1.8.3.

STATİK KUVVET ANALİZİNDE ANALİTİK YAKLAŞIM

Mekanizma uzuvlarının ayrı ayrı serbest cisim diyagramları oluşturularak,

denge şartlarını sağlayacak şekilde bilinmeyen kuvvetler belirlenir. Bu
amaçla, kuvvet ve moment denge şartları, vektörel veya skaler karakterli
eşitlikler olarak yazılabilir. Düzlemsel mekanizmalarda, uzva etkiyen aktif
kuvvetlerle bunların sonucu olan bağ kuvvetleri skaler büyüklükler olarak
dikkate alındığında, bu kuvvetler belirlenen referans dik doğrultular
üzerindeki bileşenlere ayrıştırılarak denge denklemleri oluşturulur. Bunun
sonucu olarak, seçilen pozitif yöne uygun iki dik doğrultudaki skaler kuvvet
toplamının ve uzuv düzlemindeki bir noktaya göre alınan moment toplamının
ayrı ayrı sıfır olması şeklinde denge şartları yazılır ( Fx  0 , Fy  0 , M  0 ).
Uygulamada pozitif moment yönü olarak, saat dönüş yönünün tersi
seçilmektedir. Vektörel yaklaşımda ise, kuvvet ve moment vektörlerinin
toplamlarının her birinin sıfır olması sağlanır (F  0 , M  0 ).

Analitik yaklaşımın detayları, aşağıda verilen temel örneklerle açıklanmaya

çalışılacaktır.
ÖRNEK 1.6 : Kol – Sarkaç Kol Mekanizması
Soru: Verilen mekanizmada etkiyen FC kuvvetinin statik olarak
dengelenebilmesi için 2 nolu kola uygulanması gereken momenti, açısal
konum değişkenleri cinsinden bulunuz.
Çözüm: (I.YOL)
Kuvvetler ve konum vektörleri;

FC  FC C [ N ] FC  FC .cos(C )i  FC .sin(C ) j

F34  F34 31 [ N ] F34  F34 .cos(31 )i  F34 .sin(31 ) j
rA0 A  rA0 A 21 [m] rA0 A  rA0 A .cos( 21 )i  rA0 A .sin( 21 ) j
rB0 B  rB0 B  41 [m] rB0 B  rB0 B .cos( 41 )i  rB0 B .sin( 41 ) j
rB0C  rB0C  41 [m] rB0C  rB0C .cos( 41 )i  rB0C .sin( 41 ) j
Vektörel notasyon esas alınarak uzuvların denge şartlarının incelenmesi;
4 uzvunun serbest cisim diyagramı, kuvvetler ve konum vektörleri;
Verilen konum için 31 < 41 olduğundan Sin(31 - 41) < 0 dolayısıyla F34 > 0 yani
F34 seçilen yöndedir. F34  F3431 [N].

3 nolu uzvun serbest cisim diyagramı;

2 nolu uzvun serbest cisim diyagramı;

F32  F32  31

 F23
Çözüm: (II.YOL) Yine vektör notasyonuna dayalı cebirsel işlemler esas alınarak
çözüm aşağıdaki gibi gerçekleştirilebilir.

4 uzvunun serbest cisim diyagramı;

( B0 B  Cos 41  F34 y  B0 B  Sin 41  F34 x  B0C  Cos 41  SinC  FC  B0C  Sin 41  CosC  FC )  0
3 nolu uzvun serbest cisim diyagramı;

2 nolu uzvun serbest cisim diyagramı;

23
ÖRNEK 1.7 : İki Sıralı Krank-Biyel Mekanizması
Soru: Sağ ve sol sıra pistonlarına düşey doğrultuda etkiyen kuvvetlerin dengelenebilmesi için
ana mile uygulanması gereken momenti, açısal konum değişkenlerine bağlı olarak bulunuz. kS
= 1/1

Çözüm:
FB nin etkisiyle oluşan bağ kuvvetleri;
6 nolu uzvun dengesi

(Sürtünmesiz hal)

3 nolu uzvun dengesi

FD nin etkisiyle oluşan bağ kuvvetleri;
5 nolu uzvun dengesi
4 nolu uzvun dengesi

3 nolu uzvun dengesi