ประว ัติสมเด็จพระเจ้าบรมวงศเ์ ธอ

กรมพระยาเทวะวงศว์ โรปการฯ
• สมเด็จพระเจ ้าบรมวงศเ์ ธอ กรมพระยาเทวะวงศว์ โรปการ (องค์ต ้น
ราชสกุล “เทวกุล”) ทรงพระนามเดิมว่า พระองค์เจ ้าเทวัญอุไทยวงศ ์
ประสูตใิ นพระบรมมหาราชวัง เมือ ่ วันที่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2401 ทรง
เป็ นพระราชโอรสลำดับที่ 42 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล ้าเจ ้าอยูห ่ วั
และทรงเป็ นลำดับที่ 2 ในสมเด็จพระปิ ยมาวดีศรีพัชรินทรมาตา
• สมเด็จพระเจ ้าบรมวงศเ์ ธอ กรมพระยาเทวะวงศว์ โรปการสน ิ้ พระชนม์
เมือ่ วันที่ 29 มิถน
ุ ายน 2466 รวมพระชนมายุได ้ 64 ปี และในกาลต่อมา
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล ้าเจ ้าอยูห ่ วั และสมเด็จพระบรมราช น ิ เี สด็จ
พระราชดำเนินพระราชทานเพลิงพระศพสมเด็จพระเจ ้าบรมวงศเ์ ธอ กรม
พระยาเทวะวงศว์ โรปการ ทีท ่ ้องสนามหลวง เมือ ่ วันที่ 14 ธันวาคม 2466 
 บทบาทหน้าที่
• สมเด็จพระเจ ้าบรมวงศเ์ ธอ กรมพระยาเทวะวงศว์ โรปการทรงดำรงตำแหน่ง
เสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศ ตัง้ แต่วน ั ที่ 12 มิถน
ุ ายน พ.ศ. 2428 ขณะพระชน ั ษา
27 ปี ถึง วันที่ 28 มิถน
ุ ายน พ.ศ. 2466 ทรงเป็ นเสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศที่
อายุน ้อยทีส ุ และอยูใ่ นตำแหน่งยาวนานถึง 38 ปี 16 วัน และในชว่ งทีท
่ ด ่ รงดำรง
ตำแหน่งเสนาบดี คุณูปการทีสำ ่ คัญยิง่ ของสมเด็จพระเจ ้าบรมวงศเ์ ธอ กรมพระยาเท
วะวงศว์ โรปการคือการการรักษาอธิปไตยของไทย ทรงจัดทำสนธิสญ ั ญากับอังกฤษ
และฝรั่งเศส และทรงเจริญสม ั พันธไมตรีกบ ั มหาอำนาจอืน ่ ๆ อาทิ รัสเซยี เยอรมนี

• ทรงมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาภารกิจด ้านการต่างประเทศหลายประการ อาทิ

ทรงจัดและปรับปรุงรูปแบบกรมกองให ้ทันสมัย ทรงขอพระราชทานทีทำ ่ การ เพือ
่ ให ้
เป็ น “ศาลาว่าการต่างประเทศ” ทรงเปิ ดสำนักงานผู ้แทนทางการทูตของไทยในต่าง
ประเทศ เชน ่ สถานทูตไทย ณ สำนักเซนต์ เจมส ์ ซงึ่ ตัง้ อยู่ ณ กรุงลอนดอน นอกจากนี้
ทรงสง่ เสริมการพัฒนาความรู ้และทักษะของข ้าราชการกระทรวงการต่างประเทศโดย
ทรงจัดตัง้ แผนกสอนภาษาอังกฤษให ้แก่ข ้าราชการ เสมียนและพนักงาน ทรงวาง
ื ราชการ
ระเบียบวิธเี ขียนหนังสอ
 ความสามารถ
• ทรงมีความเชย ี่ วชาญในหลากหลายด ้าน อาทิ ภาษาไทย
ภาษามคธ ภาษาอังกฤษ และวิชาเลข นอกจากนี้ ยังทรงมีความ
สนพระทัยในเรือ ่ งโหราศาสตร์และสมุนไพร ทรงเป็ นผู ้คิดปฏิทน ิ
ตาม สุรย ิ คติ นับวันและเดือนแบบสากล เรียกว่า “เทวะประติทน ิ ”
ซงึ่ เป็ นต ้นแบบของปฏิทน ิ ในปั จจุบน ื่
ั พร ้อมทัง้ ทรงเป็ นผู ้คิดชอ
เดือน มีการแบ่งชอ ื่ เรียกเดือนทีม ่ ี 30 วัน และ 31 วันชด ั เจนด ้วย
้
การใชคำนำหน ้าจากชอ ื่ ราศ ี สมาสกับคำว่า “อาคม” และ
“อายน” ทีแ ่ ปลว่า การมาถึง