Trakeo(s)tomi

Dr. Evren Hızal

Baskent Universitesi Tıp Fakültesi
Kulak Burun Boğaz Anabilim Dalı
Krikotiroidotomi
Trakeotomi
Trakeostomi
Krikotiroidotomi (konyotomi)
 Trakeo(s)tomi
Trakeotomi servikal trakeada cerrahi hava yolu
oluşturmaktır.
Trakeotomi trakeada geçici açıklık oluşturmadır.
Kalıcı açıklık stoma oluşturulursa buna trakeostomi
denir.
Trakeotomi Endikasyonları:
1) Mekanik obstrüksiyon
a. Baş-boyun obstrüktif tümörleri
1. İleri evre
2. Radyoterapiye bağlı ödem
3. Cerrahi girişime ek

b. Larenks, trakea, dil ve farenks enflamasyon

c. Trakeal veya laringeal obstrüktif konjenital anomaliler
d. Larenks ve trakeada travma
e. Maksillofasial travma ve yumuşak doku yaralanması
1. Le Fort II – III, mandibuler ve maksiller multipl kırık, hemoraji
2. Cerrahi girişimlere ek durumlarda

f. Bilateral vokal kord paralizisi

g. Yabancı cisim
h. Uyku apnesi
Trakeotomi Endikasyonları:
2) Sekresyonel Obstrüksiyon
a. Sekresyon retansiyonu ve öksürük yetersizliği
1. Torasik ve abdominal cerrahi
2. Bronkopnomoni
3. Respiratuar ağaç, yüz ve boyun yanığı
4. Metabolik koma
b. Alveolar hipoventilasyon
1. İlaç intoksikasyonu ve zehirlenme
2. Göğüs kafesi hastalıkları, kaburga kırıkları, cerrahi amfizem
3. Göğüs duvarı paralizileri
4. Kronik obstriktif pulmoner hastalıklar
c. Sekresyon retansiyonu ve alveolar hipoventilasyonu
1. SSS Hastalıkları
2. Masif baş ve göğüs kafesi yaralanması
3. Hava ve yağ embolisi
Trakeotomi Endikasyonları:
3) Profilaktik

4) Uzun süreli entübasyon ( 72 saatten sonra )

 Trakeotominin faydaları:
Trakeobronşial ağaçta 70-100 ml’lik ölü boşluğun azalmasını sağlar.
Hava yolunun resistansını azaltarak, alveolar ventilasyon ve total
kompliansın artmasını sağlar.
Aspirasyondan korur.
Trakeanın temizlenmesi için giriş yeri sağlar.
Trakeobronşial ağacın medikasyon ve nemlendirme yoludur.
Öksürmek için gereken eforu azaltır.
Üst hava yolu obstrüksiyonunda by-pass sağlar.
Trakeotomi
Trakeostomi
 Trakeotomi Komplikasyonları
İntraoperatif Komplikasyonlar:
•En sık rastlanan komplikasyon, kanamadır (%15 ).

•Hava embolisi; ciddi fakat nadir

•Apne;PCO2 ' ndaki ani düşüş solunum merkezini inhibe eder

•Kardiak arrest;Aşırı adrenalin üretimi, kan PH' sında ani yükselme

ve respiratuvar alkaloza bağlı gelişmiş olan hiperkalemi
•Lokal hasar
 Trakeotomi Komplikasyonları
Erken Postoperatif Komplikasyonlar:
•Trakeal tüpün yer değiştirmesi

•Amfizem

•Pnömotoraks / Pnömomediastinum

•Trakeal krut oluşumuna bağlı problemler

•Enfeksiyon

•Trakeal nekroz

•Trakeoarteriyel fistül

•Trakeoözefajial fistül

•Disfaji
 Trakeotomi Komplikasyonları

Geç Postoperatif Komplikasyonlar:

•Trakeal stenoz; stoma seviyesi, kanül balonu ve distal ucu

•Dekanülasyon zorluğu

•Trakeokutanöz fistül ya da skar

Perkütan Dilatasyonel Trakeotomi -
Ciaglia Tekniği

Üzerinde, daha sonraki

aşamada içinden guide-
wire uygulanmasına izin
verecek plastik kateter
bulunan iğne ile ikinci
ve üçüncü trakeal
halkalar arasından
trakeal lümene girilir.
Trakeaya
yerleştirilmiş olan
olan kateterin
içinden guide-wire
trakeaya ilerletilir.
Guide-wire trakea
arka duvarına
ulaştıktan sonra
kateter trakeadaki
açıklıktan dışarı
çekilir.
Sonrasında ilk aşama dilatörü
guide- wire üzerinden
trakeaya ilerletilir, dilatasyon
sağlanır sonra dilatör geri
çekilirken guide- wire' ın
trakeadaki yerinde kalmasına
özen gösterilir.
Sonraki aşamalardaki
uygulanacak daha büyük çaplı
dilatörlerin uygulanmasını
kolaylaştıracak olan daha kalın
ve sert olan kateter yerinde
kalan guide- wire üzerinden
trakeaya yerleştirilir.
Guide- wire ve kateter
kombinasyonu üzerinden ard
arda giderek çapları büyüyen
dilatörler uygulanır. Dilatasyon
aşamalarının sayısı,
yerleştirilmesi planlanan
trakeostomi kanülünün çapına
göre ayarlanır.
Trakeostomi kanülü,
son yerleştirilenden bir
önceki dilatör
üzerinden trakeaya
yerleştirilir.
Trakeostomi kanülünün
yerleştirilmesi ile guide-
wire ve kateter
kombinasyonu trakeadan
dışarı çekilerek işlem
tamamlanır.
 Perkütan Trakeotomilerin Avantajları

•Küçük stoma: düşük kanama ve düşük enfeksiyon oranları ?

Kısa operasyon süresi

Yatak başında ve ameliyathane şartları gerektirmeksizin

uygulanabilirlik

% 65- 70 ucuz maliyet

Trombositopenik hastalarda uygulanabilirlik

Dekanülasyon sonrası kozmetik açıdan optimum iyileşme

 Perkütan Trakeotomilerin Dezavantajları:

 Acil bir işlem olarak uygulanamaması

Özellikle kısa boyunlu, obez hastalarda trakea giriş yerini bulmakta

güçlük

Komplikasyonlarının klasik trakeotomi ile aynı olması

Komplikasyonlarla (özellikle kanama) başa çıkma güçlüğü ve

ameliyathanede müdahale gereksinimi
 Perkütan Trakeotomilerin Dezavantajları:

Trakeal halkalarda fraktür riski

Perkütan trakeotomiler çocuk yaş grubunda tercih edilmemektedir.

Çocuklarda trakeal duvarın elastisitesi yüksek olduğu için dilatasyon
zor olmakta ayrıca trakea ön ve arka duvarı birlikte itilerek trakeal
hasar oluşabilmektedir.
 Trakeotomi Sonrası Bakım

•Nazal kavite devre dışı --> nemlendirilmemiş hava

•Hastanın yattığı oda, buhar makinaları ile nemlendirilmelidir.
•Kanül üzerine nemli gazlı bez
•Sık aspirasyon, bol hidrasyon
•İç trakeotomi kanülü sık sık çıkartılarak içinde biriken sekresyonlar
temizlenmeli
•Yara enfeksiyonunu önlemek için pansuman kirlendikçe
değiştirilmeli
•Trakeotomi kanülü 72 saatten önce yerinden çıkarılmamalı
•Kanül çekildiğinde kolayca kapanmayacak güvenli bir açıklık
oluştuktan sonra kanül tamamen çıkartılmalı
•Günlük yara pansumanları yapılmalıdır.
 Dekanülasyon

•Trakeotomi etyolojisi ortadan kalktıktan sonra, en kısa süre içinde

hasta dekanüle edilmeli
•Hastanın hava pasajı endoskopik muayene ile değerlendirilmeli
•Sonrasında uygun görülen hastalar dekanüle edilmeli
•Hastaya daha küçük çaplı kanül takılarak 24 saat süreyle solunumu
izlenir
•Daha sonra kanülün dış açıklığı bir tıkaç ile kapatılarak solunumun
yeterli olup olmadığı yine 24 saat süreyle gözlenir.
•Bu süre sonunda solunumu rahat olan hastanın kanülü çıkartılır ve
trakeotomi açıklığı pansumanla kapatılır
•Trakeotomi açıklığı yaklaşık 1 hafta - 10 gün içinde kapanır
•Kapanma olamazsa cerrahi olarak kapatılır
 Dekanülasyonda Güçlük:

* Yanlış teknik
Trakeanın 1. Halkasında hasar
Krikoid arkusda hasar
Perikondrit gelişimi
Trakea duvarındaki deliğin fazla küçük veya büyük oluşu

* Krikoid kartilajda, trakeotomi etrafında granülasyon

* Trakeomalazi

* Guatr veya tümör gibi ekstratrakeal nedenler

* Yanlış bakım
 Trakeo(s)tomi ile ilgili
sorunların çoğu öngörülebilir
ve iyi bir hemşirelik bakımı ile
önlenebilir.