NVDA (NonVisual Desktop Access)

Darmowy czytnik ekranu dla komputerów działających w oparciu o system operacyjny

Microsoft Windows.

• Wsparcie dla popularnych aplikacji, w tym przeglądarek internetowych, poczty

elektronicznej, czatów internetowych czy programów biurowych, w tym Word i Excel.
• Program NVDA może być instalowany bezpośrednio na komputerze, ale ma również
możliwość uruchamiania w całości z pamięci USB lub innych nośników przenośnych.
• Raportowanie formatowania tekstu (nazwy czcionek, rozmiar, kolor i inne),
informowanie o błędach ortograficznych.
• Automatyczne odczytywanie tekstu pod kursorem myszy i opcjonalna dźwiękowa
sygnalizacja położenia kursora myszy.
 NVDA (NonVisual Desktop Access)
• Wbudowany syntezator mowy dla języka polskiego i ponad 43 innych języków.
• Wsparcie dla konsoli wiersza poleceń Windows (cmd).
• Wsparcie dla wielu monitorów brajlowskich.
• Łatwy w obsłudze, całkowicie udźwiękowiony instalator.

https://www.nvda.pl/pobierz
 Ustawienia dostępu
Dostępność stron internetowych ma szczególne znaczenie dla osób
narażonych na wykluczenie cyfrowe (osoby z różnego rodzajami
niepełnosprawnościami, osoby starsze).

WCAG to zbiór dokumentów opracowany przez organizację World Wide

Web Consortium (W3C).
Wersja 2.0 została opracowana w 2008 roku.
W 2018 została wprowadzona aktualizacja standardu do wersji WCAG
2.1.
 Ustawienia dostępu
Zbiór ten jest uznawany za najważniejszy dokument określający zasady
dostępności serwisów internetowych.
 Wymagania dostępności cyfrowej dla
podmiotów publicznych
Strony internetowe i aplikacje mobilne, które spełniają wytyczne WCAG
nazywamy dostępnymi cyfrowo.

Wszystkie strony internetowe i aplikacje mobilne podmiotów

publicznych muszą być dostępne cyfrowo. Wynika to z 

Ustawa
z 4 kwietnia 2019r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikac
ji mobilnych podmiotów publicznych
 Wymagania dostępności cyfrowej dla
podmiotów publicznych
Po 23 września 2020 roku wszystkie strony podmiotów publicznych mają
obowiązek zamieścić deklaracje dostępności oraz zapewnić dostępność
cyfrową swojej strony podmiotowej oraz Biuletynu Informacji Publicznej.
Jeśli dana placówka się z tego obowiązku nie będzie nagminnie
wywiązywała, może otrzymać grzywnę, która nakładana wielokrotnie może
osiągnąć wysokość nawet 200 tys. zł.

Oznacza to, że w stosunku do stron internetowych opublikowanych po 23

września 2018 roku Ministerstwo może prowadzić działania kontrolne w
zakresie przeglądu istniejących deklaracji począwszy od dnia 31 marca
2020.
 Wymagania dostępności cyfrowej dla
podmiotów publicznych
Z przepisów prawnych wynika, że deklaracja dostępności powinna
przechodzić coroczny przegląd pod kątem aktualności najpóźniej do
31 marca każdego roku.
 Ustawienia dostępu
Zasady te mówią, że każdy serwis internetowy powinien być dostępny
dla każdego bez względu na:

• sprzęt czy używane oprogramowanie

• poziom sprawności (wzrok, słuch, ruch, niepełnosprawność

intelektualną czy zaburzenia poznawcze)

• wiek użytkownika
 WCAG 2.0
Padaczka fotogenna (fotoczuła, światłoczuła) to szczególny rodzaj
epilepsji, w którym napady wywoływane są szybko zmieniającymi się
bodźcami świetlnymi, którymi mogą być m.in. telewizja, gry
komputerowe, światła dyskotekowe, a także naturalne źródła światła,
tj. jazda samochodem lub rowerem w słoneczny dzień wzdłuż
obsadzonej drzewami drogi, wzdłuż płotu, patrzenie na fale morskie.
Napady epilepsji fotogennej mogą wywoływać również określone wzory
geometryczne, np. czarno-biała szachownica.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Padaczka_fotogenna
 WCAG 2.0
Najistotniejsze zasady dostępności wynikające z WCAG 2.0:

• Wszystkie pliki dźwiękowe (audycje, wywiady, wykłady) powinny być

uzupełnione o transkrypcję tekstową. Odtwarzacze plików
zamieszczone na stronie powinny dać się obsłużyć za pomocą
klawiatury i być dostępne dla osób niewidomych.

• Wszystkie pliki wideo powinny być uzupełnione o napisy dla osób

niesłyszących. Odtwarzacze powinny być dostępne dla osób
korzystających tylko z klawiatury.
 WCAG 2.0
Najistotniejsze zasady dostępności wynikające z WCAG 2.0:

• Pliki do pobrania (DOC, PDF, inne) powinny być przygotowane jako

dostępne(posiadają strukturę, która pomaga osobą niewidomym
przeglądać takie dokumenty).

• Teksty zamieszczone w serwisie powinny być napisane w miarę

możliwości w jak najprostszy sposób, aby dostęp do nich miały osoby
mniej wykształcone oraz osoby z upośledzeniem intelektualnym.
 WCAG 2.0
Najistotniejsze zasady dostępności wynikające z WCAG 2.0:

• Teksty powinny być opublikowane w czytelny sposób – podzielone na

paragrafy, listy i inne teksty nie justowane do prawej strony. Skróty
literowe powinny być rozwinięte w pierwszym wystąpieniu na każdej
stronie.

• Tekst powinien być uzupełniony o nagłówki (H1-H6), aby osoby

niewidome mogły sprawnie przejść do interesującej sekcji.
 WCAG 2.0
Najistotniejsze zasady dostępności wynikające z WCAG 2.0:

• Nawigacja powinna być spójna, logiczna i niezmienna w obrębie

serwisu. Nawigacja w obrębie całego serwisu powinna być dostępna z
klawiatury.

• Wszystkie elementy aktywne takie jak odnośniki, banery, czy pola

formularza powinny mieć widoczny fokus (zwykle widoczne w postaci
ramki w trakcie nawigacji – klawisz Tab).
 WCAG 2.0
Najistotniejsze zasady dostępności wynikające z WCAG 2.0:

• Wszystkie odnośniki powinny być unikalne i zrozumiałe. Nie należy

używać linków w postaci ”>>” lub ”kliknij tutaj”.

• Odnośniki nie mogą otwierać się w nowym oknie lub zakładce

przeglądarki bez ostrzeżenia
 WCAG 2.0
Najistotniejsze zasady dostępności wynikające z WCAG 2.0:

• Zaleca się stosowanie uprawnienia w postaci „skip links”, czyli

możliwości przejścia bezpośrednio do treści pojedynczej strony. Skip
link powinien być pierwszym aktywnym elementem, czyli tym, na
którym ustawia się focus z klawiatury. Skip link nie musi być widoczny.
 WCAG 2.0
Najistotniejsze zasady dostępności wynikające z WCAG 2.0:

• Kontrast kolorystyczny wszystkich elementów pokazujących treści

(tekstów, linków, banerów) musi mieć stosunek jasności tekstu do tła
co najmniej 4,5 do 1. Zaleca się żeby wynosił 7 do 1
 WCAG 2.0
Najistotniejsze zasady dostępności wynikające z WCAG 2.0:

• Stronę powinno dać się powiększyć (co najmniej 200%) narzędziami

przeglądarki. Najlepiej, jeśli strona mieści się poziomo w oknie
przeglądarki i nie pokazuje poziomy pasek przewijania ekranu.
Powiększona strona powinna zawierać całą treść strony.
 WCAG 2.0
Najistotniejsze zasady dostępności wynikające z WCAG 2.0:

• Wszystkie tytuły stron (title) muszą być unikalne i informować o treści

podstrony na jakiej znajduje się użytkownik. Układ treści w tytule
powinien być zbudowany według schematu [Tytuł podstrony] –
[Nazwa instytucji].
 WCAG 2.0
Najistotniejsze zasady dostępności wynikające z WCAG 2.0:

• Wszystkie strony powinny być oparte na nagłówkach. Nagłówki (H1-

H6) są podstawowym sposobem porządkowania treści na stronie.
Nagłówek H1 powinien być tytułem tekstu głównego na stronie.

• Do porządkowania treści w tekstach i elementach nawigacyjnych

należy wykorzystać listy nieporządkowane i uporządkowane.
 WCAG 2.0
Najistotniejsze zasady dostępności wynikające z WCAG 2.0:

• Język strony oraz język fragmentów obcojęzycznych powinien być określony

atrybutem lang.

<html lang="pl-PL">
pl – język
PL -kraj

<p lang="pl">Przykładowy akapit napisany w języku polskim</p>

 WCAG 2.0
Najistotniejsze zasady dostępności wynikające z WCAG 2.0:

• Cytaty powinny być odpowiednio wyróżnione - co najmniej

cudzysłowami.

• Kod serwisu powinien być zgodny ze standardami i nie powinien

korzystać z tabel jako elementu konstrukcyjnego strony.
 WCAG 2.0
Najistotniejsze zasady dostępności wynikające z WCAG 2.0:

• Tabele służące do przekazywania danych powinny być zbudowane w

możliwie najprostszy sposób i zawierać nagłówki.

• Wszystkie ramki powinny być odpowiednio zatytułowane

 WCAG 2.0
Najistotniejsze zasady dostępności wynikające z WCAG 2.0:

• Wszystkie skrypty i aplety powinny być dostępne dla osób

niewidomych i osób korzystających wyłącznie z klawiatury.

• Formularze, w tym formularz wyszukiwarki, powinny być zbudowane

zgodnie ze standardami. Wszystkie pola formularzy i przyciski powinny
być właściwie opisane.
 WCAG 2.0
Najistotniejsze zasady dostępności wynikające z WCAG 2.0:

Serwis powinien być dostępny w przeglądarkach i urządzeniach z

wyłączoną obsługą CSS
 Ustawienia dostępu
Zasady WCAG 2.1 są podzielone na 13 wytycznych. Każda wytyczna jest
z kolei podzielony na określone wymagania („kryteria sukcesu”).
 Ustawienia dostępu
WCAG 2.1 reguluje między innymi dostępność stron na urządzeniach
mobilnych.

Inne wprowadzone zasady określają możliwość włączenia lub wyłączenia

skrótów klawiszowych, informowanie o czasie i występowaniu sesji.

Podane zasady określają cztery podstawowe kryteria, zgodnie z którymi

osoby o różnych rodzajach niepełnosprawności będą mogły dotrzeć do
prezentowanych treści.
 Ustawienia dostępu
WCAG 2.1 opiera się na 4 zasadach:

• postrzegalność
• funkcjonalność
• zrozumiałość
• solidność (kompatybilność)
 Ustawienia dostępu

Zasady zmuszają do myślenia o różnych użytkownikach, którzy np.:

• chcą wiedzieć co jest na zdjęciu choć nie widzą,

• nie mogą korzystać z myszy, a jedynie z klawiatury,
• powiększają sobie widok stron lub zmienią jej kolory, żeby móc lepiej
widzieć treści,
• zmienić ustawienia przeglądarki, aby treść była bardziej czytelna
 Ustawienia dostępu

Postrzegalność – informacje powinny być prezentowane w sposób

umożliwiający ich postrzeganie za pomocą różnych zmysłów.
 Ustawienia dostępu

Zrozumiałość – wszystkie prezentowane informacje, a także sposób

dotarcia do nich powinny być zrozumiałe dla każdego użytkownika.
 Ustawienia dostępu

Funkcjonalność – wymagane jest aby prezentowana informacja była w

pełni dostępna za pomocą klasycznych metod, ale również odczytywana
w całości za pomocą największej liczby narzędzi wspomagających.
 Ustawienia dostępu

Solidność (kompatybilność) – sposób prezentowania informacji

powinien być dobrany tak, by umożliwiał współpracę z różnymi
urządzeniami za pomocą rozmaitych narzędzi wspierających.
 Zasada 1: Postrzegalność
Należy sprawić by użytkownicy mogli korzystać ze strony internetowej lub
aplikacji za pomocą dostępnych dla nich zmysłów.

Można to osiągnąć między innymi przez:

• alternatywy tekstowe dla treści nietekstowych (np. opis alternatywny do zdjęć

i grafik, z których skorzystają osoby niewidome),
• transkrypcje tekstowe materiałów audio i filmów,
• napisy do filmów,
• logiczną strukturę treści (nagłówki, listy itp.),
 Zasada 1: Postrzegalność
• odpowiednie znaczniki dla każdej funkcji (formularzy i tabel danych),
aby relacje między treścią były poprawnie zdefiniowane
• wyróżnienia, które nie opierają się jedynie na kolorze,
• kolory tekstu, które są wyraźnie widoczne na kolorze tła,
• czytelność i widoczność treści i funkcji gdy rozmiar tekstu zostanie
zwiększony o 200%,
• niepublikowanie obrazów tekstu,
• responsywność – automatyczne dostosowywanie się widoku do
szerokości ekranu urządzenia użytkownikami.
 Zasada 2: Funkcjonalność
Spraw by użytkownicy mogli znajdować i używać treści oraz funkcji,
niezależnie od tego, jak nawigują (np. za pomocą samej klawiatury, samej
myszy).
Możesz to osiągnąć między innymi przez:

• możliwość obsłużenia wszystkiego za pomocą samej klawiatury,

• opcję  odtwarzania, wstrzymywać i zatrzymywać poruszające się treści
• brak migających treści i możliwość wyłączania ruchomych elementów przez
użytkownika,
• link pozwalający przeskoczyć szybko do treści („przejdź do treści”)
 Zasada 2: Funkcjonalność
• zrozumiałe i pasujące do treści tytuły stron,
• zrozumiałe linki, których treść wyraźnie mówi dokąd prowadzą
• nagłówki, które jasno opisują treści i etykiety jasno opisujące co
wpisać w dane pole formularza,
• dobrą widoczność elementu, który jest w danym momencie wybrany
za pomocą klawiatury (fokus),
• unikanie złożonych gestów na ekranach dotykowych lub zapewnienie
dla nich prostszej alternatywy,  
• możliwość wyłączania i zmiany skrótów klawiaturowych.
 Zasada 3: Zrozumiałość
Spraw by użytkownicy rozumieli treści i sposób działania strony lub
aplikacji.

Możesz to osiągnąć między innymi przez:

• prosty język (bez zbędnych słów i urzędniczego żargonu),

• unikanie trudnych dla użytkowników słów i wyrażeń lub ich
wyjaśnienie w prosty sposób,
• wyjaśnienia do skrótów i akronimów,
 Zasada 3: Zrozumiałość
• określenie w kodzie strony/aplikacji w jakim języku jest jej treść,
• spójny wygląd i działanie elementów na wszystkich podstronach,
• widoczne i zrozumiałe etykiety przy każdym polu formularza,
• dostępne i zrozumiałe komunikaty błędów w formularzach i
podpowiedzi jak je poprawić.
 Zasada 4: Solidność
Treści i funkcje powinny działać poprawnie w wielu różnych programach
użytkowników (np. przeglądarkach internetowych oraz czytnikach
ekranu osób niewidomych).

• prawidłowy kod, zgodny ze standardem sieciowym HTML,

• dostępne dla użytkowników korzystających z technologii asystujących
informacje o statusie/stanie,
• zgłaszanie przez technologie asystujące pojawiających się ważnych
komunikatów czy okien modalnych.
 Więcej informacji o wytycznych WCAG

https://www.w3.org/Translations/WCAG21-pl/
 Deklaracja dostępności

https://mc.bip.gov.pl/objasnienia-prawne/warunki-techniczne-
publikacji-oraz-struktura-dokumentu-elektronicznego-deklaracji-
dostepnosci.html
 Wdrażanie i koszty
Dostępna strona kosztuje tyle samo co strona niedostępna.

Wdrożenie wytycznych WCAG na stronie, którą zbudowano wcześniej

bez znajomości i uwzględnienia standardów dostępności wiąże się z
dodatkowymi kosztami.

Należy stronę dokładnie zbadać, aby zidentyfikować problemy

dostępności. Badanie takie nazywamy audytem dostępności strony
internetowej.
 Wdrażanie i koszty
Aby strona była w pełni dostępna, musi spełniać wszystkie kryteria zdefiniowane w
WCAG, co może być w praktyce trudne do osiągnięcia lub wręcz nieosiągalne. Dlatego
zdefiniowano trzy poziomy kryteriów sukcesu.

• kryteria na poziomie A - poziom minimalny: kryteria sukcesu muszą być spełnione,

w przeciwnym razie niektóre grupy osób nie będą miały w ogóle dostępu do
informacji w witrynie,
• kryteria na poziomie AA - poziom zalecany: kryteria sukcesu powinny być
spełnione, w przeciwnym razie, niektóre grupy osób będą miały utrudniony dostęp
do informacji zawartych w witrynie,
• kryteria na poziomie AAA - poziom komfortowy: kryteria sukcesu warto spełnić, aby
w żaden sposób nie utrudniać dostępu do zawartości witryny.
 Wdrażanie i koszty
Kryteriów sukcesu w WCAG 2.1 jest ogółem 78.

• 30 kryteriów na poziomie A
• 20 kryteriów na poziomie AA
• 28 kryteriów na poziomie AAA
 Wdrażanie i koszty
W załączniku do Ustawy wyszczególniono 49 spośród 50 kryteriów
sukcesu na poziomie A i AA.

Jest to 49 formalnych bardzo konkretnych kryteriów oceny dostępności,

jakie muszą być spełnione przez stronę internetową instytucji
publicznej, aby spełniała standardowe wymagania.