Uzroci početka porođaja

 Postoji više definicija porođaja, ali je

opšte prihvaćena definicija po FIGO-u,
po kome se porođaj definiše kao prekid
trudnoće sa vitalnim plodom TM 500 gr i
više.
 Zavisno od dužine trudnoće porođaj
može biti:
 Terminski(37-42 NG)
 Preterminski(ispd 36NG, 4-10%)
 Postterminski(poslije 42NG).
 Mogući etiološki faktori u nastanku
porođaja su:
 Zrelost ploda i starost posteljice
 Mehaničko-nervni faktor
 Endokrina teorija
 Uloga ploda u započinjanju porođaja
 Imunološka teorija
Ciklus sinteze prostaglandina
 Pred kraj trudnoće u organizmu majke
se dešavaju brojne promjene, koje imaju
za cilj pripremanje trudnice za porođaj i
nazivaju se PREDZNACIMA
POROĐAJA.
 pripremne kontrakcije- lažljivice ili lažni
trudovi/Molimina gravidarum/
 Spuštanje ploda
FAKTORI POROĐAJA
Porođajni kanal, Porođajni objekat i
porođajne snage
 Porođajni kanal predstavlja put kojim
prolazi plod i ostali produkti trudnoće u
fazi ekspulzije.Dužine 30 cm, a dijeli se
na koštani i meki dio.
 Sazrijevanje grlića,formiranje vodenjaka
i prijevremeno prskanje plodovih ovoja
mogu predstavljati problem u porođaju.
 Koštani dio porođajnog kanala čini ga
karlica, koja predstavlja koštanu
formaciju sastavljenu od dvije karlične,
krsne i kokcigealne kosti.U toku
graviditeta predstavlja zaštitu, a u toku
porođaja koštani dio porođajnog puta.
 Prostor karlice se dijeli na malu i veliku
karlicu, granicu čini terminalna linija.
Slika 1. Slika 2.
Na karlici razlikujemo dva otvora gornji(apertura pelvis
superior), donji( apertura pelvis inferior)

Slika 3.

Slika 3. Slika 4.
 Spoljašnje karlične mjere:

Distantia bispinalis.............24-26 cm
 Distantia bicristalis..............26-28 cm
 Distantia bitrohanterica........28-32 cm
 Conjugata externa................19-21 cm
 Oba otvora imaju svoje prečnike, koji su od
izuzetne važnosti.Dužina prečnika određuje i
oblik ulaza, izlaza, sredine i suženje
karlice.Ulaz karlice je poprečno
razvučen,sredina karlice je okrugla,a izlaz
karlice uzdužan.
 Prečnici ulaza karlice su: diametar recta,
obliqua i transversa.
 Konjugata vera obstetrika spaja promontorijum
sa najizbočenijom tačkom simfize i iznosi 10,5-
11cm.
 Tabela 1.

Tabela 1.
Slika 5. Slika 6.
Meki dio porođajnog kanala
 Čini unutrašnji dio, koji čini donji uterini
segment, vagina i vulva, vanjski dio
muskulatura karličnog dna.
 , koji najvećim dijelom čini 4 cm debeo
sistem mišića i fascija.Karlično dno se
sastoji od dijafragme pelvis i dijafragme
urogenitale.
Slika 7.

Slika 7. Slika 8.
Porođajni objekat
 Čine plod, posteljica, plodovi ovoji i
plodova voda, koja u toku porođaja
napušta materičnu šupljinu.Elementi koji
definišu odnos ploda prema porođajnom
kanalu su:položaj, smještaj, stav i
držanje ploda.
 Položaj ploda (situs)- je odnos uzdužne
osovine ploda sa uzdužnom osovinom
majke i dijeli se na: uzdužni,poprečni i
kosi položaj.
 Stav ploda(praesentatio)određuje
prednjačeću čest ploda u odnosu na
porođajni kanal. Stav glavom se smatra
povoljnijim od stava karlicom.
Slika 9. Slika 10.
Slika 11. Slika 12.
 Smještaj ploda(positio) predstavlja odnos leđa
ploda prema trbuhu majke i može biti prvi ili
lijevi(leđa lijevo), drugi ili desni(leđa
desno).smještaj ploda bitno ne utiče na tok i ishod
porođaja.
 Držanje ploda ili habitus se definiše kao
međusobni odnos pojedinih dijelova ploda i
obično se nalazi u flektiranom položaju.Posebno
je važno držanje glavice, koja može biti flektirana
ili deflektirana. U flektiranom držanju plod će kroz
porođajni kanal proći najmanjim dijametrom.
 Za mehanizam porođaja najvažnija je glavica,
jer je ona najtvrđa i najveći dio tijela i prednjači
u porođaju(96%).Vrlo je važno poznavati
dijametre i obime glave ploda, jer je njen
odnosu sa zdjelicom presudan za mehanizam
porođaja u toku rađanja., te i preduslov za
razumijevanje toka porođaja pri pravilnoj i
nepravilnoj prezentaciji ploda.
 Osim dimenzija glave i njenog držanja veoma
je značajno njeno prilagođavanje porođajnom
kanalu/ savitljivost i elastičnost, međusobno
približavanje spojevima kostiju
(suture) i fontanele.
 Navedeni elementi su preduslov da se akušer
tokom porođaja orjentiše o unutrašnjoj rotaciji
glavice ploda u porođajnom kanalu.
 Mala fontanela je trouglastog oblika čine
sutura sagitalis i oba kraka lambdoidnog
šava.Bliže je potiljku i predstavlja tačku vodilju,
kad je glava savijena kod potiljačnog stava.
 Velika fontanela je četverougaonog oblika čini
sutura sagitalis, sutura frontalis i oba kraka
koronarne strukture.Ova fontanela je bliže
čelu.
Porođajne snage
 Su prirodni faktor, koji u toku porođaja
doprinese da se plod kao porođajni objekat
istisne iz materične duplje kroz porođajni
kanal u spoljašnu sredinu.
 Tu funkciju omogućuje kontraktibilnost
mišića.
 Funkcionalno na materici razlikujemo tri
dijela: tijelo materice,vrat materice i
isthmus.Materični mišić izvan kontrakcije
posjeduje tonus,koji nazivamo bazalni i u
toku mirovanja iznosi 4 mm živinog stuba.U
toku porođaja on doseže do 50 mm živinog
stuba i njime se određuje intenzitet
trudova.
 Kontraktibilnost materice i porođajni trudovi su
omogućeni i hipertrofijom mišića, tako da se
mišićna masa uvećava do 20 puta.Kliničko
praćenje materične kontrakcije ima za cilj
utvrditi početak svake kontrakcije,njenu
dužinu, jačinu i prestanak. To se prati
metodom koja se zove
KARDIOTOKOGRAFIJA(CTG).
 Porođajne snage čine: porođajni trudovi
i porođajni naponi.
 Porođajni trudovi ili bolovi su bezbolne
kontrakcije materice, kojima započinje
porođaj, javlja se u određenim
intervalima, određenom snagom i
trajanjem.Kontrakcije materice započinju
u rogu materice i taj dio nazivamo centar
emisije.
 Talas se sinhrono širi preko tijela
istmusa ka grliću materice.Krivulja
grafički prikazana ima 3 stadija:uspon,
plato i pad,Idući ka kraju prvog
porođajnog doba kontrakcije postaju
češće, dužeg trajanja, jače, što kao
rezultat imamo dilataciju grlića materice i
napredovanje porođaja. Uobičajeno se
javlja 3 do 4 puta u toku 10 min, sa
trajanjem od 80-90 sekundi, pred kraj
prvog porođajnog doba.
Porođajni naponi
 Su bezvoljne kontrakcije, u prvom redu
dijafragme i mišića prednjeg trbušnog zida,
izazvane refleksnim putem pritiskom
prednjačećeg dijela ploda ploda na predio
rektuma i uterocervikalnih ganglija.Javlja
se sinhrono sa trudovima, odnosno na njih
se nadovezuje.Javljaju se u drugom
porođajnom dobu u fazi ekspulzije
ploda.Porodilja može voljom da utiče na
pojačavanje intenziteta u fazi ekspulzije
ploda.
POROĐAJNA DOBA
 Prema klasičnom shvatanju porođaj se dijeli
na četiri porođajna doba:
 PRVO POROĐAJNO DOBA/ doba širenja i
dilatacije –fasis dilatacionis/
 DRUGO POROĐAJNO DOBA/ doba
istiskivanja, ekspulzije ploda, fasis
ekspulzionis/
 TREĆE POROĐAJNO DOBA/placentno doba,
fasis placentaris/
 ČETVRTO PLACENTNO DOBA/postplacentno
doba, fasis hemostazis/
PRVO POROĐAJNO DOBA

 Doba širenja ili dilatacije je period od

početka porođaja do potpune dilatacije
grlića materice, a karakteriše ga širenje i
izravnjavanje grlića.Počinje prvim
kontrakcijama, a završava se potpunom
dilatacijom.Kod prvorotki i višerotki se
razlikuje prvo porođajno doba, tako da
kod višerotki imamo odmah i početnu
dilataciju.
 Kod prvorotki prvo porođajno doba traje 12-14
sati, kod višerotki 6-9 sati.U toku prvog
porođajnog doba dominiraju materične
kontrakcije, koje porodilja osjeća kao
bolove.Bolovi počinju u predjelu krsta, pa se
preko slabina šire koso prema simfizi.
 Dilatacija grlića materice se može svesti na
dva načina:aktivno povlačenje mišićnih
snopova prema kranijalno te pasivno pritiskom
vodenjaka i prednjačeće česti ploda.
 U toku prvog porođajnog doba vodenjak
se ljevkasto uvlači u vidu klina i stimuliše
dilataciju do 3 cm.Ukoliko se ne radi o
prijevremenom porođaju ili karličnoj
prezentaciji se vrši vještačko otvaranje
vodenjaka, te se time ubrzava dilatacija i
skraćuje prvo porođajno doba.
DRUGO POROĐAJNO DOBA
 Drugo porođajno doba počinje od potpune
dilatacije/10 cm/ i završava se rađanjem
novorođenčeta.Drugo porođajno doba kod
prvorotki traje 1-2 sata, dok kod višerotki
30-40 min.U drugom porođajnom dobu se
javljaji i naponi čime se učinak kontrakcija
povećava.U ovoj fazi psihosomatska
priprema trudnice ima veliki značaj, jer
sinhronim naponima,koje može voljno
pojačati i pravilnim disanje se skraćuje faza
ekspulzije.
 Prolazak glavice i tijela novorođenčeta
je proces ovisan o veličini glavice,obliku,
te osobinama karlice majke. Plod se
uvijek postavlja u najpovoljniji položaj
prema dijelu karlice. Vodeća tačka u
94% se postavlja mala fontanela, a plod
najmanjim obimom prolazi kroz
porođajni kanal.
 Radnje koje plod vrši u toku rađanja su:
 POJAČANJA FLEKSIJE GLAVICE
 UNUTRAŠNJA ROTACIJA
 DEFLEKSIJA
 VANJSKA ROTACIJA
POJAČANJE FLEKSIJE GLAVICE
 Početkom kontrakcija glavica se postavlja u
pojačanu fleksiju, tako da se sutura sagitalis
nalazi iznad ulaza u malu karlicu u poprečnom
ili u jednom od kosih promjera karlice.Tačka
vodilja je mala fontanela što ima za posljedicu
postavljanje glavice u najmanji obim/
circumferencia subocipitobregmatica/, prolazi
kroz karlicu majke, ujedno se glavica postavlja
u najduži prečnik ulaza karlice(dijametar
transversa).Kad svojim najvećim prečnikom
prođe ulaz karlice(biakromijalno),glavica je
tada angažovana.
Unutrašnja rotacija
 Spuštajući se kroz porođajni kanal, glavica
mora izvršiti rotaciju i do 90
stepeni.Unutrašnjom rotacijom se zatiljak
glavice ploda okreće ka naprijed,prema
simfizi.Time se ujedno glavica postavi u
najveći prečnik izlaza karlice,a najveći
poprečnim prečnikom (biparijetalni
prečnik),u najširi poprečni prečnik karlice.
Plod se kreće poput valjka.Unutrašnja
rotacija se završava u momentu kad
vodeća tačka dosegne do spina.
Defleksiija
 Defleksija je treća radnja u porođaju.
Nastaje kad glavica prođe interspinalnu
liniju i dođe do uzdužne brazde levatora.
Zbog jakih trudova glavica zatiljkom zapinje
o donji rub simfize i pri tome vrši defleksiju.
Defleksija je mehanizam kojim se glavica
rađa preko međice, i to prvo predio
tjemena, zatim čelo, lice i brada. Time se
završava rađanje glavice. U isto vrijeme
kad se rađa glavica, ramena ulaze u
porođajni kanal i vrše unutrašnju rotaciju.
Spoljašnja rotacija
 U momentu rađanja glavice, ramena ploda stupe
svojim najvećim prečnikom (dijametar
biakromialis), u najveći prečnik ulaza karlice da bi
se na izlazu iz karlice postavila u najveći prečnik
izlaza karlice, te izvrše rotacju od 90
stepeni.Praćenje rotacije ramena ploda je radnja
koju pasivno prati rotacija glavice ploda. Po
rađanju ramena slijedi rađanje kompletnog
novorođenčeta, a zatim slijedi niz uobičajenih
postupaka u porođaju: podvezivanje
pupčanika.čišćenje disajnih puteva ploda,
utopljavanje.