Middeleeuwen

(ca. 500 – ca. 1500)

De tijd van de burchten en steden
Tijdsband
 Overgang middeleeuwen
• +/- zelfde tijd als val West-Romeinse Rijk
(afzetting keizer Romulus)

• Grote volksverhuizing van stammen (bv.

Hunnen)
 De vroege middeleeuwen (ca.500- 1000)

• Veel onrust door (agressieve)

volksverhuizingen
 Frankische koning Clovis, eerste Christelijke
koning
• Nadien Keizer Karel de Grote
- zorgde voor eenheid
- ‘vader’ van Europa
- alfabet ingevoerd
 Middeleeuwse kastelen
• Vaak op een ‘motte’ = aarden heuvel
• Kasteel veroveren
– wachten tot iedereen uitgehongerd was
– met geweld door muren
• Hofnar in dienst v/d vorst
 Middeleeuwse straffen
• Schandpaal
• Verbanning uit de stad
• Onthoofding
• Duimschroeven
• Ledenmaten uitrekken
• Heksen op de brandstapel
– Jeanne d’Arc
 Middeleeuwse stad: Carcassonne
• Filmpje
 Het Gravensteen
• Te Gent
 Ridders
• Mannen van adel
• Opleiding volgen (soms wel 15j)
– 7j : Page  leden v/d familie bedienen en
boodschappen ronddragen
– 15j: Schildknaap  sterk worden, schild, dolk en
banier dragen
– Geslagen tot ridder zware harnassen en deden
toernooien
filmpje
 Kruistochten
• = een gewapende tocht van westerse christenen
tegen de islam
• Eerste kruistocht: in 1096 naar Jerusalem
– Ridders
– Boeren
– Armen
• Bloedbad: moslims en joden
• Eerste christelijke leider: Godfried van Bouillon
 nadien vele kruistochten, nu nog steeds veel
conflicten in dat gebied (Israël – Palestina)
filmpje
 Vikingen
• Noormannen (Noorwegen, Zweden en
Denemarken)
• Zeevaarders
• Rooftocht = overleven (hongersnood)
• Moorden en brandstichten
• Kolonisatie: Groenland, Ijsland, delen van
Engeland en Rusland
 Huizen dicht bij elkaar
Wat is het gevaar?
brandgevaar

onhygiënisch

de pest
 Middeleeuwse maatschappij
koning

Adel:
geestelijken
ridders

stadsbewoners boeren
Een stand had rechten en plichten
bidden voor

GEESTELIJKEN ADEL
beschermen

GEWONE
MENSEN
Ongelijkheid
 Handelaars en ambachtslui
Handelaars  kopen grondstoffen

Ambachtslui  grondstoffen worden

luxegoederen

Leerknaap  gezel  meester

 Verschillen in de stad

Welke groepen? Wat deden ze ? Hoe waren ze verenigd?

1 handelaars kopen en verkopen gilden

2 ambachtslui grondstoffen verwerken ambachten

Een gilde: een belangenvereniging van personen met hetzelfde beroep (=beroepsgroep).
Een kraan in de haven van Brugge

Kraanman  kraan

Vrachtvoerder  slee
Een smid aan het werk

Smid  aambeeld
Brouwers

Brouwers
 tonnen
Boeren

 ploeg
De Guldensporenslag
-11 juli 1302

-te Kortijk

- handelaars vs. ambachtslui

- Vlaamse graaf – Franse koning

 Wapens
• morgenster

• lans

• goedendag

• kruisboog
Klauwaards

- Vlaamse graaf

-ambachten

-Vlaamse
klauwende leeuw
Leliaarts

-Franse koning

- handelaars

- schild met lelies

‘Guldensporenslag’?
 Einde van de middeleeuwen
• Renaissance (of wedergeboorte) in Italië
• Weg met de duistere middeleeuwen
• Steden werden mooier gemaakt
• Kerk en hiernamaals niet meer centraal, de
mens wel!
 Wist je dat…
• de uitdrukking ‘steenrijk’ ontstaan is in de
middeleeuwen doordat de rijken in huizen van
steen leefden?
• ze tijdens een aanval rottende en dode dieren en
bijenkorven katapulteerden?
• Het woord ‘vik’ ‘baai’ betekent en met ‘ing’
bedoelt men ‘afkomstig van’. Viking = iemand die
uit een baai komt.
• De vikingen op hun tochten een raaf aan boord
namen. Als ze verdwaalden, lieten ze de raaf los.
Ze volgden hem dan naar de kust.