Professional Documents
Culture Documents
Extrusie Met Notities Juni2020
Extrusie Met Notities Juni2020
Extrusie
extrusie
Wat wordt er allemaal geëxtrudeerd?
Extrusie
Extrusie
Verschillen in extrusie-systemen Extrusie
Extrusie
Aluminium
Voeding
Kunststoffen
Thermoplasten
thermoharders
foodextrusion
Extrusie
Extrusie
Aluminium extrusie
Extrusie
Extrusie
• Aluminium extrusie
Staal profielen
Extrusie
Extrusie
• Staal profielen worden gewalst voor dikke secties. (afb 1)
• dunne sectieprofielen (afb 2)
– Gerold (film eerste 2 min)(en evt. gelast als het gesloten profielen zijn)
– Geplooid
1 2
Verschil tussen staal, aluminium, hout en kunststof
raamprofielen
Extrusie
Extrusie
Thermoplasten en thermohardres
Extrusie
Extrusie
• Van zowel thermoplaten als thermoharders worden profielen
gemaakt
– Bij thermoharders wordt dit “pultrusie” genoemd
– Bij thermoplasten “extrusie”
Kunststof extrusie; buizen, staven
Extrusie
Extrusie
Kunststof extrusie: platen
Extrusie
Extrusie
Kunststof extrusie: profielen
Extrusie
Extrusie
Kunststof extrusie: folie
Extrusie
Extrusie
Kunststof extrusie: flessen, vaten
Extrusie
Extrusie
Kunststof extrusie: rubberprofielen
Extrusie
Extrusie
Kunststof extrusie: PU (polyurethaan)
Extrusie
Extrusie
Kunststof pultrusie
Extrusie
Extrusie
pultrusie
Classificatie kunststoffen ?
Extrusie
Extrusie
• Welke kunststoffen bestaan er ?
Classificatie kunststoffen
Extrusie
Extrusie
• Thermoharders
• Thermoplasten
• elastomeren
Welke kunststof extrusieproducten bestaan er?
Extrusie
Extrusie
• Buizen
• Staven
• Profielen
• Folie
• Zakken
• Flessen, vaten
• Compounder
• Co-extrusie
Extrusiemachine
proces Extrusie
Extrusie
Volledige extrusielijn proces
Extrusie
Extrusie
Volledige extrusielijn proces
Extrusie
Extrusie
motor
De extruder schematisch proces
Extrusie
Extrusie
Zones bij een extrusiemachine proces
Extrusie
Extrusie
• Drogen
• Maken “compound”
– Mengeling van bvb PVC met additieven
• Polymer + solids • Glass fibres • Pigments • Nucleating agents • Flame retardants
• …..
• Kan op verschillende plaatsen toegevoegd worden
• Met compound veranderen de parameters (snelheid, temperatuur)
– Stabilizer. – Reduces speed of degradation during extrusion. •
– Internal lubricants. – Reduce friction between PVC grains.
– • External lubricants. – Reduce friction between PVC and metal of
extruder & die.
– • Filler CaCO3. – Reduces cost price of pipe. – Makes processing easier.
– Pigment. – Gives color to pipe surface.
– UV stabilizer – Prevents surface degradation by sunlight.
Motor proces
Extrusie
Extrusie
• Flood feed
– Volledige lengte wordt benut
– Alleen zwaartekracht
– De extruder output is evenredig met schroefsnelheid
– Geen controle over hoeveelheid van verschillende
componenten bij mengsel
– Granulaat of poeder in trechter kan blokkeren : kleven,
aan randen koeken (daarom koeling in de
voedingszone)
– Gleuven in de cilinder om materiaal beter te
transporteren naar voor in extruder
– soms verschillende trechters bovenop laatste trechter
met verschillende componenten
proces
Extrusie
Extrusie
voedingsproblemen proces
Extrusie
Extrusie
Funneling
Plakkerig materiaal
Poeders, schilfers
recyclaat
voedingsproblemen proces
Extrusie
Extrusie
• Crammer feed:
– Een schroef van archimedes
duwt de granulaat, schilfers,
poeder geforceerd omlaag tot in
de extruder (bvb houtstof,
glasfiber,)
Extruder : Soorten extruder screws proces
Extrusie
Extrusie
• Enkelvoudige schroef (SSE : single screw extruder)
• Dubbele schroef (tegenovergesteld draaien) (TSE: twin screw
extruder)
• Dubbele schroef (gelijk draaiend)
• Planetaire schroef
Enkelvoudige schroef proces
Extrusie
Extrusie
Enkelvoudige schroef proces
Extrusie
Extrusie
• Functie van de schroef: Transport, Mengen, druk
opbouwen
• De cilinder (Barrel) de verwarming en de koeling
controleren en druk weerstaan
• De schroef en de cilinder voeden de matrijs en
bouwen druk op.
• Oppervlaktebehandeling Cilinder (Barrel) en
schroef (Screw) : koolstofstaal met slijtvaste
coating
• Barrel en screw moeten grote drukken weerstaan
Temperatuur in de Barrel proces
Extrusie
Extrusie
Vormgeving van de schroef (Screw) proces
Extrusie
Extrusie
Schroef “screw” proces
Extrusie
Extrusie
• Voedingszone (Feedzone)
– Transport
• Compressiezone (compression zone )
– Verwarmen
– Smelten
• Pompzone (Metering zone)
– Mengen , homogeen maken
– Drukopbouw
• Compressiezone
• pompzone
Verschillende single screw vormen proces
Extrusie
Extrusie
schroef proces
Extrusie
Extrusie
• Schroef :
• Transport
• Verwarmen
• Smelten
• Mengen , homogeen maken
• Drukopbouw
Koeling enkelvoudige schroef proces
Extrusie
Extrusie
• Koeling met lucht
– Goedkoop
– Laag rendement
• Koeling met water
– Groot rendement
– Kan verstoppen
Benaming onderdelen van de schroef proces
Extrusie
Extrusie
kanaalbreedte
duwflens
spoedhoek
spoed
gangdiepte
Terugtrek flens
gangbreedte
Compressieratio en L/D ratio proces
Extrusie
Extrusie
• L/D ratio: Screw length divided by diameter
• Compression ratio: Ratio of the feed channel depth to the
meter channel depth
Compressieratio Enkelschroef extruder
proces
Extrusie
Extrusie
L/D ratio: Screw length divided by diameter
proces
Extrusie
Extrusie
• Korte Lengte tot diameter verhouding
– Korte tijd in extruder: minder kans op degradatie
– Minder plaats innemen
– Minder torsie (schroef moet niet zo sterk zijn
– Lagere investering
• Lange L/D verhouding
– Grotere output (sneller produceren
– Homogener
– Hogere druk
– Meer smelt mogelijk met materiaal met kleinere afschuifkrachten
Meer vleugelige schroeven proces
Extrusie
Extrusie
• 1, 2 of 3 vleugelige schroef
1 Smeltproces proces
Extrusie
Extrusie
3
(a)
2
(b)
4
5
Smeltproces : Barrier Screw proces
Extrusie
Extrusie
• Smelt en korrels gescheiden houden
Single screw extruder: pompzone proces
Extrusie
Extrusie
Hoe ziet het gangpad er uit in de
pompzone (“metering –zone”)
• Constante gangdiepte
• Druk verhogen
• mengen en homogeniseren
• Van distributief mengen
(kneden) naar dispersief
mengen (persen)
Afwijkende schroefvormen proces
Extrusie
Extrusie
• Speciale mengvormen
(distributief: uit elkaar scheuren
en weer samenbrengen)
Verschillende types schroeven proces
Extrusie
Extrusie
Vluchtige bestanddelen
worden afgezogen
53
Cilinder “Barrel” proces
Extrusie
Extrusie
verwarmingselementen
drukmeter
screenpack proces
Extrusie
Extrusie
• Filtert de smelt vooraleer
het in matrijs gaat
• Screenpack wisselen voor c
ontinue
extrusie
Screen pack proces
Extrusie
Extrusie
• Screen pack
– Zeef in metaal
– Uitfilteren van onzuiverheden en ongesmolten materiaal
– Controleren van tegendruk
Samenvatting enkele schroefextruder proces
Extrusie
Extrusie
• Gedetailleerd overzicht van extrusieproces
Enkele schroef versus dubbele schroef
proces
Extrusie
Extrusie
• Enkele schroef dubbele schroef
– Transport door wrijving Hoge mengcapaciteit
– Drukgevoelig
Zelfreinigend
– Screw speed bepaald output
– Schroef en cilinder bestaan uit één geheel
Screw speed en output onafhankelijk van
elkaar
Schroef en cilinder modulair opgebouwd
Voor moeilijker te verwerken materiaal
(bvb PVC)
Goede controle over de proces parameters
Grotere waaier aan producten
Economischer
Ook voor voeding, Pharma en chemische
mengprocessen
Dubbele schroef extruder proces
Extrusie
Extrusie
• 2 types
– Samendraaiend (Co-rotating)
• Intermeshing :
• Film kalibratie
Kalibratie met vacuümkoeling proces
Extrusie
Extrusie
luchtkoeling proces
Extrusie
Extrusie
• Voor simpele vormen
• Toleranties niet zo precies
• Trage en niet uniforme
koeling
• Éénzijdig kromtrekken
mogelijk
• goedkoop
waterkoeling proces
Extrusie
Extrusie
• Watertank nodig
• Fixeerringen of trekdiafragma’s(vanaf 3min 20sec)
• doorsnede gewenste profiel)
• Soms waterverneveling
• efficient
• Interessant voor korte runs
Kalibratietechnologie: trekdiafragma’s
proces
Extrusie
Extrusie
• Droog versus nat
• Vacuüm in vorm trekken
• Waterbad
• Recht trekken
visuele defecten voorkomen door proces
Extrusie
Extrusie
trekdiafragma’s
• Gepolijst
• ROUND VACUUM SLEEVES
• CHAMFERS on INLET
• PLATE OUT
• GLOSS COOLING
• ALWAYS POLISCH IN EXTRUSION DIRECTION
Opstart profiel extrusie proces
Extrusie
Extrusie
• Film calibratieunit opstart
Koelsimulatie software proces
Extrusie
Extrusie
Nabehandeling proces
Extrusie
Extrusie
• Corona-behandeling
– Polyolefines zijn moeilijk te verlijmen of te bedrukken
– Oppervlakte ioniseren
– Verhoogde oppervlakte energie maakt bedrukken mogelijk
Trekrollen proces
Extrusie
Extrusie
• Strekken van materiaal
• Recht trekken
• Rupsbanden of schuimblokken
– Slipvrije greep op profiel
– Profiel niet vervormen of beschadigen
– Juiste snelheid
– Treksnelheid constant
– Traploos regelbaar (zelfde tempo als extrusie)
– Trekblokken volgens vorm profiel
afkorten proces
Extrusie
Extrusie
• Met meelopende zaag
• Met meelopende guillotine (met opgewarmd mes)
stapeleenheid proces
Extrusie
Extrusie
• Robot of kipper om profielen te stapelen
• Voor film: oproleenheid
Verpakken , personaliseren proces
Extrusie
Extrusie
Mallen “Die” voor Staaf
productieprocédés Extrusie
Extrusie
Plaat en sheet extrusie :
Kleerhanger, T-vorm, vissestaart productieprocédés Extrusie
Extrusie
Film die
productieprocédés Extrusie
Extrusie
Coat hanger die
(kleerhanger matrijs)
productieprocédés Extrusie
Extrusie
productieprocédés Extrusie
Extrusie
• Kleerhanger mal:
EXTRUSIE VAN VLAKKE PLAAT
productieprocédés Extrusie
Extrusie
Sheet extrusion die
productieprocédés Extrusie
Extrusie
• Coextrusie:
– ander materiaal
buitenkant plaat als
binnenkant
– Binnenkant is meestal
gerecycleerd materiaal
– Let op regelbare
spuitmond
Extrusie van platen
productieprocédés Extrusie
Extrusie
• Is een vorm van profielextrusie met extreme verhouding
breedte en dikte
• Moeilijkheid : over de gehele breedte op zelfde snelheid
extruderen
• Controle van de dikte
• Toevoer over de gehele breedte van de plaat constant houden
Mal voor plaatextrusie :
Sheet extrusion die
productieprocédés Extrusie
Extrusie
• kleerhanger
sheetextrusion
productieprocédés Extrusie
Extrusie
• Dunne plaat extrusie : aanpasbare matrijs spuitmond
Matrijs en kalibratie van film
productieprocédés Extrusie
Extrusie
Dubbelwandige platen
productieprocédés Extrusie
Extrusie
• In PP, PC, PMMA
• Dikte van boven en van onder instelbaar
• Verticale verbindingen dunner dan buitenste plaat
Buis matrijs : tube Die
productieprocédés Extrusie
Extrusie
• Een ronde spuitmondopening, binnenkant buis wordt gevormd
door een doorn
• 2 soorten
– In-line die (spider die, spin)
• Goedkoper om te maken maar veroorzaakt lasnaden
• De smelt passeert over de spider-legs
– Cross head onder hoek van 90°
• Heeft geen spider legs, passeert langs een kleerhanger “die”
Schematische voorstelling,
buis matrijs
productieprocédés Extrusie
Extrusie
doorn
Buis matrijs
productieprocédés Extrusie
Extrusie
• Smelt moet langs doorn passeren. Doorn moet grote krachten
weerstaan.
Buis matrijs
productieprocédés Extrusie
Extrusie
130
Profiel extrusie spuitmond
productieprocédés Extrusie
Extrusie
• Geen uniforme Die-swell (moet gecompenseerd worden)
• Hoeken en scherpe randen geven zijn niet eenvoudig,
compensatie voor bijvoorbeeld vierkente vorm resulteert in
een niet vierkante spuitmond
Profiel spuitmond
Stack plate die (gestapelde mallen)
productieprocédés Extrusie
Extrusie
• Betere kwaliteit door meer uniforme koeling en krimp
• Minder verbruik materiaal door weglaten van dikke onnodige
secties
• Snellere koeling d.w.z. sneller produceren
Profiel spuitmond
productieprocédés Extrusie
Extrusie
Profielmatrijs (gesloten profiel)
productieprocédés Extrusie
Extrusie
134
blaasextrusie
productieprocédés Extrusie
Extrusie
Blaasextrusie
productieprocédés Extrusie
Extrusie
•Flessen Bedons: https://youtu.be/gvW_H7NVRQ8
• s
Bedons
Bedons
Blaasextrusie
productieprocédés Extrusie
Extrusie
• speelgo zitjes
ed
Grote containers
Ballen
Ballen 2
blowmolding
productieprocédés Extrusie
Extrusie
• https://vimeo.com/44289143
• https://vimeo.com/100327150
• https://youtu.be/WLyaZbT97EI
• https://youtu.be/8W6P5KU5ONQ
• https://youtu.be/dN1RozHsuDM
• Injection blow molding : https://youtu.be/dN1RozHsuDM
productieprocédés Extrusie
Extrusie
• Overzicht extrusieblazen
film
film2
vormeffecten van de extrusie
productieprocédés Extrusie
Extrusie
• Opstarten van een raamprofiel
• In vorm houden met kalibers
Design regels profielexttrusie
productieprocédés Extrusie
Extrusie
Extrusie
Extrusie
• Voorbereiding van de machine
• Het echte opstarten
• Stopzetten machine
Opstarten extrusielijn Bediening
Extrusie
Extrusie
• Voorbereiding voor opstart
– Is de juiste kunststof ter beschikking in voldoende hoeveelheid
– Verontreinigingen in kunststof of in machine verwijderen
– Bij opname van vocht door kunststof (kunststof drogen)
– Als kunststof niet kan gedroogd worden via vented extruder (gassen
kunnen in extruder ontsnappen via ventiel (vacuüm))
– Bij co-extrusie:
• eerst kunststoffen met lage smelttemperatuur laten lopen
• Eerst lichte kleuren dan donkere
Effectief opstarten extrusie Bediening
Extrusie
Extrusie
• Checklist :
– welke soort “extruder”, welke schroef, welke “barrel” en “screw”
temperaturen, controle “screenpack” en “breakerplate”, controle
reiniging “die”, vacuüm bij ”vent port”.
– Kalibers en koeling
– Afkorteenheid
Effectief opstarten extrusie Bediening
Extrusie
Extrusie
• Checklist :
– welke soort “extruder”, welke schroef, welke “barrel” en “screw”
temperaturen, controle “screenpack” en “breakerplate”, controle
reiniging “die”, vacuüm bij ”vent port”.
– Kalibers en koeling
– Afkorteenheid
Effectief opstarten extrusie Bediening
Extrusie
Extrusie
• Checklist :
– welke soort “extruder”, welke schroef, welke “barrel” en “screw”
temperaturen, controle “screenpack” en “breakerplate”, controle
reiniging “die”, vacuüm bij ”vent port”.
– Kalibers en koeling
– Afkorteenheid
Effectief opstarten extrusie Bediening
Extrusie
Extrusie
• Checklist :
– welke soort “extruder”, welke schroef, welke “barrel” en “screw”
temperaturen, controle “screenpack” en “breakerplate”, controle
reiniging “die”, vacuüm bij ”vent port”.
– Kalibers en koeling
– Afkorteenheid
Power On Bediening
Extrusie
Extrusie
• Vóór het aanzetten
– Screw snelheid op 0 zetten
– Startup temperatuur instellen voor de gebruikte kunststof (Voor kristallijne
kunststoffen 50°C boven smelttemperatuur (Tg), voor amorphe kunststoffen 100°C
boven Tg.
– Eventuele koeling aanzetten aan spuitmond
– 20 à 40 minuten “heat soak”. Het hele systeem laten opwarmen. Door warmte-
geleiding.
– Door warmte kunnen boutverbindingen lossen (aanspannen)
– Bij opstart en geen voldoende verwarming kunnen te hoge drukken ontstaan
( daarom overdruk beveiligingen)
Aanzetten extruder Bediening
Extrusie
Extrusie
• Soms andere stabiele kunststoffen voor opstart dan uiteindelijke
kunststof voor productie
• Screw starten op laag toerental en kunststof aan hopper toevoegen.
• Ondertussen temperatuur en druk aan spuitmond checken.
• Extrudaat aan spuitmond controleren op homogeniteit van smelt en
kleur.
• Als smelt homogeen is extrudaat geleiden door koeling en kalibers
• Temperatuur “pulling-installatie) en afkort installatie instellen (gelijk
met snelheid van extruder)
stilleggen extrusielijn Bediening
Extrusie
Extrusie
• 3 manieren
– Met vol systeem (kunststof blijft in de barrel)
• Toch feedzone vrijmaken van kunststof, koeling barrel aan voor 20 min.
– Met screw en barrel leeg maar met kunststof in de “die”
• Vereenvoudigt afnemen van spuitmond en vervanging van “screens” en reiniging
“breakerplate” en passingen tussen de verschillende onderdelen (om lekkage te
voorkomen).
– Met systeem volledig leeg (onstabiele kunststoffen).
• Snel de spuitmond reinigen terwijl kunststof nog niet volledig uitgehard is
• Matrijs kan gereinigd worden door wegbranden, chemisch of mechanisch (koperborstel)
• Leegmaken barrel en screw : Purging
stilleggen extrusielijn (2) Bediening
Extrusie
Extrusie
– Purging:
• Chemische purging met een materiaal die de kunststof afbreekt.
Schuimvorming is mogelijk om eenvoudig kunststof te kunnen verwijderen.
Kunststof de-polymeriseert (ketens breken in korte stukjes)
• Schroef verwijderen met screwpusher (voorzichtig uitschuiven van schroef)
Kunststoffen algemeen
Extrusie
Extrusie
• Thermoplasten • Thermoharders
– Erg temperatuurgevoelig – Minder temperatuurgevoelig
– Lossen op of verweken met – Hoog resistent tegen oplosmiddelen
oplosmiddelen – Hard, minder tot niet elastisch
– Zachter elastischer – Smelten niet
– Branden op hoge – Branden moeilijker, degradatie bij hogere
temperatuur temperaturen
– Minder bros – Brosser
– Lagere stijfheid dan metalen – Zelfde of hogere stijfheid dan metalen
– Over het algemeen een hoge – Goede hechting aan andere materialen
uitzettingscoëfficient – Lage uitzettingscoëfficient
Viscositeit
Extrusie
Extrusie
• Stroperigheid
• Eenheid Pa.s (vroeger Poise : N.s/m²)
• 1/vloeibaarheid
• Temperatuursafhankelijk
• Viscositeit (η)= shear stress/shear rate=
==
– F= tangentiale kracht
– A is oppervlakte m²
– v = snelheid
– h = hoogte
Fracties olie
Extrusie
Extrusie
stoomkraken
Extrusie
Extrusie
• Kraken : scheikundige technieken, die
gebruikt worden bij de verwerking van
aardolieproducten.
• Splitsen van grote moleculen tot kleinere
moleculen (met een lager moleculair
gewicht)of tot prodeucten die betere
eigenschappen hebben met betrekking tot
hun geschiktheid als brandstof.
– Toelaatbare temperatuurb
– Smelttraject (meestal lage) verwekings
– Hoge transparantie
– Toelaatbare piekbelasting tot vlak onder het smeltpunt
Extrusie materialen
Extrusie
Extrusie