FENOMEN VODE NA

TERITORIJI GRADA SUBOTICE

Olivera Dulić, mast. inž. arh.
asistent, Građevinski fakultet Subotica

dr Viktorija Aladžić, dipl. inž. arh.

docent, Građevinski fakultet Subotica

7th International Conference CONTEMPORARY ACHIEVEMENTS IN CIVIL ENGINEERING 23rd April, 2019
Uvodna razmatranja
predmet istraživanja
01

02 ciljevi istraživanja

03 hipoteze

04
očekivani rezultati i njihova primenljivost
 Teorijske osnove istraživanja

kultura sećanja forma grada

grad i njegov identitet fenomen vode i grada

 Kultura sećanja

Moris Halbvaš Jan Asman Aleida Asman Todor Kuljić

Kulturno pamćenje Pamćenje mora biti

Prvi sistematizovao Kultura sećanja
je rekonstrukcija uobličeno u
koncept kolektivnog izdvojena kao
znanja u savremenoj strukturu simbola
pamćenja zasebna disciplina
situaciji pogodnu za
prenošenje
 Grad i njegov identitet
identitet – proces stvаrаnjа
smislа nа temelju kulturnog
аtributа kojem je dаtа
prednost u odnosu premа
drugim izvorimа smislа
duh mesta – prostor
autentičnog i utemeljenog
identiteta
mesta sećanja – slike koje
sadrže elemente kolektivnih
identiteta koje su značajne
za tumačenje grada
Forma grada Odnos vode i grada
oblik grada uslovljen je Ranko Radović – prirodni
načinom na koji je nastao uslovi su najširi okvir i
najznačajniji uticajni faktor
pravilne i nepravilne na celokupnu gradsku
urbane formacije sliku, gde voda predstavlja
poseban faktor u razvoju
prisustvo vode kao fizičke forme grada
urbanog elementa često
remeti geometrijsku Lorens Halprin – voda je
pravilnost, što daje u gradu životodavna; ona
posebnu privlačnost je element iz kojeg svi mi
gradovima potičemo, i kao takva
pobuđuje u čoveku
najosnovnije i najdublje
korene njegove prirode.
 Istorijski razvoj Subotice
prvo pominjanje oslobođenje od Privilegovana
naselja turske vladavine komorska varošica
Sent Marija

11. vek 1470. 1686 1697. 1743. 1779.

izgradnja tvrđave najstarije vedute slobodni kraljevski

u centru naselja naselja grad Maria
Theresianopolis
Rukopisna karta Marija Tereziopolisa
1778. Karl Leopold Kovač
 1
4

2
5

1 2 3 4 5 6
palata Dušana skulptura sv. kuća Maćaša palata Ferenca Gabrić ćuprija Bunarić
Radića Ivana Nepomuka Volija Šimegija
Skulptura sv.
Ivana Nepomuka neorenesansna palata
arh. Geza Kocka

NAJAMNA PALATA DUŠANA RADIĆA

Skulpture ovog sveca

postavljale su se pored reka,
kako bi stanovnike zaštitile Vrbov potok
od njihovog izlivanja. severna granica parcele

Skulptura sv. Ivana

Nepomuka smeštena u niši
kuće Dušana Radića svedoči
o mestu gde je nekad
proticao Vrbov potok.
1888.
po narudžbi Lajoša Vermeša
Skulptura sv.
Ivana Nepomuka

ULICA BEOGRADSKI PUT

Naručilac: Šandor Pukel

1870. godine
Gipsani friz na
kući Maćaša Volija stambena kuća
arh. Adolf Gali

ULICA PRVOMAJSKA 44

Iznad kapije kuće nalazi se

gipsani friz sa nizom reljefnih
figura. Krajnja leva i desna Vrbov potok
figura su ribolovci sa proticao sredinom ulice
ulovljenom ribom u ruci
dignutom visoko iznad glave.
Pored njih su vodene
nemani sa ženskim telom,
konjskim nogama, krilima i
zmijolikim repom. U
1887.
srednjem delu friza nalaze
se tri figure mladića na
leđima dva labuda.
Sidro na rizalitu kuće
Ferenca Šimegija

UGAO ULICA PRVOMAJSKE I

MAKSIMA GORKOG

Na prostoru gde su se
susretali regulisani potok koji
se pružao pravcem današnje
Štrosmajerove ulice i
neregulisani potok iz središta
urbanog bloka zapadno od
iste ulice, 1885. godine
podignuta je najamna kuća
Ferenca Šimegija (arh. Titus
Mačković).
Gabrić ćuprija
2010.
obnovljena Gabrić ćuprija

PARK PROZIVKA

Običaj prenošenja mlade

preko Gabrić ćuprije pažljivo
se neguje i čuva među Vrbov potok
Subotičanima gotovo dva
veka, a priča o ovom
neobičnom mostiću koji krasi
park u naselju Prozivka,
prožeta je brojnim
verovanjima i legendama.
Mostić decenijama nije postojao,
a čak i tada su se svatovske
kolone zaustavljale na ovom
mestu kako bi se ovaj simboličan
događaj odigrao.
Bunarić / Vodice

ULICA ALEKSANDROVI SALAŠI

Na jugozapadnoj obali jezera Palić

nalazi se mesto hodočašća dveju
religija: pravoslavne i rimokatoličke.
Zbog toga, ovo mesto ima više imena:
Vodice (srpski), Bunarić (hrvatski) i
Szentkut (mađarski) – što na svim
jezicima znači mali izvor ili bunar. U
uređenom parku nalaze se dve
kapelice koje se mogu obići tokom cele
godine, a najveća hodočašća su krajem
avgusta.
Interpretacija kulture sećanja kroz prikazane artefakte

Sećanje na nastanak grada čuva se kao fragmentarno sećanje čiji su

01 delovi sadržani u analiziranim arhitektonskim simbolima.

Otkriveni isprekidani narativ ne ukazuje dovoljno jasno na povezanost

02 vode i gradske strukture, iako ta povezanost postoji.

Aktivna politika koja povezuje ove artefakte doprinela bi formiranju

03 celovite slike o istoriji nastanka Subotice i o ulozi vode u tom nastanku.

Kultura sećanja ne iskazuje samo prošlost, već oblikuje i sadašnjost,

04 te pruža mogućnost shvatanja vizije budućnosti.

Kroz negovanje kulture sećanja na nastanak grada, uspostavljaju se

05 kriterijumi tradicije i formiranja i održavanja identiteta za nove generacije.
Olivera Dulić
olivera.dulic@gmail.com

ResearchGate

LinkedIn