Çok Bileşenli Bağ Kuvvetlerinin

Matrisler İle Çözümü

• Bir mekanizmada aynı veya farklı uzuvlar için çok sayıda aktif etki
sözkonusu olduğunda, herbir aktif kuvvet veya moment etkisiyle
oluşan bağ kuvveti bileşenleri süperpozisyon yöntemiyle bileşke bağ
kuvvetine dönüştürülmekteydi. Bu amaçla, mekanizma uzuvlarının
herbiri için tekrarlanan analiz işlemlerinin gerçekleştirilmesi
zorunludur.
• Bunun yanısıra, mekanizma uzuvlarının denge şartları olarak
yazılabilen lineer denklem takımları matris şekline dönüştürülerek,
bilinmeyen kuvvet ve momentler eş zamanlı olarak belirlenir.
Matrislerle tanımlanan çok bilinmeyenli denklem sistemlerinin
çözümlerinde uygun bilgisayar yazılımlarından yararlanılması
mümkündür.
• Matris yöntemini esas alarak gerçekleştirilen kuvvet analizi ile ilgili
işlemler aşağıdaki örnek üzerinde açıklanmıştır.
ÖRNEK 1.14 : Dört Çubuk Mekanizması

Soru : Şekilde verilen dört çubuk mekanizmasının konumu, her bir uzvun
kütle merkezinin lineer ivmesi ve uzvun açısal ivmesi bilindiğine göre
kuvvet analizini matris metodunu kullanarak yapınız.

a G2  0
a G 3  27,92 m / s 2

a G 4  19,11 m / s 2

2  24 rd/s
m2 = 4,53 kg
3 = 241 rd/s2 (ccw) m3 = 1,81 kg
4 = 129 rd/s2 (cw) m4 = 3,63 kg
Çözüm:
Mekanizmanın konumu, her bir uzvun kütle merkezinin lineer ivmesi ve her bir
uzvun açısal ivmesi bilindiğine göre; matris metodunda her bir uzvun serbest cisim
diyagramı ayrı ayrı incelenir. Serbest cisim diyagramından her uzvun hareket
denklemi vektör normunda yazılmalıdır.
2 nolu uzuv için hareket denklemleri;

3 nolu uzuv için hareket denklemleri;

3 nolu uzuv için hareket denklemleri;

1 nolu uzuv üzerindeki mesnet reaksiyonları;

• Vektör denklemlerinin x ve y bileşenleri aşağıdaki şekildedir;

F32 x  F21x  m2 aG 2 x F43x  F32x  m 3 a G 3x F14x  F43x  m 4 a G 4 x

F32 y  F21y  m 2 a G 2 y F43 y  F32 y  m3 aG 3 y F14 y  F43y  m 4 a G 4 y

r  F  rx Fy  ry Fx ilişkisinden yararlanarak aşağıdaki ifadeler elde edilebilir;