BAB 4

HUBUNGAN INDIVIDU
DALAM ORGANISASI
4.1 PENGENALAN
 Dalam bab ini kita akan melihat
beberapa aspek penting yang berkaitan
dengan hubungan individu dalam
organisasi.
 Aspek tersebut ialah dari segi kuasa,
politik, kepimpinan dan komunikasi.
 Aspek kuasa dan politik dilihat unsur
yang penting dalam kerjaya.
4.2 KUASA-KUASA DALAM
ORGANISASI
 Kuasa ialah keupayaan untuk
menguasai sesuatu perkara yang
mempunyai nilai dan politik ialah
strategi digunakan untuk medapatkan
kuasa.
 Kuasa yang dimiliki diperolehi dan
dipaperkan dalam pelbagai bentuk.
 Kuasa dalam organisasi piramid dimiliki
oleh sebilangan kecil manusia sahaja.
4.2.1 Jenis-Jenis Kuasa
1. Kuasa Sah
 Kuasa yang diperolehi kerana
kedudukan seseorang dalam
organisasi.
 Kuasa ini boleh mengawal pekerja dan
rakyat.
 Ia dibatasi dengan peraturan dan
undang-undang.
4.2.1 Jenis-Jenis Kuasa
(Samb…)
2. Kuasa Pertalian (Connection Power)
 Perhubungan di antara pengguna
kuasa pertalian dengan orang-orang
yang berpengaruh.
 Perlu mempunyai rangkaian dan
kontak.
 Ia sangat mustahak terutama untuk
mendapatkan pertolongan.
4.2.1 Jenis-Jenis Kuasa
(Samb…)
3. Kuasa Ganjaran (Reward Power)
 Keupayaan pihak yang
menggunakannya untuk
mempengaruhi orang-orang lain
dengan sesuatu yang bernilai pada
mereka.
 Memberikan pujian, pengiktirafan,
kenaikan gaji etc.
 Ia boleh digunakan untuk meraih
sokongan.
4.2.1 Jenis-Jenis Kuasa
(Samb…)
4. Kuasa Paksaan (Coercive power)
 Menggunakan kaedah yang keras
seperti ugutan dan deraan untuk
mempengaruhi tingkahlaku pekerja.
 Mendisplin dan menguatkuasakan
undang-undang.
 Hanya sesuai dikeluarkan oleh
pemegang kuasa tertinggi.
4.2.1 Jenis-Jenis Kuasa
(Samb…)
5. Kuasa Rujukan (Referent Power)
 Berdasarkan personaliti seseorang.
 Orang yang memiliki kuasa
keperibadian ini memiliki kekuatan
personalitinya dan menghubungkan
dengan pekerja-pekerjanya untuk
mendapatkan sokongan.
 Seseorang mesti mengetahui sesuatu
bidang secara mendalam.
4.2.1 Jenis-Jenis Kuasa
(Samb…)
6. Kuasa Maklumat (Information Power)
 Maklumat yang dimiliki oleh seseorang
yang menyebabkan beliau diperlukan
oleh orang lain.
7. Kuasa Pakar (Expert Power)
 Kuasa yang dimiliki oleh seseorang
yang mempunyai kemahiran dan
pengetahuan.
4.3 STRATEGI MEMPEROLEHI
KUASA
1. Kuasa Politik  Memperbaiki imej
Peribadi diri.
 Meningkatkan
penguasaan
maklumat.
 Mempersembahkan
kesetiaan.
 Bersifat sukarela
dalam menerima
apa-apa tugasan.
4.3 STRATEGI MEMPEROLEHI
KUASA (Samb…)
2. Tindakan Politik  Memenangi
Melibatkan Orang sokongan dari orang
Lain. yang berpengaruh.
 Mengabungkan diri
dengan sekutu-
sekutu.
 Saling melakukan
pujian-pujian dan
pemberian hadiah.
 Membantu ketua
untuk berjaya.
4.3 STRATEGI MEMPEROLEHI
KUASA (Samb…)
3. Tindakan Politik di  Tuduhan palsu.
Tuju Pada  Menafikan
Pencabar. pengiktirafan.
 Sabotaj.
 Blackmail.
4.4 EMPOWERMENT
 Teori X ialah pengurusan lebih bersifat
autoritatif yakni ketua yang memegang
kuasa yang menurunkannya secara
paksaan.
 Teori Y mengandaikan pekerja-pekerja
dalam suasana yang bekerjasama,
bebas dan diberi ruang untuk
menyatakan pendapat kepada orang
atasan.
4.4 EMPOWERMENT (Continue)
 Teori Z (William Ouchi) iaitu gabungan
Amerika dan Jepun. Mengamalkan
pengurusan yang menurunkan kuasa
dari atas kepada pihak bawahan dalam
membuat keputusan dan menyelesaikan
masalah secara bersama.
 Hasil dari pemikiran di atas, organisasi
telah menggalakan penyertaan pekerja
terutama dalam membuat keputusan.
4.4 EMPOWERMENT (Continue)
 Pengurusan Partisipatif dilihat sebgai
pendekatan yang terbaik dalam
membuat keputusan kerana pekerja
berpengetahuan lebih mengetahui
bidang kerja mereka.
 Stail pengurusan ini masih mendapat
tentangan terutama daripada pengurus
yang mementingkan kuasa di tangan
mereka.
4.4.1 Inisiatif Ke arah
Mengupayakan Pekerja
 Pihak pengurusan perlu komited dalam
menjayakan stail pengurusan
partisipatif.
 Perubahan dari pengurusan direktif
kepada kolaboratif.
 Pengurusan atasan perlu mempunyai
ciri-ciri mendidik, meningkatkan amalan
baik, membetulkan pekerja etc.
4.4.2 Menyebar Kepimpinan
di Kalangan Pekerja
a. Organisasi Rigid
 Ketua mendominasi semua, peraturan
dan polisi yang rigid.
 Tidak menyumbang kepada
penggalakkan operasi dan
perkhidmatan pelanggan.
4.4.2 Menyebar Kepimpinan
di Kalangan Pekerja (Samb…)
b. Organisasi Empowerment
 Yakin kepada pekerja untuk membuat
keputusan sendiri.
 Menjaga kepentingan dan menghargai
pelanggan.
 Kepimpinan yang disebarkan itu
disertai dengan maklumat dan latihan
yang lengkap.
4.4.5 Persepsi Umum Kuasa
a. Pakaian
b. Rupa paras
c. Berjabat salam.
d. Berfikr sebelum bercakap.
e. Gaya bercakap.
f. Nada suara
g. Perbendaharaan kata
4.6 Politics In Organization
 Kuasa dan politik saling berkait rapat.
 Kuasa sebagai pelaksanaan proses dan
mekanisme politik.
 Politik strategi dan taktik untuk
mendapatkan kuasa.
 Dalam organisasi, politik sebagai
perantaraan dengan pihak atasan,
bawahan dan setara.
4.6 Politics In Organization
(Continue)
 Ia juga sebgai alatan pertukaran untuk
memnuhi sesuatu kehendak.
 Orang yang pandai berpolitik adalah
mereka yang sukakan manusia,
membantu manusia dan memajukan
organisasi.
4.4.8 POLITICS NETWORK
IN ORGANIZATION
1. Vertical Politic
 Iaitu hubungan di antara pihak atasan
dan bawahan.
a. Hubungan Dengan Bos
 Hubungan dengan majikan akan
memberi kesan kepada aspek
kepuasan dan masa hadapan dalam
pekerjaan.
4.4.8 POLITICS NETWORK
IN ORGANIZATION (Continue)
 Terdapat beberapa jangkaan majikan
terhadap pekerjanya:
i. Kesetiaan
ii. Kerjasama
iii. Maklumat
iv. Keterbukaan pada kritik
4.4.8 POLITICS NETWORK
IN ORGANIZATION (Continue)
b. Hubungan dengan orang bawahan
 Pengurus perlu mengujudkan
hubungan yang harmoni dengan
pekerja bawahan.
2. Horizontal Politic
 Jalinan dengan rakan sejawat.
 Persaingan tetap wujud.
4.5 KEPIMPINAN DAN
PEMIMPIN
 “Apabila tiga orang keluar bermusafir
maka hendaklah mereka melantik salah
seorang daripada mereka untuk
menjadi ketua atau amir”
(Riwayat Abu Dawud daripada Abu Said dan Abu Hurairah)
 Kemampuan seorang pemimpin untuk
mempengaruhi orang lain, sehingga
orang lain bertindak sepertimana yang
dikehendaki oleh pemimpin.
(Ahli sosiologi)
4.5 KEPIMPINAN DAN
PEMIMPIN (Continue)
 “Leadership is the process of influencing
followers or the employees to work
toward the achievement of objectives”
Mac Gregor (1978)

 Terdapat dua perkara dalam

kepimpinan iaitu sebagai kedudukan
dan proses sosial.
4.5 KEPIMPINAN DAN
PEMIMPIN (Continue)
 Kedudukan merupakan suatu hak-hak
dan kewajipan yang boleh
menghasilkan kekayaan, martabat atau
status yang tinggi.
 Proses sosial ialah tindakan yang
dilakukan oleh seseorang atau
sekumpulan orang yang mengakibatkan
orang lain mengikutnya.
4.5.1 Teori Kepimpinan Dalam
Pemikiran Ilmiah
1. Teori Sifat (Trait Theory)
 Pemimpin yang mempunyai sifat atau
ciri-ciri istemewa yang membezakan
dengan orang lain.
 Dari segi fizikal ialah tinggi tubuh
badan, berat badan, kecerdasan,
stamina etc.
 Dari segi sosial ialah kematangan
emosi, kasihan, sabar etc.
4.5.1 Teori Kepimpinan Dalam
Pemikiran Ilmiah (Samb….)
2. Teori Situasi (Situational Theory)
 Situasi berbeza, maka fungsi
pemimpin juga berbeza.
 Pemimpin yang boleh menyesuaikan
dirinya untuk memahami keperluan
para pengikutnya dalam situasi
tertentu.
4.5.1 Teori Kepimpinan Dalam
Pemikiran Ilmiah (Samb….)
3. Teori Laluan-Matlamat (Path Goal
Theory)
 Pemimpin dapat mempengaruhi
pengamatan orang bawahan terhadap
matlamat kerja, peribadi dan laluan ke
arah pencapaian matlamat itu.
4.5.1 Teori Kepimpinan Dalam
Pemikiran Ilmiah (Samb….)
4. Teori Kontigensi Fiedler (Fiedler
Contingency Theory)
 Situasi dimana pemimpin itu dianggap
lebih berkesan daripada situasi lain.
 Dua gaya kepimpinan iaitu LPC (Least
Preferred Co-Worker) dan HPC (Highly
Preferred Co-Worker)
4.5.1 Teori Kepimpinan Dalam
Pemikiran Ilmiah (Samb….)
 Matlamat utama pemimpin yang LPC
ialah pencapaian objektif tugas.
 Matlamat utama pemimpin yang HPC
ialah membina hubungan baik di antara
individu dalam organisasi.
4.5.1 Teori Kepimpinan Dalam
Pemikiran Ilmiah (Samb….)
5. Teori Kelakukan (Behavioral Theory)
 Pemimpin yang efektif boleh
dibezakan melalui pola kelakuan
mereka dalam menjalankan tugas
masing-masing.
 Pemimpin autokratik menjalankan
tugasnya melalui arahan-arahan yang
pada umumnya dipatuhi.
4.5.1 Teori Kepimpinan Dalam
Pemikiran Ilmiah (Samb….)
 Pemimpin demokratik membenarkan
ahli kumpulan berbincang sebelum
membuat keputusan.
 Pemimpin lassie- faire ialah
memberikan kebebasan sepenuhnya
kepada ahli-ahli kumpulannya untuk
memilih cara menjalankan tugas yang
sesuai.
4.5.1 Teori Kepimpinan Dalam
Pemikiran Ilmiah (Samb….)
6. Pendekatan Bersifat Transaksi
(Transactional Approach)
 Kepimpinan sebagai satu proses
dinamik di mana berlakunya unsur-
unsur ‘give and take’ iaitu pengikut
patuh kepada arahan pemimpin
dengan harapan akan mendapat
sesuatu sebagai balasan.
4.5.3 Kepimpinan Dalam
Islam
 Definisi kepimpinan dalam Islam adalah
diasaskan kepada epistimologi tauhid
dengan menggunakan wahyu sebagai
sumber ilmu.
 Islam melihat kepimpinan dari tiga
bidang utama iaitu hakikat insan, amal
dan organisasi.
4.5.3 Kepimpinan Dalam
Islam (Samb…)
 Daripada tiga bidang utama itu Islam
menekankan tiga konsep utama iaitu
amanah, adil dan syura.
 Amanah merupakan definisi
kepimpinan, keadilan menjadi
matlamatnya dan syura adalah cara
hidup pemimpin.
4.5.3 Kepimpinan Dalam
Islam (Samb…)
 “Lelaki adalah pemimpin bagi kaum
wanita dengan sebab Allah s.w.t
melebihkan sebahagian mereka (lelaki)
atas sebahagian yang lain (wanita), dan
kerana mereka (lelaki) telah
menafkahkan sebahagian daripada
harta mereka”
(an-Nisa’:34)
4.6 KOMUNIKASI
 Suatu proses manusia berkongsi
maklumat, idea dan perasaan dengan
orang lain.
 Dalam konteks hubungan manusia
komunikasi dianggap sebagai proses
penyampaian mesej di antara
penghantar kepada penerima dengan
tujuan untuk mengujudkan kefahaman
bersama.
4.6 KOMUNIKASI (Samb…)
 Tiga teknik memperolehi kefahaman
bersama iaitu:
 Menyoal kembali
 Paraphrasing
 Menggalakkan pendegar untuk memberi
komen
 Terdapat dua bentuk komunikasi:
4.6 KOMUNIKASI (Samb…)
i. Small Group Communication
 Sekumpulan manusia berkumpul
untuk sesuatu tujuan dalam
mengatasi sebarang masalah.
 Terdiri dalam bilangan yang kecil.
 Bebas menyuarakan idea, berkongsi
maklumat dan mencapai kata
sepakat.
4.6 KOMUNIKASI (Samb…)
ii. Public Communication
 Ia merupakan pidato awam.
 Pengucapan awam yang berkesan
adalah menyusun idea, mengawal
penglihatan dan mendengar respons.
 Perlu mengunakan alat-alat bantuan
untuk memperjelaskan
penyampaianya.
4.6.1 Matlamat Komunikasi
 Mempengaruhi

 Menyampaikan Maklumat

 Meluahkan Perasaan
4.6.2 Bentuk Komunikasi
Dalam Organisasi
1. Komunikasi Menegak
 Downward Communication
 Upward Communication
2. Komunikasi Mendatar
3. Komunikasi “Grapewine”
 Saluran komunikasi tidak formal yang
mengalirkan mesej kepada seluruh
organisasi.
4.6.3 Halangan Komunikasi
 Persepsi
 Kebisingan
 Emosi
 Tapisan
 Pemilihan Media
 Kewibawaan Penyampai
SEE YOU AT THE NEXT
CHAPTER…….