Bài 22.

CÊu tróc ph©n tö

hîp chÊt h÷u c¬
Baøi 22. CẤU TRÚC PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU
CƠ
Néi dung
I . Coâng thöùc caáu taïo
II. Thuyeát caáu taïo hoùa hoïc
III. Ñoàng ñaúng - Ñoàng phaân
IV. Lieân keát hoùa hoïc vaø caáu taïo
phaân töû
 Baøi 22. CẤU TRÚC PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU
CƠ
I. Coâng thöùc caáu taïo
1. Kh¸i niÖm
CTCT bieåu dieãn thöù töï vaø caùch thöùc
lieân keát cuûa caùc nguyeân töû trong
phaân
Ví duï:tö.û
C H O coù 2 coâng thöùc caáu taïo
2 6
laø
C H3 CH2 OH CH3 O CH3
 Baøi 22. CẤU TRÚC PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU
I. Coâng thöùc caáu CƠ
taïo
1. Kh¸i niÖm
2. C¸c lo¹i c«ng thøc cÊu t¹o
CTCT khai triển CTCT thu gọn
H H H H H H
H
H C C C H H
H CH
C3 CH
C
C C
CH3H
C H hoặc
H C H C 3 H
H CH
H H H H H H
H
H H H
H C C C C CH3 CH CH CH2 hoặc
H C H H
CH3
H H H
H H H
OH
H C C C O H CH3 CH2 CH2 OH hoặc
H
 CTCT khai triển CTCT thu gọn
H H H
H C C C H
CH3 CH CH3 hoặc
H C H
CH3
H H H
H H H
H C C C C CH3 CH CH CH2 hoặc
H C H H CH3
H H H
H H H
OH
C
CH3 CH2 CH2 OH hoặc
H C C O H
Chỉ biểu diễn liên kết giữa
H H H
các nguyên tử cacbon và với
nhóm chức
Nguyên tử, nhóm Mỗi đầu đoạn thẳng hoặc
Biểu diễn trên mặt phẳng nguyên tử cùng liên kết điểm gấp khúc ứng với một
giấy tất cả các liên kết với một nguyên tử nguyên tử cacbon, không
cacbon viết thành một biểu diễn H liên kết với C
II. Thuyeát caáu taïo hoùa hoïc (Butleâroâp, 1861)
1. Noäi dung
a. Caùc nguyeân töû lieân keát vôùi nhau:
Theo ñuùng hoùa trò
Theo moät traät töï nhaát ñònh
Traät töï lieân keát ñöôïc goïi laø caáu taïo hoùa
hoïc
Söï thay ñoåi traät töï lieân keát ñoù seõ taïo ra
chaát
Thí duï:môùi
CH3 – CH2 – OH CH3 – O – CH3
Chaát loûng Chaát khí
Tan trong nöôùc Khoâng tan trong
nöôùc
Taùc duïng vôùi Khoâng taùc duïng vôùi
Na Na
II. Thuyeát caáu taïo hoùa hoïc
b. Cacbon coù hoùa trò 4
Nguyeân töû C khoâng nhöõng coù theå lieân keát
vôùi caùc nguyeân töû cuûa caùc nguyeân toá khaùc
maø coøn lieân keát vôùi nhau taïo thaønh maïch
cacbon (maïch voøng, maïch nhaùnh maïch khoâng
nhaùnh)
CH3−CH2−CH3 CH3−CH−CH3
|
Maïch CH3
Maïch voøng
khoâng Maïch coù
nhaùnh nhaùnh
II. Thuyeát caáu taïo hoùa hoïc
c. Tính chaát cuûa caùc chaát phuï thuoäc vaøo:
Thaønh phaàn phaân töû
 Baûn chaát nguyeân töû
C H 4 : chaát khí, deã chaùy
C Cl4 : chaát loûng, khoâng chaùy
 Soá löôïng nguyeân töû
C4 H10 : chaát khí
C 5 H12 : chaát loûng
 Caáu taïo hoùa hoïc
CH3− CH2 − OH : chaát loûng, taùc duïng vôùi Na
CH3 −O− CH3 : chaát khí, khoâng taùc duïng vôùi
Na
Thí duï
CH4 ts= - 1620C Kh«ng tan trong
H2O, ch¸y trong oxi
Kh¸c vÒ lo¹i
CCl4 ts= 77,50C Kh«ng tan trong
nguyªn tö
H2O, kh«ng ch¸y
trong oxi
CH3-CH2-OH ts= 78,30C Tan nhiÒu trong n­íc,
t.dông víi Na
Cïng CTPT,
kh¸c CTCT CH3-O-CH3 ts= -230C Tan Ýt trong n­íc,
kh«ng t.dông víi Na
CH3-CH2-OH ts= 78,30C Tan nhiÒu trong n­íc,
t.dông víi Na
Cïng CTPT,
t­¬ng tù vÒ
CH3-CH2-CH2-OH ts= 97,20C Tan nhiÒu trong n­íc,
CTCT t.dông víi Na
II. Thuyeát caáu taïo hoùa hoïc
2. Ý nghĩa:
Giúp viết đúng CTCT
Giúp giải thích đúng hiện tượng liên quan đến cấu tạo
chất hữu cơ:hiện tượng đồng đẳng, hiện tượng đồn
phân
 Baøi 22. CẤU TRÚC PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU
III. Ñoàng ñaúng – ÑoàngCƠ
phaân
1. Ñoàng ñaúng:
a. Ví duï
-CH4, C2H6, C3H8, … , CnH2n+2

-CH3OH, C2H5OH, C3H7OH, …. ,CnH2n+1OH

b. Khaùi nieäm
Ñoàng ñaúng laø hieän töôïng caùc chaát coù caáu
taïo vaø tính chaát töông töï nhau nhưng phaân
töû hôn keùm nhau moät hay nhieàu nhoùm CH2
(metylen)
Nhiều chất ñoàng ñaúng hợp thaønh daõy ñoàng
ñaúng
III. Ñoàng ñaúng – Ñoàng phaân
2. Ñoàng phaân:
a. VÝ dô: CH3-CH2-OH vµ CH3-O-CH3
ancol etylic §imetyl ete
Lµ 2 chÊt ®ång ph©n cña C2H6O

b. Kh¸i niÖm:
Nh÷ng chÊt kh¸c nhau như­ng cã cïng CTPT ®ư­îc
gäi lµ c¸c chÊt ®ång ph©n cña nhau
C¸c lo¹i ®ång ph©n:
 Có nhiều loại đồng phân
Thí dụ:
C4H10O
(Kh¸c vÒ b¶n chÊt nhãm chøc)

Chøc ancol Chøc ete

(Kh¸c m¹ch cacbon) (Kh¸c m¹ch cacbon)

Kh«ng nh¸nh Cã nh¸nh Kh«ng nh¸nh Cã nh¸nh

CH2-CH2-CH2-CH3 CH2-CH-CH3
CH3-O-CH2-CH2- CH3-O-CH-CH3
OH OH CH3 CH3
CH3
CH3- CH2-O-CH2-CH3
CH3-CH-CH2-CH3 CH3-COH-CH3

OH CH3
(Khác về vị trí nhóm
chức)
b. Kết luận:
®ång ph©n nhãm chøc

Đång ph©n cÊu t¹o ®ång ph©n m¹ch cacbon

®ång ph©n vÞ trÝ nhãm chøc

Nªu kh¸i niÖm mçi lo¹i ®ång ph©n trªn

- Những đồng phân khác nhau về bản chất nhóm chức
gọi là đồng phân nhóm chức.
- Những đồng phân khác nhau về sự phân nhánh
mạch cacbon gọi là đồng phân mạch cacbon.
- Những đồng phân khác nhau về vị trí của nhóm chức
gọi là đồng phân vị trí nhóm chức.
III. ĐỒNG PHÂN CẤU TẠO

2. Phân loại đồng phân cấu tạo

Đồng phân Đồng phân Đồng phân

nhóm chức mạch cacbon vị trí nhóm chức

khác nhau về khác nhau về khác nhau về

bản chất nhóm chức sự phân nhánh mạch C vị trí nhóm chức
IV. Liên kết hóa học và cấu trúc phân tử
HCHC
1. Liên kết đơn (liên kết σ)
- Do 1 cặp electron chung tạo nên

- Được biểu diễn bằng 1 gạch nối giữa 2 nguyên tử

- Là loại liên kết bền vững

Sự tạo thành liên kết đơn trong phân tử CH4

Lieân keát σ
H H
|
H c H  H−C− H
|
H H
IV. Liên kết hóa học và cấu trúc phân tử
HCHC
2. Liên kết đôi
- Do 2 cặp electron chung tạo nên
- Được biểu diễn bằng 2 gạch nối giữa 2 nguyên tử
- Gồm 1 liên kết б bền và 1 liên kết π kém bền
Sự tạo thành liên kết đôi trong phân tử C2H4
Lieân keát π
H H
H
c c H
H2C = CH2
Lieân keát σ
IV. Liên kết hóa học và cấu trúc phân tử
HCHC
3. Liên kết ba
- Do 3 cặp electron chung tạo nên
- Được biểu diễn bằng 3 gạch nối giữa 2 nguyên tử
- Gồm 1 liên kết б bền và 2 liên kết π kém bền
Sự tạo thành liên kết ba trong phân tử C2H2
Lieân keát π
H c c H H C C H
Lieân keát σ
TRẢ LỜI MỘT SỐ CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
SAU
Câu 1: Các chất khác nhau có cùng công thức
phân tử được gọi là :
A.Các chất đồng đẳng của nhau
B.Các chất đồng phân của nhau
B

C.Các dạng thù hình của nhau

D.Các chất thuộc dãy đồng đẳng
Câu 2: Cho các CTCT sau đây :
CH3CH2OH ; CH3- O - CH3 ;
(I) (II)
CH3CH2CH2-OH ; CH3-O-CH2CH3
( III ) ( IV )
a.Các chất đồng đẳng của nhau là :
C
A.I ,II B.III ,IV C. I ,III và II,IV D.II ,IV
b.Các chất đồng phân của nhau :
D
A.I ,II B.II ,III C.II ,IV D.I,II và
III ,IV
Câu 3: Chất nào sau đây trong phân tử chỉ có liên kết đơn:
a.CH4
b.C2H4
c.C6H6
d.CH3COOH
Câu 4: Cho các chất sau, chất nào là đồng đẳng: C2H6; C2H2; CH4;
CH3OCH3; C4H10; C6H6; C2H5OH; CH3CHO; C3H7OH.
a.C2H5OH; CH3CHO; C3H7OH
b. C2H6; CH4; C4H10
c. CH3OCH3; C2H5OH;CH3CHO
d. C2H6; C6H6 ; C4H10
Câu 5: những chất sau đây, chất nào là đồng
đẳng của nhau, chất nào là đông phân của
nhau:
a.CH3CH2CH=CH2 b.CH3CH=CHCH2CH3
c.CH3CH=CHCH3 d.CH2=CHCH3
e.CH2=C(CH3)2
Đáp án:
Chất đồng đẳng:d,a,b; d,c,b; d,e,b
Chất đồng phân:a,c,e
Câu 6: Cho metan ,etilen ,axetilen .Trong
phân tử hợp chất hữu cơ nào chứa liên kết
A.Metan ,etilen
B.Etilen
B ,axetilen
C.Metan ,axetilen
D. Không có hợp chất nào
 Bài Tập Về Nhà
Bµi: 4, 5, 6, 7, 8 SGK- trang 101, 102