AİLE, ÇALIŞMA ve SOSYAL HİZMETLER BAKANLIĞI

İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ARAŞTIRMA PROJESİ

Plastik Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği

Selin ALGAN
AÇSH Uzmanı
28.10.2019
 Sektöre Genel Bakış

 Maruziyet

 Saha Çalışmaları

Sonuç ve Değerlendirmeler

2
Termoset

TERMOPLASTİK

%80-90 üretim

3
Enjeksiyon makinesi Termoform makinesi

4
 SGK verilerine göre (2014 – 2018) ;

İş Kazaları Ölümlü İş Kazaları Meslek Hastalığı

- Makine ve donanımlarına bağlı - Makine ve donanımlarına - İşitme kayıpları

- Kesme ve düşmeye bağlı bağlı - Dermatitler

- Sıcak zemin, sıvı vb. ile temas - Yüksekten düşme - Astım
- Yüksekten düşme - Kas eklem rahatsızlıkları
- Elektrik ile ilgili çalışma

- Araç kazaları

5
 KİŞ
Maruziyet MAR İSEL
UZİ
YET

Çalışan hangi risk etmenlerine maruz kalıyor?

• İşin yapılışı

• Maruziyet yolu

• Maruziyet süresi

6
 KİŞ
Maruziyet MAR İSEL
UZİ
YET

• TS EN 689 – İş Yeri Havası-Solunumla Maruz

Kalınan Kimyasal Maddelerin Sınır Değerler
ile Karşılaştırılması ve Ölçme Stratejisinin
Değerlendirilmesi için Kılavuz

• Maruz kalınan etmen ile ilgili standart metot

7
Maruz kalınan etmen ile ilgili standart
metotta belirtilenlere göre;

• Ölçümler yapılır / Örnekleme yapılır.

• Alınan örnekler analiz edilir.

• Sonuçlar zaman ağırlıklı ortalama (TWA)

hesaplanır.

• Sonuçlar, Mesleki Maruziyet Sınır Değeri

ile karşılaştırılarak raporlanır.

8
 Maruziyet

RU
APO Mesleki maruziyet sınır değeri;
M R
L ÇÜ
Ö

• Ulusal mevzuatta yer alan

• Maruz kalınan kimyasal madde ile ilgili standart metotta yer alan
(NIOSH, OSHA vb.)

9
 Saha Çalışmaları

 İş hijyeni fiziksel ve kimyasal faktörler için ölçüm ve

analizler
10 iş yerinde Gezici iş sağlığı araçları ile çalışanlara sağlık
saha
çalışması taramaları

Kontrol listeleri oluşturularak risk envanteri çalışmaları

Kişisel Koruyucu Donanım incelemeleri

İzmir Kocaeli

10
 Saha Çalışmaları

 49 ölçüm noktasında Aromatik hidrokarbon

4 ölçüm noktasında Alifatik hidrokarbon

iyet
aruz  21 ölçüm noktasında Ağır metal
al M
yas
m  6 ölçüm noktasında İnorganik Asit
Ki
1 ölçüm noktasında formaldehit

 Anlık gaz ölçümleri

11
 Saha Çalışmaları

 25 ölçüm noktasında gürültü

i yet  14 ölçüm noktasında toz

ar uz
el M
iks  45 ölçüm noktasında aydınlatma
Fi z
 5 ölçüm noktasında termal konfor

12
 Saha Çalışmaları

Sağlık taramaları

 7 işletme

 1290 çalışana sağlık taraması

* Sağlık verilerinin analizi devam etmektedir.

13
 Sonuç ve Değerlendirmeler

Risk Envanteri Çalışmaları

 Makine ve İş Ekipmanları  Çalışma İzni Gerektiren İşler

 İş Hijyeni (Fiziksel - Kimyasal) • Yüksekte Çalışma
 Elektrik • Kapalı Alanda Çalışma
• Sıcak İşlerde Çalışma
 Nakliye ve İç Ulaşım
 Düzen ve Temizlik
 Ergonomi
 Depolama
 Atıklar
 Acil Durumlar (yangın, patlama
 Biyolojik Etkenler vs.)

14
 Sonuç ve Değerlendirmeler

Kimyasal Maruziyet

 Aromatik Hidrokarbonlar
 Alifatik Hidrokarbonlar
- Benzen - Pentan
- Toluen - Hekzan
- Ksilen vb. - Heptan vb.

15
 Kimyasal Maruziyet

Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC)’ na göre;

Grup 1 – İnsanlar için kanserojen

• Benzen
• Ulusal mevzuatta yer alan Mesleki Maruziyet Sınır Değeri

3.25 mg/m3
*KANSEROJEN VEYA MUTAJEN MADDELERLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

16
Kimyasal Maruziyet

17
 Kimyasal Maruziyet

Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC)’ na göre;

Grup 1 – İnsanlar için kanserojen

• Formaldehit

18
 Sonuç ve Değerlendirmeler
Kimyasal Maruziyet

Metal maruziyeti
 Dayanıklılığı artırıcı

 Renklendirici vb.
Asit maruziyeti
 Hammaddelerin yüksek
sıcaklıklarda işlenmesi

19
 Fiziksel Maruziyet

 Gürültü
 Kırma makineleri, enjeksiyon makineleri, üretim fırınları, mekanik atölye,
değirmen, paketleme, boya ve matbaa ile ilgili bölümler vb.

110 FABRİKA D
105
100.7
100
94.4
95 92.4 93 93.2
90.1 90.9 90.5
90 88.5 89
86.6
84.4
85 83.1 82.3
80
75.8
75

70

65

60
GERİ D. GERİ D. LAZER GERİ D. DİLME PAKETLEME BASKI PRİMER PROFİL 1 PROFİL 1- AKRİLİK FOLYO PROFİL 2 PROFİL 2- MEKANİK
(KIRMA) (MATEX) TUTKALLAMA (ÖĞÜTME) T100 ÜRETİM T100 ATOLYE

Lex,8h Sınır değer

20
 Sonuç ve Değerlendirmeler
Fiziksel Maruziyet

Toz
 Hurda ve hatalı ürünlerin kırılması, öğütülmesi

 Hammaddelerin karıştırılması

 Mukavemeti artırmak, renklendirmek vb. için kullanılan metal vb. toz

karışımların eklenmesi

21
  Aydınlatma

Çalışma alanlarının aydınlatılmasına ilişkin TS EN 12464-1 (2013) standardı

Endüstriyel Faaliyetler ve Zanaatlar - Kimya, Plastik ve Kauçuk Sanayi Aydınlatma
Sınır Değerleri

Mekanik 195 500

Bakım 276 300
FABRİKA Büyük Kırma 180 500
B Elektrik Atölye 220 500
Kalıp Bakım 350 300
Termoform 170 300

22
 Sonuç ve Değerlendirmeler
Fiziksel Maruziyet

Termal konfor
 Granüllerin eritilmesi

 Kalıplama işlemi vb.

Titreşim
 Kırma makinesi gibi büyük
makinelerin platformlarında
 Forklift kullanımında

23
 Sonuç ve Değerlendirmeler
Kişisel Koruyucu Donanım

ÇALIŞMAYA UYGUN
BAŞKA RİSK OLUŞTURMAYAN
DOĞRU KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM SEÇİLMELİ
VE
DOĞRU KULLANILMALI

24
 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM KULLANIMINA İLİŞKİN SAHA ANALİZİ KONTROL TABLOSU

Görev Unvanı:
☐ Tek çalışan için iş tanımı
Uygun kutucuğu Çalışılan Bölüm:
işaretleyiniz. Görev Unvanı:
☐ Bir grup çalışan için iş tanımı
Çalışılan Bölüm:

GÖZ TEHLİKELERİ/RİSKLERİ: Göz yaralanmalarına neden olabilecek işler şunlardır: Kimyasallar veya asitler ile çalışma; UV ışınları; Yontma, zımparalama veya öğütme; Kaynak;
Fırın işlemleri; Metal ve ahşap işçiliği vb.
Her tehlike/risk için uygun kutucuğu işaretleyin: Tehlike/Riskin Tanımı Kullanılan KKD ve Ürün İşaretlemeleri Önerilen KKD ve Gereklilikleri
Kimyasal Maruziyet ☐
Yüksek Isı / Soğuk ☐
Toz / Fırlayan Parçacıklar ☐
Darbe ☐
UV / IR Radyasyon ☐
Diğer:

BAŞ /BOYUN / YÜZ TEHLİKELERİ/RİSKLERİ: Baş / boyun / yüz yaralanmalarına neden olabilecek işler şunları içerir: Düşebilecek araçlar veya malzemeler kullanan diğer işçilerin
altında çalışmak, enerjilenmiş elektrikli ekipman veya yardımcı tesislerde çalışmak ve çukurlarda veya dar alanlarda çalışmak.
Her tehlike/risk için uygun kutucuğu işaretleyin: Tehlike/Riskin Tanımı Kullanılan KKD ve Ürün İşaretlemeleri Önerilen KKD ve Gereklilikleri
Kimyasal Maruziyet ☐
Toz/Fırlayan Parçacıklar ☐
Darbe ☐
UV / IR Radyasyon ☐
Elektrik Çarpması ☐
Diğer:

25
 Kişisel Koruyucu Donanım

 El - Kol Koruyucular

 İşin nasıl yapıldığı  Solunum Koruyucular

 Ortam faktörleri  Ayak - Bacak Koruyucular

 İş akışı
 Yüz ve Göz Koruyucular
 Kullandığı iş ekipmanları
 İşitme Koruyucular
 Tespit edilen tehlikeler

 Tehlikelerden kaynaklanacak riskler

 Baş Koruyucular

 Koruyucu Kıyafetler

26
 Kişisel Koruyucu Donanım

El - Kol Koruyucular

• mekanik risklere karşı TS EN 388

standardına
• ısıl risklere karşı TS EN 407 standardına
• kimyasal risklere karşı TS EN 374
standardına

27
 İSG

Önlemler
Eğitim

ÖNLEYİCİ
ÖNLEYİCİ Periyodik Ölçümler
Farkındalık YAKLAŞIM
YAKLAŞIM
Sağlık Taramaları
Davranış değişikliği
KKD
oluşturmak
ÇALIŞAN

28
 TEŞEKKÜRLER
selin.algan@ailevecalisma.gov.tr

http://www.isgap.gov.tr/isgap-rehberleri-yayinl

andi/
29