Blm 5

Risk ve Getiri

5-1
 Risk ve Getiri
Risk ve Getirinin tanm
Riskin llmesinde olaslk dalmnn
kullanlmas
Riske kar davranlar
Portfylerde Risk ve Getiri
eitleme

The Sermaye Varlklarn Fiyatlama Modeli

5-2 (SVFM)
 Getirinin Tanm
Yatrmdan elde edilen gelir art pazar
fiyatndaki deiim, genellikle balang
pazar fiyatnn bir yzdesi olarak ifade
edilir.

Dt + (Pt - Pt-1 )
R=
Pt-1
5-3
 Getiri rnei
Hisse senedi Ann fiyat bir yl nce $10 dr.
Halen bu hisse senedi borsada $9.50 den ilem
grmekte olup, yaknlarda irket ortaklar $1
temett almtr. Ortaklar geen yl bu
yatrmdan ne kadar kazanmlardr?

$1.00 + ($9.50 - $10.00 )

R= = 5%
$10.00
5-4
 Riskin Tanm

Getirilerin beklenenden sapmas.

Bu yl yatrmnzdan ne kadarlk bir getiri

bekliyorsunuz?
Gerekte ne kadar kazandnz?
Bankaya mevduat olarak yatrmak veya hisse
senedi almak arasnda bir fark var mdr?
5-5
 Beklenen Getirinin
Belirlenmesi
n
R = S ( Ri )( Pi )
i=1

R varlk iin beklenen getiri,

Ri iinci olasln getirisi,
Pi getirinin olma olasl,
n olaslklarn toplam says.
5-6
 Standart Sapmann (Risk
lt) Belirlenmesi
n
s= S
i=1
( Ri - R ) 2( P )
i

standart sapma, s, bir istatistiksel lt

olup ortalamann etrafndaki dalm
gsterir.

Varyansn karekkdr.
5-7
 Beklenen getiri ve standart sapma
nasl belirlenir?

hisse senedi BW
Ri Pi (Ri)(Pi) (Ri - R )2(Pi)
-.15 .10 -.015 .00576
-.03 .20 -.006 .00288
.09 .40 .036 .00000
.21 .20 .042 .00288
.33 .10 .033 .00576
Top 1.00 .090 .01728
5-8
 Standart Sapmann (Risk
lt) Belirlenmesi
n
s= S
i=1
( Ri - R ) 2( P )
i

s= .01728

s= .1315 veya 13.15%

5-9
 Varyasyon Katsays
Dalmn standart sapmasn dlmn
ortalamasna orandr..
GRECEL riskin bir ltdr.
CV = s / R

CV - BW = .1315 / .09 = 1.46

5-10
 Riske Kar Davran
Belirlilik Eiti (BE) Herhangi birinin
zaman iinde herhangi bir noktada
bekledii riski kabu edebilmek iin iin
talep edecei para tutar.

5-11
 Riske Kar Davran
Belirlilik Eiti > Beklenen deer
Risk Alan
Belirlilik Eiti = Beklenen deer
Riske Kar Tarafsz
Belirlilik Eiti < Beklenen deer
Riskden Kanan
nsanlarn ou Riskden Kanr.
5-12
 Riske Kar Davran -rnek
ki durumdan birini semek durumundasnz (1)
$25,000 gearantili gelir veya (2) $100,000 (50%
olaslk) or $0 (50% olaslk). Bu kumarn
beklenen deeri $50,000 dir.
Eer $25,000 seerseniz Riskden kanan snz
Eer seim yapamazsanz Riske kar tarafsz snz.
Eer (2).durumu seerseniz, Risk alan snz

5-13
 Portfylerin Beklenen
Getirilerinin Belirlenmesi
m
RP = S ( Wj )( Rj )
j=1
RP Portfyn Beklenen Getirisi ,
Wj Portfydeki j varlnn arl (yatrm
oran) ,
Rj varlnn beklenen getirisi ,
m Portfydeki toplam varlk says.
5-14
 Portfylerin Standart
Sapmalarnn Belirlenmesi
m m
sP = S S
j=1 k=1
Wj W k s jk
Wj Portfydeki j varlnn arl (yatrm
oran) ,
Wk Portfydeki k varlnn arl (yatrm
oran) ,
sjk Portfydeki jth ve kth varlklarnn getirileri
arasndaki kovaryans.
5-15
 Kovaryans Nedir?

s jk = s j s k r jk
sj Portfydeki j varlnn standart sapmas,
sk Portfydeki k varlnn standart sapmas,
rjk Portfydeki jth ve kth varlklarnn getirileri
arasndaki korelasyon katsays.

5-16
 Korrelasyon Katsays
ki deiken arasndaki dorusal
ilikileri gsteren bir istatiksel lttr.

Bu lt -1.0 (mkemmel negatif

korelasyon), ile 0 (korelasyon yok), to
+1.0 (mkemmel positif korelasyon)
arasndaki deerleri alr.

5-17
 Varyans- kovaryans matriksi

varlk Portfy:
Kolon Kolon 2 Kolon 3
Sra 1 W1W1s1,1 W1W2s1,2 W1W3s1,3
Sra 2 W2W1s2,1 W2W2 s2,2 W2W3s2,3
Sra 3 W3W1s3,1 W3W2s3,2 W3W3 s3,3
sj,k = Portfydeki jth ve kth varlklarnn
getirileri arasndaki kovaryans.
5-18
 Portfy Risk ve Beklenen
Getirisi- rnek
hisse senedi D ve hisse senedi BW den oluan bir
portfy kurmak istiyorsunuz. Siz, hisse senedi BW ye
$2,000 ve hisse senedi D ye $3,000 yatracaksnz.
Hisse senedi D nin beklenen getiri ve standart
sapmas srasyla 8% ve 10.65% dir. BW ve D
arasndaki korelasyonkatsays 0.75dir.
Portfynzn Beklenen Getiri ve standart
sapmas ne kadardr?

5-19
 Portfyn Beklenen
Getirisinin Belirlenmesi
WBW = $2,000 / $5,000 = .4
WD = $3,000 / $5,000 = .6

RP = (WBW)(RBW) + (WD)(RD)
RP = (.4)(9%) + (.6)(8%)
RP = (3.6%) + (4.8%) = 8.4%
5-20
 Portfyn Standart
Sapmasnn Belirlenmesi
ki-varlk Portfy:
Kolon 1 Kolon 2
Sra 1 WBW WBW sBW,BW WBW WD sBW,D
Sra 2 WD WBW sD,BW WD WD sD,D

Bu tablo iki-varlk portfynn varyans -

kovaryans matriksini gstermektedir.
5-21
 Portfyn Standart
Sapmasnn Belirlenmesi
ki-varlk Portfy:
Kolon 1 Kolon 2
Sra 1 (.4)(.4)(.0173) (.4)(.6)(.0105)
Sra 2 (.6)(.4)(.0105) (.6)(.6)(.0113)

5-22
 Portfyn Standart
Sapmasnn Belirlenmesi
ki-varlk Portfy:
Kolon 1 Kolon 2
Sra 1 (.0028) (.0025)
Sra 2 (.0025) (.0041)

5-23
 Portfyn Standart
Sapmasnn Belirlenmesi

sP = .0028 + (2)(.0025) + .0041

sP = KAKK(.0119)
sP = .1091 or 10.91%
Hisse senetlerinin arl ortalamalarn
alarak hesaplamak YALNITIR.
5-24
 Portfy Getiri ve Risk
Hesaplamalar-ZET
hisse senedi C hisse senedi D Portfy
Getiri 9.00% 8.00% 8.64%
Stand.
Sap. 13.15% 10.65%
10.91%
VK 1.46 1.33 1.26

eitleme sayesinde portfy EN DK

5-25 varyasyon katsaysna sahip olur. .
 eitleme ve Korelasyon
Katsays
Karma
Menkul Kymet E Menkul Kymet F E ve F
yatrm Getiri

ZAMAN ZAMAN ZAMAN

Mkemmel pozitif korelasyonu olmayan senetler

bir araya getirilerek risk azaltlabilir.
5-26
 Toplam Risk = Sistematik Risk
+ Sistematik Olmayan Risk
Toplam Risk = Sistematik Risk +
Sistematik Olmayan Risk
Sistematik Risk Hisse senedleri veya portfylerin
getirilerinin deikenlii ile tm pazarn
getirilerinin deiimi ile ilikisini gsterir.
Sistematik Olmayan Risk Hisse senedleri veya
portfylerin getirilerinin deikenliinin genel
pazar hareketleri ile aklanamayan ksm.
eitleme ile byk lde ortadan kaldrlabilir.
5-27
 Toplam Risk = Sistematik Risk +
Sistematik Olmayan Risk
Ekonomik, politik ve dnya ekonomisi
Portfy Getirisinin stand. sapmas

durumla ilgili faktrler.

Sistematik Olmayan Risk

Toplam
Risk
Sistematik Risk

Portfydeki menkul kymet says

5-28
 Toplam Risk = Sistematik Risk +
Sistematik Olmayan Risk
irket veya sektrle ilgili faktrler.
Portfy Getirisinin stand. sapmas

rnein irketin ald yeni ihaleler.

U Sistematik Olmayan Risk

Toplam
Risk
Sistematik Risk

Portfydeki menkul kymet says

5-29
 Sermaye Varlklarn
Fiyatlama Modeli (SVFM)
SVFM risk ve beklenen getiri arasndaki
ilikiyi gsteren bir modeldir; Bu modelde,
bir menkul kymetin beklenen getirisi
risksiz oran art menkul kymetin
sistematik riskinee dayanan bir primden
oluur.

5-30
 SVFM - Varsaymlar
1. Sermaye Pazar etkindir.
2. Yatrmclarn homojen beklentileri
vardr.
3. Risksiz varln belirli bir getirisi vardr.
(ksa vadeli hazine bonosu getirisi).
4. Pazar Portfy yalnz
sistematik riski ierir.

5-31
 Karakteristik Doru
dalmn daralmas
Hisse senedinin yksek korelasyon
artk getirisi olduunu gsterir

Beta =Eim

Pazar Portfynn
artk getirisi

Karakteristik Doru
5-32
 Beta Nedir?

Sistematik riskin bir endeksidir.

Pazar Portfyndeki deiimlere kar
hisse senedi getirilerininin duyarlln
ler.
Bir portfyn betas portfydeki bireysel
hisse senetlerinin betalarnn arlkl
ortalamasdr.
5-33
 Karakteristik Doru ve eitli
Betalar
Hisse senedinin Beta > 1
artk getirisi (yksek riskli)
Beta = 1
Herbir Karakteristik
Dorunun eimi deiiktir. Beta < 1
(dk riskli)

Pazar Portfynn
artk getirisi

5-34
 Menkul Kymet Pazar
Dorusu
Rj = Rf + bj(RM - Rf)
Rj hisse senedi j iin olmas gereken getiri ,
Rf Risksiz getiri oran,
bj hisse senedi jnin betas ,
RM Pazar portfynn beklenen getirisi .

5-35
 Menkul Kymet Pazar
Dorusu
Rj = Rf + bj(RM - Rf)
Olmas gereken getiri

RM Risk
primi
Rf
Risksiz
getiri
bM = 1.0
Sistematik Risk (Beta)
5-36
 Olmas gereken getirinin
belirlenmesi
Basket Wondersin yneticileri hisse senedi
yatrmclar iin gerekli getiriyi hesaplamaya
almaktadrlar. Onlar 6% Rf ve pazarn
beklenen getiri oran olarak 10% deerlerini
kullanmlardr. Hisse senedi uzmanlar
firmann betasnn 1.2 olduunu
hesaplamlardr. Firmann hisse senetlerinin
olmas gereken getirileri ne kadardr?
5-37
 BWnin olmas
gereken getirisi

RBW = Rf + bj(RM - Rf)

RBW = 6% + 1.2(10% - 6%)
RBW = 10.8%
BWnin betas pazar betasn (1.0)
geerken BWnin olmas gereken getirisi
5-38
10.8% dir.
 BWnin gerek deerinin
belirlenmesi
Basket Wondersin yneticileri ayrca hisse
senetlerinin gerek deerlerini hesaplamak
istemektedirler. Onlar sabit byme modelini
kullanmaktadrlar. firmann gelecek dnemdeki
temettlerinin $0.50 ve BWnin byme hznn
sabit bir ekilde 5.8% olaca beklenmektedir.
Hisse senetleri halen $15 fiyatla satlmaktadr.
Hisse senedinin gerek deeri nedir? Bu hisse
5-39
senedi ucuz mu yoksa pahal mdr?
 BWnin gerek deerinin
belirlenmesi

Gerek $0.50
=
Deer 10.8% - 5.8%

= $10

Bu hisse senedi Pahaldr. nk

pazar fiyat($15) gerek deer
($10)den yksektir.
5-40
 Menkul Kymet Pazar
Dorusu
Olmas gereken getiri

hisse senedi X (Ucuz)

Hareketin
yn Hareketin
yn

Rf hisse senedi Y (Pahal)

Sistematik Risk (Beta)

5-41
 Olmas gereken getirinin
belirlenmesi
Kk-Firma Etkisi
Fiyat / Kazan Etkisi
Ocak Ay Etkisi

Bu anomalileri SVFM teorisi

aklamakta zorlanmaktadr.

5-42