Ch04 - Cau Truc Re Nhanh

MÔN: NHẬP MÔN VỀ LẬP TRÌNH
Chương 04
CẤU TRÚC RẼ NHÁNH
Đại học Bách Khoa TpHCM Chương 4: Cấu trúc rẽ nhánh Môn: Nhập môn lập trình
Khoa KH & KT Máy Tính Slide 1
Chuẩn đầu ra
 L.O.3.1 – Liệt kê được các kiểu điều khiển và vẽ
sơ đồ mô tả chúng.
 L.O.3.2 – Mô tả được được nguyên tắc kết hợp
các kiểu điều khiển để mô tả các giải thuật.
 L.O.3.3 – Hiện thực được các kiểu điều khiển
bằng ngôn ngữ C.
 L.O.3.4 – Sử dụng các cấu trúc điều khiển để giải
quyết bài toán thực tế.
Đặt vấn đề
Bài toán 1: nhập một ngày (gồm ngày, tháng, năm)
 Một chương trình tốt không được giả sử người
dùng phải nhập đúng ngày, tháng, năm (đã thuộc

miền giá trị cho phép)
 Để kiểm tra trường hợp nhập sai tháng, ta có thể
sử dụng cấu trúc:

if ( (tháng < 0) hoặc (tháng > 12) )
// Xử lý lỗi với tháng nhập sai
endif
Đặt vấn đề
Bài toán 2: Giải phương trình bậc 2
 Chương trình cần yêu cầu nhập các hệ số A, B, C
 Tuy nhiên A và B nhập vào không chắc sẽ khác 0

-> có thể suy biến về phương trình bậc 1
 Dùng cấu trúc rẽ nhánh để kiểm tra các điều kiện
nói trên
Câu lệnh
 Câu lệnh là một câu viết bằng ngôn ngữ lập trình.
Kết thúc câu lệnh là dấu chấm phẩy (;)
 Các loại câu lệnh
 Câu lệnh đơn (câu đơn)
 Ví dụ: câu khai báo biến, câu lệnh gán, …
 Câu lệnh phức (câu phức)
 Nhiều câu lệnh được đặt trong cặp ngoặc { … }
 Câu lệnh thuộc cấu trúc điều khiển như: if, if-else,
switch, for, while, do … while
 Câu lệnh rỗng:
 Chỉ có dấu ; đứng cuối
Chương trình
 Chương trình là một danh sách tuyến tính (có thứ
tự) của các câu lệnh (đơn, phức, …)
 Mặc định máy tính sẽ thực hiện lần lượt từ câu
đầu tiên đến câu lệnh cuối cùng.
 Trừ khi gặp các cấu trúc điều khiển như:
 Rẽ nhánh
 if, if-else, switch
 Lặp
 for, while, do … while
Câu lệnh: if
 Cú pháp:
if (<biểu thức điều kiện>) <câu lệnh>;
if (<biểu thức điều kiện>)

<câu lệnh>;
if (<biểu thức điều kiện>) {
<các câu lệnh>
}
{
<các câu lệnh>
}
Câu lệnh: if
<biểu thức điều kiện>:

false Biểu thức luận lý hoặc
<biểu thức điều kiện>
phải chuyển đổi sang luận
lý được
true
<câu lệnh>: một trong các
<câu lệnh> loại câu lệnh đơn, kép hay
rỗng
Câu lệnh: if
 Cú pháp + phong cách lập trình:
if (<biểu thức điều kiện>) <câu lệnh> if (<biểu thức điều kiện>) {
<câu lệnh>
//có thể có 1 hay nhiều câu lệnh
if (<biểu thức điều kiện>) }
<câu lệnh>
{
<câu lệnh>
TAB //có thể có 1 hay nhiều câu lệnh
}
TAB
Câu lệnh: if-else
 Cú pháp:

<câu lệnh cho ĐK đúng>
else
<câu lệnh cho ĐK sai>
<biểu thức điều kiện>:

false Biểu thức luận lý hoặc
<biểu thức điều kiện>
phải chuyển đổi sang
luận lý được
true
<câu lệnh T>,
<câu lệnh T> <câu lệnh F> <câu lệnh T>: một trong
các loại câu lệnh đơn,
kép hay rỗng
 Cú pháp + phong cách lập trình
<câu lệnh đơn khi đúng>
else
<câu lệnh đơn khi sai> if (<biểu thức điều kiện>)
{
if (<biểu thức điều kiện>) { <câu lệnh đơn/kép khi đúng>
<câu lệnh đơn/kép khi đúng> //...
//... <câu lệnh đơn/kép khi đúng>
<câu lệnh đơn/kép khi đúng> }
} else
else { {
<câu lệnh đơn/kép khi sai> <câu lệnh đơn/kép khi sai>
//... //...
<câu lệnh đơn/kép khi sai> <câu lệnh đơn/kép khi sai>
} }
Cần phân rã các công
việc con trong đó để có
giải thuật hoàn thiện
Giải Phương trình bậc 2
#include <stdio.h>
#include <conio.h>
void main(){
float a, b, c, delta;
printf("Nhap vao gia tri cac so a, b, c: \n");
scanf("%f%f%f", &a, &b, &c);
if(a == 0) {
// giai phuong trinh bac 1
}
else {
delta = b*b - 4*a*c;
if(delta < 0) // tiep tuc giai phuong trinh bac 2 ...
}
getch();
}
Câu lệnh: if-else lồng nhau
Bài toán: xếp loại học sinh dựa theo điểm
 Yếu: điểm thuộc [0, 5]
 Trung bình: điểm thuộc [5, 6.5)
 Khá: điểm thuộc [6.5, 8)
 Giỏi: điểm thuộc [8, 9.5)
 Xuất sắc: điểm thuộc [9.5, 10]
Đầu vào: điểm
false false false false

diem < 5 diem < 6.5 diem < 8 diem < 9.5
true true true true
loai = “G” loai = “XS”

loai = “K”
loai = “TB”
loai = “Y”
Đầu ra: loại
Có nhiều cách biểu diễn
if (<biểu thức điều kiện 1>) <Câu lệnh thực thi 1>
else if (<biểu thức điều kiện 2>) <Câu lệnh thực thi 2>
else <Câu lệnh thực thi 4>
if (<biểu thức điều kiện 1>)

<Câu lệnh thực thi 1>
else if (<biểu thức điều kiện 2>)
else
if (<biểu thức điều kiện 1>) <Câu lệnh thực thi 1>
else <Câu lệnh thực thi 4>
if (<biểu thức điều kiện 1>)

else
#include <stdio.h>
#include <conio.h>
void main(){
float diem = 8.7f;
Phong cách: if(diem < 5.0f)
Canh lề thẳng đứng printf("%s", "Yeu");
else if(diem < 6.5f)
printf("%s", "Trung Binh");
printf("%s", "Kha");
printf("%s", "Gioi");
else
printf("%s", "Xuat sac");
getch();
}
̣ n?:
Biểu thức điều kiê
Cú pháp :
<điều kiê ̣n> ? <giá trị 1> : <giá trị 2>
nếu <điều kiện> đúng thì trả về <giá trị 1>, ngược lại
trả về <giá trị 2>
Ví dụ: lệnh
if (hours > 40) rate = 0.45;
else rate = 0.02;
có thể thay bằng :
rate = (hours > 40) ? 0.45 : 0.02;
Câu lệnh switch-case
Ví dụ: chương trình quản lý sách
 Chương trình cung cấp menu các chức năng cho
người dùng chọn
 Người dùng chọn một mục của menu
 Chương trình thực hiện khối công việc tương ứng
với menu đã chọn
=> Phù hợp cấu trúc switch-case
Cú pháp: switch (<mã trường hợp>){
case <mã 1>: <câu lệnh 1>
...
case <mã N>: <câu lệnh N>
default: <câu lệnh mặc nhiên>
}
switch, case, default: Từ khoá

<mã trường hợp>: là biểu thức thuộc một trong các kiểu sau đây
(1) Các kiểu số nguyên, hoặc dẫn xuất từ nó thông qua typedef
(2) Kiểu enum
<mã i>: (i=1,.., N), các giá trị có thể của mã trường hợp
false false false

<case 1> <case 2> <case N>
true true true
<câu lệnh 1> <câu lệnh 2> <câu lệnh N> <mặc nhiên>
 Chương trình kiểm tra xem trường hợp nào xảy ra trong
các trường hợp được liệt kê: <case 1>, <case 2>, ..,
<case N>
 Nếu trường hợp thứ i xảy ra (i = 1 .. N):
 Thực hiện lần lượt các câu lệnh từ i đến N, kể cả câu
lệnh <mặc nhiên>

 Nếu gặp lệnh break; thì chương trình thoát khỏi cấu
trúc switch-case
 Nếu không có trường hợp nào xảy ra thì chương trình
thực thi câu lệnh <mặc nhiên> và thoát khỏi cấu trúc
switch-case
switch (<mã trường hợp>){

case <mã 1>:
case <mã 2>:

}
Trường hợp muốn:

<câu lệnh 3> được thực thi cho cả 3 trường hợp 1, 2, và 3

case <mã 1>: <câu lệnh 1> break;

}

<câu lệnh 1> khi được thực thi xong thi thoát khỏi cấu trúc
switch-case luôn, không thực thi các câu lệnh kế tiếp.

case <mã N>: <câu lệnh N> break;

}

Muốn mỗi câu lệnh thực thi với chỉ trường hợp tương ứng
Ví dụ
#include <stdio.h>
#include <conio.h>
int main(){
int luachon;
printf("Nhap vao lua chon: \n");
scanf("%d", &luachon);
switch (luachon){
case 1:
printf("Truong hop 1\n"); printf("Hanh dong 1\n");
case 2:
printf("Truong hop 2\n"); printf("Hanh dong 2\n");
default:
printf("Hanh dong mac dinh\n");
}
return 0;
}
Ví dụ
#include <stdio.h>
#include <conio.h>
int main(){
int luachon; break: khiến chương trình
printf("Nhap vao lua chon: \n"); chỉ in ra tên hành động
scanf("%d", &luachon); tương ứng lựa chọn
switch (luachon){
case 1:
printf("Truong hop 1\n"); printf("Hanh dong 1\n"); break;
case 2:
printf("Truong hop 2\n"); printf("Hanh dong 2\n"); break;
default:
printf("Hanh dong mac dinh\n");
}
return 0;
}
Sử dụng kiểu liệt kê (enum)
#include <stdio.h>
#include <conio.h>
enum THop {DongY, TuChoi, ChuaQuyetDinh};
int main(){
enum THop luachon;
printf ("Nhap vao lua chon cua ban \n");
printf ("0. Ban dong y \n");
printf ("1. Ban tu choi \n");
printf ("2. Ban chua co quyet dinh \n");
scanf ("%d", &luachon);
switch (luachon) {
case DongY: printf ("Ban dong y\n"); break;
case TuChoi: printf ("Ban tu choi y\n"); break;
case ChuaQuyetDinh:printf ("Ban chua co quyet dinh\n"); break;
default: printf ("Ban khong nhap lua chon dung\n");
}
return 0;
}
So sánh if - else với switch
 không dùng switch-case cho bài toán xếp loại sinh
viên theo điểm vì điểm không phải kiểu số nguyên
 Câu lệnh switch có thể được biểu diễn lại bằng
một trình tự các câu lệnh if-else
 Một số trường hợp switch-case tường minh và dễ
hiểu hơn.
 Tất cả các cấu trúc điều khiển có thể được biểu
diễn lại bằng các câu lệnh if-else và các câu lệnh
goto (Với sự hỗ trợ của các nhãn)
Ôn tập
1. Câu lệnh nào dưới đây 2. Câu lệnh nào sau đây
không hợp lệ: KHÔNG tăng giá trị của
biến a lên 1
A. x = y;
B. x = x + 1; A. a++;
C. x + 1 = x; B. a += 1;
D. x += x * x; C. a = a + 1;
D. a += a + 1;
Đại học Bách Khoa TpHCM Chương 6: Hàm và tổ chức chương trình Môn: Nhập môn lập trình
Ôn tập
3. Hãy cho biết sau khi 4. Hãy cho biết câu lệnh
thực hiện đoạn chương sau xuất kết quả gì ra màn
trình sau, x có giá trị bằng hình
bao nhiêu? printf ("%f\n", cos(90));
int x = 2, y = 7;
x *=(y + 2) + 3;
Ôn tập
5. Hãy cho biết kết xuất 6. Hãy cho biết kết xuất của
của chương trình sau đoạn chương trình sau
void main() { void main() {
int a = 6, b = 6; int a = 6;
if(a > 5) { printf( " a = %d ", a++);
a -= 1; b += 1; printf( " a = %d", ++a);
} {
else { int a = 8;
a += 1; b -= 1; printf( " a = %d", ++a );
} }
printf( " a = %d", a ); printf( " a = %d\n", a);
printf( " b = %d", b); }
}
Ôn tập
7. Hãy cho biết kết xuất 8. Hãy cho biết câu lệnh
của đoạn chương trình sau đây:
sau switch (i)
void main(){ { case 1:
case 2:
int x = 6, y = 8; case 3:
if (x++ < 6) case 7: j = i; break; }
printf (“%d \n“, ++y ); tương đương với câu lệnh
nào dưới đây:
if(x > 6)
A. if (i == 1) j = i;
printf(“%d \n”, --y); B. if (i == 7) j = i;
else C. if ((i == 1) && (i == 2) &&
printf(“%d \n”, y++ );} (i == 3) && (i == 7)) j = i;
D. if ((i == 1) || (i == 2) ||
(i == 3) || (i == 7)) j = i;
Ôn tập
9. Đoạn chương trình sau 10. Đoạn chương trình sau
xuất gì ra màn hình xuất gì ra màn hình
int x = 4; int x = 6;
int y = 7; int y = 4;
if ( x > 5 ) if ( x > 5 )
if ( y > 5 ) if ( y > 5 )
printf ("x and y are > 5"); printf( "x and y are > 5" );
else else
printf( "x is <= 5"); printf( "x is <= 5");

Ch04 - Cau Truc Re Nhanh

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ch04 - Cau Truc Re Nhanh

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MÔN: NHẬP MÔN VỀ LẬP TRÌNH

dùng phải nhập đúng ngày, tháng, năm (đã thuộc

sử dụng cấu trúc:

 Tuy nhiên A và B nhập vào không chắc sẽ khác 0

if (<biểu thức điều kiện>)

<biểu thức điều kiện>:

if (<biểu thức điều kiện>)

<biểu thức điều kiện>:

Đầu vào: điểm

false false false false

true true true true

loai = “G” loai = “XS”

Đầu ra: loại

if (<biểu thức điều kiện 1>)

if (<biểu thức điều kiện 1>)

switch, case, default: Từ khoá

false false false

lệnh <mặc nhiên>

switch (<mã trường hợp>){

case <mã N>: <câu lệnh N>

Trường hợp muốn:

switch (<mã trường hợp>){

case <mã N>: <câu lệnh N>

Trường hợp muốn:

switch (<mã trường hợp>){

case <mã N>: <câu lệnh N> break;

Trường hợp muốn:

You might also like