Produksyon at ang mga Salik

ng Produksyon
Tukuyin ang mga bansang may mataas na antas ng ekonomiya.
 PRODUKSYON
• mula sa Latin na Productio na ang ibig
sabihin ay “bring forth”.
• Ang paglikha ng mga produkto at serbisyo
mula sa pagsasama-sama o kombinasyon
ng mga salik ng produksyon.
• Ang paggawa ng produkto para tugunan
ang mga pangangailangan at kagustuhan
ng tao.
 Ano ang salik ng produksyon?
• Tumutukoy sa mga inputs o mga bagay na
ginagamit upang makagawa ng mga
bagay na sasagot sa pangangailangan at
kagustuhan ng tao.
• Tumutukoy sa mga elemento ng
produksyon.
• Lupa, Paggawa, Kapital
 SALIK NG PRODUKSYON

• LUPA – tumutukoy sa mga bagay na

nanggagaling sa kapaligiran na ginagamit
sa paggawa ng produkto.
• PAGGAWA – tumutukoy sa tao na siyang
lumilinang sa mga bagay-bagay sa
kanyang kapaligiran para gawing
produkto.
• KAPITAL – tumutukoy sa mga produktong
nakakalikha ng panibagong produkto.
SALIK NA KAPITAL
 Bakit hindi maituturing na
kapital ang pera?
• Ang kapital ay tumutukoy sa physical na
anyo na kayang makagawa ng produkto o
serbisyo.
 Mga Uri ng Kapital

Physical

Financial
Capital

Social

Non-
Material
Mga Anyo…………..ng Kapital
Circulating

Specialized Capital Free

Fixed
Bakit mahalaga na palagiang
paunlarin ang kapital?
 SALIK NA LUPA

Source: http://www.agriinfo.in/
WILLIAM PETTY
KATANGIAN NG LUPA
BILANG SALIK NG
PRODUKSYON
May
Lupa Hangganan

Republic Act 8371 o

Indigenous Peoples’
Rights Act of 1997

May iba’t ibang

gamit
Nawawalan ba ng halaga ang
lupa?
 SALIK NA PAGGAWA
• Tumutukoy sa tao biling
pinaka-mahalagang salik
ng produksyon.
• Paggawa ang pisikal at
mental na kakayahan o
lakas ng tao upang
makapaglingkod.
• Mental Labor, paggamit
ng kaisipin sa paggawa.
• Physical Labor, paggamit
ng lakas ng katawan sa
paglilingkod.
Wage Salary

Weekly or Monthly or
daily Bi-weekly

Manual or
unskilled Professional
worker
ADK
Ano ang pagkakatulad ng tao sa
ibang salik ng produksyon?
 ENTREPRENEUR
• Bahagi ng Lakas paggawa na syang
namamahala sa pagpapatakbo ng
negosyo.
• Tinatawag na kapitan ng industriya dahil
sa kakayahang pagsama-samahin ang
mga salik ng produksyon.
 ENTREPRENEURSHIP
Kahalagahan sa Ekonomiya at Lipunan
 ENTREPRENEUR
• Mula sa salitang French na

o isagawa
 ENTREPRENEUR
• Isang indibidwal na:
– Nagsasaayos
– Nangangasiwa
– Nakikipagsapaalaran sa isang
 ENTREPRENEURSHIP
• Kakayahan ng indibidwal na mabatid ang
kalakal at serbisyo na kailangan ng tao.
• Gawaing nauukol sa pagsisimula ng isang
bagong bahay kalakal.
• Isang mahirap na gawain.
 Kahalagahan ng
Entrepreneurship

• Bagong Hanapbuhay
 Kahalagahan ng
Entrepreneurship

• Bagong Produkto
 Kahalagahan ng
Entrepreneurship

• Bagong Kasanayan
 Kahalagahan ng
Entrepreneurship

• Bagong Teknolohiya
 Kahalagahan ng
Entrepreneurship
Ang tanging salik ng produksyon na kayang
pagisahin o pagsasamahin ang iba pang
salik ng produksyon.

ENTREPRENEUR

LUPA PAGGAWA KAPITAL

 Katangian ng Isang Entrepreneur
• Kakayahang Makipagsapalaran
• Kakayang Makipagkompetensya
• Pagigiging Malikhain.
• Kakayahang makatayo sa sariling paa.
• Kakayahang makaangkop sa stress.
• Kakayahang gawing kasiyasiya ang trabaho
• Pagsusumikap.
• Kababaang loob
• Pagtitiwala sa sarili
 Katangian ng isang Entrepreneur
• Pagkukusa
• Matulungin
• Kakayahang lunasan ang suliraning sa pagiging
malikhain
• Mapagtanto ang opportunidad.
• Dedikasyon sa negosyo.
• Paghingi ng feedback
 Katangian ng isang Entrepreneur
• Pagsasakatuparan ng mga layunin
• Sapat na kaalaman sa produkto at negosyo.
• Wastong kontrol sa Negosyo
• Makatotohanang optimismo.
 ANG PAMAHALAAN AT ANG
ENTREPRENEURSHIP

CHED MEMORANDUM NO. 17 of 2005

BACHELOR OF SCIENCE IN
ENTREPRENEURSHIP

TESDA - Technical Education and Skills

Development Authority - nagtataguyod ng
programang entrepreneur.
 How many words of three or
more letters can you make from
the word “entrepreneur”?

Over 60 words can be made.

 WORD LADDER
Change one letter at a time until you have a new
word. See if you can go from Hired HAND TO BOSS
BOSS
----
----
----
HAND
 Espesyal na salik ng
produksyon
Salik ng
Produksyon

Entrepreneur

Lupa Paggawa Kapital

Pamahalaan Bilang Salik
Produksyon
Salik ng
Produksyon

Entrepreneur Pamahalaan

Lupa Paggawa Kapital

 Dapat Tandaan
• Ang paggawa ng mga bagay o serbisyo
para sagutin ang pangangailangan ng tao
ay tinatawag na produksyon.
• Tinatawag na mga inputs ang mga salik
ng produksyon upang makagawa ng mga
produkto at kumita.
• Ang mga salik ng produksyon ay binubuo
ng lupa, paggawa, at kapital.
 INPUT
Inuuri bilang FIXED INPUT at VARIABLE
INPUT
FIXED INPUT VARIABLE INPUT
Tumutukoy sa salik ng Mga bagay na madaling
produksyon na hindi baguhin o magbabago tulad
nagbabago o hindi kayang ng bilang ng manggawa,
baguhin sa ikli ng panahon pagdadagdag ng mga
na ginagamit sa pagprodyus kagamitan, at hilaw na
tulad ng sukat ng lupa, mga materyales.
gusali o planta.
 PRODUCTION FUNCTION
• Nagpapakita ng dami ng produkto malilikha
ng kombinasyon ng mga salik ng
produksyon.
• Mailalarawan gamit ang isang talahanayan.
Tignan ang talahanayan 9.1 sa pahina 108.
• Ang Total Product ay ang dami ng kabuuang
produktong nagagawa sa bawat
kombinasyon ng mga salik ng produksyon.
• Ang Marginal Product naman ay produktong
kayang malikha sa bawat pagdaragdag ng
salik.
 Ceteris Paribus
“Habang ang ibang bagay ay nanatiling
pareho”
Salitang latin na kalimitang ginamit sa
ekonomiks bilang bahagi ng
pangungusap.
Hal. Ang mababang oras ng trabaho, ceteris
paribus, ay nagreresulta sa mababang
bilang ng magiging produkto.
Ang isang mahal na produkto, ceteris
paribus, ay magreresulta sa mababang
 Law of Diminishing Marginal Returns

• Kaisipan ni Anne Robert Jacques Turgot

• Batas ng lumiliit na pakinabang sa
produksyon bunga ng hindi nagbabagong
salik.
FIXED VARI TOTA AVER MAR
INPU ABLE L AGE GINA
Pormula
T (FI) INPU PROD PROD L
T (VI) UCT UCT PROD
(TP) (AP) UCT( AP = TP / VI
MP) MP = TP2 – TP1
1 1 12 12
1 2 30 15 18
1 3 42 14 12
1 4 51 12.75 9
1 5 58 11.6 7
1 6 63 10.5 5
1 7 66 9.4 3
1 8 66 8.25 0
1 9 64 7.11 -2
1 10 58 5.8 -6
SEATWORK
½ pad paper crosswise
Kopyahin at Buuin ang
talahanayan sa loob ng
15 minuto.
FIXED VARIABLE TOTAL AVERAGE MARGINAL
INPUT INPUT PRODUCT PRODUCT PRODUCT

1 1 18 18 18

1 2 38 20

1 3 53
1 4 65
1 5 75
1 6 80
1 7 80
1 8 77
 Economic Cost
Gastusin na may kinalaman sa mga bayarin
na nauukol sa pagnenegosyo.
 PRODUCTION COST
Ang production cost ay binubuo ng
FIXED COST at VARIABLE
COST, ang pinagsama nito ay
tinatawag naman na TOTAL
COST
FIXED COST + VARIABLE COST
= TOTAL COST
FC + VC = TC
 MARGINAL COST
ay ang gastusin sa bawat karagdagang
produktong gagawin

TOTAL COST2 – TOTAL COST1 =

MARGINAL COST

TC2-TC1 = MC
 GASTOS SA BAWAT
PRODUKTO
• AVERAGE FIXED COST Pormula:
– Gastusin sa bawat
produkto na nababatay sa
Fixed Cost.
AFC = FC / TP
• AVERAGE VARIABLE COST
– Gastusin ng bawat AVC = VC / TP
produkto na nakadepende
sa Variable Cost. ATC = TC / TP
• AVERAGE TOTAL COST
– Paghahati ng kabuuang
ATC = AFC +
gastusin sa bawat
produkto. AVC
TP FC VC TC AFC AVC ATC MC
0 20 0 20 0 0 0
1 20 10 30 20 10 30 10
2 20 19 39 10 9.5 19.5 9
3 20 30 50 6.67 10 16.67 11
4 20 45 65 5 11.25 16.25 15
5 20 62 82 4 12.4 16.4 17
6 20 80 100 3.33 13.33 16.66 18
7 20 104 124 2.86 14.85 17.71 24
8 20 140 160 2.5 17.5 20 35
 SEAT WORK
Sa isang ½ crosswise pad paper.
Kopyahin at buuin ang
talahanayan sa loob ng 20
minuto. Bilugan ang sagot.
TP FC VC TC AFC AVC ATC MC
1 60 90 90
2 60 40 20
3 60 20 15 5
4 60 55 15 28.7
5
5 60 135 15 20
6 60 120 10 30