OSMANSKI GRAĐANSKI

ZAKONIK
MEDŽELLA
Mecelle-i ahkām-i adliye
Zbornik pravdenih propisa
Nastanak
 U drugoj polovini 19. vijeka u Osmanskoj državi je
ojačaja ideja o potrebi kodifikacije

 “Integracija svih podanika u svim stvarima osim

religije-najbolji put da se riješe postojeće teškoće i
ojača osnova države”

 Izrada kodifikacije građanskog prava - korak u tom

pravcu
Faktori
 1867. godine
formiran odbor za
izradu građanskog
zakonika

 Ahmed-Dževdet
paša, na čelu odbora
Ahmed Dževdet paša
1822-1895
 Osmanski historičar,
pravnik, državnik

 1864. nadgledao
provodjenje
Tanzimata u BiH
 Godine 1869. prve knjige podnesene Visokom savjetu za
reformu

 Godine 1876. posljednje

 Pojedine knjige nakon ozakonjenja objavljene u službenom

glasniku “Dustur”

 U konačnom obliku Medželle i- ahkami adlijje (Zakonik

pravednih propisa)

 Osmanski turski jezik

Sistem
Definiranje fikha kao znanosti i
njegova podjela

1. Fikh je znanost o šerijatskopravnim

praktičnim pitanjima. Fikhska/pravna pitanja
pak tretiraju ili oblast budućeg svijeta, kao
što su obredoslovlje (Ibadat) ili oblast Ovog
svijeta, koja se razvrstava u: područje
bračnog prava (Munakahat), područje
međuljudskih djelatnih odnosa (Mu'amalat) i
područje krivičnog prava (Uqubat).
Izvori
 Kodifikacija šerijatskog prava prema tumačenju
hanefijske pravne škole

 Hanefijska pravna škola (mezheb) u Osmanskoj

državi je imala status zvanične pravne škole
 Ebu Hanife -
osnivač hanefijske
pravne škole

 Ebu Jusuf i
Muhamed ibn
Hasan el-Šejbani
najpoznatiji učenici
Zahiru-r-rivaje
Karakter
 Prva službena kodifikacija šerijatskog prava u historiji

 Autoritativni prikazi šerijatskog prava bili su ili

pravnička djela ili zbirke pravnih tumačenja (fetava)

 Uloga države je da da sankciju tako formulisanom

pravo, a ne da vrši zakonodavnu funkciju
 Ideja kodifikacije (taknin) daje državi autoritativnu
ulogu u ofrmulisanju prava-izradi jednog zakonika
koji će biti glavni referentni okvir za odgovarajuće
sudove i pravne subjekte
Forma-slijedi evropske
kodifikacije
Recepcija
 Primjenjivana na cijeloj teritoriji tadašnje
Osmanske države

 Nakon proglašenja republike u Turskoj važila je do

1926. godine kada je recipiran Švajcarski građanski
zakonik
 Do donošenja
nacionalnih
građanskih zakonika
u:
 Palestina

 Transjordanija

 Sirija

 Liban

 Irak
 U Izraele je važila sve do 1972. godine kao
“zemaljsko pravo” naslijedjeno iz vremena
britanskog mandata i osmanske uprave nad
Palestinom

 Važila na Kipru, a uvažavali je sudovi u Maleziji,

Indiji i Pakistanu
 Prevedena na farsi jezik primjenjuje se u
Afganistanu

 U BiH je važila za vrijeme austro-ugarske uprave

kao “zemaljsko pravo”, a šerijatski sudovi je
primjenjuju do njihovog ukidanja 1946. godine
 Utjecala na kodifikacije građanskog prava u
bliskoistočnim zemljama, posebno na
kodifikatorski rad egipatskog pravnika
Abdurrezaka Senhurija