Doc.

dr Velibor Peulić

09/30/21
OSNOVE POSLOVNE LOGISTIKE
  U vojnoj terminologiji, logistika se pojavljuje u davna
vremena, a njena geneza se vezuje za francusku reč
loger što u prevodu znači plasiranje, snabdjevanje,
smještanje. Prvi put u naučnom referatu o vojnoj
strategiji, logistiku kao pojam, koristi francuski general
Baron de Jomini (1779 - 1896).

 U drugom svjetskom ratu, u angloameričkom jeziku

logistika se upotrebljava kao pojam planiranja i
upravljanja procesima dostave i snabdjevanja vojnih
trupa. Početkom sedamdesetih godina, termin
logistika ulazi u naučnu i praktičnu primjenu svih
disciplina koje se bave problemima kretanja
materijala, ljudi, energije i informacija.
09/30/21
LOGISTIČKI SISTEM – DEFINICIJE

 Međuzavisnost logistike i stručnih disciplina Logistika se

nalazi u presjeku različitih stručnih disciplina kao
multidisciplinarna oblast.

 Svaki napredak i razvoj u bilo kojoj od tih oblasti se

reflektuje na razvoj logistike, a njen razvoj impulsivno,
povratno djeluje na razvoj ostalih disciplina, što u
zatvorenom iterativnom krugu predstavlja činilac
sveukupnog privrednog razvoja.

 Logistika je dobila epitet naučnog faktora razvoja tržišne

privrede ekonomski najmoćnijih zemalja u svetu

09/30/21
 P ROIZVODNA TRANSP ORTNA
TEHNOLOGIJ A TEHNOLOGIJ A
KOMUNIKACIONA TEHNIKA
TEHNIKA SIS TEMA
LOGISTIKA
TEHNIKA
TRANS PORTNE INFORMATIKA
OP REME EKONOMIJ A MARKETING
PREDUZE] A

09/30/21
09/30/21
09/30/21
 Logistički troškovi obuhvataju troškove svih procesa i aktivnosti
vezanih za odvijanje tokova materijalnih i uslužnih proizvoda od
mesta nastanka do krajnjeg potrošača.

 To su troškovi: transporta, skladištenja, pakovanja, držanja zaliha,

pretovara, pripreme robe i dokumentacije, posredovanja, špediterskih
i agencijskih usluga i dr.

 U logistici je moguće izdvojiti dve grupe troškova:

 1. troškovi odvijanja logističkih lanaca, procesa i aktivnosti u

tokovima robe od pošiljaoca do krajnjeg primaoca (pakovanje,
utovar, prevoz, skladištenje, zalihe, itd.),
 2. troškovi funkcionisanja logističkih sistema (troškovi sredstava,
opreme, objekata, prostora, radne snage, održavanja itd.).

 Logistički troškovi se odavno pojavljuju kao osnovni kriterijumi

optimizacije logističko- distributivnih sistema i procesa. Visoko
učešće logističkih u ukupnim troškovima proizvodnje i plasmana
proizvoda, odnosno u ukupnom prihodu i ceni proizvoda, inicira
stalnu potrebu za njihovim sniženjem i racionalizacijom.

09/30/21
PRAĆENJE LOGISTIČKIH TROŠKOVA
 Ciljevi utvrđivanja i praćenja logističkih troškova u
logističko-distributivnom sistemu mogu se grupisati na
više načina i sa više stanovišta. Jedna od mogućih
sistematizacija je :

♦ sistem planiranja i upravljanja logističkim procesima i

sistemima,
♦ obrazovanje asortimana i formiranje cene proizvoda,
♦ kontrolu realizacije logističkih aktivnosti i utvrđivanje
tehnoloških rezervi,
♦ izradu periodičnih obračuna i bilansiranje poslovnih
rezultata preduzeća,
♦ sistem motivisanja i nagrađivanja personala
angažovanog na logističkim zadacima.

09/30/21
PRAVCI RAZVOJA LOGISTIKE U EVROPI

Na bazi dosadašnjeg trenda razvoja osnove evropske transportne

politike se mogu naznačiti kroz slijedeće:

 formiranje evropske koncepcije razvoja transportne i saobraćajne

infrastrukture

 integrisanje transporta i stvaranje neprekidnih logističkih lanaca

transporta i proizvodnje

 promovisanje evropske politike standarda i kvaliteta

 zaštita čovjekove okoline

 apliciranje i identifikacija društvenih i ekonomskih kriterija kod izbora

investicija u saobraćajnu infrastrukturu
 

09/30/21
LOGISTIČKI PRINCIPI
 1. PRINCIP: sveobuhvatna i jednovremena optimizacija svih karika
materijalnih, energetskih i informacionih tokova. Cjelovito posmatranje
tokova na putu od izvora sirovina do krajnjeg potrošača finalnih
proizvoda.

 2. PRINCIP: izjednačavanje nivoa tehnologije logistike i proizvodnje.

 
 3. PRINCIP: uvođenje integruma u logistički lanac. Nosilac integrativne
funkcije u fizičkom smislu je logistička jedinica koja prolazi kroz sisteme
bez ili sa neznatnim izmenama. Težnja je stvaranje idealne logističke
jedinice koja bi zadovoljila sljedeću jednakost: JEDINICA PAKOVANJA=
JEDINICA SKLADIŠTENJA= JEDINICA PRETOVARA = JEDINICA
TRANSPORTA = LOGISTIČKA JEDINICA.

 4. PRINCIP:vremenska sinhronazacija u cilju bržeg protoka materijala i

uz eliminaciju svih zastoja i zaliha na cjelokupnom putu transformacije
robe u procesu reprodukcije.
09/30/21
 5. PRINCIP: povezivanje informacionih, robnih i
energetskih tokova.

 6. PRINCIP: multidisciplinarni pristup optimizaciji

logističkih lanaca sa ciljem dostave prave robe, u
pravoj količini, na pravo mesto u pravo vrijeme.

 7. PRINCIP: primena savremenih komunikacionih

sredstava i informatičke tehnologije koja se
integriše u jedinstven sistem i obezbeđuje
povezivanje svih učesnika u logističkom lancu.

 8. PRINCIP: edukacija i stvaranje novog profila

stručnjaka, inženjera logistike osposobljenog da
projektuje i upravlja logističkim sistemima i
procesima.

09/30/21
FIZIČKA DISTRIBUCIJA I SERVIS
KLIJENATA
Ispunjenje zahtijeva klijenata se razlikuje u odnosu na tri oblasti
zahtijeva:

 Osnovni zahtjevi koji se obavezno moraju ispuniti, u

protivnom slijedi nezadovoljstvo klijenta

 Prateći zahtjevi koje klijent očekuje i vrlo će biti zadovoljan

ako se ispune, a oni nisu precizirani u ponudama mnogih
ponuđivača. Ovi zahtjevi se razlikuju od branše do branše;

 Posebni zahtjevi koje klijent ne očekuje ali ako se realizuju

onda se ostvari veoma pozitivan utisak.

 U vremenu kad ima mnogo sličnih proizvoda, mogućnost

diferencijacije i konkurentnost je moguće ostvariti na polju
LOGISTIČKE USLUGE.

09/30/21
 PROIZVOĐAČI
ISPORUČIOCI A1
PROIZVODAč A1

A
konkurencija na k
tržištu
PROIZVOD

A2 ISPORUKA ILI

A PROIZVOD
k +
ISPORUKA
A
k
A
k
SERVIS ISPORUKE
KUPAC, KLIJENT
KOMPONENTE:
ima svoje želje:
1. PRAVA ROBA (vrsta, količina) 1. VREME ISPORUKE
2. PRAVOG KVALITETA (ispravna) 2. STANJE ISPORUKE
3. U PRAVO VREME
3. POUZDANOST ISPORUKE
4. NA PRAVO MESTO (u stanu)
4. FLEKSIBILNOST ISPORUKE

09/30/21
09/30/21
 LOGISTIKA

ZADACI ANALIZE, PLANIRANJA

I PROJEKTOVANJA ZADACI UPRAVLJANJA ZADACI KONTROLE, ZADACI OBRAČUNA I
I REALIZACIJE NADGLEDANJA ANALIZE IZVRŠENJA
LOGISTIČKIH PROCESA LOGISTIČKIH PROCESA
I SISTEMA IZVRŠENJA LOGISTIČKIH USLUGA
I SISTEMA LOGISTIČKIH PROCESA

VREMENSKA KOMPONENTA

09/30/21
 LOGISTIKA PREDUZEĆA
LOGISTIKA
PROIZVODNJE
LOGISTIKA LOGISTIKA
NABAVKE DISTRIBUCIJE
 sirovine proizvodni
 poluproizvodi  gotovi proizv.
 potrošni mat. I FAZA II FAZA III FAZA  poluproizvodi
 pogonski mat.  rezervni dijelovi
 rezervni dijelovi proces

 reciklaža  roba sa reklamacijom

 otpadni materijal IV FAZA  prazna ambalaža
 prazne tovarne  prazne logističke jedinice
jedinice
LOGISTIKA SNABDJEVANJA

09/30/21
 LOGISTIKA PREDUZEĆ]A I SISTEMA
U FUNKCIJI OSNOVNE DJELATNOSTI

OSNOVNA DJELATNOST OSNOVNA DJELATNOST

LOGISTIČKA USLUGA NIJE LOGISTIČKA USLUGA
LOGISTI^KA USLUGA
LOGISTIKA
LOGISTIČKI CENTRI INDUSTRIJSKIH
PREDUZE]A
 Robno transportni centri LOGISTIKA TRGOVAČKIH
 Robno distributivni centri PREDUZEĆA
 Robni terminali željezničkog, vodnog,
drumskog i avio saobraćaja LOGISTIKA PREDUZEĆA
 Lučki kompleski
USLUŽNIH DJELATNOSTI
 Terminali integralnog transporta

VOJNA LOGISTIKA
TRANSPORTNA PREDUZEĆA
LOGISTIKA KLINIČKIH CENTARA
 željeznički transport
 Drumski transport
 Rečno-pomorski transport
 Avio transport
 PTT saobra}aj i transport
 Integralni transport
 Cevni transport
ŠPEDITERSKA PREDUZEĆA I
AGENCIJE
 Unutrašnja špedicija
 Medjunarodna špedicija
 Lučka špedicija
 itd
09/30/21
 a6 LOGISTIČKE AKTIVNOSTI
a4 ENTITETI
a2

 LA1 - PORUČIVANE
LAi+1  LA2 - PAKOVANJE
 LA3 - KONTROLA
LAi  LA4 - PRETOVAR
 LA5 - TRANSPORT
 LA6 - SKLADI[TENJE
LA3
 LA7 - SORTIRANJE
LA2  itd.

LA1
UREĐENI NIZ SA
PROMENJIVIM BROJEM I
STRUKTUROM ELEMENATA
a5
a3 n1
a1
n2
A T R I B U T I
n3
 a1 - PROSTOR
 a2 - VREME PROMENJIVOST
 a3 - KOLIČINA
 a4 - TROŠKOVI  broj elemenata
 a5 - NIVO TEHNOLOGIJE  struktura niza
 a6 - LOGISTIČKA JEDINICA  atributi elemenata u nizu
 a7 - NOSILAC REALIZACIJE
 itd.

TOKOVI ENERGIJE

TOKOVI INFORMACIJA

TOKOVI LJUDI

09/30/21 TOKOVI MATERIJALA

 karike logističkog lanca

vrem
e
seku časovi
mese dan godi minu
ndedd ci
skladište
i transp na ti časo
real time minu transpor seku skladišt komisioni
e
informacije t nje minu ort enje vi
ranje pretova
porud`bine ti ndedd ti
pakovanj real time r
e
informacij pretova
e a kontrola r

09/30/21
 PROIZVOĐAČ ŠPEDITERSKO ROBNO TRGOVINA POTROŠAČ
TRANSPORTNO TRANSPORTNI
PREDUZEĆE CENTAR LOGISTIČKI
LANAC

META SISTEM

INTERES INTERES INTERES INTERES

CILJ CILJ CILJ CILJ

finansije proizvodnj vozni

park skladišten
a je
cilj što više
robe za
{to manje prevoz u
zalihe jednoj KONFLIKT CILJEVA U LANCU
po{iljci B – izme|u institucionalnih celina
KONFLIKT CILJEVA U LANCU
A – izme|u funkcionalnih celina
OPTIMIZACIJA LANCA WIN - WIN
SITUATION
MIKRO META MAKRO
LOGISTIČKI LOGISTIČKI LOGISTIČKI
SISTEM SISTEM SISTEM

LOGISTIČKI LANAC JE MOST KOJI SPAJA MIKRO - META - MAKRO SISTEME SA TEŽNJOM
URAVNOTEŽENJA KONFLIKTA CILJEVA UČESNIKA U LANCU

09/30/21
09/30/21
09/30/21
09/30/21
 OTVORENA ZATVORENA SPECIJALNA
SKLADI[TA SKLADI[TA SKLADI[TA

PARKING INFORMACIONO PREDSTAVNI[TVA SKLADI[TE

CARINSKA
ZA TERETNA KOMUNIKACIONI [PEDITERSKIH REZERVNIH
SLU@BA
VOZILA SISTEM PREDUZE]A DELOVA

INTERNA SISTEM SISTEM ZA

UPRAVNI NEGU,
DRUMSKA ZA KONTENERSKI HUCKE - PACK PRETOVARNI
SISTEM ODR@AVANJE I
KOMUNIKACIONA POPRAVKU TERMINAL TERMINAL SISTEM
RTC-a POPRAVKU
MRE@A KONTENERA
VOZILA

DISTRIBUTIVNI DISTRIBUTIVNI SLU@BA

SLOBODNA I
CARINSKA
BERZA
LOGISTI^KIH
SISTEM RTC SISTEM RO - RO TEHNI^KOG
INDUSTRIJSKOG TRGOVA^KOG TERMINAL ODR@AVANJA
ZONA USLUGA
PREDUZE]A
SISTEM PREDUZE]A INFRASTRUKTURA

LEASING @ELEZNI^KA DISTRIBUTIVNI SISTEM ZA

TERMINAL
KONTENERA INFRASTRUKTURA CENTAR PUNJENJE I SANITARNA VETERINARSKA
ZA @IVE
VOZILA I I [PEDITERSKOG PRA@NJENJA SLU@BA SLU@BA
@IVOTINJE
MEHANIZACIJE KOLOSECI PREDUZE]A KONTENERA

PREDSTAVNI[TVO
TRGOVA^KIH PRODAJNI
OSIGURAVAJU]A BENZINSKA MOTEL
IZVOZNO - OBJEKTI
DRU[TVA PUMPA HOTEL
UVOZNIH SUPERMARKET
PREDUZE]A

SLU@BA
POMO]I NA PO[TA BANKA
PUTU

INFRASTRUKTURNA POVEZANOST SA SAOBRAĆAJNOM MREŽOM 09/30/21

RAZLIČITIH
ŠTA JE SKORO ISTO ZA SVE

 Prihvat i otprema robnih i transportnih

tokova
 Pretovar transportnih sredstava
 Skladištenje i čuvanje robe
 Formiranje tovarnih jedinica
 Formiranje jedinica otpreme
 Izrada prateće dokumentacije
 Niz pratećih usluga za transportna sredstva,

ŠTA JE RAZLIČITO

 Osnivači i vlasnici
 Organizacione forme
 Pripadnost vidu transporta
 Pripadnost vrsti robe
 Pripadnost pojavnom obliku robe
 Struktura i obim logističkih funkcija
 Lokacija u odnosu na saobraćajnu
infrastrukturu
 Lokacija u odnosu na urbane sredine i
industrijske komplekse
 Stepen kooperacije nosilaca i korisnika
09/30/21
09/30/21
TRENDOVI U MULTIMODALNOM
TRANSPORTU
 Azijski kontejnerski matični brodovi imaju sve veću
tendenciju da se zaustavljaju u mediteranskim
čvorištima. Brodska preduzeća su, uz pomoć rada
Doktoranta, otkrila da se trošak transporta kao I
vrijeme kružnog putovanja iz Azije do mediteranskih
luka, umjesto luka na Sjevernom moru, može
smanjiti za jednu trećinu.

 To ima važnu ulogu kada se uzme obzir da trošak po

danu putovanja iznosi oko 17.000 američkih dolara
po TEU-u za kontejnerski matični brod sa više od
6.000 TEU.
09/30/21
CITY LOGISTIKA
 City logistika buhvata sve dispozitivne i operativne
delatnosti za efikasno snabdjevanje grada robom,
kao i odnoŠenje materijala, sekundarnih sirovina na
specijalizovane deponije. U osnovi city logistika
podrazumijeva dve koncepcije:

 a) KONCEPCIJA KONCENTRACIJE I INTEGRACIJE

ROBNIH TOKOVA

 b) KONCEPCIJA KONCENTRACIJE I INTEGRACIJE

INFORMACIONIH TOKOVA KOJI UPRAVLJAJU
ROBNIM I TRANSPORTNIM TOKOVIMA

09/30/21
 SPECIJALIZOVANA RTC-i
DRUŠTVA – DOSTAVNI
LOGISTIČKI
PULOVI 200 PROJEKATA
CENTRI
U EVROPI

SPAJANJE
“EKOLOŠKA PUTNIČKIH I
” VOZILA ROBNIH
CITY LOGISTIKA TERMINALA
KONCENTRACIJA, KOORDINACIJA,
KOOPERACIJA

MARKETING
TELEMATSKI LANCI
SISTEMI SNABDJEVANJA
CITY
LOGISTIKA
KONCEPCIJA KONCEPCIJA
KONCENTRACIJE ROBNIH KONCENTRACIJE
TOKOVA INFORMACIONIH TOKOVA

09/30/21
 GRAD: STANOVNICI:
 DOBRO I BLAOVREMENO
SNABDEVANJE  ČISTA ŽIVOTNA SREDINA
 REŽIMI SNABDJEVANJA  SMANJENJE BUKE
 [TO MANJE TERETNIH VOZILA NA  RAZNOLIKOST SADRŽAJA
ULICAMA  MIRAN ŽIVOT

TRANSPORTERI: KUPCI:

 NAJKRAĆIM PUTEM SA  DA IM U SVAKOM TRENUTKU BUDU

MALIM BROJEM VOZILA DOSTUPNE POTREBNE KOLIČINE I
PREVEZU VELIKE ŠIROK ASORTIMAN PROIZVODA I
KOLIČINE ROBE USLIGA
CITY
LOGISTIKA
TRGOVCI: PE[ACI:
 VE]I OBRT ROBA  BEZBEDNO KRETANJE I
 BRZA ISPORUKA TRAŽENE UGODNA ŠETNJA U GRADU
ROBE  VIŠE ZELENILA I ČISTIJA
 SMANJENJE ZALIHA SREDINA

VOZA^I VOZILA JGPP-a: VOZAČI:

 SMANJENJE ZASTOJA U  NAJKRAĆIM (NAJBRŽIM)
SAOBRAĆAJU PUTEM STI]I DO ODREDI[TA
 BEZBEDNA, UDOBNA I  BEZBEDNA VOŽNJA
SIGURNA VOŽNJA

09/30/21
09/30/21
09/30/21
09/30/21
LOGISTIČKI SISTEMI U BOSNI I
HERCEGOVINI
 Bosna i Hercegovina je jedna mala privredna cjelina i jedna od
najsiromašnijih država u bivšoj Jugoslaviji. Prije rata, najvažniji privredni
sektori su bili rudarstvo, poljoprivreda i šumarstvo, te industrija.

 Ipak, poslije rata se struktura privrede promijenila. Utjecaj primarnog i

sekundarnog sektora na ekonomski razvoj se smanjuje.

 Sektor usluga je u 2006. g. proizveo skoro 2/3 ekonomske vrijednosti i

rastao je za 20 procenata u zadnjih deset godina. Posebno su reforme u
finansijskom sektoru i prisustvo jakih institucija doprinijele tom
pozitivnom razvoju.

 U tom istom periodu se sektor poljoprivrede smanjio za 15 procenata na

10%, a sektor industrije za 7 procenata na 25%. Među ostalim, provođenje
privatizacije u industrijskom sektoru ubrzalo je rast u 2005. i 2006. g. na
6,9% odnosno 5,3%. Čak se ni sektor usluga nije mogao nositi s tim u
2005. Godine.
09/30/21
09/30/21
09/30/21
09/30/21
09/30/21
09/30/21
ŠEMA ULAZNO IZLAZNIH TOKOVA

09/30/21
ABALIZA...
 ANALIZA LOGISTIČKOG SISTEMA ŠPEDICIJA U BIH
 ANALIZA OSNOVNIH KARAKTERISTIKA CARINSKE
LEGISLATIVE I CARINSKOG SISTEMA BOSNE I
HERCEGOVINE
 ANALIZA LOGISTIČKOG SISTEMA DRUMSKIH
TRANSPORTNIH OPERTERA U BOSNI I HERCEGOVINI
 ANALIZA ŽELJEZNIČKOG SISTEMA U BOSNI I
HERCEGOVINI
 ANALIZA SISTEMA INTERMODALNOG TRANSPORTA U
BIH
 ANALIZA LOGISTIČKOG SISTEMA RIJEČNI TRANSPORT
I LUKE U BOSNI I JERCEGOVINI
 ANALIZA VAZDUŠNOG TRANSPORTA U BOSNI I
HERCEGOVINI
09/30/21
09/30/21
09/30/21
09/30/21
LANCI SNABDJEVANJA  

09/30/21
USPOREDNI TROŠKOVI
 Logististički lanac snabdjevanjaI: Ploče – Sarajevo
  
 Na ovom pravcu, kamion je najkonkurentniji maršutnim vozovima, čak i u ovom idealnom modelu, zbog kratke
razdaljine (oko 200 km). Međutim, cestovni transport je upola kraći od transporta prugom,zbog dugih graničnih
procedura prilikom transporta prugom. Faktor vremena kao i dodatna fleksibilnost usluga transporta kamionima
daje im prednost. To je najvjerovatnije najvažniji potencijalni koridor u BiH za multimodalni transport.
  
 Logististički lanac snabdjevanjaII: Ploče – Tuzla
  
 Suprotno od pravca Ploče-Sarajevo, veća razdaljina daje maršutnim vozovima očiglednu prednost u
 odnosu na drumski transport.
  
 Logististički lanac snabdjevanja III: Rijeka – Banja Luka
  
 Na ovom važnom transportnom koridoru, kamion i maršutni voz proizvode skoro iste troškove. Faktor
 vremena kao i dodatna fleksibilnost usluga transporta kamionom daje prednost transportu drumom.
  
 Logististički lanac snabdjevanjaIV: Zagreb – Sarajevo
 Efikasni maršutni vozovi imaju očiglednu prednost u odnosu na drumski transport.

09/30/21
 Logististički lanac snabdjevanjaV: Minhen – Sarajevo
 Kao i kod nabavnog lanca IV, koji je dio ovog pravca, efikasni maršutni vozovi imaju očiglednu
prednost u odnosu na drumski transport.

 Logististički lanac snabdjevanjaVI: Beč – Sarajevo (transport rijekom)

 Slično nabavnim lancima IV i V, na duže razdaljine pokazuju se prednosti željeznice. Transport
vozom mnogo je jeftiniji od transporta drumom, a ujedno je i troškovno isplatljiviji i mnogo brži od
transporta rijekom.
 

 Logististički lanac snabdjevanjaVII: Constantza – Sarajevo (transport rijekom)

 
 Na najdužem pravcu, transport rijekom je najisplatljiviji. Međutim, ovaj transport je mnogo sporiji
od transporta željeznicom (koji je dvostruko brži) i kamionom (četiri puta brži, ali dosta skup).
Uzimajući u obzir nabavne lance sa Jugoistoka ili Istočne Azije prema BiH, mane transporta
rijekom malo su umanjene zbog kraćeg vremena tranzita za podvodni transport iz Azije do
Constantze, nego do luka na Sjevernom Jadranu. Za transport kontejnera iz Azije koriste se
centralne luke na Mediteranu kao što je Gioia Tauro, gdje se kontejneri utovaruju na feeder
brodove koji idu za Ploče, Rijeku, Koper ili Trst. To uzrokuje gubitak vremena od nekoliko dana u
poređenju sa Lukom Constantza, koja ima direktne veze sa lukama u Aziji.
 
 Logististički lanac snabdjevanjaVIII: Salzburg – Sarajevo (RO-LA)
 Ro-la na cijeloj razdaljini i pretovar u Luci Trst sa ro-la na ro-ro brodove daju slične rezultate kada
su u pitanju troškovi i vrijeme tranzita.
  

09/30/21
 Pokazalo se da su sljedeći kriteriji kvaliteta najvažniji u procesu odabira
optimalnog vida transporta (idući od najvažnijeg ka najmanje važnom):
 Cijena/izvršenje usluge
 Pouzdanost
 Tačnost
 Nema štete
 Redovno informisanje o problemima
 Tačno fakturisanje
 Brzo i efikasno rješavanje problema
 Dostupnost 7/24 (putem telefona)
 Kratkoročna raspoloživost
 Kratko vrijeme tranzita
  
  
 U sljedećoj tabeli daje se usporedba trenutnog kvaliteta intermodalnog
transporta prema i iz BiH, sa drumskim transportom na istom pravcu.
Ocjenjivanje je izvršeno u skladu sa ocjenama od 1 - 5. Kada terminalski
pretovar nije primjenjiv za direktni drumski transport „od vrata do
vrata“, onda se u koloni „cesta“ daje ocjena „5“, jer sa stanovišta
špeditera nema problema sa kvalitetom transporta drumom vezano za
ovaj aspekt.

09/30/21
09/30/21
 Izvršena je usporedba kvaliteta usluge na potencijalnim
intermodalnim pravcima lancima duž koridora sa njihovim
glavnim konkurentom, drumskim transportom „od vrata do
vrata“. Osnova za usporedbu kvaliteta su zahtjevi klijenata i
transportnih operatora. Logistički lanci snabdjevanja nisu statički
lanci transporta između tačke A i B kako se ranije mislilo.
  
 Posebno u industriji transporta kontejnera, logistički lanci
snabdjevanja nemaju jedinstvene modele za logistička rješenja.
To su svakim danom sve fleksibilnija pojedinačna rješenja.
Umjetnost svakog pružaoca transportnih usluga, bilo da se radi o
brodarskim ili špediterskim preduzećima (ali koji koriste logistiku
trećih ili četvrtih strana), je da od pojedinačnih nabavnih lanaca
naprave velike transportne tokove.
  
 Jedna od mjera da se to uradi jeste da se uspostavi mreža
logističkih centara, centara za konsolidaciju, ICT-a, i drugih oblika
terminala koji mogu ponuditi usluge sakupljanja i isporuke robe u
kombinaciji za djelimičnom proizvodnjom, te uslugama popravke
i održavanja.

09/30/21
PROGNOZA POMORSKOG KONTEJNERSKOG SAOBRAĆAJA ZA BIH

09/30/21
KONCEPT UNAPREĐENJA MULTIMODALNOG TRANSPORTA
U BOSNI I HERCEGOVINI

 Korak 1: Definicija logičnih ruta ukupnog

odstojanja multimodalnog transporta
 Korak 2: Poređenje troškova na rutama
 Korak 3: Poređenje kvaliteta koridora
 Korak 4: Procjena trenutne potražnje
 Korak 5: Procjena buduće potražnje
 Korak 6: Analiza osjetljivosti

09/30/21
LOGISTIČKI SISTEM REGIONALNIH LOGISTIČKIH CENTARA I
REGIONALNOG ZBRINJAVANJA OTPADA U BOSNI I HERCEGOVINI

09/30/21
09/30/21
OBJEKAT SKLADIŠTA žELJEZNICE

09/30/21
09/30/21
09/30/21
“Prstenovi Pariza”

09/30/21
. MODEL REGIONALNIH LOGISTIČKIH
SERVISA
U BOSNI I HERCEGOVINI

09/30/21
 Osnovne karakteristike i svrha razvoja logističkog servisa je
početno uspostavljanja filozofije Logistike i stavranje navike
klijenata da koriste usluge u sferi svih bitnih logističkih djelatnosti
transporta, berze tereta, špedicije i drugih usluga. Kako je naš
sadašnji stepen razvoja same logistike jako nizak, a o
problemima i prednostima koje pruža napredne filozofije
logistike gotovo da je nepoznanica, smatramo da je opravdano
razmotriti kao prelazno rješenje uspostavljanje regionalnog
logističkog servisa, kao servis informisanja za klijente.
  
 Logistički servis će biti organizovan na bazi realnog sistema, kao
skup objekata (entiteta) I njihovih međusobnih veza. Čiju osnovu
činit će će baze podataka, koje će biti unaprijed ažurirane i baze
podataka koje će sami klijenti ažurirati i aktivirati.
  
 Svaka baza podataka uređena će biti po osnovi rekorda kao
agregacije polja ili grupa polja i datoteka kao kolekcije rekorda.
Ograničenja će se odnositi na širinu i slobodu pristupa bazama
podataka u zavisnosti od statusa korisnika, klijenta, naimme
stalni članovi i povremeni članovi.
  

09/30/21
 Svi klijenti (jedne grupe-stalni, povremeni i sl.) imaju isti tretman pristupanju
mreži baza podataka i informacijama zadovoljiti svoje potrebe i zahtjeve. Razvoj
posebnih informacionih i komunikacionih sistema kao i uvođenje telematskih
sistema pružit će zainteresovanim korisnicima - klijentima veoma brz pristup
velikom broju informacija, višeg kvaliteta, na bilo kojoj udaljenosti u gradu.
Analiza razvijenih logističkih centara u Evropi govore o logističkom servisu kao
fundamentu odnosno osnovnom elementu uspostavljanja logističkog centra i dr.
  
 Osnovu za kreiranje logističkog servisa činit će detaljna analiza I razrada, te
kreiranje i pristup potpunim bazama podataka i njihovo povezivanje, te
uspostavljanje jednog realnog modela ostvarljivog i primjenljivog u realnim
okvirima I potvrdom u praksi.
 
 Probleme koje treba očekivati u našem slučaju, mogu proizići kao produkt lošeg
razumjevanja i neupućenosti i spremnosti nadležnih institucija da shvate pojam,
prednost I suštinu same logistike. No, svjesni da su svi koraci u pionirskom smislu
više nego otežani izlažemo se svjesno takvom riziku.
 
 Cijenimo da će logistički servis dati i te kako veliki doprinos u rješavanju gradskih
problema gradova u tranziciji, umanjiti troškove, umanjiti duplirane i nultne
vožnje i stvoriti preduslove za razvoj logističkih centara i sistema u cjelini.

09/30/21
UČESNICI U LS...

09/30/21
Prikaz osnovnih baza podataka
Logističkog servisa

09/30/21
BERZA TERETA...

09/30/21
BERZA TRANSPORTA...

09/30/21
 KONCEPT LOGISTIČKIH SISTEMA REGIONANOG
ZBRINJAVANJA OTPADA U BOSNI I HERCEGOVINI

09/30/21
09/30/21
KONCEPT PLANA UNAPREĐENJA I RAZVOJA ODREĐENIH
ELEMENATA CARINSKOG SISTEMA BOSNE I
HERCEGOVINE
 Razvoj i provedba dugoročne poslovne strategije carinske službe BiH, koja
podržava državnu budžetsku i privrednu politiku, ispunjava izazove sadašnje i
buduće trgovine i međunarodnog poslovnog okruženja, te uzima u obzir načela
efektivnosti i efikasnosti.

 Razvoj i provedba sistema godišnjeg operativnog i finansijskog planiranja

carinske službe BiH, koja podržava carinsku poslovnu strategiju.
 Određivanje strukture, organizacije i lokacije organizacionih jedinica carinske
službe BiH i njenih sastavnih dijelova, prvenstveno na osnovu zahtjeva za
ispunjenjem operativnih potreba, kao i primjena dovoljne fleksibilnosti za
usklađivanje s promjenama u tim zahtjevima.

 Jasno definisanje uloga, odgovornosti i veza između središta Uprave za

indirektno oporezivanje i regionalnih centara UIO.
 Razvoj organizacije carinske službe BiH u kojoj se upravljačka efikasnost
prepoznaje kao ključni faktor u ostvarivanju efikasnih poslovnih rezultata i u
kojoj se u značajnoj mjeri ulaže u razvoj stručnosti i sposobnosti menadžera i
službenika na svim nivoima.

09/30/21
 Pripremljeni su detaljni opisi svih rukovodnih
poslova, ili kategorija poslova, unutar UIO. U
opisu svih rukovodnih poslova navedene su
precizne odgovornosti za planiranje,
organizaciju, usmjeravanje i kontrolu sredstava
za koje je odgovoran rukovodilac.

 Pripremljen je nezavisan sistem upravljanja za

praćenje aktivnosti rukovodilaca i službenika u
njihovoj nadležnosti. Sistem imenovanja
rukovodilaca u UIO prilagođen je vještinama i
sposobnostima kandidata koje odgovaraju
zahtjevima posla.

09/30/21
LOGISTIČKI ODBOR U FUNKCIJI IMPLEMENTACIJE STRATEGIJE
JAČANJA LOGISTIČKOG SISTEMA BOSNE I HERCEGOVINE
 Osnovni zadaci logističkog odbora su:
 Logistički odbor treba da izradi Master plan logistike (uključujući concept multimodalizma)
  
 Logistički odbor (njegove projektne grupe) promovišu multimodalno i logistički orijentisano
okruženje u sektoru saobraćaja BiH
  
 Logistički odbor podržava vladu da uspostavi koridore i mrežu logističkih centara
  
 Uspostaviti mrežu multimodalnih logističkih centara kako je predloženo
  
 Uspostaviti “Transportne klastere po koridoru”
  
 Klasteri grade konkurentni koridor i integrišu ga u međunarodne lance snabdijevanja
  
 Klasteri podržavaju Logistički odbor (i vladu) u poboljšanju detalja transporta specifičnih za koridor
(oštre i blage mjere mjere)
  
 Uspostaviti vozni park lokomotiva kako bi ušli novi učesnici uz manje rizika
  
 Vlada donosi zakonodavstvo koje je povoljno za logistiku (na osnovu preporuka Logističkog odbora)
  
 Vlada finansijski podržava, a Logistički odbor promoviše glavne multimodalne logističke centre na
spojevima koridora i na važnim graničnim tačkama u vezi sa satelitskim logističkim centrima u
klasterima

09/30/21
09/30/21
ZAKLJUČNA RAZMATRANJA
 Dugoročna regionalna saradnja je potrebna
Bosni i Hercegovini da bi planirala i odabrala
infrastrukturne projekte i da bi poboljšala
menadžment transportnih operacija uzimajući u
obzir proceduralne i institucionalne aspekte. Ove
mjere obuhvataju:

 pojednostavljivanje, harmonizaciju i
standardizaciju tranzitnih procedura i
dokumentacije,
 poboljšanje carinskih sistema.

09/30/21
 Generalno gledajući, postoji nedostatak modernih terminala za pretovar i
opreme za pretovar u BiH. Više od 90 % kontejnera koji za odredište imaju BiH
istovaruju se u morskim lukama te utovaruju na konvencionalne kamione. Ako se
kontejneri transportuju do primaoca, ili se utovare u prostorijama pošiljaoca,
kontejneri ostaju na prikolici. Ako se kontejneri prevoze željeznicom, onda će
kontejneri biti istovareni na terminalima ili transportovani putem usluge
preuzimanja i dostave pošiljki do pošiljaoca/primaoca gdje ostaju na prikolici.

 Međunarodni koridori mogu se podijeliti na drumske, željezničke, unutrašnje

plovne i morske (brodski prijevoz na kraće udaljenosti). Koridori ne samo da
usmjeravaju i određuju transportne tokove, već su u konkurenciji jedni s drugima
i što je još važnije, predstavljaju konkurenciju alternativnim pravcima u državi.
Deset «Panevropskih transportnih koridora» su na Drugoj i Trećoj panevropskoj
konferenciji 1994. (Kreta) i 1997. (Helsinki) definisani kao pravci od interesa za
cijelu Evropu koji zahtijevaju velike investicije. BiH je povezana sa
kontinentalnom mrežom putem Koridora Vc (Ploče – Sarajevo – Osijek/Hrvatska
– Budimpešta/Mađarska). Koridor X (Salzburg/Austrija – Ljubljana/Slovenija –
Zagreb/Hrvatska – Beograd/Srbija – Niš/Srbija – Skoplje/Republika Makedonija –
Veles/Republika Makedonija – Thessaloniki/Grčka) zaobilazi BiH na sjeveru, kao i
Koridor VII (rijeka Dunav).

 Međutim, na Koridor X može se doći iz BiH putem Koridora Vc i Koridora VII

preko rijeke Save.

09/30/21
 Na bazi definicije, sagledavanja ulazno
izlaznih tokova robe, moguće je definisati
sedam pravaca snabdjevanja
multimodalnog transporta:
 Nabavni lanac I: Ploče – Sarajevo
 Nabavni lanac II: Ploče – Tuzla
 Nabavni lanac III: Rijeka – Banja Luka
 Nabavni lanac IV: Zagreb – Sarajevo
 Nabavni lanac V: Minhen – Sarajevo
 Nabavni lanac VI: Beč – Sarajevo (transport rijekom)
 Nabavni lanac VII: Constantza – Sarajevo (transport
rijekom) + Salzburg – Sarajevo (RO-LA) ...

09/30/21
 Državne željeznice koje drže monopol, i intermodalni operatori koji su njihove
podružnice, još više povećavaju rizik za mala i srednja špediterska preduzeća
koja osjećaju da sve više gube moć u odnosu na takva preduzeća. Rezultati
analize jasno pokazuju da, generalno, multimodalni transport – željeznica-
drumski transport, brod-željeznica i brod-drum može biti konkurentan
cestovnom transportu samo ako se u obzir uzmu idealni troškovi transporta.

 Posebno se transport prugom na duge razdaljine čini konkurentnijim sa

aspekta cijena od transporta drumom. To ne odgovara postojećoj modalnoj
podjeli koja puno više pogoduje transportu drumom.

 Tržišno orijentisani zaključak je stoga:

 Politika određivanja cijena željeznica koje su 100% u državnom vlasništvu i koje
nude usluge na ovim koridorima nije tržišno orijentisana. To se može potvrditi
putem postojeće međunarodne strukture tarifa kojoj nije glavni cilj da ponudi
konkurentne cijene za transport na ovim relacijama, već da doda na državne
cijene kako bi ostvarili što veći mogući prihod za relevantni monopol državne
željeznice (a da ne spominjemo da takvo određivanje cijena nije u skladu sa
postojećim zakonodavstvom Evropske unije koje zabranjuje monopole i kartele).
 Kvalitet željezničkih usluga na veće razdaljine manji je nego u slučaju drumskog
prevoza. To se odmah može zaključiti na osnovu vremena tranzita u modelu
proračuna troškova. Međutim, jedini pravac na kojem je transport kamionom
jako blizu transporta željeznicom sa stanovišta troškovne efikasnosti, je pravac
Ploče-Sarajevo. To je istovremeno vjerovatno najvažniji transportni tok koji
povezuje glavni grad sa glavnom lukom na moru.

09/30/21
 Trenutno logistički sistem – špedicija u Bosni i Hercegovini
raspolaže se 296 pravna subjekta koja su isunila sve potrebne i
dovoljne uslove za rad poslova iz domena špedicija. Sistem
pokazuje loše strane postojećeg sistema, naime, 75%
špediterskih kompanija rade sa minimalnim aktivnostima
jedne špedicije.
 Carinska politika, a posebno nepisana praksa predvodi politiku da
su špedicije u stvari nosioci obaveza i garancija prema UINO, a to
znači da je veći dio rada i angažmana menadžmenta špecije troši
na pregovaranje i obezbjeđenje potrebnih carinskih garancija.
 Špedicije nemaju razrađenu berzu tereta i transporta, uglavnom
u 80% slučajeva poslovi špedicija se mogu opisati u
jednosmjernom angažmanu, obradom dokumenata, eventualno
savjetničkom funkcijom.
 Kapacitet špedicija nije dovoljno iskorišten, iz razloga
nepostojanja trenda razmjene podataka, potom nedovoljnom
implemetacijom i rada kontrolnih organa, posebno iz segmenta
uzorkovanja i kontrola.
 Izuzetno nizak stepen angažmana drugih oblika saradnje,
kooperacija, nepostajanje mape „hotela za paleta“, skladišnih
kapaciteta. Svega 10 % špedicija raspolaže sa transportnim
kapacitetima za zbirni transport tereta.

09/30/21
 Osnovne karakteristike i svrha logističkog centra je objedinjavanje svih bitnih logističkih
djelatnosti uz preuzimanje niza transportno distributivnih i drugih usluga dislociranih na područje
grada kao centra regionalniog povezivanja, a uz visok stepen usluga realizacije osnovnih
djelatnosti kao što su :
 obavljanje djelatnosti dolaznog i odlaznog daljinskog lokalnog transporta robe i tovarnih jedinica integralnog
transporta
 vršenje pretovara robe u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju na području daljinskog tako i na području
lokalnog saobraćaja
 sabirni i distributivni centri robe
 prateće i uslužne djelatnosti ( informaciono-upravljački sistemi, berza tereta i dr.)
  
 Logistički centri su po svojim bitnim tehničkim, tehnološkim, organizacionim, ekonomskim i
pravnim fenomenima te fenomenima ljudskog, odnosno intelektualnog kapitala izuzetno složeni
stohastički makrokompleksi specijalizovanih i univerzalnih skladišta i terminala svih vrsta,
carinskih zona, robnotransportnih centara, robnodistribucionih centara i robnotrgovinskih
centara.

 To, zapravo, znači da se logistički centar može posmatrati i izučavati kao složeni, dinamički i
stohastički sistem što ga čine ovi (pod)sistemi: (pod)sistem skladišta, (pod)sistem terminala,
(pod)sistem carinskih skladišta i smjestišta, (pod)sistem slobodnih zona, (pod)sistem
robnotransportnih centara, (pod)sistem robnodistribucionih centara, (pod)sistem
robnotrgovinskih centara i ostali logistički (pod)sistemi. To, međutim, ne znači da svaki logistički
centar mora imati u svojoj strukturi sve nabrojene (pod)sisteme; neki od tih (pod)sistema mogu
biti mikro, drugi mogu biti makro; neki od njih mogu izvršavati sve svoje osnovne funkcije, a drugi
mogu izvršavati samo neke funkcije. Struktura logističkih centara kao sistema je relativno
fleksibilna, ona se stalno prilagođava zahtjevima tržišta, kupaca, potrošača, korisnika roba i usluga
dotičnog centra.

09/30/21
 Logistički servis će objedinjavati sledeće funkcije:
 prijema zahtjeva, obrada zahtjeva i davanje povratnih informacija
klijentima
 osnovnu funkciju koordinacije u transportu, preporuku u izboru vozila
pretovaru iskladištenju robe
 upravno informacionu funkciju kroz agente i stručnu pomoć
 tehničko-bezbjedonosne funkciju
 vršenje funkcije obezbjeđenja optimalnog lanca transporta-skladištenje-
pretovarformiranje
 pružanje pomoćnih usluga i servisnih usluga (marketinške, tehničke,
finansijske I materijalne podrške)
 davanje informacija i savjeta (pravila i konvencije)
 upravljanje i koordinacija cjelokupnim procesima (narudžba, transport,
isporuka, naplata)
 optimalni izbor za smještaj, snabdjevanje, održavanje i podmirivanje
potreba grada (maloprodaje, veleprodaje,distribucija, ekologija i dr.)
 aktivna berza tereta
 analitičko praćenje statističkih podataka s ciljem definisanja trendova
(ulazni tokovi izlazni tokovi, sezona, brojanje vozila, promet i obrt
sredstava)
 marketinga-jedinstveno objedinjavanje svih funkcija marketinga za
klijente i korisnike usluga servisa
  

09/30/21
 Za razliku od luke Bosanski Šamac, luka Brčko posjeduje veliki prostor za
skladištenje. Međutim, zbog neadekvatnog održavanja, neregulisanog
statusa vlasništva nad lučkom imovinom te djelimičnog uništenja
natkrivenih skladišta izazvanog izgradnjom carinskog terminala, došlo je
do značajnog smanjenja raspoloživog prostora za skladištenje.

 Ova situacija je djelimično poboljšana kada je vlada Distrikta luci

ustupila dva natkrivena skladišta. Postojeća natkrivena skladišta su
trenutno pod rekonstrukcijom, naročito krovna struktura koja je bila u
jako lošem stanju usljed neodržavanja.

 Vlada Distrikta Brčko je dodijelila dio lučke zemlje kompaniji „Bimal” i

fabrici šećera, što je imalo negativan uticaj na funkcionalnost luke u
smislu kapaciteta za skladištenje. Većina raspoloživog prostora za
skladištenje je izdata trećim stranama čime su se osigurali stalni prihodi
za luku, a procjenjuje se da njihova visina dostiže jednu trećinu ukupnih
prihoda u luci. Što se tiče otvorenih prostora za skladištenje, samo su
dvije lokacije pored zapadne kapije prekrivene betonom i podesne za
skladištenje tereta koji nisu osjetljivi na vremenske uslove.

09/30/21
 Ukupni spoljnotrgovinski odnosi neke zemlje predstavljaju integralni dio privrednog sistema i
ekonomske politike i regulisani su uzajamno povezanim i usklađenim podsistemima i politikama
kojima se regulišu carinsko, spoljnotrgovinsko, devizno poslovanje, a posredno i poreskim
sistemom i poreskom politikom.
  
 U istraživanju je, primjenom savremenog koncepta, principa, metoda, normi i standarda poslovne
logistike sa primjenom na logističke sisteme u Bosni i Hercegovni, kao rezultat sintetizovana i data
opšta definicija mjera, scenarija i očekivanja u pojedinačnim logističkim sistemima te vidljivim
poveznicama jedinstvenog logističkog sistema Bosne i Hercegovine.
  
   
 Posebno su obrađeni modaliteti i koncepti regionalnih logističkih centara, regionalnih city
logistički koncepti snabdjevanja, te definisanje logističkih lanaca snabdjevanja BiH, okvir za
razradu i modernizaciju postojećih logističkih sistema. Uz pomoć koncepta regionalnog
zbrinjavanja otpada, iskustveni normi samog doktoranta, dat je oblik organizacijskog djelovanja
međuopštinskog vijeća, kao regionalnog logističkog provajdera u zbrinjavanju otpada, što daje
doprinos u primjeni naučnih dostignuća iz sfere logistike otpada.
  
 Dokazano je postojanje, sistemskih nedostataka u sadašnjim uslovima funkcionisanja logističkih
sistema u Bosni i Hercegovini, zato su razvijeni naučno-stručni modeli za unapređenje i razvoj
ključnih elemenata savremenih logističkih sistema kao neosporivog dijela transevropske
transportne mreže, logističkih lanaca snabdjevanja, tehnologija intermodalnog transporta i
carinskog istema EU.

09/30/21
 HVALA NA PAŽNJI !
 PITANJA NISU ZABRANJENA!

NAKON PITANJA, BONUS PREZENTACIJA O

BOSNI I HERCEGOVINI

09/30/21
09/30/21
09/30/21
09/30/21
09/30/21
09/30/21
09/30/21
09/30/21
09/30/21
09/30/21
09/30/21