nsan

Kaynaklarnn
Douu
 HATALAR
Eer bir berber hata yaparsa, bu yeni bir tarzdr
Eer bir ofr hata yaparsa, bu bir kazadr
Eer bir doktor hata yaparsa, bu bir mdahaledir
Eer bir mhendis hata yaparsa, bu yeni bir atlmdr
Eer ebeveynler hata yaparsa, bu yeni bir kuaktr
Eer bir politikac hata yaparsa, bu yeni bir hukuk
kuraldr
Eer bir bilim adam hata yaparsa, bu yeni bir icattr
Eer bir terzi hata yaparsa, bu yeni bir modadr
Eer bir retmen hata yaparsa, bu yeni bir teoridir
Eer bir patron hata yaparsa, bu bizim hatamzdr
Eer bir personel hata yaparsa, bu bir HATA dr.
 nsan Kaynaklarnn Ortaya
k
1-Teknolojideki hzl deiimler: Endstri
devrimi ile gelen ite uzmanlama
2-Toplu szlemelerin ortaya k
3-Bilimsel ynetim hareketi
4-Endstriyel psikolojinin douu
5-Personel ile ilgilenenlerin uzmanlamas
ve ayr bir departman altnda toplanmalar
6-nsan ilikileri hareketi
7-Davran bilimlerinin etkisi
1- Endstri devriminin zellikleri
Makinalarn geliimi
nsangc ile makinalarn balants
ok sayda insan istihdam eden fabrikalar

Sonu: te uzmanlama ve retimde art

Kalnlmaz olan: blm
 2- Toplu Szlemelerin Ortaya
k
Laissez faire politikas ile;
letme sahipleri ve giriimciler gzel kazandlar
Ya alanlar? Onlar da haklarn elde etmek
zere organize oldular: Sendikalar
Grevler balad:
rn.: 1886 ikago McCormick Reaper
Works: Gnde 8 saat alma talebi

ABDde 1935lere kadar kanun iveren

tarafnda oldu ve sendikalama kartyd
 1935de ABDde alan haklarn koruyan
bir kanun karld: alanlarn
ounluunu temsil eden bir pazarlk
birimi toplu szleme yapabilirdi.
 3- Bilimsel Ynetim
1911 F.W.Taylor:
Kronometre ile zaman ve hareket etdleri
Fiziksel ve zihinsel zellikleri bakmndan ie en uygun insann
seimi
Fazlasyla kalifiye olanlar karlmal
alanlar amirlerince eitilmelidirler
Eitim, bilimsel analize gre belirlenmi kriterlere gre yaplmal
alanlar salklarn bozmayacak bir tempoda altrlmallar
alanlar belirlenen zamanda ii doru ve beklenenden fazla
yaparlarsa, cretlerinin %30-100 kadar fazla kazanabilirler:
Para ba cret
Grup ii sosyal etkileim: Bir grubun verimlilii, retkenlii en az
olan alann verimliliinden fazla olamaz

Taylorn belirlemeleri hala geerli ve retkenlik zerinde etkili

 4- Endstriyel Psikoloji
1913 Hugo Munsterberg
Psikoloji ve Endstriyel Verimlilik kitabnda;
a. iin gerektirdii kalifikasyonlarn
belirlenmesi
b. ii seiminde uygulanabilecek testler
c. iiye verilen referanslarn kontrol edilmesi
d. mlakat yapanlarn puan vermesi
e. ie yerletirilen bireyin performansnn
beklenen ile karlatrlmas (seimin
geerlilii)
konularn nerdi
 I. Dnya Sava ile zeka testleri personel
seiminde kullanlmaya baland
II. Dnya Savandan sonra tutum, ilgi ve
kiilik testleri de kullanlmaya baland
 5- Personel Uzmanlarnn
Ortaya k
1900 1920 : Personel uzmanlar baz iletmelerde yer ald
(rn.:Standart Oil of California)
1909 : Personel( rgtte insanlar idare eden)anlamnda
kullanlmaya baland
1912 : Modern Personel Departmanlarnn ortaya k
Uzmanlar;
istihdam,
alan refah(ev bulma, finansal, salk, ve eitim),
cret belirleme,
gvenlik,
i banda eitim
salk ileri ile ilgilendiler
 6- nsan likileri Hareketi
1923 1930 : Hawthorne almalar
yerinde retkenlii artrmay salayacak faktrler
nelerdir?: Ekip almas ve ibirliinin nemi
Korkutarak retkenlik art yerine katlm
Teknik-ekonomik sistem yerine sosyal sistem anlay
Grup davran ve alann duygular ile alann morali
ve retkenlii arasndaki ilikiler
Pet Milk Teorisi: Mutlu inek iyi st anlay
Mutlu alan retken olur: Piknikler, stat sembolleri,
kahve odalar .
Bu anlay 1950 sonlarna kadar srd ancak
dorudan ilikiler??
 NEML!!
Bir ok ynetici, uzun vadeli igren tatmini ile
rtgtsel amalar uyumlatrmak

yerine

Ksa vadeli igren memnuniyeti ile abuk

retim art zerinde durdu
 7- Davran Bilimlerinin Etkisi
Knn pek ok konusu davransal bilim alanndan gelir:
Endstriyel/rgt psikolojisi: teki insan davran
Sosyal psikoloji: nsanlar birbirini nasl etkiler ve
etkilenir
rgt teorisi: rgtler niye vardr, fonksiyonlarn
nasl yerine getirirler, nasl tasarlanmaldrlar ve nasl
etkili olabilirler
rgtsel davran: Bireysel ve grup davranlarnn
nedenleri ve bu bilginin insanlar daha retken ve
tatmin olmu yapabilmek iin nasl kullanlabilecei
Sosyoloji: Toplum, sosyal kurumlar ve sosyal ilikiler
 Sadece insan ilikileri ile rgtteki insan
davranlar aklanamaz
rgtn yaps,
kltr,
herbir pozisyona verilen yetki,
i ve teknoloji gerekleri

insan davranlarn etkiler

 ABDde K nn Geliim
Aamalar
1960larn ortalarna kadar: alan merkezli
Departman sorumluluu personel:
bavurular, oryantasyon,personel bilgilerini toplamak ve
arivlemek,piknik dzenlemek,duyurular sirkle etmek
1960 ortalar: Kanunlarca korunan alan haklar
i-iveren ilikileri,eitim ve gelitirme
1970sonu-1980bandaki skntlar:
yaam kalitesi, kltrel ve etnik farkll
ynetmek, eitim
1990lar: Rekabette avantaj yakalamak ve srdrmek:
nsan-i uyumu, anahtar elemanlar elde tutmak,
yeni teknoloji adaptasyonu veya i kapatma gibi
durumlara ilikin problem zmleri
 K kurmay bir birimdir:

Hat birimlere gerekli olan

destek,danmanlk ve hizmet verir
Sadece kanunca belirlenmi konularda,
yaplmas gereken, iletme sorumluluunda
olan ilerin yaplmasn takip eder
 Kna likin Sorumluluklar
e alm:
1. gereklerini belirleme 2. Say ve nitelik belirleme 3.
Eit bavuru imkan salama
Seim:
En kaliteli eleman
Elde tutma:
1.dllendirme 2.Emniyetli ve salkl i ortam
Gelitirme:
Hizmetii eitimler
Deerlendirme:
e ilikin davran ve tutumlar ile i performansnn
deerlendirilmesi
Dzeltme:
nsan kaynaklar politikalarn rgtsel amalarla
uyumlandrmak
 Hat Yneticilerinin K
Sorumluluklar
e alm: analizleri iin veri salamak
Seim: Mlakat, Kdan alnan bilgilerle nihai karar
Elde tutma: Adil davranma,ak iletiim,atma
zmnde yzyze yntemi,ekibin dllendirilmesi,
bireye sayg,performansa gre cret
Gelitirme: banda eitim, i zenginletirme,
koluk,gdsel stratejiler, geribildirim
Deerlendirme: Performans ve moral deerlendirme
Dzeltme: Disiplin,iten karma, promosyonlar,
transferler
 K Departmannn K
Sorumluluklar
e alm: analizleri ,K planlamas,ie yerletirme
Seim: Ba vurular almak,form doldurtmak,yazl testler
yapmak,mlakat,referans kontrol,fiziksel
muayene,gemii aratrmak
Elde tutma: cret ve yararlar,ii-iveren ilikileri,salk
ve gvenlik,alana hizmet
Gelitirme: Teknik eitim, ynetim gelitirme,kariyer
planlamas ve danmanlk
Deerlendirme: Performans ve moral deerlendirme
sistemleri gelitirme
Dzeltme: ten karma, emeklilik,dardan hizmet
alm
 K teknik uzmanlk salarken, hat birimler
bu uzmanlktan yararlanarak alanlar
daha etkili ynetmi olurlar
rn.: Hat yneticilerinin sorumluluu:
alanlara adil davranmak, atmalar
zmek, cret art salamak
Knn sorumluluu:
alanlarca cazip ve adil olarak
deerlendirilebilecek bir cret sistemi
nermek
Kna likin Alglar ve Gerekler
Knn kar zarar sorumluluu yoktur
Her departmann bu sorumluluu vardr
letme karn daha iyi bir ynetim ve insan
kullanm ile salamak:
nsanlar retken yapmak: becerilerini
artrmak, YKlerini artrarak motive etmek
Karllk: retkenlik: yaam kalitesi
alanlar varlk olarak deil de bir maliyet
unsuru olarak kabul edilmelidir
Tam tersi: .. maliyetleri keser, varlklar
gelitiririz
 K yneticisi dorudan tepe ynetime
sorumlu olmaldr!!
 Knn inisiyatif almas gereken
konular:
alanlara sunulan salk ve dier
imkanlara ilikin maliyetler zerinde
almak
cret sistemlerini gzden geirmek ve
performansa balamak
e yarar bir performans deerlendirme
sistemi ile retkenlii artrmak
 Knn planlayp yrtmeye
koyaca yapsal ve ileyie ilikin
deiimler
ten karma, yeniden yaplanma, irket
birlemeleri durumunda eleman deiimi
Rekabet iin gerekli olan yenilik, yaratclk ve
esneklii salayacak alma ortam(yer
deitirme, kariyer gelitirme, i tasarm)
Eitim ve iletiim yolu ile teknolojik deiimler
ile ba etmek
Sendikalar ile retkenlik iin ibirlii
Mahkemelerde alnan kararlar ve hukukun
gereklerini takip etmek
NSAN GC PLANLAMASI
 alanlarn imdiki ve gelecekteki i
yapabilirlikleri gz nnde bulundurularak,
iletmenin amalarna gre gerekli
igrenin sayca belirlenmesi.
 .K. Planlamas Yaparken:
gc deiimleri analiz edilmeli
Amac gerekletirecek i gc tahmin edilmeli
Mevcut alanlara ilikin bilgiler toplanmal
Mevcut pozisyonlar
Gerekli beceriler
Gerekli eitim
Corafi konum tercihleri
Hizmet sresi
Emeklilik planlar
Mevcut pozisyonda geirilen sre
Gelime potansiyeli
cret gemii
Performans sralamas
Devamszlk kaytlar
Disiplin sorunlar
Olmas Gereken alan Says
Belli bir dnemde, bir iin ilemlerinin yaplmas
iin gereken toplam zamann, o ii yapan
alann ayn dnemde o i iin harcayaca
toplam zamana oran.

Sonu kesirli karsa??

baka blme aktarlabilir
Fazla mesai uygulanabilir
yk arttrlabilir
Esnek personel says uygulanabilir
 Yedek Personel Miktar
Yedek personel gereksinimi, devamszlk
durumu ile ilgilidir.
Devamszlk, ie gelmesi beklenen
alann ie gelmeme durumudur .
Devamszlk, beklenen mi?(Yllk izinler,
eitimler..)
Devamszlk, beklenmeyen mi?(Hastalklar,
ev hayatna ilikin sorunlar)
 Devamszlkla ilgili dikkat
edilecekler:
Devamszlk yapanlar kimler? Hep ayn
kiiler mi?
Devamszlk nedenleri neler? le mi ilgili,
i d mazeretler mi?
Devamszlk yaplan gnler ne zaman?
Devamszlkta cinsiyet farkll ve
nedenleri?
 Yedek personel miktarnn
belirlenmesi
Belli bir dnemdeki devamszlk
oran(DO):
Devamsz says
Personel says

Gerekte ihtiya duyulan personel x DO

 Ek Personel Miktar
Ek personel miktar, i gc devir oran ile
ilgilidir.
gc devir oran sosyo- ekonomik ve
kltrel bir konudur.
gc devir oran ile devamszlk
arasnda dorudan bir iliki
beklenmemektedir.
gc devri geici bir olay deildir.
 Ek personel miktarnn
belirlenmesi:
Belli bir dnemdeki i gc devir
oran(DO):
ten ayrlanlarn says
Personel says

Gerekte ihtiya duyulan personel x DO

 gc Planlamas Yaplrken
Gznnde Tutulacaklar:
Mevcut igcnn nitelii
Mevcut i yk
Devamszlklar
gc devri
Teknolojik gelimeler
letmenin planlar(Yeni rn ve hizmet planlar,
yeni yatrm planlar..)
Beklenen satlar
lkedeki igc arz
letmenin finansal gc
 Mevcut personel
-ten klar
+e giriler

Beklenen i gc says(belli bir zamanda)

+Planlanan yeni giriler

Planlanan personel miktar(belli bir zamanda)

 E ALIM SREC
e alm esasta Kya ait olmakla beraber
dier departmanlarla yrtlen bir sretir.
Bu aamadaki ilk ilem i analizidir
 ANALZ
Her bir alann ii analiz edilir:
i yapan ne yapyor
iin gerekli bilgi, beceri ve tecrbeler?
yaplrken kullanlan ara ve gereler?
Yardm alnyor mu?
alma koullar?
 analizlerinin yapld durumlar:
rgtn ilk kuruluu srasnda
Yeni bir iin yaratlmas durumunda
Yeni bir teknoloji, prosedr ya da metodun
kullanlmasna balanmas nedeniyle iin
deimesi durumunda

 analizinin kullanlabilecei
alanlar
1. K Planlamas: snflarn oluturmak
2. Kaydetme: Alan yeni i imkanlarn
tanmlamak ve yeni pozisyonlar duyurmak
3. Seme: Gerekli beceri ve eylemleri belirlemek
4. e altrma: alanlara beklenenleri
sylemek
5. Deerlendirme: Performans standartlarn
belirlemek
6. cret ynetimi: cret yapsn gelitirmek
7. Eitim: Eitim ihtiyacn belirlemek
8. Disiplin: beklenen ile gerekleen standartlar
karlatrmak
 analizi yntemleri
1. Gzlem: Gzlemleyip notlar alnr
Abartmalar olabilir
Problem zmek ya da dnmeyi gerektiren ilerde
zor
2. Grme: i yapana ve nezaretisine sorular
sorulur
Problem zmeyi, dnmeyi gerektiren iler iin
uygun
Kendi becerilerinden deil, iin gerektirdiklerinden sz
edilmeli
3. Anket
4. Gnlk tutma
 analizi ktlar:
tanmlar
gerekleri
 Tanmlar
in vazgeilmez fonksiyonlar
in ierdii grev ve sorumluluklar
 tanmlarnda olmas gereken
balklar:

1.in kimlii: nvan, varsa no., departman,

tarih, kime rapor veriliyor
Olabilir: Ka kii ii yapyor, stats, cret
skalasndaki yeri
2. zeti: Dier ilerden farkllatran
sorumluluklar ve unsurlar
3.Grev ve sorumluluklar: Ak, kesin ifadeler
Her bir grev iin ayrlan zaman, rgt ii ve
dndakilerle iletiim alma koullar,
karlalabilecek bireysel zararlar, nezaretilik
sorumluluklar, ekipman sorumluluu?
 gerekleri
in iyi yaplabilmesi iin alann sahip
olmas gereken asgari zellikler
 gereklerinde olmas gereken
balklar
Eitim, tecrbe gibi genel gerekler
renim dzeyi gerei
Bilgi, beceri ve yetenek dzeyi gerei
 gren temini
1. rgt iinden ykseltme
2. Dardan bir bireyin temini
 erden ykseltme
Avantajlar: Dezavantajlar:
Motivasyon Dar grllk srer
Ykselme frsat Politik ekime ve
Yetenekleri basklar
deerlendirme frsat Gl bir ynetim
Moral ve ballkta gelitirme program
art gerei
Yeni ie hazrlama gcnde homojenlik
 erden temin yntemleri
Ykseltme
Duyurularla mevcut alandan isteklileri
haberdar etme
Arkada ya da tandklar sorma
 Dardan alm
Avantajlar: Dezavantajlar:
Yeni fikirler e alma vakit alr
Deiimlerde kolaylk Ykselme gds
Mevcut hiyeraride azalr
deiiklik Yeni girenin nceki
Farkllatrma performans hakknda
yeterli bilgi?
 Dardan temin yntemleri
Dorudan bavurular
ve ii bulma kurumu
Okullar
Sendikalar
Stajlar
Medyada ilanlar
 SEME
K, bavurular deerlendirerek 3-4 kii
kalana dek eler
Son seimi eleman talep eden birim yapar
Seim nemli: Bireyin isteklilii ve
beceriklilii performansn etkiler!
 Seimde temel prensipler
1. Gemiteki davranlar, gelecektekilerin
belirleyicisidir
2. Seim, ekonomik koullar elverdii
lde geerli ve gvenilir olmaldr
Geerli bilgi: e almdan sonraki performans
tahmine uymal
Gvenilir bilgi: Tekrarlandnda ayn
sonular vermeli
 Seim sreci
1. n grme
2. Bavuru formu doldurtma
3. Grme
4. Testler
5. Referanslar
6. Salk testleri
7. Son grme
8. Seim karar
e yerletirme
 Seim sreci
1. n grme: e uygun eitim, bilgi,
beceri, tecrbe?

2. Bavuru formu doldurtma: Biyografik

bilgi formu.yi tasarlanmal.
 Bavuru Formu Hazrlama
Bavuru formunda u bilgiler yer almaldr:
1.Bavuru tarihi
2.Adayn fotorafn koyaca bir yer
3.Kiisel bilgiler:
Ad Soyad
Doum yeri ve tarihi
Cinsiyeti
Ev adresi
Telefonlar
E-mail adresi
Kendisine ulalamadnda ulalabilecek bir yaknnn
telefonu
 Bavuru formu.. devam
4.Medeni hali
5.renim durumu (batan bugne)
Mezun olduu okullarn ad
Mezun olduu blm
Okula balama ve mezuniyet yl
6.Katld seminerler, kurslar ve stajlarn;
Tarihi
Kurum ad
Nerede olduu
Konusu
Sresi
 Bavuru formu devam
7. deneyimi (en son allan yerden
balanarak)
yeri ad
O iyerine giri ve k tarihleri
Oradaki grevi ve nvan
Ayrlma nedenleri
8.Bildii yabanc diller
Okuma, yazma, konuma, anlama dzeyleri
varsa, ald puan(lar) ve nereden ald
 Bavuru formu devam
9.Kulland bro ekipmanlar
10. Bilgisayar programlar
11.Ehliyeti olup olmad
varsa snf
12. Askerlik durumu
13.Salk durumu
Geirdii ciddi rahatszlklar, ameliyatlar
14.Varsa ald mahkumiyetler
Nedeni
Tarihleri
 Bavuru formu devam
15. imdi bavurmak istedii pozisyon
Baka yerde grevlendirilme halinde gidip
gitmeyecei
e balayabilme tarihi
Seyahat edip edemeyecei
16.Referanslar
Ad Soyad
yeri ve adresi
ve ev telefonlar
E-mail adresi
 Bavuru formu devam
17. Yukardaki bilgilerin doruluunu
beyan eder aksi tespit edildiinde i
szlememin ihbarsz ve tazminatsz
feshedilebileceini kabul ederim
Ad Soyad
mza
 Seim sreci
3. Grmeler: En nemli aama. Dezavantajlar
var:
Grmeyi yapanlarn farkl oryantasyonlar olabilir
Grmeyi yapanlarn uzmanlk dzeyleri farkl
olabilir
Grmeyi yapanlarn gzlemlerine dayal olabilir
Grmede sylenilenlere bal olarak, grme
farkllaabilir
Grmeyi yapanlarn farkl algsal eilimleri olabilir
 Alg
Obje

Farkna varma
Tanmlama
snflandrma
Yorumlama

Tepki
 Grme sorular
Cevab evet ya da hayr olmamal
En uygun cevab hissettirmemeli
Bavuru formunda sylenmi olan
sorulmamal
Diyaloa imkan vermeli
gereklerine ynelik olmal: POZSYON
iin gereken bilgi, beceri vs., uygulamalar?
Uygulamalarn sonular?
SPESFK SORULAR
Nezaretilik gerektiren pozisyonlar
iin sorular
imdiki iinizi tanmlaynz
Gelecekte de ie yarayabilecek trde
baarlarnz var m?
Etkili bir yneticide olmas gerekenler?
alanlar sizi nasl tanmlarlar?
inizi nasl planlar ve organize edersiniz?
Astlarnzla haberleirken hangi yntemleri
tercih edersiniz?
 Nezaretilik pozisyonu iin
sorulara devam
ounlukla size ynlendirilen eletiriler
nelerdir? Bunlara nasl karlk verirsiniz?
Gelitirdiiniz belli bir yntem ya da
politika var m?rnek?
Sorumluluunuzdaki iletim btesi ne
kadard?
Ne trden eitim programlar tasarladnz
ve uyguladnz?
 Grme yntemleri
3 grme yntemi var:
1. Ynlendirilmi
2. Ynlendirilmemi
3. Grup
 Ynlendirilmi grmeler
Sistematik sorular sorulur
Rutin pozisyonlar iin daha uygundur
Sorular dolaysz olmaldr
 Ynlendirilmemi grmeler
Grmecinin az mdahalesi ile kendini ifade
etme: Szel beceri de llr
Hem bavurana zgrlk verilmeli hem de
gerekli bilgi toplanmal
ncelikle genel sorular: Belli tecrbeler?
Sondaj ile bilgi toplama: Biraz daha aar
msnz? Sonra ne oldu?
Bavurann cmleleri tekrar edilerek konumaya
cesaretlendirilir
Ksa sessizlikler
 4. Testler: Davranlarn baz ynlerini
lmek iin kullanlr
Zeka, kiilik,beceri, bilgi vs
5. Referanslar: Bavurann nceki i
yerinden bilgi:baar, genel karakter,
ilenmi su?
6. Salk testleri: zellikle fiziksel zorlama
gerektiinde. Kt alkanlklar?
 7. Son grme: Eksik kalan bilgileri
almak. stihdam edilecek birim yneticisi
 Seim karar
1. Klinik yarg: Toplanan bilgilerin enformal
olarak incelenmesi: Sbjektiftir
2. Arlklandrma: zelliklerin
puanlanmas ve arlklandrlmas
3. Baraj yntemi: Aamal yntem
E ALITIRMA
 e altrmann amac
e yeni balamaktan kaynaklanan
problemleri en aza indirmek
Yeni bir durumun yaratt kayg
Yksek beklentilere karn karlalan
gerekler
rgte altrmak
 e altrma ;
Amir

Knn ortak abalar ile gerekletirilir

 e altrma programnda olmas
gerekenler
e giren bireyin amiri tarafndan karlanmas
Amirin bireyi, dier alanlar ve yneticilerle tantrmas
Blmn tantlmas, dier blmlerle ilikisi ve rgt iindeki yeri
Yeni girenin i tanmnn kendisine aklanmas
yerinde uyulmas gereken kurallarn aklanmas (mesai saatleri,
yemek, servis olanaklar, molalar, i giysileri, ykanma-giyinme
olanaklar)
Performans deerlendirme, deneme sresi, deme sresi ve biimi,
fazla mesai uygulamalar, ykselme koullar, devamszlk
uygulamalar, i kazalar, izinler, hizmetii eitim olanaklarnn
aklanmas
yerinde beklenen davran kalplar (ge kalmalar, izinsiz
gelmemeler, i yeri telefonu ve dier ara-gereci kullanma, sorunlar
dile getirme, i yerine ait bilgileri paylama, i arkadalar ile
ilikiler)
 e altrma listesi rnei
alann ad:
1.Ho geldin konumas
2.Yeni girenin blmne yapaca
dnlen katk
3. e almann zaman alc olduunun
aklanmas
4. tanmnn aklanmas ve bir rneinin
verilmesi
 5.alma koullarnn aklanmas
alma saatleri
Yemek saatleri ve molalar
Fazla mesai
Soyunma odalar
cret deme gnleri
Personel telefon ve adresleri
Servis ve benzeri uygulamalar
 6. yeri kurallarnn aklanmas
Beklenen performans
Dakiklik
yerine uygun davranlar
giysileri
Gizli bilgileri saklama
yeri malzeme ve makinelerini kullanma
yerine uygun davranlar
 7.Hizmetii eitim programlar uygulamas
8.cret art ve ykseltme olanaklar
9. Yeni girenin dier yneticilere
tantlmas
Tarih:
alann imzas: Amirin imzas:
lgili Blm:
nsan Kaynaklar:
 nsan kaynaklarnn ie
altrma listesi(1.Aama)
e altrmann ilk gnnde K tarafndan edinilen ve
saklanmas gereken bilgiler:
1.letmenin rgt yapsna ilikin bilgilerin verilmesi

2.Sunulan sigorta hizmetlerine ilikin bilgilerin verilmesi

Hastahane
Genel hayat sigortas
Ksa sreli sakatlklar
Seyahat kazalar

3.stee bal sigorta hizmetleri (iletme ve alann birlikte dedii)

Kapsaml tbbi hizmetler
Uzun sreli sakatlk hali
Katlmal hayat sigortas
 4.Tazminatlar

5.Performans deerlendirme

6.Tatiller

7.zinler

8.Eitim ve eitim tekrarlar

9.Deneme sresi

10. letme ii duyurular

 nsan kaynaklarnn ie
altrma listesi(2.Aama)
1. AAMADA VERLEN BLGLERN GZDEN
GERLMES
Sonra;
1.Evlilik yardm
2.Yeni gelenlere salanan haklar
3.Sosyal etkinlikler
4.Sicil sistemi
5.Sendikal faaliyetler
6.Emeklilik planlar
7.(Varsa)iletmenin yeni yatrm planlar
8.(Varsa)iin bitme zaman
K Yetkilisi imzas ve tarih
 e altrma iin ilk amirin ilk
yapacaklar (zet)
Yeni girenin dier alanlarla
tantrlmas
grecei yere altrmak
ba eitimine balamak
 nsan kaynaklarnn ie
altrma listesi (zet)
e altrmann ilk gnnde K tarafndan edinilen ve
saklanmas gereken bilgiler:
1.letmenin rgt yaps
2.Sunulan sigorta hizmetleri
Hastahane
Genel hayat sigortas
Ksa sreli sakatlklar
Seyahat kazalar
3.stee bal sigorta hizmetleri (iletme ve alann birlikte dedii)
Kapsaml tbbi hizmetler
Uzun sreli sakatlk hali
Katlmal hayat sigortas
4.Tazminatlar
5.Performans deerlendirme
 ETM
VE
GELTRME
 Eitim
alann eitimi;
alann baz davranlarn deitirerek
onun iini daha iyi yapar hale getirilmesidir.
Bilgi, beceri, tutum ve davranlarda deiim
alanlarn bildiini; alma biimlerini; ie, i
arkadalarna, yneticilerine ve rgtlerine kar
tutumlarn deitirmek
 Eitimi gerektiren durumlar
retkenlikte d
ktlarn kalitesinin beklenenin altnda
olmas
yeri kazalarnda art
Gelecekte ortaya kacak iler
lerin yeniden tasarm
Teknolojideki deiimler
Eitim gereinin belirlenmesi

Exhibit 6.6
Eitim gereinin belirlenmesi
Eitimi gerektiren bir durum var m?
rgtn stratejik amalar nelerdir?
Bu amalara ulamak iin gerekli grevler
nelerdir?
Bu grevleri yerine getirebilmek iin her bir
alann yapmas gereken davranlar
nelerdir?
Bu davranlar gsterebilmek iin alanlarn
gerekli bilgi, beceri ve yetenekleri var mdr?
 NEML!!
lk eitim, ie altrma eitimidir

Yeni girene kendinden beklenenler, haklar

ve sorumluluklar hakknda bilgi

Mevcut alanlara deien teknoloji,

bilgilerdeki yenilikler nedeniyle eitim
verilir
 Eitim programlar
1.e altrma ve bilgi verme: ,i yeri?

2.Beceri gelitirme: Gerekli becerileri retme (eskiler

iin,ite bir deiiklik varsa, yeni ekipman gerektiinde)

3.Gvenlik eitimi: yerinde gvenli alma

4.Profesyonel ve teknik eitim: Bilgi tazeleme ve yenilik

takip etme

5.Nezaretilik eitimi ve ynetim gelitirme: Karar verme,

iletiim, problem zme, motivasyon, liderlik..
 Eitim programlarnn yararlar
Verilen hizmetin nitelik ve nicelii artar
alanlar kendilerinden bekleneni renirler
Beklentileri uzun zamanda deil, ksa zamanda
renirler
Gerekli bilgi ve becerileri renirler
kazalarndan kaynaklanan maliyetler azalr
alanlarn kiisel geliim ve ilerlemeleri
salanr
rgtsel amaca ulalr
 NEML!!
Eitim ve gelitirme programlar rgt
amac ile uyumlu olmal
Ama, eitim alann performansn
ykseltmek olmal
Ama, dllendirme olmamal
Sadece eitime ihtiya duyanlar katlmal
Sonunda uygun bir deerlendirme
yaplmal
 Eitim sreci
1.Eitim ihtiya ve kaynaklarnn belirlenmesi
2.Eitim amalarnn belirlenmesi
3.Kriterlerin belirlenmesi
4.Eitileceklerin test edilmesi
5.Eitim ynteminin belirlenmesi
6.Uygulama
7.Eitim sonularnn kriterlerle karlatrlmas
1.Eitim ihtiyacnn belirlenmesi
rgtsel analiz: Amalara ne lde
ulalabiliyor?
ilik maliyeti
Hizmet etkililii
Bakm-onarm masraflar
Kazalar
gc devir hz
Devamszlklar

Amalara ulamak iin gerekli olan beceriler

tanmlar ve gereklerinden yola klarak
performans standartlar belirlenmeli
 Mevcut igcnn zayf ve gl ynleri
alanlarn performans deerlendirme
sonular

Mevcut ve potansiyel ak pozisyonlar:

erden mi,dardan m eleman salanacak
 2.Eitim programnn amac ve
kriterler
Beklenen standart bilgi, beceri ve
davrann verilmesi

Ama saysal olarak belirlenmelidir:

Gnde retilen araba saysn 250 den 275 e
karmak
Bir parti retimde hatal retim saysnnn %2
den fazla olmamasn salamak
 3.Eitici ve yneticilerin
saptanmas
Konunun uzman bireyler olmal
Hem kuramsal bilgisi olan hem de uygulamay
bilenler tercih edilmeli
Program bitiminde eiticiler karlatrmal olarak
deerlendirilmeli
Eitici kendini yenilemeli
Yetenekli ve deneyimli eiticiler varken rgt
elemanlar bu ite grevlendirilmemeli
Yneticiler: rgtn st ynetimini temsil eden
genelde, eitim yneticisidirler
 Eitim program dzenlenirken
dikkat edilmesi gerekenler:
Model alarak renilir
Modelin etkisi, model ortadan kalktktan sonra da
hatrlanrsa kalc olmu demektir
dller ve tevikler, model alnan davranlarn
tekrarlanmasn gdler
Yetikin renmesinde tecrbe nemlidir
Eitim problem merkezli olmaldr (sorun zmne
ynelik olmaldr)
Aktif katlm salanmaldr
Eitim destekleyici bir atmosferde verilmelidir
Eitilenler, eitim planlanmas, tasarm ve
deerlendirilmesi aamalarna katlmaldrlar
Eitim ve gelitirme programlar
Kurs bedelini iletme deyebilir (iyi not art)
Eitim iyerinde ya da iyeri dnda verilebilir
Periyodik olarak dzenlenen seminerler,
konferanslar biiminde olabilir
Rotasyonlar da eitim ilevi grr
Nezaretiler renmeyi tevik etmelidir:
Performans geribildirimi
Kendini yenileme dlleri
Ama belirlemeye katlm
Kariyer planlama danmanl
 Eitim ve gelitirme teknikleri
2 tr teknik var:
1. banda
2. dnda eitim
 Eitim yntemleri
banda eitim yntemleri
Rotasyon
Moderatrn i banda gsterdikleri

dnda eitim
Snfta ders
Film ve videolar
Simlasyon almalar
Exhibit 6.7

Maketlerle alma
 dnda eitimin avantajlar
evresinden ayrlmak
Birey kendini analiz edebilir
Yeni fikirlere imkan verir

Dezavantaj: renilenin transferi zordur

 PERFORMANS
DEERLENDRMES
 Performans Deerlendirmesi
nemi:
1. .K.ya yol gsterir (ie alma, iten atma,
ykselme vs)
2. Tevik edici dller (para, stat,
tannma )
3. Kendi almas hakknda fikir verir
4. Eitim ihtiyac hakknda bilgi verir
5. Eitim ihtiyac belirleme, yeni
pozisyonlar iin eleman hazrlama
 Performans Deerlendirmesi
Eletiriler
1. Performans dk olanlar tercih etmez
2. Baz nezaretiler deerlendirmeyi sevmezler:
Sonu aklamas zordur
3. Dnme, yaratclk ve problem zme
gerektiren ilerin deerlendirmesi zordur
4. Halo etkisi
5. Hogr - sklk etkisi
6. Merkezi eilim etkisi ( ortalama puan )
 Eletiriler
7. ki deerlendiriciden farkl puanlar gelebilir
(gvenilirlik der)
8. Ardklk etkisi
9. Sfr toplam problemi ( ortalamann altndaki
puanlarla stndeki puanlar arasnda denge
olmas )
10. Say fetiizmi ( ayn puan eit sayda
alana vermek )
11. Yakn zaman etkisi
12. Sakatlk, cinsiyet, deerleyicinin ie ald
birey olmak deerlendirmeyi etkileyebilir
 Performans Deerlendirmesinde
DKKAT!!

1. Objektif ve ie ilikin kriterler

belirlenmeli
2. Performans standartlar alanlarla
tartlmal
3. Deerlendirme dkmleri alanlarla
paylalmal
4. Deerlendiriciler eitilmeli
 Performans Deerlendirme
Kriterleri (3 ana grup)
Temel Kriterler
almann nicelii
almann nitelii
e likin Kriterler
bilgisi ve baars
Sebat
Dakiklik
Emniyet alkanlklar
Ara gere ve hizmetleri iyi kullanma
 Performans Deerlendirme
Kriterleri - devam
Bireysel zellikler
birlii Uygulama
Gvenilirlik nderlik
nisiyatif kullanabilme
Yrtme
Kavrama
Beceriklilik
Uygunluk
alkanlk Salk
Adapte olabilme Dzenli olmak
Davran Grn
Kiilik Heves
Muhakeme yapabilmek G istei
 Performans Deerlendirmesi iin
Gerekli Bilgiler

retimle ilgili bilgiler: Belli bir zaman

diliminde yaplan iler belirlenir
Bireysel bilgiler: Devamszlk, hizmet yl,
eitimler
Bakalarnn yarglarndan yararlanmak
 Performans Deerlendirme
Yntemleri
1. Snflandrma Yntemi:
Spesifik i boyutlar belirlenir: iin nitelii, iin
nicelii, ibirlii vs..
rn.:
.iyi yi Orta Zayf
------- ---- ------ --------
birlii x
nsan ilikileri x
e ilikin bilgi x
 2. Sralama Yntemi:
Genel performansa gre en iyiden en
ktye doru sralama
alanlar ift ift birbirleriyle de
karlatrlabilir ya da,
Performans en iyi ve en kt olanlar
yazlp, kalanlar bunlarla da
karlatrlabilir
 3. Grafik Sralama Skalas:
Deerlendirme kriterleri nceden oluturulan bir lee gre
dzenlenir
rn.:
5: Mkemmel (en st %5)
4: ok iyi (%10)
3: yi (%70)
2: Kabul edilebilir dzey alt (%10)
1: En alt dzey (en alt%5)

kalitesi 5 4 3 2 1
birlii 5 4 3 2 1
nicelii 5 4 3 2 1
nsan ilikileri 5 4 3 2 1
 4.Davrana Bal Sralama Sistemi
e ilikin llebilir davranlar tanmlanr
rn.:
Son 12 ayda, Son 12 ayda, Son 12 ayda, Son 12 ayda, Son 12 ayda,
8 ya da daha 6-7 defadan ok 4-5 defadan ok 2-3 defadan ok 1den fazla
fazla beklenmeyen beklenmeyen beklenmeyen beklenmeyen beklenmeyen
devamszlk devamszlk devamszlk devamszlk devamszlk
oldu olmad olmad olmad olmad

1 2 3 4 5
 Baka baz deerlendirme
teknikleri
Bireysel gr:
Deerlendirme yapana nasl
doldurulacana ilikin eitim verilmesi
gerekmez
Karmak bir form hazrlamaya gerek
yoktur
yi ya da kt deerlendirmeleri,gerek
performans dzeyinden ok, deerleyicinin
yazma becerisine kalmtr
 Kritik durum yntemi (critical incidents):
Deerlendiricinin dikkatini, etkili i
performansn etkili olmayandan ayracak
kritik ya da anahtar davranlara eker
Deerleyici, alann yapt etkili ya da
etkili olmayan davranlara ilikin
anekdotlar yazar
nemli: Kiilik zelliklerinden sz
edilmez, sadece belli davranlar yazlr
 BARS (behaviorally anchored rating
scales)
Hem grafik sralamaya hem de kritik
durum yntemine benziyor
Deerlendirici, belirlenen kstaslar
nmerik bir skala zerinde deerlendirir
Kstaslar,genel tanmlar ya da bireysel
zellikler deil, gerek beklenen
davranlardr
 360 derece yntemi
Performansa ilikin geri bildirimler bir ok yerden
elde edilir:
stler
arkadalar
Mteriler
Tedarikiler
Takm arkadalar
Gereke:
stlerin kontrolnde ok fazla ast var.Hepsinin ileri
hakknda bilgi sahibi olmak ok zor.
Sbjektif deerlendirmeleri azaltyor
 Performans deerlendirme
yntemleri karlatrmas
YNTEM AVANTAJ DEZAVANTAJ
Bireysel gr Kullanm kolay Deerlendirenin yazma becerisi,
alann gerek performansndan
nemli hale gelebilir
Kritik durum Zengin rnekler Zaman alc,saysal olmayan
yntemi davranlar merkezli
Grafik sralama Kantitatif veri salar teki davrana ilikin detayl
skalas daha az zaman alr deerlendirme yaplamaz
BARS Belirli ve llebilir Zaman alcdr; lek gelitirmesi
i davranlarn ler zordur

Sralama alanlar birbiriyle ok sayda alan karlatrmak

karlatrr zor olur

360 Daha ayrntl Zaman alcdr

MBO Nihai hedeflere odakl; Zaman alcdr

sonu merkezli
CRET YNETM
 creti belirleyen faktrler
Dsal faktrler
rgtsel faktrler
e ilikin faktrler
Bireysel faktrler
 DISAL FAKTRLER:
gc arz
gc talebi
sizlik oran
Toplumdaki sosyal beklentiler
 rgtsel faktrler:
yerinin felsefesi nemlidir:Yksek ya da
dk cret politikas

Yaplan iin, i yeri bakmndan deeri:

nemi finansal olabilir ya da olmayabilir!
 E LKN FAKTRLER:
in gerektirdii beceriler
Sorumluluk
aba
alma koullar
 BREYSEL FAKTRLER
Bireyin retkenlii
Bireyin kdemi
 3 Temel Karar
1. cret dzeyine ilikin karar:
Genel deme dzeyini ifade eder
Tepe ynetiminin karar ve rgt politikas

rn.: yerimizin personele verdii cret,

benzer iyerlerinde benzer ileri
yapanlarla karlatrldnda nasldr?
 2. cret yaps karar:
Ayn i yerinde, farkl iler iin denecek
cretlere ilikindir
Ya tepe ynetim, ya sendikalarla grmelerle
ya da i deerlemesi sonularna gre belirlenir
in ne kadar iyi yapld baklmakszn,
i gereklerine gre karar verilir

rn.: Bir i iin denen cret dier iler iin

denen cretlerle karlatrldnda nasldr?
 3. Bireysel cret karar:
Bireysel tevik ve terfi demesine ilikindir
Performans deerlendirme sonucu dikkate
alnr

rn.: Bir alana denen cret, benzer bir

ii yapan baka bir alana denen crete
gre nasldr?
 alanlar cretlerini deerlendirirken bu
kararlar gz nnde bulundurmaldrlar
 DEERLEMES
yerindeki her bir iin birbirine greli nem ve
deerini belirlemek zere gelitirilen sistematik
bir yaklamdr
Yntemlerden bazlar:
sralama
snflandrma
Puanlama
 1. sralamas:
Bir komite ileri deerlerine gre en fazla
deerliden en az deerliye doru sralar
ler bir btn olarak deerlendirilir
 2. Snflandrma yntemi:
Derece says belirlenir
Derecelerin detayl aklamas yazlr
Her bir i, derece tanmlarna gre birbirleri ile
karlatrlarak deerlendirilir
ler uygun derecelere yerletirilir
dereceleri en yksekten en de doru
sralanr
Her bir derece iin uygun i rnekleri verilirse
deerlemede kolaylk olur !
 Snflandrma - rnek:
Derece 1: u grevlerin yaplmasn gerektiren
pozisyonlarn yer ald gruptur:
A- Grevlerin genel bir nezaret altnda yaplmas
gerekir.Zor, sorumluluk isteyen,teknik ilerdir.
1.Uzmanlk eitimi gereklidir
2.zel ve karmak bir konu hakknda bilgi sahibi olmay
gerektirir
3.Bamsz biimde inisiyatif kullanmay gerektirir
B- Makul lde inisiyatif kullanmak gerekir.Orta
dzeyde zor ve sorumluluk isteyen ilerdir.
1.Profesyonel,teknik ya da bilimsel bir eitimi gerektirir
(niversite eitimine denk olmaldr)
2.Makul lde inisiyatif kullanabilecek profesyonel,teknik ya da
bilimsel tecrbesi olmay gerektirir
 3. Puanlama yntemi:
En ok kullanlan
e ilikin unsurlar, yazl i tanmlarndan
baklarak analiz edilir
Belli faktrlere gre puanlar datlr
Her bir i iin datlan puanlar, o i iin
uygun olan deme derecesini ifade eder
 Deerlemede Faktrler Alt
Faktrler
Beceri
1. renim ve/veya Temel Bilgi
3. Deneyim
4. Beceri
5. nisiyatif ve are Buluculuk
Sorumluluk
1. Makine, Techizat ve Donanm
2. Malzeme ve rn
3. retim
4. Bakalarnn Gvenlii
aba
1. Zihinsel aba
2. Bedensel aba
Koullar
1. in Dourabilecei Tehlikeler
 1) Toplam puan (rn.: 1000 puan),
belirlenen faktrlere, faktrlerin nem
dzeyine gre datlr.
2) Faktrlere verilen puanlar alt faktrlere
yine alt faktrlerin nem derecesine gre
datlr.
 Tablo 2: Faktr, Alt Faktr Puan ve
Yzdeleri
Beceri ( % 40) : 400
1. renim ve/veya Bilgisi (400 x % 37,5 = 150)
3. Deneyim (400 x % 25 = 100)
4. Beceri (400 x % 18,75 = 75)
5. nsiyatif ve are Buluculuk (400 x % 18,75 = 75)
Sorumluluk (% 20) : 200
1. Makina, Takm ve Donanm (200 x %25 = 50)
2. Malzeme ve rn (200 x %25 = 50)
3. retim (200 x %25 = 50)
4. Bakalarnn Gvenlii (200 x %25 = 50)
aba (% 20) : 200
1. Zihinsel aba (200 x % 50 =100)
2. Bedensel aba (200 x % 50 =100)
Koullar (% 20) : 200
1. in Dourabilecei Tehlikeler (200 x % 50 =100)
2. alma Koullar (200 x % 50 =100)
TOPLAM 1000