СОНГОЛТ

Байгууллага
AUTHORITY Хэвлэн нийтлэгч
Нэрийн хэлхээс
+
Албаны каталог
Нэр томьёо
Нэр томьёоны талаар юу яригдаж байв?
НОМЫН САНГИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААГ АВТОМАТЖУУЛАХАД
ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДЛУУД (НИЙТЛЭЛ) - 2016.11.15

• Ойлголт /нэр томъёо/:

• Өнөөдөр Монгол улсад зөвхөн номын сангийн автоматжуулалт төдийгүй номын сангийн
салбарын нэр томьёо, ойлголтыг нэгдсэн байдлаар тайлбарласан нэр томьёоны толь
үгүйлэгдэж байна. Орчин цагийн шаардлагад нийцсэн нэгдсэн нэр томьёоны толь үгүйгээс
шалтгаалан номын сангийн автоматжуулалт болон цахим номын санг нэг утгатай мэтээр
ойлгох хандлага түгээмэл байна.
• Ж/нь: Каталогчлох = Каталогжуулалт
• Электрон каталог нь автоматжуулах ажлын нэг хэсэг ч тэнд хэрэглэгдэх нэр томъёонууд
харилцан адилгүй, аль талбарт юуг оруулах тал дээр нэгдсэн ойлголтгүй байна. Ж/нь: subject,
note, keyword гэх мэт талбаруудад яг ямар зүйл оруулахаа тогтох. (Номын санчид олон
удаагийн уулзалт хийсний үр дүнд энэ асуудлыг цэгцэлсэн)
• Нэр томъёоны нэгдсэн сан байхгүй тул хүмүүс өөр өөрсдийн ойголтоор хандаад, аль нэг зүйл
дээр төвлөрч ажиллаж чадахгүй байна.
• Иймд энэ ойлголтын зөрүүг цэгцлэх ажлыг нэн тэргүүнд хийх шаардлагатай болжээ.

• http://monbiblio.com/problem-of-automation/
Нэр томьёонд анхаарал
хандуулахаар хийсэн ажлууд
Шүүмж
Шүүмжийг шүүмжлэх нь
Шүүмж хийх нь эрүүл үзэгдэл
Мэргэжлийн хүмүүс цаашдаа орчуулга дээр
анхаарна биз дээ. Нэрийн хэлхээс гэж арай
л тохирч өгөхгүй л бна.
Цаасан каталогын хувьд бол бараг албаны
каталог гэж нэрлэж байсантай төстэй зүйл...
Би бол бараг албаны каталог
гээд орчуулбал зүгээр л санагдаад бгаа.
Одоогоор энийг Монголд ашиглаж байгаа ч
газар бхгүй л болуу...

2021.04.25
Шүүмжийг шүүмжлэх нь

• Шүүмжийг шүүмжлэх,
тайлбар хийх нь ч бас
эрүүл, байх ёстой зүйл.

Хэрэв хэн нэгнийг шүүмжилж байгаа бол таны

шүүмжид өөр хэн нэгнээс ирэх шүүмжийг ч бас
буцаагаад хүлээн авч сурцгаая.
Шүүмжийг шүүмжлэх
Шүүмж хийсэн хүн л зөв ярьж
байна гэж ойлгох нь бас
өрөөсгөл. Шүүмжийг ямар ч
зорилгоор хийж болно.
Gansukh Chuluunbat
Орчуулгын хувьд ер нь нэг болгож хоорондоо
ярилцах шаардлага тулгараад байгааг хэн
хүнгүй мэдэж байгаа шүү дээ. Нэг үгийн хэдэн
янзаар орчуулж байна. Энэ ярилцаж буй
талбарын орчуулга нь нэрийн хэлхээс гэж
орчуулахгүй. Энэ нь хамгийн чухал
тохируулгуудын нэг нь юм. Гантулгын
орчуулгын санаа нилээд дөхөж очих юм шиг
санагдаж байна.
 Шүүмжлэхдээ ёс зүйтэй хандацгаая.
Номын санчид боломжийг эрж хайдаг!
Ажлаа хийгээд явж байгаа номын санчдыг “сайн
мэдэхгүй хүмүүс”, “би чадна”, “гүүгл транслэт”
г.м. үг ашиглан доромжлох, худлаа ярих хэнд
ашигтай вэ?

2018.12.14

2017.05.10
Authority?
Authority хэрэглэж буй жишээ
AUTHORITY NAME БУЮУ НОМЫН САН ДАХЬ
НЭРИЙН ХЭЛХЭЭС (НИЙТЛЭЛ) - 2018.10.17
• Жишээнд дурдсан номын сангуудын электрон каталогийн нийтийн хэсгээс харагдаж
байгаагаар:
1.Authority гэх үгийг  “Байгууллага”; “Хэвлэн нийтлэгч”; “Нэрийн хэлхээс”; гэж 3
янзаар орчуулсан.
2.Номын сангуудын хувьд зөвхөн хүний нэр буюу “жагсаалт”; төдийгөөр хязгаарлажээ.
3.Зарим нь authority үүсгэн ашиглах боломжтой програм хангамж ашиглаж байгаа ч
хэрэглэдэг эсэх нь тодорхойгүй.
Үүнийг үндэслээд Монголын номын сангуудын хувьд authority ашиглалт хангалтгүй
байна гэж үзэж болно.

• http://monbiblio.com/authority-name-%D0%B1%D1%83%D1%8E%D1%83-%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D1%8B%D0%BD-%D1%81%D0%B0%D
0%BD-%D0%B4%D0%B0%D1%85%D1%8C-%D0%BD%D1%8D%D1%80%D0%B8%D0%B9%D0%BD-%D1%85%D1%8D%D0%BB%D1%85%D1
%8D%D1%8D%D1%81/
Name Heading

https://www.loc.gov/marc/uma/pt1-7.html#pt4 – WHAT IS A MARC AUTHORITY RECORD

Subject Authority Headings = Arkhangai •
•
Албаны каталогтой адил байна уу?
Нэрийн хэлхээстэй төстэй байна уу?

https://authorities.loc.gov/cgi-bin/Pwebrecon.cgi?Search
_Arg=Arkhangai&Search_Code=SHED_&PID=GUJM0o
ZwdmxTxiZ1fsuwLBDnAkwhR&SEQ=20210426111558&
CNT=100&HIST=1
Нэрийн хэлхээс гэж юу вэ?
Сонгосон шалтгаан
Хэлхээс?

https://mongoltoli.mn/dictionary/detail/119902
Нэрийн хэлхээс?
 Хэлхээс? - monkoha.com

...холбож авцалдуулах...
Нийтээр дагаж мөрдөх нэр томьёо
гараагүй байгаа тохиолдолд зөвхөн
дотоод хэрэгцээнд ашиглаж байгаа нь
асуудал биш.
Албаны каталог?
Яагаад албаны каталог сонгоход тохиромжгүй вэ?
Уншигчийн & албаны каталог
УНШИГЧИЙН КАТАЛОГ АЛБАНЫ КАТАЛОГ

• Сан хөмрөгт байгаа ном • Сан хөмрөгт байгаа ном

хэвлэлийн бүтээгдэхүүнийг хэвлэлийн бүх
сонголттойгоор харуулах бүтээгдэхүүнийг бүгдийг
боломжтой. харуулах боломжтой.
• Тухайн нэг баримтын • Тухайн нэг баримтын
мэдээллийн зарим хэсгийг мэдээллийн бүх зүйлийг
харуулна. харуулна.
Authority & Каталог = Ялгаатай зүйлс

• vbcvb
Search => Khaidav
“Барагцаалж орчуулах”
Яах вэ?
Үгийн сонголт хийхдээ анхаарах зүйлс
СОНГОЛТ: Хамтарч ажиллах санал

Орчуулсан саналууд Хамтарч хийх ажил

• Байгууллага • Өөрийн сонгосон үгийн
• Хэвлэн нийтлэгч саналуудаа танилцуулах
• Нэрийн хэлхээс • Хэлэлцэх
• + • Хэлэлцсэний үндсэн дээр аль
үг ашиглахаа тохирох
• Албаны каталог
• Хэрэв тохиролцож чадахгүй
бол бусдын дотоод ажилд
оролцохгүй байх
•+
• Нэр томьёоны толь
 БИД НЭГ ЗАВЬТАЙ

2 021.
04. 27