ENFLAMATUAR

BAĞIRSAK
HASTALIKLARI (İBH)
HAZIRLAYANLAR:
 Ü L S E R AT İ F K O L İ T -Ceyda Denge SAVAŞ
 CROHN -Ceren GÜNAY
SUNUM İÇERİĞİ:
İBH NEDİR?
İBH EPİDEMİYOLOJİSİ
ÜLSERATİF KOLİT (ÜK) VE CROHN (CH) ETYOLOJİSİ
ÜLSERATİF KOLİT VE CROHN SEMPTOMLARI
ÜK. PATOLOJİ VE PATOLOJİK KOMPLİKASYONLARI
ÜK. KOMPLİKASYONLARI
CROHN PATOLOJİ VE PATOLOJİK KOMPLİKASYONLARI
CHRON KOMPLİKASYONLARI
PANKREATİT NEDİR?
İBH’DE TANILAMA YÖNTEMLERİ
İBH’DE TEDAVİ
HASTAMIZI TANIYALIM
HASTAMIZIN KULLANDIĞI İLAÇLAR
KAVRAM HARITASI
BAKIM PLANLARI
KAYNAKÇA
 İBH NEDİR ?
• İnflamatuar bağırsak hastalıkları (İBH), gastrointestinal kanalın çeşitli bölge ve katmanlarını
tutabilen, kronik inflamasyonla seyreden ancak etyopatogenezi (nasıl geliştiği) henüz tam
olarak açıklığa kavuşmamış bir hastalık grubudur.

• Journal of Complementary Medicine, Regulation and Neural Therapy Volume 11, Number 3 : 2017
• Cilt 11, Sayı 3 : 2017 Bilimsel Tamamlayıcı Tıp, Regülasyon ve Nöralterapi Dergisi |

1
 İBH İNSİDANSI :

• -Çoğu çalışma, en
yüksek insidans
oranlarının
bildirildiği Avrupa
ve Kuzey
Amerika'dan
kaynaklanmaktadır.
• -Asya'da CD
insidansı UC'den
daha hızlı artmıştır.

WY Mak et al. The epidemiology of IBD: East meets West. Journal of Gastroenterology and Hepatology(2020)35380380–
389.
2
 İ BH P R E V E L A N S I
(YAYGINLIĞI):
• 2010-2019 yılları
arasında nüfusa dayalı
kohort çalışmalarına
dayalı olarak IBD
prevalansını şekildeki
gibidir.
• Görüldüğü gibi Kuzey
Amerika ve
Avrupa’da prevelans
daha fazladır.

WY Mak et al. The epidemiology of IBD: East meets West. Journal of Gastroenterology and Hepatology(2020)35380380–389. 3
 İBH EPİDEMİYOLOJİSİ

Ülkemizden yapılan İBH prevalans

İnflamatuar barsak hastalığı
çalışmalarında farklı sonuçlar
çalışma grubunun 2009 yılında
bildirilmiştir. 2003 yılında Trakya
bildirdiği çok merkezli çalışmada,
bölgesinde gerçekleştirilen
ÜK için insidans 100.000‟de 4.4,
çalışmada, ÜK prevalansı
Crohn hastalığı için ise
100.000‟de 4.9, insidansı ise
100.000‟de 2.2 olarak
100.000‟de 0.59-0.89 bulunmuştur
bulunmuştur (Tozun 2009*).
(Tezel 2003*).

• Tezel, A., G. Dokmeci, M. Eskiocak, H. Umit and A. R. Soylu. Epidemiological features of ulcerative colitis in Trakya, Turkey. J Int Med Res. 2003;31(2):141-8.
• Tozun, N., O. Atug, N. Imeryuz, H. O. Hamzaoglu, A. Tiftikci, E. Parlak, U. Dagli, A. Ulker, S. Hulagu, H. Akpinar, C. Tuncer, I. Suleymanlar, O. Ovunc, F. Hilmioglu, S. Aslan, K.
Turkdogan, H. I. Bahcecioglu, C. Yurdaydin and I. B. D. S. G. Members of the Turkish. Clinical characteristics of inflammatory bowel disease in Turkey: a multicenter
epidemiologic survey. J Clin Gastroenterol. 2009;43(1):51-7. *

4
• Cinsiyete göre İBH insidansında küçük
farklılıklar olduğu düşünülmektedir Crohn
hastalığında, kadın cinsiyet baskınlığı
olduğu, ÜK hastalarında ise erkek
baskınlığı olduğu bildirilmiştir.
• Yaşlara göre dağılımlara bakıldığında ise
ülseratif kolit 40-49 yaş aralığında %60 ile
en sık görülürken,
• Crohn hastalığının 19-29 yaş aralığında
%53.8 ve >=60 yaşta %57.1 olmak üzere
bimodal pik yaptığı izlendi

25
Erkek CROHN
yaş

• *Shivashankar, R., W. J. Tremaine, W. S. Harmsen and E. V. Loftus, Jr. Incidence and Prevalence of Crohn's Disease and Ulcerative Colitis in Olmsted County, Minnesota From 1970 Through 2010.
Clin Gastroenterol Hepatol. 2017;15(6):857-
• Loftus, E. V., Jr., M. D. Silverstein, W. J. Sandborn, W. J. Tremaine, W. S. Harmsen and A. R. Zinsmeister. Ulcerative colitis in Olmsted County, Minnesota, 1940-1993: incidence, prevalence, and
survival. Gut. 2000;46(3):336-43*
• :ÇAKIR, Ö. Ö. Bölgemizdeki inflamatuar barsak hastalıkları tanılı olguların insidansı, demografik ve klinik özellikleri. akademik gastroenteroloji dergisi, 18(2), 49-58
5
 Ü.K VE CROHN’A GİRİŞ

Ü.K’DE ETİYOLOJİ C R O H N ’ D A E T İY O L O Jİ
• Ülseratif kolitin nedeni belli değildir, nedenini • Çok sayıda yapılan araştırmalara rağmen crohn
açıklamak için çeşitli teoriler geliştirilmiştir hastalığının tam olarak nedeni bilinmemektedir.
• 1-Kişisel ve çevresel faktörler
• Enfeksiyonların, besin alerjilerinin, çevre
• 2-İmmunolojik faktörler (Otoimmun tepki)
faktörlerinin immünitenin ve psikolojik
• 3-Genetik faktörler
faktörlerin rol oynadığı ileri sürülmektedir.
• 4-Mikrobiyal faktörler
• Duygusal stresin hastalığın alevlenmesine
• virüs veya bakteri türü bir infeksiyöz ajanın, kişinin
neden olabileceği veya atak süresini savunma mekanizmalarındaki yatkınlık durumlarına
uzatabileceği, fakat hastalığın primer nedeni bağlı olarak hastalık oluşumunda rol oynadığı
olmadığı bildirilmektedir. düşünülmektedir

• Eminler, A. T., Toka, B., & Uslan, M. İ. (2017). İnflamatuar Barsak Hastalığı Ve Barsak Mikrobiyotası. Journal of Biotechnology and Strategic Health Research, 1, 81-85.
• Türker, P., & Günaldı, S. D. (2016). Crohn Hastalığı ve Tıbbi Beslenme. Güncel Gastroenteroloji,(20), 3-267. 6
Mercimek, K. (2010). Trakya bölgesinde inflamatuvar barsak hastalıklarının epidemiyolojik özellikleri. 7
Ü.K VE CROHN SEMPTOMLARI
İ N F A L A M A S Y ON U N T U T U L D U ĞU B ÖL G E Y E G ÖR E F A R K L I S EM P T OM L A R M EY D A N A
G EL E B İ L M EK T ED İ R !!

8
Tablo 1:URAN, B. Ö. (2020). Güncel kılavuz önerileriyle inflamatuar barsak hastalıklarında semptom yönetimi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 46(1), 101-111.
Şekil 2:ÇAKIR, Ö. Ö. Bölgemizdeki inflamatuar barsak hastalıkları tanılı olguların insidansı, demografik ve klinik özellikleri. akademik gastroenteroloji dergisi, 2019 18(2), 49-58.
9
 DİYARE AĞRI

• Hastalığın başlangıcında • Aminosalisatlar ve oral

mukuslu feçes çıkartılır demir preparatları gibi
• Rektal tutulmada tedavide kullanılan
kanama rektal kanama ilaçlar
şeklindedir. • Striktür, fistül ve karın
• Anal bölgede tutulmada içi apseler
ise inkontinans belirir ve • Anksiyete,depresyon ve
tenezm şiddetlenir diğer eşlik eden
psikiyatrik durumlar,
İBH tanılı hastalarda
karın ağrısına yol
açabilir.
10
 Ü.K PATOLOJİ:
Ülseratif kolitte kalın bağırsağın iç yüzeyinde
yaygın ülserler ve iltihabi polipler oluşur.

Makrofaj ve nötrofillerinin bağırsak duvarına

saldırması sonucu submukozal ve mukozal
inflamasyon oluşur.

BAĞIRSAK DUVARINI GEÇMEZ !!!

ARALIKSIZ İNFLAMASYONDUR.

Uzun yıllar süren olgularda (15-20 yıl)

kanserleşme riski taşır.

ÖZKAN, T. B. (2003). İnflamatuar Barsak Hastalıkları. Güncel Pediatri, 1(1), 79-91. 11

 Ülseratif kolit hastalarının;
• %50’sinde rektum ve sigmoid
kolon
• %30’unda subtotalkolit
(rektum + sigmoid kolon +
transver kolon)
• %20’sinde total kolon
Tutulum olur.

ÖZKAN, T. B. (2003). İnflamatuar Barsak Hastalıkları. Güncel Pediatri, 1(1), 79-91. 12

 Ü.K PATOLOJİK
KOMPLİKASYONLAR:
• İnflamasyon ilerledikçe içinde bakteri barındıran apseler oluşur. Oluşan bu
apseler çoğu zaman ateş dışında herhangi bir belirti vermezler.
• PSÖDOPOLİP (YALANCI POLİP); Zaman içinde ilerleyen inflamasyon mukozal
ve submukozal arasında dengesiz bir düzleşmeye ve incelmeye sebep olur.

Polipler kendisinden büyümez, uzantı etrafında dokuların incelmesiyle oluşur.

Psödopolipler
ülseratif kolitin
sembollerinden
biridir.

ÖZKAN, T. B. (2003). İnflamatuar Barsak Hastalıkları. Güncel Pediatri, 1(1), 79-91.

13
 Ü.K. KOMPLİKASYONLARI:
Mukoza ve
submukozanın yüzeyel
tabakasında sınırlı olan TOKSİK
PERFORASYO
inflamasyonun MEGAKOLO N
muskularis mukozaya N
ilerlemesi ve burada
paralizi oluşturması.
(Doku ölümüyle
kolonun
kangrenleşmesi)
NEOPLAZMALA
MALİGNAT R

HEMORAL ARTRİT
Jİ

• Ağrı Devlet Hastanesi, 1 Gastroenteroloji Servisi, Ağrı Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, 2 Gastroenteroloji Bilim Dalı, 14
İzmir İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları Komplikasyonları: Toksik Megakolon, Kolon Perforasyonu ,Aralık 2013
 CROHN
PATOLOJİSİ;
• Crohn hastalığında inflamasyon ağız ile
anüs arasında herhangi bir yeri tutabilir. Bu
özelliği ile Ülseratif kolitten ayrılmaktadır.

• Crohn hastalığında inflamasyonlar devam

değil aralıklı şekilde olabilmektedir. Yani
inflamasyonun yanında sağlam dokularda
yer alabilmektedir. (Atlayan yaralar)

• İnflamasyonun en sık görüldüğü yer

terminal ileum’dur.

-ÖZKAN, T. B. (2003). İnflamatuar Barsak Hastalıkları. Güncel Pediatri, 1(1), 79-91.

-Türker, P., & Günaldı, S. D. (2016). Crohn Hastalığı ve Tıbbi Beslenme. Güncel Gastroenteroloji,(20), 3-267. 15
 CROHN PATOLOJİSİ;
• Makrofaj ve nötrofillerin bağırsak duvarına saldırması
ve lenfosit infiltrasyonu sonucu transmural inflamasyon
meydana gelir.(ÜK mukozal ve submukozal )
• Zaman içinde bağışıklık sistemi bir başka mikroskobik
lezyonun oluşmasına neden olur. Bu lezyonlar
kazeifikasyon göstermeyen granülomlardır

ÖZKAN, T. B. (2003). İnflamatuar Barsak Hastalıkları. Güncel Pediatri, 1(1), 79-91. 16

PATOLOJİK
FARKLARI
HATIRLAYALIM!

17
 CROHN PATOLOJİK KOMPLİKASYONLARI;
• Ülseratif kolitte meydana gelen apseler
Crohn’da da oluşur. Aradaki fark Crohn’da
apseler submukozal ve mukozalla sınırlı
değildir, bağırsak duvarına kadar ulaşabilir.
( Apseler herhangi bir sebepten dolayı patlarsa
peritonit meydana gelir.)
• Aynı zamanda transmural inflamasyonun daha
da ilerlemesiyle 2 yapı arasında fistüller
oluşabilir.

Bu fistüller 2 bağırsak
segmenti arasında
olabileceği gibi
bağırsak-deri,
bağırsak-idrar torbası,
bağırsak-vajina
arasında da olabilir.

ÖZKAN, T. B. (2003). İnflamatuar Barsak Hastalıkları. Güncel Pediatri, 1(1), 79-91. 18

CROHN BULGULARI; -Eklem ve kemik hastalıkları

(Artrit ve osteoporoz)

-Cilt bulguları

-Göz bulguları

-Hepatobiliyer bulgular

-Genitoüriner bulgular

19
 ARTRİT: eklem iltihaplanması:
• Eklem semptomları crohn’da en sık görülen
ekstraintestinal bulgulardandır. Genellikle kol,
bacak, kalça gibi periferik eklemlerde tutulum
gerçekleşir.
• Eklem ve sindirim sistemimizde eş zamanlı
inflamasyon gelişmesi ile ilgili birçok mekanizma
tanımlanmıştır, ancak kesin olarak hastalık yapan
yollar bilinmemektedir.

İleri sürülen Ortak genetik ve çevresel

mekanizmalar arasında
GIS bariyerinin bozulması
ilk ve primer süreç olarak
ifade edilmektedir.
Ek olarak, parazitik
romatizmal hastalıklarda
olduğu gibi patojenlerin
translokasyonunun da rolü
20 olabilir.
faktörlerin bağırsaklar ve
eklem gibi farklı organlarda
inflamatuar sürece sebep
olması alternatif iddialar
arasında öne çıkmaktadır.
-Yönet, Ç. K. (2020). İnflamatuar barsak hastalığı tanısı ile takipli hastalarda eklem tutulumunun değerlendirilmesi.
KEMİK HASTALIKLARI (OSTEOPOROZ: kemik erimesi):
• Sigara kullanımı, düşük fiziksel aktivite, beslenme yetersizlikleri,
beden kitle indeksinde azalma ve daha önceki fraktür öyküsü crohn
hastalarında meydana gelen kemik hastalıklarının nedenleridir. Aynı
zamanda kemiklerimizin sağlığı için son derece önemli olan D
vitamini ve kalsiyum eksikliği de kemik hastalıklarına neden
BİZ HASTAYA NE ÖNEREBİLİRİZ?
olmaktadır. Yapılan çalışmalarda metabolik
• Bir vitamin olmakla birlikte vücutta bir hormon etkisiyle de işlev kemik sorunlarının yönetiminde
gören vitamin D'nin ilk bilinen işlevi ince bağırsaktan kemik hastalara; kalsiyum ve D vitamini
dokusunun temel mineralleri olan kalsiyum ve fosforun emilimini takviyelerinin yapılması, ağırlık
sağlamaktır.  Kemik metabolizmasındaki diğer bir etkisi de kemikten
kaldırma egzersizleri, sigarayı
kalsiyum geri emilimi, kan kalsiyum düzeyinin sabit bir düzeyde
tutulması ve kemiğin yenilenmesi görevi yapan kemik hücrelerinin bıraktırma ve günde 1 g kalsiyum
gelişmesi ve olgunlaşmasıdır. takviyesi metabolik kemik kaybını
önlemede etkili olduğu
görülmüştür.
Yetişkinlerin alması gereken
kalsiyum miktarı
günlük 1200 mg'dır. Bu; 1
su bardağı süt, 2 kase
yoğurt veya 2 dilim az yağlı
peynir ile sağlanabilir

-URAN, B. Ö. (2020). Güncel kılavuz önerileriyle inflamatuar barsak hastalıklarında semptom yönetimi. Uludağ Üniversitesi Tıp
Fakültesi Dergisi, 46(1), 101-111.
21
 GÖZ BULGULARI:
CİLT BULGULARI:
Crohn hastalarında oluşan göz komplikasyonu göz
• En sık görülen deri lezyonları deri altı yağ dokusunun yüzeyindeki dokuların iltihaplanması(üveit ve
iltihaplanması ve iltihaplı yaralar şeklindedir. (1-5 cm, episklerit)dır. Göz kızarıklığı ve gözlerin yanması ile
kabarık, hassas ve kırmızı). Bu yaralar iz bırakmadan belirti gösterir. Bunun nedeninin kolon mukozasında
iyileşebilmektedir. bulunan bakteri, virüs gibi bir patojene karşı oluşan
immun kompleks olduğu düşünülmektedir.

ERİTERMA
NODOSUM
EPİSCLERİTİS

PYODERMA
GANGRESOUM ÜVEİT

22
-Bayrakçı, İ. (2017). Crohn hastalarında gastrointestinal tutulum lokalizasyonlarının ve klinik bulguların retrospektif değerlendirilmesi.
 GENİTOÜRİNER BULGULAR:

• Crohn hastalığında oluşan fistüller ince

bağırsaktan mesaneye uzanarak tekrarlayan
idrar yolu enfeksiyonuna neden
olabilmektedir.
• İnflamasyonun bağırsaktan böbrek ve
üreterlere yayılması ile üreterler tıkanarak
hidronefroz (böbrek büyümesi) gelişebilir

Diğer: Trombembolik hastalık riski İBH aktif hale

geldiğinde artar. Hastalar derin ven trombüsü,
akciğer embolisi, serebrovasküler olaylar ve
arteriyel emboli ile başvurabilirler.

-URAN, B. Ö. (2020). Güncel kılavuz önerileriyle inflamatuar barsak hastalıklarında semptom yönetimi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 46(1), 101-111. 23
 HEPATOBİLİYER (KARACİĞER, SAFRA KESESİ, DALAK, PANKREAS) BULGULAR:

• Safra kesesi, pankreas ve karaciğer hastalıkları şeklinde görülebilir. Genellikle asemptomatik olup, kırıklık,
kaşıntı, ateş, üşüme, gece terlemesi ve sağ üst kadran ağrısı gibi semptomlarla karakterizedir. Duedonumu
tutan crohn hastalarında daha çok ilişkilidir.

• 12 parmak bağırsağı pilor denen mide çıkışı ile jejenum arasında bulunur. Ana safra kanalı ve pankreas kanalı
duedonuma açılır. Yani duedonumu tutan crohn hastalarında safra kanalında ve pankreas kanalında
daralmalar ve iltihaplanmalar meydana gelebilir. Buna bağlı olarak da hastalarda hepatobiliyer bulgular
meydana gelebilmektedir.

Pankreatit gelişen
hastalarda ilk aşamada
tedavi amaçlı oral
kapatılacağı için ağız
bakımı çok önemlidir !!!
Oral alımın açılacağı zaman
hastaları beslenme
konusunda
bilgilendirmeliyiz!!!

Bayrakçı, İ. (2017). Crohn hastalarında gastrointestinal tutulum lokalizasyonlarının ve klinik bulguların retrospektif değerlendirilmesi.
24
 AKUT PANKREATIT
HAKKINDA NELER
HATIRLIYORSUNUZ ?

25
 A. PANKREATİT NEDİR?
• Karın ağrısı ve amilaz ve lipaz gibi pankreas enzimlerinde yükselmeyle seyreden pankreasın
inflamatuar sürecidir.

• !!! Sırta yayılan epigastrik ağrı, yağlı dışkılama (steatore), kilo kaybı ve diyabet en sık görülen
klinik bulgulardır.
• (Üre Azotu(BUN), ALT, Bilirubin, Kalsiyum değerleri normal aralıklarda.)

Parametre Sonuç: Birim: Normal Değerler: Önceki

adı: sonuç:
Lipaz 299 U/L 0 38 14.00
Amilaz 143 U/L 28 100 71.00
Kreatin 0.77 Mg/dl 0.9 1.3 0.74

Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Gastroentereloji Kliniği Kocaeli Tıp Dergisi 2012;3:50-58
26
 İBH’DE TANILAMA YÖNTEMLERİ:
• İBH’de tanı yöntemleri, hastalığın yaygınlığını, aktivitesini ve komplikasyonlarını belirlemek için
kullanılmaktadır. Kullanılan yöntemler:
1-İyi bir anamnez ve fizik muayene
2-gaita tetkiki,
3-biyokimyasal testler,
4-üst ve alt gastrointestinal sistem endoskopisi
5-histopatolojik değerlendirme
• Gerektiğinde radyolojik incelemeler, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi ve magnetik rezonans
görüntüleme de yapılabilir.
İBH tanısı için en değerli tanı aracı kolonoskopi ve işlem
sırasında alınan biyopsi örneklerinin histopatolojik
incelemesidir. İBH’li hastalar 6 ayda bir kolonosopi
yaptırmalıdırlar!!!

-Bayrakçı, İ. (2017). Crohn hastalarında gastrointestinal tutulum lokalizasyonlarının ve klinik bulguların retrospektif değerlendirilmesi.(Uzmanlık tezi).Bursa: Uludağ Üniversitesi;2017
-Bilal A. İnflamatuvar barsak hastalıklarında p-ANCA ve ASCA’nın tanıdaki rolü (Uzmanlık tezi). Adana: Çukorova Üniversitesi; 2008
-Sands BE; Crohn’s Disease. In:Feldman M. Sleisenger & Fordtran's Gastrointestinal and Liver Disease, Eighth ed. Saunders: 2006:2459-98. 27
 FİZİK MUAYENE:
• Fizik muayene bulguları CH’de hem
sistemik hem de batın muayenesinde
anormallikler şeklinde görülebilir.
• Batın muayenesinde kısmi intestinal
tıkanma bulguları gösteren
striktürlerin neden olduğu artmış
bağırsak sesleri duyulabilir.
• Tutulan bölgede hassasiyet ve
karında inflamatuar kitle şeklinde
görülür.
• Perianal bölgenin deri eklerinin apse,
fistül ve anal striktür açısından
muayene edilmesi önemlidir.
Demir, N., & Erzin, Y. Z. (2014). İnflamatuvar Bağırsak Hastalıklarında Klinik Belirti-ler. Güncel Gastroenteroloji, 18(4). 28
 LABARATUVAR BULGULARI:
• Laboratuvar bulguları normal olabilse de, anemi ve hipoalbuminemi saptanabilir. Anemi, demir
eksikliği, folik asit, B12 vitamini emilim bozukluğuna veya kronik hastalığa bağlı olabilir.
Hastalığın aktif döneminde ESH ve CRP artışı ve lökositoz, trombositoz bulunabilir
• CRP inflamasyon durumlarında artan bir akut faz reaktanıdır.

95.3

-Vermeire S, Van Assche G, Rutgeerts P. C-reactive protein as a marker for inflammatory bowel disease. Inflamm Bowel Dis 2004;10:661-5. 29
 RADYOLOJİK İNCELEME:
• CH’nin tanısında kullanılan görüntüleme yöntemleri çoğunlukla birbirlerini tamamlar
niteliktedir. Çift kontrastlı grafiler mukozal aftöz ülserleri ve hastalığın yaygınlığını, kolonun
esneyebilirliğini ve striktürlerin (anal darlık) varlığını belirlemede faydalıdır.
• Ayrıca endoskopik olarak ulaşılamayan ince bağırsak segmentleri hakkında fikir verirler.

Ota Y, Matsui T, Ono H, et al. Value of virtual computed tomographic colonography for Crohn's colitis: comparisonwith endoscopy and barium enema. Abdom Imaging 2003;28:778-83.

30
 ENDOSKOPİ-KOLONOSKOPİ:
• İBH'de endoskopik incelemeler tanı, ayırıcı tanı,
hastalığın yaygınlığı ve aktivitesi, displazi ve kanser
gelişiminin saptanmasında en değerli araçtır.
• Ayrıca biyopsi alınmasında ve polipektomi ile striktürlerin
dilatasyonu gibi tedavi amacıyla da kullanılmaktadır.
Endoskopi CH' yi ÜK' den ayırt edebilmek için de
kullanılır.
• CH’de ayırıcı bulgular;
-Rektal tutulumda diffüz yaygın inflamasyonun olmaması.
-Mukozal vaskülaritenin artmamış olması, mukozal
hassasiyetin olmadığı, aktif hastalık
bölgelerinin normal mukoza alanlarıyla çevrelendiği ve derin
keskin sınırlı ülserler, nodüler mukozanın lineer ülserlerle
kesildiği ‘kaldırım taşı’ manzarasının olmasıdır.

Modigliani R, Mary JY, Simon JF, et al. Clinical, biological, and endoscopic picture of attacks of Crohn’s
disease. Evolution on prednisolone. Groupe d’Etude Therapeutique des Affections Inflammatoires 31
Digestives. Gastroenterology 1990;98:811-8.
 KOLONOSKOPİDE HEMŞİRELİK BAKIMI:
• İşlem yeri, saati ve tarihi söylenir
• İşlem sırasında yanında biri olması istenir. Çünkü sedasyon uygulanabilir.
• Kanama riski yüksek olacağı için antikoagülan vb. ilaçların hekime bildirilmesi ve kontrolünde kesilmesi gerektiği söylenir.
• Hastadan kronik hastalıklarını doktora bildirmesi istenir.
İŞLEM • Hastanın diyet listesine uyması ve önerilen açlık diyetine uyması sağlanır.
ÖNCESİ • Bağırsak temizliği yapılır.

• İşlem sırasında hastayla konuşulur ve o anda ne yapıldığı anlatılır.

• Hastanın işlem pozisyonunu koruması sağlanır. (Sol lateral)
• Hastanı güvenliği sağlanır.
• İşlem sırası olası müdahalelerde hekime yardımcı olunur.
İŞLEM
• İşlem süresince hasta çok iyi gözlemlenir. Karında şiddetli ağrı, terleme, ciltrengi, yaşam bulguları ve oksijen satürasyonu
SIRASINDA sürekli takip edilir.

• Normal kolonoskopi işlemi sonrası hastaya normal yeme içmeye devamedebileceği anlatılır. Sedasyon uygulanmış ve
müdahale olmuş hastalara işlem sonrası o gün akşam hafif sulu beslenmesi anlatılır. Hastadan sorumlu olabilecek bir kişiler
refakatinde evine geri dönmesi anlatılır.
• İşlemden sonra 24 saat alkol almaması, taşıt kullanmaması, hiçbir yere imza atılmaması, önemli kararlar vermemesi
gerektiği hastaya anlatılır.
İŞLEMDEN
SONRA • İşlem sonrasında kanama, şiddetli karın ağrısı, yüksek ateş gibi durumlar konusunda aydınlatılır ve böyle bir durum
varlığında doktora ulaşması anlatılır.

32
MÜDÜRLÜĞÜ, S. B. H. DP Ü. KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİ.2017
MÜDÜRLÜĞÜ, S. B. H. DP Ü. KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİ.2017 33
ENDOSKOPİDE HEMŞİRELİK BAKIMI:
• İşlem yeri, saati ve tarihi söylenir
• İşlem sırasında yanında biri olması istenir. 1-2 gün yatış olabileceği söylenir.
• Kanama riski yüksek olacağı için antikoagülan vb. ilaçların hekime bildirilmesi ve kontrolünde kesilmesi gerektiği
söylenir.
İŞLEM • Hastadan kronik hastalıklarını doktora bildirmesi istenir.
ÖNCESİ • İşlemden bir gece önce saat 24.00’dan sonra hiçbir şey yiyip içmemesi gerektiği söylenir.

• Hastanın damar yolu açılır.

• Hastanın vital bulguları ölçülür ve kaydedilir.
• Hastanın pulseoksimetre, tansiyon ve monitör bağlantısı yapılır.
İŞLEM • Hastanın boğazına lokal anestezik etkili sprey sıkılır. Bu ilacı boğazının uyuşması için yutması söylenir.
SIRASI • Hastaya işlem sırasında dilini ve cihazı ısırmaması için lastikli ağızlık takılır

• Vital bulguları belli aralıklarla takip edilir..

• İşlem normal ise o gün akşam sulu beslenmesi sağlanır.
• İşlem sonrası 1–2 gün alkol almaması, önemli kararlar almaması ve bir yerlere imza atmaması, araç kullanmaması
söylenir.
İŞLEM • Taburcu olduktan sonra şiddetli karın, mide ağrısı, yüksek ateş, bulantı, kusma,kanama gibi
SONRASI • durumlar olursa hekime başvurması anlatılır.

34
MÜDÜRLÜĞÜ, S. B. H. DP Ü. KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİ.2017
KOLONOSKOPİ

ENDOSKOPİ

35
 HİSTOPATOLOJİ:
• CH’nin patolojik bulguları fokal ve asimetrik bağırsak tutulumu gösteren aftöz ülserlerdir.
• Mukozal biyopsilerde ya da rezeksiyon materyallerinde görülebilen non kazeifiye granülomlar
CH için karakteristik olmasına rağmen hastaların sadece 1/3’ünde görülebildiğinden tanı için
şart değildir.

Yantiss RK, Odze RD. Diagnostic difficulties in inflammatory bowel disease pathology. Histopathology 2006;48:116-32 36
 HASTALIĞIN AKTİVİTESİNİN
DEĞERLENDİRMESİ:
• CH olan hastalarda tedavi yeterliliğinin belirti ve bulgularla takibi, skorlama sistemleri ile
yapılır. En sık kullanılanlar Harvey Bradshaw İndeksi ve Crohn Hastalığı Aktivite İndeksi’dir.
Eritrosit sedimentasyon hızı ve C-reaktif protein gibi akut faz reaktanları da hastalık
aktivitesinin biyolojik göstergeleridir.

Ünal, H. Ü. (2012). Crohn hastalığında tedaviye güncel bakış. Güncel Gastroenteroloji, 16(1), 11-25.
Harvey RF, Bradshaw JM: A simple index of Crohn's disease activity. Lancet 1980;1:514.
37
38
 TEDAVİ:
• Crohn hastalığında tedavi
hastalığın lokalizasyonuna,
şiddetine ve
komplikasyonların
varlığına göre
düzenlenmeli, tedaviye
alınan cevap, hasta uyumu
ve yan etkiler
değerlendirilerek her
hastaya farklı bir uygulama
yapılmalıdır.
-Dobrucalı, A. Crohn hastalığının medikal tedavisi.
-ÇAĞIN, Y. F., & SEÇKİN, Y. İnflamatuvar Barsak Hastalığında Değişen Tedavi Stratejileri. Mart 2019
-ÖZKAN, T. B. (2003). İnflamatuar Barsak Hastalıkları. Güncel Pediatri, 1(1), 79-91. 39
 ANTİDİYAREİKLER:
• Antidiyareikler hastalığı primer olarak tedavi
etmezler, ancak semptomları azaltırlar. Ancak aktif
koliti olan hastalarda toksik megakolon [kalın
barsağın bir tıkanma olmaksızın (genellikle iltihap
nedeniyle) akut olarak genişlemesi. ülseratif kolitin bir
komplikasyonudur]yol açabilmesi nedeniyle
antidiyareikler kullanılmamalıdır.
• Elemental diyetlerin CH’da faydasını savunanlar
olmasına karşın tedaviye yetersiz uyumun olması
pratikte uygulanmasını kısıtlamaktadır.

AVANTAJLARI: DEZAVANTAJLARI:
Kolay ve tamamına yakın Pahalı olmasının dışında,
emilir. Pankreas ve safra tadları da kötüdür.
salgılarına gereksinim en az Hiperosmolar olduklarından,
düzeydedir. Biliyer, diyare ve kramp nedeni
intestinal ve pankreatik olabilir. Viskoziteleri fazla
sekresyonları inhibe eder. olduğundan ince tüplerden
iletilmeleri
ÇAĞIN, Y. F., & SEÇKİN, Y. İnflamatuvar Barsak Hastalığında Değişen zordur.
Tedavi Stratejileri. Mart 2019 40
 AMİNOSALİSİLİK
ASİT (5-ASA)
• Bu ilaçlar hafif ve orta İBH’lı
hastalarda en fazla kullanılan ilaçlardır.
• Prostoglandinleri ve lökotrienleri bloke
ederek, bakteriyel peptitlere bağlı
nötrofil kemotaksisini ve adenozine bağlı
sekresyonu inhibe ederek, serbest oksijen
metabolitlerini temizleyerek ve nükleer
faktör-kB aktivasyonunu önleyerek etkili
olmaktadırlar .

-ÖZKAN, T. B. (2003). İnflamatuar Barsak Hastalıkları. Güncel Pediatri, 1(1), 79-91.

41
KORTİKOSTEROİDLER
• 5-Aminosalisilik asitin yetersiz
kaldığı durumlarda kullanılırlar.
• Erken komplikasyonların gelişimini
önlemek için kalsiyum, D vitamini,
alendronat verilmesi, kan şekeri ve
kan basıncı takibi yapılması uygun
olur.

-ÖZKAN, T. B. (2003). İnflamatuar Barsak Hastalıkları. Güncel Pediatri, 1(1), 79-91. 42

 İMMÜNSUPRESİF VE
İMMÜN MODULATÖR
AJANLAR
• Azatiopürin ÜK ve CH’da uygun dozlarda
verildiğinde steroid dozlarında azalmaya ve
remisyonun uzatılmasına katkı sağlar
• Kortikosteroidler (KS), siklosporin, takrolimus
akut etkili; azatioprin, 6-merkaptopürin ve
metotreksat geç ve uzun etkilidir.
• Etkilerini hücresel immünite inhibisyonu ve
proinflamatuar sitokinlerin salgılanmasını (IL-1,
IL-2) azaltmak ve sodyum+ su absorbsiyonunu
artırıp diyareyi azaltmak yoluyla yaparlar.
• Doza bağlı kemik iliği supresyonu riski
vardır. Tedavi başlangıcından itibaren 2-3 • İmmunmodülatör ilaçlar
ayda bir lökosit sayımı yapılmaldır. İBH’nın remisyon
idamesinde en yaygın
kullanılan ilaçlardır.
ÖZKAN, T. B. (2003). İnflamatuar Barsak Hastalıkları. Güncel Pediatri, 1(1), 79-91.
ERGANiŞ, O., & Osman, K. A. Y. A. (1990). İmmunomodülatörler ve Kullanım Alanları. Etlik Veteriner Mikrobiyoloji Dergisi, 6(6), 147-172. 43
 ANTİ-TUMOR NECROSİS FACTÖR
TEDAVİ
• TNFα'ya bağlanarak sitokini inhibe eder ve böylece
makrofajların ve bazı T lenfosit hücrelerinin down-
regülasyonunu sağlar, böylece immün yanıt düzenlenmiş
olur.
• Yükleme aralıklı idame enjeksiyonlarıyla fistüllü ve
perianal CH’da faydalı olduğu görülmüştür. 5-ASA,
steroid ve diğer immünsupresiflere cevap vermeyen
vakalarda kullanılabilir. Ancak bu grup ilaçların
potansiyel riskleri de vardır.
• !!!Bunlar; tüberküloz, invaziv fungal ve fırsatçı
infeksiyonlar, demyelinizan merkezi sinir sistemi
hastalıkları ve latent multıpl skleroz (MS) olarak
sayılabilir.
-URAN, B. N. Ö., BAŞAK, N., & YÜKSEL, E. S. Güncel Kılavuzlar Işığında Anti Tümör Nekrozis Faktör-Alfa Biyolojik
Ajanların Klinik Kullanımı.2020
-Atakan M. Türkiye Psoriasis Tedavi Kılavuzu. Turkderm - Arch Turk Dermatol Venerology2016;50(Suppl 1):40-2 44
 ANTİBİYOTİKLER
• Ampirik klinik deneylerde bir grup CH
vakasında antibiyotiklerin yararlı olduğu
görülmüştür .
• Metronidazolün yüksek dozlarının (3x750
mg/gün) perianal fistülü olan CH’da yararlı
olduğu gösterilmiştir.

-Dobrucalı, A. Crohn hastalığının medikal tedavisi.

-ÇAĞIN, Y. F., & SEÇKİN, Y. İnflamatuvar Barsak Hastalığında Değişen Tedavi Stratejileri. Mart 2019
45
 CERRAHİ TEDAVİ (SON ADIM) OBSTRÜ
KSİYON

• Ülseratif kolitli hastaların %30-40’nda uygulanmaktadır.

Masif kanama, perforasyon, karsinom, barsak tıkanıklığı,
medikal tedaviye cevapsızlık gibi durumlarda tercih edilmelidir.
• CH’da ise tekrarlayan tıkanıklık, duedonal tıkanıklık,
abdominal apse, semptomatik fistül durumunda cerrahi tercih
edilmelidir.

• Ülseratif kolit hastalığında, kalın bağırsağın tümünün ya da

büyük kısmının ameliyatla çıkarılması gerekebiliyor.
• Crohn hastalığında, anüs çevresindeki apse, fistül gibi
rahatsızlıklarda, bu bölgeye yönelik lokal bazı girişimler
yapılabilirken, bazı hastalarda iltihabi bağırsak bölümünün
çıkarılıp, açıkta kalan bağırsak uçlarının uç uca birleştirilmesi
gibi daha büyük operasyonlar da gerekebiliyor. 46
LOOP İLEOSTOMİ NEDİR? İZLEYELİM

• https://www.youtube.com/watch?v=iAG9SW7Pc_s

47
ÇAĞIN, Y. F., & SEÇKİN, Y. İnflamatuvar Barsak Hastalığında Değişen Tedavi Stratejileri. Mart 2019 48
CROHN’DA HEMŞİRELİK BAKIMI:
Hastaya; düzenli bir şekilde
doktor kontrollerine gitmesi, Anal ağrı, fissür Eklemlerle ilişkili
sağlıklı ve dengeli beslenmesi,
düzenli ilaç kullanması, egzersiz veya fistülü olan sorunlarda
yapması, sigarayı bırakması ve
stresi azaltmaya yönelik
hastalara ılık oturma etkilenen eklem
planlamalar yapması konularında banyosu önerilebilir. dinlendirilmelidir.
kapsamlı bir eğitim verilmelidir.

İnflamasyon geçtikten Ağız içi yaraları

sonra, remisyon sürecinde azaltmak için gargara İnkontinans hastalarda
eklem hareketlerinin solüsyonları ile ağız utanma duygusuna ve bu
nedenle de sosyal izolasyona
geliştirilmesi ve bakımı, dengeli bir
neden olabilir, bu nedenle
iyileştirilmesi için ROM beslenme ve eksikliklere bazı önlemlerin alınması
egzersizleri göre vitamin / mineral faydalı olabilir.
yaptırılmalıdır. takviyeleri önerilebilir.
Yorgunluk hastalığın
alevlendiğini gösteren, bazen Hastalık alevlenme ve
yönetilebilen, bazen de hastayı Aynı hastalığa sahip remisyon dönemlerine
zayıf düşüren önemli bir bireylerle sosyal destek göre beslenme
bulgudur. Ciddi yorgunluk
yakınması olan hastaların, gruplarına katılması planlarında yapılması
enerjiyi koruma teknikleri sağlanabilir. gereken değişimler
konusunda bilgilendirilmesi anlatılmalıdır. 49
gerekmektedir.
URAN, B. Ö. (2020). Güncel kılavuz önerileriyle inflamatuar barsak hastalıklarında semptom yönetimi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 46(1), 101-111.
Hernández-Sampelayo, P., Seoane, M., Oltra, L., Marín, L., Torrejón, A., Vera, M. I., ... & Casellas, F. (2010). Contribution of nurses to the quality of care in
management of inflammatory bowel disease: a synthesis of the evidence. Journal of Crohn's and Colitis, 4(6), 611-622. 50
51
52
53
-Vural, F., & Figen, E. R. O. L. (2013). Stomalı Hastalarda Yaşam Kalitesi Nasıl Yükseltilir?. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 34-39.
-BAKIM, K. V. İ. ÖZEL BAKIM TEKNİKLERİ 1 (TRAKEOSTOMİ, ÜROSTOMİ, KOLOSTOMİ VE İLEOSTOMİDE BAKIM).
54
KAHOOT ÇALIŞMAMIZ:

55
HASTAMIZI TANIYALIM
56
 CHRON+ A.PANKREATİT

M.B
2012’de ERKEK / 25 Alerjisi;
Hemoroidektomi Boy;177cm cipro+metrodinazol
6 ay öncede Kilo;53 kg kullanımında döküntü
BKİ;16.9 (ZAYIF) öyküsü
Loop İleostomi

Üniversite
öğrencisi
(Bilgisayar Müh.)
57
SAĞLIĞIN ALGILANMASI VE YÖNETİMİ
2012’de rektosigmoid tutulumlu Hastaneye
crohn tanısı almıştır. başvurusunda
İlk 5 yıl ımuran ve prednol yapılan muayenede
kullanmış bu dönemde senede 1 Nisan 2021’de defansı olan
kere atak olmuş. 2018’de obstrüksiyon nedeniyle hastanın lipaz: 299
humıra ve prednol tedavisine loop ileostomi açılmıştır. U/L,
başlanmıştır. 2021’e kadar 3 yıl amilaz:143U/L
boyunca tedavide yanıtsızlık gelmesi üzerine
oluşmuş ve bir çok tedavi hasta akut
değişikliğine başvurulmuştur. pankreatit tanısı
almıştır.

Soy
Karın ağrısı ve geçmiş;
iştahszılık dede de
Akciğer CA
58
Şu anda antibiyotik tedavisi alıyor.
Ağrıya bağlı oral kapalı veya İTAKİ;5 Puan
aşamalı olarak diyeti açılıyor.

İlaç tedavisine uyum sağlıyor

Humıra (2 hft’da bir)
düzenli olarak aldığı gözlemlendi
D-colefor (Hft’da bir)
fakat açt için idrar biriktirmeyi ve
sürekli kullandığı
mama içmeyi red ediyor,
ilaçlardır.
ileostomiden sonra beslenmesine
dikkat etmediğini ifade ediyordu..

Karında ve bağırsaklarında ağrısı 3 günde bir adaptör, her

olduğu zaman beklemiyor direkt günde ileostomi torba
doktora geliyordu. değişimini yapıyor.

59
BESLENME VE

METABOLİK
BOŞALTIM ŞEKLİ
BAĞIRSAK SESLERİ Pankreatitte dışkı
renginde
4 8 açılma,tuvalete
26.10.2021 çıkmada zorlanma
10 meydana gelebilir.
Kilo kaybı
mevcut değil.
2012’de 48 kg
8 8 İleostomisi var,
31.10.2021
olan hasta 10 torbayı her gün
2021’de 53 NORMAKTİF (6-10)
değiştiriyor, gaita
kg’dir. kıvamı sıvı ve açık
Kendisinin sarı/yeşilimsi renkte.
hep böyle
zayıf olduğunu
Süt ve süt
söyledi.
ürünleri,
baklagil ve çiğ İdrara çıkmada ve
sebze Koyu sarı renkte ve kontrolünde sorun
tüketmiyor. kokusuz olduğunu yaşamıyor. Günde
belirtti. 4-5 kez tuvalete
Sigara
içmiyor. gittiğini ifade etti.
Günlük 1.5-
Alkol 3-4 2.5 lt su
yıldır içiyor.
kullanmıyor. 60
AKTİVİTE EGZERSİZ
NABIZ SOLUNUM KAN VÜCUT ÖDEM KAS
BASINCI SICAKLIĞI GÜCÜ/EL
SIKMA

61-110/dk 18-20/dk 92-120/ 60-75 36.2-37.5 °C Alt ve üst Kuvvet

mmHg ekstremitede uygulayabiliyor
ödeme ve etki gücünü
*Solunum rastlanmadı yenebiliyor 5/5
sıkıntısı,
öksürüğü ve
sekresyonu yok.
Akciğer sesleri
dinlendi
patolojik bir
sese
rastlanmadı.

61
UYKU- İSTİRAHAT ŞEKLİ

Hastane
7 saatten fazla
ortamına
Uyandığında uyuduğu
Günde istirahatini
kendini zamanlarda
ortalama 7 saat bilgisayar
dinlenmiş uykuya
uyuyor. oynayarak veya
hissediyor. dalmakta
uyuyarak
güçlük çekiyor.
geçiriyor.

62
BİLİŞSEL ALGILAMA
Saç ve tırnak Mevcut görme sıkıntısı
bakımına özen yok, Geceleri araba
gösteriyordu. kullanırken uzağı
görmede zorluk var

Sağlıklı

Grade1- 5 duyu ile

Yara lezyon algılamada
yok sorun yok

Terleme koku
sorunu yok

63
KENDİNİ ALGILAMA/ROL İLİŞKİ ŞEKLİ

64
STRES İLE BAŞETME
Umursamaz olduğunu söyledi.
Mevcut stresörlerinin; hastalığı
ve insanların davranışları
olduğunu belirtti.
Sinirlenince bağırdığını ve
yaşadığı travmanın ne
olduğuna bağlı olarak uyum
sağlayabileceğini söyledi.

Ailesiyle arasının iyi

olduğunun ama üzerine
çok düştüklerini ve bu
durumun onu rahatsız
ettiğini söyledi.

65
HASTAMIZIN KULLANDIĞI İLAÇLAR

66
HUMİRA (SC)
(ADALİMUMAB)
 HUMIRA’nın etkin maddesi olan adalimumab
kültür hücrelerinde üretilen bir insan
monoklonal antikorudur. Monoklonal
antikorlar özel hedeflere bağlanan proteinlerdir.
 Adalimumabın hedefi, bağışıklık sisteminde
yer alan ve yangısal (inflamatuvar)
hastalıklarda yüksek düzeylerde bulunan tümör
nekroz faktörü (TNF-α) olarak adlandırılan bir
proteindir. HUMIRA TNF-α’ya bağlanarak bu
hastalıklarda yangısal süreci azaltır
67
D-COLEFOR (PO)
(KOLEKALSIFEROL (0,5 MG VITAMIN D3)
D vitaminine, vücudun kalsiyumu absorbe etmesine yardımcı
olması için gereksinim duyulur. D vitamini bazı gıdalarda
bulunmaktadır ve güneşe maruz kalındığında cilt tarafından
üretilmektedir.

 D vitamini, böbreklerin ve bağırsağın kalsiyumu absorbe

etmesini sağlayarak kemik yapımına yardımcı olur.

D-COLEFOR aşağıdaki durumlar için kullanılır:

• D vitamini eksikliği riski ya da daha fazla D vitamini ihtiyacı

olduğu takdirde D vitamini eksikliğinin önlenmesi.

• Laboratuar testleri ile teyit edilmiş olan D vitamini

eksikliğinin tedavi edilmesi.
68
69
AVİTAZ 4.5 GR FLAKON (IV)
(PİPERASİLİN-TAZOBAKTAM)
 AVİTAZ, piperasilin geniş spektrumlu penisilin antibiyotikleri
olarak bilinen ve birçok bakteri türünü öldürebilen bir gruba
dahildir. Tazobaktam, bazı bakterilerin piperasilinin etkilerine
direnç geliştirmesini önler. Piperasilin tarafından
öldürülemeyen bazı bakteriler piperasilin ve tazobaktam
birlikte verildiğinde öldürülebilir.

 Hücre duvarı sentezini inhibe ederek bakterisidal etki gösterir.

 Yetişkinlerde AVİTAZ, göğüs boşluğu, idrar yolu, kan, karın

içi veya deri gibi vücut bölgelerini etkileyen bakteriyel
enfeksiyonlarda ve bir aminoglikozid ile birlikte ateşle
seyreden ve kanda nötrofil sayısının azalması ile ortaya çıkan
enfeksiyonların tedavisinde kullanılır.

70
SULBAKSİT 500 MG (IV)
(AMPİCİLİN SODYUM)
• Hücre duvarı sentezini inhibe ederek
bakterisidal etki gösterirler.
• Beta laktam antibakteriyal ilaçlar
grubunda penisilinler adı altındadır.
• Bakterilerin endojen otolitik sisteminide
aktive ederler.

71
DAPTOMAX (IV)
(DAPTOMİSİN)
Siklik lipopepitidler olarak adlandırılan yeni bir antibiyotik
sınıfının ilk ve tek üyesidir.
Stafilokoklar başta olmak üzere gram pozitif ve dirençli
patojenlere karşı hızlı ve yüksek bakterisidal etkinliğe ve
farklı bir etki mekanizmasına sahiptir.
Hızlı bakterisidal aktivite ile direnç gelişim potansiyeli
minimalize edilmekte, bir infeksiyondaki bakteri üreme
miktarı hızla azalmaktadır. Böylece de hem tedavi süresi
hem de hastanede kalış süresi kısalmaktadır.

72
OMESEK (PO)
(OMEPRAZOL)
• Proton pompası inhibitörüdür.
• Midedeki asit oluşumunu azaltır.
• Mide paryetal hücresindeki
hidrojen/potasyum Atp-az enzim sistemini
geri dönüşümsüz bloke eder.

73
PAROL (IV)
(PARASETAMOL)
 NSAİİ Grubundadır.
 Bulantı, kusma ya da GİS kanaması
yapmaması nedeniyle aspirinin yerine
kullanılır.
 Etki mekanizması;
 Ateşi düşürmek için doğrudan hipotalamus
üzerine etki eder, vazodilatasyonu ve
terlemeyi arttırır
 SSS’de prostaglandin sentezini baskılayarak
antipiretik ve analjezik etki göstermektedir.

74
SİZİN TANILARINIZ NELERDİR ?

75
BİZİM ALDIĞIMIZ TANILAR
TANIMLANAN REJİME UYMADA GÜÇSÜZLÜK
SIVI VOLÜM DENGESİZLİĞİ RİSKİ
BEDEN İMGESİNDE RAHATSIZLIK RİSKİ
DOKU BÜTÜNLÜĞÜNDE BOZULMA
ROL PERFORMANSINDA ETKİSİZLİK RİSKİ
KAN GLUKOZUNDA DEĞİŞKENLİK RİSKİ
AKUT AĞRI
BEDEN GEREKSİNİMİNDEN AZ BESLENME
STRES YÜKLENMESİ
İNFİLTRASYON/FLEBİT RİSKİ
ORAL MUKOZ MEMBRANDA BOZULMA

76
76 77
FSÖ TANIMLAYICI ETYOLO.Ji HEMŞİRELiK AMAÇ;- HEMŞİRELIK GİRİŞİMLERİ UYGULANANLAR DEGERLENDiRME
ALANI OZELLiKLER TANISI BEKLENEN /
HASTA Tarih
SONUÇLARI
23/10/ 25/10 26/10
2021 2021 2021

-Kullanılmamış ya -Önerilen AMAÇ: -Açık uçlu sorular kullanılarak kişiyi *Hasta beslenmesinin
da kısmen rejimle ilgili Tanımlana rejime sağlık bakımı deneyimleri hakkında + + + hastalık üzerindeki
kullanılmış ilaçların daha önce uyum sağlanması. konuşmaya cesaretlendirilir.(Bu ilacı etkisini araştırdığını
alma konusunda endişeleriniz ifade etti.
bulunması. başarısızlık nelerdir? Vb.)
BHS:
(Verilen mamaları deneyimleme. *Hastaya planladığımız
-Hasta değişmek ya
SAĞLIĞI tüketmiyor.) TANIMLANA -Kişinin problem anlayışı, tedaviden beslenme eğitimi
da değişim
ALGILAMADA -Karmaşık ve N REJİME ve sonuçlarından neler beklediği - + + sonrasında öğünlerinin
başlatmak için istek incelenir. Beklentilerini gerçekçi ve
- -Semptomların uzun süren UYMADA düzenli almaya başladığı
GÜÇLÜK/ bildirecek. doğru olup olmadığı değerlendirilir. gözlemlendi.
SAĞLIĞIN devam etmesi. tedavi.
YÖNETİMİ (karın ağrısı, UYUMSUZLU
K -Hastanın -Tanımlana tedavinin problem *AÇT takibi reddi
bulantı) -Motivasyon beslenmesine dikkat yaratan öğelerini(ör:zaman, devam ediyor.
azlığı ettiği karmaşıklık, kullanım rahatlığı vb.)
değerlendiriniz. - + +
-AÇT takibini red (sekonder gözlemlenecek. *Mamalarını
tüketmemeye devam
etmesi. olarak) -Hastaya beslenme eğitimi planlanır ettiği gözlemlendi.
-Tedaviye aktif - + +
ve verilir.
-Hastalık sürecinin olarak katılım *Karın ağrısı ve
ilerlemesi. sağlandığı -Kişinin yaşam şeklindeki son bulantısının
gözlemlenecek. değişimleri değerlendirilir. - + + azaldığını ifade etti.
(İleostomi
açılımından sonra (AÇT)
-Tanımlanan rejime uymanın
beslenmesine yararları ve riskleri tartışılır. - + +
-Verilen mamaların
dikkat etmemeye
tüketecek.
bağlı a. pankreatit -Hastanın güvenini kazanmak için
oluşumu.) içten ve tutarlı davranılır.
-Semptomları - - +
azalacak/sona -Hastanın kendi tedavi ve bakımına
erecek. katılması sağlanır, desteklenir.
- - +
FSÖ RİSK HEMŞİRELi AMAÇ;- HEMŞİRELIK GİRİŞİMLERİ UYGULANANL DEGERLENDiRME
ALANI FAKTÖRÜ KTANISI BEKLENEN AR/
HASTA Tarih
SONUÇLARI
18/10 19/10 25/10
2021 2021 2021

AMAÇ: -Hastanın günlük aldığı çıkardığı takibi yapılır. + + + *Hastanın balansı:

-Hastanın vital bulguları kontrol edilir. + + + 18.10.2021 +815 -3 DIŞ
-Sıvı volüm fazlalığı- -Hastanın saatlik idrar çıkışı ve idrar rengi izlenmelidir. _ _ _ 19.10.2021 +582 -3 DIŞ
eksikliği belirti ve -Günlük veya haftalık kilo takibi yapılır. + _ +
SIVI VOLUM bulgularının
BESLEN -Akut -Tibia, ayak bilekleri ve bacaklar palpe edilerek ödem + + + *Hastanın lab. Değerleri:
DENGESİZLİĞİ saptanmaması.
ME Pankratit değerlendirilir. Na K BUN Krea
RİSKİ
- -Hastanın cildi, oral mukozası ve dudakları kuruluk yönünden + tinin
BHS:
gözlemlenir. + +
METABO -Chron da atak 12.1 137 3.6 17.4 0.77
LİK döneminde -Hastanın balansının -Hasta kusma ve diyare yönünden takip edilir. (ileostomi torbası 0.21
normal değerlerde doluluk, değiştirme sıklığı vb. yönünden + 16.1 132 3.68 6.5 0.66
diyare,kanlı olması. (+/- 1000) + +
değerlendirilir.) 0.21
ishal
-Hasta sıvı volüm fazlalığı belirtileri yönünden takip edilir. Belirtiler: 25.1 140 3.52 4.5 0.55
(hematoşezi) -Hastada hipo ve
ödem, gergin parlak deri, böbrek ağrısı, mesaneden şişlik, karın
hipervolemi + 0.21
meydana ağrısı, abdomende şişlik,
belirtilerinin + +
gelirse. gözlemlenmemesi. yüzeysel ve zorlu solunum…
- Hasta sıvı volüm eksikliği belirtileri yönünden takip edilir. *25.10.21
-Lab. Belirtiler: aldığı-çıkardığı takibinde dengesizlik (Balansın -
Albumin 2.50 g/dl
-Hastanın laboratuvar
Değerleri: değerlerinin normal 1000’den fazla olması), bulantı, durgunluk,
Albu 2.30 halsizlik, susuzluk hissi, taşikardi, filiform nabız, deride solukluk ve +
HCT 26.1 %
aralıklarda
min g/dl seyretmesi. soğuma, hipotansiyon, idrar çıkışında azalma + +
-BUN, kreatinin, Na, K, albümin ve HCT değerleri incelenir.
-Dr. istemine göre kan ve kan ürünleri ya da elektrolitli sıvılar
BUN:6-20 mg/dl +
takılır. + +
HCT 25.6 Kreatinin:0.9-1.3
% -Kahve, çay ve greyfurt suyunun diüretik etkiye sahip olduğu ve *Hastada hipo ve hipervolemi
mg/dl sıvı kaybını arttırabileceği konusunda bilgi verilir. _ _ _
K:3.5-5.1 mmol/L belirtileri gözlemlenmedi.
-Kişinin diyetine ve sıvı kısıtlamasına uyup uymadığı takip
Na:136-145 mmol/L +
edilmelidir. Diyetin önemi hasta ve yakınına + + *18.10.2021 Kg:53.3 kg
anlatılmalıdır. 25.10.2021 Kg:52.5 kg
-Remisyon döneminin -Crohn semptomları yönünden hasta takip edilir. (Diyare, kanlı
devamlılığının ishal,kanama) +
+ +
sağlanması.
FSÖ TANIMLAYICI ETYOLO.Ji HEMŞİRELiK AMAÇ;- HEMŞİRELIK GİRİŞİMLERİ UYGULANANLAR DEGERLENDiRME
ALANI OZELLiKLER TANISI BEKLENEN /
HASTA Tarih
SONUÇLARI
23/10/ 25/10 26/10
2021 2021 2021

-Hastanın ağrıyı -Akut AMAÇ: -Hastanın ağrısı ağrı değerlendirme + + + *Hasta’nın ağrısı
nonfarmakolejik
tanımlaması. pankreatit -Ağrısının azalması, ve tanılama ölçekleriyle yöntemler sonunda
Ağrı p:7/10 yok olması. değerlendirilir. (Kanıt Düzeyi:III) hafiflemedi.
Ağrı niteliği:künt AKUT AĞRI (Bu işlemi yaşadığı ağrıyı daha iyi anlamak
BİLİŞSEL- *Aneljezik uygulama sonrası
BHS: için yaptığımız açıklanır.) hasta ağrısının geçtiğini
ALGISAL
-Hastanın yüz -Ağrının ilgili etyolojik ve risk sözel olarak iletti. Ağrı
p:2/10
ifadeleriyle -Hasta ağrısının faktörleri değerlendirilir. Ağrının
ağrısının belirtiyor. azaldığını ifade eder. nedeni biliniyorsa hastaya ve hasta + + + *Hastanın 1 saat sonra derin
bir şekilde uyuduğu
(huzursuzluk,acı yakınına açıklanır. gözlemlendi.
vb.) -Hastanın yüz ifadesi -Hastanın stresli ve gergin tavırlarını
ağrıyı tariflemez. arttırmamak için yapılacak işlemler + + +
-Hasta ağrıdan konusunda açıklamalar yapılmalıdır.
dolayı stresli ve -Ağrı puanında -Ağrı ile birlikte hastada görülen
gergin davranışlar düşüş diğer belirtiler gözlemlenir. + + +
sergiliyor. gözlemlenecek. (terleme, bulantı, kusma vb.)
-Ağrıyı azaltmak için musküler gerginliği
-Stresli davranışlar azaltan pozisyon verilir. _ _ _
-Annesinin
gözlemlenmeyecek.
bildirmesi. (semifowler)
-Akut ağrı sırasında dikkat dağıtmak
için zor olmayan bir yöntem _ _ _
öğretilir.(sayı saymak, müzik
dinlemek, ritmik olarak nefes almak
vb.) (Kanıt Düzeyi: Ib)
-Analjezik uygulamasından 30 dk
+ +
sonra etkinliği değerlendirilir. (Kanıt Düzeyi:Ib)
FSÖ TANIMLAYICI ETYOLO.J HEMŞİRELiK AMAÇ;- HEMŞİRELIK GİRİŞİMLERİ UYGULANANLAR DEGERLENDiRME
ALANI OZELLiKLER i TANISI BEKLENEN /
HASTA Tarih
SONUÇLARI
23/10/ 25/10 26/10
2021 2021 2021

-İleostomi -Chron’da AMAÇ: -Hastanın doku bütünlüğü *Bireyde stomada patolojik

-Invaziv damar yolu bağırsak Doku bütünlüğünde değerlendirilir. + + + bir bulguya
bozulmada ilermenin rastlanmadı. Renk, koku
obstriksiyonu
önlenmesi -Stoma yeri, genişliği, rengi, kokusu + + + vb. normaldi.
na bağlı
BESLENME DOKU değerlendirilir.
cerrahi BÜTÜNLÜĞÜNDE *Stoma açıklığı ve IV damar
- girişim BOZULMA - - + yolu dışında herhangi bir
METABOLİK sonucu loop -Stomaya uygun bakım ve eğitim verilir. skar doku gözlemlenmedi.
BHS:
-Bireyde İleostomi
ileostmi -Hastaya ve ailesinde deri-doku *Braden skalası:23p(risk yok)
komplikasyonlarının bütünlüğünün korunmasına yönelik bilgi
açılması. gözlemlenmemesi. verilir. (Kanıt düzeyi 4) *Stoma eğitiminde
+ + +
hastanın yanlışları saptandı
-İleostomi dışında doku -Stoma ve peristomal cildi etkileyen ve doğruları öğretildi.
-Beslenmede komplikasyonları tanımaları için hasta ve
bütünlüğünün
değişimler bozulmaması. hasta yakınları eğitilir. (Kanıt düzeyi 4)

-Her düzeydeki sağlık hizmeti sağlayan

kişiler için ostomi eğitimi, hem akademik
hem de işyerlerinde sağlanan sistematik,
hasta odaklı bir süreç olmalıdır.
(Kanıt düzeyi 4)

-Uygun sağlık hizmeti sağlayıcılarını,

hastaları, aileleri ve bakıcıları hedef alan
ostomi eğitim programlarının
geliştirilmesinde stoma hemşiresine
danışılır. (Kanıt düzeyi 4)
FSÖ ALANI RİSK HEMŞİRELiK AMAÇ;- HEMŞİRELIK GİRİŞİMLERİ UYGULANANLAR DEGERLENDiRME
FAKTÖRLERİ TANISI BEKLENEN /
HASTA Tarih
SONUÇLARI 23/08/ 25/08 26/08
2021 2021 2021

-Akut pankreatit AMAÇ: -Hastanın kan şekeri takibi + + + *Hastanın;

-Kan glukoz yapılır.(2x1) Açlık kan glukozu: 75-101
düzeyini normal mg/dl
-Tedavi amaçlı -Hasta hipoglisemi ve hiperglisemi belirtileri Tokluk kan glukozu: 106-135
BESLENME VE KAN GLUKOZUNDA aralıklarda tutarak hastada + + +
hastanın bir süre oral DEĞİŞKENLİK yönünden takip edilir. mg/dl
METABOLİK hipoglisemi ve
alımının kesilmesi RİSKİ a)Hipoglisemi belirtileri: Huzursuzluk, arasında seyretti.
hiperglisemi
-Stres oluşumunu engellemek çarpıntı, terleme,
*Hastada hipoglisemi ve
titreme solgun cilt, dudaklarda
hiperglisemi belirtileri
karıncalanma hissi, konuşmada bozulma, gözlemlenmedi.
bulanık görme sinirlilik, bilinç kaybı...
b) Hiperglisemi belirtileri: *Hasta öğünlerini saatinde aldı
BHS: Oral mukoz membranda kuruluk
-Hastanın kan aksatmadı.
hissi olması, ayaklarda yanma hissi oluşması,
glukoz seviyesinin poliüri, polifaji, polidipsi, bulanık görme, *Hastanın stresi
normal aralıklarda yorgunluk, uykuya meyilli olması, ciltte kuruluk- engellenemedi
seyretmesi ve kaşıntı
devamlılığı -Hastaya akut pankreatitde beslenme hakkında
sağlanacak. eğitim verilir. (Kan glukozunu dengede tutmak
için ara öğünlerin önemi aktarılır.)
AKŞ:
-Hastanın öğünlerini alıp almadığı kontrol
70-100mg/dl - - +
TKŞ: edilir.
-Hastaya hipoglisemi ve
100-140mg/dl hiperglisemi belirtileri anlatılır kendini
gözlemlemesi ve olası
-Hastanın oral belirtilerde bizlere haber vermesi gerektiği + + +
alımının açık olduğu söylenir.
zamanlarda ana ve -Hastanın sters düzeyi ve baş etme yöntemleri
sorgulanır. Elde edilen bilgiler dahilinde
ara öğünlerinin hastaya
düzenli ve dengeli - + +
yaklaşımlarda bulunulur.
bir şekilde almasını
sağlamak/gözlemlem
ek. + + +
-Hasta stresinin azaldığını
belirtecek.
FSÖ TANIMLAYICI ETYOLO.Ji HEMŞİRELiK AMAÇ;- HEMŞİRELIK GİRİŞİMLERİ UYGULANANLAR DEGERLENDiRME
ALANI OZELLiKLER TANISI BEKLENEN /
HASTA Tarih
SONUÇLARI
23/10/ 25/10 26/10
2021 2021 2021

-Huzursuzluk -Kronik AMAÇ: -Birey konuşurken destek sunulur; *Hastanın stresörlerini

raharsızlık Kişi,kendi *Yaşadığı duyguların gerçekten güç - + + tanımladığı
BAŞETME -Kolay (Chron) STRES çevresindeki olduğu belirtilir. gözlemlenildi.
- sinirlenme/öfkelenme YÜKLENMESİ provakatif/olumsuz *Kötümser bakış açısı içinde olduğu
STRES -Yeni tanı durumları değiştirmek zamanlarda daha ümitli ve *Hasta stresi azaltmak ya da
TOLERANSI -Bunalma (Akut için kararlar verecek ve gerçekçi bakış açısı sağlanır. yönetmek için davranışlarını
değiştireceğini sözel ifade
pankreatit)
etmedi.
-Öfkeli olduğu zamanlarda
bu kararlarına uygun tartısılmamalı ve savunucu + + + *Hastaya önerilen
olunmamalıdır, neden öfkelendiği girişimlere uyduğu
-Ailesinin eylemlerde gözlemlendi. (Nefes
incelenir.
hastalığı bulunacaktır. egzersizleri, hastane
bahçesinde dolaşma )
nedeniyle -Kendi davranışını kendisinin
bireyi çok değerlendirilmesi için cesaretlendirilir; *Hasta ile birlikte yapılan
sıkması. BHS: *Bu davranış size yardımcı oldu mu? aktivite sonucunda olumlu geri
- - -
*Nasıl yardımcı oldu? bildirim alındı. (Kahoot)
-Stresi azaltmak ya da *Bu deneyimden ne öğrendiniz vb.?
yönetmek için
davranışlarını -Gevşeme teknikleri öğretilir.Her gün 15-
değiştireceğini sözel ifade 20 dk buna zaman ayırması gerektiği
edecek. belirtilir.
+ + +
-Hoşuna giden bazı şeyleri düşünerek
kendini meşgul etmesi, dikkatini farklı yöne
-Birey stresötlerinin çekmesi söylenir ve farklı bir aktiviteye
farkına varıcak. yönlendirilir.

-Birey sinirve -Hastaya verilen eğitimler sonucu

öfkesini kontrol eğlenceli bir aktivite planlanır. (Kahoot) - - +
edebilecek.

- + -
FSÖ TANIMLAYICI ETYOLO.Ji HEMŞİRELiK AMAÇ;- HEMŞİRELIK GİRİŞİMLERİ UYGULANANLAR/ DEGERLENDiRME
TANISI BEKLENEN Tarih
ALANI OZELLiKLER HASTA
SONUÇLARI 18/10/ 25/10 26/10
2021 2021 2021

-Tedavi amaçlı oral -Chron AMAÇ: -Hastaya Chron ve A. pankreatit’de - - + * Hasta iştahsızlığının
alımının bir süre hastalığına beslenme hakkında eğitim verilir. azaldığını belirtti.
kapatılması sonucunda BEDEN -Günlük tanımlana + + -
BESLENME- kilo kaybı olmaksızın bağlı besin -Hastaya kilo takibi yapılır.
METABOLİK GEREKSİNİMİN kalori ihtiyacını -Hastaya beslenme defterinin önemi anlatılır.
önerilen günlük absorbsiyonun da *18.10.2021 Kg:53.3 kg
DEN AZ BESLENME alması. - - +
miktardan daha az besin azalma. -Hasta egzersiz yapması konusunda 25.10.2021 Kg:52.5 kg
alması. desteklenir.
BHS: - + +
-İştahsızlık *Beslenme defteri tutmak
istemedğini ifade etti.

-Hastanın iştahının -Ağrılı işlemler yemeklerden önce

-BKİ:16.9 kg/m2 yapılmamalıdır. + + +
artması.
(Zayıf) -Yemekten önce ve sonra ağız hijyeni
sağlanır. + + +
-Hastanın dengeli ve

düzenli beslenmesi.

-BKİ:18.5-24.99
kg/m2 olması
FSÖ ALANI RİSK HEMŞİRELiK AMAÇ;- HEMŞİRELIK GİRİŞİMLERİ UYGULANANLAR DEGERLENDiRME
FAKTÖRLERİ TANISI BEKLENEN /
HASTA Tarih
SONUÇLARI
23/10/ 25/10 26/10
2021 2021 2021

-Kronik hastalığa AMAÇ: -Bireyin duygu ve düşüncelerini + *Birey online derslere girdiği
bağlı sık sık açıklaması için fırsat sağlanır. gözlemlendi. Yüzyüze derslere
-Rol performansını etkili katılmak istediğini belirtti.
hastaneye -Bireye uygun aktıvıte programları araştılır ve
ROL-İLİŞKİ yatışlarda ROL PERFORMAN sürdürmeyi sağlamak. uygulaması için teşvik
SINDA ETKİSİZLİK *Birey düzenli ve temiz
öğrencilik rolünü yerine edilir.(İleostomi için yüzmenin iyi geldiği duruyordu. Bakımlarını kendi
RİSKİ BHS: - +
getirememesi. söylenir,yönlendirilir.) yaptığını ifade etti.
-Süreçle ilgili aile bireylerine bilgi verilir.
-Bireyin kendisini yetersiz -Hastane ortamında rollerini yerine getirmesi - +
hissetmemesi. açısından gözlemlenir. (Online dersler girmesi,
kendi
+ + +
bakımını sağlaması vb.)
-Sağlık kontrollerine düzenli bir şekilde gelip
gelmediği sorgulanır.

-Bireyin öğrencilik

rolünü yerine
+
getirmesi.

-Bireyin öz bakımına
dikkat etmesi ve
yerine getimesi.
FSÖ RİSK HEMŞİRELi AMAÇ;- HEMŞİRELIK GİRİŞİMLERİ UYGULANANLAR DEGERLENDiRME
ALA FAKTÖRLERİ: KTANISI BEKLENEN /
NI HASTA Tarih
SONUÇLARI
23/10/ 25/10 26/10
2021 2021 2021

-Kronik hastalık AMAÇ: -Duygularını özellikle kendisi *İleostomiden rahatsız olmadığını hasta hem sözel
(Chron) Beden imgesinde hakkında hissetiklerini, düşündüklerini, kendine hem de davranışlarıyla ifade etti.
olası oluşacak bakış açısını ifade etmesi için cesaretlendirilir. +
-Loop ileostomi BEDEN rahatsızlık *Hasta her zaman zayıf biri olduğunu söyledi ve
KEND İMGESİNDE durumunun bu duruma alışık olduğunu ifade etti.
açılması. RAHATSIZLIK -Sağlık problemi, tedavi, gelişmeler ve
İNİ önlenmesi.
ALGI RİSKİ durumun seyri konusunda soru
LAMA -BKİ:16.9 kg/m2
(Zayıf) +

sormaya cesaretlendirilir.
BHS:
-Bireyde dış
-Geçerli ve güvenilir bilgiler verilir.
görünüşüyle baş +
edememe -Sosyal ilişkileri sorgulanır.
görünmeyecek. - - +

-İleostomiden rahatsız olup olmadığı - - +

-Hasta kendi
gözlemlenir.
görüntüsünden
şikayetçi olmayacak.
FS Ö TANIMLAYICI ETYOLO.Ji HEMŞİR AMAÇ;- HEMŞİRELIK GİRİŞİMLERİ UYGULANANLAR DEGERLENDiRME
AL OZELLiKLER ELiK BEKLENEN /
ANI TANISI Tarih
HASTA
SONUÇLARI
23/10/ 25/10 26/10
2021 2021 2021

-Ağrı -Kateterin yanlış AMAÇ: -Kesin bir endikasyon varsa kateter takılmalı,
Bölgeden açılması. Flebit/infiltrasyon gerektiğince ınvazıv yoldan kaçınılmalı. + + +
-Kızarıklık oluşumunu önlemek -Yapılacak infüzyonların özellikleri ve periferik IV tedavi için
infüzyonun süresi + + + *Sertlik, kızarıklık, ağrı
-Doğru kateterin
-Kateterin vene girdiği seçilmemesi değerlendirilmeli. gözlemlenmedi.
yerde şişme İNFLİTRAS BHS: -Venöz girişim öncesi ve sonrasında eller
+ + +
YON/FLEBİT Bireyde herhangi bir
-Sertlik RİSKİ tanımlayıcı özellik hijyenik olarak yıkanmalı.
görülmeyecek. + + +
-Kateterin -Kateter takılmadan önce girişim yerinin %70’lik
vende 5 günden alkol, povidon iyod ya da klorheksidin ile deri
fazla kalması dezenfeksiyonu sağlanmalı ve bölgeye
+ + +
dokunulmamalı.
-Verilen -Kullanım süresi ve amacına göre uygun
ilaçların numarada kateter seçilmeli ve özellikle poliüretan + + +
yeterince kateter kullanılmalı.
seyreltilmeden -Alt ekstremitelerden daha çok üst
+ + +
verilmesi ekstremitelerin kullanımı tercih edilmeli.
-Kateterler distalden proksimale doğru bir sıra
+ + +
izlenerek uygulanmalı, -Kateterin iyi
sabitlendiğinden emin olunmalı.
-Kateter steril transparan örtü veya yarı geçirgen + + +
örtülerle kapatılmalı,
-Kateter örtüsü kateter çıkarıldığında,
değiştirildiğinde veya örtü nemli, kirli ya da + + +
yerinden oynamış olduğunda mutlaka
değiştirilmeli.
-Kateter alanı en az günde bir kez hassasiyet
yönünden palpe edilmeli ve gözlenmeli,
FSÖ TANIMLAYICI ETYOLO.Ji HEMŞİRELi AMAÇ;- HEMŞİRELIK GİRİŞİMLERİ UYGULANANLAR/ DEGERLENDiRME
KTANISI BEKLENEN Tarih
ALANI OZELLiKLER HASTA
SONUÇLARI 23/10 25/10 26/10
2021 2021 2021

-Dilde tabakalar -Tedavi amaçlı AMAÇ: -Hastanın oral kavitesi + + + *Grade 0 olarak
oluşması. (Grade:1) oral alımın kapalı Oral kavitede değerlendirilir. gözlemlendi.
BESLENME- olması. ORAL MUKOZ bütünlük görülecek. -Özellikle oralin kapalı olduğu
METBOLİK MEMBRANDA + + +
günlerde ağız bakımını yapması için * CRP değerinde düşüş
BOZULMA
-Enfeksiyon teşviklendirilir. gözlemlendi.
(CRP:95.3 BHS: -Hastaya sodyum bikarbonat veya
+ + +
mg/l) -Hastanın grade:0 serum fizyolojik kullanımı önerilir. (Zayıf 18.10.21 95.3 mg/l
olması kanıt) 25.10.21 17.4 mg/l
gözlemlenecek. -Hastanın dudaklarına 2 saatte bir + + +
nemlendirici sürmesi söylenir.
-CRP değerinde
düşüş
gözlemlenmesi.
(CRP:0.2-5 mg/l)
KAYNAKÇA:
 Bakımı, H. Periferik İntravenöz Kateter Komplikasyonlarından İnfiltrasyon ve.2016

 BAYSAN, A., YILDIRIM, Y., FADILOĞLU, Z. Ç., & AYKER, F. Ş. STOMASI OLAN BİREYLERİN WIEDENBACH'IN HEMŞİRELİK KURAMINA DAYALI EĞİTİMİ. Van Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(1), 20-25. 2019
 DENAT, Y., & ERDOĞAN, B. C. (2016). Periferik intravenöz kateter komplikasyonlarından flebit ve hemşirelik bakımı. Journal of Human Rhythm,
 ERDEMİR FİRDEVS, NOBEL TIP KİTABEVİ HEMŞİRELİK TANILARI EL KİTABI, 2012.İstanbul.
 SAYILAN, A. A., AK, E. S., & ÖZBAŞ, A. (2017). Akut Karın Ağrısı ve Hemşirelik Bakımı. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(3), 45-49.
 RNAO. Ostomy Care and Management. International Affairs ve Best Practice Guidelines 2009.
 RNAO. Assessment and Management of Pain, Third Edition. International Affairs ve Best Practice Guidelines 2013.