T: Wrażenia o lekturze. O czym jest "Makbet" W. Szekspira?

dramat jest o:

- zbrodni i karze za jej popełnienie, bo Makbet zabił, ale zabił nie tylko króla Dunkana, ale także swoje
sumienie, swój spokój ducha, wie o tym, że już nigdy go nie odzyska. Karą jest właśnie utrata spokoju,
utrata szacunku, którym cieszył się u ludzi, utrata przyjaciela, potem żony i ostatecznie poczucie
klęski i utrata życia.

- tym, jak człowiek zmienia się pod wpływem zbrodni - Makbet początkowo był prawym rycerzem,
lojalnym wobec króla, walecznym, honorowym, pod wpływem zbrodni stał się tyranem, stracił
poczucie tego, co dobre, a co złe

- splamionym honorze - honor rycerski nakazywał obronę słabszych. Makbet zabił króla, w dodatku -
kiedy ten spał i nie mógł się bronić, resztki honoru stracił, kiedy kazał zamordować żonę i dziecko
Macdufa.

- dążeniu do władzy za wszelką cenę - Makbet dla władzy gotów jest popełnić szereg zbrodni,
rezygnuje z honoru rycerskiego, z moralności, z szacunku i sławy u ludzi

- relacjach między małżonkami (Makbet i Lady Makbet), pod wpływem zbrodni te relacje bardzo się
zmieniają, początkowo państwo Makbet są sobie bliscy, mąż zawiadamia żonę o tym, co mu się
przydarzyło, żona myśli o jego karierze. Z czasem małżonkowie oddalają się od siebie, Makbet nie
pyta już o nic żony, przestaje się jej radzić, ona czuje się niepotrzebna, samotna, opuszczona.

-obecności w człowieku zła - wiedźmy, które ukazały się Makbetowi można nazwać pokusą, której
bohater uległ. Są one swego rodzaju projekcją jego wewnętrznych pragnień. Makbet zabija, bo taki
jest jego wybór.

- wpływie sił nadprzyrodzonych na losy człowieka - wiedźmy prowokują Makbeta do czynu, dążą do
tego, by obudzić w nim najgorsze instynkty, są pokusą, której bohater ulega. W człowieku istnieje
potencjalne dobro i potencjalne zło, od wielu czynników zależy, która część naszej natury zwycięży.

- zrzucaniu z siebie odpowiedzialności za popełnione czyny - Lady Makbet uważa, że pomaga mężowi
w zdobyciu korony dla jego dobra, zna go i wie, że jest ambitny, chce mu pomóc spełnić te ambicje.
Makbetowi nalegania żony są w jakiś sposób potrzebne, dzięki nim, może sie usprawiedliwić, że
zabija dla niej. Kiedy bohater zauważa już absurd swojego działania, kiedy wie, że nie ucieknie od
zbrodni i nie ucieknie od kary, tworzy sobie filozofię, według której to nie on, ale świat jest
bezsensowny, a on się tylko do niego dostosował. To typowa filozofia tyrana, który chce cały świat
obciążyć odpowiedzialnością za swojej czyny.

Czas i miejsce akcji:

Akcja dramatu rozgrywa się w średniowiecznej Szkocji:

- wrzosowiska
-parki, lasy, drogi
-pole bitwy i obóz wojskowy pod Forres
-Szkockie zamki
-komnata w pałacu królewskim w Anglii

Bohaterowie:
Makbet po wygranej bitwie z wojskami norweskimi otrzymuje od króla Dunkana tytuł tana Kawdoru.
W ten sposób spełnia się pierwsza część przepowiedni, którą bohater usłyszał od wiedźm spotkanych
po bitwie, na wrzosowiskach. Czarownice przepowiedziały mu również, że zostanie królem, ta myśl,
zwłaszcza po spełnieniu pierwszej części przepowiedni, nie daje mu spokoju. Odtąd jesteśmy
świadkami wewnętrznej przemiany bohatera, który z lojalnego wobec władcy rycerza i człowieka
honoru zmienia się w podejrzliwego i okrutnego despotę.

T: Obecność zła w człowieku. Rozważania na podstawie "Makbeta".

Makbet Lady Makbet

Początkowo:
 Wierny wasal króla Dunkana (walczy
przy jego boku), np. "Makbet waleczny
(Nikt na tę nazwę lepiej nie zasłużył)" -
słowa żołnierza relacjonującego królowi
przebieg bitwy,
 Dzielny, odważny, postępuje zgodnie z
kodeksem rycerskim,
 Dunkan mu ufa, obdarowuje majątkiem i
tytułami (tan Cawdor), np. "Than nas
Cawdoru drugi raz nie zdradzi.Idź, niech
natychmiast głowa jego spadnie.A
pozdrów jego tytułem Makbeta!", -
słowa Dunkana
 "Dzielny kuzynie, grzech mej
niewdzięczności
Na duszy mojej niby kamień ciężał,
Tak się wysoko wzbiły twe zasługi,
Że ich doścignąć nigdy nie wydoła
Najszybsze skrzydło monarszej nagrody".
- słowa Dunkana do Makbeta po bitwie
 Człowiek ambitny, żądny władzy, np.
"Jedyną moich zamiarów ostrogą
Moja ambicja", - Makbet do siebie
 Ma poczucie moralności, potrafi
przewidzieć, co się stanie, gdy popełni
zbrodnię, np. "Krwawa nauka, przez nas
samych dana, Na mistrza swego odwraca
się zgubę" - Makbet do siebie
Początkowo:
 Od początku zdecydowana zabić:
"Glamisu tanem jesteś i Kawdoru i
będziesz, czym ci, że będziesz wróżono";
"duchy(...) zabójczych myśli (...)
napełnijcie mnie nieubłaganym
okrucieństwem",
 Zabicie Dunkana wydaje jej sie łatwe, nie
widzi żadnych negatywnych następstw
tego czynu
 Bardzo ambitna
 Gardzi wahaniami męża, posądza go o
brak odwagi i zdecydowania, żąda od
męża zbrodni jako dowodu miłości ,
manipuluje mężem: " "Byłaż pijana
nadzieja, co cię niedawno jeszcze
kołysała? (...) Nie lepsze dajesz mi
wyobrażenie o miłości twojej. Masz
skrupuły mężnie w czyn przelać to, czego
pożądasz? Chciałbyś posiadać to, co sam
uznajesz ozdobą życia, i chcesz żyć
zarazem we własnym uznaniu jak
tchórz ..."
 Pozbawiona kobiecości, bezwzględna,
okrutna: "Byłam karmicielką i wiem, jak
to jest słodko kochać dziecię, które się
karmi; byłabym mu jednak wyrwała była
pierś z ust nadstawionych, które się do
mnie tkliwie uśmiechały, I roztrzaskała
czaszkę, gdybym zobowiązała się do tego
czynu, jak ty do tego".

 Czuje wstręt do zbrodni, np." Jeśli chce

los mój, abym królem został,
Bez mej pomocy los zrobi mnie królem"
-- Makbet do siebie, "Nie postępujmy
dalej na tej drodze" - Makbet do Lady

Po zbrodni Po zbrodni
  Załamany, przerażony, nie potrafi wrócić
na miejsce zbrodni - "Makbet zabija sen,
niewinny sen", "nie zaśniesz już więcej".
 W miarę rozwoju wydarzeń staje się
coraz bardziej nieczuły
 Nowe zbrodnie popełnia z zimną krwią,
w akcie V mówi do siebie: "Dawno już
smaku trwogi zapomniałem: był czas
gdym drętwiał słysząc głos puszczyka,
(...) Przeładowałem się okropnościami:
spoufalone z zgrozą zmysły moje stępiały
na wpływ wydarzeń".
 Spokojna i opanowana (zaciera ślady,
kieruje podejrzenia na służących,
 Na uczcie kryje męża przed
zdemaskowaniem (gdy ujrzał on ducha
Banka).
 Z czasem ugina się pod ciężarem
popełnionych zbrodni, popada w obłęd,
popełnia samobójstwo

Argumenty za zbrodnią i przeciwko niej: Akt 1, sc. 7 - monolog Makbeta;

argumenty przeciwko zbrodni:

 zbrodnia spotka się z karą i to nie dopiero po śmierci, (potępienie, męki piekielne), ale już
tutaj, na ziemi: "Krwawa nauka. którą dajem, spada na własną naszą głowę. Sprawiedliwość
zwraca podana przez nas czarę jadu".
 Makbet jest krewnym Dunkana
 Makbet jest wasalem (poddanym) Dunkana, jest mu winien lojalność
 Jest też jego gospodarzem, który powinien chronić gości, a nie ich napadać
 Dunkan jest "tak skromnie piastował swą godność, tak był nieskalanie czysty"

 Do żony Makbet mówi jeszcze:

"Nie postępujmy dalej na tej drodze:
Dopiero co mnie obdarzył godnością
I sam dopiero co sobie kupiłem
Złotą u ludzi sławę (...)"

jedynym argumentem za zbrodnią jest ambicja, a w zasadzie chora ambicja, żądza władzy

Zadanie domowe:

Proszę przedstawić treść obydwu przepowiedni wiedźm oraz odpowiedzieć na pytanie: Jaki warunek
według Hekate musi spełnić Makbet, aby być w pełni złym? (akt 3, sc.5).