Θεώρημα του Ναπολέοντα

Μαθητές: Παναγιώτης Σταματίου, Δημοσθένης

Θεοδοσίου, Άγγελος Δεληγιάννης
Υπεύθυνος Καθηγητής: Άλμπερτ Ντικράν Ματοσσιάν
Ποια είναι η
διατύπωση του
θεωρήματος του
Ναπολέοντα;

Το θεώρημα του Ναπολέοντα

λέει πως, σε ένα τυχαίο τρίγωνο
ABC κατασκευάζουμε εξωτερικά
του τριγώνου σε κάθε πλευρά
ένα ισόπλευρο τρίγωνο, έπειτα
ενώνουμε τα βαρύκεντρα του
κάθε ισοσκελούς τριγώνου τα
οποία δημιουργούν ένα άλλο
ισόπλευρο τρίγωνο
 Λίγα ιστορικά στοιχεία

Ο Ναπολέων Βοναπάρτης είναι γνωστός ως μεγάλος

στρατιωτικός διοικητής και κάποτε αυτοκράτορας.
Πίστευε στη σημασία της επιστήμης και της
εκπαίδευσης - ειδικά των μαθηματικών. Ο Ναπολέων
διακρίθηκε στα μαθηματικά ως μαθητής. Αργότερα
στην ζωή του περιβάλλεται από μερικούς από τους
μεγαλύτερους μαθηματικούς της εποχής του - τους
Lagrange, Laplace και Legendre. Υπάρχει ακόμη
και ένα διάσημο θεώρημα στην τριγωνομετρία που
φέρει το όνομά του - το Θεώρημα του Ναπολέοντα.
Αλλά μεγάλο μέρος αυτής της φήμης προέρχεται από
την ερώτηση, «Το απέδειξε ο Ναπολέοντας;»
 Ο σχηματισμός με βήματα

2) Κατασκευάζουμε
1) Κατασκευάζουμε
εξωτερικά του τριγώνου
τυχαίο τρίγωνο
ΑΒΓ σε κάθε πλευρά
ισόπλευρα τρίγωνα

3) Φέρνουμε τα κέντρα
των ισοπλεύρων τριγώνων
και ενώνουμε τα σημεία
το τρίγωνο που
προκύπτει είναι
ισόπλευρο!
6.
i)Να αποδείξετε ότι τα
τρίγωνα ΑΒΕ και ΔΒΓ είναι
ίσα.

Aπόδειξη: Συγκρίνω τρίγωνα ΑΒΕ ΚΑΙ

ΔΒΓ
• ΒΕ=ΒΓ(ισοσκελές τρίγωνο ΒΕΓ)
• ΑΒ=ΔΒ(ισοσκελές τρίγωνο ΔΒΑ)
• ∡ΑΒΕ=∡ ΑΒΓ+ΒΕΓ(60°),
∡ΔΒΓ=∡ΑΒΓ+ΔΒΑ(60°),
επομένως ∡ΑΒΕ=∡ΔΒΓ
ΜεΠΓΠ προκύπτ
ειπως ΔΓ=ΑΕ (1)
ii)Τι μπορείτε να συμπεράνετε για τα τρία ευθύγραμμα τμήματα ΑΕ, ΒΖ και ΓΔ
(εκτός από ότι διέρχονται από το σημείο Σ);

Εκτός από τ
οότ ιδ ι
έρχονται
από το σημείο Σ τα τμήματα
ΑΕ,ΒΖ,ΓΔ παρατηρούμε πως είναι
ίσα.
iii)Μπορείτε να τεκμηριώσετε με αυστηρά μαθηματικό
τρόπο την εικασία σας;

Συγκρίνω τρίγωνα ΑΒΖ και ΑΔΓ

• ΑΖ=ΑΓ(ισοσκελές τρίγωνο ΑΓΖ)

• ΔΑ=ΑΒ(ισοσκελές τρίγωνο ΑΔΒ)
• ∡ΑΒΖ=∡ΒΑΓ+ΓΑΖ(60°)
∡ΔΑΓ=∡ΒΑΓ+ΔΑΒ(60°)
∡ΑΒΖ=∡ΔΑΓ
Προκύπτει ΒΖ=ΔΓ(ii)

Από (1) και (2) έχουμε

ΔΓ=ΑΕ=ΒΖ
 iv)Με τι ισούται το ΣΑ + ΣΒ + ΣΓ;

Μετά από χρήση του εργαλείου

το άθροισμα ΣΑ+ΣΒ+ΣΓ=ΑΕ ή
ΣΕ=ΣΒ+ΣΓ
v)Ελέγξτε με την βοήθεια του λογισμικού πως ∡ ΒΣΓ, ∡
ΑΣΓ, ∡ ΒΣΑ=120°
 vi)Με τη βοήθεια της προηγούμενης σχέσης να αποδείξετε το
θεώρημα του Ναπολέοντα.
› Γν ω ρ ίζ ο υμ ε ό τ ι
∡ΑΣΒ=∡ΒΣΓ=∡ΓΣΑ=120
› Έχ ο υμ ε τ ε τ ρ ά π λ ε υρ ο ΔΑΣΒ μ ε δ ύο
α πέ ν α ν τ ι γ ω ν ίε ς ∡ ΒΔΑ=60 κα ι
∡ΑΣΒ=120, άρα οι δύο απέναντι
γ ω ν ίε ς ε ίν α ι πα ρ α πλ η ρ ω μ α τ ικέ ς κα ι
τ ο τ ε τ ρ ά π λ ε υρ ο ΔΑΣΒ ε ίν α ι
ε γ γ ρ ά ψιμο , ά ρ α Κ κέ ν τ ρ ο κύκλ ο υ
(Δ ,Α,Σ ,Β)
› Έχ ο υμ ε τ ε τ ρ ά π λ ε υρ ο ΣΓΕΒ με δ ύο
απέναντι γωνίες ∡ΒΕΓ=60 και
∡ΒΣΓ=120, άρα οι δύο απέναντι
γ ω ν ίε ς ε ίν α ι πα ρ α πλ η ρ ω μ α τ ικέ ς κα ι
τ ο τ ε τ ρ ά π λ ε υρ ο ΣΓΕΒ ε γ γ ρ ά ψιμο ,
ά ρ α Λ κέ ν τ ρ ο κύκλ ο υ (Σ ,Β,Ε ,Γ)
› Έχ ο υμ ε τ ε τ ρ ά π λ ε υρ ο ΖΓΣΑ μ ε δ ύο
απέναντι γωνίες ∡ΑΖΓ=60 και
∡ΑΣΓ=120, άρα οι δύο απέναντι
γ ω ν ίε ς ε ίν α ι πα ρ α πλ η ρ ω μ α τ ικέ ς κα ι
τ ο τ ε τ ρ ά π λ ε υρ ο ΖΓΣΑ ε γ γ ρ ά ψιμο ,
ά ρ α Μ κέ ν τ ρ ο κύκλ ο υ (Ζ ,Γ,Σ ,Α)
 vi)Με τη βοήθεια της προηγούμενης σχέσης να αποδείξετε το
θεώρημα του Ναπολέοντα.

› Τα Κ,Λ είναι κέντρα των

κύκλων (Σ,Α,Δ,Β) και (Σ,Β,Ε,Γ).
Άρα η ΚΛ είναι κάθετη στην
κοινή χορδή του ΣΒ και την
τέμνει στο σημείο Η.
› Όμοια, η ΛΜ είναι κάθετη στην
κοινή χορδή ΣΓ των κύκλων(Λ),
(Μ) και την τέμνει στο σημείο
Θ.
› Τέλος, ΚΜ είναι κάθετη στην
κοινή χορδή ΑΣ των κύκλων(Κ)
και (Μ) και την τέμνει στο
σημείο Ι.
 vi)Με τη βοήθεια της προηγούμενης σχέσης να αποδείξετε το
θεώρημα του Ναπολέοντα.
› Στο τετράπλευρο ΣΘΛΗ έχουμε
άθροισμα γωνιών 360°
› Άρα ∡ ΘΛΗ=360°-∡ ΣΗΛ-∡ ΗΣΘ-∡ ΣΘΛ
ή ∡ ΘΛΗ=360°-90°-∡ 120°-∡ 90° ή
∡ΘΛΗ=60°
› Στο τετράπλευρο ΣΘΜΙ έχουμε
άθροισμα γωνιών 360°
› Άρ α ∡ ΘΜΙ=360°-∡ ΜΘΣ -∡ ΣΙΜ-
∡ΙΣΘ ή ∡ΘΛΗ=360°-90°°-∡ 90°
-∡ 120ή ∡ΘΜΙ
=60°
›  
› Άρ α στ ο τ ρ ίγ ω ν ο ΚΜΛ έ χ ο υμε
από άθροισμα γωνιών τριγώνου
› ∡ ΛΚΜ=180-∡ ΚΛΜ-∡ ΚΜΛ ή
∡ΛΚΜ=60°
› Συνεπώς το τρίγωνο ΚΜΛ είναι
ισόπλευρο