruara si të
shenjta nga besimtarët e komuniteteve, që u
konfiskuan gjatë periudhës së komunizmit.
Respekti ndaj lirisë fetare dhe të drejtave
të njeriut përbën një etapë të demokracisë
evropiane, ligjit ndërkombëtar e stabilitetit ra-
jonal. KKE, së bashku me komunitetet kishta-
re ndërkombëtare, do të vazhdojë të monito-
rojë nga afër zhvillimet në këtë fushë.
19 dhjetor 2005

“Çfarë është në duar të qeverisë

nuk do të mbetet përpjekje pa bërë...”
Z. Sali Berisha në vizitën e tij në
Kryepiskopatë, me rastin e Pashkëve
2006, tha ndër të tjera:
...Dua të theksoj se ajo çka është
bërë, është vetëm një pjesë e vogël
e borxhit të madh që shoqëria dhe
shteti ka ndaj jush dhe komunite-
teve fetare në tërësi. Unë dua të
garantoj se çfarë është në duar të
qeverisë nuk do të mbetet përpjekje
pa bërë, në mënyrë që institucionet
fetare të marrin sa më shpejt pro-
nat që u takojnë.
...Se kur mendoj unë historinë e
pallatit të kulturës në Përmet, ajo
është një nga më domethënëset.
Aty ka qenë një kishë, për të cilën
ka një memorje i gjithë qyteti. I gji-
thë qyteti e di që ka qenë kishë dhe
për fatin më të keq tri shkallët i ka-
në njohur pallatit pronësinë, sepse
paska devijuar 5 m nga trualli i ki-
shës në një kohë që e ka përfshirë
tërë truallin e kishës. Por ajo që
është shumë e rëndësishme është
edhe durimi, edhe këmbëngulja ju-
aj, sepse duhet edhe këmbëngulje,
edhe durim, në mënyrë që gjërat
të shkojnë mirë, absolutisht do të
shkojnë mirë.