VISOKA ZDRAVSTVENO - SANITARNA SKOLA

STRUKOVNIH STUDIJA ‘’VISAN’’

PREDMET:MEDICINSKA REHABILITACIJA

DIPLOMSKI RAD

TEMA: REUMATODNI ARTRITIS

Mentor:Prof Dejan Mitrasinovic Student:Sanja Urosevic 14/lll

Beograd 18.02.2019.
1. Cilj rada

 Cilj mog diplomskog rada jeste da prikažem šta je to

reumatoidni artritis. Takodje uz to želim da prikažem
koliko ova bolest može biti teška za jednog pacijenta.

 Na samom početku želim da istaknem da je od svega

najvažnija prevencija, zatim dijagnostika i lečenje.
Osim ovog navedenog jako je bitna i saradnja sa
pacijentom i njegovom porodicom.
2. Uvod

• Reumatoidni artritis (RA) je hronično zapaljensko

reumatsko oboljenje koje pre svega zahvata zglobove
ali neretko i unutrašnje organe, nervni sistem i kožu.
• Spada u grupu tzv. sistemskih bolesti vezivnog tkiva.
• Zglobovi koji su najčešće pogođeni ovom bolešću su:
šake, ručni zglobovi, ramena, kolena, stopala i
gležnjevi. Uzrok bolesti je nepoznat, ali postoje
sumnje kako bolest može imati genetsku
predispoziciju ili može biti uzrokovana nekim
infekcijama u organizmu.
2.1 Patogeneza bolesti
 Reumatoidni artritis najopasniji je oblik artritisa.
 To je zapravo poremećaj rada imunog sastava (tzv.
autoimuna bolest) odnosno jednog njegovog dela. Kod
reumatoidnog artritisa (RA) limfociti T napadaju hrskavicu
i razaraju je.
 Bolest obično započinje umorom, slabo povišenom
telesnom temperaturom i anemijom, a tek kasnije zahvata
zglobove.
 Bolest često počinje neprimetno, a u nekim slučajevima
pacijenti se žale na umor, mršavljenje i osećaj opšte
slabosti. Nakon toga dolazi do povremene pojave bolova u
zglobovima, a karakteristične su i jutarnje ukočenosti
zglobova, koje traju oko 30 minuta i nakon toga se zglobovi
opuštaju, te se pacijent može normalno kretati, bez ikakvih
poteškoća.
2.2 Klinička slika
 Početak reumatoidnog artritisa je najčešće podmukao i
zglobnim promenama često mogu da prethode opšte
rđavo osećanje i drugi neodređeni opšti simptomi i
znaci ( gubitak apetita, malaksalost, gubitak težine,
povišena temperatura, neodređeni bolovi i ukrućenost
udova, vazomotorni poremećaj ).
 Bolna jutarnja ukočenost zglobova se redovno javlja,
često kao prvi simptom i prolazi tek posle dužeg
pokretanja zglobova. Bol ima sve karakteristike
zglobnog bola i pre ili kasnije postaje neprekidan i
uzmarajući.
2.3 Komplikacije
 Sekundarne bakterijske infekcije zglobova u
reumatoidnom artritisu su česte, a najćešći uzročnik je
stafilokokus aureus. Klinički se infekcija obično
manifestuje izraženim lokalnim zapaljenjem, gnojnim
izlivom, temperaturom septičkog tipa i leukocitozom.

Slika 6. Zglobovi koji su najčešće zahvaćeni reumatoidnim artritisom

 U 10-15 % bolesnika s reumatoidnim artritisom javlja se

keratokonjuktivitis slika, a u približno 1 % kserostomija.
3. IMUNI ASPEKT RA
 Poeklo ovog antigena može da bude egzogeno (virusni
proteini) ili endogeno (citrulirani peptidi - citrullinated
peptides).
 Za sada se još uvek sa sigurnošću ne zna šta bi mogao
biti neposredni uzrok bolesti. Postoji nekoliko
pretpostavki. Jedna od njih govori da se radi o odgovoru na
neki infektivni agens u organizmu, što posledično dovodi
do oštećenja organizma.
 Imuni atak je usmeren, u ovom slučaju, na sinoviju, jer
samo neke molekule u sinoviji "liče" na molekule obolelog
organizma koji je stvorio primarni imuni odgovorbi taj
fenomen se naziva molekularna mimikrija. Fizički i
emocionalni stres, neodgovarajuća dijeta mogu, takođe,
igrati ulogu u nastanku oboljenja.
4. KLINIČKI NALAZI
 Kliničke manifestacije reumatoidnog artrita su jako
varijabilne. Pojava kliničkih znakova inflamacije
zglobova obično je postepena i podmukla sa
prodromalnim simptomima kao što su malaksalost,
gubitak na temperaturom, bolom i palpatornom
osetljivošću.

 Slika 1: Ruke pacijenta sa RA

 Bol i ukočenost najjače su izraženi ujutro, tokom dana

popuštaju. U toku dana ukočenost se može ponovo
javiti ukoliko je bolesnik fizički neaktivan, ali se može
i pojačati kod napornije fizičke aktivnosti
LEZIJE ZGLOBOVA KOD RA
 U normalnom zglobu sinovija sadrži sinovijalnu
membranu (1 ili 2 sloja ćelija) i donji sloj slobodne veze
tkiva. Ćelije koje oblažu sinoviju su poznate kao A-
sinoviociti (makrofazi – kao sinoviociti) i B-sino–viociti
(fibroblasti – kao sinoviociti).

 U ranom stadijumu RA se dešava hiperplazija sinovijalne

membrane (zadebljao sloj od 10 ili više ćelija). Sloj vezivnog
tkiva ispod membrane izložen je masivnoj infiltraciji sa
mononuklearnim ćelijama (T i B limfociti, makrofagi i
plazma ćelije), koje adheziju molekula na endotel ćelija
sinovijalne vaskulature stimuliraju otpuštanjem citokina.
Ovo je rezultat povećane neutrofilne infiltracije.
 6. DIJAGNOZA I DIFERENCIJALNA
DIJAGNOZA
 Dijagnoza se postavlja na temelju pregleda, anamneze i
kliničke slike pacijenta. Uz to je potrebno uraditi i krvne
pretrage, kao i rendgenske snimke zglobova.

 Postavljanje dijagnoze može biti teško u početku bolesti i

u atipičnim oblicima. U početnom stadijumu na nju
ukazuje klinička slika simetričnog poliartritisa malih
zglobova tipične lokalizacije koji se postepeno razvija s
dugotrajnom jutarnjom ukočenošću, fuziformnim otokom
prstiju i eventualnim nalazom reumatoidnih ćvorića, koja
je praćena labaratorijskim znacima akutnog zapaljenja i
eventualno pozitivnim reumatoidnim faktorom u krvi ili
sinovijskoj tečnosti, odnosno nalazom RA-ćelija u njoj.
6.1. Tok i prognoza bolesti
 Tok reumatoidnog artritisa kod pojedinih bolesnika može
biti vrlo različit i ne može se predvideti jer je to bolest u
kojoj su moguće i spontane remisije i egzacerbacije.

 Prognoza bolesti većinom je bolja kod muškaraca nego kod

žena. Ona je gora kada neprekidna aktivnost bolesti, bez
remisija, dugo traje i kada se rano javi, tj. tokom prve
godine: reumatoidni faktor u visokom titru, reumatoidni
čvorići, erozije kosti i vanzglobne manifestacije bolesti.
Smrt u reumatoidnom artritisu može nastati zbog samog
artritisa, atlanotaksijalne dislokacije, amiloidoze,
agranulocitoze Feltijevom sindromu ili kao posledica
komplikacija lečenja.
7. LABORATORIJSKI NALAZI

 Iako nema specifičnog testa za RA, laboratorijske pretrage

se dele na tri nivoa:

 Laboratorijski testovi aktivnosti upale, koji su povišeni kod

postojanja bolesti: sedimentacija eritrocita, C reaktivni
protein.
 Hematološke pretrage: nalaz krvi u kojoj je najčešći nalaz
anemije i snižene vrednosti gvožđa.
 Imunološki testovi: prisutnost reumatoidnog faktora u
serumu (Waaler-Roseovim testom, gde se rezultati
testiranja očitavaju kroz različita razređenja seruma.
7.1 RADIOGRAFSKI NALAZI

 U ranoj fazi bolesti ova metoda nema neku bitnu

ulogu. Na Rtg snimku moguće je naći promene kada je
to već očigledno i fizikalnim pregledom, kada se nalazi
oticanje mekog tkiva zgloba i izlivanje u zglob.

 Radiografske promene postaju sve izražajnije tokom

vremena, ali nemaju ni tada dijagnostički efekat.
Jukstaartikularna osteopenija može biti vidljiva
nekoliko nedelja nakon početka bolesti, dok su
gubitak zglobne hrskavice i koštane erozije vidljive
nakon više meseci neprekidne aktivnosti.
8. BIOLOŠKI MARKERI U PRAĆENJU RA
 Specifičnost i senzitivnost biohemijskih markera, koji
reflektuju abnormalnost u metabolizmu zglobne
hrskavice imaju važnu ulogu u detekciji ranog
oštećenja i u identifikaciji pacijenta sa visokim rizikom
za progresiju RA, koji su kandidati za DMARD
(disease-modifying anti-rheumatic drugs) –
antireumatsku terapiju.

 Primena ovih biomarkera je još uvek limitirana

nedovoljnim poznavanjem metabolizma ovih
molekula kao i uloga nezglobnog tkiva na njihovu
koncentraciju u sinovijalnoj tečnosti, serumu i u urinu.
9.DIFERENCIJALNA DIJAGNOZA RA

 Diferencijalna dijagnoza reumatoidnog artritisa od ostalih

bolesti vezivnog tkiva može biti vrlo teška, ponekad je čak i
nemoguća. Međutim, pojedini klinički znaci često su od
pomoći.

 Kod degenerativnih bolesti zglobova (osteoartritis)

nedostaju znaci sistemskog oboljenja i karakteristično je da
bol popušta kad bolesnik miruje, što predstavlja upadljiv
kontrast u odnosu na jutarnje bolove i jutarnju ukočenost
zglobova kod reumatoidnog artritisa .
 10. Lečenje
 Cilj lečenja bolesnika sa reumatoidnim artritisom jeste
što potpunije održavanje funkcione sposobnosti
lokomotornog aparata, u prvom redu zglobova i
mišića, da bi bolesnik ostao u najvećoj mogućoj meri
sposoban za samostalni život i rad.

 Cilj lečenja je i kontrola imunološkog odgovora,

smanjenje bolova i povećanja pokretljivosti zgloba.
Potrebno je naučiti imuni sustav da ne reaguje protiv
vlastitog organizma.
 11.Prehrana
 Treba jesti biljnu hranu bogatu gvožđem kao što je
brokoli, kelj, grašak i eventualno ribu. Neke amino
kiseline, npr. histidin mogu pomoći da se organizam
oslobodi suvišnih metala iz tela (Cu, Fe). Zato treba
jesti pirinač, raž i pšenicu. Treba smanjiti unos
zasićenih masti.

 Treba smanjiti unos mlečnih proizvoda i crvenog

mesa jer oni sadrže masti a i zakiseljavaju krv, što je
rekli smo povezano sa RA.
 12. Zaključak

 Iz prethodnog rada možemo zaključiti da je reumatoidni

artritis hronična upalna bolest koja se javlja češće kod žena
nego kod muškaraca i to u zrelijoj životnoj dobi.

 To je bolest koja se javlja postepeno, tako da sa dobrom

edukacijom i upoznavanjem ljudi sa simptomima i ranim
znacima bolesti, ona se može otkriti na vreme, kontrolisati,
pravilno i uspešno lečiti bez pojave komplikacija.

 Ovakav pristup može znatno pomoći velikom broju

obolelih te im olakšati život i svakodnevne aktivnosti.