SYSTEM PODATKOWY I

KONSTRUKCJA PRAWNA
PODATKU

oooO0Oooo
 SYSTEM PODATKOWY
System podatkowy – ogół podatków i opłat
obowiązujących w danym państwie i danym
czasie.

System danin publicznych – ogół podatków i

innych danin publicznych...
Inne – opłaty, cła, kary pieniężne, składki na
ubezpieczenia społeczne etc.
 Przyczyny zróżnicowania systemów
podatkowych
• Historyczne
• Społeczno-polityczne
• Fiskalne
• Wynikające z poziomu rozwoju kraju
• Wynikające ze zobowiązań międzynaro-
dowych
 Podatek - pojęcie

Art. 6 Ordynacji podatkowej: Podatkiem jest

publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe
oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na
rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu
lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.

Definicja ustawowa – pochodną definicji

doktrynalnych
Cechy podatku – poglądy doktryny
- pieniężny charakter (współcześnie…)
- publicznoprawny charakter (imperium...)
- przymusowość
- bezzwrotność
- nieodpłatność
? ustawowy charakter
? przewłaszczenie
? ogólny charakter
 Rodzaje podatków - klasyfikacje
1. Dochodowe (przychodowe), majątkowe i
konsumpcyjne
2. Bezpośrednie i pośrednie
3. Ogólne i celowe
4. Przerzucalne i nieprzerzucalne
5. Nominalne i realne (dot. majątkowych)
 ELEMENTY KONSTRUKCJI
PODATKU [1]
ELEMENTY KONIECZNE
Podatnik
Przedmiot podatku
Zasady zapłaty
i najczęściej:
Podstawa opodatkowania
Stawki podatkowe
 ELEMENTY KONSTRUKCJI
PODATKU [2]

ELEMENTY AKCYDENTALNE:

Zwolnienia podatkowe
Ulgi podatkowe
Zwyżki podatkowe
Sankcje podatkowe
ELEMENTY KONSTRUKCJI...
PODATNIK:
definicja ustawowa art. 7 O.p. - podmiot, na
którym ciąży obowiązek podatkowy
[zazwyczaj, ale niekoniecznie, zobowiązany
do zapłaty podatku…]
- ale:
- podmiotowość podatkowoprawna istnieje
tylko na poziomie poszczególnych
podatków!
 ELEMENTY KONSTRUKCJI...
PRZEDMIOT PODATKU
– sytuacja faktyczna lub prawna, której
zaistnienie powoduje konieczność zapłaty
podatku
(definicja Karola Ostrowskiego)

Przykłady: osiągnięcie dochodu, sprzedaż rzeczy,

bycie właścicielem nieruchomości, posiadanie
środka transportowego...
 ELEMENTY KONSTRUKCJI...
PODSTAWA OPODATKOWANIA:
- ilościowo albo wartościowo ujęty przedmiot
opodatkowania.

Ujęcie ilościowe – liczba, powierzchnia, objętość,

waga...
Ujęcie wartościowe – wartość przedmiotu
wyrażony w jednostkach pieniężnych
ELEMENTY KONSTRUKCJI...
Stawka podatkowa:
– parametr pozwalający na ustalenie kwoty
podatku przy danej podstawie
opodatkowania
[wyjątek – ryczałty podatkowe – bez
podstawy i stawki]

Stawki a) kwotowe, b) procentowe

Stawka podatkowa albo skala podatkowa!
 ELEMENTY KONSTRUKCJI...
Skala podatkowa:
– zespół stawek podatkowych uporządkowanych rosnąco
(lub malejąco) w relacji do rosnącej podstawy
opodatkowania...
Stawki rosnące skali podatkowej (co najmniej dwie...) -
skala podatkowa progresywna... [opodatkowanie
progresywne]
Stawka pojedyncza (stała) – opodatkowanie proporcjonalne
ELEMENTY KONSTRUKCJI...
ZASADY ZAPŁATY PODATKU

1. Termin zapłaty
2. Sposób zapłaty – jednorazowo, zaliczkowo,
ratalnie...
3. Sposób płatności – bezgotówkowo,
gotówkowo, sposoby specjalne...
4. Płatnik? Inkasent?
 ELEMENTY KONSTRUKCJI
PODATKU
ELEMENTY AKCESORYJNE

Zwolnienia podatkowe
Ulgi podatkowe
Zwyżki podatkowe
Sankcje podatkowe [sankcje karne – nie!]
 Ekonomiczne aspekty opodatkowania
(aspekt makro-) [1]
Podatek – forma przejmowania produktu
krajowego brutto przez władze publiczną
(państwo, samorząd) na zaspokajanie
potrzeb zbiorowych.
Problem skali centralizacji:
A.Wagner 10% C.Clark 25%
Współcześnie 30% - 50% (PL – ok. 45%)
Przyczyny różnic: a) tradycja b) historia
Ekonomiczne aspekty opodatkowania
(aspekt makro-) [2]
Prawo Laffera – poziom dochodów podatkowych
wzrasta wraz ze wzrostem obciążenia
podatkowego do pewnego poziomu obciążenia;
powyżej tego poziomu wzrost obciążenie
podatkowego prowadzi do zmniejszania się
wpływów podatkowych.
Prawo o dużym poziomie ogólności, mało przydatne
dla polityki podatkowej...
Ekonomiczne aspekty opodatkowania
(aspekt makro-) [3]
Przyczyny zjawiska Laffera:

1. Zmniejszenie motywacji osiągania dochodów

2. Ucieczka kapitału
3. Wzrost skali unikania opodatkowania
4. Wzrost skali uchylania się od opodatkowania
5. Wzrost skali tzw. szarej strefy (przemyt, działalność
gospodarcza ukryta)
 Ekonomiczne aspekty opodatkowania
[aspekt mikro-]

Podatek powoduje:
- ograniczenie zasobów gospodarczych podatnika
- konieczność posiadania wolnych środków pieniężnych
- konieczność ponoszenia kosztów wykonywania
obowiązków formalnych
- ryzyko nietrafnej interpretacji przepisów podatkowych
(przy metodzie samoobliczenia podatku)
 o0o

Dziękuję za uwagę…