SAINS T1

BAB 4:
PEMBIAKAN
PEMBIAKAN
Pembiakan ialah proses induk
menghasilkan individu baru
atau zuriat

Kepentingan memastikan
kemandirian dan
kesinambungan sesuatu spesies

Pembiakan
Pembiakan
Pembiakan
Pembiakan Seks
Seks Aseks
Aseks
(Sexual
(Sexual (Asexual
(Asexual
reproduction)
reproduction) reproduction)
reproduction)
 PEMBIAKAN SEKS
Pembiakan yang melibatkan proses
persenyawaan, iaitu proses
percantuman dua sel pembiakan yang
setiap satunya berasal daripada satu
induk jantan dan satu induk betina
menghasilka
n Sperm
Organ
a
lelaki

persenyawaan Zigot Embrio Fetus

menghasilka
n Anak
Organ Ovum
perempua
n
Persenyawaan
(Fertilisation)

Proses percantuman antara

gamet jantan dan gamet betina
untuk menghasilkan zigot

Persenyawaan dalam Persenyawaan luar

(Internal fertilisation) (External
fertilisation)
 Persenyawaan
dalam Persenyawaan luar
(Internal (IExternal
Persenyawaan fertilisation)
berlaku di luar sistem
fertilisation) pembiakan betina

Ovum dan sperma dihasilkan pada

Persenyawaan
masa yang sama di dalam air untuk
berlaku di dalam
proses persenyawaan berlaku
sistem pembiakan
betina Persenyawaan luar berlaku pada
ikan, katak dan kodok
Mamalia, reptilia,
burung dan Keburukan :
serangga Sel pembiakan perlu dihasilkan
melakukan
dengan banyak
persenyawaan Sel pembiakan akan mati sebelum
dalam
disenyawakan
Ovum dan sperma banyak
membazir
Zigot atau embrio yang terhasil
mungkin akan dimakan oleh haiwan
 PEMBIAKAN ASEKS
Pembentukan individu-individu baharu
daripada 1 individu atau induk tanpa
melibatkan sel-sel pembiakan jantan atau
betina
5 jenis:
Belahan dedua (binary fission)
Pertunasan (budding)
Pembentukan spora (spore formation)
Pembiakan vegetatif (vegetatif reproduction)
Penjanaan semula (rejuvenation/regeneration)
PEMBIAKAN ASEKS

Kebaikan:

Organisma Keburukan:
boleh
menghasilkan Organisma
individu baru baru yang
yang banyak dihasilkan
tanpa bantuan adalah serupa
daripada (ciri-ciri) dengan
individu yang sel induk
lain.
(sel induk)
 Belahan dedua
(Binary fission)
Satu induk yang matang membahagi dan berpisah
menjadi dua sel yang baharu.
contoh : ameba , paramesium, buran dan bacteria
 Pertunasan(Budding)
Cara pembiakan aseks di mana individu
baharu atau zuriat terbentuk dan terpisah
daripada individu dewasa

Yis
Yis

Hidra
Hidra
 Pembentukan spora
o Berlaku pada tumbuhan tak berbunga seperti
kulat, lumut dan paku pakis
o Dihasilkan di sporangium
o Setiap spora akan membentuk individu yang
baru
 Pembiakan vegetatif
Vegetative reproduction
Tumbuhan baharu membesar daripada
bahagian vegetatif seperti akar, batang atau
daun tumbuhan induk
Contoh : rumput, halia, ubi kentang
 Penjanaan semula
Fragmentasi individu dewasa kepada beberapa
bahagian badan dan pertumbuhan semula bahagian-
bahagian tersebut menjadi individu baharu yang
lengkap
Contoh : tapak sulaiman, cacing pipih

(Cacing pipih -
Planarian)
Organisma yang dihasilkan melalui penjanaan
Organisma yang dihasilkan
semula melalui penjanaan
semula
 Perbandingan antara pembiakan seks dan
pembiakan aseks
Persamaan
Pembiakan Menghasilkan Pembiakan
Menghasilkan
seks individu
individu baru
baru untuk
untuk aseks
mengekalkan
mengekalkan spesis
spesis

Perbezaan
Bilangan
Bilangan
Dua
Dua individu
individu yang
yang Satu
Satu
terlibat
terlibat sel
Ya Penglibatan
Penglibatan sel
Ya Tidak
pembiakan
pembiakan Tidak
Berbeza
Berbeza (gamet)
(gamet) Sama
Sama
Ciri-ciri
Ciri-ciri individu
individu dengan
dengan
dengan sel
sel dengan sel
sel
baru
baru induk
induk
induk induk
SISTEM PEMBIAKAN LELAKI

Pandangan hadapan Pandangan sisi

Pandangan hadapan Pandangan sisi
 Fungsi organ pembiakan lelaki
Organ pembiakan Fungsi
Testis Menghasilkan sperma dan hormon
testosteron (hormon lelaki)

Duktus sperma Menyalurkan sperma dari testis ke

(sperm duct) vesikel simen
Kelenjar prostat Menghasilkan bendalir keputihan yang
(Prostate gland) melindungi sperma

Vesikel simen Menyimpan sperma dan menghasilkan

(Seminal vesicle) cecair semen untuk memudahkan
pergerakan sperma

Uretra (Urethra) Membebaskan sperma dan air kencing

dari badan
Skrotum (Scrotum) Melindungi testis
Penis Menghantar sperma dari lelaki ke
vagina perempuan
 Sperma
leher
Membran Bahagia
plasma n tengah kepala

ekor

nukleus
Perubahan lelaki apabila mencapai akil
baligh
Pertumbuhan janggut dan
jambang
Pembesaran tulang dan otot

Pertumbuhan bulu di bahagian

kemaluan dan ketiak

Suara kasar dan garau

Testis mula menghasilkan sperma

Mula membebaskan semen

Mula tertarik kepada perempuan

SISTEM PEMBIAKAN
PEREMPUAN

Pandangan hadapan
Pandangan hadapan Pandangan sisi
Pandangan sisi
 Fungsi organ pembiakan perempuan
Organ pembiakan Fungsi
Ovari Menghasilkan ovum dan hormon
estrogen dan progesteron (hormon
perempuan)
Tiub Fallopio Menolak ovum yang matang dari
(Fallopian Tube) ovari ke uterus
Tempat persenyawaan berlaku
Uterus Membenarkan fetus berkembang
jika persenyawaan ovum berlaku
Melindungi fetus
Serviks Menghasilkan cecair untuk
(Cervix) pergerakan sperma
Menghubungkan uterus dengan
vagina
Vagina Menerima sperma dari penis
Menghasilkan cecair untuk pelincir
Ovum

Lapisan jeli

Sitoplasma

Membran sel

Nukleus
 Perubahan perempuan apabila
mencapai akil baligh

Pembesaran payudara dan pelvis

Pengumpulan lemak dibawah kulit
Pertumbuhan bulu di bahagian

kemaluan dan ketiak

Mula menghasilkan ovum

Mula datang haid

Mula tertarik kepada lelaki

 Perbandingan antara sperma dan ovum
Persamaan
Gamet/Sel
Gamet/Sel
Sperma pembiakan Ovum
pembiakanmanusia
manusia

Perbezaan
Jantina
Jantina yang
yang
Lelaki
Lelaki Perempuan
Perempuan
menghasilkan
menghasilkan
Gamet
Gametjantan
jantan Jenis
Jenis gamet
gamet Gamet
Gametbetina
betina
Organ
Organ yang
yang
Testis
Testis Ovari
Ovari
menghasilkan
menghasilkan
Sel
Selterkecil
terkecildalam
dalam Sel
Selterbesar
terbesardalam
dalam
Saiz
Saiz
badan
badanlelaki
lelaki badan
badanperempuan
perempuan
Kuantiti
Kuantitiuntuk
untuk
Berjuta-juta
Berjuta-juta dihasilkan
dihasilkan tujuan
tujuan Satu
Satu
persenyawaan
persenyawaan
Kebolehan
Kebolehan
Boleh
Boleh Tidak
Tidakboleh
boleh
bergerak
bergerak
Bercantum
Bercantumdengan
dengan Bercantum
Bercantumdengan
dengan
ovum
ovumuntuk
untuk Fungsi
Fungsi sperma
spermauntuk
untuk
membentuk zigot membentuk zigot
KITAR HAID

Kitar Haid
Kitar Haid
(Menstrual
Pergeluaran (Menstrual
Cycle)
Pergeluaran
Haid Cycle)
Haid Edaran perkembangan dan
(Mestruation)
(Mestruation) kemerosotan dinding uterusdan
Edaran perkembangan yang
Pendarahan atau darah keluar kemerosotan
berkait dengan dinding uterus yang
perkembangan
Pendarahan atau
melalui servik darah
dan keluar
vagina berkait dengan perkembangan
melalui servik dan vagina ovum.
perempuan. ovum.
perempuan. Satu kitar haid yang lengkap
Satu kitar
biasanya haid yang
mengambil lengkap
masa 28 hari
biasanya mengambil masa 28 hari
Fasa Kitar haid
Fasa Kitar haid
Fasa Kitar haid
Fasa Kitar haid
PERSENYAWAAN
PERSENYAWAAN
Semasa persenyawaan, sperma yang
Testis
dihasilkan dalam testis akan bergerak
untuk bertemu dengan ovum yang
dihasilkan dalam ovari di Tiub Fallopio.
 PERKEMBANGAN ZIGOT KE
EMBRIO

Zigot terbentuk Zigot membahagi Zigot membahagi

daripada membentuk dua lagi membentuk
percantuman antara sel empat sel.
nukleus sperma dan
ovum

Zigot membahagi banyak

kali menghasilkan satu
gumpalan sel yang disebut
embrio.
PENEMPELAN EMBRIO PADA
DINDING UTERUS
 Apabila sampai di uterus, zigot telah
berkembang menjadi embrio. Embrio
kemudian akan terbenam di dalam
dinding uterus.
Proses pelekatan embrio pada dinding
uterus disebut penempelan.
Plasenta menempelkan embrio pada
dinding uterus.
Tali pusat menghubungkan embrio
kepada plasenta.
Plasenta mengandungi banyak kapilari
darah. Embrio mendapat bekalan
makanan dan oksigen daripada
plasenta ibunya melalui tali pusat.
 Bahan-bahan buangan seperti karbon
dioksida dan urea embrio disingkirkan ke
dalam darah ibu melalui tali pusat.
Embrio mempunyai sistem peredaran
darah yang tersendiri dan tidak
bercampur dengan darah ibu.
Embrio dilindungi oleh dua lapisan
membran yang disebut membran
embrio.
Cecair dalam membran embrio (bendalir
amnion) melindungi embrio daripada
sebarang gegaran atau renjatan.
Bahan yang meresap melalui tali pusat antara ibu
Bahan yang meresap
danmelalui
embrio tali pusat antara ibu
PERKEMBANGAN EMBRIO
KEPADA FETUS
PERKEMBANGAN EMBRIO
MENJADI FETUS
 Perbandingan antara zigot,
embrio, fetus dan bayi

Zigot Embrio Fetus Bayi

Tempoh Sebaik sahaja 0 2 bulan 2 9 bulan Fetus yang
Masa nukleus telah
sperma dilahirkan
bercantum
dengan
nukleus ovum

Ciri Terdiri Terdiri Menyerupai Semua

khas daripada satu daripada manusia bahagian
atau beberapa satu dengan badan telah
sel gumpalan anggota berkembang
sel badanya dengan
dapat lengkap
dikenal pasti
KEPENTINGAN PENJAGAAN ANAK
SEBELUM KELAHIRAN
Ibu yang mengandung perlu mengambil
makanan yang bernutrisi untuk menjamin
kesihatan diri sendiri dan fetus yang
sihat.
Fetus mendapatkan zat makanan
daripada plasenta ibunya melalui tali
pusat.
Gizi ibu mengandung harus mengandungi
makanan seperti ikan, telur, susu,
daging, buah-buahan dan sayur-sayuran.
 Nutrisi yang diperlukan oleh ibu
mengandung dan fetus
Nutrisi / Zat Fungsi / Kepentingan
makanan
Protein Diperlukan untuk membina tisu fetus
Kalsium dan Diperlukan untuk menguatkan tulang dan
fosforus gigi fetus
Diperlukan untuk mengelakkan kerosakan
gigi pada ibu
Besi Diperlukan untuk membina sel darah merah
untuk mengangkut oksigen pada fetus
Diperlukan untuk mengelakkan ibu daripada
menghidapi penyakit anemia (kekurangan sel
darah merah)
Asid folik dan Diperlukan untuk menguatkan sistem
vitamin pertahanan (sistem pengimunan) terhadap
jangkitan penyakit pada fetus dan ibu
 Protein juga diperlukan untuk membina
antibodi dalam badan ibu. Antibodi ialah
bahan kimia yang membantu badan
memusnahkan mikroorganisma yang
memasuki badan.
Ibu mengandung harus mengurangkan
pengambilan makanan karbohidrat dan
lemak.
Ibu perlu mengelakkan daripada
pengambilan alkohol, dadah, ubat dan
merokok yang menbahayakan atau
mengakibatkan kecacatan embrio atau
fetus.
 Anak
Anak mati
mati dalam
dalam
kandungan
kandungan ibu
ibu

Keguguran
Keguguran anak
anak
Melahirkan
Melahirkan anak
anak
yang
yang tidak
tidak
cukup
cukup bulan
bulan

Risiko
Risiko ibu
ibu
mengandung
mengandung
Bayi
Bayi yang
yang dilahirkan
dilahirkan yang
yang
bersaiz
bersaiz lebih
lebih kecil
kecil Melahirkan
berbanding
merokok
merokok Melahirkan bayi
bayi
berbanding dengan
dengan dengan
dengan
bayi
bayi yang
yang dilahirkan
dilahirkan kecacatan
oleh kecacatan pada
pada
oleh ibu
ibu yang
yang tidak
tidak otaknya
otaknya
merokok
merokok
KEPENTINGAN PENYELIDIKAN
DALAM PEMBIAKAN MANUSIA
Kemandulan
(Sterility)
Lelaki atau perempuan yang
tidak boleh mempunyai anak
Kemandulan perempuan
Kemandulan lelaki mungkin mungkin disebabkan:
disebabkan: Ovulasi tidak berlaku spt ovari
tiada atau sedikit sperma tidak menghasilkan ovum
dihasilkan ovum mati terlalu awal
sperma mati terlalu awal ovum tidak matang
sperma tidak matang kitar haid yang tidak teratur
penis tidak dapat berfungsi kecacatan organ pembiakan
dengan baik spt tiub fallopio tersekat
penyakit kelamin gonorea embrio gagal untuk
atau sifilis menempel sendiri di dinding
kerosakan pada testis atau uterus
duktus sperma ketidakseimbangan hormon
pembiakan
Kemandulan dan ketidaksuburan boleh diatasi
melalui:

Pengambilan makanan yang berkhasiat dan nutrisi

yang baik

Rawatan hormon - mengambil pil kesuburan yang

mengandungi hormon yang boleh merangsang ovari
untuk menghasilkan ovum

Pembedahan

Persenyawaan dalam tabung uji (in-vitro fertilisation)

sperma dan ovum diletakkan bersama di dalam piring
petri yang mengandungi larutan kultur. Persenyawaan
berlaku. Zigot diletakkan didalam uterus perempuan.
Bayi yang dilahirkan dipanggil bayi tabung uji.
 Pengawalan kelahiran
(birth control)

Biasanya berlaku apabila:

Pasangan tidak bersedia untuk memiliki
anak
Sudah mempunyai anak yang ramai
Ingin jarak kelahiran antara anak
Prinsip yang digunakan Kaedah yang digunakan:
dalam kawalan
kelahiran: Lelaki:
Menggunakan kondom
menghalang ovum dari Vasektomi
disenyawakan oleh
sperma Perempuan:
menghalang embrio Kaedah semulajadi
terbentuk dari i. Rhythm method
penempelan ke dinding ii. Temperature method
uterus iii. Mucus method
.Pil perancang
.Alat intrauterus (IUD)
.Menggunakan spermicide
.Menggunakan diafragma
.Ligasi (Ligation)
Kondom
Kondom

Vasektomi
Vasektomi
 IUD Diafragm
IUD Diafragm

Ligation
Ligation
SISTEM PEMBIAKAN ASEKS
TUMBUHAN BERBUNGA
 Bahagian bunga Fungsi
Sepal Melindungi bunga semasa peringkat kudup
Petal Menarik perhatian serangga bertujuan
pendebungaan
Melindungi stamen dan pistil
Penyangga (Stalk) Menyokong bunga
Stamen Organ pembiakan jantan
Filamen Memegang anter
Anter Menghasilkan butir debunga
Butir debunga Mengandungi sel gamet jantan
(Pollen grain)
Pistil Organ pembiakan betina
Stigma Menerima butir debunga semasa
pendebungaan
Stil (Style) Penyokong stigma dan menerima butir
debunga
Nektar (Nectary) Menghasilkan cecair manis (nektar) untuk
menarik serangga atau burung
Ovari Menghasilkan ovul
Ovul Mengandungi sel gamet betina
 Sel pembiakan tumbuhan berbunga
Sel pembiakan jantan
tumbuhan berbunga adalah
di dalam butir debunga
Sel pembiakan betina
tumbuhan berbunga adalah
di dalam ovul
Butir debunga dan ovul dari
bunga yang berbeza dari
segi saiz, bentuk, susunan
dan bilangan.

Butir debunga
Butir debunga
PENDEBUNGAAN
(POLLINATION)

Pendebungaan
Pendebungaan
(Pollination)
Proses(Pollination)
pemindahan butir
Proses pemindahan butir
debunga dari anter ke stigma
debunga dari anter ke stigma
bunga
bunga

Agen Pendebungaan
Agen Pendebungaan
(Pollination agen)
(Pollination agen)
Agen atau organisma yang
Tiga jenis agen Agen atau organisma yang
Tiga jenis agen membawa/memindahkan
pendebungaan: membawa/memindahkan
butir debunga dari anter ke
pendebungaan:
haiwan butir debunga dari anter ke
haiwan stigma bunga
angin stigma bunga
angin

air
air
 Perbandingan ciri-ciri debunga dibawa oleh
serangga dan angin
Persamaan

Pendebungaan oleh Pemindahan butir Pendebungaan oleh

serangga debunga ke stigma angin

Perbezaan dalam
ciri-ciri bunga
Kuantiti yang kecil dan Kuantiti dan ciri-ciri Kuantiti yang besar
melekit butir debunga dan ringan
Berbau Bau Tiada bau
Terang Warna Biasanya warna putih
Pendek Filamen Panjang dan terjuntai
Melekit Stigma Berbulu
Pendek Stil Panjang
Kecil Anter Besar
Pendebungaan oleh Perbezaan dalam Pendebungaan oleh
serangga ciri-ciri bunga angin
Pendek Tangkai Panjang
Ada Nektar Tiada
Besar Saiz bunga Kecil
Bunga matahari, Contoh bunga Lalang, Bunga jagung
rambutan
 JENIS
JENIS
PENDEBUNGAAN
PENDEBUNGAAN

PENDEBUNGAAN
PENDEBUNGAAN PENDEBUNGAAN
PENDEBUNGAAN
SENDIRI
SENDIRI KACUK
KACUK
(SELF-
(SELF- (CROSS-
(CROSS-
POLLINATION)
POLLINATION) POLLINATION)
POLLINATION)
Pendebungaan sendiri
(Self-pollination)
Berlaku
Berlaku apabila
apabila butir
butir
debunga
debunga dari
dari anter
anter
sekuntum
sekuntum bunga
bunga berpindah
berpindah
ke
ke atas:
atas:

a)
a) Stigma
Stigma pada
pada bunga
bunga
yang
yang sama,
sama, atau
atau
b)
b) Stigma
Stigma pada
pada bunga
bunga yang
yang
lain
lain pada
pada pokok
pokok yang
yang
Lebih
Lebih mudah berlakuselagi
mudah berlaku selagi
sama
sama
anter dan stigma matang
anter dan stigma matang
pada
padamasa
masayang
yangsama.
sama.
Kelemahan:
Kelemahan:
anak
anakpokok
pokokyang
yangterhasil
terhasil
mempunyai
mempunyaisifat
sifatyang
yang
sama
sama
daya
dayatahan
tahanterhadap
terhadap
penyakit
penyakitlebih
lebihrendah
rendah
Pendebungaan kacuk
(Cross-pollination)

Kelebihan:
Kelebihan:

Mempunyai
Mempunyai sifat
sifat
kedua-dua
kedua-dua tumbuhan
tumbuhan
induk
induk
Lebih
Lebih sihat
sihat
Menghasilkan
Menghasilkan buahbuah
yang
yang banyak
banyak dan
dan
bermutu
bermutu
Berlaku
Berlaku apabila
apabila butir Menghasilkan
butir Menghasilkan bijih
bijih
debunga
debunga dari
dari anter benih
anter benih yang
yang bermutu
bermutu
sekuntum
sekuntum bunga
bunga tinggi
tinggi
dipindahkan
dipindahkan ke
ke stigma
stigma
bunga
bunga pada
pada pokok
pokok yang
yang
 Perbandingan antara pendebungaan sendiri
dengan pendebungaan kacuk
PERSAMAAN
PERSAMAAN
PERDEBUNGAAN Proses
Prosespemindahan
pemindahanbutir
butir PERDEBUNGAAN
PERDEBUNGAAN
SENDIRI debunga PERDEBUNGAAN
SENDIRI debungake
kestigma
stigma KACUK
KACUK

PERBEZAAN
PERBEZAAN
Bunga
Bungaatau
ataupokok
pokok Tempat
Tempatberlaku
berlaku Pokok
Pokokyang
yangberlainan
berlainan
yang
yangsama
sama

Kurang
Kurangbermutu
bermutu Biji
Bijibenih
benihyang
yangterhasil
terhasil Lebih
Lebihbermutu
bermutu

Rintangan
Rintanganterhadap
terhadapjangkitan
jangkitan
Rendah
Rendah penyakit
penyakitpada
padaanak
anakpokok
pokok Lebih
Lebihtinggi
tinggi
yang
yangterhasil
terhasil
 Aplikasi pendebungaan kacuk dalam pertanian

Pokok Pokok induk Pokok Sifat pokok kacukan

kacukan
Padi Jenis siam-29 dengan Malinja Buah lebih banyak dan
jenis Pebifun Mahsuri masak dengan lebih
Jenis Taichung 65 cepat
dengan Mayang Ebos 80
Kelapa Pisifera dengan Dura Tenera Buah lebih banyak
sawit dengan tempurung
yang nipis dan isi yang
lebih banyak
Betik Subang 6 dengan Eksotika Buah lebih manis dan
Sunrise Solo (Hawaii) berisi
Jagung Jagung manis dari Jagung Buah lebih manis, lebih
Taiwan dengan dari Masmadu besar, lebih tahan
Mexico terhadap penyakit dan
kemarau
Perkembangan Buah dan Biji
Benih dalam Tumbuhan
Persenyawaan dalam tumbuhan
 Pembiakan seks bagi tumbuhan berbunga dan
perkembangan ovul dan ovari

Debunga
Debunga
Pokok
Pokok Persenyawaa
Persenyawaa
berbunga Zigot
Zigot
berbunga nn
Ovul
Ovul

Anak
Anak
Anak
Anak pokok
pokok Embrio
Embrio
benih
benih
Struktur biji benih

Bijih benih terdiri daripada tiga bahagian iaitu

testa, kotiledon dan embrio.
Testa kulit luar biji benih yang melindungi biji
benih
Hilum tempat perlekatan biji benih pada testa
Mikropil liang seni yang terdapat pada testa
Kotiledon bahagian biji yang menyimpan
makanan
Embrio terletak antara dua kotiledon dalam
biji kacang (plumul,radikel dan kotiledon)
Plumul membesar menjadi pucuk
Radikel membesar menjadi akar
 Struktur biji benih
(Biji benih dikotiledon)

Struktur luar biji kacang Keratan memanjang biji kacang

panjang panjang
 Struktur biji benih
(Biji benih monokotiledon)

Struktur luar biji jagung Keratan memanjang biji

jagung
 Fungsi bahagian-bahagian biji benih

Bahagian Fungsi
biji benih
Testa Melindungi biji benih
Mikropil Membenarkan udara dan air
masuk ke dalam biji semasa
percambahan
Hilum Melekatkan biji benih pada
dinding ovari (buah)
Kotiledon Membekalkan makanan untuk
percambahan
Percambahan biji benih

Percambahan
Percambahan proses
proses pertumbuhan
pertumbuhan embrio
embrio
dalam
dalam biji
biji benih
benih menjadi
menjadi anak
anak benih
benih

Terdapat
Terdapat dua
dua percambahan
percambahan biji
biji benih:
benih:

i.i. Percambahan
Percambahan epigeal
epigeal
(Kotiledon
(Kotiledon turut
turut dibawa
dibawa keluar
keluar di
di atas
atas tanah
tanah apabila
apabila pucuk
pucuk
bertumbuh)
bertumbuh)

ii.
ii. Percambahan
Percambahan hipogeal
hipogeal
(kotiledon
(kotiledon kekal
kekal dalam
dalam tanah)
tanah)
Percambahan
Percambahan epigeal
epigeal
Percambahan
Percambahan hipogeal
hipogeal
Peringkat-peringkat percambahan
biji benih
Bijih
Bijih benih
benih menyerap
menyerap
air
air

Testa
Testa merekah
merekah

Radikel
Radikel tumbuh
tumbuh ke
ke
bawah
bawah

Plumul
Plumul tumbuh
tumbuh ke
ke
atas
atas

Kotiledon
Kotiledon mengecut
mengecut dan
dan
gugur
gugur
 Syarat-syarat percambahan biji
benih

Biji benih akan bercambah jika

berada dalam keadaan yang sesuai.
Syarat-syarat yang diperlukan untuk
percambahan ialah dengan adanya:
a) Air
b) Udara
c) Suhu (haba) yang sesuai
PEMBIAKAN VEGETATIF PADA
TUMBUHAN BERBUNGA
Pengertian
 OM UN
R IZ DA

Rizom ialah batang yang Mata tunas yang kecil dihasil

Rizom ialah batang yang Mata tunas yang kecil dihasil
tumbuh di bawah tanah pada dapat berkembang
tumbuh di bawah tanah pada dapat
menjadi berkembang
tumbuhan
Rizom mengandungi
Rizom mengandungi menjadi
Lidah tumbuhan
buaya, Bryohyllum
makanan simpanan. Lidah buaya, Bryohyllum
makanan
Lalang, simpanan.
kunyit, halia, serai
Lalang, kunyit, halia, serai
 G
B ER TA
N
TU BA

Sesetengah tumbuhan
Tuber ialah batang bawah Sesetengah tumbuhan
membiak melalui batang
Tuber ialah batang bawah membiak melaluibeberapa
batang
tanah dengan hujung yang yang mempunyai
tanah dengan hujung yang
bengkak yangtunas.
mata mempunyai beberapa
bengkak
Tuber mengandungi mata
Ubi tunas.
kayu, tebu, pokok bunga
Tuber mengandungi Ubi kayu, tebu, pokok bunga
makanan simpanan raya, pokok bunga mawar
makanan
Tuber simpanan
mengandungi raya, pokok bunga mawar
Tuber mengandungi
beberapa mata tunas yang
beberapa
dapat mata
tumbuh tunas pokok
menjadi yang
dapat tumbuh menjadi pokok
baru.
baru.
Ubi kentang
 G G
N
TA AP AN
A
B AY BAW
R BE

Batang rayap ialah batang

Batang rayap ialah batang Bebawang terdiri daripada
yang berjalar di permukaan Bebawang terdiri daripada
yang berjalar di permukaan berlapis-lapis daun berlendir
tanah. berlapis-lapis
tanah.pada batang akan yang bengkak. daun berlendir
Nodus yangtunas
bengkak.
Nodus pada batang akan Mata bertumbuh
mengeluarkan mata tunas Mata tunas bertumbuh
mengeluarkan mata tunas menjadi tumbuhan baru.
Batang rayap tidak menjadi tumbuhan baru.
Batang rayap tidak Bebawang mengandungi
menyimpan makanan. Bebawang mengandungi
menyimpan makanan. makanan simpanan.
Pegaga, rumput, ubi makanan simpanan.
Pegaga, rumput, ubi Bawang merah, pokok
keledek, kangkung Bawang merah, pokok
keledek, kangkung bunga lili
bunga lili
 SI A K
I
M
B AN KOK
U
PO

Anak pokok tumbuh

Umbisi ialah batang Anak pokok tumbuh
Umbisi ialah batang daripada batang pendek
bengkak dengan mata tunas daripada batang pendek
bengkak dengan matadi
tunas dalam tanah.
yang tumbuh menegak dalampisang,
tanah. pokok buluh
yang tumbuh Pokok
bawah tanah. menegak di Pokok pisang, pokok buluh
bawah menyimpan
Umbisi tanah.
Umbisi menyimpan
makanan.
makanan.
Keladi
Keladi
 PEMBIAKAN VEGETATIF
KEBAIKAN
1. Anak tumbuhan tumbuh lebih
cepat daripada melalui biji benih.
2. Tidak memerlukan bantuan
agen pendebungaan
3. Anak tumbuhan mempunyai
sifat yang sama dengan
tumbuhan induk.
4. Anak tumbuhan dapat
memperoleh makanan daripada
induk sebelum bemandiri.
KEBURUKAN
1. Anak tumbuhan tidak
mempunyai sifat-sifat baru
yang dapat menyesuaikan diri
jika persekitaran berubah.
2. Anak tumbuhan tumbuh di
kawasan yang sama dengan
induk. Hal ini menimbulkan
masalah kesesakan.
3. Sifat yang tidak diingini
diturunkan daripada induk
kepada anak tumbuhan
Aplikasi pembiakan vegetatif
Keratan
(Cuttings)
Keratan batang atau dahan dikerat
daripada tumbuhan induk dan ditanam ke
dalam tanah

Keratan batang yang digunakan perlu

mengandungi ruas berdekatan dengan
pangkalnya.

Tumbuhan seperti ubi kayu, bunga

mawar, bunga raya, tebu, dan kangkung
dapat dibiak dengan cara ini
Tut
(Marcot)

Kulit suatu dahan yang sihat yang mempunyai ruas serta tunas
digelang (dibuang kulit).

Bahagian dahan itu ditutupi dengan tanah lembap dan dibalut dengan
bahan plastik kain, atau sabut kelapa.

Apabila akar-akar kelihatan tumbuh keluar daripada bahagian dahan

itu, dahan itu dipotong dan ditanam di dalam tanah.

Kaedah ini biasanya digunakan untuk membiak pokok buah-buahan

seperti durian, ciku, limau, rambutan dan jambu batu.
Tut lentur
(Layering)

Suatu dahan yang rendah digelangi kulit luarnya dan dibenam dalam
tanah lembap.

Apabila akar-akar kelihatan muncul, bahagian dahan itu dipotong

daripada tumbuhan induk dan ditanam.

Keadaan ini digunakan untuk membiak tumbuhan seperti bunga

kertas, bunga mawar, bunga melur dan limau.
Kultur tisu
(Tissue culture)

Batang satu pokok dipotong

dan dilekatkan pada satu Mata tunas suatu pokok
batang pokok yang lain disisipkan pada kulit luar
suatu pokok lain yang dihiris
dalam bentuk T
END OF
CHAPTER

Created by