MALZEMELERE PLASTİK

ŞEKİL VERME

Giriş
PLASTİK ŞEKİL VERME İŞLEMLERİNE GİRİŞ

METALLERİN ÖZELLİKLERİ
• Mukavemet
• Süneklik
• Tokluk
• Elektriksel iletkenlik
• Yüksek ısı iletimi
METALLERİ ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ

• Döküm
• Plastik şekillendirme
• Talaşlı imalat
• Kaynak
• Toz metalurjisi
DÖKÜM
Ergimiş metalin belirli bir şekle sahip bir
kalıba dökülerek şekillendirilmesidir.
Kum kalıba döküm
Metal kalıba (Kokil) döküm
Basınçlı döküm.
Hassas dökümde balmumundan yapılmış taslak,
seramik bir kabuk ile kaplanır, balmumu ertilerek
kalıptan boşaltılır ve kalıba ergimiş metal dökülür.
TALAŞLI İMALAT
Bir parçanın, genellikle bir kesici takım
ile ve takım tezgahları kullanılarak talaş
kaldırma yöntemi ile şekillendirilmesi.
Tornalama
Planyalama
Frezeleme
Taşlama
Matkapla delme
TOZ METALURJİSİ
Metalik tozların üretilmesi ve bu tozların arzu
edilen şekle kalıplanarak getirilmesi.
Toz metalurjisi işleminin akış şeması. Ergimiş
metal, asal gaz püskürtülerek atomize edilir.
Toz bir kalıba doldurulur. Daha sonra toz
basınç ile sıkıştırılır ve sıkıştırılmış ara ürün
sinterlenerek arzu edilen mamul üretilir.
KAYNAK
İki ya da daha fazla sayıda malzemeyi
ısı, basıç veya her ikisini de
uygulayarak; doldu maddesi ile veya
dolgu olmaksızın; bölgesel olarak
birleştirme işlemidir.
(a) Elektrod ark kaynağı
(b) Tozaltı kaynağı
(c) Elektrocüruf kaynağı
(a) Gaz metal ark kaynağı
(b) Gaz tungsten ark kaynağı
(c) Plasma ark kaynağı
PLASTİK ŞEKİL VERME
Dış kuvvetler kullanılarak metalleri deforme
etme veya şekillendirme işlemidir.

Deformasyon İşlemlerinin Yararları

1. Döküm yapısının bozularak yarı-mamul
ürünlerin elde edilmesi
2. Yarı-mamullerin bitmiş parça şekline
getirilmesi
Deformasyon İşlemlerinin
Sınıflandırılması
• Dövme
• Haddeleme
• Tel Çekme
• Ekstrüzyon
• Gererek Şekillendirme
• Eğme
• Kesme
DÖVME
Genellikle sıcak
olan metalin, kalıp
kullanılarak veya
kullanılmaksızın
plastik olarak
deforme
edilmesidir.
HADDELEME
Bir malzemenin
dönen merdaneler
arasından
geçirilerek kesit
alanının
daraltılması ve
kalınlığının
azaltılması
işlemidir.
ESTRÜZYON
Bir ingot veya
kütüğün basınç
etkisiyle bir
kalıptan
geçirilerek
homojen kesite
sahip uzun mamül
şeklinde
üretilmesidir.
DERİN ÇEKME
Derin şekilli kapların,
sac metalin kalıplar
arasında akışını
sağlayan bir basınç
altında sacda aşırı
incelme olmaksızın
şekillendirilmesidir.
TEL ÇEKME
Bir telin kalıplar
arasından
geçirilerek çapının
daraltılma
işlemidir.
KESME
Bıçaklar
kullanılarak
metalin parçalara
ayrılması
EĞME
Düz bir
malzemenin
bükülerek plastik
deformasyona
uğratılması
işlemidir.
GEREREK ŞEKİLLENDİRME
Derin şekilli ve
dairesel simetriye
sahip parçaların
üretim metodu
DEFORMASYON
SICAKLIKLARI
SICAK İŞLEM
Metal ve alaşımların yeniden kristalleşme sıcaklığının
üzerindeki sıcaklıklarda kalıcı deformasyona tabi
tutulması
SOĞUK İŞLEM
Metal ve alaşımların yeniden kristalleşme sıcaklığının
altındaki sıcaklıklarda kalıcı deformasyona tabi tutulması
DEFORMASYON İÇİN GEREKLİ
KUVVETİ ETKİLEYEN PARAMETRELER

• Malzemenin mukavemeti
• Kalıp ve iş parçası arasındaki sürtünme
katsayısı
• Geometrik etkenler
MALZEMENİN MUKAVEMETİNİ
ETKİLEYEN PARAMETRELER

• Deformasyon sıcaklığı
• Deformasyon miktarı
• Deformasyon hızı
• Malzemenin yapısı